აბსოლუტური დრო და სივრცე(ნიუტონისეული) ვს აპრიორული დრო და

სივრცე(კანტისეული)

დროისა და სივრცის ბუნება საუკუნეების განმავლობაში ფილოსოფიური ჭვრეტის საგანი

იყო, რაც უბიძგებდა მოაზროვნეებს შესჭიდებოდნენ ფუნდამენტურ კითხვებს რეალობის,
აღქმისა და ადამიანის გაგების შესახებ. ისააკ ნიუტონი, როგორც მეცნიერების , ისევე
ფილოსოფიის გამოჩენილი ფიგურა, აბსოლუტური დროისა და სივრცის არსებობას
წარმოგვიჩენს ძირითად კონცეფციად ფიზიკური სამყაროს შემეცნებისთვის. ნიუტონის
აბსოლუტური დროის ცნების მიხედვით ვიგებთ, რომ დრო მიედინება ერთნაირად და
დამოუკიდებლად რომელიმე კონკრეტული ობიექტისა თუ დამკვირვებლისგან . მისი
ფუნქციაა იყოს სათვლელი განზომილება, რომლის მიმართბაშიც ხდება მოვლენები.
ნიუტონის აბსოლუტური სივრცის კონცეფცია ამტკიცებს უცვლელი და უსასრულო ფონის
არსებობას, რომლის წინააღმდეგაც ხდება ყველა ფიზიკური მოვლენა. აბსოლუტური
სივრცე უზრუნველყოფს ფიქსირებულ ცნობიერ ჩარჩოს ობიექტების პოზიციის ,
მოძრაობისა და სივრცითი ურთიერთობების გასაზომვად.

ნიუტონის იდეები აბსოლუტური დროისა და სივრცის შესახებ წარმოიშვა მისი

მეცნიერული კვლევებისგან, განსაკუთრებით მოძრაობისა და უნივერსალური
გრავიტაციის კანონებისგან. მას სჯეროდა, რომ ეს კანონები მართავს ყველა ფიზიკურ
მოვლენას უნივერსალურად და ემსახურებოდა სამყაროს დინამიკის გაგების საფუძველს .

იმანუელ კანტმა, განმანათლებლობის ეპოქის ფილოსოფოსმა, კი წარმოადგინა

ნიუტონის შეხედულებების კონტრასტული პერსპექტივა. კანტი ამტკიცებდა, რომ დრო და
სივრცე არ არის ადამიანის აღქმისგან დამოუკიდებლად არსებული ობიექტური
ერთეულები, არამედ ესაა ადამიანის ინტუიციის აპრიორული ფორმები. კანტის აზრით,
დრო და სივრცე არის ადამიანის გონების თანდაყოლილი სტრუქტურები , რომლებიც
წარმართავენ ჩვენი გამოცდილებისა და სამყაროს გაგების პროცესს.

კანტისთვის დრო არის შინაგანი გრძნობების ჩარჩო, რომელიც საშუალებას გვაძლევს

აღვიქვათ მოვლენათა თანმიმდევრობა და მათი ხანგრძლივობა . სივრცე , კი მეორე მხრივ,
არის გარეგანი გრძნობების პირობა, რომელიც საშუალებას გვაძლევს აღვიქვათ
ობიექტებს შორის განლაგება და სივრცითი ურთიერთობები. ინტუიციის ეს აპრიორი
ფორმები უნივერსალური და აუცილებელია, რადგან ისინი ასხამენ ხორცს ჩვენს
სენსორულ გამოცდილებას და ქმნიან რეალობის აღქმის შესაძლებლობას.

ნიუტონისა და კანტის კონტრასტული შეხედულებები დროისა და სივრცის შესახებ ხაზს

უსვამს მნიშვნელოვან განსხვავებებს მათ ფილოსოფიურ სისტემებს შორის . ნიუტონის
მიდგომის მიხედვით არსებობს ობიექტური რეალობა , რომელსაც მართავს აბსოლუტური
დრო და სივრცე და რომელიც ადამიანის აღქმისგან დამოუკიდებელია . ამის
საპირისპიროდ, კანტის პერსპექტივა ხაზს უსვამს დროისა და სივრცის , როგორც
ადამიანის შემეცნების თანდაყოლილი სტრუქტურების სუბიექტურ ბუნებას .

თუმცა, ასევე შეინიშნება მსგავსება ამ ორ პერსპექტივას შორის. ნიუტონმაც და კანტმაც

აღიარეს დროისა და სივრცის მნიშვნელოვნება სამყაროს აღქმის პროცესში, თუმცა
სხვადასხვა კუთხით. ნიუტონის აბსოლუტურმა დრო და სივრცემ მყარი საფუძველი
ჩაუყარა კლასიკურ მექანიკას, რაც ფიზიკური ფენომენების ზუსტი წინასწარმეტყველების
საშუალებას იძლეოდა. მეორე მხრივ, კანტი ხაზს უსვამდა დროისა და სივრცის სუბიექტურ
ბუნებას, იკვლევდა ადამიანის აღქმის როლს რეალობის ჩვენეული გაგების
ჩამოყალიბებაში.

გარდა ამისა, ნიუტონმაც და კანტმაც სხვადასხვამხრივ ხელი შეუწყეს ეპისტემოლოგიის

განვითარებას, ფილოსოფიის მიმდინარეობას, რომელიც შეეისწავლის ცოდნის ბუნებასა
და მის საზღვრებს. ნიუტონის აბსოლუტურმა დრო და სივრცემ, მოძრაობის კანონებთან
ერთად, გავლენა მოახდინა რეალობის ცონცეფციაზე, რომელიც შეიძლება ობიექტურად
იყოს ცნობილი. მეორე მხრივ, კანტის აპრიორულმა დრო და სივრცემ შემოიტანა
მოსაზრება, რომ რეალობის ჩვენი გაგება ჩამოყალიბებულია თანდაყოლილი კოგნიტური
სტრუქტურებით, რასაც მივყავართ ადამიანის ცოდნის საზღვრებთან დაკავშირებულ
კითხვებამდე.