PROJEKT

Tema: Energjia e erës dhe e ujit

Punoi: Emi Murati, Diellza Kastrati, Dasius Kola, Erla

Sherifaj, Elton Allushi
 Qellimi
Qellimi i projektit eshte te thellojme njohurite per sa i perket energjise se riperterishme, pra perdorimit te
burimeve natyrore per energji. Te mesojme me shume rreth krijimit te energjise me ane te hidrocentraleve
dhe turbinave te eres dhe gjithashtu perdorimin e ketyreve ne Shqiperi.

Nentemat e trajtuara ne projekt

Energjia e riperterishme
Energjia e riperterishme dhe ajo e pariperterishme: anvantazhet dhe disavantazhet
Energjia e ujit
Llojet e hidrocentraleve, perdorimi
Energjia e eres
Energjia e riperterishme ne Shqiperi
Energjia e riperterishme
Energjia e rinovueshme është energjia e përftuar nga
burimet natyrore që rimbushen me një shkallë më të
lartë se sa konsumohen. Drita e diellit dhe era, për
shembull, janë burime të tilla që po rimbushen
vazhdimisht. Burimet e rinovueshme të energjisë janë
të shumta dhe rreth nesh.
Lëndët djegëse fosile - qymyri, nafta dhe gazi - nga ana
tjetër, janë burime jo të rinovueshme që kërkojnë qindra
miliona vjet për t'u formuar. Lëndët djegëse fosile, kur
digjen për të prodhuar energji, shkaktojnë emetime të
dëmshme të gazrave serrë, si dioksidi i karbonit.

Gjenerimi i energjisë së rinovueshme krijon emetime

shumë më të ulëta sesa djegia e lëndëve djegëse fosile.
Kalimi nga lëndët djegëse fosile, të cilat aktualisht
përbëjnë pjesën më të madhe të emetimeve, në energjinë
e rinovueshme është çelësi për adresimin e krizës
klimatike.

Burimet e rinovueshme tani janë më të lira në shumicën e

vendeve dhe gjenerojnë tre herë më shumë vende pune
se lëndët djegëse fosile.
 Energjia e riperterishme dhe e pariperterishme, avantazhet/disavantazhet

Energjia e riperterishme Energjia e pariperterishme

Energjia e rinovueshme nuk do të mbarojë
Energjia e rinovueshme ka kërkesa më të ulëta për mirëmbajtje
Burimet e rinovueshme kursejnë para
Burimet e rinovueshme kanë aftësi të kufizuara ruajtjeje
Energjia e rinovueshme ka kosto të larta paraprake
Energjia e rinovueshme është me ndërprerje
Energjia jo e rinovueshme është më e lehtë për t'u prodhuar dhe
përdorur sesa energjia e rinovueshme.
Ata janë një burim i fundëm. Lëndët djegëse fosile janë qymyri, nafta
dhe gazi natyror.
Ata ndotin mjedisin.
Ne shpresat te touk mund t'i mbajme shpresat te to.
Energjia e ujit, e quajtur edhe energjia hidroelektrike ose hidroelektriciteti,
është një formë energjie që shfrytëzon fuqinë e ujit në lëvizje - siç është uji
që rrjedh mbi një ujëvarë - për të gjeneruar energji elektrike. Njerëzit e kanë
përdorur këtë forcë për mijëvjeçarë. Mbi dy mijë vjet më parë, njerëzit në
Greqi përdorën ujë të rrjedhshëm për të kthyer rrotën e mullirit të tyre për
të bluar grurin në miell.

Si funksionon Energjia Hidroelektrike?

Shumica e hidrocentraleve kanë një rezervuar uji, një portë ose valvul për të
kontrolluar sasinë e ujit që rrjedh nga rezervuari dhe një prizë ose vend ku
uji përfundon pasi të rrjedhë poshtë. Uji fiton energji potenciale pak para se
të derdhet mbi majën e një dige ose të rrjedhë poshtë një kodre. Energjia
potenciale shndërrohet në energji kinetike ndërsa uji rrjedh teposhtë. Uji
mund të përdoret për të kthyer fletët e një turbine për të gjeneruar energji
elektrike, e cila u shpërndahet klientëve të termocentralit.

ENERGJIA E UJIT
 Llojet e Hidrocentraleve të Energjisë
Ekzistojnë tre lloje të ndryshme të hidrocentraleve të energjisë, më e zakonshmja është një objekt mbylljeje. Në një strukturë mbylljeje, një
digë përdoret për të kontrolluar rrjedhën e ujit të ruajtur në një pishinë ose rezervuar. Kur nevojitet më shumë energji, uji lirohet nga diga.
Pasi uji lirohet, graviteti merr përsipër dhe uji rrjedh poshtë përmes një turbine. Ndërsa fletët e turbinës rrotullohen, ato fuqizojnë një
gjenerator.

Një lloj tjetër i hidrocentralit është një objekt devijimi. Kjo lloj bime është unike sepse nuk përdor digë. Në vend të kësaj, ai përdor një sërë
kanalesh për të kanalizuar ujin e rrjedhshëm të lumit drejt turbinave që punojnë me gjenerator.

Lloji i tretë i impianteve quhet një objekt depozitimi me pompë. Ky impiant mbledh energjinë e prodhuar nga energjia diellore, erës dhe
bërthamore dhe e ruan atë për përdorim në të ardhmen. Impianti ruan energjinë duke pompuar ujë përpjetë nga një pishinë në një lartësi më
të ulët në një rezervuar të vendosur në një lartësi më të lartë. Kur ka kërkesë të lartë për energji elektrike, uji i vendosur në pishinën më të
lartë lirohet. Ndërsa ky ujë rrjedh përsëri poshtë në rezervuarin e poshtëm, ai kthen një turbinë për të gjeneruar më shumë energji elektrike.

Sa gjerësisht përdoret energjia hidroelektrike në mbarë botën?

Energjia hidroelektrike është burimi më i zakonshëm i rinovueshëm i energjisë elektrike. Kina është prodhuesi më i madh i energjisë
hidroelektrike. Prodhuesit e tjerë kryesorë të hidrocentraleve në mbarë botën përfshijnë Shtetet e Bashkuara, Brazilin, Kanadanë, Indinë
dhe Rusinë. Përafërsisht 71 për qind e të gjithë energjisë elektrike të rinovueshme të prodhuar në Tokë është nga hidrocentralet.
Shkencëtarët dhe inxhinierët po përdorin energjinë nga era për të prodhuar energji elektrike. Energjia e
erës, ose fuqia e erës, krijohet duke përdorur një turbinë me erë.
Ndërsa teknologjia e energjisë së rinovueshme vazhdon të përparojë dhe të rritet në popullaritet, fermat e
erës si kjo janë bërë një pamje gjithnjë e më e zakonshme përgjatë kodrave, fushave apo edhe në det të
hapur në oqean.
Çdo gjë që lëviz ka energji kinetike, dhe shkencëtarët dhe inxhinierët po përdorin energjinë kinetike të erës
për të gjeneruar energji elektrike. Energjia e erës, ose fuqia e erës, krijohet duke përdorur një turbinë me
erë, një pajisje që kanalizon fuqinë e erës për të gjeneruar energji elektrike.

Era fryn tehet e turbinës, të cilat janë ngjitur në një rotor. Rotori më pas rrotullon një gjenerator për të
krijuar energji elektrike. Ekzistojnë dy lloje të turbinave me erë: turbinat e erës me bosht horizontal (HAWT)
dhe turbinat me erë me bosht vertikal (VAWT). HAWT-të janë lloji më i zakonshëm i turbinave me erë.
Zakonisht kanë dy ose tre tehe të gjata e të holla që duken si një helikë aeroplani. Tehët janë të pozicionuar
në mënyrë që të përballen drejtpërdrejt me erën. VAWT-të kanë tehe të lakuara më të shkurtra dhe më të
gjera që ngjajnë me rrahësit e përdorur në një mikser elektrik.

Turbinat e vogla të erës individuale mund të prodhojnë 100 kilovat energji, të mjaftueshme për të furnizuar
një shtëpi. Turbinat e vogla me erë përdoren gjithashtu për vende si stacionet e pompimit të ujit. Turbinat
me erë pak më të mëdha vendosen në kulla që janë të gjata deri në 80 metra (260 këmbë) dhe kanë tehe të
rotorit që shtrihen afërsisht 40 metra (130 këmbë) të gjata. Këto turbina mund të gjenerojnë 1.8 megavat
fuqi. Turbina me erë edhe më të mëdha mund të gjenden të vendosura në kulla që janë 240 metra (787
këmbë) të larta, me tehe të rotorit më shumë se 162 metra (531 këmbë) të gjata. Këto turbina të mëdha
mund të gjenerojnë diku nga 4.8 deri në 9.5 megavat fuqi.

ENERGJIA E ERES
 Energjia e ripërtëritshme në Shqipëri
Energjia e ripërtëritshme në Shqipëri varion nga energjia e biomasës, gjeotermike, hidroenergjia, diellore dhe energjia e erës .
Shqipëria mbështetet kryesisht në burimet hidroelektrike, prandaj, ajo ka vështirësi kur niveli i ujit është i ulët. Shqipëria ka një
potencial të bollshëm për energjinë diellore, të erës dhe gjeotermike. Klima në Shqipëri është mesdhetare kështu që ka
potencial të konsiderueshëm për energji diellore. Në mënyrë të ngjashme, ngritjet malore ofrojnë zona të mira për zhvillimin e
projekteve për energjinë me erë. Ka edhe potencial për energjinë gjeotermike, pasi që Shqipëria ka puse natyrore.

Hidrocentralet
Burimi aktual i energjisë elektrike në Shqipëri është kryesisht nga hidrocentralet, megjithatë, kjo nuk është shumë e besueshme
pasi niveli i ujit luhatet. Verbund, një kompani austriake, dhe Shqipëria kanë bërë një marrëveshje për ndërtimin e hidrocentralit
të Ashtës në vitin 2012. Ajo llogaritet të furnizojë me energji elektrike rreth 100.000 familje

Energjia e erës
Shqipëria ka potencial për energjinë e erës, por teknologjia nuk është zhvilluar. Megjithatë, ka plane për zhvillimin e projekteve për
shfrytëzimin e erës në vitet e ardhshme. Ekziston një propozim plan, që do mund të fitohet 2000 MW energji nga era. Era gjeneron fuqi
mekanike nëpër turbinave të erës. Disa lokacione gjeografike janë më mirë se të tjerët, sepse fuqia e erës varet nga shpejtësia e erës.
Ultësirat bregdetare dhe Jugore, Lindore, si dhe malet në Veri të Shqipërisë janë zona të mira për turbinat e erës. Megjithatë, ekzistojnë
edhe pengesat të cilat marrin pjesë në zgjedhjen e një lokacioni, duke përfshirë: lartësia, qasja e vendit, infrastruktura, zonat e mbrojtura,
dhe rrjeti i energjisë. Shpejtësia e erës është 8–9 m/s në shumë zona të Shqipërisë. Shqipëria energjinë e erës të tepërt mund të eksportojë
në Itali