Literatura, Kultura i filozofia średniowiecza

Średniowiecze jest to epoka w historii Europy między V i XV stuleciem. Za dat ę jej

początku uznaje się upadek starożytnego Rzymu w 476r. n.e., a za koniec zdobycie
Konstantynopola przez Turków w 1453r. W tym okresie dominował światopogl ąd
chrześcijański przy zachowaniu silnych wpływów zaczerpniętych z antyku. Epoka
zaangażowana była przede wszystkim w kwestie religijne, ale pozostawiała te ż miejsce na
świeckie problemy zwykłych ludzi. Nazwa "średniowiecze" wywodzi się od łacińskiego
zwrotu "media aetas" = "wieki średnie" i nadali ją tej epoce twórcy renesansowi na
przełomie XV/XVI w.

Głównymi cechami charakterystycznymi średniowiecza były teocentryzm,

dwujęzyczność, anonimowość dzieł i uniwersalizm. Po upadku Rzymu kościół zacz ą
odgrywać dużą rolę w budowaniu współczesnego świata. W średniowiecznej Europie
zachodniej i środkowej Kościół miał praktyczny monopol w dziedzinie nauki, kultury i
sztuki, a przez to wpływał na życie codzienne ludzi wszystkich stanów.

Głównymi nurtami filozoficznymi w średniowieczu były:

-Augustynizm, czyli system filozoficzny, stworzony w średniowieczu przez św. Augustyna. W

centrum świata, jako najdoskonalszy byt, dobro, piękno, prawdę, źródło wiedzy i wiary,
filozof ten umieszcza Boga.

-Franciszkanizm zachęcał do wiary przepełnionej radością, empatią, miłością do całego

żywego stworzenia i życzliwością.

-Tomizm zakłada pierwszeństwo władz poznawczych nad pożądawczymi.

W sztuce średniowiecznej dominował styl gotycki i romański. Styl gotycki stosował ostrych
łuków. Tym stylem budowano kościoły, ratusze i zamki. A w stylu romańskim budowano
budowle z potężnymi murami i małymi oknami żeby chronć się przed najazdami z zewn ątrz.
Do budowli używano granit lub piaskowca.

Średniowieczna literatura cechowała się dydaktyzmem (dążeniem do kształtowania u kogo ś

postaw lub poglądów poprzez pouczanie go lub dawanie wzorów do na śladowania) i
moralizatorstwem (dokuczliwe upominanie kogoś lub czyjąś skłonność do prawienia
morałów). W tym czasie powstało wiele gatunków literackich takich jak epos rycerski,
pieśni religijne, żywoty, dzieła historiograficzne, plankt, kazania i romanse rycerskie.
Najważniejsze utwory z tego okresu to ,,Pieśń o Rolandzie” i ,,Tristan i Izolda”. Za to
najważniejszymi zabytkami języka polskiego to Bogurodzica, Kronika Polska Galla Anonima
i Lament Świętokrzyski.

Powyższe argumenty pokazują, że czas średniowiecza był czasem rozwoju

europejskiej i polskiej literatury i kultury, która dała solidne podstawy do dalszego
kształtowania świadomości narodowej i religijnej wielu narodom, a w szczególno ści
Polakom.