Размер

За размер досега сигурно сте слушнале. Пример?

При пишување на размер користиме : .

Тој знак го читаме спрема.

На пр. ако на карта пишува 1 : 2000 , тоа го читаме

1 спрема 2000.

Тој размер ни кажува дека 1 cm на карта претставува

2000 cm во реалноста.
Пример 1.:

При спремање бетон, песок и цемент

се меша во размер 5 спрема 2 и вода отприлика.

Што значи тоа?

Рзмерот на песок и цемент е 5 : 2.
Тоа значи:
На 5 лопати песок треба да се додаде
2 лопати цемент,
На следните 5 лопати песок уште 2 лопати цемент, итн
Или :
На секои 5 лопати песок треба да се додадат
2 лопати цемент.
Ако песокот и цементот се мешаат во размер 5 : 2 ,
дали бројот 5 се однесува на песок или на цемент?

Првиот број се однесува на првата величина,

а вториот број на втората величина

Значи, бројот 5 се однесува на песокот,

а бројот 2 на цемент.
На секои 5 лопати песок одат 2 лопати цемент.
 Ако важи размерот

ПЕСОК : ЦЕМЕНТ = 5 : 2

тогаш важи и:
ЦЕМЕНТ : ПЕСОК = 2 : 5 .
 ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2

Колку цемент треба да се стави на:

5 лопати песок → 2 лопати цемент
10 лопати песок → 4 лопати цемент
15 лопати песок → 6 лопати цемент
25 лопати песок → 10 лопати цемент
40 лопати песок → 16 лопати цемент
Во примерите имаме различни количини на
песок и цемент, а размерот е еден ( 5 : 2 ) !
Размерот не ја одредува количината!
Размерот го одредува квалитетот!
Бетонот е со иста цврстина!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2 = Што треба да направиме со
= 10 : 4 = членовите од првиот размер за
да го добиеме вториот размер?
= 15 : 6 =
Двата члена треба да се
= 30 : 12 = помножат со 2!
= 500 :200
Бидејќи сите размери одредуваат
бетон со ист квалитет,
ќе кажеме дека размерите се еднакви!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2=
= 10 : 4 = Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 1. размер за
да го добиеме 3. размер?
= 30 : 12 =
= 500 :200 Двата члена треба да се
помножат со 3!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2=
= 10 : 4 =
Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 1. размер за
= 30 : 12 = да го добиеме 4. размер?
= 500 :200 Да се помножат со 6!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2=
= 10 : 4 =
Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 1. размер за
= 30 : 12 = да го добиеме 5. размер?
= 500 :200 Да се помножат со 100!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2=
= 10 : 4 =
Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 2. размер за
= 30 : 12 = да го добиеме 5. размер?
= 500 :200 Да се помножат со 50!
Што ни покажуваат примерите?
Ако двата члена ги
помножиме со ист број,
ќе добиеме размер еднаков на почетниот !
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ А обратно?
5 : 2 = Што треба да направиме со
= 10 : 4 = членовите од вториот размер
= 15 : 6 = да го добиеме првиот размер
= 30 : 12 =
Двата члена од вториот
= 500 :200 размер ќе ги поделиме со 2!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2 =
= 10 : 4 = Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 3.размер за
да го добиеме 1. размер?
= 30 : 12 =
= 500 :200 Да се поделат со 3!
Дополни ги размерите, за да добиеме
бетон со ист квалитет:
ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2=
= 10 : 4 =
Што треба да направиме со
= 15 : 6 = членовите од 4.размер за
= 30 : 12 = да го добиеме 2. размер?
= 500 :200 Да се подели со 3!
 ПЕСОК : ЦЕМЕНТ
5 : 2 = 2.5
10 : 4 = 2.5
15 : 6 = 2.5
30 : 12 = 2.5
500 :200 = 2.5

Ако знакот : означува делење, и ги

пресметаме количниците, што се забележува?
Добивме еднакви количници!
2.5 е вредност на размер!
Пример.: Браќата, Кики и Дадо добиваат
џепарац во размер на своите години, 9 : 8 .
a) Што тоа значи?
Ако Кики добие 9 ден, Дадо ќе добие 8 ден.
Ако Кики добие уште 9 ден,
Дадо ќе добие уште 8 ден.
Итн.
б) Бројот 9 се однесува на Кики или на Дадо?
9 се однесува на Кики.
Кики : Дадо = 9 : 8
 в) Ако Кики добие 270 ден, колку ќе
добие Дадо?
Дадо ќе добие 240 ден.
Кики : Дадо
•30 9 : 8 •30
270 240
г)Ако Дадо добие 560 ден, колку ќе добие Кики?
Кики : Дадо
9 : 8
•70 •70
630 560

Кики ќе добие 630 ден.

д) Дополни ја таблицата така да џепарлакот
на Кики и Дадо биде во размер 9 : 8.

9
Кики
18 90 72 54 81 99 4.50 13.50 22.50

Дади
16 80 64 48 72 88 4 12 20
8

ѓ) Ако вкупно добиле 1700 ден, колку добил

секој од нив?
Кики добил 900 ден, a Дадо 800 ден.
Пр.) Напиши уште по три размери еднакви со дадените:

a) 4 : 7 =

b) 10 : 20 =

c) 8 : 1 =

d) 0.5 : 3 =
Пр.) Дополни:

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

: 3 : 3
Пр.) Дополни :

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

b) 5 : 7 = ___
40 : 56

∙ 8 ∙ 8
Пр.) Дополни:

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

b) 5 : 7 = ___
40 : 56

c) 45 : 20
9 : 4 = ___

d) 3.5 : 2
7 : 4 = ___

e) 63
11 : 7 = 99 : ___

f) 20 = 3 : 10
6 : ___

: 2 : 2
Пр.) Дополни:

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

b) 5 : 7 = ___
40 : 56

c) 45 : 20
9 : 4 = ___

d) 3.5 : 2
7 : 4 = ___

e) 63
11 : 7 = 99 : ___

f) 20 = 3 : 10
6 : ___

∙ 2 ∙ 2
Пр.) Дополни:

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

b) 5 : 7 = ___
40 : 56

c) 45 : 20
9 : 4 = ___

d) 3.5 : 2
7 : 4 = ___

e) 63
11 : 7 = 99 : ___

f) 20 = 3 : 10
6 : ___

g) 8
7 : ___ = 28 : 32

∙ 4 ∙ 4
Пр.) Дополни:

a) 3 : 12 = 1 : ___
4

b) 5 : 7 = ___
40 : 56

c) 45 : 20
9 : 4 = ___

d) 3.5 : 2
7 : 4 = ___

e) 63
11 : 7 = 99 : ___

f) 20 = 3 : 10
6 : ___

g) 8
7 : ___ = 28 : 32

h) 3 : 12 = 6 : 24
___

∙ 2 ∙ 2
Пр.) Во рецепт за колач пишува дека брашно
треба да се стави 3 пати повеќе од шеќер. .
a) Во кој размер се мешаат брашното и
шеќерот? 3:1.
б) А шеќер и брашно? 1:3.
в) Во истиот рецепт пишува:
“Колку ставиш шеќер, толку стави и ореви."
Во кој размер се мешаат шеќерот и оревите?
1:1
Може да се претстават во размерите
2:2, 3:3, 4:4, ...?
Може.
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4
= 22 =22
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7
= 4 = 4
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6
= 7 = 7
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6

d) 8 : 56 = 6 : ___
42
= 7 = 7
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6

d) 8 : 56 = 6 : ___
42

e) 4 : 32
9 : 72 = ___
= 8 = 8
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6

d) 8 : 56 = 6 : ___
42

e) 4 : 32
9 : 72 = ___

f) 18 : 6 = 24 : 8
___
= 3 = 3
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6

d) 8 : 56 = 6 : ___
42

e) 4 : 32
9 : 72 = ___

f) 18 : 6 = 24 : 8
___

g) 2 : 6 = 8 : 24
___

= 3 = 3
Пр.) Дополни:

a) 6 : 3 = 8 : ___
4

b) 36 : 9 = 28 : ___
7

c) 56 : 8 = ___
42 : 6

d) 8 : 56 = 6 : ___
42

e) 4 : 32
9 : 72 = ___

f) 18 : 6 = 24 : 8
___

g) 2 : 6 = 8 : 24
___

h) 3
32 : 12 = 8 : __

: 4 : 4
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

: 3 : 3
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

b) 30 : 10 = 12 : ___
4
= 3 = 3
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

b) 30 : 10 = 12 : ___
4

c) 63 : 27 = 7 : ___
3

: 9 : 9
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

b) 30 : 10 = 12 : ___
4

c) 63 : 27 = 7 : ___
3

d) 6 : 36 = 8 : ___
48
= 6 = 6
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

b) 30 : 10 = 12 : ___
4

c) 63 : 27 = 7 : ___
3

d) 6 : 36 = 8 : ___
48

e) 5 : 1 = 45 : ___
9
= 5 = 5
Пр.) Дополни:

a) 6 : 15 = 2 : ___
5

b) 30 : 10 = 12 : ___
4

c) 63 : 27 = 7 : ___
3

d) 6 : 36 = 8 : ___
48

e) 5 : 1 = 45 : ___
9

· 9 · 9
Пр:
За да се направи пита, маргарин, шеќер и
брашно требада се помешаат во размер 2 : 1 : 5
МАРГАРИН : ШЕЌЕР : БРАШНО
2 : 1 : 5

Размер со 3 и повеќе членови се вика

ПРОДОЛЖЕН РАЗМЕР
Продолжениот размер може да се раздели
на обични размери, само мора да се
внимава на редоследот!
Да пробаме...
Пр:
За да се направи пита, маргарин, шеќер и
брашно требада се помешаат во размер 2 : 1 : 5
МАРГАРИН : ШЕЌЕР : БРАШНО
2 : 1 : 5

Од продолжениот размер да запишеме :

a) маргарин и шеќер 2 : 1
б) маргарин и брашно 2 : 5
в) брашно и шеќер 5 : 1
И за продолжениот размер важи:
Ако сите членови ги помножиме или поделиме
ист размер со почетниот
со ист број,ќе се добие ___
Пр:
За да се направи пита, маргарин, шеќер и
брашно треба да се помешаат во размер 2 : 1 : 5
МАРГАРИН : ШЕЌЕР : БРАШНО
2 : 1 : 5
∙4 ∙4 ∙4
8 4 20

Колку треба да додадеме маргарин и шеќер на

20 dag брашно?
На 20 dag брашно треба да се стави
8 dag маргарин и 4 dag шеќер.
Пр:
За да се направи пита, маргарин, шеќер и
брашно требада се помешаат во размер 2 : 1 : 5
МАРГАРИН : ШЕЌЕР : БРАШНО
2 : 1 : 5
∙5 ∙5 ∙5
10 5 25
Колку маргарин и брашно треба да се додаде на
5 dag шеќер?
На 5 dag шеќер треба да се додаде
10 dag маргарин и 25 dag брашно.
Пр:
За да се направи пита, маргарин, шеќер и
брашно требада се помешаат во размер 2 : 1 : 5
МАРГАРИН : ШЕЌЕР : БРАШНО
2 : 1 : 5
∙12 ∙12 ∙12
25 12 60
(отприлика)
Колку отприлика треба да додадеме брашно и
шеќер на 1 цел маргарин (25 dag) ?
На 1 цел маргарин треба да додадеме

отприлика 12 dag шеќер и 60 dag брашно.

Пр 1.:
За добивање на саканата виолетова боја,
мајстор Марко меша црвена, бела и сина
боја во размер 1:4:2. Да ги означиме
Ц Б С
a) Што тоа значи? боите...
Тоа значи дека на секоја мерка на црвена боја,
треба да се стават 4 мерки бела и 2 мерки
сина боја.
б) Во кој размер се мешаат црвената и
белата боја? 1:4
в) А сина и црвена? 2:1
г) Од која боја треба повеќе? Бела или сина?
Колку пати?
Треба два пати повеќе бела од сина боја .
Пр.) Запиши уште по 2 размери еднакви на даденети:

a) 4 : 7 : 5 =

б) 10 : 20 : 60 =

в) 8 : 1 : 0.5 =
Пр.) За правење на торта потребно е:
6 јајца
20 dag шеќер
2 пудинг од ванила
4 лажици брашно
1.4 l млеко .
a) Кристина заклучила дека има од сите намирници,
освен што има само 3 јајца. .
Ако сака тортата да испаден по оригиналниот рецепт,
по колку треба да стави од другите намирници?
Треба да стави: 3 јајца
10 dag шеќер
1 пудинг од ванила
2 лажици брашно
0.7 l млеко
Пр.) За правење на торта потребно е:
6 јајца
20 dag шеќер
2 пудинг од ванила
4 лажици брашно
1.4 l млеко
б) На роденден Кристина очекувала повеќе гости,
па одлучила да направи доза и пол од тортата.
По колку треба сега да стави од намирниците?
Употребила:
9 јајца
30 dag шеќер
3 пудинг од ванила
6 лажици брашно
2.1 l млеко
Пр.) За правење на торта потребно е:
6 јајца
20 dag шеќер
2 пудинг од ванила
4 лажици брашно
1.4 l млеко
в) Колку треба да стави од намирниците ако искористи
15 jajцa?
15 jajцa
Треба да употреби:
50 dag шеќер
5 пудинг од ванила
10 лажици брашно
3.5 l млеко
Ви благодарам за
вниманието!
Убав ден