‫مهندسی عمران یکی از شاخه‌های مهندسی است‪ ،‬که به طراحی‪ ،‬نگهداری و‬

‫ساخت سازه‌های طبیعی و مصنوعی‬

‫شامل جاده‌ها‪ ،‬پل‌ها‪ ،‬کانال‌ها‪ ،‬سدها و ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف دیگری‬
‫می‌پردازد‪.‬‬
‫اغلب مهندسان عمران دارای مدرک دانشگاهی این رشته هستند‪ .‬در بیشتر‬
‫کشورها‪ ،‬کارشناسی سطح پایه مهندسی عمران است و تحصیل آن معموًال ‪ ۳‬تا ‪۵‬‬
‫سال به طول می‌انجامد‪ .‬تحصیالت تکمیلی در این رشته تا سطح دکتری قابل ادامه‬
‫است‪.‬‬
‫دروس این سطح‪ ،‬عمومًا شامل بخش‌هایی از علوم پایه (ریاضی‪ ،‬فیزیک) و‬
‫دروس اختصاصی مهندسی عمران)استاتیک‪ ،‬مقاومت مصالح‪ ،‬تحلیل سازه‌ها‪،‬‬
‫طراحی سازه‌های بتنی و فوالدی (می‌باشد‪.‬‬

‫این رشته قبال به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت مهندسان‬
‫طراح ‪ ،‬محاسبه و اجرای پروژه‌های ساختمانی‪ ،‬صنعتی ‪ ،‬راه‌سازی و تاسیسات‬
‫آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینه‌های فوق و همچنین‬
‫همكاری با مهندسان مشاور یا محاسبه در زمینه‌های یاد شده ‪ ،‬به وجود آمده است‬
‫گرایش عمران –عمران‪ :‬رشته مهندسی عمران‪-‬عمران به نسبت سایر گرایش‌ها‬
‫جامع‌تر و وسیع‌تر است و زیر مجموعه‌های بیشتری را شامل می‌شود‪ .‬دانشجوی‬
‫مهندسی عمران–عمران مسائل مربوط به تمامی گرایش‌های مقاطع باالتر رشته‬
‫مهندسی عمران از جمله سازه‪ ،‬خاک و پی‪ ،‬راه و ترابری و هیدرولیک را مطالعه‬
‫می‌کند‪ .‬برای آشنایی بیشتر با این رشته‪ ،‬مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد‬
‫می‌شود‪.‬‬
‫گرایش عمران –نقشه‌برداری‪ :‬این گرایش‪ ،‬قدری جزئی‌تر است و صرفا به مطالعه‬
‫مباحث مربوط به نقشه‌برداری به منظور تعیین پستی‌ها و بلندی‌های منطقه پیش از‬
‫شروع عملیات ساخت و ساز می‌پردازد‪ .‬نکته قابل توجه این است که نقشه‌برداری‬
‫بیشتر برای سازه‌های بزرگ خارج از شهر مثل سیلوها‪ ،‬پل‌ها‪ ،‬تونل‌ها و سدها‬
‫کاربرد دارد‪ .‬از این رو عملیات میدانی و صحرایی این رشته زیاد است‬
 ‫گرایش عمران –آب‪ :‬این گرایش نیز مانند گرایش نقشه‌برداری‪ ،‬قدری جزئی است‬
‫و به مطالعه مباحث مرتبط با منابع آب مانند رودخانه‌ها‪ ،‬سدها و کانال‌های آبیاری‬
‫می‌پردازد‪.‬‬
‫سازه ‪ :‬هدف از مهندسی سازه‪ ،‬تحلیل رفتار اجزای تشکیل‌دهنده سازه و مدل نمودن‬
‫المان‌ها تحت بارهای استاتیکی است‪.‬‬
‫ژئوتکنیک ‪ :‬مهندسی ژئوتکنیک یا مهندسی خاک و پی از شاخه‌های مهندسی‬
‫عمران است که در آن رفتار خاک تحت بارهای وارده از سازه‌های گوناگون‬
‫مطالعه می‌شود‪ .‬از جمله مباحث مورد مطالعه در این گرایش می‌توان به تخمین‬
‫ظرفیت باربری خاک زیر پی و نشست فونداسیون‌ها اشاره کرد‪ .‬همچنین مباحثی‬
‫از جمله ایجاد پایداری شیب‌ها و گودبرداری‌ها با استفاده از روش‌هایی مانند‬
‫ح شده با ژئوسنتتیک و غیره‪ ،‬تحلیل و طراحی‬ ‫میخ‌کوبی‪ ،‬انکراژ‪ ،‬دیوارهای مسل ‌‬
‫سدهای خاکی‪ ،‬پی‌های عمیق و نیمه‌عمیق‪ ،‬بهسازی خاک‪ ،‬آزمایش‌های درجا پیش‬
‫از اجرای پروژه‌های عمرانی از موارد مورد مطالعه در این گرایش هستند‪.‬‬
‫سازه‌های هیدرولیکی ‪ :‬مهندسی سازه‌های هیدرولیکی در واقع ترکیبی از‬
‫گرایش‌های سازه و آب است‪.‬‬
‫مهندسی زلزله ‪ :‬در رشته مهندسی زلزله‪ ،‬هدف تحلیل و بررسی نیروهایی است که‬
‫به‌صورت خارجی به سازه اعمال می‌شوند‪ .‬به‌طور مثال نیروی زلزله و باد از‬
‫جمله نیروهای دینامیکی و جانبی هستند که به سازه وارد می‌شوند‪ .‬بررسی نحوه‬
‫عملکرد سازه در مقابل این بارها و پیشنهاد راهکارهایی برای مقابله و بررسی‬
‫رفتار لرزه‌ای سازه از اهداف اصلی این گرایش هستند‪.‬‬
‫همچنین دیگر شاخه هایی به نام های راه و ترابری – مهندسی و مدیریت منابع‬
‫آب‪ -‬مهندسی سازه های دریایی –مهندسی مدیریت ساخت – مهندسی برنامه ریزی‬
‫حمل و نقل مهندسی محیط زیست نیز وجود دارد‪.‬‬