Giai Tich 2 Le Xuan Dai Tich Phan Duong (Cuuduongthancong - Com)

CHƯƠNG 5: TÍCH PHÂN ĐƯỜNG
TS. Lê Xuân Đại

Trường Đại học Bách Khoa TP HCM
Khoa Khoa học ứng dụng, bộ môn Toán ứng dụng
TP. HCM — 2011.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) CHƯƠNG 5: TÍCH PHÂN ĐƯỜNG TP. HCM — 2011. 1 / 32
Công thức tính tích phân đường loại một Định nghĩa
Tích phân đường loại I là tích phân có dạng

Z Z
f (x, y )dl , f (x, y , z)dl
C C
C là đường cong lấy tích phân (trong Oxy hoặc

Oxyz), dl được gọi là vi phân cung ,
f (x, y ), f (x, y , z) gọi là hàm lấy tích phân.
Công thức tính tích phân đường loại một Tính phân đường loại một trên mặt phẳng
Cho cung trơn AB

c có phương trình tham số

 x = x(t)
y = y (t)
a 6 t 6 b.

Hàm số f (x, y ) liên tục trên cung AB.

c Khi đó
Z Z b p
f (x, y )dl = f (x(t), y (t)). (x 0 (t))2 + (y 0 (t))2 dt.
a
AB
c
Công thức tính tích phân đường loại một Trường hợp cung AB
c có phương trình y = y (x), a 6 x 6 b.
Z Z b p
f (x, y )dl = f (x, y (x)). 1 + (y 0(x))2dx.
a
AB
c
Công thức tính tích phân đường loại một Trường hợp cung AB
c cho trong hệ tọa độ cực

 x = r (ϕ) cos ϕ
y = r (ϕ) sin ϕ
α 6 ϕ 6 β.

Hàm
R số f (x, y ) liên tục trên cung AB.
c Khi đó
f (x, y )dl =
AB
c
Zβ p
= f (r (ϕ) cos ϕ, r (ϕ) sin ϕ). (r (ϕ))2 + (r 0 (ϕ))2 dϕ.
α
Công thức tính tích phân đường loại một Tính phân đường loại một trong không gian
Cho cung trơn AB




 x = x(t)
y = y (t)


 z = z(t)

 a 6 t 6 b.
Hàm
R số f (x, y , z) liên tục trên cung AB.
c Khi đó
f (x, y , z)dl =
AB
c
=
Rb p
a f (x(t), y (t), z(t)). (x 0 (t))2 + (y 0 (t))2 + (z 0 (t))2 dt.
Chú ý. Tích phân đường loại một không phụ thuộc vào
chiều lấy tích phân trên cung AB.
c
Bài
Rp
Tính x 2 + y 2dl trong đó C là nửa đường tròn
C
x + y 2 = 2x, x > 1.
2
Bài R
Tính x 3dl trong đó C là cung
C
x2
√
y = 2 , 0 6 x 6 3.
Bài R
Tính (x + y )dl trong đó C là chu vi tam giác
C
OAB với O(0, 0), A(1, 0), B(0, 1).
Bài R
Tính (x + z)dl trong đó C là đường cong
C
3t 2
x = t, y = √ ,z
2
= t 3, 0 6 t 6 1.
Bài
R
Tính xyzdl trong đó C là giao tuyến của 2 mặt
C
1
x + y 2 + z 2 = 1 và x 2 + y 2 =
2
4 lấy phần
x > 0, y > 0, z > 0.
Tích phân đường loại hai Tính phân đường loại hai trên mặt phẳng
Cho cung trơn AB


x = x(t)
y = y (t)
t = a ứng với điểm đầu của C , t = b ứng với
điểm cuối của C . Hàm số P(x, y ), Q(x, y ) liên tục
trong
R miền mở D chứa cung trơn AB.c Khi đó
P(x, y )dx + Q(x, y )dy =
AB
c
Rb
= a [P(x(t), y (t))x 0(t) + Q(x(t), y (t))y 0(t)]dt.
Tích phân đường loại hai Trường hợp cung AB
c có phương trình y = y (x)
Trường hợp cung AB

c có phương trình y = y (x), x = a là
hoành độ điểm đầu, x = b là hoành độ điểm cuối
Z
AB
c
Z b
= [P(x, y (x)) + Q(x, y (x))y 0(x)]dx.
a
Tích phân đường loại hai Trường hợp cung AB
c có phương trình x = x(y )
Trường hợp cung AB

c có phương trình x = x(y ), y = a là
tung độ điểm đầu, y = b là tung độ điểm cuối
Z
AB
c
Z b
= [P(x(y ), y )x 0(y ) + Q(x(y ), y )]dy .
a
Tích phân đường loại hai Ví dụ
Ví dụ R
Tính tích phân đường I = ydx + xdy theo
C
đường cong C với điểm đầu O(0, 0) và điểm cuối
A(1, 1) nếu như
1
C là đoạn thẳng OA. (ĐS. 1)
2
C là cung parabol y = x 2. (ĐS. 1)
3
C là cung của đường tròn tâm (1, 0) bán kính
bằng 1. (ĐS. 1)
Ví dụ R
Tính tích phân I = xydx theo đường cong C ,
C
được xác định bởi y = sin x, 0 6 x 6 π
Ví dụ
R 1
Tính tích phân I = (x − )dy theo đường cong
C y
C , được xác định bởi y = x 2, 1 6 x 6 2.
Ví dụ R
Tính tích phân I = xdy − ydx theo đường cong
C
C , được xác định bởi y = x 3, 0 6 x 6 2
Ví dụ
R y
Tính tích phân I = dx + dy theo đường cong
C x
C , được xác định bởi y = ln x, 1 6 x 6 e
Ví dụ R
Tính tích phân I = 2xydx + x 2dy theo đường
C
x2
cong C , được xác định bởi y = , 0 6 x 6 2.
4
Ví dụ R
Tính tích phân I = 2xydx − x 2dy theo đường
C r
x
cong C , được xác định bởi y = , 0 6 x 6 2.
2
Ví dụ R
Tính tích phân I = cos ydx − sin ydy theo đường
C
cong C , được xác định bởi y = −x, −2 6 x 6 2.
Ví dụ R
Tính tích phân I = (xy − y 2)dx + xdy theo
C
đường cong C , được xác định bởi
√
y = 2 x, 0 6 x 6 1.
Ví dụ
TínhRtích phân
I = (x 2 − 2xy )dx + (y 2 − 2xy )dy theo đường
C
cong C , được xác định bởi y = x 2, −1 6 x 6 1.
Ví dụ R
Tính tích phân I = (x 2 + y 2)dx + (x 2 − y 2)dy
C
theo đường cong C , được xác định bởi
y = 1 − |x − 1|, 0 6 x 6 2.
Ví dụ R
Tính tích phân I = xdy − ydx theo đường cong
C
C , đi từ A(0, 0) đến B(1, 2).
1
C là đoạn thẳng AB
2
C là cung parabol y = 2x 2
3
C là đường thẳng gấp khúc nối 3 điểm A, B, D
với D(0, 1).
Ví dụ R
Tính tích phân I = xydx − y 2dy theo đường
C
cong C , được xác định bởi y 2 = 2x đi từ A(0, 0)
đến B(2, 2).
Ví dụ
R 3x 2y 3
Tính tích phân I = dx − dy theo đường
C y x
cong C , được xác định bởi y 2 = x đi từ A(4, 2)
đến B(1, 1).
Ví dụ
R x y −x
Tính tích phân I = dx − dy theo đường
C y x
cong C , được xác định bởi y = x 2 đi từ A(2, 4)
đến B(1, 1).
Ví dụ R
Tính tích phân I = xdy theo đường cong C , là
C
nửa đường tròn được xác định bởi
x 2 + y 2 = a2, x > 0, đi từ A(0, −a) đến B(0, a).
Ví dụ R 3
Tính tích phân I = x dy − xydx theo đường
C
cong C , là đoạn thẳng nối A(0, −2) đến B(1, 3).
Ví dụ R
Tính tích phân I = −3x 2dx + y 3dy theo đường
C
cong C , là đoạn thẳng nối A(0, 0) đến B(2, 4).
Tích phân đường loại hai Tính phân đường loại hai trong không gian
Cho cung trơn AB




 x = x(t)
y = y (t)


 z = z(t)

 a 6 t 6 b.
Tích phân đường loại hai Tính phân đường loại hai trong không gian
Hàm số P(x, y , z), Q(x, y , z), R(x, y , z) liên tục

trong miền mở D chứa cung AB. c Khi đó
Z
P(x, y , z)dx + Q(x, y , z)dy + R(x, y , z)dz =
AB
c
Z b
= [P(x(t), y (t), z(t))x 0(t)+
a
+Q(x(t), y (t), z(t))y 0(t)
+R(x(t), y (t), z(t))z 0(t)]dt.
Tích phân đường loại hai Công thức Green
Định lý
Cho D là miền đóng có biên là đường cong C . Các
hàm P(x, y ), Q(x, y ) và các đạo hàm riêng cấp
một liên tục trong D. Khi đó
I ZZ
∂Q ∂P
P(x, y )dx+Q(x, y )dy = + ( − )dxdy
∂x ∂y
C D
Dấu "+" nếu chiều lấy tích phân trùng với chiều
dương quy ước. Ngược lại, ta lấy dấu "-".
Ví dụ R
Tính tích phân I = x 2ydx − xy 2dy , với C là
C
đường tròn x + y = R 2, lấy theo chiều ngược
2 2
πR 4
chiều kim đồng hồ. (ĐS I = − )
2
Tích phân đường loại hai Tích phân không phụ thuộc vào đường đi
Định lý
Cho hàm P(x, y ), Q(x, y ) và các đạo hàm riêng
cấp 1 của chúng liên tục trong miền mở, đơn liên
D chứa cung AB. Khi đó các mện đề sau tương
đương
∂Q ∂P
=
∂x ∂y R
Tích phân I = P(x, y )dx + Q(x, y )dy
AB
c
không phụ thuộc đường cong trơn từng khúc
nối cung AB nằm trong D.
Tích phân đường loại hai Tích phân không phụ thuộc vào đường đi
Tồn tại hàm u(x, y ) là vi phân toàn phần của

P(x, y )dx + Q(x, y )dy , tức là
du(x, y ) = P(x, y )dx + Q(x, y )dy
Tích phân trên mọi chu tuyến kín C , trơn tùng
khúc trong D bằng 0.
I
I = P(x, y )dx + Q(x, y )dy = 0.
C
Ví dụ
Chứng
R minh rằng, tích phân đường
I = (3x 2y + y )dx + (x 3 + x)dy , với
AB
A(1, −2), B(2, 3) không phụ thuộc vào đường đi.
Tính I . (ĐS. I = 34.)
Ví dụ
Tính tích phân
(2,3)
Z ! !
x y y 1
− dx+ p + dy
x2
p
x2 + y2 x2 + y2 x
(1,1)
theo đường cong C không qua gốc O và không

cắt trục tung.
Ví dụ
Cho 2 hàm
P(x, y ) = (1+x +y )e −y , Q(x, y ) = (1−x −y )e −y .
Tìm hàm h(x) để biểu thức
h(x)P(x, y )dx + h(x)Q(x, y )dy là vi phân toàn
phần của hàm u(x, y ) nào đó. Với h(x) vừa tìm,
tính
RR tích phân
[h(x)P(x, y )dx + h(x)Q(x, y )dy ] trong đó L
L
là nửa đường tròn x 2 + y 2 = 9 nằm bên phải trục
tung, chiều đi từ điểm A(0, −3) đến điểm B(0, 3).
Ví dụ
Cho 2 hàm P(x, y ) = 2ye xy + e αx cos y ,
Q(x, y ) = 2xe xy − e αx sin y , trong đó α là hằng
số. Tìm α để biểu thức Pdx + Qdy là vi phân toàn
phần của hàm u(x, y ) nào đó. Với α vừa tìm
được,
H tính tích phân đường
[P(x, y ) − y 3]dx + [Q(x, y ) + x 3]dy trong đó C
C
là đường tròn x 2 + y 2 = 2x lấy theo chiều dương
là chiều ngược chiều kim đồng hồ.
THANK YOU FOR ATTENTION

Giai Tich 2 Le Xuan Dai Tich Phan Duong (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Giai Tich 2 Le Xuan Dai Tich Phan Duong (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai Tich 2 Le Xuan Dai Tich Phan Duong (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 5: TÍCH PHÂN ĐƯỜNG

TS. Lê Xuân Đại

TP. HCM — 2011.

Tích phân đường loại I là tích phân có dạng

C là đường cong lấy tích phân (trong Oxy hoặc

Cho cung trơn AB

Hàm số f (x, y ) liên tục trên cung AB.

Cho cung trơn AB

Cho cung trơn AB

Trường hợp cung AB

Trường hợp cung AB

Cho cung trơn AB

Hàm số P(x, y , z), Q(x, y , z), R(x, y , z) liên tục

Tồn tại hàm u(x, y ) là vi phân toàn phần của

theo đường cong C không qua gốc O và không

THANK YOU FOR ATTENTION

You might also like