ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

διασώζονται σε είναι γραμμένα σε

δημιουργήματα ενός
πολλές παραλλαγές, 15/σύλλαβο , χωρίς
λαού
ανάλογα τον τόπο ομοιοκαταληξία

η γλώσσα είναι
κυριαρχεί το ρήμα αποφεύγεται το
ζωντανή και
και το ουσιαστικό περιττό
παραστατική

την
συνδέονται με τη διακρίνονται για την
παραστατικότητα
μουσική και τον τολμηρή σύλληψη
των εικόνων και τη
χορό του θέμματος...
λιτότητα του λόγου

► Δεν είναι ατομικά δημιουργήματα, αλλά έκφραση της λαϊκής ψυχής, οπότε και
εκφράζουν τις βαθύτερες επιθυμίες, τους καημούς και το πνεύμα ενός λαού, είναι
δηλαδή συλλογικά δημιουργήματα.

► Αντλούν τα θέματά τους από τη φύση και την καθημερινή ζωή του ανθρώπου.

► Είναι προφορικές δημιουργίες και μεταδίδονται από στόμα σε στόμα από τη μια
γενιά στην άλλη. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει μόνο μία μορφή ενός δημοτικού
τραγουδιού, αλλά πολλές μορφές (παραλλαγές),εφόσον αυτοί που το τραγουδούν το
προσαρμόζουν στις ανάγκες τους.

► Τα δημοτικά τραγούδια συνδέονται με τη μουσική και τον χορό.

► Έχουν ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Κατά κανόνα ο στίχος χωρίζεται σε δύο

ημιστίχια. Πολλές φορές το β’ επαναλαμβάνει το α’ ημιστίχιο, ίσως κάπως
διαφοροποιημένο.

► Αποφεύγουν την ομοιοκαταληξία.

► Η γλώσσα είναι απλή, λαϊκή, καθημερινή, διανθισμένη με τα τοπικά ιδιώματα.

Χρησιμοποιείται πιο συχνά το ρήμα και το ουσιαστικό, ενώ αποφεύγονται τα
κοσμητικά επίθετα. Προτιμούν τις κύριες προτάσεις και την παρατακτική σύνδεση →
γλωσσική λιτότητα
► Το ύφος είναι σαφές, απλό, λιτό(χωρίς περιττά στολίδια και προσδιορισμούς)
παραστατικό και ζωντανό(με σχήματα λόγου, και εικόνες) ,γοργό και πυκνό( γρήγορη
εξέλιξη, χωρίς πολλές λεπτομέρειες και μακροπερίοδο λόγο), άμεσο ( με διαλόγους).

► Στην πλειοψηφία τους ολοκληρώνουν το νόημά τους σε ένα στίχο( αρχή ισομετρίας),
αποφεύγοντας τους διασκελισμούς.

► Τα δημοτικά τραγούδια χωρίζονται σε τρία είδη:

α) παραλογές
β) ιστορικά (ακριτικά, κλέφτικα, ιστορικά, κ. λ. π)
γ)τραγούδια με κοινωνικό περιεχόμενο, αυτά δηλαδή που αναφέρονται σε
διάφορες εκδηλώσεις της ζωής (της αγάπης, νυφιάτικα, νανουρίσματα, κάλαντα
αποκριάς, της ξενιτιάς, της δουλειάς, μοιρολόγια, σατιρικά, κ.λ.π)

ΠΡΟΣΟΧΗ
παραλλαγές / παραλογές

► παραλλαγές: οι διάφορες μορφές με τις οποίες διασώζεται ένα δημοτικό τραγούδι

(πχ . οι παραλλαγές «Του γιοφυριού της Άρτας»)

► παραλογές:

• εκτενή αφηγηματικά τραγούδια που διηγούνται μια ιστορία και μοιάζουν με

παραμύθια. Αφηγούνται έναν ολόκληρο μύθο
• Είναι συνήθως πολύστιχα, πιο εκτενή από τα άλλα δημοτικά
• Η υπόθεση ( μύθος) είναι πλαστή. Μπορεί , όμως να διασώζει στοιχεία από
αρχαιοελληνικούς μύθους ή και να είναι εμπνευσμένα από συγκεκριμένα ιστορικά
περιστατικά
• Δεν εξυμνούν ηρωικά κατορθώματα, αλλά αφηγούνται τις δραματικές
περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής.
• Η αφήγηση είναι δραματοποιημένη (δεν έχουμε, δηλαδή, απλή διήγηση των
γεγονότων, αλλά αναπαράστασή τους μέσα από: α) ζωντανούς διαλόγους και
β) γοργή δράση).
• Είναι μικρά δράματα , με γοργό ρυθμό.