ใบความรู้ที่ 2

เรื่อง กฎเกณฑ์เบื้องต้นเกี่ยวกับการนับ

1. กฎเกณฑ์เบื้องต้นเกี่ยวกับการนับ
ในชีวิตประจำวันเรามักจะพบปั ญหาเกี่ยวกับการนับจำนวนวิธีทั้งหมดที่
เหตุการณ์
อย่างใดอย่างหนึ่งจะเป็ นไปได้ หรือจำนวนวิธีในการจัดชุดของสิ่งต่าง ๆ เช่น การ
จัดการแข่งขันกีฬา การจัดชุดเสื้อผ้า การจัดชุดอาหาร เป็ นต้น การคำนวณเพื่อ
หาคำตอบสำหรับปั ญหาประเภทต่าง ๆ ดังกล่าว จะทำได้ง่ายและสะดวกรวดเร็ว
ขึ้นถ้าเข้าใจกฎเกณฑ์บางข้อซึ่งเรียกว่า หลักมูลฐานเกี่ยวกับการนับ

กฎข้อที่ 2 ถ้างานอย่างแรกมีวิธีทำได้ n1 วิธี ในแต่ละวิธีเลือกทำงาน

อย่างแรก
มีวิธีที่จะทำงานอย่างที่สองได้ n2 วิธี ในแต่ละวิธีที่เลือกทำงานอย่างแรก และ
ทำงานอย่างที่สอง
มีวิธีที่จะทำงานอย่าที่สามได้ n3 วิธี
จำนวนวิธีทั้งหมดที่จะเลือกทำงาน k อย่าง เท่ากับ n1  n2  n3
. . .  nk วิธี

1 2 3 4
ตัวอย่างที่ 1 มีบัตร 4 ใบ คือ นำบัตรเหล่านี้
มาเรียงเป็ น จำนวนที่มีสองหลัก ได้กี่จำนวน
วิธีทำ จำนวนวิธีที่เลือกบัตร 4 ใบ วางในหลักสิบได้ 4 วิธี
จำนวนวิธีที่เลือกบัตร 3 ใบ วางในหลักหน่วย 3 วิธี
 จำนวนที่มีสองหลักเท่ากับ 4  3 = 12 จำนวน
 หรืออาจเขียนเป็ นแผนภาพต้นไม้ ได้ดังนี้
2 1 1 1
1 3 2 3 3 2 4
2
4 4 4 3

จำนวนที่มีสองหลัก คือ 12, 13, 14, 21, 23, 24, 31, 32, 34, 41, 42, 43
 จำนวนที่มี 2 หลักเท่ากับ 12 จำนวน

ตัวอย่างที่ 2 จงนำอักษรจากคำว่า SPECIAL มาจัดเป็ นคำใหม่ โดยไม่คำนึง

ถึง
ความหมาย จะจัดเป็ นคำที่แตกต่างกันได้กี่จำนวน
วิธีทำ ตำแหน่งที่ 1 2 3 4 5 6 7
ตัวอักษร S P E C I A L
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 7 ตัว วางในตำแหน่งที่ 1 ได้ 7 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 6 ตัว วางในตำแหน่งที่ 2 ได้ 6 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 5 ตัว วางในตำแหน่งที่ 3 ได้ 5 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 4 ตัว วางในตำแหน่งที่ 4 ได้ 4 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 3 ตัว วางในตำแหน่งที่ 5 ได้ 3 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 2 ตัว วางในตำแหน่งที่ 6 ได้ 2 วิธี
เลือกตัวอักษร 1 ตัว จาก 1 ตัว วางในตำแหน่งที่ 7 ได้ 1 วิธี
  จำนวนวิธีที่เลือกตัวอักษรจาก SPECAIL มาเรียงเป็ นคำได้ทั้งหมด
7654321 = 5040 จำนวน

ตัวอย่างที่ 3 บริษัทผู้ผลิตเสื้อผ้าสำเร็จรูปบริษัทหนึ่ง ผลิตเสื้อ 4 แบบ

แต่ละแบบมี 6 สี แต่ละสีมีขนาดต่างกัน 3 ขนาก ถ้าจะจัดเข้าตู้โชว์หน้าร้าน
ให้ครบทุกแบบ ทุกสี และทุกขนาด จะต้องใช้เสื้อทั้งหมดกี่ตัว
วิธีทำ ขั้นที่ 1 จัดแบบเสื้อได้ 4 วิธี
ขั้นที่ 2 จัดสีเสื้อได้ 6 วิธี
ขั้นที่ 3 จัดขนาดเสื้อได้ 3 วิธี
∴ จะจัดเข้าตู้โชว์หน้าร้านได้ทั้งหมด ( 4 )⋅( 6 )⋅( 3 )=72 วิธี

ดังนั้น ถ้าจะจัดเสื้อเข้าตู้โชว์หน้าร้านให้ครบทุกแบบ สี และขนาด จะ

ต้องใช้เสื้อทั้งหมด 72 ตัว