Milli Mücadele 4.

Sınıf Sosyal Bilgiler

OSMANLI DEVLETİ
Türkiye Cumhuriyeti’nin eski adı Osmanlı Devleti’dir. Osmanlı Devle-
ti saltanat ile yönetiliyordu. Yönetim babadan oğula geçiyordu.
Osmanlı Devleti güçlü bir devletti. Toprakları çok genişti. Toprakla-
rın çok genişlemesi yönetmeyi zorlaştırdı. Düşman devletler ülkemizi iş-
gal etmeye başladılar.
1. DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
Osmanlı Devleti kaybettiği topraklarını geri alabilmek için 1914 yılın-
da başlayıp 4 yıl sürecek 1. Dünya Savaşı’na katıldı.
Bu savaşta ülkeler iki gruba ayrıldı.
İtilaf Devletleri İttifak Devletleri
• İngiltere • Almanya
• Fransa • Avusturya - Macaristan
• Rusya • Bulgaristan
• İtalya • Osmanlı Devleti

Çanakkale Cephesi
Çanakkale Cephesi 1.Dünya Savaşı’nda açılan cephelerden biridir.
İngilizler, İstanbul’u ele geçirmek ve Rusya’ya silah götürmek için
Çanakkale’ye saldırdılar.
Atatürk, Çanakkale Cephesi’nde önemli görevler üstlendi. İşgalci
devletlerin donanımlı orduları olmasına rağmen Türk milletinin azmi ve
inancı sayesinde Çanakkale geçilmedi.
18 Mart 1915’te savaş sona erdi.
Mustafa Kemal’e ‘Anafartalar Kahramanı’ unvanı verildi.

www.setenayogretmen.com 1
Milli Mücadele 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

Mondros Ateşkes Antlaşması

Osmanlı Devleti’nin de içinde bulunduğu İttifak Devletleri grubu sa-
vaşı kaybedince Osmanlı Devleti de 1.Dünya Savaşı’nı kaybetmiş sayıldı.
1. Dünya Savaşı’nın sonunda Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı.
Bu antlaşmaya göre:
• Ordunun silahlarına el koyuldu.
• Haberleşme araçlarına el koyuldu.
• Liman ve demiryolları ele geçirildi.
• Osmanlı Devleti işgal edilmeye başlandı.

İzmir ve çevresi Yunanlılar

Antalya, Burdur ve çevresi İtalyanlar
Antep, Urfa, Maraş ve çevresi Fransızlar
Doğu Anadolu Bölgesi Ermeniler
İstanbul, Balıkesir, Musul, Kerkük İngilizler

Atatürk bu işgallere ‘Geldikleri gibi giderler.’ demiş ve Kurtuluş Savaşı’nın

ilk işaretini vermiştir.
KURTULUŞ SAVAŞI
Atatürk İstanbul’dan Bandırma Vapuru’na binerek Samsun’a doğru yola
çıktı. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak bastı ve Kurtuluş Savaşı mücadele-
sini başlattı.
İşgallerin başlamasıyla insanlar birlik olup şehirlerini savunmaya başla-
mışlardı. Kurulan bu birliklere Kuvayi Milliye (Milli Kuvvetler) adı verilir.

www.setenayogretmen.com 2
Milli Mücadele 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

Mustafa Kemal halkı bilinçlendirmek, milli bilinci uyandırmak, ülkenin

içinde bulunduğu tehlikeli durumu anlatmak için farklı şehirlere gitmiş
buralarda genelgeler yayınlamış ve kongreler düzenlemiştir.
1. Havza : Mustafa Kemal, Samsun’dan sonra ilk olarak Amasya’nın il-
çesi olan Havza’ya geldi burada miting düzenledi. Ardından Havza Ge-
nelgesi’ni yayınladı. Direniş bilincinin ilk uyandırıldığı genelgedir.
2. Amasya: Amasya Genelgesini yayınladı. Vatanın bütünlüğünün tehli-
kede olduğunu söyledi. Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi, amacı ve yöntemi
belirlendi.
3. Erzurum: Erzurum Kongresi düzenlendi. İlk defa milli sınırlardan
bahsedildi. Vatanın bir bütün olduğu parçalanamayacağı söylendi.

4. Sivas: Sivas Kongresi düzenlendi. Tüm ülkeden temsilcilerin katıldığı

ulusal bir kongredir. Temsil Heyeti kuruldu. Mustafa Kemal başkan se-
çildi.

SAMSUN HAVZA AMASYA ERZURUM SİVAS

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılması

Atatürk ve Temsil Heyeti Ankara’ya geldi. 23 Nisan 1920’de TBMM
açıldı. Meclis başkanlığına Mustafa Kemal seçildi. ‘Egemenlik, kayıtsız
şartsız Milletindir.’ düşüncesi benimsendi.

CEPHELER
Üç farklı cephede savaşıldı.
1. Doğu Cephesi
2. Güney Cephesi
3. Batı Cephesi
www.setenayogretmen.com 3
Milli Mücadele 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

DOĞU CEPHESİ
• Doğu Cephesinde Ermenilere karşı savaşıldı.
• Bu cephede tek düzenli ordumuz olan 15.Kolordu, Kazım Karabekir
komutasında savaşmış ve kazanmıştır.
• Savaş sonunda Ermeniler ile Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.
• Gümrü Antlaşması, TBMM’nin uluslararası alanda kazandığı ilk
askeri ve siyasi başarı, imzaladığı ilk antlaşmadır.

GÜNEY CEPHESİ
• Antep, Maraş ve Urfa Fransızlar tarafından işgal edilmiştir.
• Burada bulunan halk Kuvayi Milliye birliklerini oluşturdu ve kendi-
lerini cesurca, mertçe savundular. Düşmanları şehirlerinden gön-
derdiler.
• Bu savunmalarda önemli kahramanlarımız vardır:
Maraş Sütçü İmam
Antep Şahin Bey
Urfa Ali Saip Bey
• TBMM; Maraş , Urfa ve Urfa’ya gösterdikleri cesaret ve başarıdan
dolayı şu unvanları verdi:
Maraş Kahramanmaraş
Antep Gaziantep
Urfa Şanlıurfa
• 20 Ekim 1921’de Fransızlar, TBMM ile Ankara Antlaşması’nı imza-
ladılar. Fransızlar güneyimizden çekildi.

www.setenayogretmen.com 4
Milli Mücadele 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

BATI CEPHESİ
• İzmir ve çevresi Yunanlılar tarafından işgal edildi.
• İzmir’de Yunanlılara ilk kurşunu sıkan gazeteci Hasan Tahsin oldu.
Hasan Tahsin milli mücadelenin sembollerinden biridir.
• Ege Bölgesinde halk Kuvayi Milliye birliklerini oluşturdu. Birliklerin
başında Yörük Ali Efe vardı. Kuvayi Milliye birlikleri Yunanlıları bir
süre durdursa da yetersiz kaldı.
• Bunun üzerine TBMM tarafından düzenli ordu kuruldu ve ordunun
başına İsmet İnönü getirildi.
1. İnönü Savaşı
• 1. İnönü savaşı kazanıldı.
• 1. İnönü Savaşı, düzenli Türk ordusunun Batı Cephesi’ndeki ilk başarısıdır.
2. İnönü Savaşı
• 2. İnönü savaşı kazanıldı.
• İtalyanlar ülkemizden çekilme kararı aldı.
Kütahya - Eskişehir Savaşları
• Kütahya - Eskişehir savaşları kaybedildi.
• Türk ordusu Mustafa Kemal’in emri ile daha fazla asker kaybetmemek
ve gücünü toplamak için Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmiştir.
• TBMM, başkomutanlığa Mustafa Kemal’i getirdi.
Sakarya Meydan Savaşı
• Mustafa Kemal komutanlığında 22 gün 22 gece süren savaş zaferle
sonuçlandı.
• Mustafa Kemal’e TBMM tarafından ‘Gazi’ unvanı ve ‘Mareşallik’ rüt-
besi verildi.
www.setenayogretmen.com 5
Milli Mücadele 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

Sakarya Meydan Savaşı sırasında İnegöl’den Ankara’ya İstiklal Yolu’nu

kullanarak silah taşıyan Şerife Bacı silahları yağmurdan korumak için ken-
disini silahların üstüne siper etmiş ve donarak ölmüştür.
Büyük Taarruz - Başkomutanlık Meydan Muhaberesi
• 26 Ağustos 1922’de Mustafa Kemal taarruz emri verdi.
• 30 Ağustos 1922’de Yunan ordusu işgale uğratıldı.
• Yunan ordusu gücünü artık yitirmişti. Bunun üzerine Mustafa Kemal
‘Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!’ dedi ve İzmir’e doğru yöneldi.
• 9 Eylül 1922’de İzmir Yunanlılardan kurtarıldı.
• Savaş sonunda Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma
ile:
Boğazlar , Doğu Trakya ve ve İstanbul savaşılmadan kurtarıldı.
Osmanlı Devleti hukuken sona erdi.
Lozan Barış Antlaşması
• Kurtuluş Savaşı’ndaki başarımızdan sonra imzalanmış ve Türkiye sınır-
ları belirlenmiştir.
CUMHURİYETİN İLANI
• 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilmiştir.
• Mustafa Kemal ilk Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.

www.setenayogretmen.com 6