OŚWIECENIE

1. CZAS EPOKI
● na świecie- 2 połowa XVIIw. do 2 połowy XVIII w.
● w polsce-ok.1740 r. do 1822 r.(wydanie tomu poezji Mickiewicza)
2. RACJONALIZM,EPIKUREIZM
● RACJONALIZM-dla Woltera rozum był wielką potęgą; uważał rozum za
niezawodny;prawdziwe jest tylko to, co racjonalne, a wszystko,co
niezgodne rozumem należy odrzucić.
● EPIKUREIZM-twórcą był John Locke; uważał e cała nasza wiedza jest
wynikiem naszych doświadczeń; Locke był także twórcą twierdzenia
TABULA ROSA, które oznacza białą kartkę,która zapełnia się wraz z
długością życia, jakością i ilością zdobytych doświadczeń; cały nasz
światopogląd to suma doświadczeń.
3. REFORMY OŚWIECENIA
● powstanie pierwszego teatru publicznego
● organizowanie obiadów czwartkowych na zamku królewskim
podczas których omawiano tematy dotyczące literatury oraz
polityki
● rozwój publicystyki- najpopularniejsze to ,,Monitor’’ oraz ,,Zabawy
przyjemne i pożyteczne’’
● założenie Collegium Nobilium,czyli szkołę do synów szlacheckich
z nowoczesnym programem nauczania
● założenie szkoły rycerskiej
● utworzenie KEN(wprowadzenie lektur szkolnych,ograniczenie
łaciny,język polski językiem wykładowym,przedmioty matematyk
przyrodnicze i etyka
4. CECHY KLASYCYZMU I SENTYMENTALIZMY
● KLASYCYZM:
❖ ośrodkiem była Warszawa
❖ podstawą filozoficzną był racjonalizm
❖ dzieła były podporządkowane ścisłym regułom
❖ jasność i precyzja języka
❖ charakter dydaktyczno-moralizatorskie
● SENTYMENTALIZM:
❖ twórcy nurtu kładli nacisk na opisywanie uczuć i korzyści
płynących z natury
❖ podkreślali czułość bohaterów i krytycznie przedstawiali
cywilizację
❖ ośrodkiem były Puławy
 5.DEFINICJE:
● SATYRA-utwór piętnujący i ośmieszający zachowania, poglądy
lub obyczaje danej grupy społecznej; ma charakter dydaktyczny
● SIELANKA-gatunek literacki przedstawiający beztroskie życie
mieszkańców wsi w harmoni z piękną przyjazną naturą
● ARKADIA-motyw literacki oznaczający miejsce szczęśliwe,
zamieszkane przez ludzi; wywodzi się od kultury starożytnej
Grecji.
6.OBRAZ POLAKÓW I DYDAKTYZM W SATYRACH KRASICKIEGO
● OBRAZ POLAKÓW W SATYRACH - Krasicki w satyrach
przedstawia Polaków w negatywny sposób naśmiewając się z
wad: pijaństwa,brak silnej woli, brak wstrzemięźliwości, brak
rozsądku
● DYDAKTYZM W SATYRACH-Krasicki w satyrze ,,Pijaństwo’’
wskazuje wady pijaństwa i zalety abstynencji oraz ośmiesza
bohatera co ma zniechęcić czytelników do naśladowania
bohatera.
7.LAURA I FILION- ELEMENTY SENTYMENTALIZMU
● Bohaterami są pastuszkowie
● akcja rozgrywa się na wsi, przy blasku księżyca
● bohaterowie są w sobie zakochani i rozmawiają o swoich
uczuciach
● występuje komizm pasterski