kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Program TUS
Przykładowy program zajęć TUS dla uczniów w wieku 10-12 lat.

Założenia programu:

Przewiduje się trzy etapy pracy podczas realizacji programu:

1) diagnoza wstępna oceniająca poziom umiejętności każdego z uczestników

(w oparciu o tę diagnozę zostały następnie określone w niniejszym programie tematy
zajęć czyli treści programowe). Diagnoza powyższa była prowadzona w oparciu
o arkusz obserwacji oraz wywiad z nauczycielami i rodzicami.
2) realizacja programu TUS.
3) diagnoza końcowa oceniająca poziom umiejętności każdego z uczestników
(w oparciu o tę diagnozę zostanie podjęta decyzja odnośnie dalszego udziału
w zajęciach i ustalone zostaną kolejne treści programu).

Program opiera się na założeniu, że chcąc kształtować i doskonalić umiejętności

społeczne należy stworzyć uczestnikom zajęć warunki do poznania kroków składających
się na daną umiejętność społeczną, dostarczyć uczestnikom prawidłowy wzór
zachowania, a następnie pozwolić każdemu na ćwiczenie danej umiejętności podczas
zajęć. Jedocześnie program zakłada, że udział w cyklicznych zajęciach grupowych służy
nawiązywaniu relacji z rówieśnikami i sprzyja rozwojowi kompetencji społecznych.
W trakcie zajęć zostaną jasno określone zasady, którym podlegać będą uczestnicy oraz
opracowany system wzmocnień za przestrzeganie zasad. Będzie do dodatkowo tworzyć
warunki do rozwoju umiejętności społecznych.

Ponieważ w celu kształtowania umiejętności społecznych niezwykle ważny jest trening

praktyczny polegający na wdrożeniu i zastosowaniu danej umiejętności w życiu
codziennym, istotna staje się kwestia współpracy z rodzicami. Po każdych zajęciach
przewiduje się więc krótkie spotkanie z rodzicami w celu informowania ich o ćwiczonej
obecnie umiejętności oraz omówienia pracy domowej. Ważne jest bowiem tworzenie
kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

warunków sprzyjających generalizacji danej umiejętności i jak najszerszemu jej

stosowaniu w życiu codziennym.

Program zakłada kształtowanie umiejętności społecznych w trzech obszarach:

 umiejętności prospołeczne,
 komunikacja,
 emocje.

Po I semestrze trwania zajęć nastąpi ocena umiejętności każdego z uczestników,

a następnie będzie podejmowana decyzja odnośnie dalszego udziału w zajęciach
w kolejnym semestrze.

Uczestnicy zajęć:

Uczniowie z zespołem Aspergera w wieku 10 -12 lat,

Grupa licząca maksymalnie do 6-8 osób.

Czas trwania zajęć:

I semestr roku szkolnego 2019/2020, zajęcia dwa razy w tygodniu trwające po 1 h

(łącznie 2 h w tygodniu po 1 h)

Cele ogólne:

 stworzenie warunków do wielokrotnego powtarzania i utrwalania konkretnych

umiejętności społecznych,
 kształtowanie umiejętności nawiązywania prawidłowych kontaktów społecznych,
 rozwijanie umiejętności współpracy w grupie,
 ograniczanie lęków w kontaktach z innymi,
 przeciwdziałanie skłonności do izolacji.

Cele szczegółowe:

 nauka i modelowanie pożądanych zachowań,

kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

 uczenie przestrzegania zasad obowiązujących w grupie,

 obniżenie poczucia niepokoju i lęku w kontaktach społecznych,
 dostarczenie wzorca prawidłowych zachowań,
 ćwiczenie sposobów adekwatnego zachowania w różnych sytuacjach
społecznych,
 nauka rozpoznawania znaczenia komunikacji niewerbalnej (gestów, mimiki,
dystansu).

Metody pracy:

 praca w parach
 praca w grupach
 odgrywanie scenek
 modelowanie
 dyskusja na forum
 burza mózgów
 zabawy integracyjne, edukacyjne i tematyczne
 system wzmocnień pozytywnych

Środki dydaktyczne:

 duże arkusze papieru (flipchart)

 pisaki, kredki, markery
 rekwizyty do scenek
 piłka
 balony
 karty wzmocnień zachowania
 karty z pracami domowymi
 filmy modelowe
 komputer z odtwarzaczem CD
 ekran i rzutnik
kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Treści programowe:

Umiejętności prospołeczne:

 Zachowanie prawidłowego dystansu, mimiki i postawy ciała

 Mówienie „dziękuję, proszę”
 Proszenie o pomoc
 Przepraszanie
 Reagowanie na niepowodzenia
 Reagowanie na zaczepki
 Poszukiwanie pomocy
 Współpraca z innymi
 Czekanie na swoją kolej
 Pomaganie innym

Komunikacja:

 Umiejętność słuchania
 Włączanie się do rozmowy
 Inicjowanie rozmowy
 Zadawanie pytań
 Reagowanie na wypowiedź innych
 Prowadzenie dialogu

Emocje:

 Rozpoznawanie i nazywanie emocji

 Wyrażanie, stopniowanie emocji
 Rozumienie wskazówek płynących z otoczenia społecznego
 Wczuwanie się w stany emocjonalne innych osób
 Radzenie sobie ze stresem
 Radzenie sobie z lękiem
 Radzenie sobie ze złością
 Radzenie sobie z czyjąś złością
 Radzenie sobie z nudą
kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Współpraca z rodzicami:

Rodzice są na bieżąco informowani o postępach dzieci, doświadczanych trudnościach,

o aktualnie ćwiczonych umiejętnościach i przebiegu zajęć. Po zajęciach odbywa się
krótkie spotkanie dla rodziców informujące o kolejnych krokach ćwiczonej podczas
danych zajęć umiejętności społecznej oraz o zadanej dzieciom pracy domowej.

Sposób ewaluacji programu:

Preis – Profil rozwoju emocjonalnego i społecznego ucznia. Skala obserwacyjna. Arkusz

obserwacji na początku i na końcu zajęć.

Wywiad z rodzicem na początku i na koniec zajęć.

Wywiad z nauczycielem na początku i na koniec zajęć.

Literatura:

https://psychologbialapodlaska.pl/program-treningu-umiejetnosci-spolecznych-6-9-lat/
https://autyzmwszkole.com/2019/09/23/program-treningu-umiejetnosci-spolecznych-dla-
uczniow-z-autyzmem/
https://pedagogika-specjalna.edu.pl/autyzm/trening-umiejetnosci-spolecznych/
https://pedagogika-specjalna.edu.pl/autyzm/program-treningu-umiejetnosci-spolecznych/
https://soswnr1.szkolna.net/pliki/plik/program-treningu-umiejetnosci-spolecznych-1564590029.pdf