KABANATA II
nang hulugan.
ANG IKA-19 NA SIGLO SA IBA’T – IBANG
PANIG NG MUNDO
Hunyo 19, 1861 – isinilang si Rizal.
1861-1865 - nagaganap ang giyera sibil sa
Estados Unidos na kinasasangkutan ng may
2,600,000 na mamamayan.
SANHI: ukol sa pagkakaalipin ng mga Negro.
Abril 12, 1861 - pagsiklab ng labanan; ang
nagbunsod kay Pangulong Abraham Lincoln
para ipatupad ang Proklamasyon ng
Emansipasyon ng mga aliping Negro.
Setyembre 22, 1863 – ipinatupad ni Abraham
Lincoln ang Proklamasyon ng Emansipasyon
ng mga aliping Negro.
Pagkaraan ng giyera sibil, binigyang-pansin ng
Estados Unidos ang pagpapalawak ng
kanyang industriya.
Ang buong kontinente ay kakikitaan ng
pagtatayo ng mga daang-bakal. Maraming
bagong pabrika ang itinayo sa silangan at
gitnang-kanluran.
Libu-libong mga Tsino naman ang dinala rin
sa Amerika upang makatulong sa pagbubuo
ng mga daang-bakal.
Pebrero 19, 1861
• Czar Alexander II (1855-1881) - ay
naglabas ng proklamasyong nag-aalis
ng serfdom sa bansang Rusya na
pakikinabangan ng 22,500,000
magsasaka (serfs).
• Ang hakbang na ito ay para palubagin
ang umiinit na pagtutol ng taumbayang
Ruso sa mga patakarang ipinatupad ng
kanyang malupit na ama na si Nicholas
I na namatay noong 1855.
• Kumbinsido si Czar Alexander II na
nararapat na bilhin ng gobyerno ang
mga lupang PANIMULA sakahan mula
sa mga may-ari ng lupa at ibenta ito sa
mga magsasaka na babayaran nila
Noong 1864 - ang mga asembliyang
panlalawigan at distrito na tinatawag na
zemstvos ay binuo.
Sa unang pagkakataon, binigyan ang mga
manggagawang Ruso ng representasyon sa
gobyerno. Sila ay makikibahagi sa paglutas
ng mga lokal na suliranin gaya ng
pagsasaayos ng mga kalsada, pagtatayo ng
mga paaralan, at pagtugon sa mga sebisyong
pangkalusugan.
Abril 1862
• Emperador Napoleon III -
Pangalawang Imperyong Pranses ay
nagpadala ng hukbong Pranses sa
Mexico upang sakupin ito.
Hunyo 12, 1864 - Iniluklok ni Napoleon III si
Pangulong Duke Maximilian ng Austria bilang
tau-tauhang emperador ng Mexico. Ito ay
para mapatatag niya ang pananakop ng
Mexico.
Mayo 15, 1867 - Nang magwakas ang giyera
sibil sa Estados Unidos, tumulong ito sa
hukbo ni Juarez at tinalo ang mga puwersa ni
Maximilian sa Labanan ng Queretaro.
Hunyo 19, 1867 (ika-6 na kaarawan ni J. Rizal)
- Binitay si Emperador Maximilian.
Ang mga Prusyano, sa pamumuno ni Otto
Von Bismarck ay nagtagumpay sa Digmaang
Franco-Prusyano.
Enero 18, 1871 – naitatag ang imperyong
Aleman.
Haring Wilhelm ng Prussia - ang unang
Kaiser ng naturang imperyo.
Bunga ng pagkatalo ng Pransya sa Digmaang
Franco-Prusyano, nabuwag ang Pangalawang
Imperyong Pranses ni Emperador Napoleon
III.
 • Noong 1859 - nasupil ng mga Ingles
Sa pagkatatag ng Ikatlong Republikang ang Rebelyong Indiyano. Nabuwag ang
Pranses, si Adolph Thiers ang naging unang Imperyong Mogul at ipinatupad ng
pangulo nito. Inglatera ang kanyang pangangasiwa
sa
IKA-19 NA SIGLO
sub-kontinente ng India na ngayon ay
• Nagtagumpay ang Italya at ang binubuo ng India, Pakistan,
Alemanya na mapag-isa ang kanilang
Bangladesh.
mga bansa.
• Dahil napagtagumpayan din ng
• Ang mga Italyano na pinamumunuan ni
Inglatera ang Tatlong Digmaang
Conde Camillo Benso di Cavour at ni
Anglo-Burmes (1824- 1826, 1852, at
Giuseppe Garibaldi at ng kanyang
1885), nasakop
hukbo na “Red Shirts,” na may 1,150
nito ang Burma.
bilang ang nakapagpaalis sa mga
• Pinalaganap nito ang kanyang
hukbong Austriyano at Pranses sa
impluwensya bilang bansang
Italya noong 1869.
tagapangalaga ng Malaya, Sarawak at
• Victor Emmanuel - Naiproklama ang
Sabah (Hilagang Borneo).
kaharian ng Italya
• Naging kolonya rin nito ang Ceylon (Sri
• Roma – pinili bilang kabisera ng italya
Lanka), Maldives, Ehipto, Australya at
noong 1871.
New Zealand.
• Noong 1858-1863, sinakop ng Pransya
NOONG IKA-19 AT IKA-20 SIGLO
ang Vietnam.
• ang Impluwensya ng Europa sa Asya
• Isinanib rito ang Cambodia noong 1863
ay lumaki.
at pagkaraan ang Laos noong 1893.
• Ang Inglatera ay nanguna sa buong
Pinag-isa ang mga bansang ito sa
daigdig.
ilalim ng pangalang French Indochina.
• Dulot ng kanyang malakas na hukbong
pandagat at sandatahan, nasakop niya ANG MGA OLANDES
ang maraming bansa at nakapagtatag
• pagkaraang mapaalis ang mga
ng imperyo.
Portuges at Espanyol sa East Indies
• Noong panahon ni Reyna Victoria noong ika-17 dantaon, ay tuluyang
(1837- 1901), ipinahayag ng mga Ingles sinakop ang kapuluan at tinawag itong
na ang Netherlands East Indies (Indonesia).
“Britanya ang siyang naghahari sa
• Sinakop naman ng Rusya ang Siberia,
mga
at pagkaraan ang Kamchatka, Kuriles,
daluyong.
at Alaska (na ipinagbili nito sa Estados
• Nagtagumpay ang Britanya sa Unang
Unidos noong 1867 sa halagang
Digmaang Apyan (1840-1842) laban sa
$7,200,000).
Imperyong Tsina, na nasa ilalim ng
• Mula 1865 hanggang 1884, nakuha ng
dinastiyang Manchu.
Rusya ang mga lupaing Muslim ng
• Bunga nito, napunta sa Inglatera
Bokhara, Khiva, at Kokand sa Gitnang
ang Hongkong.
Asya. Sumama ang Rusya sa
Inglatera, Pransya, at Alemanya sa
• Sa Ikalawang Digmaang Apyan
pagbuwag ng Imperyong Tsina sa
(1856- 1860), nagwagi muli ang
pamamagitan ng pagsakop ng
Britanya. Napilitan ang dinastiyang
Manchuria bilang “saklaw ng
Manchu na ipagkaloob dito ang
impluwensya.”
Tangway ng Kowloon.
• Ang huling dekada ng ika-19 na siglo
 ay kinakitaan ng pagiging kolonya ng daigdig. Ang Canal Suez ay isang
mga bansa sa Asya sa ilalim ng mga artipisyal na daanang tubig.
Kanluraning bansa. Tanging ang mga • sang isthmus na hinati at nag-ugnay sa
bansang Hapon at Thailand ang dalawang mahalagang anyong tubig,
nanatiling wala sa saklaw ng kontrol ng ang Red Sea at Mediterranean Sea,
Europa. pinabilis nito ang paglalayag mula Asya
patungong Europa.
Noong Hulyo 8, 1853 • Ito ay opisyal na binuksan noong
• ibinukas muli sa mundo ang bansang Nobyembre 7, 1869.
Hapon mula nang magsara ito sa mga
dayuhan noong 1639. Sa panahong ito, isinilang ang apat na
• Dulot ito ng ginawang hakbang ng kinikilalang dakilang Asyano sa kasaysayan
isang Amerikanong hukbo sa na sina:
pamumuno ni Komandante Matthew C. • Dr. Jose Rizal at Rabindranath
Perry. Tagore (1861),
• Tinanggap ni Emperador Meiji • si Sun Yat-sen (1866)
(Mutsuhito) ang impluwensyang • at si Mohandas Karamchand
kanluranin at naipatupad ang Gandhi (1869).
modernisasyon ng bansa.
• Pinalakas niya ang kanyang mga hukbo ANG PILIPINAS NOONG KAPANAHUNAN
at sumapi sa mga puwersang NI RIZAL
imperyalista sa pagsalakay sa Tsina. Simbahan at Estado - ang pangunahing
• Pagkaraan ng labanan ng Tsina at katangian ng pulitika noong panahon ng mga
Hapon (1894-1895), inagaw niya ang Kastila ay ang pagsasanib ng dalawang ito.
Formosa (Taiwan) at Pescadores.
• Noong 1910 naman ay sinakop niya Frailocracia – “pamahalaan ng mga prayle”,
ang Korea. sumibol ang natatanging anyo ng
pamahalaang Kastila sa Pilipinas.
• prayle ang may hawak sa buhay
UNTI-UNTING NABABAWASAN ANG panrelihiyon at edukasyon ng Pilipinas
IMPERYO NG ESPANYA Ika-19 na dantaon, kontrolado na rin ng mga
prayle ang kapangyarihang pulitikal,
• 1811 - Nawala sa kanya ang mga kolonya impluwensya at kayamanan.
sa Gitna at Timog Amerika kabilang ang
Paraguay
• 1816 – Argentina IBANG MABUBUTING PRAYLE:
• 1817 – Chile • Padre Andres de Urdaneta
• 1819 - Columbia at Ecuador • Padre Martin de Rada
• 1821 - Costa Rica, Honduras, Guatemala, • Padre Juan de Placencia
El Salvador, at Nicaragua • Obispo Domingo de Salazar
• 1822 – Venezuela • Padre Miguel de Buenavides
• 1824 - Peru
• 1825 - Bolivia at Uruguay GOBERNADOR HENERAL
• kumakatawan sa hari ng Espanya ay
mayroong malawak na kapangyarihan.
CANAL SUEZ • pinakamataas na pinuno, kapitan ng
• Naging malaking salik ang pagbubukas hukbo at bise-patron ng Simbahan
ng Canal Suez sa liberalismo sa (may karapatang pansimbahan).

INQUILINO
• a tagapamahala ng mga prayle sa mga
lupaing pag-aari nila.
• ay ang mga principalia sa lugar ng
kabukiran at ilan ay mestisong intsik.
• Ang nasabing lupain ay inuupahan ng
mga inquilino at pinapaupahan naman
at pinapasaka sa mga tinatawag na
kasama.
• Ang mga kasama ay hinahatian ng
mga inquilino sa ani ng lupang
sinasaka ng mga ito. (50/50)
at disiplinadong Guardia Civiles ng Espanya.
Simbolo ng pagmamalupit ng mga Kastila ang
mga guardia sibil (Konstabularyo) na nilikha sa
atas ng hari noong Pebrero 12,1852. Ang atas
na ito ay sinusugan noong Marso 24, 1888 para
mapangalagaan at mapanatili ang kaayusan
sa Pilipinas. Ito ay itinulad sa kilala at
disiplinadong Guardia Civiles ng Espanya.
Ang pag-aari ng mga prayle sa mga lupa ay lalo
lamang nagpalala sa di pag-unlad ng
ekonomiya ng Pilipinas.

Noong panahon nang isilang si Jose Rizal Sobre la Indolencia de los Filipinos (Ang
Mercado, ang panunupil ng Espanya sa Katamaran ng mga Pilipinas
Pilipinas ay laganap. Ang mamamayang
Pilipino ay hindi nagkaroon ng kalayaang
gaya ng mga Kastila sa Espanya.

KONSTITUSYONG CADIZ NG 1812

• Karapatan ng mga kalalakihan sa
pagboto, pambansang soberanya,
monarkiyang konstitusyunal, kalayaan
sa pamamahayag, reporma sa lupa at
malayang kalakalan
• Naimplementa noong Abril 17, 1813.
• Ang nasabing Konsititusyon ay noong
1813 ngunit ipinawalang bisa ng Hari
noong 1814. Muling ipinairal noong
1821, muling ipinatigil noong 1824,
ibinalik noong 1836 at nawala noong
1837.
• Ang Konstitusyong Cadiz ay nagbukas
ng isipan ng mga Pilipino sa mga
karapatan ng mga tao. Para sa mga
Pilipino o mga Indio, ito rin ay
nagtatakda sa kanila sa kalayaan sa
pagbabayad ng tributo at sa sapilitang
paggawa.

Simbolo ng pagmamalupit ng mga Kastila ang

mga guardia sibil (Konstabularyo) na nilikha
sa atas ng hari noong Pebrero 12,1852.

Ang atas na ito ay sinusugan noong Marso 24,

1888 para mapangalagaan at mapanatili ang
kaayusan sa Pilipinas. Ito ay itinulad sa kilala