Professional Documents
Culture Documents
TR 03
TR 03
บทที
โวลท์ เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ
. บทนํา (Introdution)
เพือให้การศึกษาเรื องของโวลท์เตจเรกกูเลชัน ประสิ ทธิ ภาพและการทดสอบหม้อแปลงเป็ นไปได้
โดยสะดวกและรวดเร็ ว จึงต้องทําการศึกษาถึงรายละเอียดในเรื องทีเกียวข้องกับหม้อแปลงดังต่อไปนี
เพือความสะดวกและง่ายแก่การคํานวณ เราจึงนําเอาค่าความต้านทานของขดลวดทังสองชุดไปรวม
ไว้ทางด้านเดียวกัน แต่ไม่ได้หมายความว่าจะนําค่าความต้านทานทังสองค่ามารวมกันได้โดยตรง แต่จะใช้
วิธีการ ย้าย หรื อ ถ่ายโอน (Transfer) ค่าความต้านทานจากขดลวดด้านหนึงไปยังขดลวดอีกด้านหนึง วิธี
นีจะช่วยให้การคํานวณหาค่าต่างๆ ของหม้อแปลงง่ายขึน
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 2
R1 R2 '
รู ป . วงจรของหม้อแปลง เมือย้ายค่าความต้านทานจากด้านทุติยภูมิไปไว้ทางด้านปฐมภูมิ
R01 R1 R2 '
R01 R1 R2 .a 2
R2’ = ค่าความต้านทานสมมูลย์ของขดลวดทุติยภูมิ
R01 = ค่าความต้านทานสมมูลย์ของหม้อแปลงไฟฟ้าเมือพิจารณาด้านปฐมภูมิ
R01
R1 R2 .a 2
รู ป . วงจรของหม้อแปลง เมือย้ายค่าความต้านทานจากด้านทุติยภูมิไปไว้ทางด้านปฐมภูมิ
R2 R1 '
รู ป . วงจรของหม้อแปลง เมือย้ายค่าความต้านทานจากด้านปฐมภูมิไปไว้ทางด้านทุติยภูมิ
R1
R02 R2
a2
R1’ = ค่าความต้านทานสมมูลย์ของขดลวดปฐมภูมิ
R02 = ค่าความต้านทานสมมูลย์ของหม้อแปลงไฟฟ้าเมือพิจารณาด้านทุติยภูมิ
R02
R1
R2 a2
รู ป . วงจรของหม้อแปลง เมือย้ายค่าความต้านทานจากด้านปฐมภูมิไปไว้ทางด้านทุติยภูมิ
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 4
Z1 Z2
R1 X1 R2 X2
จากรู ป เราสามารถหาค่าอิมพีแดนซ์ของขดลวดปฐมภูมิได้ดงั นี
Z1 R12 X 12
ในทํานองเดียวกัน ค่าอิมพีแดนซ์ของขดลวดทุติยภูมิ คือ
Z 2 R2 2 X 2 2
X 01
X1 X 2 .a 2
เมือ
X 2 .a 2 = เป็ นค่าลีคเกจรี แอคแตนซ์สมมูลย์ของขดลวดทุติยภูมิ
X 01 = เป็ นค่าลีคเกจรี แอคแตนซ์สมมูลย์ของหม้อแปลงเมือพิจารณาด้านปฐมภูมิ
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 6
X1
ค่าลีคเกจรี แอคแตนซ์สมมูลย์ของขดปฐมภูมิ , X1’ =
a2
X1
X 02 X 2
a2
X 02
X1
X2 a2
ข้ อสั งเกต
ก. เมือย้ายค่า R1 หรื อ X1 จากด้านปฐมภูมิไปไว้ยงั ด้านทุติยภูมิ ต้องหารด้วย a2
ข. เมือย้ายค่า R1 หรื อ X1 จากด้านทุติยภูมิ ไปไว้ยงั ด้านปฐมภูมิ ต้องคูณด้วย a2
Z01
R01 X 01
รู ป . ค่าอิมพีแดนซ์สมมูลย์ของหม้อแปลงเมือพิจารณาจากด้านปฐมภูมิ
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 7
Z02
R02 X 02
รู ป . ค่าอิมพีแดนซ์สมมูลย์ของหม้อแปลงเมือพิจารณาจากด้านทุติยภูมิ
วิธีทาํ
กระแสทีขดปฐมภูมิเมือมีโหลดเต็มที
50000
I1 =
4400
= 11.36 A.
กระแสทีขดทุติยภูมิเมือมีโหลดเต็มที
50000
I2 =
220
= 224.24 A.
4400
แต่ a =
220
= 20
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 8
X1
X02 = X2 +
a2
5.2 2
= 0.015 +
20
X02 = 0.028
Z02 = ( R02 )2 ( X 02 )2
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 9
= ( 0.0176 )2 ( 0.028 )2
Z02 = 0.0331
การทดสอบหม้อแปลงมี วิธีคือ
การทดสอบในสภาวะวงจรเปิ ด
การทดสอบในสภาวะลัดวงจร
ซึ งการทดสอบทังสองวิธีดงั กล่าวสามารถกระทําได้อย่างประหยัดและสะดวก
รู ปที .
รู ปที .
การทดสอบดังกล่าว ทําได้โดยการลัดวงจรทางด้านขดลวดแรงดันตําด้วยลวดทองแดงเส้นใหญ่
(หรื ออาจจะใช้แอมป์ มิเตอร์ เป็ นตัวลัดวงจรก็ได้) ดังรู ปที . ส่ วนขดลวดแรงสู งจะต่อกับวัตต์มิเตอร์ โวลท์
มิเตอร์และแอมป์ มิเตอร์ ในวงจร แล้วจ่ายแรงดันไฟฟ้าเข้าทีขดลวดแรงดันสู ง โดยการปรับแรงดันไฟฟ้า
เริ มต้นจากศูนย์โวลท์จนกระทังค่ากระแสทีอ่านได้จากแอมป์ มิเตอร์ เท่ากับกระแสเต็มพิกดั ของด้านแรงดัน
สู ง โดยปกติแรงดันทีจ่ายให้ขดลวดด้านแรงสู งจะมีค่าประมาณ - % ของแรงดันเต็มพิกดั ทีความถีปกติ
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 12
จาก
PSC I SC 2 R01 (W)
P
R01 SC2 ( )
I SC
V
Z01 SC ( )
I SC
X 01 Z 01
2
R012 ( )
จงหาค่าต่อไปนีของหม้อแปลง
ก. กระแสสร้างฟลักซ์
ข. กระแสทีทําให้เกิดการสู ญเสี ยในแกนเหล็ก
ค. ค่าอิมพีแดนซ์ เมือพิจารณาด้านขดลวดแรงดันสู ง
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 13
ง. ค่าความต้านทานสมมูลย์ เมือพิจารณาด้านขดลวดแรงดันสู ง
จ. ค่าลีคเกจรี แอคแตนซ์ เมือพิจารณาด้านขดลวดแรงดันสู ง
วิธีทาํ จากการทดสอบในสภาวะวงจรเปิ ด วัดและอ่านค่าด้านแรงดันตํา
จากสมการ
P0 = V1 .I0 .cos 0
P0
cos 0 =
V1 .I0
70
=
220 0.8
= 0.397
0 = cos 1 0.397
= 66.5
sin0 = sin66.5
= 0.917
ก. กระแสสร้างฟลักซ์ , I
I = I0 sin0
= 0.8 0.917
= 0.734A. ตอบ
ข. กระแสทีทําให้เกิดการสู ญเสี ยในแกนเหล็ก
Iw = I0 cos 0
= 0.8 0.397
= 0.317A. ตอบ
ค. ค่าอิมพีแดนซ์ เมือพิจารณาด้านขดลวดแรงดันสู ง
VSC
Z01 =
I SC
15
=
10
= 1.5 ตอบ
ง. ค่าความต้านทานสมมูลย์ เมือพิจารณาด้านขดลวดแรงดันสู ง
PSC
R02 =
I SC 2
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 14
80
=
10 2
= 0.8 ตอบ
I1 I2
V1 E1 E2 V2
Z1 Z2
I1 R1 X1 I2 ' R2 X2 I2
I0
I I
V1 R0 X0 E1 E2 V2 ZL
รู ปที .
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 16
ค่าของกระแสด้านทุติยภูมิยา้ ยไปด้านปฐมภูมิ
I2
I 2'
a
ค่าความต้านทานด้านทุติยภูมิเมือย้ายไปด้านปฐมภูมิ
R2' R2 .a 2
ค่าอิมพีแดนซ์ดา้ นทุติยภูมิเมือย้ายไปด้านปฐมภูมิ
Z 2' Z 2 .a 2
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 17
ค่าอิมพีแดนซ์ของโหลดด้านทุติยภูมิเมือย้ายไปด้านปฐมภูมิ
Z L' Z L .a 2
Z1 Z 2'
I1 R1 X1 I2 ' R2' X 2'
I0
I I
V1 R0 X0 E2 ' E1 VL' Z 2'
I1 I2 '
Z1 Z 2'
I1 I2 ' R1 X1 R2' X 2'
I0
I I
V1 X0 R0 E2 ' E1 VL' Z 2'
I1 I2 '
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 18
R01 X 01
I0
I I
V1 X0 R0 E2 ' E1 VL' Z 2'
I1 I2 '
I1 I 2'
R01 X 01
V1 V2' Z 2'
I1 I 2'
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 19
จากวงจรในรู ป จะได้
V1
I1
Z01 Z L '
และ V1 I1 R01 jX 01 V2 '
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 20
ดังได้กล่าวมาแล้วว่า หม้อแปลงเป็ นเครื องกลไฟฟ้าทีมีประสิ ทธิ ภาพสู งมาก มีการสู ญเสี ยน้อยมาก
ดังนันการวัดค่าของกําลังอินพุตและกําลังเอาท์พุตจึงได้ค่าทีใกล้เคียงกันมากวิธีทีดีกว่าก็คือ การหาค่าการ
สู ญเสี ยทังหมดในหม้อแปลง แล้วนําไปคํานวณหาประสิ ทธิ ภาพจากมาการดังต่อไปนี คือ
Pout
Pout Total losses
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 22
Pout
หรื อ
Pout Cu loss Iron loss
วิธีทาํ
โจทย์กาํ หนด
การสู ญเสี ยในขดลวดทองแดงเมือโหลดเต็มพิกดั (5kVA) = 112W
การสู ญเสี ยในแกนเหล็ก (คงทีตลอด) = 40W
Pout
Pout Cu loss Iron loss
ก. เมือหม้อแปลงจ่ายกําลังเอาท์พุต % ของพิกดั หรื อ
50
= 5kVA
100
= 2.5 kVA
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
2000
= 100
2000 28 40
= 96.7%
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 23
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
3000
= 100
3000 63 40
= 96.7%
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
4000
= 100
4000 112 40
= 96.3%
ก. ค่าความต้านทานสมมูลย์ของหม้อแปลงเมือพิจารณาด้านทุติยภูมิ , R02
R1
R02 = R2
a2
1.0
= 0.01 2
10
= 0.01 + 0.01
= 0.02
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
Iron loss = 80% ของการสู ญเสี ยในขดลวดทองแดงเมือโหลดเต็มพิกดั
Iron loss = 0.8Cu. loss
หา Cu. Loss ทีโหลดเต็มพิกดั
F.L Cu. Loss = I 2 2 R02
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 25
กระแสโหลดเต็มพิกดั ด้านขดลวดทุติยภูมิ , I2
kVA 10 3
I2 =
V2
25 10 3
=
220
= 113.6 A.
กําลังเอาท์พุตเมือโหลดเต็มพิกดั หรื อ
F.L. Output = kVA p.f.
= 25kVA 0.8
= 20 kW.
= 20,000 W.
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
20,000
= 100
20,000 258 206.4
20,000
= 100
20,464.4
= 97.73%
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 26
วิธีทาํ
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
หาค่าการสู ญเสี ยในขดลวด (Cu. Losses) จาก
Cu. Losses = I12 R1 I 2 2 R2
หาค่ากระแส I1 , I2
kVA 10 3
I1 =
V1
500 10 3
=
6600
= 75.8 A.
kVA 10 3
I2 =
V2
500 10 3
=
400
= 1,250 A.
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
400,000
= 100
400,000 4,132 2,900
= 98.27%
Pout
จากสมการ =
Pout Cu loss Iron loss
200,000
= 100
200,000 1,033 2,900
= 98.07%
บทที โวลท์เตจเรกกูเลชันและประสิ ทธิภาพ 28
2
50
Cu. Loss เมือโหลดเป็ น 50% ของพิกดั = 40
100
= 10 W.
เมือจ่ายโหลดเป็ น 50% ของพิกดั เป็ นเวลา ชัวโมง
Cu. Loss = 1012
= 120 Wh.
กําลังเอาท์พุตของหม้อแปลงในช่วงเวลา ชัวโมง
= (5kVA0.86 ชัวโมง) + (2.5kVA0.512 ชัวโมง)
= (4kVA6 ชัวโมง) + (1.25kVA12 ชัวโมง)
= 24 kWh + 15 kWh
= 39 kWh.
Output kWh
all day =
Input kWh
39kWh
= 100
39kWh 1.2kWh
= 97%