ESP

FIRST QUARTER

LAYUNIN NG LIPUNAN:
KABUTIHANG PANLAHAT

Lahat ng tao ay likas na sosyal dahil tayo ay

nilikhang sumasalipunan, isang panlipunang
nilalang. Kailangan ng taong makibahagi at
mamuhay sa Lipunan, isa itong likas na
katangian ayon sa Likas na Batas.

Ayon kay Dr. Manuel D Jr, isang propesor ng

Pilosopiya sa ADMU, ang buhay ng tao ay
panlipunan. Makikita ito sa kabuuan ng ating
pag-iral bilang tao – sa ating pagsasagawa ng
mga bagay na kailangan upang mahubog natin
ang ating mga sarili.
Kahit ang pagnanais na mapag-isa ay panlipunan
dahil nagtatampo ka sa isang tao. Sa gitna ng
pag-iisa, isinaalang-alang mo pa rin ang iyong
kapwa. Ang pagiging Kasama ng Kapwa ay
isang pagpapahalaga na nagbibigay ng tunay na
kaganapan sa ating pagkatao at ay makakamit
lamang kung makikilahok at makikipamuhay ka
sa Lipunan sabi ni Dy, M. 1994.
LIPUNAN – nagmula sa LIPON ibig sabihin ay
PANGKAT. Ang mga tao ay na nasa pangkat ay
iisa ang tunguhin o layunin. Madalas naming
gamitin ang Komunidad upang tukuyin ang
Lipunan. Ano ang pagkaka-iba? Ang Komunidad
ay galing sa latin na communis – common o
nagkakapareho – means nagkakapareho ang
interes, layunin o ugali ng nasa isang
komunidad. Dito, mas nabibigyang halaga ang
natatanging katangian ng mga kabahagi.
Ayon kay Jacques Maritain, awtor ng The Person
and the Common Good, 1966, hahanapin ng
taong namumuhay sa Lipunan sa dalawang
mahalagang dahilan. Una, Katotohanang hindi
siya nilikhang perpekto at dahil likas para sa
kanya ang magbahagi sa kanyang kapwa ng
kaalaman at pagmamahal. Binigyan ng Diyos
ang tao ang kakayahang magwika dahil likas ang
tao na sumasalipunan. Ayon kay Dy, hindi gawa
ng dalawang tao ang wika; galing ito sa
Lipunan. Pangalawa, ginusto ng taong mamuhay
sa Lipunan dahil sa kanyang pangangailangan o
kakulangan mula sa material na kalikasan.
Ayon kay Santo Tomas Aquinas, awtor ng
Summa Theologica, sa pamamagitan lamang ng
Lipunan makakamit ng tao ang layunin ng
kanyang pagkakalikha. Mahalaga ang pagkilala
ng tao na kailamgan niya ang Lipunan dahil
binubuo siya ng Lipunan at binubuo niya ang
Lipunan ayon kay Dy, 1994.
KABUTIHANG PANLAHAT
Kabutihan para sa bawat isang indibidwal na
nasa Lipunan. Ang tunay na tunguhin ng
Lipunan ay ang kabutihan ng komunidad na
nararapat na bumalik sa lahat ng indibidwal na
kasapi nito.
ESP
FIRST QUARTER
Mayroong pagkakaiba ang kabutihan ng
nakararami sa Kabutihang Panlahat. Ang
Kabutihan ng Nakararami ay nag-iiwan ng ibang
kasapi na hindi makakatanggap ng kabutihan.
Kusang loob iaalay ang sarili – Kabutihang
Panlahat. Isasakripisyo ang buhay ng isang tao –
Kabutihan ng Nakararami.
Magkaugnay ang Personal na Kabutihan sa
Kabutihang Panlahat. Sabi ni Santo Tomas de
Aquino na ang tunguhin ng Lipunan ay
kailangang pareho sa tunguhin ng bawat
indibidwal. Hindi dapat ihiwalay ng mga tao ang
kani-kanilang sarili sa paghanap ng makabubuti
sa bawat isa sa kanila kundi magtipon-tipon
upang hanapin ang kabutihang panlahat na
magkakasama.
Ayon kay John Rawls, ang kabutihang panlahat
ay ang pangkalahatang kondisyong pantay na
ibinabahagi para sa kapakinabangan ng lahat ng
kasapi ng isang Lipunan. Ang Kabutihang
Panlahat ay tumutukoy sa kabutihang naayon sa
moralidad ng tao sa Likas na Batas Moral.
ELEMENTO NG KABUTIHANG
PANLAHAT.
1. ANG PAGGALANG SA
INDIBIDWAL NA TAO. Dahil ang
kabutihang panlahat ay nagpapahalaga
sa kalikasan ng tao, hindi ito lubos
naiiral kung hindi kilalanin at
pahahalagahan ang kaniyang dignidad.
2. Ang tawag ng katarungan o
kapakananang panlipunan ng
pangkat. Ang pag-unlad ang kabuuang
pokus ng panlipunang tungkuling
kailangang mabigay sa mga tao.
Karaniwan itong sinusukat. Halimbawa
sa (a) mga pampublikong sistema ng
pangangalaga sa kalusugan; (b)
epektibong pampublikong
pangkaligtasan at seguridad; (c)
kapayapaang namamagitan sa bawat
bansa sa mundo; (d) makatarungang
sistema legal at pampublikong ; (e)
malinis na kapaligiran at umuunlad na
sistemang pang-ekonomiya.
3. Ang kapayapaan. Kalimitang sinasabi
na ang kapayapaan ay ang pagkakaroon
ng katahimikan, kapanatagan, o kawalan
ng kaguluhan sa lahat ng aspekto ng
buhay tulad ng isip, kalooban, pamilya,
lipunang ginagalawan, at iba pa, subalit
ang kapayapaan ay resulta ng
pagkakaroon ng katahimikan,
kapanatagan, at kawalan ng kaguluhan.
Mga Hadlang sa Pagkamit ng
Kabutihang Panlahat
• Nakikinabang lamang sa mga benipisyo
na binibigay ng kabutihang panlahat,
subalit tinatanggihan o hindi
ginagampanan ang kanyang parte dito.
• “Indibidwalismo” ginagawa lamang
niya ang kaniyang personal na ninanais
at hindi isinaalang ang ibang tao.
• Ang pagiisip na siya ay nalalamangan o
mas malaki ang naiiambag nya kaysa sa
nagagawa ng iba.
MGA KONDISYON SA PAGKAMIT NG
KABUTIHANG PANLAHAT
• Ang lahat ng tao ay dapat na mabigyan
ng pagkakataong makakilos nang
malaya na ginagabayan ng diyalogo,
pagmamahal, at katarungan.
• Pangangalaga sa pangunahing
karapatang pantao
• Ang bawat indibidwal ay nararapat na
umunlad patungo sa kaniyang
kaganapan.
ESP
FIRST QUARTER
LIPUNANG POLITIKAL, PRINSIPYO
NG SUBSIDIARITY AT PRINSIPYO
NG PAGKAKAISA
ANG PAMAYANAN: ISANG MALAKING
BARKADA
Hawig sa barkadahan ang isang pamayanan.
Pinagsama-sama sila. May mga kwento na
pinagdadaanan nilang lahat Hal, Ang anak ni
Aling Maegan ay Valedictorian, tagumapy ito ng
buong kapitbahayan.
Ang Kultura – tawag sa mga nabuong gawi ng
pamayanan. Tradisyon at nakasanayan.
LIPUNANG POLITIKAL
Marami pang nagkakaiba-ibang kultura na
umiiral. Ito ay hinaharap ng Lipunan: Paano siya
makagagawa at mgiging produktibo sa harap ng
maraming kulturang ito? Paano magiging isa pa
rin ang direksyon ng bayan sa dami ng mga tinig
at direksyong gusting tunguhan ng mga tao?
Pampolitika – tawag sa paraan ng pagsasaayos
ng Lipunan upang masiguro na ang bawat isa ay
malayang magkaroon ng maayos na
pamumuhay. Ang pamahalaan ay nangunguna sa
mga gawaing ito. Tungkulin nitong gumawa ng
batas na magpahalaga at adhikain ng mga
mamamayan. Basic Terms: May kinalaman ang
pamahalaan dito.
ISANG KALOOB ANG TIWALA
Ang pamahalaan ay may kapangyarihang
kontrolin ang ating kinabukasan. Kailangan na
magtiwala ang mga mamamayan sa pamayanan,
kahit na hindi ito masaya sa una, dahil may
nakikita ang pamahalaan para sa pag-alab ng
pamayanan. May pangarap na nakikita sila sa
pagtutulungan natin.
PRINSIPYO NG SUBSIDIARITY AT
PRINSIPYO NG PAGKAKAISA
Ang Lipunan ay hindi pinapatakbo ng ilan kaya
kailangan nating magtulungan. Subsidarity –
tutulungan ng pamahalaan ang mga
mamamayan.(4P’s, public schools, etc.)
Pagkakaisa / Solidarity – tungkulin ng mga
mamamayan ang magtulungan at ng pamahalaan
ang magtayo ng mga akmang estruktura upang
makapagtulungan ang mga mamamayan.
(Pagtutulungan natin at na-establish natin bilang
mamamayan).
PANAGUTAN NG PINUNO AT
MAMAMAYAN
Pinuno – pangalagaan ang nabubuong
kasaysayan ng pamayanan.
Mamamayan – maging Mabuting kasapti ng
Lipunan.
LIPUNANG POLITIKAL – PROESESO NG
PAGHAHANAP SA KABUTIHANG
PANLAHAT
Lipunang Pampolitika – magbigyang prayoridad
at pagpapahalaga ang mga ugnayan sa loob nito.
Ang mahalaga ang pag-unlad ng bawat isa.
Walang boss sa mga barkada.
Lipunang Politikal – proceso ng paghahanap sa
kabutihang panlahat at pagsasaayos ng sarili at
ng pamayanan upang higit na matupad ang
layuning ito. Ang tunay na boss ang Kabutihang
Panlahat.
LIPUNANG PANG-EKONOMIYA
Debate sa mga pilosopo ang pagkakapantay-
pantay.
ESP
FIRST QUARTER
Mayroong sapat na budget ang pamahalaan.
Ayon kay Scheler, bahagi ng pagiging tao ng tao
ang pagkakaroon ng magkakaibang lakas at
Lipunang Pang-ekonomiya – pagkilos na
kahinaan. Nasa hulma ng ating kakayahan. Hal,
masiguro ang bawat bahay ay magiging tahanan.
ang babae ay mas may taglay na karisma upang
Pinapangunahan ito ng estado na nangunguna sa
manghalina kaysa sa lalaki. Ngunit sa dahil sa
pangangasiwa at patas na pagbabahagi ng yaman
hindi pagkakapantay-pantay, sikapin ang
ng bayan.
pagkakapantay-pantay sa pamamamagitan ng
pagbabahagi ng yaman ng bayan. Kailangan
lamang ng Tiwala at Pagkakataon.
Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng
mga tao ay kilos na nagpapangyari sa
kolektibong pag-unlad ng bansa.
Proportio – Sto Tomas de Aquino – angkop na
pagkakaloob ng naayon sa pangangailangan.
Hindi pantay-pantay ang mga tao, may angkop
para sa kanila. LIPUNANG SIBIL, MEDIA,
SIMBAHAN
LIPUNANG SIBIL
PAG-AARI: DAPAT ANGKOP SA LAYUNIN
NG TAO Ang pagtutulungan ng mga mamamayan ng may
pangmatagalan na solusyon sa pangmatagalan na
Tinatali ng tao ang kanyang sarili sa bagay – problema na walang kinalaman ang pamahalaan
kung hindi siya makakakuha ng bagay, at ang mga negosyante. Ang pagsasabi ng “PAKI
bumababa ang kanyang halaga bilang tao. May LANG” ay nagpapahiwatig na paggawa ng favor
tinapay man ang tao o wala, may halaga pa rin sa ibang tao na hindi mo maaring magawa mag-
ang tao. isa.
Halimbawa ng Lipunang Sibil – Philippine Red
Cross, Gawad Kalinga, World Vision
Gumagawa at nagmamay-ari ang tao dahil nais
Philippines, ANCOP Foundation, etc. Mga
niyang ipamalas ang kanyang sariling galing.
NGOs (Non-Government Organization)
Nagtratrabaho siya upang maging produktibo sa
kanyang sarili. MEDIA
Nalalaman ng mga mamamayan kung ano ang
mga balita. Namamagitan sa mga tao sa pagkalat
Ang tunay na mayaman ay taong nakikilala ang
ng impormasyon.
sarili sa bunga ng kanyang paggawa.
Pinaglalagakan lamang ng mga katotohanang
HINDI PANTAY PERO PATAS: PRINSIPYO
kailangan ng Lipunan para sa ikabubuti ng
NG LIPUNANG PANG-EKONOMIYA bawat kasapi nito.
Ang lipunang ito ay nagsisikap na pangasiwaan Hal. Radyo, etc.
ang mga yaman ng bayan ayon sa kaangkupan
nito sa mga pangangailangan ng tao. SIMBAHAN
EKONOMIYA – Oikos (bahay) Nomos
(Pamamahala). Ang simabahan ay nagsisilbing gabay natin sa
espiritwal na kaganapan. Ito rin ay isang
ESP
FIRST QUARTER
panrellihiyong institusyon na siyang
nagtataguyod sa ating pagganap.

KATANGIAN NG LIPUNANG SIBIL

1. Pagkukusang-Loob
2. Bukas na pagtatalastasan –
walang pinipigilan o
dinidiktahan
3. Walang pang-uuri – Hindi
isinasalang-alang ang
kalagayang panlipunan.
4. Pagiging organisado
5. May isinusulong na
pagpapahalaga
Walang sino man ay nabubuhay para sa sarili
lamang – Fr. Eduardo Hontiveros