Samenvatting GS proef PowerPoint + Boek

Romulus en Remus

Volgens de mythe zou Rome in 753 V.C. zijn gesticht door de tweelingbroers romulus en
Remus. Hun vader was de oorlogsgod mars en hun moeder stamde af van Aeneas. Zij
waren achtergelaten aan de oever van de Tiber. Een wolvin vond hen daar en voedde
hen. Ten slotte werden ze door een herder gevonden.

Het ontstaan van Rome

Rome is rond v.C. 750 ontstaan aan klein riviertje de Tiber in Rome.
Vanuit Rome hebben ze (bijna) heel Europa veroverd.
Hoe deden ze dat? Eerst maakte ze bondgenootschappen, pas als men het oneens was
kwam er oorlog.
Tussen 500-275 voor christus veroverde Rome het grondgebied van andere volken die in
Italië leefde. In 280 V.chr. kregen de grieken steun van pyrrhus, koning van epirus (ligt in
noord griekenland). Hij bracht niet alleen 25.000 soldaten mee maar ook 20 olifanten.
Toen de romeinen die zagen, maakte ze dat ze wegkwamen. Daarna waren ze wel
voorbereid op de olifanten en bestreden ze met vuur en ossenwagens met lange
messen. Uiteindelijk hebbne de romeinen ook gewonnen.
Imperium romanum= het romeinse rijk recht van veto= altijd dingen
509 v.C. wordt Rome een republiek blokkeren/tegenhouden

de senaat= geeft raad aan de 2 consuls, kan wetten tegenhouden. Mannen (veel macht)
oude consuls, of volkstribunen. Heel je leven bij de senaat. Kijken of wet door mag naar
de volksvergadering
Consuls= 2, zodat niet 1 iemand de macht krijgt. Nemen besluiten, stellen wetten voor.
Baas van het leger. Beperkte macht, zijn er 1 jaar.
Volkstribunen= recht van veto, 1 jaar. Nemen besluiten. Stellen wetten voor.
Vertegenwoordigers plebejers.
Volksvergadering= kiest volkstribunen, stemt over wetten, kiest consuls.
Vrouwen en slaven= hadden niks te zeggen

Soorten mensen

Patriciërs: rijke en belangrijke families

Plebejers: gewone romeinen, niet perse rijk
Proletariërs: arme mensen
Slaven: hebben helemaal niks, zijn in dienst bij andere

Punische oorlogen (3)

1ste, 264-241 V.Chr.

2de , 218-201 V.Chr. totaal: 264-146 V.Chr.
3de , 149-146 v.Chr.

Wie? Romeinen tegen Carthagers

Waarom? Macht over westelijke gedeelte van middellandse zee.
Wie heeft er uiteindelijk gewonnen? De romeinen
 Hannibal Barcas: carthaagse generaal, reist door de alpen met olifanten naar Rome,
romeinen doodsbang. Daar dwingt hij de romeinen BIJNA op de knieën.
Romeinen zo bang dat ze verhalen gingen vertellen over: kijk maar uit, straks staat
hannibal voor de poort. Hannibal versloeg de romeinen keer op keer. Uiteindelijk heeft
carthago hannibal teruggeroepen. Toen werden de carthagers verslagen in afrika.
Carthago verloor al zijn gebied behalve afrika. Ook mochten ze geen oorlog voeren
behalve met toestemming van de romeinen.

Cato, zei aan het eind van elke speech: Overigens ben ik van mening dat Carthago
vernietigd moet worden.

Carthago: in 146 v.C verwoest door de Romeinen; Het Imperium Romanum is weer
uitgebreid: mét controle over de Middellandse zee

Carthago is een bedreiging gebleven tot het eind van het romeinse rijk.

Romeinse Rijk werd verdeeld in Provincies

Provincie werd bestuurd door een gouverneur; deed precies wat Rome wilde
Overwonnen provincies leverden soldaten, slaven graan, schatten etc.
Rome werd heel rijk!

Burgerorlogen tussen:
Populares (dienden wetten in via de volksvergadering): onderwerpen die het goed
deden bij het volk (uitdelen gratis voedsel)
Optimates (dienden wetten op de ouderwetse manier in : via de Senaat)
Beiden waren meer bezig met eigen carrière dan belang van het volk!
Tussen generaals die steeds meer macht kregen en vervolgens tegen elkaar gingen
vechten

Julius Caesar:
Belangrijke generaal:
*veroverde Gallië
*daardoor belangrijker dan de Senaat
*schreef boek met al zijn successen
*wordt in 46 V.c. dictator voor het leven

Daarom : 15 maart 44 v.C. Julius Caesar vermoord met 23 messteken in de senaat,

omdat hij alle macht had.

Na Ceasar gaan mensen vechten voor de macht

Keizer Augustus (63 v.C. -14 n.C.) 77 jaar geworden

Na bloedige burgeroorlogen greep Octavianus de macht ná Ceasar: 27 v.C.

Hij noemde zichzelf “Keizer” naar Caesar, Octavianus heeft zichzelf augustus genoemd
Dit is het begin van de Keizertijd

zorgde dat het grote rijk goed bestuurd werd:

Verdeling rijk in Provincies (zie kaart)
Aan hoofd van elke provincie: bestuurder
Opperbevelhebber van leger
Goed getrainde soldaten bewaakten de orde
Goed werkend rechtssysteem
 27 v.C. – 180 n.C. : Pax Romana (=Romeinse vrede): twee eeuwen van
rust en welvaart in Romeinse rijk

Slaven

Slaven: 1e eeuw v.C.: 400.000 slaven in Rome (op 1 miljoen)!

Slaven uit krijgsgevangenschap, armoede,
Slaven zowel hoog- als laagopgeleid
Soms goed- en soms slecht behandeld, maar altijd onvrij…

Veroveren en bouwen
De cultuur van het Rijk

De Romeinen konden goed oorlog voeren, organiseren en bouwen, maar….kunst,

boeken, geschiedenis, filosofie en wetenschap leerden ze van de Grieken.....

Cultuur = opvattingen en gewoontes van een volk/land.

2e eeuw v.C: Romeinen veroverden Grieken

Romeinen bewonderden Grieken!
Romeinen namen over:
Griekse kunst
Griekse goden
Griekse en Romeinse cultuur samen: klassieke cultuur en de periode: klassieke oudheid
Deze Grieks-Romeinse cultuur noemen we een mengcultuur

Cultuur Romeinse Rijk:

Één bestuurstaal (Latijn)
Romeinse wetten voor iedereen
Onderlinge handel
Trajanus zelfs keizer, terwijl hij uit Spanje kwam! Spanje was namelijk een deel
van het romeinse rijk.

Je mocht je eigen goden aanbidden, zolang je de keizer ook aanbad als een god,
keizercultus. Iedereen had een altaar in zijn huis.

Het badhuis was een plek waar je andere mensen zag. Een soort van verzamelplek

Romeinen aten liggend. Plebejers aten niet thuis maar in restaurantjes. Rijke romeinen
hadden een privé kok

De romeinen droegen een toga en sandalen, het was namelijk heel warm.

Een gevecht op leven en dood tussen twee stoere gladiatoren in de arena!

Een gladiator is meestal een krijgsgevangene, misdadiger of een ander soort slaaf.
In de arena vechten ze tot de dood. Degene die had gewonnen had dan vrijheid. Het was
vermakelijk voor de toekijkende romeinen.

Romanisering:
overnemen van Romeinse cultuur
Waarom kwam er een einde aan het Romeinse Rijk?

De Late Oudheid
Romeinen, Germanen en Kelten

Imperial overstretch: het rijk was te groot om bij elkaar te houden.

Voorburg en nijmegen waren hele grote steden in het romeinse rijk

Limes

57 v.C. Zuid-Nederland onderdeel Germania Inferior

Rijn Noordelijke grens van Romeinse Rijk: limes
Langs de limes bouwden Romeinen forten (castella mv.=castellum)
Castra Noviomagus (Nijmegen) grootste legerplaats omdat hij bij de grens zat.

Germanen

Verzamelnaam verschillende volken

Leefden in kleine dorpen
Landbouw
Ruilhandel
Eigen goden: god thor, god van de donder (naar hem is donderdag vernoemd. Godin
freya, godin van de vruchtbaarheid (naar haar is vrijdag vernoemd

69 Bataafse Opstand: Bataaf Julius Civilis in opstand tegen Romeinen samen met
Cananefaten en Friezen
Opstand mislukte uiteindelijk: verdrag waarin oude afspraken werden hersteld

Schilderij: De samenzwering van de Bataven onder Claudius Civilis” van Rembrandt

1e eeuw n.C: Volksverhuizingen

Romeinse Rijk moeilijker te besturen
285 Keizer Dioclatianus splitst Rijk in Oost- en West

Toch ontstonden er Germaanse koninkrijkjes en verzwakte het Romeinse Rijk

Ook Keizers waren niet meer zo sterk als voorheen (=vroeger)

Keizer Nero
(voorbeeld van een niet-zo-goede-keizer)

Vergiftigt regelmatig zijn tegenstanders, zelfs zijn eigen moeder!

“Van keizerlijk afkomst”
Door moeder Agrippina op de troon gezet
Eerste vijf jaar goed bestuur, daarna was Nero vooral bezig met kunst, toneel en muziek
(en drank en seks)
Bracht Rome tot een grote economische crisis
Steekt Rome zelf in brand, geeft Christenen de schuld

Het christendom
Romeinen, Joden en Christenen
Waardoor kreeg het christendom steeds meer aanhangers?

In Judea woonden Joden

Jezus was Jood
De Joden geloofden niet in meerdere goden, maar in één god:
Christus = de gezalfde en messias=verlosser
Volgelingen Christus: Christenen
Romeinen bang voor onrust
33 n.C: Jezus gekruisigd door Pontius Pilatus

Je zou na de dood voortbestaan

Het christendom was voor iedereen: rijk, arm, slaaf, meester….
Iedereen was gelijk!
Christenen organiseerden zichzelf en zorgden goed voor elkaar in tijden van onrust en
armoede

Eerst verboden door Romeinen, Christenen vervolgd. Vermoordde Christenen werden

martelaren (de heilige Perpetua!)genoemd
312 n.C: Keizer Constantijn kreeg teken van god; verbod op Christendom opgeheven:
tolerantie-edict

380 n.C. Keizer Theodosius: Christendom staatgodsdienst

Er werden kerken gebouwd
Monniken verspreiden Christendom
Nu mocht je alleen maar Christen zijn; dus geen ander geloof
De kerk werd opgebouwd en elk gebied kreeg kerkelijke leiders
Hoofd van de kerk werd de paus

476 Germanen veroveren Rome en zetten keizer Romulus af: einde Romeinse Rijk!
Rome word hoofdstad van Germaans koninkrijk
Oost-Romeinse Rijk blijft nog eeuwenlang bestaan, ( tot 1453 n.c