1. Ż ycie zbiorowe i jego reguły.

ZBIOROWOŚĆ - społeczna (zbiorowość ludzka) w socjologii – zbió r osó b, zajmujących w danym czasie,
trwale lub nie, daną przestrzeń , między któ rymi dochodzi do interakcji i pojawiać mogą się stosunki
społeczne.

Społeczność – połączona ze sobą za pomocą więzi społecznych zbiorowość ludzi należących do pewnego
środowiska społecznego i powiązanych ze sobą np.: wspó lnym obszarem zamieszkania, np. społeczność
lokalna sposobem wzajemnej komunikacji, np. społeczność internetowa wykonywanym zawodem, np.
społeczność nauczycieli

Wspó lnota – typ zbiorowości oparty na silnych, emocjonalnych więziach, nieformalnej strukturze,
dominujący przede wszystkim w społeczeń stwach pierwotnych.

Społeczeń stwo – podstawowe pojęcie socjologiczne, jednakże niejednoznacznie definiowane. Terminem

tym tradycyjnie ujmuje się dużą zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadające
wspó lną kulturę, wspó lną tożsamość oraz sieć wzajemnych stosunkó w społecznych.

Norma społeczna – pojęcie wieloznaczne, używane najczęściej w jednym z trzech znaczeń : jako względnie
trwały, przyjęty w danej grupie społecznej sposó b zachowania jednostki społecznej; jako wskazó wka
właściwego zachowania w danej sytuacji.

Norma to przepis określający, jak powinien postępować każdy członek, któ ry należy do danej grupy czy
do określonej społeczności.

Normy grupowe, według kryterió w interesó w grupy, pełnią dwie fundamentalne funkcje:
- przyczyniają się do osiągania celu grupy;
- służą utrzymywaniu się grupy przy życiu.

Normy grupowe, podobnie jak i cel grupowy, mogą pochodzić od dwó ch przyczyn:
- zewnętrznych;
- wewnętrznych.

O konfliktach społecznych mó wimy wó wczas kiedy dochodzi do sprzeczności interesó w pomiędzy

grupami lub częściami grup społecznych.

Według Jana Szczepań skiego (polskiego socjologa) istotą konfliktó w społecznych jest dążenie jednostek
lub całych grup do zaspakajania własnych potrzeb i interesó w przez wyeliminowanie innych grup lub
jednostek o podobnych zamiarach. Podstawą konfliktó w jest odmienne interpretowanie system wartości
społecznych. Są postrzegane jako zjawisko negatywne, jednak mogą wzmacniać daną grupę lub jednostkę,
któ rej ten konflikt dotyczy.

Przyczyny konfliktó w:

Klasowe - wynikające z przyczyn w ró żnym poziomie życia pomiędzy klasami;

Kulturowe - wynikające z ró żnic zwyczajowych i obyczajowych np konflikty pomiędzy zwolennikami

muzyki pop i klasycznej lub konflikt pomiędzy muzułmanami, a Francuzami;
Ekonomiczne - wynikające z ró żnic w poziomie życia pomiędzy klasami i warstwami. Mogą pojawić się w
związku z kryzysem gospodarczym. Konflikty ekonomiczne występują najczęściej w świecie ró wnież w
związku z dysproporcjami w rozwoju poszczegó lnych pań stw.

Wartości - jeden z najtrudniejszych ponieważ trudno osiągnąć kompromis w sporach o wartości. Często
łączy się z konfliktem religijnym;

Pokoleniowe - odnoszą się do rozbieżności zdań pomiędzy pokoleniami, występuje w rodzinie. Nasilają
się w okresie szybkiego rozwoju cywilizacyjnego kiedy to świat wartości starszego pokolenia nie rozumie
nowych powstających wartości.

Rodzinne i małżeń skie - związane są często z patologiami powstającymi w rodzinach tj. alkoholizm czy
rozwó d.

Sposoby rozwiązywania konfliktó w mogą być bardzo ró żnorodne np. mediacje, negocjacje, arbitraż, sad, a
czasem prawidłowo przeprowadzona rozmowa.

Rodzaje norm społecznych

Normy prawne
- charakteryzują się skutecznością wobec wszystkich obywateli;
- popierają je sankcje pań stwa;
- są spisane (niekiedy są oparte na precedensie, jak w systemie anglosaskim).

Normy moralne
- wynikają z rozró żnienia, co dobre a co złe;
- nie są poparte sankcją pań stwa, opró cz tzw. sankcji rozproszonej (wyszydzanie, izolacja w środowisku,
itp.)
- ich charakter jest grupowy.

Normy religijne
- są skuteczne wobec członkó w danego wyznania;
- są zapisane;
- ich nieprzestrzeganie powoduje sankcje religijne.

Normy obyczajowe
- związane są z określoną tradycją (np.: śmigus ? dyngus, obchodzenie Wigilii, itd.);
- istnieją w dowolny sposó b, albo w formie spisanej, lub nie. Istnieją w świadomości społecznej, są
przekazywane z pokolenia na pokolenie;
- karą za ich nieprzestrzeganie może być izolacja w środowisku, ośmieszenie, itp.

Normy zwyczajowe
- wynikają z nawykó w dystynktywnych dla całego społeczeń stwa lub pewnych jego grup (np. nawyk
całowania kobiet w rękę, ustępowanie miejsca, itp.);
- bywają spisane (np. zachowanie przy stole), ale najczęściej wynikają z naśladownictwa innych;
- karą za ich nieprzestrzeganie jest zgorszenie, ośmieszenie drwiny itp.

Pewne normy mogą być przenoszone do grupy z powodó w kulturowych. Członkowie należący do jakiejś
kultury regionalnej, narodowościowej, mogą wprowadzać jej elementy do grupy, któ rą tworzą. Normy
grupowe mogą być narzucone przez większą organizację, któ rej grupa jest jakimś elementem. Na
przykład ucznia jakiejś klasy I ?a? obowiązuje Statut szkoły, któ ry obowiązuje wszystkich ucznió w,
tworzących razem społeczność uczniowską. Każdego harcerza obowiązuje przestrzeganie ?Prawa
Harcerskiego?, ustalonego przez ZHP, itd.
Normy formalne
Innymi przykładami tego typu norm są: Dekalog, Konstytucja, Kodeks pracy itp. Z powyższego wynika, że
normy grupowe, któ re pochodzą z zewnątrz mają charakter dokumentu (zapisu), dlatego określane są
jako normy formalne.

Normy nie formalne

Nie wyklucza to faktu, że w grupach o normach formalnych mogą i istnieć normy nieformalne.

Na przykład na obozach harcerskich poszczegó lne zastępy wymyślają sobie ró żne totemy, insygnia, któ re
mają dany zastęp wyró żniać z pozostałej części społeczności obozowej.

Drugi kategoria norm to normy nieformalne. Powstają wewnątrz grupy. Są wynikiem procesu interakcji
zachodzącej między jej członkami. Normy nieformalne nie są pozbawione cech norm występujących w
społeczeń stwie, któ rego elementem jest dana grupa, czy też norm obowiązujących w środowiskach, z
któ rych pochodzą członkowie danej grupy. I tak na przykład, nowo powstająca rodzina ustala własne,
specyficzne normy, któ re jednak są wynikiem ustaleń , modyfikacji, kompromisó w, a to, dlatego, że każdy
z małżonkó w wnosi własne doświadczenia, zwyczaje czy nawyki, wyniesione z domu rodzinnego,
środowisk i grup, do któ rych należał lub należy. Takie procesy interakcyjne powtarzają się, są ciągłe. Ich
rola to zachowanie i ciągłość ró żnych rodzajó w społeczności, a tym samym i całego społeczeń stwa.
Reasumując, raz ustalone i przyjęte normy wywierają wpływ na zachowanie się członka jakiejś nowej
grupy nawet wtedy, kiedy opuszcza on grupę, w któ rej daną normę sobie przyswoił lub brał udział w jej
ustanowieniu.