🇨🇳

Chiny

Wykładowca dr Bernadetta Pieczyńska

Data 23.10.2023

1. Chiny - ojczyzna wynalazków.

jedwab - Transport jedwabiu z Chin do Europy i rejonów Bliskiego Wschodu
uwarunkował powstanie słynnej drogi handlowej, liczącej ponad 12 tys. kilometrów,
nazwanej Szlakiem Jedwabnym. Szlak ten funkcjonował od III w. p. n. e. do około
XVII w. n. e., kiedy to stracił na znaczeniu po odkryciu drogi morskiej do Chin.

wino - Rozwojowi chińskiego winiarstwa sprzyja fakt, że na arenę wchodzi tam

młode pokolenie utalentowanych niezależnych winiarzy, którzy wiedzę i
doświadczenie zdobywali w najlepszych winnicach i uczelniach winiarskich na
świecie.

herbata - Za panowania dynastii Zachodniej Han picie herbaty stało się popularne
wśród chińskich elit. Była na tyle cenna, że uważano ją za niezbędny element
wyposażenia zmarłego - herbatę wkładano do grobowców bogaczy, by im jej nie

Chiny 1
 zabrakło. Z czasem stała się rytualnym podarunkiem ofiarowywanym rodzinie
panny młodej jako potwierdzenie zaręczyn.

porcelana - Historia porcelany datuje swój początek w VII wieku w Chinach.

Zostało udokumentowane, że Państwo Środka odniosło sukces w produkcji
porcelany po raz pierwszy w roku 620. Porcelana od wieków posiadała w Chinach
wyjątkowe znaczenie pośród wszystkich artystycznych wyrobów. Produkowana na
potrzeby dworu cesarskiego, do użytku codziennego, celów ceremonialnych i
kultowych od zawsze stanowiła wyznacznik pozycji społecznej i zamożności.

2. Pismo w Chinach.

Kaligrafia - sztuka starannego i estetycznego pisania, często również zdobionego

artystycznie, rozwijająca się w Chinach równolegle z malarstwem.

Sztuka pięknego pisania (kaligrafia) była najpierw praktykowana na jedwabiu,

potem na papierze. Upowszechniła się wraz z wynalezieniem pędzelka do pisania.

Reformy pisma chińskiego przyczyniały się do rozwoju kaligrafii.

Cai Yong (133 -192) - mistrz i teoretyk kaligrafii.

3. Religijna koegzystencja.
Konfucjanizm - szacunek do władzy; Buddyzm - wyciszenie, zaspokojenie
religijności przez składanie ofiar; Taoizm - jak osiągnąć nieśmiertelność, zjednoczyć
się z naturą.

Chiny 2
 Konfucjanizm - religia rdzennie chińska, elitarna; etyka rozwoju moralnego,
porządku społecznego i synowskiego oddania.

Buddyzm - buddyzm koncentruje się na osobistym rozwoju duchowym, a filozofia

buddyzmu oparta jest na dążeniu do osiągnięcia nirwany, czyli spokoju. Buddyści
dążą do głębokiego wglądu w prawdziwą naturę życia, nie czczą żadnych bogów
ani bóstw.

Taoizm - rdzenna religia powstała przez połączenie filozofii taoistycznej z

wierzeniami ludowymi i magicznymi. Głosi m.in. jedność zasad yin i yang, których
wzajemne dopełnianie się w dao stanowi podstawę harmonii świata. W roku 440
taoizm został na pewien czas oficjalną religią chińską.

Islam - fundamentalną podstawą islamu jest wiara w jednego Boga – Allaha –

wszechwiedzącego, doskonałego i niepodobnego do nikogo.

Podstawę islamu tworzy pięć zasad i obowiązków muzułmanina:

wyznanie wiary w jednego Boga (szahada)

modlitwa (salat)

post (saum)
jałmużna (zakat)

pielgrzymka do Mekki (hadżdż)

Chrześcijaństwo - wiara chrześcijańska skupia się wokół osoby Jezusa Chrystusa.

Wyróżniamy trzy najważniejsze nurty chrześcijańskie: katolicyzm, protestantyzm,
prawosławie. Podstawowym twierdzeniem chrześcijaństwa, które odróżnia je od
innych religii, jest przekonanie, że Jezus z Nazaretu jest prawdziwym Synem Boga.

4. Konfucjusz.
Mistrz Kong, czyli Kongfuzi (551-479 p.n.e) i jego pięć powinności -
humanitaryzm (powściąganie namiętności), praworządność, mądrość, lojalność i
poprawność.

,,Dialogi konfucjańskie’’ - dzieło zawierające aforyzmy, maksymy i krótkie

przypowieści Konfucjusza, spisane przez jego uczniów, prawdopodobnie przez
drugie ich pokolenie. Obecny tytuł pojawił się w czasie dynastii Han.

Chiny 3
 Sokrates świata chińskiego - pseudonim Konfucjusza.

Trzy drogi prowadzą do zdobycia wiedzy - droga refleksji (najszlachetniejsza),

droga imitacji (najłatwiejsza), droga doświadczenia (najbardziej gorzka) —
Konfucjusz

5. Medycyna chińska.
Yin - reprezentowana przez czerń i Księżyc oznacza bierność, uległość, smutek,
chłód i zimę, symbolizuje żeński aspekt natury, introwersję oraz liczby parzyste;
odpowiada jej noc.

Yang - reprezentowana przez biel i Słońce oznacza siłę, aktywność, radość, ciepło
i lato, symbolizuje męski aspekt natury, ekstrawersję oraz liczby nieparzyste;
odpowiada jej dzień.

Wu xing - teoria pięciu przemian (faz, żywiołów) w tradycyjnej filozofii chińskiej

(ogień, metal, ziemia, drewno i woda).

Yang Sheng - część tradycyjnej medycyny chińskiej. Obejmuje wiele dziedzin jak
dieta, qigong (ćwiczenia), życie w zgodzie z cyklem dobowym i sezonowym, życie
seksualne i wiele innych. Życie wg zasad Yang Sheng wpływa na nasze ciało i
umysł – ważne jest odpowiednie nastawienie mentalne i harmonia na poziomie
emocjonalnym

Odżywianie albo trzecia medycyna - pokonywanie chorób za pomocą

odpowiedniej diety.

Chiny 4
 Taoizm i neokonfucjanizm - nauki, które pomagają nam w „poskramianiu serca”,
„otwieraniu serca” i rozwijają postawę spokoju, współczucia oraz ograniczanie
egocentryzmu zarówno podczas ćwiczeń, jak i w życiu codziennym.

6. Symbolika pozytywna.
Feniks - w ludowych wierzeniach był bogiem wiatru. Zazwyczaj przedstawiano go
jako władcę wszystkich ptaków. Sam feniks symbolizuje cnotę i wdzięk, a talizman z
jego symbolem pomaga mężczyźnie znaleźć partnerkę.

Smok - najpopularniejszy z chińskich symboli zwierzęcych, jest uważany za

stworzenie dobroczynne i potężne, a jego wizerunek - za przynoszący szczęście.
Dlatego jest tak częstym motywem w sztuce chińskiej.

Pomyślne znaki i wróżby

Jednorożec - symbolizuje dobroć i chęć posiadania dzieci;

Żółw - oznacza trwałość, mądrość, długowieczność i niezależność. Figurka

żółwia umieszczona w domu zapewnia harmonię jego mieszkańcom.

W Chinach kolorem szczęścia, odwagi i lojalności jest czerwień. Pomaga ona

również utrzymać zdrowie, dlatego powinno się nosić przy sobie coś
czerwonego.

Chiny 5
 Ważnym kolorem jest też żółty/złoty, kiedyś zarezerwowany wyłącznie dla
rodziny cesarskiej. Symbolizuje władzę, moc i bogactwo.

Ulubioną cyfrą Chińczyków jest ósemka, oznaczająca bogactwo, a

przekręcona o 90 stopni zmieniająca się w znak nieskończoności.

Feng shui w drodze do harmonii - starożytna praktyka planowania przestrzeni w

celu osiągnięcia zgodności ze środowiskiem naturalnym.

7. Chiński kalendarz.
Miesiące mają nazwy tak jak poszczególne lata, czyli Tygrysa, Zająca, Smoka, itd w
odpowiednim żywiole.

Chiński Nowy Rok Lunarny - ruchoma data, przypadająca na styczeń lub luty.

2023, czyli chiński rok królika - Według Chińczyków nadchodzący rok Królika
będzie pełnym harmonii i porządku okresem. Pozwoli na złapanie przysłowiowego
oddechu, chwilowe zatrzymanie się skorzystanie z życiowych mądrości. Rok Królika
ma być również rokiem obfitości, realizacji pasji i sukcesów, a także spełniania
marzeń

8. Handel z Zachodem.
1405-1433 (dynastia Ming)

Kilka potężnych morskich wypraw na Ocean Indyjski i sąsiednie morza.

Wyprawami dowodził eunuch Czeng Ho (żeglarz i dyplomata), wzięło w nich
udział 70 000 ludzi. Ich celem była manifestacja potęgi dynastii.

W dalszych podróżach liczyły się nowe, nieznane produkty (zaspokajały

ciekawość dworu - m.in. żywa żyrafa z Afryki).

Wyprawy zawieszono po śmierci eunucha Czeng Ho.

Europejska inwazja (trzy okresy handlu Chin z Europą)

XVI-XVII - handel z Portugalczykami, Holendrami i Anglikami. — ukształtowanie

stosunku Chińczyków do cudzoziemców.

Walka o handel w Katonii - Wschodnio-Indyjskie narody żeglarskie

Chiny 6
 1840r. - Wojny opiumowe – dwa konflikty zbrojne Wielkiej Brytanii i Francji z
Dynastią Qing, zrodzone z chińskich prób stłumienia handlu opium. Zwyciężyły
państwa europejskie.

9. Chiński mur i armia terakotowa.

Wielki Mur Chiński - system obronny, czyli zapory naturalne, forty i wieże, które
osłaniały północne Chiny przed najazdem. Mur miał także chronić chińską część
Jedwabnego Szlaku.

Armia Terakotowa - zbiór figur naturalnej wielkości, wykonanych z terakoty

(wypalonej gliny), przedstawiających żołnierzy, oficerów i konie znajdujących się w
grobowcu chińskiego Pierwszego Cesarza.

10. Głód i (nie)trwałość ustroju/systemu.

marnotrawstwo, niedostatek, niska jakość, nadużycia, korupcja, dewastacja natury
(lasy, rzeki, zachwianie ekosystemów)

Przetrwanie zależało od (nie)posłuszeństwa, kradzieży, podstępów i ukrywania

żywności.

Deformacja - zmiana informacji na wszystkich szczeblach i poziomach życia.

Władza jednopartyjna i jej niebezpieczna potęga - na czele państwa stał cesarz.

Jako „syn nieba” sprawował władzę absolutną. Władca był także najwyższym
kapłanem i zwierzchnikiem sił zbrojnych.

Chiny 7
 Sukcesy Mao (przywódcy) wobec codzienności i nędzy zwykłych ludzi.

11. Historia społeczeństwa.

1949 - Komunistyczna Partia Chin ustanawia Chińską Republikę Ludową.

1955-1956 - kolektywizacja wsi (przekształcanie indywidualnych gospodarstw

rolnych w spółdzielnie rolnicze), czyli skok na przód.

1956-1957 - kampania Stu Kwiatów, która służyła do zdobycia poparcia

naukowców i intelektualistów.

1958 - powstanie komun ludowych, przetapianie naczyń domowego użytku na stal

dla kraju, początki głodu.

1959-1960 - wzrost śmiertelności (głód, tortury, choroby).

1960-1961 - import jedzenia, Mao (przywódca) traci poparcie.

1966 - rewolucja kulturalna - celem było odzyskanie pełni władzy przez Mao
poprzez stworzenie nowej, prawdziwie rewolucyjnej kultury i społeczeństwa.

12. Zmiany społeczno-obyczajowe.

Krępowanie stóp - chiński zwyczaj polegający na bandażowaniu stóp dziewcząt,

celem ich skrócenia i deformacji, prowadzący do pożądanego efektu estetycznego.

Chiny 8
 Polityka 1 dziecka - do 2015; jej celem było ograniczenie przyrostu naturalnego
Chińczyków.

Pokolenie ,,małych cesarzy’’ - chińska polityka jednego dziecka

stworzyła pokolenie samolubów, którzy niechętnie współpracują z innymi.

Matki tygrysice - Dzieci powinny mieć w życiu pod górkę niż z górki - mówi Amy
Chua, znana bardziej jako "matka tygrysica".

Chińskie inwestycje w Afryce - najwięcej środków przeznaczono na rozwój

sektora budowlanego, który jest największym kanałem chińskich bezpośrednich
inwestycji zagranicznych.

,,Chińczycy myślą o tysiącu latach wstecz i tysiącu naprzód’’

13. Wuhan i Covid 19.

Chińskie miasto Wuhan było pierwszym miejscem na świecie, w którym wykryto
COVID-19.

W okresie od grudnia 2019 r. do maja 2020 r. było źródłem blisko dwóch trzecich
wszystkich przypadków tej choroby w Chinach. Liczba zachorowań osiągnęła tu
szczyt w lutym 2020 r., a pod koniec kwietnia miasto uznano za wolne od COVID-
19.

Chiny 9