Maikling kasaysayan

programang AB Filipinolohiya sa PUP

• Pebrero 28, 2001 - iniharap ni Prop. Gandhi Cardenas (dating tagapangulo ng Kagawaran ng
Filipinolohiya) sa tulong ni Prop. Bayani Abadilla ang Filipinolohiya bilang programang
pang-akademiko sa PUP University Curriculum Evaluation Committee.

"Pinatatalab at pinatatalim ng programang AB Filipinolohiya ng PUP ang diwang mapanuklas"

___________________

Kahulugan ng Filipinolohiya

(mula kay Prop. Cardenas)

"Ang Filipinolohiya ay"
• disiplina ng karunungan na nakasalig sa makaagham na pag aaral sa pinagmulan, kalikasan,
at ugnayan ng wika, panitikan, kultura, lipunan, kasaysayan, komunikasyon at iba pang batis ng
karunungang pilipino.

* Nililinang ng Filipinolohiya ang mga karunungang ambag ng mga Pilipino sa daigdig ng mga
karunungan.

• nakatuon sa pagkakadalubhasa sa pagtuturo at pagkatuto ng wikang filipino, gayundin sa

holistikong pag uugnay nito sa ibang batis ng karunungan pilipino na bumubukal sa panitikan,
kultura, kasaysayan, antropolohiya, agham, sikolohiya at iba pang disiplina na
nangangahulugan ng pagtataglay nitong interdisiplinaryong paraan ng pag aaral.(dalubwika,
p.5, 2001)

(mula kay Prop. Apigo)

"Ang Filipinolohiya ay"
• angham na nakatuon sa pag aaral ng pilipinong kalinangan at karanasan na kinapapalooban
ng Pilipinong pag iisip, pilipinong kultura at pilipinong lipunan tungo sa pagbuo ng karunungan
at kabihasnan na mula sa tungo at para sa pilipino.

• ang pag aaral sa Filipino na tao at Filipino na (mga wika) at sa ugnayan ng dalawang ito na
tinatawag na lipunang pilipino na kinapapalooban ng kultura, politika at ekonomiyang Pilipino sa
pamamagitan ng marami at iba-ibang larangan o disiplina.

Examples;
* Agram at Sining
___________________
Filipino - "lahi/nationality"
- "pambansang wika"
(1987 Constitution, Article 14, Section 6)
- "subject"

Lohiya - "pag-aaral"

________________

Ano ang kasalukuyang kalagayan ng pag aaral ng/sa Filipino at panitikan?

"Dalumat, Hiraya, Lirip"

- pag- aaral, pagko-konsepto, pag unawa
"Sigalot"
- hindi pag kakaunawaan/pagtatalo

________________

Kontrobersyang Pangwika
Noon

• kabanata 7 sa "El Filibusterismo"

"Nakalimutan ninyo na habang pinangangalagaan ng sambayanan ang kanyang wika,

pinangangalagaan nya ang marka ng kanyang kalayaan, kung paanong pinangangalagaan ng
isang tao ang kanyang independensya habang pinapangalagaan nya ang sariling paraan ng
pag iisip, Ang wika ay kamalayan ng mga mamamayan."

__________

(Extra Notes Discussed;)

During Spanish Colonization

1. Dictionary
2. Religion - panghihikayat sa mga pilipino
3. Pagtatayo ng mga Simbahan/katolisismo

* "Hinikayat ang mga pilipinong magkaron ng diyos na hawig din sa mga kastila"
* "Spanish people did not let Filipinos to learn their language"
* "Bago pa man masakop ng mga kastila ang bansa ay may sariling lenggwahe na ang mga
pilipino, ang baybayin, kung kaya't hindi totoong mangmang ang mga pilipino ng mga panahong
iyon."
* "Naging pamantayan ng talino noon ang karunungan sa salita ng mga kastila"

"Bokabularyo Delalenggwa Tagala"

- dictionary made by Spanish missionaries
"Doktrina Christiana"
- dakilang aral ng katolisismo/ dasal
- isinulat gamit ang baybayin

____________________

Ayon kay Alfonso Santiago

"Wika ang sumasalamin sa mga mithiin, lunggatiin, pangarap, damdamin, kaisipan saloobin,
pilosopiya, kaalaman, at karunungan, moralidad, paniniwala at kaugalian ng mga tao sa
lipunan"

____________________

MALAKI ANG PAPEL NG WIKA

Samakatuwid, pundasyon ng intelektuwalisasyon ang epektibong paggamit ng wikang Filipino

mula mababa hanggang sa mataas na antas ng diskurso, hindi ito mabubuo o
maisasakatuparan kung walang espasyo para sa asignaturang Filipino.
______________

Kasaysayan-mga Alisutha (patotoo)

"Paglingon sa Ugat ng komisyon sa Wikang Filipino" (ni Dir. Hen. Roberto T. Añonuevo)

----
Spain - Religion
America - Education (1900)
---

1935 Konstitusyon (commonwealth era)

- "hanggat walang naitatalang batas mananatili ang lenggwaheng English and Spanish bilang
wikang pambansa"
Batas komonwelt blg. 184 (Dec 13, 1934)
- itinatatag ang surian ng wikang pambansa
Manuel Luis Quezon
- presidente noong panahon ng 1935 Konstitusyon
- Ama ng Wikang Pambansa
- "Mas nanaisin ko pa ang isang mala-impyernong pinatatakbo ng mga pilipino kaysa sa isang
makalangit na pinatatakbo ng mga dayuhan"
- "I am therefore, recommending the creation of an Institute of national Language Which will
study the Philippine dialecta in general for the purpose of developing and adopting a common
language based on one of them"
-( Manuel L. Quezon, October 27, 1936)

________________

Sa Bisa ng Resolusyon
(Nobyembre 9, 1937)
- Inirekomenda ng Lupon ng SWP, ang Tagalog bilang batayan ng wika sapagkat sa mga wika
sa Pilipinas ang Tagalog ang wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng B.k 184.

Saligang Batas ng Biak na Bato 1987

(1987 Constitution)
- ginawang opisyal na wika ng rebolusyon ang wikang tagalog.