Sanat Yapıtlarının Gizleri

(Édouard Manet ve Vincent van Gogh)

Dr. Fırat Arapoğlu

Jacques-Louis
David, Horace
Kardeşlerin
Yemini, 1784
Empresyonizm
• 1874 yılında Anonim Ressamlar, Heykeltıraşlar, Gravürcüler Topluluğu
adında bir grup Paris’te daha sonra adı “Empresyonizm” olarak
adlandırılacak bir akımı başlatacak bir sergiyi organize etmişlerdi.
• Bu grup, her yıl düzenlenen Salon Sergilerine karşı bir birliği teşkil
ediyordu. Salon ise yapıtları Académie des Beaux-Arts’dan bir grup
sanatçı jürisinin seçtiği ve madalya ödülü verdiği bir etkinlikti.
Empresyonizm
• Sergi kolektifi herhangi bir akım ya da ekolü çağrıştıracak bir başlık
seçmekten kaçınmıştı. Yine de bazıları daha sonrasında
“Empresyonistler” olarak bilinecek bir unvanı kullanmışlardı.
• Claude Monet‘nin Impression, Sunrise (Musée Marmottan Monet,
Paris) 1874’de sergilenmiş ve bu çalışma Empresyonist’lere adını
vermişti. Eleştirmen Louis Leroy çalışmayı bitmiş bir resim olarak değil
de, bir eskiz ya da “izlenim” olarak eleştiriyordu.
Empresyonizm
• Monet, olasılıkla, çalışmanın bitmemiş görüntüsüne referans vererek
ismini böyle koymayı amaçlamıştı. Bu, kısmen, net olmayan ve
detayları alımlanmayan bir görüntü temelinden hareket eden ve
izlenime benzer bir duyguydu.
• Terim, bazı eleştirmenler tarafından hemen kullanıma sokuldu. Onlar
bu terimi, zamanda belirli bir an’a bağlı olarak hızlı ve geçici bir görsel
deneyimle ortaya çıkan izlenimi anlatmak için alternatif bir anlamda
kullandı.
Empresyonizm
• Terim, birçok bağımsız sanatçının kullandığı teknikleri göstermekteydi:
Net formları, saf karıştırılmamış renkleri ve ışık efektlerinin vurgusunu
taşıyan kısa, kırılmış fırça darbelerini ifade ediyordu.
• Nötr beyaz, gri ya da siyahlardan ziyade, Empresyonistler sıklıkla
gölgeleri eritip, renkleri vurgularlar.
Empresyonizm
• Paris dışındaki periferi ve kırsaldaki boş zaman imgeleri
Empresyonistler için popüler konulardı; özellikle Monet ve Pierre-
Auguste Renoir için. Bazıları yılın belli kısımlarında ya da tamamında
şehir dışında yaşamaktaydı.
• Kent dışında doğru uzanan yeni tren yolu hatları, Parislilerin
(Parisians) her hafta sonu kent dışına çıkışlarını gayet rutin bir hale
getirmişti.
Empresyonizm
• Monet‘nin karakteristik resimleri, boş zaman aktivitelerini ifade
ediyordu. Empresyonizm’de önemli bir yer tutan manzaralar, ayrıca,
yenilikçi kompozisyonlar, ışık efektleri ve renk kullanımıyla
güncellenmişti.
• Özellikle Monet, tren yolları ve fabrikaları dahil ederek manzaraların
modernizasyonunu vurgulamaktaydı. Endüstrileşmenin işaretleri,
örneğin, bir önceki kuşağın Barbizon ressamları için hiç de uygun
değildi.
Empresyonizm
• Geç 19.yy.’da Modernitenin örnek şehri, Paris’ti. Şehir, İmparator III.
Napolyon’un yönetimi altında 1853 – 1870 yılları arasında
yenilenmişti.
• Vali Baron Haussmann, daha temiz ve güvenli olması adına, eski
yapıları yıkarak, büyük, boş alanlar (bulvarlar) oluşturuyordu.
Empresyonizm
• Bu bölgelerde sandalla gezi ve yıkanma konuları favori motifler haline geldi. Örneğin 1869
tarihli La Grenouillère resminde, Monet’nin karakteristiğini görmek mümkündür.
Empresyonizm
• Empresyonizmde şehir merkezinde ya da periferide olsun, Fransa’nın
günlük yaşamına dair bir ifadeye şahit olunur.
• Bu noktada bir sanat akımının, içinde yer aldığı tarihsel dönemden
nasıl etkilendiğini görebiliriz.
• Kentsel dönüşüm ve yenileme, yeni endüstriyel çağda sınıfların
karışımındaki artış, trenler aracılığıyla kent dışı alanlara kolay ulaşım
ve III. Napolyon yönetimindeki kentsel dönüşüm… Tüm bu konular
Empresyonist resimlerde yansımaktadır.
Empresyonizm
• Empresyonist dönem resimlerine kısa bir bakış:
• Edouard Manet (1832-1883)
Empresyonizm
• Portrait d'Emile Zola
1868; t.ü.y., 146 x 114 cm; Musee d'Orsay, Paris
Empresyonizm
• On the Beach
1873; Musée d'Orsay, Paris
Sanatçı Édouard
Manet/
Olympia
Yıl 1863
Tür Yağlıboya
Boyutlar 130,5 cm
× 190 cm
Konum Orsay
Müzesi,
Paris
Empresyonizm
• Le Bar aux Folies-Bergère
1881-82; Courtauld Institute Galleries, London
Bu yapıt, geniş ölçekte peinture claire (gölgeleri hemen hemen yok
ederek, öndeki yüzlere ya da figürlere ışık yansıtmak) kullanımını
gösterir. Bu teknik Manet’nin bizzat kendisi tarafından geliştirilmiştir.
Artist Édouard
Manet /
Luncheon
on the
Grass
Year 1863
Medium Oil on
canvas
Dimension 208 cm
s × 264.5 cm
Location Musée
d'Orsay, Pa
ris
Édouard Manet -
Déjeuner sur l'herbe
(Courtauld)
Judgement of
Paris (ca. 1515)
by Marcantonio
Raimondi
The Pastoral
Concert (ca.
1510)
by Giorgione or
Titian, Louvre,
Paris,
Giorgione, The
Tempest (c. 1508),
Gallerie
dell'Accademia,
Venice, Italy
Antoine
Watteau, La
Partie
Carrée, (c.
1713)
Claude Monet, Le
Déjeuner sur
l'herbe, 1865–
1866, Musée
d'Orsay, Paris
Paul
Gauguin, Where
Do We Come
From? What Are
We? Where Are
We Going?,
1897. (detail).
Pablo Picasso, Les
Demoiselles
d'Avignon,
1907, MoMA
Empresyonizm
• Monet, Claude (1840 - 1926)

• Fransız ressam, Empresyonist stilin öncüsü, lideri.

• Tam anlamıyla bir Empresyonist olarak kabul edilir, uzun kariyeri
boyunca asla değişmeyen bir biçimde kendisini akımın ideallerine
adamıştı. Impression: Sunrise (Musée Marmottan, Paris; 1872)
çalışması akıma adını vermişti.
Empresyonizm
• Fransa – Prusya Savaşı’nda (1870-1871) Pisarro ile birlikte İngiltere’ye
iltica etmişti: Constable ve Turner’ın işleri üzerine çalıştı, Thames ve
Londra parklarını resmetti. Empresyonistlerin bir numaralı destekçisi
olacak olan tüccar Durand-Ruel ile tanışmıştı.
Empresyonizm
• J. M. Turner: (1775 – 1851) Rain, Steam and Speed 1844; t.ü.y., 90.8 x
121.9 cm; National Gallery, London
• İngiliz sanatçının Monet üzerinde etkisinin olduğu gayet açıktır.
• Aralarında net bir bağlantı olmaksızın, makine ve doğanın
Empresyonist bir yorumu görülmektedir.
• Kronolojik olarak Fransız Empresyonist Akımın öncüsü olmaktadır.
Empresyonizm
• Claude Monet
• Fishing Boats Leaving the Harbor, Le Havre
1874, t.ü.y., 60 x 101 cm; Özel Koleksiyon
Empresyonizm
“Haystacks”; Meule, Effet de Neige, le Matin (Morning Snow Effect)
Empresyonizm
• The Bridge at Argenteuil
• 1874; t.ü.y., 60 x 80 cm; Louvre, Paris
Empresyonizm
• Monet günün farklı zamanlarında Rouen Katedrali’nin resimlerini
yapmıştır. Böylece ışığın bir nesne üzerindeki farklı etkilerini
göstermek istiyordu.
• Rouen Cathedral: Full Sunlight
1894; Louvre, Paris
Empresyonizm
• La cathédrale de Rouen, le portail, temps gris (Rouen Cathedral, the
West Portal, Dull Weather)
1894, resim başlangıç tarihi 1892; t.ü.y., 100 x 65 cm; Musee d'Orsay,
Paris
Post-Empresyonizm
• Batı resminde Post-Empresyonizm, Fransa’da hem Empresyonizmin
etkilerini hem de bu stilin içsel limitlerinin reddedilmesini temsil eden
bir akımdır.
• Post-Empresyonizm terimi Paul Cézanne, Georges Seurat, Paul
Gauguin, Vincent van Gogh, Henri de Toulouse-Lautrec gibi geç 19.yy.
sanatçılarının işleri için, İngiliz Sanat tarihçisi Roger Fry tarafından
kullanılmıştır.
Post-Empresyonizm
• Post Empresyonizm terimi, Empresyonizm terimi kadar kolay
tanımlanamaz.
• Empresyonistler kişisel stiller ve favori konular bağlamında
farklılaşmalarına rağmen, sanatçılar arasındaki daimi olan ortaklık
ışığın geçici efektlerine ve spontane kompozisyonlara olan ilgileriydi.
• Post-Empresyonistler de ışıkla ilgili olmalarına rağmen, bu artık, temel
sorgu alanı değildi ve kişisel stiller konusunda hayli
farklılaşmaktaydılar.
Post-Empresyonizm

• Georges Seurat: (1859-1891)

• Sanatçı, özellikle, küçük renk noktalarını uyguladığı metodu
kullanmasıyla tanınır. O, bu metodu “divisionism” olarak adlandırmıştı,
fakat puantilizm (pointilism) tanımı bugün daha yaygın
kullanılmaktadır.
Post-Empresyonizm
• Sunday Afternoon on the Island of Grande Jatte, 1884-85
Post-Empresyonizm
• Boats, Low Tide 1885
Post-Empresyonizm
• Paul Cezanne
(1839-1906)
• Cezanne‘ın perspektif kurallarını ve resimde yerçekimini reddetmesi,
Picasso ve Braque’ın Kübizm akımını başlatmalarına direkt etki
etmiştir.
• Cezanne ile birlikte, artık, sanat basitçe bir sanatçının gördüğünü
resmetmesi olarak anılmayacaktı. Modern sanatçının görevi, ona göre,
yeni bir dünya yaratmaktı.
• Mount St. Victoire, 1885-7
Post-Empresyonizm
• The Turning Road 1899
Post-Empresyonizm
• Vincent Van Gogh
(1853-1890)
• Van Gogh, kabusları ve acılarıyla, «acı çeken sanatçı» tipinin örneği
olacaktı.
• Kariyerine başarısız bir sanat tüccarı olarak başladı. Satmaya çalıştığı
işlerin basitliğine dair düşüncelerini saklayamıyordu.
• Bir ara kömür madeninde devlet memuru olarak çalıştı. Getirisi az
olan bu işi kimse istemiyorken, o ise mal varlığının çoğunu yoksul
madencilere dağıtıyordu.
Post-Empresyonizm
• Papaz olan babası, Vincent’ın bu işi kabul etmesi için etkili olmuştu.
Vincent, Belçika’da Brüksel’de bir maden bölgesinde yoksulların
arasında çalışıyordu.
• Aslında bu olay ters bir etki yaratacak ve Van Gogh’un Tanrı’dan yüz
çevirmesine neden olacaktı. Zira, Tanrı’nın yoksulların bu koşullarda
yaşamasına neden izin verdiğini anlayamıyordu.
• Kuzenine olan karşılıksız aşkı bir skandal yarattı ve babasının onu
evlatlıktan reddetmesi ile sonuçlandı.
Post-Empresyonizm
• Van Gogh, Paris’e gittiğinde Empresyonistlerin resimlerinden oldukça
etkilenmişti.
• Kardeşi Theo, bir sanat tüccarıydı ve ağabeyini bir çok ressamla
tanıştırmıştı.
• Bazı arkadaşlıklar kurabilse de (Degas ve Seurat ile olduğu gibi) Paris
sanat sahnesine uygun bir kişilik değildi ve Vincent, ardından kendi
stüdyosunu kuracağı, Arles kasabasına yerleşti.
Post-Empresyonizm
• Sanatçı arkadaşı Gauguin’i kendisiyle gelmesi için davet etmişti.
• Beraber resim yaptılar, tavernada içtiler, kavga ettiler ve ardından Van
Gogh, duygu durum bozukluğuna uygun olarak, Gauguin’i bir bıçakla
tehdit ettiğinde, arkadaşlıkları sona erdi.
• Gauguin kızgınlıkla bakarken, Vincent sessizce arkasını dönüp, kulağını
kesiyordu.
• Ardından sağlığını yeniden kazanmıştı, fakat kendisini (ve olasılıkla
başkalarını) tehdit etmeye devam ettiğini farkettiğinde sinir
hastalıkları hastanesine başvurdu.
Post Impressionism
• Vincent duygusal ve fiziki çalkantılarına rağmen, yaşamının son
yıllarında önemli resimlerini yaratmıştı (ölümünden sadece 8 yıl önce
sanatçı olmaya karar vermişti).
• Empresyonistlerin aksine, renklerini keyfine göre seçiyor, gördüğünü
değil hissettiğini resmediyordu.
Post-Empresyonizm
• Vincent zihinsel hastalığının asla iyileşmeyeceğini fark ederken,
giderek daha çok depresyona giriyordu. Ayrıca, kardeşini maddi zarara
soktuğunun farkındaydı ve bu sırada Theo’nun bir çocuğu olmuştu.
• Bir buğday tarlasında intihar etti. Yine de eve sürünerek ulaşmayı
başarmıştı ve intihar haberi Theo’ya bildirildi.
• Theo, ölüm saatlerinde elveda demek için hızlıca kasabaya ulaştı.
Vincent’dan altı ay sonra Theo yaşamını kaybetti.
• Vincent 13 yaşında:
Post Impressionism
• Vincent van Gogh, 18 yaşında. Bir sanat tüccarıydı, müşterilerine
sunduğu çalışmaların birer çöp olduğu ve alınmaması gerektiğini
söylemekten kendisini alamıyordu.
• Söylemeye gerek yok! Bu meslekte çok ileri gidemedi.
Post-Empresyonizm
• Van Gogh’un Oto-Portreleri
Post-Empresyonizm
• Bedroom at Arles, 1888
• Dine hiç de ihtiyacım yok. Yıldızları resmetmek için gece dışarı
çıkacağım.
- Vincent van Gogh, Arles, 1888
Post-Empresyonizm
• The Night Cafe, 1888
• Van Gogh Theo’ya şöyle yazıyordu: «Duvarları kırmızı boyadım!
Nedeni, burası birinin gerçekten çıldıracağı bir yer».
Post-Empresyonizm
• “The Potato Eaters.”
• Van Gogh’un yoksullarla olan empatisi burada görülür. Köylülerin
donuk tenlerine ve basit varlıklarına bakmak yeterlidir.
Post-Empresyonizm
• The Starry Night, 1889
• The Starry Night Van Gogh‘un en meşhur ve en büyük resmidir. Gece
gökyüzünü ve kilisesi ve köy evleriyle sessiz bir kasabayı resmetmiştir.
• En dramatik kısım, sahneyi domine ederek, kıvrılan yıldızlardır. Dikkati
çeken diğer en önemli öğe selvi ağaçlarının oluşturduğu gruptur.
• Selvi, mezarlıkların geleneksel ağacıdır ve sonsuzluğun sembolüdür.
• Van Gogh bu resmiyle Tanrı’nın ve doğanın sonsuz olduğunu ve
insanın dünyada ancak bir gölge olarak var olabileceğini anlatır.
Post-Empresyonizm
• “Starry Night on the Rhone”
Post-Empresyonizm
• Vincent's Chair with Pipe. 1888. t.ü.y.. National Gallery, London, UK
Post-Empresyonizm
• Roulin's Baby. 1888. t.ü.y.. The National Gallery of Art, Washington,
DC, USA.
EDVARD MUNCH, The
Scream, 1893*. Mukavva
üzerine tempera, . National
Gallery, Oslo.

85
Artist Vincent
van
Gogh/The
Starry
Night
Year 1889
Medium Oil on
canvas
Dimension 73.7 cm
s × 92.1 cm
Location Museum
of Modern
Art, New
York City
Artist Vincent van
Gogh / Irises
Year May 1889

Medium Oil on canvas

Dimensions 71 cm × 93 cm

Location J. Paul Getty

Museum, Los
Angeles, Califo
rniz
Vincent van Gogh, Self-
portrait without beard,
September 1889, Oil on
canvas, 40 × 31 cm., Private
collection. This may have
been Van Gogh's last self-
portrait.
Wheat Field with
Cypresses,
Vincent van
Gogh (1889),
Metropolitan
Museum of Art.
Artist Vincent van
Gogh/The
Wheat Field,
Sunrise
Year 1890

Medium Oil on canvas

Dimensions 72 cm
× 92 cm
(28.3 in
× 36.2 in)
Location Kröller-Müller
Museum, Ott
erlo
Artist Vincent van
Gogh/Green
Wheat Field
with Cypress
Year 1889
Medium Oil on canvas
Dimensions 73 cm
× 92.5 cm
Location National
Gallery
Prague, Czech
Republic
F1541 Bird's
-Eye View of
the
Village, Van
Gogh
Museum
Artist Vincent van Gogh/Café
Terrace at Night
Year 1888
Medium Oil on canvas
Dimensions 80.7 cm × 65.3 cm
(31.8 in × 25.7 in)
Location Kröller-Müller
Museum, Otterlo
Van
Gogh's Starry
Night Over the
Rhône, 1888,
oil on canvas
Artist Vincent van
Gogh/the
Olive Trees
Year 1889
Medium Oil on
canvas
Dimensions 92 cm
× 72.5 cm
Location Museum of
Modern
Art, New
York, NY
Sketch of the Whirlpool
Galaxy by Lord Rosse in
1845, 44 years before Van
Gogh's painting
Moon
Venus
Hills and Sky