ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΓΙΟΣ ΙΩΣΗΦ

3. Μετρήσεις μάζας – βάρος- Τα διαγράμματα

 MAZA Όλα τα σώματα -στερεά, υγρά και αέρια- έχουν μάζα, αφού η μάζα εκφράζει την
ποσότητα του σώματος που μελετάται. Η ποσότητα με την σειρά της είναι ζήτημα
πληθυσμού ατόμων και μορίων, που όλα μαζί φτιάχνουν το σώμα.
Η μάζα κάθε σώματος μετράται συγκρινόμενη με μια άλλη ποσότητα ύλης, που αποτελεί
την μονάδα γενικής αποδοχής και ονομάζεται χιλιόγραμμο ( 1kg = 1000 gr).
Βασικό στοιχείο κάθε ζυγού είναι ότι για να λειτουργήσει απαιτεί να γίνεται χρήση
υποδιαιρέσεων του κιλού ή και πολλαπλάσιων, τα οποία ονομάζονται σταθμά.
Όργανο μέτρησης μάζας η ζυγός (ζυγαριά).

 Βάρος είναι η ελκτική δύναμη με την οποία η γη έλκει τα σώματα.

Υπολογίζεται από τη σχέση B = m∙g όπου m η μάζα του σώματος και g η επιτάχυνση της
βαρύτητας στον τόπο που βρισκόμαστε.
Το βάρος των σωμάτων όπως και κάθε δύναμη το μετράμε με το δυναμόμετρο. Η μονάδα
του βάρους είναι το 1 Ν (Newton )
Επειδή η επιτάχυνση της βαρύτητας αλλάζει από τόπο σε τόπο, αλλάζει και το βάρος
αλλά η μάζα παραμένει σταθερή παντού.
Το βάρος ασκείται σε οποιοδήποτε σώμα ανεξάρτητα αν αυτό βρίσκεται στο έδαφος,
πέφτει ή ανυψώνεται.
Δυναμόμετρο είναι μια κατασκευή με την οποία μπορούμε να μετράμε δύναμη. Μπορούμε
συνεπώς να μετράμε το βάρος ενός σώματος αφού και αυτό είναι δύναμη.
Από τη μέτρηση του βάρους προκύπτει η τιμή της μάζας.
Η βασική δομή ενός δυναμόμετρου, περιλαμβάνει ένα ελατήριο με σταθερό το ένα άκρο. Το
ελεύθερο άκρο έχει δείκτη ο οποίος μετακινείται με την επίδραση δύναμης σε βαθμονομημένη
κλίμακα. Η κλίμακα έχει βαθμονομηθεί σε μονάδες δύναμης ( Newton =N).

1
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

✓ Το βάρος είναι μια κατακόρυφη δύναμη με φορά προς τα κάτω.

✓ Αν ένα σώμα μάζας m μεταφερθεί στη Σελήνη το βάρος του γίνεται
περίπου 6 φορές μικρότερο από το βάρος που είχε στη Γη. Αν μεταφέραμε το
ίδιο σώμα στον Δια το βάρος του θα ήταν περίπου 2,5 φορές μεγαλύτερο σε
σχέση με το βάρος του στη Γη.
✓ Το βάρος ενός σώματος ελαττώνεται όσο αυξάνεται το ύψος που βρίσκεται
το σώμα από την επιφάνεια του εδάφους.
✓ Το βάρος ενός σώματος αυξάνεται όταν κινούμαστε από τον Ισημερινό προς
τους πόλους γιατί η Γη δεν είναι τελείως σφαιρική. Στον ίδιο τόπο σώματα με
ίσες μάζες έχουν και ίσα βάρη.
 Στον ίδιο τόπο όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα ενός σώματος, τόσο
μεγαλύτερο είναι και το βάρος του.
 Το βάρος και η μάζα συνδέονται με τη σχέση: 𝜝 = 𝒎 ∙ 𝒈 όπου: Β είναι ο βάρος του
σώματος m είναι η μάζα του σώματος g είναι η επιτάχυνση της βαρύτητας

Πως θα μπορούσατε να μετρήσετε τη μάζα ενός σώματος με τη βοήθεια ενός ζυγού;

Θα τοποθετήσουμε το σώμα που θέλουμε να μετρήσουμε στην μία πλευρά του ζυγού,
ενώ στην άλλη θα τοποθετήσουμε γνωστά σταθμά, έτσι ώστε ο ζυγός να ισορροπήσει. Η
συνολική μάζα των σταθμών θα είναι ίση με την άγνωστη μάζα του σώματος.

Πως θα μπορούσατε να μετρήσετε τη μάζα ενός σώματος με τη βοήθεια ενός

δυναμόμετρου;
Σε κάθε δυναμόμετρο η επιμήκυνση είναι ανάλογη της δύναμης που την προκαλεί. Έτσι θα
μετρήσουμε την επιμήκυνση που θα προκαλέσει στο δυναμόμετρο γνωστή μάζα και στη
συνέχεια θα τοποθετήσουμε σ΄ αυτό την άγνωστη μάζα. Μετρώντας τώρα την επιμήκυνση
που προκάλεσε η άγνωστη μάζα, δεδομένης της αναλογίας μάζας- επιμήκυνσης
υπολογίζουμε τη γνωστή μάζα.

Για ποιο λόγο είναι χρήσιμη η σχεδίαση διαγραμμάτων;

Είναι χρήσιμη γιατί αντιστοιχίζουν τις τιμές δύο μεγεθών. Έτσι από τις μετρούμενες τιμές
ενός από τα αυτά τα φυσικά μεγέθη που συσχετίζουν μπορούμε να υπολογίσουμε τις
αντίστοιχες τιμές του άλλου.