CHUYÊN ĐỀ BẤT ĐẲNG THỨC

DẠNG 1: SỬ DỤNG ĐỊNH NGHĨA: A>B TA XÉT HIỆU A-B >0, CHÚ Ý BĐT A2  0

Bài 1: CMR : với mọi x,y,z thì x2 + y2 + z2 ≥xy + yz +zx

Bài 2: CMR : với mọi x,y,z thì x2 + y2 + z 2  2xy + 2 yz − 2zx

Bài 3: CMR : với mọi x,y,z thì x2 + y 2 + z 2 + 3  2 ( x + y + z )

a 2 + b2  a b
2

Bài 4: CMR : với mọi a,b ta có :  

2  2 

a 2 + b2 + c2  a + b + c 
2

Bài 5: CMR : với mọi a,b,c ta có :  

3  3 

(a + b + c)
2

Bài 6: CMR : a + b + c
2 2 2

3

1
 ( a + b)
2

Bài 7: CMR : a + b
2 2
  2ab
2

b2
Bài 8: Cho a,b,c là các số thực, CMR: a 2 +  ab
4

Bài 9: Cho a,b,c là các số thực, CMR : a 2 + b2 + 1  ab + a + b

Bài 10: Cho a,b,c,d là các số thực : CMR : a2 + b2 + c2 + d 2 + e2  a (b + c + d + e )

 1  1 
Bài 11: Cho a,b thỏa mãn: a+b = 1, a>0, b>0 CMR: 1 + 1 +   9
 a  b 

2
 x+ y
2

Bài 12: Cho x, y  0, CMR :    xy

 2 

Bài 13: Cho a > 0, b > 0, CMR: a3 + b3  a 2b + ab 2

1 1 2
Bài 14: Cho a  b  1, CMR: + 
1 + a 1 + b 1 + ab
2 2

Bài 15: CMR : với mọi số thực x,y,z,t ta luôn có : x2 + y 2 + z 2 + t 2  x ( y + z + t )

a2
Bài 17: CMR : + b2 + c 2  ab − ac + 2bc
4

)
Bài 19: CMR : x + y + z 2  2xy − 2zx + 2 yz
2 2

3
 (
Bài 20: CMR : x4 + y4 + z4 +1 ≥2x xy2 − x − z +1 )

Bài 21: CMR : a 2 + b2 + c 2  ab + bc + ca

Bài 22: CMR : a 2 + b2  ab

Bài 23: CMR : x2 + xy + y2  0

Bài 24: CMR : a ( a + b )( a + c )( a + b + c ) + b2c2  0

(
Bài 25: CMR : a 2 + b 2 )( a 4 + b 4 )  ( a 3 + b3 )
2

Bài 26: CMR : ( a + b ) ( a3 + b3 )  2 ( a 4 + b4 )

4
 ( )
Bài 27: Cho a,b > 0, CMR : 2 a3 +b3 ≥(a +b) a2 +b2 ( )

( )
Bài 28: Cho a, b > 0, CMR: 4 a3 + b3  ( a + b )
3

Bài 29: Cho a,b,c > 0, CMR: a3 + b3 + abc  ab ( a + b + c )

(
Bài 30: CMR: a 2 + b 2 )  ab ( a + b )
2 2

Bài 31 : CMR: a + b + c  a ( b + c )
2 2 2

Bài 32 : CMR: a 2 + b2 + c 2 + d 2  a ( b + c + d )

5
 3
Bài 33: CMR: a 2 + b 2 + c 2 +  (a + b + c)
4

Bài 34: CMR: a 4 + b4 + 2  4ab

Bài 35: CMR: x 4 − 4 x + 5  0

1
Bài 36: CMR: x 4 − x + 0
2

Bài 37: CMR: x3 + 4x +1  3x2 ( x  0)

Bài 39: CMR: ( x −1)( x − 2)( x − 3)( x − 4)  −1

6
Bài 40 : CMR:

Bài 41: CMR : a 2 + 4b2 + 4c 2  4ab + 8bc − 4ac

( )
Bài 42: CMR : 8 a3 + b3 + c3  ( a + b ) + ( b + c ) + ( c + a ) với a, b, c >0
3 3 3

Bài 43: CMR: ( a + b + c )  a3 + b3 + c3 + 24abc với a,b,c>0

3

x2 y 2  x y
Bài 44: CMR: Với mọi x, y # 0 ta có: 2
+ 2 + 4  3 +
y x  y x

7
 1
Bài 45: CMR : Nếu a + b  1 , thì a 3 + b3 
4

Bài 46: Cho a,b,c > 0, CMR : ab + bc + ca  a 2 + b2 + c 2

2
+ a +1
Bài 47: CMR : 0
2
− a +1

Bài 48: CMR : 4a ( a + b )( a + 1)( a + b + 1) + b2  0

( x + y)
2

Bài 49: CMR : x + y

2 2
  2 xy
2

1 1 4
Bài 50: CMR : +  , Với a,b > 0
a b a+b

8
Bài 51: CMR : a 4 + b4  ab ( a 2 + b2 )

a 4 + b4
4
a b
Bài 52: CMR :  
 2 

Bài 53: Cho a+b+c=0, CMR : ab + bc + ca  0

2 2 2
(
Bài 54: Cho x,y,z  R , CMR : ( x − y ) + ( y − z ) + ( z − x )  3 x 2 + y 2 + z 2 )

x6 y 6
Bài 55: CMR : Với mọi x,y khác 0, ta luôn có : x 4 + y 4  +
y 2 x2

Bài 56: CMR : 2a2 + b2 + c2  2a (b + c )

9
Bài 57: CMR : a4 + a3b + ab3 + b4 ≥0

Bài 58: CMR : a 4 − 2a3b + 2a 2b2 − 2ab3 + b 4  0

Bài 59: CMR : a 4 + b4 + c 2 + 1  2a ( ab2 − a + c + 1)

Bài 60: CMR : ( ab + bc + ca )  3abc ( a + b + c )

2

1 1 1 1 1
Bài 61: CMR : y  +  + ( x + z )   +  ( x + z ) , Với 0  x  y  z
x z y x z

1 1 4
Bài 62: Cho a,b dương có tổng 1, CMR : + 
a +1 b +1 3

10
 a 2 b2 a b
Bài 63: CMR : Với a,b,c > 0 thì 2 + 2  +
b a b a

8
+ b8 + c8 1 1 1
Bài 64: CMR :  + + , ( a, b, c  0 )
a3b3c3 a b c

Bài 65: CMR : ( a10 + b10 )( a 2 + b2 )  ( a8 + b8 )( a 4 + b4 )

1 1 1
Bài 66: Cho a,b,c dương có abc=1, và a + b + c  + + , CMR : ( a − 1)( b − 1)( c − 1)  0
a b c

Bài 67: Cho a,b>0, thỏa mãn : a3 + b3 = a − b , CMR : a 2 + b2 + ab  1

Bài 68: CMR : 2 ( a8 + b8 )  ( a3 + b3 )( a5 + b5 )

11
Bài 79: CMR : 3 ( a8 + b8 + c8 )  ( a3 + b3 + c3 )( a5 + b5 + c5 )

Bài 70: Cho a+b=2, CMR : a8 + b8  a 7 + b7

Bài 71: CMR : a6 + b6 + c6  a5b + b5c + c5a, ( a, b, c  0)

a2 b2 c2 a b c
Bài 72: CMR : Với mọi a,b,c > 0 thì + +  + +
b +c c + a a +b b+c c +a a +b
2 2 2 2 2 2

Bài 73: Cho a, b là hai số dương, CMR: ( a + b ) ( a3 + b3 )  2 ( a 4 + b4 )

Bài 74: Cho a,b là hai số dương, CMR: ( a + b ) ( a 4 + b4 )  ( a 2 + b2 )( a3 + b3 )

12
Bài 75 : CMR :

Bài 76: Cho a,b là hai số có tổng bằng 2, CMR : a 4 + b 4  a 3 + b3

Bài 77: Cho a,b,c là ba số thỏa mãn : a+b+c=3, CMR : a 4 + b4 + c 4  a3 + b3 + c3

Bài 78: Cho 0  x, y, z  1 , CMR : 0  x + y + z − xy − yz − zx  1

Bài 79: Cho −1 ≤x, y, z ≤2 và x+y+z=0, CMR : x2 + y2 + z 2  6

1 1 1 1 5
Bài 80: Cho x > 0, y > 0, z > 0, CMR : + −  , Với x 2 + y 2 + z 2 =
x y z xyz 3

13
Bài 81: Cho 0 < a,b,c < 1, CMR : 2a3 + 2b3 + 2c3  3 + a 2b + b2c + c 2 a
HD:
Do a  1 = a2  1, b  1
=> (1 − a 2 ) (1 − b )  0 = 1 + a 2b − a 2 − b  0 = 1 + a 2b  a 2 + b
Mặt khác: 0< a, b<1=> a2  a3 ,b  b3 = a2 + b  a3 + b3
Vậy 1 + a 2b  a3 + b3 , Chứng minh tương tự => ĐPCM
Bài 82: CMR : a4 + b4 + c4  abc ( a + b + c )
HD:
Chuyển vế ta có: a 4 + b4 + c 4 − a 2bc − ab2c − abc 2  0
( ) + 2a b + (b − c ) + 2b c + ( c − a ) + 2a c − 2a bc − 2b ac − 2abc  0
2 2 2 2 2
= a 2 − b 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

= ( a − b ) + ( b − c ) + ( c − a )
2 2 2 2 2 2 2 2 2

+ ( a b − 2a bc + a c ) + ( a b − 2ab c + b c ) + ( a b − 2ab c + b c ) + ( a c − 2abc + b c )  0

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Bài 83: Cho a,b,c,d > 0 thỏa mãn: a  c + d , b  c + d , CMR: ab  ad + bc

HD:
a  c + d a − c  d  0
Ta có:  =  = ( a − c )( b − d )  cd , Nhân vào ta được ĐPCM
b  c + d b − d  c  0
Bài 84: Cho 0  a, b, c, d  1 , CMR : (1 − a )(1 − b )(1 − c )(1 − d )  1 − a − b − c − d
HD:
Ta có: (1 − a )(1 − b ) = 1 − a − b + ab  1 − a − b ( do ab >0)
Do c  1 = 1 − c  0 = (1 − a )(1 − b )(1 − c )  (1 − a − b )(1 − c )  1 − a − b − c
Chứng minh tương tự => ĐPCM
a2
Bài 85: Cho a.b.c=1, a3  36 , CMR : + b2 + c2  ab + bc + ca
3
HD:
a2 a2  a2  a2
Xét hiệu + + b + c − ab − bc − ac  0 =  + b + c − ab − ac + 2bc  + − 3bc  0
2 2 2 2

4 12  4  12
 a − 36abc a3 − 36abc
2
a
3
=  − b − c  + , Do a3  36 =  0 ĐPCM
2  12a 12a
Bài 86 : Chứng minh rằng : Nếu a + b + c + d = 4abcd và a,b,c,d là các số dương thì
4 4 4 4

a= b= c= d
2
 ab + 1 
 2
2 2
Bài 87: Cho hai số a, b thỏa mãn: a + b  0, Chứng minh rằng: a + b + 
 a+b 
HD:
2
 ab + 1 
2
Ta có: a + b +  2

 a+b 
 (
 2 = a2 + b 2 ( a + b ) + ( ab + 1)  2 ( a + b )
2 2 2
)
= ( a + b ) ( a + b ) − 2ab  − 2 ( a + b ) + ( ab + 1)  0
2 2 2 2

 
= ( a + b ) − 2ab ( a + b ) − 2 ( a + b ) + ( ab + 1)  0
4 2 2 2

= ( a + b ) − 2 ( a + b ) ( ab + 1) + ( ab + 1)  0
4 2 2

2
= ( a + b ) − ab − 1  0 (ĐPCM)
2

 

14
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 x−y x 2 − y2
Bài 88: Cho x  y  0 hãy so sánh : A = , và B = 2
x+y x + y2
HD:
Vì x  0, y  0 = x + y  0
x − y ( x − y )( x + y )
A= = , lại có: x2 + y2 + 2xy  x2 + y2 , x2 − y2  0
x+y ( x + y)
2

x 2 − y2 x 2 − y2
= A =  =B
2 xy + x 2 + y2 x 2 + y2
Bài 89: Cho x, y > 0 thỏa mãn điều kiện: x 2 + y3  x3 + y4 , Chứng minh rằng: x3 + y3  2 , Dấu bằng xảy
ra khi nào?
HD:
Áp dụng BĐT côsi cho hai số dương ta có:
x + x3  2x 2 , y2 + y4  2y3 , Do vậy
( ) ( )
x + x 3 + y 2 + y 4  2 x 2 + 2 y3 = x + y 2  x 2 + y 3 + x 2 + y 3 − x 3 − y 4  x 2 + y 3 ,( x 2 + y3  x3 + y4 )
Mà: x2 + 1  2x, y4 + 1  2 y2 , nên 1 + x2 + 1 + y4  2x + 2y2  2x2 + 2y3  x2 + y3 + x3 + y4
Do vậy x3 + y3  2
Dấu bằng xảy ra khi: x = y = 1
Bài 90: Chứng minh BĐT sau: x 2 + y2 − xy  x + y − 1
HD:
( )
Ta có: x 2 + y 2 − xy  x + y − 1 = 2 x 2 + y 2 − xy  2 ( x + y − 1)

( ) (
= 2x2 + 2y2 − 2xy  2x + 2y − 2 = x − 2 xy + y + x − 2 x + 1 + y − 2 y + 1  0
2 2 2 2
) ( )
Bài 91: Cho a, b là các số dương thỏa mãn: a3 + b3 = a5 + b 5 , Chứng minh rằng: a2 + b 2  1 + ab
HD:
(
Ta có: a2 + b2  1 + ab = a2 + b 2 − ab  1 = ( a + b ) a2 + b 2 − ab  a + b )
( )( ) ( )
= a3 + b3  a + b = a3 + b3 a3 + b3  ( a + b ) a5 + b 5 = 2a3b3  ab 5 + a5b

( + b )  0 = ab ( a − b )
2
= ab a4 − 2a2b2 4 2 2
 0, a, b  0
Bài 92: Cho các số a, b, c   0;1 , chứng minh rằng: a + b 2 + c3 − ab − bc − ca  1
HD:
Do a, b,c   0;1 , nên:
(1 − a)(1 − b)(1 − c )  0 = 1 − a − b − c + ab + bc + ca − abc  0
= a + b + c − ab − bc − ca  1 − abc  1
Do a, b, c  0;1 = b2  b,c3  c , từ đó ta có:
a + b2 + c3 − ab − bc − ca  a + b + c − ab − bc − ca  1

15
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 DẠNG 2 : SỬ DỤNG BẤT ĐẲNG THỨC PHỤ

Các BĐT phụ hay dùng :

( a + b)
2
x y
a +b  ( x + y)  4 xy + 2
2 2 2

2 y x
1
Bài 1: Cho a+b > 1, CMR : a 4 + b 4 
8
HD:

a + b + 2ab  1
2 2
1
Ta có: ( a + b )  1 =  2 2 = a 2 + b2 
2

a + b − 2ab  0
 2
 4 1
 a + b + 2a b 
4 2 2

=> ( a + b )  = 
2 2 1 1
2
4 = 2a 4 + 2b 4 
4  a 4 + b 2 − 2a 2 b 2  0 4

1
Vậy a 4 + b 4 
8
1
Bài 2: Cho a+b = 1, CMR : a 2 + b 2 
2
HD:

a + 2ab + b = 1
2 2
1
Ta có: ( a + b ) = 1 =  2 = 2a 2 + 2b2  1 = a 2 + b2 
2

a − 2ab + b  0

2
2
Bài 3: Cho a+b > 2, CMR : a 2 + b2  2
HD:

a + 2ab + b  4
2 2

Ta có: ( a + b )  4 =  2 = 2a 2 + 2b2  4 = a 2 + b2  2
2

a − 2ab + b  0

2

Bài 4: Cho a + b  2 , CMR: a + b  2

2 2

HD:
Ta có:

a + b  2
2 2

 2 2
a + b  2ab = 2ab  a + b  2

2 2

Cộng theo vế ta được: a 2 + b2 + 2ab  4 = ( a + b )  4 = a + b  2

2

Bài 5: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )

HD:
Ta có: Vì a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác nên ta có:
a  b + c a 2  ab + ac
  2
b  a + c = b  ab + bc = a + b + c  2 ( ab + bc + ac )
2 2 2

c  a + b  2
 c  ac + bc
1
Bài 6: Cho a,b là hai số thực bất kỳ có tổng bằng 1, CMR: a 3 + b3 
4
HD:
Ta có: a + b = 1 = b = 1 − a = b3 = (1 − a )
3

=> a3 + b3 = a3 + 1 − 3a + 3a 2 − a3 = 3a 2 − 3a + 1
2
 1 3  1 1 1
= 3 a2 − a + +  = 3 a −  + 
 4 4  2 4 4

16
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
Bài 7: Cho x, y, z  0 , CMR : ( x + y )( y + z )( z + x )  8xyz
HD:
 x + y  2 xy


Ta có:  y + z  2 yz , Nhân theo vế ta được: ( x + y )( y + z )( z + x )  8xyz

 z + x  2 zx

1 1 1 1
Bài 8: Cho a,b,c > 0, CMR : 3 3 + 3 3 + 3 
a + b + abc b + c + abc c + a + abc abc 3

HD:
( )
Ta có: a3 + b3 = ( a + b ) a 2 − ab + b2  ( a + b ) ab , Do a 2 − ab + b2  ab
Khi đó +b + abc  ( a + b ) ab + abc = ab ( a + b + c )
3 3

Chứng minh tương tự ta có:

b3 + c3 + abc  bc ( a + b + c ) và c3 + a3 + abc  ac ( a + b + c )
1  1 1 1 1 a+b+c 1
Khi đó ta có: VT   + + = . =
a + b + c  ab bc ca  a + b + c abc abc
 1 1 1
Bài 9: CMR: Với mọi a,b,c > 0 thì ( a + b + c )  + +   9
a b c
HD:
1 1 1 1
Ta có: a + b + c  33 abc và + +  3 3
a b c abc
 1 1 1
Nhân theo vế ta có: ( a + b + c )  + +   9
a b c
a b c 3
Bài 10: Cho a,b,c > 0, CMR : + + 
b+c c+a a+b 2
HD:
Ta có:
x = a + b
1 1 1 
Từ ( x + y + z )  + +   9 , Đặt  y = b + c
x y z z = c + a

 1 1 1 
=> 2 ( a + b + c )  + + 9
 a+b b+c c+a 
a+b+c a+b+c a+b+c 9 c a b 9 3
<=> + +  => + +  −3=
a+b b+c c+a 2 a+b b+c c+a 2 2
a b 1 3
Bài 11: Cho a,b > 0, CMR : + + 
b +1 a +1 a + b 2
HD:
 a   b   1   1 1 1  9 3
Ta có:  + 1 +  + 1 +  + 1 + 3 = ( a + b + 1)  + + −3 −3=
 b +1   a +1   a + b   a + b a +1 b +1  2 2
a 2
b 2
c 2
a +b+c
Bài 12: Cho a,b,c là ba số dương, CMR : + + 
b+c c+a a+b 2
HD:
 a2 b + c   b2 c + a   c2 a +b  a +b+c
Ta có: VT =  + +
  + + + −
b+c 4  c+a 4   a+b 4  2
a+b+c a+b+c
VT  a + b + c − = = VP
2 2

17
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a b c 11 1 1
Bài 13: Cho a,b,c > 0, CMR : + 2 2+ 2   + + 
a +b b +c c +a
2 2 2
2a b c
HD:
a 2 + b2  2ab
 a b c 1 1 1 11 1 1
Ta có: b2 + c 2  2bc = VT  + + = + + =  + + 
c 2 + a 2  2ca 2ab 2bc 2ca 2b 2c 2a 2  a b c 

a 2 b2 c 2
Bài 14: CMR: với a,b,c > 0 thì : + +  a+b+c
b c a
HD:
 a2   b2   c2 
Ta có:  + b  +  + c  +  + a  − ( a + b + c )  2a + 2b + 2c − ( a + b + c ) = a + b + c = VP
 b   c  a 
3
Bài 15: CMR : a 2 + b 2 + c 2 +  −a − b − c
4
HD:
 1  1  1
Ta có:  a 2 + a +  +  b2 + b +  +  c 2 + c +   0
 4  4  4
1 1 1
Bài 16: Cho a,b,c dương có tổng là 1, CMR : + +  9
a b c
HD:
 1 1 1
Vì ( a + b + c ) = 1 = ( a + b + c )  + +   9
a b c
Bài 17: Cho a,b,c là các số không âm và a + b + c  3 ,CMR :
a b c 3 1 1 1
+ +   + +
1+ a 1+ b 1+ c
2 2 2
2 1+ a 1+ b 1+ c
HD:
1 + a 2  2a
 a b c a b c 3
Ta có: 1 + b2  2b = + +  + + =
1 + c 2  2c 1+ a 1+ b 1+ c
2 2 2
2a 2b 2a 2

1 + a = x
 1 1 1 3
Đặt 1 + b = y = x + y + z = a + b + c + 3  6 => B = + +  ,
1 + c = z x y z 2

1 1 1 1 1 1 9 9 3
Khi đó: ( x + y + z )  + +   9 = + +   =
x y z x y z x+ y+z 6 2
x4 y 4 x2 y 2 x y
Bài 18: Cho x,y,z > 0, CMR : 4 + 4 − 2 − 2 + +  2
y x y x y x
HD:
x4 y 4 x y  x2 y 2 
Ta có: 4 + 4  2 , Tương tự +  2 và −  2 + 2   −2
y x y x y x 
Cộng theo vế ta có: VT  2 + 2 − 2 = 2
Bài 19: Cho a,b là các số dương thỏa mãn: a+b < ab, CMR : a+b > 4
HD:
Ta có:
a+b 4 a + b ab 4
( a + b )  4ab =  Do a + b  ab =  = 1 = 1  = a + b  4
2

ab a +b ab ab a+b

18
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a3 b3 c3
Bài 20: Cho a,b,c > 0, CMR : + +  ab + bc + ca
b c a
HD:
Ta có:
 a3 2 b
3
2 c
3
2
+ + +   + a  − (a + b + c )
+ 2 2 2
 b   c
 b   c   a 
a3 + b3 ab ( a + b )
Mà:  = a ( a + b ) = a 2 + ab
b b
3
b c3
Tương tự => + c  b + bc, + a 2  c2 + ca
2 2

c a
Khi đó VT  ( a + b + c ) + ( ab + bc + ca ) − ( a 2 + b2 + c 2 ) = ab + bc + ca
2 2 2

Bài 21: Cho a,b,c thỏa mãn: a 2 + b2 + c 2 = 3 , CMR: ab + bc + ca + a + b + c  6

HD:
a 2 + b2  2ab

Ta có: b2 + c 2  2bc = 2 ( a 2 + b2 + c 2 )  2 ( ab + bc + ca ) = 2.3  2 ( ab + bc + ca )
c 2 + a 2  2ac

=> ab + bc + ca  3 (1)
 a + 1  2a
2


Mặt khác: b2 + 1  2b = 3 + 3  2 ( a + b + c ) = a + b + c  3 (2)
c 2 + 1  2c

Cộng (1) và (2) theo vế ta được ĐPCM
x2 y2 1
Bài 22: CMR: +  , với mọi x,y là số thực
1 + 16 x 1 + 16 y
4 4
4
HD:
x2 1
Ta có: 1 + 16 x4  2. 16 x4 = 2.4 x2 = 8x2 =  (1)
1 + 16 x 8
4

y2 y2 1
Tương tự:  = (2)
1 + 16 y 4 8 y 2 8
1
Cộng theo vế ta được : VT 
4
bc ac ab
Bài 23: CMR với a,b,c > 0 thì + +  a+b+c
a b c
HD:
bc ac a b ac ab ab bc
Ta có: + = c  +   2c , Tương tự ta có: +  2a, +  2b
a b b a b c c a
Cộng theo vế ta được : 2VT  2VP = VT  VP
a − b a 2 − b2
Bài 24: CMR: với a,b > 0 và a > b > 0 thì 
a + b a 2 + b2
HD:
a − b ( a − b )( a + b ) a 2 − b 2
Ta có: = = 2 , Mà
a 2 + 2ab + b2  a 2 + b2
a+b (a + b) (a + b)
2

a 2 − b2
Khi đó VT 
a 2 + b2

19
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
Bài 25: Cho 3 số a,b,c dương thoă mãn: a+b+c = 4, CMR : a + b  abc
HD:
(a + b)  4ab = ( a + b ) + c   4 ( a + b ) c = 16  4 ( a + b ) c
2 2
Ta có:

( )
= 4  ( a + b ) c = 4 ( a + b )  ( a + b ) c = 4 ( a + b )  2 ab c = 4abc
2 2

=> a + b  abc
Bài 26: Cho 2 số x,y > 0 thỏa mãn: x3 + y3 = x − y , CMR : x2 + y2  1
HD:
(
Ta có: x3 + y3  0 = x − y  0 = x 2 + y 2  1 = ( x − y ) x 2 + y 2  x3 + y 3 )
= x3 + xy2 − x2 y − y3  x3 + y3 = 2 y3 + x 2 y − xy 2  0 = y ( 2 y 2 + x 2 − xy )  0
1
Bài 27: Cho a+b = 1, CMR: a 2 + b 2 
2
HD:

a + 2ab + b = 1
2 2
1
Ta có: ( a + b ) = 1 =  2 = +  = + 
2 2 2 2 2
2a 2b 1 a b
a − 2ab + b  0

2
2
1
Bài 28: Cho a+b=1, CMR: a 4 + b 4 
8
HD:

a + 2ab + b = 1
2 2
1
Ta có:  2 = 2a 2 + 2b2  1 = a 2 + b2 
a − 2ab + b  0

2
2
 4 4 1
 a + b + 2a b 
2 2
1 1
Mặt khác:  4 = 2a 4 + 2b 4  = a 4 + b 4 
 a 4 + b 4 − 2a 2 b 2  0 4 8

x y z
Bài 29: Cho 3 số x,y,z >0, CMR: + +  3
y z x
HD:
 x 2 = yz
x y z x y z x y z 
Ta có: + +  3 3 . . = 3 , Dấu bằng khi = = =  y 2 = xz = x = y = z
y z x y z x y z x  z 2 = xy

Bài 30: Cho a,b,c thỏa mãn: a + b + c = 1, CMR: abc + 2 (1 + a + b + c + ab + bc + ca )  0
2 2 2

HD:
Vì a2 + b2 + c2 = 1 = a , b , c  1 = −1  x, y, z  1
Khi đó:
( a + 1)(b + 1)( c + 1)  0 = abc + ab + bc + ca + a + b + c + 1  0 (1)
mà ( a + b + c + 1) = ( a + b + c ) + 2 ( a + b + c ) + 1  0
2 2

= a2 + b2 + c2 + 2 ( ab + bc + ca ) + 2 ( a + b + c ) + 1  0
= ab + bc + ca + a + b + c + 1  0 (2)
Cộng (1) và (2) theo vế ta được: abc + 2 ( ab + bc + ca + a + b + c + 1)  0

20
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 DẠNG 3: BẤT ĐẲNG THỨC COSI VÀ SCHAWRZ

BĐT Cô Si: Với hai số a,b không âm ta có: a + b  2 ab , Dấu = xảy ra khi a=b
Mở rộng ta có: a + b + c  33 abc
( a + b)
2
 a+b+c 
3

Co si ngược dấu: a.b  và abc   

4  3 
1 1 4
BĐT Schwarz: +  với x, y > 0, Dấu = khi x = y
x y x+ y
1 1 1 9
Mở rộng : + +  , dấu = khi x = y = z
x y z x+ y+z

1 1 4
Bài 1: Cho x, y>0. Chứng minh BĐT : + 
x y x+ y
HD :
x+ y 4
Ta có: gt =  = ( x + y )  4 xy = ( x − y )  0
2 2

xy x+ y
Dấu ‘ = ‘ khi x=y
1 1 1 9
Bài 2: CMR: + + 
x y z x+ y+z
HD :
1 1 1
Ta có : = ( x + y + z )  + +   9
x y z
a 2 b2 c 2 c b a
Bài 3: CMR: + +  + +
b2 c 2 a 2 b a c
HD:
a 2 b2 a b2 c 2 b c2 a2 c
Ta có : 2
+ 2
 2. , tương tự : 2
+ 2
 2. , và 2
+ 2  2.
b c c c a a a b b
Cộng theo vế ta được : 2VT  2VP => VT> VP
 1 1 1
Bài 4: Cho a,b,c là ba số dương, CMR: ( a + b + c )  + +   9
a b c
HD:
1 1 1 1
Ta có : a + b + c  33 abc và + +  3 3
a b c abc
 1 1 1
Nhân theo vế ta được : ( a + b + c )  + +   9
a b c
a b c 3
Bài 5: Cho a,b,c là ba số dương, CMR: + + 
b+c c+a a+b 2
HD:
1 1 1
Ta có : Áp dụng bất đẳng thức : ( x + y + z )  + +   9
x y z
x = a + b
  1 1 1 
Đặt  y = b + c = 2 ( a + b + c )  + + 9
z = c + a  a+b b+c c+a 

a+b+c a+b+c a+b+c 9 a b c 9 3
= + +  = + +  −3=
a+b b+c c+a 2 b+c c+a a+b 2 2

21
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 1 1 1 1
Bài 6: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: + +  + +
a +b−c b+c −a c + a −b a b c
HD :
Vì a, b, c là ba cạnh của 1 tam giác nên các mẫu đều dương
1 1 4 2
Áp dụng BĐT schawzr ta có : +  =
a + b − c b + c − a 2b b
1 1 2 1 1 2
Tương tự ta cũng có : +  và + 
b+c −a c + a −b c c + a −b a +b−c a
Cộng theo vế ta được điều phải chứng minh
Bài 7: Cho x, y, z  0 , CMR: ( x + y )( y + z )( z + x )  8xyz
HD :
 x + y  2 xy


Ta có :  y + z  2 yz , Nhân theo vế ta được : ( x + y )( y + z )( z + x )  8xyz

 z + x  2 zx

1 1
Bài 8: Cho x  0, y  0, x + y  1 , CMR: 2 + 2 4
x + xy y + xy
HD :
Áp dụng BĐT schawzr ta có :
1 1 4 1
+ 2   4 , Vì x + y  1 = ( x + y )  1 = 1
2

x + xy y + xy ( x + y )
2 2
( x + y)
2

Bài 9: Cho a,b,c dương có tích bằng 1, CMR: ( a + 1)( b + 1)( c + 1)  8

HD :
a + 1  2 a

Ta có : b + 1  2 b = ( a + 1)( b + 1)( c + 1)  8 abc = 8

c + 1  2 c
Bài 10: Cho a,b không âm, CMR: ( a + b )( ab + 1)  4ab
HD :

a + b  2 ab
Ta có :  = ( a + b )( ab + 1)  4ab
ab + 1  2 ab

Bài 11: Cho a,b,c,d dương có tích bằng 1, CMR: a 2 + b2 + c 2 + d 2 + ab + cd  6
HD :

a + b  2ab
2 2

Ta có :  2 = a 2 + b2 + c2 + d 2 + ab + cd  3 ( ab + cd )  3.2 abcd = 6
c + d  2cd

2

 a+b c+d 
2

Bài 12: CMR:  +   ( a + c )( b + d )

 2 2 
HD :
 a+c b+d 
2
( a + c )( b + d ) = a + c b + d
Ta có : VT =  +  4 ( )( )
 2 2  4
Do áp dụng BĐT : ( a + b )  4ab
2

( )
Bài 13: CMR: 8 a 4 + b4  ( a + b )
4

HD :
Ta có : a 4 + b 4  2a 2b 2 = 2 ( a 4 + b 4 )  ( a 2 + b 2 )
2
(1)

22
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 ( a + b)
2

Mặt khác : a + b  2ab = 2 ( a + b )  (a + b) = a + b 

2 2 2 2 2 2 2

2
( a + b) ( a + b)
4 4

= ( a + b ) 
2 2 2
, Thay vào (1) ta được : 2 ( a + b ) 
4 4

4 4
Bài 14: CMR: a + b + c + d  4abcd
4 4 4 4

HD :
Vì a4 , b4 , c4 , d 4 là 4 số dương => a4 + b4 + c4 + d 4  4 4 ( abcd ) = 4abcd
4

a b 1 3
Bài 15: Cho a,b > 0, CMR: + + 
b +1 a +1 a + b 2
HD :
 a   b   1   1 1 1 
VT =  + 1 +  + 1 +  + 1 − 3 = ( a + b + 1)  + + −3
 b +1   a +1   a + b   b +1 a +1 a + b 
1  1 1 1  9 3
= ( a + 1) + ( b + 1) + ( a + b )  + + −3  2 −3 = 2
2  a +1 b +1 a + b 
2 2 2
a b c c b a
Bài 16: CMR: 2 + 2 + 2  + +
b c a b a c
HD :
a2 b2 2a b2 c 2 2b c 2 a 2 2c
Ta có : 2 + 2  , Tương tự ta có : 2 + 2  và 2 + 2 
b c c c a a a b b
Cộng theo vế ta có :
2VT  2VP
bc ca ab
Bài 17: Cho a,b,c > 0, CMR: + +  a+b+c
a b c
HD :
bc ca b a ca ab c b
Ta có : + = c  +   2c , Tương tự ta có : + = a  +   2a và
a b a b b c b c
ab bc a c
+ = b  +   2b
c a c a
Cộng theo vế ta được : 2VT  2VP
a b c 1 1 1
Bài 18: Cho a,b,c>0, CMR: 2 + 2 + 2  + +
b c a a b c
HD :
a 1 2
 b2 + a  b

b 1 2 1 1 1 1 1 1
Ta có :  2 +  = VT + + +  2  + +  => ĐPCM
c b c a b c a b c
c 1 2
 a2 + c  a

1 1
Bài 19: Cho a,b > 0, a+b = 1, CMR: + 2 6
ab a + b 2
HD :
 1 1  1 4 1 1
Ta có :  2 + +  + = 4+
 a + b 2ab  2ab ( a + b ) 2ab
2 2
2ab
1 1
Ta lại có : 1 = a + b  2 ab = 1  4ab =  1 = 2
4ab 2ab
Khi đó VT  4 + 2 = 6

23
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 2
Bài 20: CMR với mọi a,b > 0 thỏa mãn: ab=1, ta có BĐT: + + 3
a b a+b
HD :
a+b 2 2 a +b  a +b 2  2 ab
Ta có : = + = a+b+ = + +  + 2 = 1+ 2 = 3
ab a + b a+b 2  2 a +b  2
Bài 21: Cho a,b,c là ba số dương thỏa mãn: a + b + c = 4 , CMR: ( a + b )( b + c )( c + a )  a3b3c3
HD :
Áp dụng BĐT : ( a + b )  4ab = ( a + b + c )  4 ( a + b ) c = 16  4 ( a + b ) c
2 2

= 4 ( a + b )  ( a + b ) c  4abc = a + b  abc

2

Tương tự ta có : b + c  abc, c + a  abc

Khi đó nhân theo vế ta được : ( a + b )( b + c )( c + a )  abc.abc.abc = ( abc )
3

ab bc ca a+b+c
Bài 22: CMR: với a,b,c > 0 thì + + 
a+b b+c c+a 2
HD :
Áp dụng BĐT :
ab a+b
(a + b)  4ab = ( a + b )( a + b )  4ab = 
2

a+b 4
bc b + c ca c+a
Tương tự ta có :  ,  , Cộng theo vế ta được ĐPCM
b+c 4 c+a 4
a2 b2 c2 a +b+c
Bài 23: Cho a,b,c > 0, CMR: + + 
b+c c+a a+b 2
HD :
 a2 b+c b2 c+a c2 a +b
Ta có :  +   a , Tương tự ta có : +  b và + c
b+c 4  c+a 4 a+b 4
Cộng theo vế ta được :
a+b+c a+b+c
VT +  a + b + c = VT 
2 2
Bài 24: Cho a,b không âm, CMR: ( a + b )( ab + 1)  4ab
HD :

a + b  2 ab
Ta có :  = ( a + b )( ab + 1)  4ab

 ab + 1  2 ab
1 1 1 a+b+c
Bài 25: Cho a,b,c > 0, CMR: 2 + 2 + 2 
a + bc b + ac c + ab 2abc
HD :
Co si cho hai số : a2 , bc , Ta được:
1 1 2 1 1 1 
a 2 + bc  2a bc = 2  = 2   + 
a + bc 2a bc a + bc 2  ab bc 
Tương tự ta có :
2 1 1 1  2 1 1 1 
  +  và 2   + 
b + ac 2  ab bc 
2
c + ab 2  ca cb 
1 1 1 a+b+c a +b+c
Cộng thoe vế ta được : 2VT  + + = = VT 
ab bc ca abc 2abc

24
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a b c
Bài 26: CMR: Trong tam giác ABC ta có: + + 3
b+c −a c + a −b a +b−c
HD :
abc
Ta có : VT  3 3
( b + c − a )( c + a − b )( a + b − c )
Lại có : ( b + c − a ) + ( c + a − b )  2 ( b + c − a )( c + a − b )
= 2c  2 ( b + c − a )( c + a − b ) , Tương tự ta có :
a ( c + a − b )( a + b − c ) và b  ( b + c − a )( a + b − c )
abc
=> abc  (b + c − a )( c + a − b )( a + b − c ) =>  1 = VT  3 3 1 = 3
( b + c − a )( c + a − b )( a + b − c )
a b 4
Bài 27: Cho a, b là các số thực không nhỏ hơn 1, CMR: + 
2a − 1 2b − 1 1 + ab
HD :
a a 1
Ta có : 2a  a 2 + 1 = 2a − 1  a 2 =  2 =
2a − 1 a a
Chứng minh tương tự ta có :
b 1 1 1 4
 = VT  +  Vì a, b  1 = ( a −1)(b −1)  0
2a − 1 b a b a+b
4 4
= ab − a − b + 1  0 = a + b  ab + 1 = 
a + b ab + 1
b2 c 2 a 2 9 9
Bài 28: Cho a,b,c dương thỏa mãn: abc = 1, CMR: + + + 
a b c 2(a + b + c) 2
HD :
a2 b2 c2
Ta có : + c  2a , + a  2b, + b  2c
c a b
9 a+b+c  a+b+c 9  9
Ki đó VT  a + b + c + = +  + 
2(a + b + c) 2  2 2 ( a + b + c )  2
3 3 abc 2.3 3 9
VT  + = +3=
2 2 2 2
1 1 1 1 1 1
Bài 29: Cho + + = 4, CMR: + + 1
a b c 2a + b + c a + 2b + c a + b + 2c
HD :
1 1 4
Áp dụng BĐT : + 
x y a+ y
3
Dấu ’’=’’ xảy ra khi a = b = c = = 2a = b + c
4
Khi đó ta có :
1 4  1 1 1  1  1 1  1 1  1  2 1 1 
   +  +  +  =  + + 
4  2a + b + c  4  2a b + c  4  2a 4  b c   16  a b c 
tương tự ta có :
1 4  1 1 1  1  1 1  1 1  1  2 1 1 
   +  +  +  =  + + 
4  a + 2b + c  4  2b a + c  4  2b 4  a c   16  b a c 
1 4  1 2 1 1 1  4 4 4
    + +  , Khi đó VT   + +  = 1
4  a + b + 2c  16  c a b  16  a b c 

25
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a + 3c c + 3a 4b
Bài 30: Cho a,b,c là các số thực dương, Tìm GTNN của: P = + +
a+b b+c c+a
3 ( b + c ) 4a + 3c 12 ( b − c )
Bài 31: Cho a,b,c là các số thực dương, Tìm GTNN của : P = + +
2a 3b 2a + 3c
b + c 2a + c 4 ( a + b )
Bài 32: Cho a,b,c là các số thực dương, CMR: + + 9
a b a+c
9b + 16c 25 ( 4a + 16c ) 64 ( 4a + 9b )
Bài 33: Cho a,b,c là các số thực dương, Tìm GTNN của : P = + +
a b c
1 1 1 3
Bài 34: CMR với a,b,c là các số thực dương thỏa mãn abc=1, thì: 3 + 3 + 3 
a (b + c ) b (c + a ) c ( a + b ) 2
1 1 1
Bài 35: Giả sử có: 2015 số nguyên dương: a1; a2 ;...a2015 thỏa mãn: + + ... + = 1008 , CMR có ít
a1 a2 a2015
nhất 2 trong 2015 số nguyên dương đã cho bằng nhau

Bài 36: Cho a3 + b3 + c3 = 0 , CMR: a3b3 + 2b3c3 + 2b3c3 + 3a3c3  0

HD:
Từ: a3 + b3 + c3 = 0 = b3 + c3 = −a3 ; a3 + b3 = −c3
Do đó :
( ) ( )
a3b3 + 2b3c3 + 3c3a3 = a3b3 + c3a3 + 2c3a3 + 2b3c3 = a3 b3 + c3 + 2c3 a3 + b3 = −a 6 − 2c6  0
Bài 37: Cho hai số a,b khác 0 và trái dấu nhau trong đó: a 2008 = b 2009 . xác định dấu của mỗi số
HD:
Vì a  0 nên a 2008  0 nên b 2009  0 mà a ,b trái dấu nên a <0
Bài 38: Cho x>y>0 và x5 + y5 = x − y , CMR: x4 + y4  1
HD:
Vì x>y>0=>x - y>0, x5 − y5  x5 + y5 ; x4 + x3 y + x2 y2 + xy3 + y4  x4 + y4
( ) ( )
Do đó : ( x − y ) x 4 + y 4  ( x − y ) x 4 + x3 y + x 2 y 2 + xy 3 + y 4 = x5 − y 5  x5 + y5 = x − y
( )
=> ( x − y ) x 4 + y 4  x − y = x 4 + y 4  1
1 1
Bài 39: Cho a, b, c > 0 thỏa mãn : a + b + c = 1 , CMR: +  16
ac bc
HD:
Cách 1:
Ta có: 1 = ( a + b + c ) = ( a + b ) + c   4 ( a + b ) c
2 2

Vì ( a − b )  0  a2 + b 2  2ab  ( a + b )  4ab
2 2

Khi đó: 1  4 ( a + b ) c  ( a + b )  4 ( a + b ) c , Mà: ( a + b )  4ab = a + b  4.4ab.c

2 2

a+b 1 1 11 1 1 1
a + b  16abc =  16c = +  16c =  +   16 = +  16
ab a b ca b ac bc
Cách 2:
1 1 11 1 1 4 1 4 4
Ta có: + =  +  . = . = 2
ac bc c  a b  c a + b c 1 − c −c + c
2
2 1 1 1 4
Mặt khác ta lại có: −c + c = −  c −  +  Nên  16 ,
 2 4 4 2
−c + c
1 1
Dấu ‘’=’’ khi c = , a = b =
2 4
26
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 1
Bài 40: Cho a, b, c  0, a + b + c  1 , Chứng minh rằng: + 2 + 2  9 (1)
a + 2bc b + 2ac c + 2ab
2

HD:
 x = a2 + 2bc

Đặt  y = b2 + 2ac = x + y + z = ( a + b + c )  1 , Khi đó:
2

 z = c2 + 2ab

1 1 1
(1) = + +  9 , Với x + y + z  1, ( x, y, z  0 )
x y z
Áp dụng BĐT Côsi ta có:
x + y + z  3. 3 xyz , ĐT xảy ra khi x=y=z
1 1 1 1 1 1 1
= + +  3. 3 , ĐT xảy ra khi = =
x y z xyz x y z
 1 1 1 1 1 1
= ( x + y + z )  + +   9 , mà x + y + z  1 = + +  9 , Đẳng thức xảy ra khi :
x y z x y z
1 1
x = y = z = = a = b = c =
3 3
1 1 2 a+b c+b
Bài 41: Cho a, b,c là ba số dương và + = , CMR : + 4
a c b 2 a − b 2c − b
HD:
1 1 2 ab bc
Ta có: + = = 2 a − b = và 2c − b =
a c b c a
a+b c+b a+b c+b c c a a ac
= + = + = + + +  44 2  4
2 a − b 2c + b ab bc b a b c b
c a
Áp dụng BĐT co si cho ba số dương a, b, c , Dấu bằng xảy ra khi a= b= c

27
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 DẠNG 4: SẮP SẾP CÁC BIẾN VÀ BĐT TAM GIÁC:
a b c
Bài 1: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: + + 2
b+c c+a a +b
HD :
a a 2a
Ta có :  1 = 
b+c b+c a+b+c
b b 2b c 2c 2(a + b + c)
Tương tự ta có:  1 =  ,  , cộng theo vế VT  =2
c+a c+a a +b+c a +b a +b+c a+b+c
a b c
Bài 2: Cho a,b,c > 0, CMR: 1  + + 2
a+b b+c c+a
HD :
a a a+c b b b+a c c c+b
Ta có :   và   và  
a+b+c a+b a+b+c a+b+c b+c a +b+c a+b+c c+a a+b+c
Cộng theo vế ta được :
a b c a +b b+c c+a
+ + M  + +
a+b+c a+b+c a+b+c a +b+c a +b+c a +b+c
a +b+c 2( a + b + c)
M  = 1  M  2
a +b+c a +b+c
a b c d
Bài 3: Cho a,b,c,d > 0, CMR: 1  + + + 2
a +b+c b+c +d c +d +a d +a +b
HD :
a a a+d b b a+b
Ta có :   và  
a+b+c+d a+b+c a+b+c+d a+b+c+d b+c+d a+b+c+d
c c c+b d d d +c
  và  
a+b+c+d c+d +a a+b+c+d a+b+c+d d +a+b a+b+c+d
Cộng theo vế ta có :
a+b+c+d 2(a + b + c + d )
M  = 1  M  2
a+b+c+d a +b+c +d
a+b b+c c+d d +a
Bài 4: Cho a,b,c,d > 0, CMR: 2  + + + 3
a+b+c b+c+d c+d +a d +a+b
HD :
a+b a+b a+b+d
Ta có :  
a+b+c+d a+b+c a+b+c+d
Chứng minh tương tự :
b+c b+c b+c+a c+d c+d c+d +b
  ,  
a+b+c+d b+c+d a+b+c+d a+b+c+d c+d +a a+b+c+d
d +a d +a d +a+c
Và  
a+b+c+d d +a+b a+b+c+d
Cộng theo vế ta có :
2(a + b + c + d ) 3( a + b + c + d )
M 
a +b+c+d a +b+c +d
a b c
Bài 5: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: 1  + + 2
b+c c+a a +b
HD :
a a a+a b b b+b c c c+c
Ta có :   và   và  
a+b+c b+c a +b+c a+b+c c+a a+b+c a+b+c a+b a+b+c

Cộng theo vế ta được :

a+b+c
M 
2 ( a + b + c )
a+b+c a +b+c

28
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a b c 3
Bài 6: CMR nếu a,b,c > 0 thì + + 
b+c c+a a+b 2
HD :
b + c = x
1 1 1 
Áp dung BĐT : ( x + y + z )  + +   9 , Đặt c + a = y = x + y + z = 2 ( a + b + c )
x y z a + b = z

 1 1 1  a+b+c a+b+c a+b+c 9
Khi đó ta có : 2 ( a + b + c )  + +   9 = + + 
 a+b b+c c+a  a +b b+c c+a 2
=> ĐPCM
a b c
Bài 7: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: + + 3
b+c−a a +c −b a +b−c
HD :
b + c − a = x  x + y = 2c
  y+z x+z x+ y
Đặt : a + c − b = y =  y + z = 2a , Khi đó : 2 A = + +
a + b − c = z  z + a = 2b x y z
 
 x y  z x  z y
=  +  +  +  +  +   6 = A  3
 y x x z  y z
Bài 8: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác,
1 1 1 1 1 1
CMR: + +  + +
a +b−c b+c −a c + a −b a b c
HD :
1 1 4 2
Áp dụng BĐT Schawzr : +  =
a + b − c b + c − a 2b b
Tương tự ta có :
1 1 2 1 1 2
+  và +  , Cộng theo vế ta được : ĐPCM
b+c −a c + a −b c c + a −b a +b−c a
Bài 9: CMR với a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác và p là nửa chu vi của tam giác đó thì:
1 1 1 1 1 1
+ +  2 + + 
p −a p −b p −c a b c

HD :
1 1 4 4
Ta có : +  =
p −a p −b 2p −a −b c
1 1 4 1 1 4
Tương tự ta có : +  và + 
p −b p −c a p−c p−a b
Cộng theo vế ta được điều phải chứng minh

abc
Bài 10: Cho tam giác ABC có độ dài ba cạnh là a,b,c chu vi là 2p, CMR:  ( p − a )( p − b )( p − c )
8
HD :
ta có : ( p − a ) + ( p − b )  2
( p − a )( p − b ) = c  2 ( p − a )( p − b )
Chứng minh tương tự ta có : a  2 ( p − b )( p − c ) và b  2 ( p − a )( p − c )
Nhân theo vế ta được : abc  8 ( p − a )( p − b )( p − c )

29
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
Bài 11: CMR: Nếu a,b,c là chiều dài ba cạnh của tam giác thì: ab + bc + ca  a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
HD :
Ta chứng minh : a 2 + b2 + c 2  ab + bc + ca
Chuyển vế ta được : a 2 + b2 + c 2 − ab − bc − ca  0 = ( a − b ) + ( b − c ) + ( c − a )  0
2 2 2

Ta chứng minh : a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
a  b + c a 2  ab + ac
 
Ta có : b  a + c = b2  bc + ba , Cộng theo vế ta được : a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
c  a + b  2
 c  ac + bc
Bài 12: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: abc  ( a + b − c )(b + c − a )( c + a − b )
HD :
Ta có : ( a + b − c ) + ( b + c − a )  2 ( a + b − c )( b + c − a ) = 2b  2 ( a + b − c )(b + c − a )
Tương tự ta có : 2c  2 ( b + c − a )( c + a − b ) và 2a  2 ( a + b − c )( c + a − b )
Nhân theo vế ta được ĐPCM
(
Bài 13: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: a 4 + b4 + c 4  2 a 2b2 + b2c 2 + c 2 a 2 )
HD :
Ta có : a 4 + b4 + c 4 − 2a 2b2 − 2b2c 2 − 2c 2 a 2  0 = a 4 + b4 + c 4 + 2a 2b2 − 2b 2c 2 − 2c 2 a 2 − 4a 2b2  0
= ( a 2 + b2 − c 2 ) − ( 2ab )  0 = ( a 2 + b2 − c 2 + 2ab )( a 2 + b2 − c 2 − 2ab )  0
2 2

= ( a + b + c )( a + b − c )( a − b + c )( a − b − c )  0 (Luôn đúng )

b c a a b c
Bài 14: Cho a,b,c là độ dài 3 cạnh của 1 tam giác, CMR: + +  + + với a  b  c
a b c b c a
HD :
Nhân 2 vế với a,b,c ta có : b2c + c 2 a + a 2b  a 2c + ab2 + bc 2
( ) ( ) ( )
= c b2 − a 2 + a c 2 − b2 + b a 2 − c 2  0 = ( c − a )( b − c )( b − a )  0 Đúng
Bài 15: CMR với a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác thì: 4a 2b 2  ( a 2 + b 2 − c 2 )
2

HD :
( ) ( )(
Xét hiệu : 4a 2b2 − a 2 + b2 − c 2  0 = 2ab + a 2 + b2 − c 2 2ab − a 2 − b2 + c 2  0 )
= ( a + b + c )( a + b − c )( c + a − b )( c − a + b )  0 đúng
Bài 16: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: a ( b − c ) + b ( c − a ) + c ( a + b )  a3 + b3 + c3
2 2 2

HD :
Ta xét : a ( b − c ) − a3 = a ( b − c ) − a 2  = a (b − c − a )(b − c + a )  0
2 2
 
Chứng minh tương tự ta có : Tổng của 3 số âm là 1 số âm
1
Bài 17: Cho a + b + c = 1, CMR : a 2 + b 2 + c 2 
3
HD :
 1  2 2 1
a = x + 3  a = x + 3 .x + 9
2

 
 1  2 1
b = y + = b 2 = y 2 + . y +
Đặt  3  3 9 Cộng theo vế ta được :
 1  2 2 1
c = z + 3 c = z + 3 . z + 9
2

 

30
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a 2 + b2 + c2 = ( x2 + y 2 + z 2 ) +
2 1
(x + y + z) + (1)
3 3
Mà : a + b + c = x + y + z + 1 = x + y + z = 0 , Thay vào (1)
1 1
=> a 2 + b 2 + c 2 = x 2 + y 2 + z 2 + 
3 3
Bài 18: Cho a,b,c là dộ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
HD :
a  b + c a 2  ab + ac
 
Ta có : b  c + a = b2  ab + bc , Cộng theo vế ta được ĐPCM
c  a + b  2
 c  ac + bc
1 1 1
Bài 19: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: , , , cũng là độ dài 3 cạnh của 1
a+b b+c c+a
tam giác
HD :
1 1 1 1 2 2 1
Ta cần chứng minh : +  + =  =
a + b b + c a + b + c a + b + c a + b + c (a + c ) + (a + c ) a + c
1 1 1 1 1 1
Tương tự ta cũng có : +  và + 
b+c c+a a+b c+a a+b b+c
Bài 20: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác có chu vi bằng 2, hãy so sánh a,b,c với 1,
CMR: a 2 + b2 + c 2 + 2abc  2
HD :
Giải sử : a  b  c = a  b + c = 2a  a + b + c = 2 = a  1 = b, c  1
Khi đó : (1 − a )(1 − b )(1 − c )  0 = ab + bc + ca  1 + abc
lại có :
( a + b + c ) = a2 + b2 + c2 + 2 ( ab + bc + ca )  a 2 + b2 + c2 + 2 (1 + abc )
2

= 4  a 2 + b2 + c 2 + 2 + 2abc = a 2 + b2 + c 2 + 2abc  2

Bài 21: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác,
CMR: abc  ( a + b − c )(b + c − a )( c + a − b )
HD :
Ta có : ( a + b − c ) + ( b + c − a )  2 ( a + b − c )(b + c − a ) = 2b  2 ( a + b − c )(b + c − a )
Tương tự ta có : 2c  2 ( b + c − a )( c + a − b ) và 2a  2 ( a + b − c )( c + a − b )
Nhân theo vế ta được ĐPCM
Bài 22: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR : ab + bc + ca  a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
HD :
Ta chứng minh : a 2 + b2 + c 2  ab + bc + ca
Chuyển vế ta được : a 2 + b2 + c 2 − ab − bc − ca  0 = ( a − b ) + ( b − c ) + ( c − a )  0
2 2 2

Ta chứng minh : a2 + b2 + c2  2 ( ab + bc + ca )
ta có :
a  b + c a 2  ab + ac
  2
b  a + c = b  bc + ba , Cộng theo vế ta được : a + b + c  2 ( ab + bc + ca )
2 2 2

c  a + b  2
 c  ac + bc

31
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
Bài 23: Cho a,b,c là chiều dài ba cạnh của 1 tam giác có chu vi bằng 2,CMR: a 2 + b2 + c 2 + 2abc  2
HD :
Giải sử : a  b  c = a  b + c = 2a  a + b + c = 2 = a  1 = b, c  1
Khi đó : (1 − a )(1 − b )(1 − c )  0 = ab + bc + ca  1 + abc
lại có :
(a + b + c) = a 2 + b2 + c 2 + 2 ( ab + bc + ca )  a 2 + b2 + c 2 + 2 (1 + abc )
2

= 4  a 2 + b2 + c 2 + 2 + 2abc = a 2 + b2 + c 2 + 2abc  2

3a + b 3b + c 3c + a
Bài 24: Cho a,b,c là ba cạnh của 1 tam giác: CMR: + + 4
2a + c 2b + a 2c + b
HD :
 3a + b   3b + c   3c + a 
Ta có : VT =  − 1 +  − 1 +  − 1  1
 2a + c   2b + a   2c + b 
a +b−c b+c −a c + a −b
= + +  1 , Lại có :
2a + c 2b + a 2c + b
(a + b − c) (b + c − a ) (c + a − b)
2 2 2

= + + 1
( 2a + c )( a + b − c ) ( 2b + a )(b + c − a ) ( 2c + b )( c + a − b )
( a + b + c)
2

= =1
( 2a + c )( a + b − c ) + ( 2b + a )(b + c − a ) + ( 2c + b )( c + a − b )
1 1 1
Bài 25: Cho a,b,c > 0 thỏa mãn:+ +  a+b+c,
a b c
1 1 1
Tìm Max của: T = + +
2 + a 2 + b 2 + c2
2 2

HD :
 a2   b2   c2   a2 b2 c2 
Ta có : 2T = 1 − 2 +
  1 − +
  1 −  = 3 −  2 + +  = 3− A
 a +2  b +2  c +2 a +2 b +2 c +2
2 2 2 2

Schawzr ta có :
( a + b + c) a 2 + b 2 + c 2 + 2 ( ab + bc + ca )
2

A 2 2 2 = (1)
a +b +c +6 a 2 + b2 + c 2 + 6
Mà : abc ( a + b + c )  ab + bc + ca = ( ab + bc + ca )  3abc ( a + b + c ) , Tự chứng minh
2

=> ( ab + bc + ca )  3 ( ab + bc + ca ) = ab + bc + ca  3 thay vào (1) ta được :

2

A  1 = 2T  2 = T  1
Bài 26: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác: CMR :
a2016 b2016 c 2016
+ +  a 2015 + b2015 + c 2015
b +c −a c + a −b a +b −c
HD :
Xét hiệu ta có :
 a 2016   a   ( a − b) + (a − c) 
 − a 2015  = a 2015  − 1 = a 2015  
b+c−a  b+c−a   b+c−a 
Tương tự ta cũng có :
 (b − a ) + (b − c )  2015  ( c − a ) + ( c − b ) 
b 2015   và c  
 c + a −b   a+b−c 
Khi đó
 a 2015 b 2015   b 2015 c 2015   a 2015 c 2015 
VT = ( a − b )  −  (
+ b − c ) −  (
+ a − c ) − 
 b+c −a c + a −b   c + a −b a +b−c  b+c−a a+b−c 

32
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 Giả sử : a  b  c = Ngoặc 2, 3  0
a 2015 b2015 c ( a 2015 − b2015 ) + ( a − b ) ( a2015 + b2015 )
ta có ngoặc 1= − =  0 , ĐPCM
(b + c − a ) (c + a − b) (b + c − a )( c + a − b )
1
Bài 27: Cho a + b + c = 1, CMR : a 2 + b 2 + c 2 
3
HD :
 1  2 2 1
a = x + 3  a = x + 3 .x + 9
2

 
 1  2 1
b = y + = b 2 = y 2 + . y +
Đặt 3 3 9 Cộng theo vế ta được :
 
 1  2 2 1
c = z + 3 c = z + 3 . z + 9
2

 

a 2 + b2 + c2 = ( x2 + y 2 + z 2 ) +
2 1
(x + y + z) + (1)
3 3
mà : a + b + c = x + y + z + 1 = x + y + z = 0 , Thay vào (1)
1 1
=> a 2 + b 2 + c 2 = x 2 + y 2 + z 2 + 
3 3
a b c
Bài 28: Cho a,b,c là độ dài ba cạnh của 1 tam giác, CMR: + + 3
b+c−a a +c −b a +b−c
HD :
b + c − a = x  x + y = 2c
  y+z x+z x+ y
Đặt : a + c − b = y =  y + z = 2a , Khi đó : 2 A = + +
a + b − c = z  z + a = 2b x y z
 
 x y  z x  z y
=  +  +  +  +  +   6 = A  3
 y x x z  y z
a b c d
Bài 29: Cho a,b,c,d>0, CMR: + + + 2
b+c c+d d +a a+b
Bài 30: Chứng minh với ba số a, b, c đôi 1 khác nhau thì :
a3 b3 c3
+ + = a+b+c
( a − b )( a − c ) ( b − c )( b − a ) ( c − a )( c − b )
a b c
Bài 31: Cho a, b, c đôi 1 khác nhau thỏa mãn : + + = 0 , CMR :
b−c c−a a−b
a b c
+ + =0
( b − c ) ( c − a) ( a − b )
2 2 2

Bài 32: Tìm tất cả các tam giác vuông có số đo các cạnh là các số nguyên dương và số đo diện tích bằng
chu vi
HD:
Gọi các cạnh của tam giác vuông là x, y, z trong đó cạnh huyền là z ( x, y, z là các số nguyên
dương)
Ta có: xy = 2 ( x + y + z ) (1) và x 2 + y2 = z2 (2)

Từ (2) = z 2 = ( x + y ) − 2 xy , thay vào (1) ta có:

2

z 2 = ( x + y ) − 4 ( x + y + z ) = z 2 + 4 z = ( x + y ) − 4 ( x + y )
2 2

z 2 + 4 z + 4 = ( x + y ) − 4 ( x + y ) + 4 = ( z + 2 ) = ( x + y − 2 )
2 2 2

33
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 = z + 2 = x + y − 2 = z = x + y − 4 , thay vào (1) ta được :
xy = 2 ( x + y + x + y − 4 ) = xy − 4 x − 4 y = −8 = ( x − 4 )( y − 4 ) = 8 = 1.8 = 2.4
Từ đó ta tìm được các giá trị của x, y, z là : ( 5;12;13) ; (12;5;13) ; ( 6;8;10 ) ; (8;6;10 )

34
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 DẠNG 5, TÌM ĐIỂM RƠI CỦA BĐT CO SI:

1 5
Bài 1: Cho a  2, CMR : a + 
a 2
HD :
1 1 1
Ta có : Dấu bằng khi a = 2 => = = k .a = k .2 = k =
a 2 4
Khi đó ta có :
1 a 3a a 3a 3a 3 5
VT = + +  2 + = 1+  1+ =
a 4 4 4a 4 4 2 2
1 a
 =
Dấu bằng khi  a 4
a = 2
1 1
Bài 2: Cho a,b > 0, a + b  1, CMR : a + b + + 5
a b
HD :
a + b = 1 1 1 1
Ta có : Dấu bằng khi  = a = b = = = 2 = k. = k = 4
a = b 2 a 2
1  1  1  1 
Khi đó : VT =  + a  +  + b  =  + 4a  +  + 4b  − 3 ( a + b )
a  b  a  b 
 2 4 + 2 4 − 3 ( a + b ) , Mà a + b  1 = −3 ( a + b )  −3
= VT  4 + 4 − 3 = 5
x2 + y 2
Bài 3: Cho x  2 y  0, Tìm GTNN của: P =
xy
HD :
x y x 1
Ta có : P = + , đặt = a = a  2 = P = a +
y x y a
1 1 1  1 a  3a
Dấu bằng khi a = 2 = = = k.2 = k = = P =  +  +
a 2 4 a 4 4
2 3.2 3 5
P + = 1+ =
4 4 2 2
1
Bài 4: Cho a  3, Tìm GTNN của: S = a +
a
HD :
1 1 1
Ta có : Dấu bằng khi a = 3 = = = k .3 = k =
a 3 9
 1 a  8a 2 8.3 2 8 10
S = + +  + = + =
a 9 9 9 9 3 3 3
10
Vậy Min S =
3
1
Bài 5: Cho x  1, Tìm Min của: A = 3 x +
2x
HD :
1 1 1
Ta có : Dấu bằng khi x = 1 = = = k .3 = k =
2x 2 6
 1 3x  5x 2 5.1 5 7
Khi đó : A =  +  +  + = 1+ =
 2x 6  2 4 2 2 2
35
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 10 8
Bài 6: Cho x,y là các sớ thực dương thỏa mãn: x+y  6, Tìm Min của: P = 5x + 3 y + +
x y
HD :
Dấu bằng khi x  y , Dự đoán sẽ có các cặp (x ; y) là (1 ;5),(2 ;4) , (5 ;1) và (4 ;2)
và nhận thấy cắp (2 ;4) thì P có giá trị nhỏ nhất
Khi đó ta có :
10 1 8 1
x = 2 = = 5 = k .5.2 = k = ,, = 2 = 3.4.h = h =
x 2 4 6
 10 5 x   8 3 y  5 x 5 y 5
=> P =  +  +  +  + +  2.5 + 2.2 + .6 = 29
 x 2  y 6  2 2 2
Bài 7: Cho a,b,c là các số thực dương thỏa mãn : a+2b+3c  20,
3 9 4
Tìm Min của: P = a + b + c + + +
a 2b c
HD :
Dấu bằng khi a=2, b=3, c=4
 3 3a   9 b   4 c  a b 3c
Khi đó : P =  +  +  +  +  +  + + +
 a 4   2b 2   c 4  4 2 4
1 1
P  3 + 3 + 2 + ( a + 2b + 3c )  8 + .20
4 4
1
Bài 8: Cho a  2, Tìm Min của: S = a + 2
a
HD :
1 1 1
Dấu bằng khi a=2=> 2 = = h.2 = h = , Khi đó ta có :
a 4 8
 a a 1  3a 1 3.2 3 6 9
S =  + + 2  +  33 + = + =
8 8 a  4 64 4 4 4 4
1 1
Bài 9: Cho 0  a  , Tìm Min của: S = 2a + 2
2 a
HD ;
1 1 1
Dấu bằng khi a = = 2 = 4 = k .2. = k = 4 , Khi đó ta có :
2 a 2
 1  1
S =  2 + 8a + 8a  − 14a  3 3 64 − 14a , mà a  = −14a  −7 = S  3.4 − 7 = 5
a  2
1 1 1
Bài 10: Cho a  10, b  100, c  1000, Tìm Min của: A = a + + b + + c +
a b c
HD :
1 1 1
Dấu bằng khi a = 10 = = = k .10 = k = , Tương tự với b và c,
a 10 100
Khi đó ta có :
 1 a  99a 2 99.10 101
B= + +  + = , Tương tự với b và c
 a 100  100 100 100 10
1 1 1
Bài 11: Cho a,b,c là ba số thực dương thỏa mãn: a + b + c  1, Tìm Min của: P = a + b + c + + +
a b c
HD :
1 1  1  1 
Dấu bằng khi a = b = c = , Khi đó P =  + 9a  +  + 9b  +  + 9c  − 8 ( a + b + c )
3 a  b  c 
P  2 9 + 2 9 + 2 9 − 8 ( a + b + c ) Mà a + b + c  1 = −8 ( a + b + c )  −8
Vậy P  6 + 6 + 6 − 8 = 10
36
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
Bài 12: Cho a,b,c là ba số thực thỏa mãn: a+b+c=1, Tìm Max của: P = 3 ab + 3 bc + 3 ca
HD :
1
a+b+
1 1 3
Ta có : Dấu bằng khi a = b = c = = 3 ab = 3 3. 3 a.b.  3 3.
3 3 3
1 1
b+c+ c+a+
Tương tự ta có : 3 bc  3 3. 3 , 3 ca  3 3. 3
3 3
 2a + 2b + 2c 1  3
Cộng theo vế ta được : P  3 3  + = 3
 3 3
3 1 1 1
Bài 13: Cho a,b,c là ba số thực dương thỏa mãn: a + b + c  , Tìm Min của: P = a + b + c + + +
2 a b c
HD :
1 1  1  1 
Dấu bằng khi a = b = c = = P =  + 4a  +  + 4b  +  + 4c  − 3 ( a + b + c )
2 a  b  c 
3 15
P  4 + 4 + 4 − 3. =
2 2
Bài 14: Cho a,b,c là ba số thực dương thỏa mãn: a + b + c  1,
1 1 1
Tìm Min của: P = a + b + c + 2  + + 
a b c
HD :
1  2  2  2
Dấu bằng khi a = b = c = = P = 18a +  + 18b +  + 18c +  − 17 ( a + b + c )
3  a  b  c
= P  19
Bài 15: Cho a,b,c là ba số thực dương thỏa mãn: a + b + c = 1, , Tìm Min của:
a3 b3 c3
A= + +
(1 − a ) (1 − b ) (1 − c 2 )
2 2

HD :
1
Dấu bằng khi a = b = c = Khi đó :
3
a3 1− a 1− a 3 b3 1− b 1− b 3
+ +  a , Tương tự ta cũng có : + +  b
(1 − a ) (1 − b )
2 2
8 8 4 8 8 4
c3 1− c 1− c 3
+ +  c
(1 − c )
2
8 8 4
3 1
Cộng theo vế ta được : A  (a + b + c) =
4 4
1
Bài 16: Cho a,b là các số thực dương thỏa mãn: a + b  1 , Tìm min của: S = ab +
ab
HD :
1 1
Ta có : Dấu bằng khi a = b = = = 4 = 16ab
2 ab
 1 
Khi đó ta có : S = 16ab +  − 15ab  2 16 − 15ab
 ab 
1 −15
mà a + b  2 ab = 1  2 ab = ab  = −15ab 
4 4

37
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 15 15 17
Vậy S  2.4 − = 8− =
4 4 4
1 1
Bài 17: Cho a,b là các số thực thỏa mãn: a + b  1 , Tìm min của A = a + b + +
a 2 b2
HD :
1  1  1
Dấu bằng khi a = b = = A =  8a + 8a + 2  +  8b + 9b + 2  − 15 ( a + b )
2  a   b 
= S  3.4 + 3.4 −15.1 = 9
3 1 1 1
Bài 18: Cho a,b,c là các số thực dương thỏa mãn: a + b + c  , Tìm Min P = a + b + c + 2 + 2 + 2
2 a b c
HD :
1
Dấu bằng khi a = b = c =
2
 1  1  1
Khi đoa : P =  8a + 8a + 2  +  8b + 8b + 2  +  8c + 8c + 2  − 15 ( a + b + c )
 a   b   c 
3 45 27
P  3.4 + 3.4 + 3.4 − 15. = 36 − =
2 2 2
3 1 1 1
Bài 19: Cho a,b,c là các sơ thực dương thỏa mãn: a + b + c  , Tìm Min: A = a 2 + b 2 + c 2 + + +
2 a b c
HD :
1
Dấu bằng khi : a = b = c =
2
 1 1   1 1  1 1  31 1 1
= P =  a 2 + +  +  b2 + +  +  c 2 + +  +  + + 
 8a 8a   8b 8b   8c 8c  4  a b c 
3 3 3 3 9  27
P + + +  =
4 4 4 4 a+b+c  4
Bài 20: Cho x,y là các số thực dương thỏa mãn: x + y  1
 1  1 
Tìm Min của: A = 1 − 2  1 − 2 
 x  y 
HD :
1
Dấu bằng khi : x = y = = A = 9 , Ta cần chứng minh A  9
2
 1  1 
Xét 1 − 2  1 − 2   9 = ( x 2 − 1)( y 2 − 1)  9 x 2 y 2
 x  y 
= 1  x2 + y2 + 8x2 y2 , do 1  ( x + y ) , Nên ta cần chứng minh :
2

( x + y)  x 2 + y 2 + 8x 2 y 2 = 2 xy (1 − 4 xy )  0
2

( x + y)
2
1 1
BĐT này đúng do: 0  xy  
= Min. A = 9 khi x = y =
4 4 2
a+b ab
Bài 21: Cho a,b>0 Tìm Min của: P = +
ab a + b
HD :
 a+b ab
 =
Dấu bằng khi :  m ab a + b = m = 4
a = b

Khi đó ta có :

38
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 a+b ab 3 a + b 1 3.2 ab 3.2 5
P= + + . 2 + = 1+ =
4 ab a + b 4 ab 4 4 ab 4 2
1 1
Bài 22: Cho a + b  1 và a,b>0, Tìm min của: P = 2 +
a +b 2
ab
HD :
1
Dấu bằng khi a = b =
2
 1 1  1 4 1
Khi đó : P =  2 + +  +
 a + b 2ab  2ab ( a + b ) 2ab
2 2

4 2 4 2 6
P +  + = 6
( a + b) 4ab ( a + b ) ( a + b ) (a + b)
2 2 2 2

1 1
Bài 23: Cho a,b>0 và a + b  1 , Tìm Min của: P = +
1+ a + b
2 2
2ab
HD :
1 1 1
Dấu bằng khi : a = b = . Khi đó : =
2 1+ a + b
2 2
3.2ab
 1 1  1 4 1 4 1
= P =  + +  2 + => P  +
 1 + a + b 6ab  3ab ( a + b + 6ab + 1) 3ab ( a + b ) + 4ab + 1 3ab
2 2 2 2

1 4 1 8
Mặt khác : a + b  2 ab = ab  = P  + =
4 2 + 1 3. 1 3
4
1 + a 2 + b 2 = 6ab
 1
Dấu bằng khi a = b = a = b =
a + b = 1 2

1 1
Bài 24: Cho a,b>0, a + b  1 , Tìm Min của: P = + + 4ab
a + b ab
2 2

HD :
1
Dấu bằng khi a = b =
2
 1 1   1  4  1  1
Khi đó : P =  2 + + + 4ab   +  4ab + +
 a + b 2ab   2ab  ( a + b)  4ab  4ab
2 2

a 2 + b 2 = 2ab

4 4ab 1  1 1
P + 2. +  7 . Dấu bằng khi a 2b 2 = = a = b =
( a + b)
2
4ab 4. 1  16 2
4 a + b = 1
1 1 1
Bài 25: Cho a,b>0 và a + b  1 , Tìm Min của: S = 3 3 + 2 + 2
a + b a b ab
HD :
1
Dấu bằng khi a = b = và a3 + b3 + 3a 2b + 3ab2 = ( a + b )
3

2
1 1 1
Khi đó : 3 3 = 2 =
a +b 2a b 2ab 2
1 1 1 1 1 25
S= 3 3+ 2 + + 2 + 
a + b 2a b 2ab 2a b 2ab ( a + b ) + ab ( a + b )
2 2 3

39
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 ( a + b)
2
25 1
S , Vì 4ab  ( a + b ) = ab  => S  20 , Dấu bằng khi a = b =
2

(a + b)
3
4 2
( a + b) +
3

4
1
Bài 26: Cho a,b,c>0 và a 2 + b2 + c 2 = 1 , Tìm Min của: P = a + b + c +
abc
HD :
1 1 1
Dấu bằng khi a = b = c = , Khi đó : = 3 3, a =
3 abc 3
1 1
Tìm m sao cho : = a = b = c = m =
m.abc 3
 1  8 abc 8
P = a +b+c + +  44 +
 9abc  9abc 9abc 9abc
4 8 1
P + , Ta lại có : a 2 + b 2 + c 2  3 3 ( abc ) = 1  3 3 ( abc ) = a 2b 2c 2 
2 2

3 9abc 27
9 3 1 3 1 4 8 12
= 9abc  = =  = = P  + = =4 3
3 3 3 9abc 3 3 3 3 3
1 1 1 1 1 1
Bài 27: Cho x,y,z>0 và + + = 4 , Tìm Max của : P = + +
x y z 2x + y + z x + 2 y + z x + y + 2z
HD :
3 1 1 1 1 1
Dấu bằng xảy ra khi x = y = z = = 2 x = y + z = = + + +
4 2x + y + z x y z x
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Nên : P   + + +  +  + + +  +  + + + 
16  x x y z  16  x y y z  16  x y z z 
1 4 4 4
  + +  =1
16  x y z 
Bài 28 : Cho a,b,c là các số thực dương và a + b + c = 1, CMR: a + b + b + c + c + a  6
HD :
1 2
Dấu bằng khi : a = b = c = = a + b = b + c = c + a =
3 3
2
+a+b
2 2 2 2
Khi đó ta có : ( a + b ) + (b + c ) + ( c + a )  2 => ( a + b )  3 ,
3 3 3 3 2
2 2 2
+a+b +b+c +c+a
Tương tự ta có : VT  3 +3 +3 =2
2 2 2
Bài 29: Cho a,b,c dương thỏa mãn: a+b+c=1, Tìm Max của A = 3 a + b + 3 b + c + 3 c + a
HD :
1 2
Dấu bằng khi : a = b = c = = a + b = b + c = c + a =
3 3
2 2
a+b+ +
9 2 2 9
Nên : 3 a + b = 3 3 ( a + b ) . .  3 . 3 3
4 3 3 3 3
Tương tự ta có :
2 2 2 2
b+c+ + a+c+ +
9 3 3 và 3 c + a  3 .9 3 3
3
b+c  3 .
4 3 4 3

40
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 9 2(a + b + c) + 4 3
Cộng theo vế ta được : P  . 3 = 18
4 3
x2 y2 z2 3
Bài 30: Cho x,y,z>0 và xyz=1, CMR: + + 
1+ y 1+ z 1+ x 2
HD :
x2 1 1+ y
Ta có Dấu bằng khi x = y = z = 1 = = = =  = 4
1+ y 2 
x2 1 + y y2 1+ z z2 1+ x
Khi đó : +  x , tương tự ta có : +  y và + z
1+ y 4 1+ z 4 1+ x 4
1 3 3 3 6
Cộng theo vế ta được : P  ( x + y + z ) − ( x + y + z ) − = ( x + y + z ) − =
4 4 4 4 4
Bài 31: Cho x,y,z là các số thực dương thỏa mãn : xy + yz + zx = 5 , Tìm Min của : P = 3x2 + 3 y2 + z 2
HD :

 x 2 + y 2  2 xy

 1
Ta có :  2 x 2 + z 2  2 xz , Cộng theo vế ta được : P  2 ( xy + yz + zx ) = 10
 2
 2 1 2
 2 y + 2 z  2 yz
Dấu bằng khi x=y=1, z=2
Bài 32: Cho x,y là các số thực dương thỏa mãn : x + y + xy = 8 , Tìm Min của : P = x2 + y2
HD :
( x + y)
2
t2
Ta có : 8 = x + y + xy  x + y + = + t  8 = t  −8 hoặc t  4
4 4
( x + y) = 8
2

Hay ( x + y )  16 = P = x 2 + y 2 
2

2
x + y = 4

Dấu bằng khi  x = y = x = y = 2
 x + y + xy = 8

Bài 33 : Cho a,b là các số thực thỏa mãn : 0  a  3,8  b  11 và a+b=11,
Tìm Max của : P = ab
HD :
Dấu bằng khi a = 3, b = 8 = 8a = 3b
1 (8a + 3b ) ( 33 + 5.3) = 24
2 2
1 1 1
Khi đó : P = ( 8a.3b )  . = . 3 ( a + b ) + 5a   ( 3.11 + 5a ) 
2 2

24 24 4 96 96 96
Bài 34: Cho x,y > 0, x + y  6, CMR : A = x ( x −1) + y ( y −1)  12
HD :
Dấu bằng khi x = y = 3
Khi đó : A = ( x 2 + y 2 ) − ( x + y ) = ( x 2 + 9 ) + ( y 2 + 9 ) − ( x + y ) − 18
A  2.3x + 2.3 y − ( x + y ) −18 => A  6 ( x + y ) − ( x + y ) −18 = 5 ( x + y ) −18  30 −18 = 12
Bài 35: Cho a,b,c > 0, Thỏa mãn : a + b + c = 1, CMR : S = a + b + b + c + c + a  16
HD :
1 2
Dấu bằng khi a = b = c = = a + b = b + c = c + a =
3 3

41
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 2
+a+b
2
Co si ngược ta có : ( a + b)  3 ,
3 2
2 2
+b+c +c+a
2 2
Tương tự ta có : (b + c )  3 , (c + a)  3
3 2 3 2
2 2(a + b + c) 3
Cộng theo vế ta được : .S  1 + = 2 = S  2 = 6
3 2 2
Bài 36: Cho a,b > 1, CMR: a b −1 + b a −1  ab
HD :
Dấu bằng khi : b −1 = a −1 = 1 = a = b = 2
Co si ngược ta có :

a ( b − 1) .1  a.
(b −1) + 1 = ab
2 2
a − 1 + 1 ab
b ( a − 1) .1  b. =
2 2
Cộng theo vế ta được :
ab ab
a ( b − 1) + b ( a − 1)  + = ab
2 2
x2 y2 z2
Bài 37: Cho x,y,z > 0, x+y+z = 2, tìm GTNN của: P = + +
y+z x+z x+ y
HD :
2
Dáu bằng khi x = y = z =
3
x 2
1 y+z
Khi đó : = = = k = 4
y+z 3 k
x2 y+z
Nên : +  x , Tương tự ta có :
y+z 4
x+ y+z x+ y+z
P+  x + y + z = P  =1
2 2
x2 y2
Bài 38: Cho x,y > 1, CMR : + 8
y −1 x −1
HD :
Dấu bằng khi x = y , Thay vào ta được :
x2 x2
+ = 8 = x = y = 2
x −1 x −1
x2 y2
Khi đó : + 4 ( y − 1)  4 x và + 4 ( x − 1)  4 y
y −1 x −1
VT  4 ( x + y ) − 4 ( y −1) − 4 ( x −1) = 8
a b c 3 3
Bài 39: Cho a,b,c > 0, thỏa mãn: a 2 + b2 + c 2 = 1 , CMR: + 2 2+ 2 2
b +c a +c a +b
2 2
2
HD :
1
Dấu bằng khi a = b = c =
3

42
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 2
 a  a2 a 2 .2a 2 2a 4 27a 4 a 2 3 3
Khi đó :  2 2  = =  = 
 b + c  (1 − a 2 )
2
(1 − a2 )(1 − a2 ) .2a2 8 4 2
27

Tương tự ta có : VT  a 2 .
3 3 2 3 3 2 3 3 3 3 2 2 2 3 3
2
+b .
2
+c .
2
=
2
(a + b + c ) = 2

43
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 BẤT ĐẲNG THỨC CHƯA SOẠN

Bài 1 : Cho a + b = x + y, a2 + b2 = x 2 + y2 , Chứng minh rằng : a2010 + b2010 = x2010 + y2010

HD:
Từ a + b = x + y = a − x = y − b
Mặt khác: a2 + b2 = x 2 + y2 = a2 − x 2 = y2 − b2 = ( a + x )( a − x ) = ( y + b )( y − b )
 a − x = 0,(1)
= ( a + x )( a − x ) = ( y + b )( a − x ) = 
 a + x = b + y,(2)
a − x = 0
Với  = b = y = a2010 + b2010 = x 2010 + y2010
a + b = x + y
a + b = x + y
Với  = a = y = b = c = a2010 + b 2010 = x 2010 + y 2010
a + x = b + y

Bài 2 : Cho x+y=2, CMR: x2011 + y2011  x2012 + y2012

HD :
Xét ( x 2012 + y 2012 ) − ( x 2011 + y 2011 ) = x 2011 ( x − 1) + y 2011 ( y − 1) = x2011 (1 − y ) + y 2011 ( y − 1)
Do x-1=1-y
Vậy ( x 2012 + y 2012 ) − ( x 2011 + y 2011 ) = (1 − y ) ( x 2011 − y 2011 )
Giả sử : x  y = x2011  y2011 và x1  1  y do đó : (1 − y ) ( x 2011 − y 2011 )  0 ( dpcm )
Tương tự nếu lấy y  x = y2011  x2011 và y  1  x đo đó (1 − y ) ( x 2011 − y 2011 )  0 ( dpcm ) dấu =
khi x=y=1
a b c
Bài 3: CMR: A = + + 3
b+c −a a +c −b a +b −c
HD:
Đặt b + c − a = x  0, c + a − b = y  0, a + b − c = z  0 , từ đó:
y−z x+z x+ y
a= ,b = ,c = thay vào A ta được
2 2 2
y + z x + z x + y 1  y x   x z   y z   1
A= + + =  +  +  +  +  +    ( 2 + 2 + 2 )  3
2x 2y 2z 2  x y   z x   z y   2
Bài 4: CMR: nếu a, b, c là độ dài các cạnh của 1 tam giác thì A<0
HD:
Ta có:
b+c−a  0
b+c+a  0
b−c−a  0
b − c + a  0 Vậy A<0
a b c d
Bài 5: Cho a,b,c,d > 0, Chứng tỏ rằng: N = + + + có giá trị không
a+b+c b+c+d c+d +a d +a+b
nguyên
Bài 6: Tìm các số nguyên x, y, z thỏa mãn: x2 + y2 + z 2  xy + 3y + 2z − 4
HD:
2 2
 y y 
Ta có gt=>  x −  + 3  − 1 + ( z − 1)  0 =>
2

 2 2 

44
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 1
Bài 7: Cho a, b, c  0 và a + b + c  1, CMR: + 2 + 2 9
a + 2bc b + 2ac c + 2ab
2

HD:
Đặt x = a2 + 2bc, y = b2 + 2ac, z = c2 + 2ab
1 1 1
Khi đó x+y+z= ( a + b + c )  1 và + +  9 với x + y + z  1
2

x y z
1 1 1 1
Áp dụng Co si cho 3 số : x + y + z  3 3 xyz ta được + +  33
x y z xyz
1 1 1 1 1 1 1
=> ( x + y + z )  + +   9 mà x + y + z  1 => + +  9 đảng thức xảy ra khi x=y=z=
x y z x y z 3
Bài 8: Cho a, b, c là các số không âm và không lớn hơn 2 thỏa mãn: a+b+c=3. CMR: a 2 + b2 + c 2  5
HD:
Theo giả thiết ta có: ( 2 − x )( 2 − b )( 2 − c )  0 = 8 + 2 ( ab + bc + ca ) − 4 ( a + b + c ) − abc  0
Cộng hai vế với a 2 + b2 + c2 sau đó thu gọn ta được:
( a + b + c )  a 2 + b2 + c 2 + abc + 4 = a 2 + b2 + c 2 + abc  5 , Mà abc  0 = a 2 + b2 + c 2  5
2

Đẳng thức xảy ra khi trong ba số a,b,c có 1 số bằng 0, một số bằng 2 và 1 số bằng 1
Bài 9: Cho x,y >0 thỏa mãn: x2 + y3  x3 + y4 , CMR : x3 + y3  2 , dấu bằng xảy ra khi nào ?
HD:
Áp dụng BĐT cô si cho hai số dương ta có: x + x3  2x2 , y2 + y4  2 y3 do vậy
x + x3 + y 2 + y 4  2 x 2 + 2 y 3 = x + y 2  ( x 2 + y 3 − x3 − y 4 )  x 2 + y 3
Do x2 + y3  x3 + y4 . Mà x2 +1  2x, y4 +1  2 y2 Nên
1+ x2 +1+ y4  2x + 2 y2  2x2 + 2 y3  x2 + y3 + x3 + y4 do vậy x3 + y3  2 dấu bằng khi x=y=1
Bài 10: CM: x2 + y2 − xy  x + y −1
HD:
x 2 + y 2 − xy  x + y − 1 = 2 ( x 2 + y 2 − xy )  2 ( x + y − 1) => 2x2 + 2 y2 − 2xy  2x + 2 y − 2
=> ( x − y ) + ( x − 1) + ( y − 1)  0 luôn đúng, dấu bằng khi x=y=1
2 2 2

−4
Bài 11: CMR không có giá trị nào của x thỏa mãn: −5  0
x − 2x + 2
2

HD:
−4 −4
Ta có: − 5 mà  0, −5  0 => đpcm
( x − 1) +1 ( x − 1) +1
2 2

Bài 12: Cho a, b là các số dương thỏa mãn: a3 + b3 = a5 + b5 , CMR: a 2 + b2  1 + ab

HD:
Ta có: a 2 + b2  1 + ab = a 2 + b2 − ab  1 = ( a + b ) ( a 2 + b2 − ab )  a + b = a3 + b3  a + b
=> ( a3 + b3 )( a3 + b3 )  ( a + b ) ( a5 + b5 ) = 2a3b3  ab5 + a5b
=> ab ( a 4 − 2a 2b2 + b4 )  0 = ab ( a 2 − b2 )  0 luôn đúng do a, b dương
Bài 13: Cho các số a, b, c 0;1 , CMR: a + b2 + c3 − ab − bc − ca  1
HD:
Do a,b,c 0;1 Nên (1 − a )(1 − b )(1 − c )  0 = 1 − a − b − c + ab + bc + ca − abc  0
=> a + b + c − ab − bc − ca  1 − abc  1, Do a,b,c 0;1 nên b2  b, c3  c , từ đó ta có:
a + b2 + c3 − ab − bc − ca  a + b + c − ab − bc − ca  1

45
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 4
Bài 14: Cho a>0, b>0 và a+b=1, CMR: + 
a +1 b +1 3
HD:
1 1 4
+  = 3 ( a + 1 + b + 1)  4 ( a + 1)( b + 1) => 9  4 ( ab + a + b + 1) do a+b=1
a +1 b +1 3
=> 9  4ab + 8 = 1  4ab = ( a + b )  4ab => ( a − b )  0 đúng với mọi a, b
2 2

1 1 2 a+b c+b
Bài 15: Cho a, b, c là ba số dương và + = , CMR : + 4
a c b 2a − b 2c − b
HD:
1 1 2 ab bc
+ = = 2a − b = và 2c − b =
a c b c a
a+b c+b a+b c+b c c a a ac
=> + = + = + + +  44 2  4
2a − b 2c + b ab bc b a b c b
c a
Áp dụng BĐT Cô si cho 3 số a, b, c dương , dấu bằng khi a=b=c
Bài 16: Cho a,b,c là các số thỏa mãn hai điều kiện sau: 0  a  b, ax2 + bx + c = 0 vô nghiệm,
a+b+c
CMR: =3
b−a
HD:
a+b+c
Do 0  a  b nên ta có  3 = a + b + x  3 ( b − a ) = 4a + c  2b (*)
b−a
Vì phương trình ax 2 + bx + c = 0 vô nghiệm nên b 2  4ac
b2 b2 b2 a+b+c
=> c  = 4a + c  4a +  2 4a = 2b từ đó suy ra: (*) đúng hay 3
4a 4a 4a b−a
Bài 17: Cho a, b là các số nguyên dương thỏa mãn : a3 + b3 = a − b , CMR : a 2 + b2 + ab  1
Bài 18: Cho x,y,z là ba cạnh của 1 tam giác: CMR: A = 4 x 2 y 2 − ( x 2 + y 2 + z 2 )  0
Bài 19: CMR : x 4 + 2012 x 2 − 2011x + 2012  0 với mọi x
Bài 20: Cho a, b, c, d thỏa mãn: −2  a, b, c, d  5 và a + 2b + 3c + 5d = 10 . CMR:
a 2 + 2b2 + 3c 2 + 5d 2  140
1 1 1 1 1 1 1
Bài 21 : CMR : 2 + 2 + 2   + + 
x + yz y + xz z + xy 2  xy yz xz 
HD :
1 1 1 1  1  yz + xz + xy 
Ta có : x + yz  2 x yz = 2 x yz Khi đó : VT  
2 2
+ + =  
2  x yz y xz z xy  2  xyz 

 y+z x+z x+y
+ +
1  2 2 2  1  x + y + z  1  1 1 1 
VT    = + + , Dấu ‘’=’’ khi x=y=z
2 xyz 2  xyz  2  yz zx xy 
1 1 1 1
Bài 22 : CHứng minh rằng nếu : x1 + = x2 + = x3 + = ... = xn + , thì x1 = x2 = x3 = .... = xn
x2 x3 x4 x1
hoặc : x1.x2 .x3 ....xn = 1
a+b b+c c+d d+a
Bài 23 : Cho a, b, c, d >0, CMR : 2  + + + 3
a+b+c b+c+d c+d +a d +a+b

46
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức
 1 1 1
Bài 24: Chứng minh rằng nếu a, b, c là các sớ thực thỏa mãn: + + = 2 và a + b + c = abc , thì
a b c
1 1 1
+ + =2
a2 b 2 c 2
Bài 25: Cho a + b + c = 2 p , CMR: 2bc + b2 + c2 − a2 = 4 p ( p − a )
Bài 26: Cho x + y = a, x 2 + y2 = b, x 3 + y3 = c , CMR: a − 3ab + 2c = 0
3

4 4 4
Bài 27: Cho a + b + c = 0, a2 + b2 + c2 = 1 , Tính giá trị của: M = a + b + c
Bài 28: Cho a, b, c đôi 1 khác nhau thỏa mãn: ( a + b + c ) = a2 + b 2 + c 2 , CMR:
2

a2 b2 c2
+ + =1
a2 + 2bc b2 + 2ac c2 + 2ab
1 1 1 b+c c+a a+b
Bài 29: Cho + + = 0 , tính giá trị của: M = + +
a b c a b c
a b c a 2
b 2
c 2
Bài 30: Cho + + = 1 , CMR: + + =0
b+c c+a a+b b+c c+a a+b
a.x 2 + b.y2 + c.z 2
Bài 31: Cho a.x + b.y + c.z = 0 , Rút gọn: A =
bc ( y − z ) + ac ( x − z ) + ab ( x − y )
2 2 2

a b c
Bài 32: Cho a + b + c = 0, x + y + z = 0, + + = 0 , CMR: a.x 2 + by2 + cz2 = 0
x y z
a b c a b c
Bài 33: Cho + + = 0 , CMR: + + =0
b−c c−a a−b ( b − c ) ( c − a) ( a − b )
2 2 2

Bài 34: Chứng minh rằng nếu: x + y + z = −3 thì:

Bài 35: C ( x + 1) + ( y + 1) + ( z + 1) = 3 ( x + 1)( y + 1)( z + 1) ho a ,b thỏa mãn: a  1, b  1 , CMR:
3 3 3

1 1 2
+ 
1+ a 1+ b
2 2
1 + ab
= a2020 + b 2020 , Tìm GTLN của: P = ( a + 1) + ( b + 1)
2018 2018 2 2
Bài 36: Cho a, b không âm thỏa mãn: a + b
HD:
Ta có: P = a2 + b2 + 2 ( a + b ) + 2  4 + 2 ( a + b ) ,
Bài 37: Cho a, b, c là các số thỏa mãn hai điều kiện 0  a  b, a.x2 + bx + c = 0 vô nghiệm,
a+b+c
Chứng minh rằng: 3
b−a
HD:
a+b+c
Do 0  a  b , nên bất đẳng thức:  3 = a + b + c  3 ( b − a ) = 4a + c  2b
b−a
Vì phương trình: ax 2 + bx + c = 0 vô nghiệm nên b 2  4ac
b2 b2 b2
= c  = 4a + c  4a +  2 4a. = 2b
4a 4a 4a
a+b+c
Từ đó suy ra: 3
b−a

47
GV: Ngô Thế Hoàng _ THCS Hợp Đức