Professional Documents
Culture Documents
ZEOLİTLER
ZEOLİTLER
cilik bülte
ni inceleme
veya kırma taş yoldaki buza batarak sürtünmeyi ton olup, Gördes (Manisa),
arttırır. Buzu aşındırarak buza tuzun sızma oranını Bigadiç (Balıkesir) ve Yıldızeli
arttırır.Tuzun,buzu çözme(eritme)işlemi 20-30 (Sivas) yörelerinde zeolit madenciliği
dakika içinde olmaktadır. yapılmaktadır(3).
Yola tuz atımı, buzlanmayı önlemede tek başına Zeolit madeni genellikle yatay olarak
yeterli olmaz. Bu açıdan Tuz/Kum oranı iklim yataklanmıştır. Bu yatakların bir kısmında
şartlarına bağlı olarak en fazla 1/5 oranında örtü yoktur. Bu nedenle açık ocak işletme
uygulanmaktadır. Suların pH'ı 6 'nın altına yöntemiyle işletilmektedir. Zeolit üretimi,ham
düştüğünde korozyon şiddetlenir. Bundan en çok cevherin doğadan çıkarılıp yalnızca kırma ,
boru hatları, direkler ve araçlar zarar görür. kurutma ve eleme işlemlerinden sonra piyasaya
Sulamada kullanılan suların pH değerleri 4,5-9 sürülür. Bu nedenle üretim maddesi olarak herhangi
arasında olduğunda problem yoktur. Ancak bir hammadde girdisi yoktur.
pH=4,5 altına düştüğünde topraktaki demir, Zeolit çevreye zarar vermez ve içinde toksik
alüminyum, magnezyum gibi iyonların madde içermez. Buz/kar çözücü olarak kullanılacak
konsantrasyonu artar ve bu konsantrasyondaki zeolitlerin çevre sorunu yaratmaması gerekir.
iyonlar da bitkiler için genellikle toksik etkisi yaratır Yurdumuzda pazarlanan zeolitler ÇED raporu olup
ve verimi düşürür. bunlar yurt dışına çeşitli kullanım amaçları için ihraç
Yollara atılan tuz yollara yakın kuyuların sularını edilmektedir.
da etkiler ve sular zamanla tuzlanır.Tuzlu sular
otomobiller tarafından bitkilere sıçratılırsa bitkiler Karayollarında Zeolit Kullanımı
bundan zarar görür. Tuzlu sular bitkilere yaprakları
vasıtası ile de zarar verebilmektedir. Karayollarında zeolit kullanımı ile ilgili olarak
Tuzun (NaCl) korozif değeri suyun korozif tarafımdan yürütülen ''Bazı Yerli Doğal Zeolitlerin
değerinin 7.5 katıdır. Bu değerde bize tuzun çevre karayollarında buz/kar çözücü Olarak Kullanılması''
açısından nasıl zararlı bir madde olduğunu isimli proje Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma
göstermektedir. Tuzun bu korozif etkisi göz önüne Projeleri Komisyonu'nca desteklenmektedir. Bu
alınarak tuzlu suyun pH değerinin4,4-9 arasında projenin deneysel çalışmaları sonuçlanmış, sonuç
tutulması gerekir. raporu yazım aşamasına gelinmiştir.
Zeolitlerin buz/kar çözücü olarak
Doğal Zeolit Ve Genel kullanılmasında tek bir kullanım reçetesi vermek
Kullanımı mümkün değildir. İklim şartlarına bağlı olarak
tuz/kum oranı gibi tuz/zeolit oranları da
Zeolitler alkali ve toprak alkali metallerin kristal değişmektedir. Zeolitin SiO2/Al2O3 oranı, nem
yapıya sahip sulu alüminasilikatları olarak tanımlanır. içeriği, modifiye formu, ıslanma ısısı yanında
Doğal zeolitler 40'a yakın mineralden oluşmuş bir kullanılan tuzun özelliği de çok önemli
mineral grubunun adıdır. Zeolit minerallerinden parametrelerdir. Zeolitin ıslanma ısısı da buzun
ticari anlamda klinoptilolit, şabazit ve mordenit daha hızlı erimesinde önemli rol oynar. Zeolit
türleri önem kazanmıştır. Ülkemizde genel olarak kullanarak -30 oC civarında işleyen ve yaklaşık bir ay
gözlenen zeolit türü klinoptilolit ve analsim olup etkisini sürdürebilen buz/kar çözücüsü yapmak
diğer doğal zeolit türlerine çok az rastlanmıştır. mümkündür. Zeolitle birlikte tuzun kullanımında,
Zeolitlerin en önemli üç özelliği: Gazları ve buzun çözülmesi ile oluşan tuzlu suyun pH'ı zeolitin
sıvıları adsorplama, iyon değiştirme ve ampoterik etkisi nedeniyle 7 civarında seyreder.
hidrasyondur. Zeolitler bu özelliklerinden dolayı Böylece tuzlu suyun korozif etkisi azaltılmış olur.
150 ye yakın alanda uygulama bulmuştur. Doğada, (Zeolit+ tuz) karışımı, (tuz+kum) karışımı gibi
zeolitler geniş yataklar halinde bulunurlar. kamyon üzerinden insan gücü ve kürekle yola
Ülkemizde doğal zeolit rezervi yaklaşık 50 milyar serpilebilir. Bu serpme işlemi fazla zaman aldığından