Professional Documents
Culture Documents
Matheseos Libri VIII
Matheseos Libri VIII
W. KROLL ET F. SKUTSCH
IN O PE RIS SOCIETATEM ASSUMPTO
' K. ZIEGLER
FASCICULUS ALTER
LIBROS IV P O S T E R IO R E S CUM PRAE
FATIONE ET INDICIBUS CONTINENS
lat. 560 fol. 2 0 — 60 ein Teii der Handschrift sei, die Poggio
in Monte Cassino fand = Casinensis 361, in dem jetzt noch
Frontinus de aquaeductibus steht und ehedem auch Firmicus
math. stand.
Aber der Monae, lat. 560 hat anderes Format, andere
Zeilenzahl, andere Schrift ais der Casinensis 361. Der
Schreiber des Cas. 3 61, Petrus Diaconus, hat aber sehr
wahrscheinlich auch den Firmicus geschrieben, da er in
seiner Autobiographie ein Yerzeichnis seiner Arbeiten gibt,
die sich zum guten Teile in dem Casin. 361 finden, und da-
bei auch sagt astronomiam ex ueteribus libris collegit.
Der Hss.-Katalog von Monte Casino aus dem J. 1532 (Bibi.
Casinensis I (1 8 7 3 ) p. L X X X V ) nennt ais Inhalt der Hs., die
identisch sein muB mit der von Poggio benutzten, folgendes:
Scolia matheseos de astrologia incip Hec emmia que. Item de
nominibus lapidum et uirtutibus singulorum incip Descripto
Imperator. Item Lib. de omnibus artibus quae in mundo sunt
incip Dispo. Item Lib. psilmi Vegetii de militia incip Primus.
Item Lib. Iulii Frontonis de aque ductu urbis Home incip
Cum omnis res usw.
Wenn dieser Katalog a. 1552 nicht aus einem alteren
Kataloge abgeschrieben worden ist, so ware der cod. Casi
nensis 361 a. 1429 heil und unverkurzt aus Poggios H&nden
nach Cassino zuriickgekehrt.
Immerhin konnte man annehmen, daB Poggio den Fir
micus, nicht in Abschrift, sondern losgelost im Original an
Nicolaus nachFlorenz geschickt hat nach Poggios Brief 3, 39
(23. Juli 1 4 2 9 ): Iulium Firmicum, cum venerimus Romam,
ad te mittam . . . . liber est correctus et minime mendosus, ut
videtur, excepto defectu primi libri. Doch spricht gegen diese
Loslosung und Ubersetzung des Originals Brief 4 , 2 und
4, 4 (gedruckt bei Sittl p. X ).
Wenn Firmicus a. 1532 noch im Cas. 361 stand, so ist
er vor 1699 daraus entfernt worden; denn Montfaucon (Bibi,
bibi. mss. I 226 A ) sah in dieser Hs. schon nicht mehr ais
wir jetzt haben.
X PRAEFATIO.
Finis libri IV. et libri V.— VIII. Firmici nisi aliquot co
dicibus saeculi XV. vel XVI. non ad nos pervenerunt. Videtur
igitur, cum praecedentia saecula parte Matheseos graviore
plane caruissent, sollerti investigatione doctorum virorum
Italorum saeculi XV. contigisse, ut veterem codicem inda
garent, qui et libros V.— VIII. et partem eorum quae in
XII PRAEFATIO.
in octauo loco etc. in nono loco etc. quae deberent illic esse
inserte [rubro: caret (et) m(ihi)]
Item in quinto libro eiusdem in capitulo de ioue in capricorno
constituto quod incipit sic Quicu(m)que Iouem h{ab)u(er)int
i(n) capricorno erunt gloriosi potentium amici amicorum se
creta fideli taciturnitate servantes etc. [ = 1 1 57 u sq q .] et cum
perventum fuerit ad illa(m) clausida(m) Erunt praepositi
facultatibus s(ecimdum) geniture uires atque substantiam
[ = II 58 2 sqq.] postea eius totum residuum deficit
Item caput totum de sole insignis constituto
Item totum caput de Mercurio in signis
Item caput totum de luna in signis [rubro: caret et m(ihij\
Item capita omnia de saturno ioue marte uenere in fmib(us)
planetarum constitutis omnia deficiunt. Item principium de
capite mercurij in finibus constituti usque ad id eius residui [?]
quod incipit sic Cum talib(us) si consortium iungas mu(m)-
q(uam) [sic] illis fidei tue secreta co(m)mitt(as) etc. [rubro:
caret et m(ihi)\
Item intellexi quod quidam medicus nomine magister B ap
tista Ascola [lege: a scola\ b(ri)ssie duitatis in citadella prope
ecclesiam episcopatum habet Iidium Firmicum qui e(ss)et
quaerendus c(um) diligentia qui h(abe)ret comodi(ta)te(m)
quem ego ad praesens non habeo cause c(uius)dam auarissimi
operis regimine
Item vidi Iuliurn Firmicum in manibus nobili et reuerendi
doctori domini marchi Antoni de auroldis in brissia de prin
cipalibus nobilibus, cui post praeteritum tempus postulaui
solummodo videre transcurrendo ipsum Iuliu(m) Firmicu(m)
reso(n)did [lege respondit] mihi quod non habebat sed restituit
a comodati [lege accommodanti] quaesiui ab ipso, quis ille
erat, et non respondit mihi cause invidic. Si ex hoc aliq(ui)d
perdidi n(ec) ipse propter h(oc) lucratus est Intellexi ipsum
non venisse stultu(m) sed freneticum TJnd(e) uisu(m) mihi fore
ut dicitur: Infelix ille qui nesdt et non vult studere Qui scit
et non vidt docere etc. Und(e) opinor q(uod) i(ste) [?] Iulius
Firmicus b(ri)ssie quem vidi ut(rum) [?] sit suprascripti
medici. Consuleram vobis ut cum summa diligentia quaere-
F ibmictjs , edd. K r o l l , S k u t s c h et Z i e g l e r . II. b
XVIII PRAEFATIO.
Transeuntibus ad enumerandas e d i t i o n e s et c o m m e n
t a t i o n e s de Firmico conscriptas primo loco is liber1) corn
ee memorandus est, cuius in fine legitur: Opus Astrolabij plani
in tabulis: a Iohane Angeli artium liberaliu magistro a nouo
elaboratu: explicit feliciter. Erhardi ratdolt Angustes is viri
solertis: eximia industria: & mira imprimendi arte: qua nup
venecijs: nunc Auguste vindelieoru excellet nominatissimus.
Vigesimoseptimo halendas Novembris. M . C C C G .L X X X V III.
Laus deo. Huius libri satis nitidi (qui iterum 1494 et postea
saepius editus est) quaterniones t v x y et senio z ( = 44 folia)
continent Firmici librum tertium fere integrum, quarti par
tum maiorem, quinti fere tertiam partem. Titulus deest,
sed in folio primo verso binionis s haec praedicta: Inse
quitur has tabulas tractatus quidam in natiuitatibus multum
vtilis. ex libris subtilissimi astrologi Iulij firmici: extractus.
In quo: quid planete in signis: ac duodecim domibus celi.
quid etiam signa queqj in quatuor angulis celi nato tribuant:
copiose ac ornato stilo pertractatur. Capitum ordo mutatus
est hoc modo. Singulis capitibus HI 2. 3 i—23. 4 i— 39.
M o n a s t e r ii V r a t is l a v ia e
mense Februario 1913
>V. Kroll K. Ziegler
APPENDIX PRAEFATIONIS.
L e ctio n e s v a ria e c o d ic is N et e d itio n is « .
)
%
CONSPECTUS LIBRI.
pag.
Praefatio................... III—XXXVI
Lectiones N et ce . . XXXVII—LXVII
Corrigenda................ LXVII
Conspectus siglorum LXX
F irm ici Matheseos libri V — V I I I .................................... 1— 361
I n d i c e s ...................................................................................... 362— 546
I. Index a u cto ru m ........................................................ 362
II. Index nom inum praeter m athem atica . . . . 363— 364
III. Index nom inum et rerum ad mathesin perti
nentium .................................................................... 365— 384
IV . Index v e rb o ru m ........................................................... 384— 546
A ddenda et C o r r ig e n d a ...................................................... 546— 556
Addenda, ad i n d i c e m ...................................................... 556
Com paratio capitum A ldinae et huius editionis . . 556— 558
M ontepessulani H 180 manuum variarum quattuor
e x e m p la .................................................................................. 559
IULII FIRMICI MATERNI
MATHESEOS LIBRI V— VHI
CONSPECTUS SIGLORUM.
A = N o rim b e rg e n s is Y 60, cf. praef. p. XVI
A ' = N o r i m b e r g e n s i s cum v consentiens
B = M o n a c e n s i s 49, cf. praef. p. XVI
r
0 = O x o ni e n s i s coli. Line. 114, cf. praef. p. XIX
G = Ma rc i a nu s VI 156, cf. praef. p. XVIII
Pat. = Pat av i n u s bibi. Ant. 574, cf. praef. p. XIX
C = V a t i c a n u s 2227, cf. praef. p. XIX
D = P a l a t i nu s 1418, cf. praef. p. XIX
E = Urbi nas 263, cf. praef. p. XX
A
L = L a u r e nt i an u s pl. 29, 31, cf. praef. p. XXVI
N = N e a p o l i t a n u s V A 17, cf. praef. p. XX
W= Aldina Guelferbytana, cf. praef. p. XXII
A* = scriptura prior
Ab = scriptura posterior
A1= manus librarii
A 2= manus recentior
a = editio parum plena librorum III— V in A strolabio Plano
a Iohanne A n geli elaborato, Augustae V in delicorum
1488 ^
v = editio princeps, Venetiis 1497
a = editio A ld in a anni 1499
x, <y, £ = K roll, Skutsch, Ziegler.
L IB E R Q U IN T U S /* * -,
<PRAEFATIO>
Maxima; Mavorti, promissionis nostrae fundamenta 1
iactavimus, et plurimum per gradus singulos crescens
5 adultus sermo profecit. Omnia enim quae ad expli
candum quibusdam difficilia videbantur <et> obscuri
tatis ambagibus involuta, docili sermonis explicatione
monstravimus. Si itaque capax ingenium et flagran
tis animi desiderio commotum praecedentes hauserit
10 libros et sit oportuna stellarum radiatione conceptum,
ad divina istius scientiae secreta perveniet, et initia
tum omnibus istius scientiae disciplinis totum ordinem
divinae interpretationis accipiet, ut possit fata homi
num et invenire pariter et explicare. Sed plus ali- 2
15 quid a nobis expectat auditor; sic enim praece
dentium librorum principia formata sunt, ut ex his
quae scripsimus adhuc maioris operis substantia re
quiratur. Ne itaque desiderantis animi cupiditatem
falsa promissione decipiam, omni invidiae livore de-
20 posito et omni desidiae torpore proiecto ad cumu
lata matheseos secreta perveniam, ne intentio tua in
ipsis principiis invidae ac malitiosae taciturnitatis
vitio relinquatur. Plenum itaque opus quod promisi-2
2 p e r p e tu a t A ] p e rp e tu a s A p e r p e tu a B O G v 3 corr. a
5 iste A 9 d a m n a JT | s o llic it u d o cu iu s A 11 cla u stro
A B 2] cla u stra | sed x ] se r se ire se D E (se ire p r a e c . sem p er
sim p l. o m . N) severae £ 12 orn atu s a] o rn a to s | cu i a u t <>£]
cu i a d h u c libri (cu i e x a) 14 fe lic ita te s et m a g n a e c o n fe ra n
tu r su b sta n tia e fa c u lta te s A 16 dei. 6 cl. 11, 3 17 in lim en
A | lu m e n A G D E 19 c o g a tu r £ | a b sco n sa a ssid u a T
21 dei. 6, cf. 13, 2 2 23 ib it — m u ltis] i b i p e r e g rin is m u ltis
A 24 add. £ 25 eis m u ltis ce d u la A 27 add. o £ cl. 11, e
(sem p er h a b ilis x)
V 1, 16—21. 11
erit felix et <(ei^> a suis substantia conferetur, et ei
plurimi blandientur. Erit omnibus notus, diis gratias
pro sua felicitate restituens, aut ei sacra publica cre
dentur. Filiorum vero felicitate laetabitur, et dolorem
5 amissorum filiorum rursus <(sus^cepta felici sobole
mitigabit; erit ad omnia aptus, erit etiam doctus et
agilitatis felicitate perspicuus.
[H o r o sc o p u s in L ib ra .] Si horoscopus in Libra 19
fuerit inventus, habebit aegritudinem et multis peri-
10 culorum laqueis inplicabitur, et assidue illum adver
sariorum turba pulsabit, et de veris ac definitis rebus
habebit contentiosa certamina. Religiosus sane erit
et cultor deorum, sed cuius vita inaequalitatis semper
varietate mutetur. Sed in omnibus invictus erit et
15 talis ut in nulla re videatur esse posterior, gloriosus.
Sed locus filiorum erit mutabilis, nam numquam ei
integer numerus filiorum perseverat. Erit talis qui
in omnibus rectum velit habere iudicium, divinis et
caelestibus religionibus serviens. Si in Cancro MC. 20
20 fuerit inventum, erit gloriosis quibusdam actibus oc
cupatus. In loco religioso aut in publicis nutrietur,
et in senectute maxima illi gloriae conferuntur insi
gnia, ita ut novissimum vitae tempus nobilitatis splen
doribus adornetur. Erit in senectute copiosus pecunio-
25 sus et dives, et ei processu temporis gradatim omnis
substantia felicitatis accedit; tarde consequetur filios,
aut unum habebit filium. Sed si locum istum Iuppiter
aliqua radiatione respexerit, multa ac felici sobole gau
debit. Si occasus in Ariete fuerit inventus, ex aquosis 21
30 habebit lucrum, vel in aquosis locis. Erit ex aliquo
1 add. £ (e iq u e a) 3 sa cra ei A 4 e t a d d o l. A
5 e x a m ission e D E | add. x £ (r e c e p t a a) 7 fa c ilita t e 6 8 lem
ma om. A 13 e t om. D E | cu ius F ] eiu s A , in a e q u a b ilita tis
BON 17 in te g e r F ] in te r A | n u m e ru m D E | p e rse v e ra t F ]
p e r se era t A p e r se v e ra b it £ ( cum a) 19 servien s £ 50, 30\
ven ien s 20 g lo r io su s A 22 co n fe ru n tu r F 24 c o p io su s —
d iv es F ] et d iv e s p e c u n io su s A 26 filio s c o n se q u e tu r a
h abet £ 28 fe lic ita tis A 30 vel A] et F
12 FIRMICI
1 in cu rr e t D E ] in c u r r it 4 e t <(ei> £] et (e i N se d ei a)
6 p e r ic u lo A | in C a p rico rn o P ] C a p ricorn u s A 7 in v en tu m
E ] in ven tu s D N om. P 8 qu a esitu m A | a m itte tu r A 10 et
om. P (viribu s e t om. A ) | u t £] e t 12 orn etu r P ] orn a tu s A |
c o g e tu r autem £] a u g e tu m e P a u g e tu r c o g e tu r A 14 lemma
om. A 18 ip so s A (h o r o s c o p u m g) 20 sacrarum g cf. 14, 5
22 a lia c iv ita te corr.xG 23 p r a e fe re n te s A D E ] perferentes^
26 occu rru n t P praet. G 28 fu e rit in v en tu m m e d iu m ce li A
29 p o te n tio r a licu iu s A
V 1, 21— 25. 13
aut nutrimentorum gratia subiugatus. Erit fortis et
cui processu aetatis plurimi blandiantur, et qui pluri
ma ex suis facultatibus ad alios transferat. Erit in
aliqua positus potestate, augebit paternae substantiae
5 facultatem. Si in Tauro fuerit occasus, plurimos ha
bebit adversarios quos omnes videbit vario genere
semper oppressos. Erit talis qui ad venereos coitus
oculorum cupiditate cogatur, et qui aliqua pulsetur
infamia. Patrimonium et acquiret pariter et perdet, et
io quotienscunque perdiderit, iterum consequetur. Si 1MC.
in Aquario fuerit, prope aquam aut ex aqua habebit
vitae * * * * * discrimen accedat, et cuicumque profu
erit, is ei ingratus semper existit.
[H o r o s c o p u s in S a g itta r io .] Si horoscopus in 24
15 Sagittario fuerit inventus, multos adversarios faciet, et
collectum patrimonium unde non speraverat conferetur.
Peregrinis frequenter regionibus detinebitur, grandem
fluvium aut grande pelagus navigabit. Erit semper in
publicis conversationibus positus, in aquosis aut ex/o*-57rJj
20 aquosis locis vitam pariter habebit et fructum, pluri
mas artes et disciplinas plurimas consequetur, erit
cordatus ingeniosus et omnium rerum scius. Si in
Virgine MC. fuerit inventum, in magnis <(erit> promo
tionibus constitutus, et multis potestatis gratia prae-
25 feretur. Consequetur maximam licentiae potestatem,
et iussiones eius audientium turba servabit, et multi
per eum habebunt vitae ac vivendi subsidia, et cui
cunque aliquid tale contulerit, ipse ei ingratus semper
existit. Si occasus in Geminis fuerit inventus, et filios 25 1
1 in v en tu m om. T 4 e x se q u e tu r T ] e x e r c e b it A 5 pros
per a 7 m a lo r u m T | e t fe lic it a s T 10 dei. a (e x p e ria tu r v el
A) 12 s e d itio n ib u s x | e t] sed £ 13 lac. stat. £ 15 in IMC.
T au ru s A |add. a 18 d is c ip lin a m sive A 19 v a rieta tem A 0
(d is cip l. s e v e rita te m 6) 20 lo n g o te m p o re p o n d e re A | sen ectu
tisq u e T (-te q u e A) | o p p ressu s v] pressu s 22 dei.DEa | <(suo)>
o m . £ | o rd in a tu s A 24 lemma om. A 25 add. a 26 a m i
cis a c n e ce ssa riis x 27 e t om. EN 28 e x ] d e a ; an a b ? £ |
h is T ] illis A 29 lo n g in q u is a
V 1, 30—35. 17
II.
Quia itaque generaliter diximus, quid * * * * * h a -1
bentia horoscopus <(in^> stellarum finibus faciat. Tu
intento animo ea quae dicimus accipias et assidua
&lectione memoriae manda. Aliter enim fata hominum
explicare non poteris, nisi haec omnia tenax memoriajo i . s f i i
crebra exercitatione possederit.
[H o ro sc o p u s in fin ib u s S atu rn i.] Si horosco-2
pus in finibus Saturni fuerit inventus, faciet pigros
io semper ac tardos, et alta taciturnitate mentis obscuros,
malos malitiosos, et qui sint ab omni bonitatis gratia
separati, et quorum consilia tardos habeant semper
effectus, et qui omnes vario odiorum genere perse
quantur, et quorum irae perpetua se indignatione con-
15 tinuent. Quodsi in finibus Saturni horoscopo con
stituto ipse Saturnus in iisdem partibus partiliter fu
erit inventus, denegabit fratres, aut quicumque primi
nati fuerint, misera eos morte prosternit, aut infortu
nium perpetuae decernit orbitatis, ut semper his filio-
20 rum soboles denegetur. Si Iuppiter in Saturni finibus 3
fuerit inventus, id est in quibus est horoscopus con
stitutus, faciet strictos avaros sordidos, et qui in
omni vita laetitiae gratiam vitent, servilibus semper
studiis et moribus inplicati, et qui omnem substantiam
25 suam ad alios donationis titulo transferant. Quodsi
Mars in ipsis partibus fuerit inventus, faciet sceleratos
crudeles, et totius malitiae acerbitate possessos, et qui
se variis generibus ad varios actus aut locent semper
aut vendant. Sed malitia eorum et facinus nunquam
HI.
Quia horoscopi decreta partiliter diximus, nunc ex- 1
15 plicemus quid stellae <(in^ signis singulis constitutae
* * * * * in quolibet loco partiliter intimabo, ne cum
libros nostros malignus lector acceperit, aliquid nos
dicat tibi invidiae stridoribus denegasse.
[S a tu rn u s in A rie te .] In cuiuscumque genitura foi.59v n
20 Saturnus in Ariete fuerit inventus, in prima aetate 2
faciet malis et infelicibus actibus inplicari, et in om
nibus semper inpediet. Sed et cum primum circulum
cursus sui Saturnus inpleverit, id est primos X X X an
nos, paternam et maternam substantiam minuit, et
25 quicquid ex his facultatis acceperit, aut minuet sem
per aut perdet, et assiduis amissionibus et damnis
frequentibus fatigabitur, sed posteaquam prioris sub-4
15 IY .
Sed nunc explicatis Saturni decretis ad Iovis d e -1
creta veniamus.
[Iu p p ite r in A r ie te .] Quicunque Iovem in Ariete 2
habuerint, in prima aetate in omni actu turbantur, quam-
20 diu conpleverint geniturae contraria. Sed cum haec
tempora conpleta fuerint, tunc honestates tunc felices
actus tunc bona tempora tunc proficiendi tempus tunc
maximorum negotiorum actus decernuntur, tunc po
tentium et magnorum virorum amicitiis copulantur,
25 aut in magnis ac regiis domibus constitutis potentis
administrationis officia creduntur, tunc patrimonia ma
xima consequuntur, et dominandi accipiunt potestatem,
et ex uxoribus et filiis laetitiae relevantur augmento.
Tunc enim conferuntur potentiae et honoris insignia,3
V.
fui. 6rf i Cum talibus si consortium iungas, nunquam illis
1 fidei tuae secreta conmittas, nunquam aliquid simplici
ratione conmendes. * * * * * abnegabunt, et inpuden-
tiam suam inreligiosa periurii defensione conmunient. 10
Erunt ad omne perfidiae facinus armati, praesertim si
sic Mercurio constituto rursus in Mercurii finibus Mars
fuerit inventus, vel si in deiectis geniturae locis Mer
curium positum Mars superior effectus quadrata radia-
2tione pulsaverit. Tunc etiam propter baec criminum 15
facinora aut diuturna carceris custodia aut perpetuis
damnantur exsiliis, aut criminum f portione possedi,
sed et metuentes inminentis sententiae severitatem, de
sertis patris laribus, ad semota et longinqua loca
fugitivo errore ducuntur. Quodsi sic Mercurio et Marte 20
V I.
VII.
1 Haec tibi sunt omnia Mavorti decus nostrum, spe
cialiter intimata, nec a nobis aliquid [de me] est
praetermissum, quod [non] d iv in i v e te re s et istius
interpretes disciplinae prudentis sollertiae et docti ser 10
monis studio protulerunt. Sed hoc quod frequenter
diximus iisdem prudentiae tuae commonitionibus in
timamus, ut omnem vim stellarum, mixturas omnium
signorum, partium etiam efficacias pro locorum pote
statibus conpares, nec ex unius stellae cursu totam 15
2 geniturae velis explicare substantiam, sed horoscopum
cum X II locorum potestatibus iungas, stellas etiam
cum stellis singulis conpares, et quaeras quae stellae
cum horoscopo qua radiatione iungantur, et quatenus
vires suas stellae et ipsae aut inpugnent aut eriganftur], 20
quas etiam formas singulis stellis signorum aut partium
naturalis species attribuat, quid singulorum etiam lo
corum ac cardinum decernat auctoritas. Cum haec om
nia sagaci fuerint inquisitione collecta, tunc inspecta
geniturae substantia de singulis rebus prome senten 25
tias, sed has easdem moderata prius conparatione for-
3 matas. Ortus etiam et anaphoras signorum diligenter
I
74 FIRMICI
4 ra tio n e v] ra d ia tio n e | co n se q u u n tu r A 5 c o n sp ic ia n
P ] om. A corr. et dei. g cl. Catal. 6 fu e rit S o li A 8 <(de-
iectionum^> h u m il. £ 10 d ig n . p r o m o t. vel p r o m o tio n u m d ig n i
ta tib u s £ | d ig n ita tib u s A 12 fa c ie n t e tia m P 13 orn a ri a]
orn a re P (e x o rn a re A) o n a ri D on ere N 16 fa c ie t P fa c it
A corr. a 19 sunt A 20 lo c is g e n itu ra e P 22 p r o s p i
cu am A 23 p u d ic itia e A | b o n a e q u e om. P | e x o rn a t P
VI 3 , 9— 13 75
IY . 15
1 [Iu p p ite r et M ars tr ig o n i.] Si Iuppiter cum
Marte fuerit trigonica radiatione coniunctus, et sint
ambo in oportunis geniturae locis positi, et ab om
nibus deiectionum humilitatibus separati, maxima di
gnitatis imperia, et magnam decernunt licentiae pote 20
statem, et reddunt tales qui omnes actus felicissimis
rationibus conpleant, et maximae etiam administrationis
officia decernunt, et tales eos efficiunt ut illis crebri
honores regiis iudiciis conferantur.
2 [Iu p p ite r et S o l tr ig o n i.] Si Iuppiter cum Sole 25
fuerit trigonica radiatione coniunctus, et sint ambo in
oportunis geniturae locis positi, et ab omnibus deiec-
y.
1 [M ars et S o l tr ig o n i.] Si Mars et Sol fuerint
trigonica radiatione coniuncti, et sint ambo in opor 20
tunis geniturae locis positi, et ab omnibus deiectionum
humilitatibus separati, maximae potestatis et maximae
decernunt dignitatis insignia, praesertim si in nocturna
genitura in dextro Martis Sol [a] latere fuerit con-
VI. 20
VII.
[L una et Y e n u s trig o n a e .] Si Luna'et Yenus /oi.G9v i
trigonica fuerint radiatione coniunctae, et sint ambae 1
in oportunis geniturae locis positae, et ab omnibus
io deiectionum humilitatibus separatae, et sit Luna mi
nuta luminibus, sit etiam nocturna genitura, altissimae
per ipsas felicitatis decernuntur insignia. Tunc actus, 2
tunc gloria ex ista coniunctionis societate decernitur,
tunc circa filios maternus crescit affectus, tunc rnatri-
15 monia incorrupta pudicitiae fides servat, tunc * * *
filiorum caritati amabili gratia semper insinuant, tunc
fratres diliguntur fido affectu, tunc gratiae venustatis,
tunc laetitiae felicitatis, tunc gloriosa traditur poten
tiae disciplina.
VIII.
[L un a et M e rcu riu s tr ig o n i.] Si Luna Mercurio 1
trigonica fuerit radiatione coniuncta, et sint ambo in
oportunis geniturae locis positi, et ab omnibus deiec-
IX.
1 Nunc tibi quadratae radiationis explicabo decreta,
quae societas forti ac minaci semper radiatione con-
ponitur. Ex ista enim coniunctione malivolarum stel
larum virtus augetur, et benivolarum praesidia inter 20
dum victa * * * minax radiatio, quae cum diametra
radiatione in malis perpetrandis [ac] pari semper po
testate grassatur.
2 [S a tu r n u s et I u p p it e r q u a d ra ti.] Si Iuppiter
et Saturnus quadrata fuerint radiatione coniuncti, et 25
sit superior Saturnus, dextri quadrati superiorem pos-
X. io
1 [Iu p p ite r et M ars q u ad rati.] Si Iuppiter et Mars
quadrata fuerint radiatione coniuncti, et dextri qua
drati Iuppiter superiorem possidens partem in sinistro
quadrato Martem constitutum minaci radiatione re
spexerit, ista coniunctio maximae gloriae decernit in 15
signia, et Ros eosdem bona conmendatione semper
2 insinuat, et gloriosa bonorum decernit insignia. Alios
.70®/militaribus faciet officiis inplicari, alios regalibus de
putat domibus, et nobilium ac publicorum actuum de
cernit officia. Facit istis negotiorum officiis sublevari, 20
ut Raec negotia cum maximo consequantur dignitatis
XI.
1 [M ars et S o l q u a d ra ti.] Si Mars et Sol qua 20
drata fuerint radiatione coniuncti, et dextri quadrati
Mars superiorem possidens partem in sinistro Solem
positum minaci radiatione respexerit, nullum infortu
niorum casum praetermittit ista coniunctio, et omnes
X II.
[S o l et L u n a q u ad rati.] Si Sol et Luna q u a -1
io drata fuerint radiatione coniuncti, sive dextrum sive
sinistrum latus cardinaliter possidentes, in decretis
hominum efficaciam ex aliarum stellarum testimoniis
sortiuntur. Cum enim ad istam coniunctionem beni-
volarum stellarum radius prosperae * * * societatis ac-
15 cesserit, actus maximi, idonea vitae substantia, glo
riosae dignitatis insignia ex prosperis semper con-
mendationibus conferuntur. Si vero malivolae stellae 2
sine. praesidio benivolarum istam Solis ac Lunae $o-foi.72ri
cietatem maligna radiatione convenerint, maxima vitae
20 discrimina et maxima infortuniorum decernuntur in
commoda. Sed si sic malivolarum stellarum radiis
adiunctis Luna plena luminibus feratur ad Iovem, et
Iuppiter coniunctionem Lunae crescentis exceperit, no
bilitatis insignia cum maxima decernit invidia. Quodsi
25 praecedenti coniunctioni Iovis fuerint praesidia dene
gata, fortiter malivolarum stellarum nociva crescit in-
probitas.
2 179, 32 dvonleiuv xfj firjxgi k c c I fiiov g t z c c v l v , tgj di xiXavag
yiaX xv%ri<s yux&cdQSGiv. 13 176, 30 vno 4iog ugm^svoi (15) tcqcc-
lacoff, Sontis nal GvGxaGsag aixioi' V7tb di %a.v.onoi&v dgdoiisvoi
XccXsTtol tiq6s xs xov piov hccI avxr\v xrjv £aijv. sl dh V7tb %cc-
y.onoLG)v ybhv OQtbvxca, i) dh ZJsXtfvT] Gvvodsvsi xa di/, XcciMQOvg
tiiv, ^aGY.aivo^iivovg di.4
XIII.
1 [V e n u s et M e rc u r iu s q u a d ra ti.] Si Venus et
Mercurius quadrata fuerint radiatione coniuncti, qui
cunque ipsorum dextrum quadratum [levum] possederit,
omnia aequabili ratione decernunt. Praeclara enim et 5
amabilis cuiusdam artis officia decernit ista coniunctio,
aut magnae cuiusdam doctrinae ex ista coniunctione
traditur disciplina, ut ex hoc institutionis officio cla
rae conversationis notitiam consequantur. His a mu
lierum amoribus malignus sermo spargit infamiam. 10
2 [V e n u s et L u n a quad ratae.] Si Venus et Luna
quadrata fuerint radiatione coniunctae, et dextri qua
drati Luna superiorem possidens partem in sinistro
quadrato Venerem positam minaci radiatione respexerit,
maxima divitiarum lucra decernit ista coniunctio. Sed 15
viros feminarum causa variis semper afficit damnis,
3 aut infamiae detrimenta semper inponit. Si vero Ve
nus superior effecta et dextrum possidens latus Lu
nam in inferiori loco constitutam quadrata radiatione
respexerit, maximam felicitatem prosperis semper auget 20
augmentis, et praecedentibus bonis meliora decernit,
et actus et vitam ista coniunctio honesta conversatione
condecorat, et incorruptum circa eos amorem servat
uxorum, et puros ac bonos coniugum decernit affectus,
X IV .
[L una et M e rcu riu s q u ad rati.] Si Luna et M e r -1
io curius quadrata fuerint radiatione coni uncti, et dextri
quadrati Mercurius superiorem possidens partem in
sinistro quadrato Lunam positam minaci radiatione
respexerit, ex ista coniunctione sapientiae ornatus et
docta orationis facundia honesto sermone decernitur.
15 Sed his ex populari seditione discrimen frequenter ad-
fertur. Sed si sic Mercurium constitutum malivola 2
stella superior effecta quadrata radiatione respexerit,
ut Lunam quidem de diametro, Mercurium vero de
quadrato respiciat, metuendum falsi crimen inpingit,
20 et facit in isto facinore detectos aut in custodia con
stitui, aut in carcerem trudi, aut vincula et exilium
publicae sententiae animadversione patientur. Si vero 3
Luna superior effecta et dextrum possidens latus Mer
curium in inferiori loco constitutum quadrata radia-
l.72v I XV.
1 [S a tu rn u s et I u p p ite r d ia m e tri.] [Si] Dia- 15
metra radiatio[ne] contraria se potestate semper in-
pugnat, et inimico contra se genere societatis exurgit,
2 et ipsa itaque sicut quadrata minax radiatio est. Unde
Saturnus et Iuppiter si diametra se radiatione respe
xerint, et in contrariis constituti locis longa se invicem 20
virium suarum potestate pulsaverint, in omnibus ac
tibus ista coniunctio multa infortuniorum decernit ex
itia, et ex casu filiorum acerba doloris tormenta sem-
[S a tu rn u s et L u n a d ia m etri.] Si Saturnus et 19
Luna diametra se radiatione respexerint, et in contra-
5 X V I.
[Iu p p ite r et M ars d ia m etri.] Si Iuppiter et Mars 1
diametra se radiatione respexerint, et in contrariis con
stituti locis longa se invicem [sibi] radiorum <(suo
rum) potestate pulsaverint, omnem vitae inaequalitatem
io et patrimonii lacerationem assidua ratione decernunt.
Sed et omnium amicorum ex ista radiatione f et assi
duis offensis contra illos odium concitatur, et maxima
periculorum discrimina aut ex turbulentis conversatio
nibus <aut ex)> temerariis actibus inferuntur,
is [Iu p p ite r et S o l d ia m etri.] Si Iuppiter et S o l2
diametra se radiatione respexerint, et in contrariis con
stituti locis longa se invicem radiorum suorum pote
state pulsaverint, paternas facultates miseris faciunt
lacerationibus dissipari, sed et omnem vitam et sub-
20 stantiam et praecedentis dignitatis gradus miseris bo
norum deiectionibus minuunt[ur], ut semper inferiores
praeferantur illis licentia potestatis. Sed haec in di
urna genitura minuuntur, in nocturna fortius conva
lescunt.
X V II.
1 [M ars et S o l d ia m e tri.] Si Mars et Sol diametra
se radiatione respexerint, et in contrariis constituti
locis longa se invicem radiorum suorum potestate
pulsaverint, et sit diurna genitura, patrem ista radiatio 5
misera mortis atrocitate prosternit, aut lumina gravi
oculorum valitudine semper excaecat. Ipsos vero ex
altis deiectos locis misera laceratione praecipitat, aut
[ex altis deiectos locis] grave nescientibus periculum
semper adfertur, et omnes actus gravibus facit con- io
trarietatibus impediri. Si verot fuerit nocturna geni
tura, fractis viribus substantiam omnem fatigati cor
poris inbecillitate debilitat, et lacerato ac dissipato
patrimonio egestatem mendicitatis inponit.
2 [M ars et V e n u s d ia m etri.] Si Mars et Venus 15
diametra se radiatione respexerint, et in contrariis con
stituti locis longa se invicem radiorum suorum pote
state pulsaverint, et sit diurna genitura, vagis semper
facient errorum vitiis inplicari, sed et aegritudinum
incommoda assidua ra[dia]tione decernunt. Nuptias vero 20
et filios Venus et Mars sic positi invido stridore sem
per inpugnant. Quodsi in tropicis signis constituti
diametra se radiatione respexerint, decernunt ea quae
eos quadratos decernere in superioribus partibus diximus,
praesertim si se de Capricorno et de Cancro ista ra- 25
X V III.
[S o l et L u n a d ia m etri.] Si Sol et Luna dia-
metra se radiatione respexerint, et in contrariis con
stituti locis longa se invicem radiorum suorum pote
state pulsaverint, vitam et statum hominis substantiae 15
que ordinem et omnia dignitatis insignia varia faciunt
ratione mutari. Tunc enim collatis divitiis rursus onus
paupertatis affertur, <tunc> paupertatis incommoda
aliarum divitiarum rursus solaciis relaxantur. Faciunt
n v i etiam circa vultum indecorae valitudinis vitia, sed et 20
corpus misera contractione debilitant.
X IX .
[V e n u s et L u n a d ia m etri.] Si Venus et Luna
diametra se radiatione respexerint, et in contrariis
constitutae locis longa se invicem radiorum suorum 25
XX.
[M ercu riu s et L u n a d ia m etri.] Si Mercurius et
Luna diametra se radiatione respexerint, et in con
trariis constituti locis longa se invicem radiorum suo-
10 rum potestate pulsaverint, effrenatae multitudinis im
petum et popularis seditionis suscitant cruenta dis
crimina, ut eos semper in coetu publico vox maligna
populi persequatur. Sed et animo et verbis eorum
deiectam trepidationem timoris indicunt.
i5 XXL
[De ex ago n is.] Cum stellae exagona <(se)> radia
tione respexerint, haec decernunt quae ex trigonica
diximus radiatione decernere. Sed decretorum ipsorum
ex aliqua parte minuitur effectus, et languidis viribus
20 destituta radiatio in genituris omnibus efficaciam sui
minori potestate conponit. Sed illud meminisse te
convenit, quod hebent exagona viribus si tropicis vel
X X II. .
1 [De b is qui sim u l sunt.] Ut omnifariam tibi,
Mavorti decus nostrum, integras mixturarum efficacias 5
intimemus, extricatis trigonis mixturis pariter et qua
dratis, et omni diametrorum radiatione specialiter ex
plicata, nunc iunctas stellarum societates manifesta
sermonis interpretatione signabimus, ut omni mixtu-
foi.74vi i rarum temperatione monstrata ad specialia apoteles- 10
matum decreta veniamus.
2 [S a tu rn u s et Iu p p ite r sim u l.] Si Saturnus et
Iuppiter unum hospitium partis acceperint, et in uno
loco pariter constituti aequabili societatis potestate
iungantur, si in opportunis geniturae locis et in his 15
in quibus gaudent signis vel partibus ista fuerint ra
diatione societatis coniuncti, felicitatis insignia, patri
monii augmenta, gloriae commoda, virtutis incorrupta
praesidia, felicem sobolem filiorum ex ista societate
3 decernunt, praesertim si fuerit diurna genitura. Tunc 20
enim actus maximos, tunc procurationis officia, tunc
iniungunt alienae substantiae facultatem. Sed si eos
sic positos ex superiori loco Mars minaci radiatione
pulsaverit, totum hoc quod diximus invida Martis ra
diatione mutatur. 25
4 [S a tu rn u s et M ars p a r ite r.] Si Saturnus et Mars
12 161, 32 M sta Sh A los a>v 6 Kgovog . . . GvpPalXsuxL sig
olxovoiiLccg xccl inirgOTtag %ccl ccXXorgLcov $gycov x al xrrjjumov
i^LTtLGTSVGLV i-Govrca ds itccl xip7\{xiY.oi), rov "Agstog pr} ogoovTog.
26 Doroth. Sidon. I I I (l. c. p. 71) r\v d’ ag *EvvccXicp Gvviy Kgo-
2 intervenerit N] intervenit JH intraverit D 7 omnia J G B
8 iuncturas A | proprietates v 9 signabimus N] signavimus |
omnium m. interpretatione N 12 Coniunctio Saturni et Iovis
N et sic semper 13 unumj unius g et deinceps 14 potestate
societatis N potestatis societate DG 16 signis alter eorum
vel A | ratione A 22 iniungunt N] iungunt | facultatem N]
facultate postestate A potestatem BGD
YI 21— 22, 6. 115
X XIII.
1 [Iu p p ite r et M ars p ariter.] Si Iuppiter et Mars
[in unum] pariter fuerint collocati, <ef> in eodem signo
pariter constituti aequabili societatis potestate iun-
gantur, maxima decernunt insignia dignitatum, et ma 10
ximam conferunt licentiae potestatem. Faciunt enim
bomines magnarum civitatum aut magnarum regionum
officia gubernantes, et in maximis populis habentes
2 gloriosae licentiae potestates. Erunt etiam tales qui
omnia quae desiderant prospero consequantur eventu, 15
praesertim si in oportunis geniturae locis positi vel
in primis cardinibus vel in quinto aut in undecimo
ab horoscopo loco in domo Iovis aut in domo Martis
simul fuerint constituti. Tunc enim fasces tunc arma
tunc illis maximi conmittuntur exercitus, tunc in 20
magnis honoribus constituti magnificae potestatis li
centiam sortiuntur.
3 [Iu p p ite r et S o l p a riter.] Si Iuppiter et Sol in
eodem signo pariter fuerint constituti, et sit Iuppiter
radiis Solis absconsus, omnem felicitatis ordinem variis 25
f
1 add. N | dei. x 8 dei. £ | pariter simul DBG | fue
rint pariter N | add. N 9 et aequabili A 12 religionum
a 13 habentes om. AB 14 potestatem A 14 prospere
r prosper A corr. a | consequatur A | eventus corr. a
17 aut] vel GNv 19 fasces tunc enim arma T 23 Iup
piter et Sol si A 24 constituti fuerint A
VI 22, 18—23, 4. 121
deiectionibus minuit. Si vero Iuppiter liberatus radiis
Solis in matutino ortu constitutus eiusdem signi cum
Sole hospitio copuletur, fatum substantiam vitam et
ex istis felicitatibus fructus cum maxima etiam ho-
5 noris potestate decernit, et bono parentum videbuntur
esse progeniti, ut ex die ortus sui omnia parentibus
felicitatis insignia conferantur. Sed et ipsi, qui sic
Iovem et Solem habuerint, felices suscepta sobole gau
debunt.
io [Iu p p ite r et V e n u s p a rite r.] Si Iuppiter et V e -4
nus in eadem parte vel in eodem signo pariter fuerint
constituti, honoris insignia cum maxima decernunt
gratia venustatis, bonorum etiam et magnorum viro
rum fidelibus amicitiis semper associant. Faciunt etiam
15 honesta morum conversatione semper ornatos, et in
tegra fide omnium religionum iura servantes. Erunt
etiam qui sic Iovem habuerint cum Venere, munda
pulchritudinis honestate fulgentes, iudicibus et regi
bus iuncti semper amabili vinculo caritatis. Sed hos
20 ad omnes glorias bonae famae testimonium semper
X X IV .
[C o n iu n ctio M a rtis et S o lis.] Si Mars et S o li
in eodem signo pariter constituti aequabili societatis
20 potestate iungantur, ex ista societate patri aut citum
aut certe malum praeparant exitum. Quodsi simul
constituti aliquem geniturae possederint cardinem, vel
in aliqua anafora cardinis fuerint, tunc exitium pa
ternae calamitatis * * * continuatione decernunt, pa-
25 ternae quoque substantiae facultates miseris laceratio
nibus dissipant. Aliorum oculis nocebunt, aut ex ferro
XXV.
[C o n iu n ctio S o lis et V e n e r is .] Si Sol et Venus 1
5 pariter collocati in eodem signo constituti aequabili
societatis potestate iungantur, facient quidem homines
gloriosos, et qui desiderata omnia facillimis rationibus
consequantur, sed si in diurnis genituris matutina fuerit
Venus, et in nocturnis vespertina. Sed ***** hos eosdem
io miseris matrimoniorum copulationibus iungit, aut dif
ficile decernit uxorem, aut ancillas ad consortium tori
genialis associat, aut uxorum decretarum faciem in
honesta foeditate deturpat. Aliis pauperes, aliis pro
vectae aetatis decernit uxores, aut tales qui sic hahue-
i5 rint Venerem et Solem sortiuntur uxores, quae misera
infelicitate demersae turpi sint conversatione pollutae.
[C o n iu n ctio S o lis et M ercu rii.] Si Sol et M e r-2
curius in eodem signo pariter fuerint constituti, ista
coniunctio aliis potestatibus subiacenti * * * decernuntur
20 officia. * * * Nunquam publicatis actibus enitescunt.
Homines sane faciunt cordatos sui consilii, consiliorum
X X V I.
[C o n iu n c tio V e n e r is et M e rc u r ii.] Si Venus et 1
Mercurius in eodem signo positi aequabili societatis
potestate iungantur, grata homines venustate condeco-
25 rant [grata], et tales efficiunt qui omnia quae desi
derant facillime consequantur, sed quorum animum ad
multarum mulierum consortium prona mentis cupiditas
[C o n iu n ctio L u n ae et V e n e r is .] Si Luna e t 5
Venus in eodem signo pariter constitutae aequabili
societatis potestate iungantur, nimia f viris ornamenta
decernunt. Sed bos eosdem grata pulchritudinis ho-
5 nestate condecorant, et faciunt dignitate bonitatis or
nari. Sed nuptias illis instabiles semper ex ista con-
iunctione decernunt. Nullus enim pariter babens Lu
nam ac Venerem in affectu uxoris fundato ac stabilito
amoris iudicio perseverat. Sed et uxoris animos ab 6
io affectu suo vitio cupiditatum suarum alienari perficiet,
alienarum mulierum concubitus prono desiderans cupi
ditatis ardore. Idem etiam uxorem suam cogit cupi
ditatibus inplicari, ut quicquid ipsis passivis desiderio
rum suorum cupiditatibus f infedatur, id totum etiam
i5 uxori ad simile studium voluptatis mariti errantis pec
cata conmendent, ut et ipsa faciat quicquid maritum
facere prava cupiditate cognovit, ut adulter maritus
suis magisteriis inbutam adulteram faciat uxorem.
X X V II.
20 [C o n iu n ctio L u n a e et M e r c u r ii.] Si Luna et 1
Mercurius pariter collocati aequata societatis potestate
iungantur, omnes doctrinas cum maxima potestate in
sinuant. Nam qui simul habuerint Lunam et Mercu
rium, omnia quae discunt facillimis rationibus conse-
25 quuntur. Sed et [si] simul positi Luna et Mercurius
docile ingenium sapientiae largiuntur. Sed si simul 2
1 X X V III.
Conpletis his omnibus, antequam sermo noster ad 10
horoscoporum transferatur exempla, illud prudentiam
tuam breviter admonemus, ut < ( i n } omni[bus] genitura
consideres, antequam nasceretur homo, cui se primum
nascens Luna coniunxerit. Si enim ortum Lunae aut
simul constitutum benivolum sidus exceperit, aut eam 15
prospera radiatione respexerit, eum quem imminens
partus vicinum fecerit luci, bonum faciet ordinem ge
niturae sortiri. Si vero mal<(ivol)>arum stellarum fuerit
sociata consortio, mediocris et ingloriae genitura sub
stantiae praeparatur. 20
2 Omnes tibi, Mavorti decus nostrum, mixturarum ex
plicavimus potestates: quid singulae stellae iunctae tri-
gonica societate perficiant, quid quadrata radiatione de
cernant, quid efficiant diametra sibi potestate semper
oppositae, quid largiantur aequabili copulatione con- 25
iunctae, quid exagonae humilis potestatis auctoritate
perficiant. Sed ut haec omnia prudentiae tuae mani
festius intimemus, omni apotelesmatum ratione confusa,
tt]v elg Ttcadeiccv ncci Xoyov l6%vv . . . (2) avETtlpovog de xcctg
31qcc£s6l xcci xalg yvmyLcag xal 7(eqI xov (ttov ccvm[icdog.4
5 X X IX .
[De se rv o ru m n a tiv ita tib u s .] Si Luna et Iu p -1
piter partili fuerint radiatione coniuncti, et eos simul
partiliter collocatos in dextro quadrato positus Sa
turnus partili radiatione respexerit, et Mars simili bos
io eosdem per quadratum minaci radiatione percutiat, Sol
vero sit in VI. vel in X II. loco, ex ista coniunctione
[percutiat societate] servilis genitura decernitur, nec
expugnatus ex utroque latere Iuppiter servilibus po
terit necessitatibus liberare. Si in MC. Luna fuerit 2
15 inventa, et in eodem loco fuerit Iuppiter constitutus,
et Mars coniunctionem Lunae crescentis exceperit, et.
coniunctionem Martis et Lunae Saturnus minaci radia
tione respexerit, bonos quidem servos facient, sed in
felicitatis onere semper gravatos.
20 Si Lunam de diametro Mars et Saturnus pariter 3
aspexerint, et nulla benivolarum stellarum vel Lunam
vel illos qui sunt in diametro constituti, salutari ra
diatione convenerit, aut servos efficiet ista coniunctio,
aut privatos parentum praesidio misero faciet orbitatis
25 onere praegravari.
Si Venerem et Lunam in diversis locis constitutas 4
Saturnus et Mars quadrata vel diametra radiatione re
spexerint, et bis omnibus Iovis oportunum testimo
nium denegetur, a servis parentibus natos ista con
so iunctio perpetuo faciet servitutis onere praegravari.
Si horoscopi partem Iuppiter et Venus prospera 55
XXX.
Si in Saturni signo Iuppiter et Venus simul positi 1
easdem possederint partes, et Saturnus in vicino sit
signo, id est in secundo fuerit inventus, ut ipse
20 primus coniunctionem Veneris venientis (ex^cipiat, et
Mars Lunam respiciens quacunque Veneri radiatione
iungatur, Saturnus etiam Lunam pariter aspiciat, et
Sol sit in MC., Luna et horoscopo in Cancro consti
tutis [si], incesto furoris ardore et potestatis alicuius
25 praesidio sublevati matrum suarum conubia sortiuntur,
aut novercas suas praepostero mentis ardore * * * *
1 inventus] effectus £ 2 add. £ 7 fuerit] explicit ad
ditamentum N W | effecta N W ] effectus | sit £] sic T A | etiam]
et N W | ipsa N W ] ipse 8 add. N W | nocturna N W corr. £
10 excidit fere effectus, et' sit etiam ipse sic ut diximus
11 persuas. puellae W b 12 ex (h a c> a (ista> % 14 sed £]
et | si om. D G N W & 19 ita ut W b 20 primos corr. W b a |
coniunctionum corr. W im. | Veneris W im. a ] muneris JT numeris
A numeros W in textu | venientes W (corr. im.) | excipiat £] cu
piat A B capiat cet. 21 quicunque P | Veneris corr. N W
23 et] in W | horoscopo . . . constitutis N WJ horoscopus . . . con
stituti 24 dei. x hii W b hi a 25 sortiantur corr. W b 26 no
verca sua A G D | <^et incesta furorisy add. e. g. £ (cupid. om. W )
140 FIRMICI
X X X I.
Sed sufficienter tibi; Mavorti decus nostrum, illu
strium virorum decreta narravimus. Nunc ad incepti
operis ordinem revertamur.
5 Si Saturnus in Libra fuerit constitutus, in finibus 1
scilicet Iovis et in altitudine sua, et in eadem parte ho
roscopus fuerit inventus, in Ariete vero Venus constituta
horoscopum ex occasu diametra radiatione respiciat,
Mars vero et Luna aequata partium societate coniuncti
io in MC. sint partili ter collocati, Sol vero et Mercurius
in Geminis constituti nonum ab horoscopo locum te
neant, Iuppiter vero in Aquario positus et stationem
faciens quintum geniturae possederit locum, haec ge
nitura potentissimum regni decernit imperium, vel po-
15 tentis dignitatis decernit insignia.
Si Luna in duodecimo ab horoscopo loco id est 2
in cacodaemone fuerit inventa, et sit in eo signo quod
Saturni dicitur trigonum, id est in Aquario aut in
Geminis aut in Libra, Sol vero in sexto ab horoscopo
20 loco constitutus Lunam diametra radiatione respiciat,
similique sint partium societate coniuncti, Iuppiter
vero in octavo sit geniturae loco constitutus, laborio
sae paupertatis ex ista genitura et miserae mendicitatis
decernuntur incommoda.
25 Si Luna et Mars in septimo sint ab horoscopo 3
loco constituti, id est in occasu, et sint in eo signo
constituti, in quo Martis invenitur trigonum, id est
aut in Cancro aut in Scorpione aut in Piscibus, Iup- foi. 7s r i
piter vero in MC. sit partili ter collocatus, et eis Sol
30 trigonica radiatione iungatur, athletam faciet ista ge
nitura, sed qui sacri certaminis victor famosa reportet
insignia coronarum.6
\
158 FIKMICI
X X X II.
1 Expositis bis omnibus quae mixtura temperationis
ostendit, et diligenti ratione conpositis, ad finem libri 20
buius, Mavorti decus nostrum, properat oratio. Sed
est adhuc quod ad plenam operis huius substantiam
requiratur, quod tibi nunc verissima expositione mon
strabo. Aliter enim ad secreta matheseos venire non
possumus, quae septimus habebit liber, et ad sphaeram 25
barbaricam, quam octavi tibi libri corpus ostendit, nisi
omnia prius quae ad fundamenta totius scientiae per-
2tinent, diligenti fuerint ratione collecta. Ostendemus
X X X III.
1 Coepimus tibi Mavorti omnia secreta matheseos
verissimis definitionum sententiis intimare, sed plenis- 5
simum tibi horum omnium tractatum liber septimus
monstrat, ut omnia sine aliqua difficultate facillimis
ac verissimis possis inquisitionibus invenire. Sed ad
complementum huius libri illud addetur, ut demon
strem tibi, quae stella cum domina temporum fuerit, 10
et sibi ceterisque stellis totam X annorum ac IX men
sium diviserit substantiam, quid et qua ratione de
cernat. Quatenus autem inveniatur temporum dominus,
quem Graeci chronocratorem vocant, in libro institu
tionis manifesta ratione monstravimus; quam rem dili- 15
genter inquire, ut possis periculorum ordines et exitus
invenire.
2 Si Saturnus temporum dominus fuerit effectus, sibi
ex omni tempore sicut in libro institutionis diximus,
X X X <(ven)>dicat menses. Respice itaque quatenus sit 20
in genitura positus, et an sit diurna genitura an vero
nocturna, et an geniturae cardines teneat, et quid ex
signi natura vel ex loci potestate decernat. Quae cum
omnia diligenti ratione collegeris, tunc invenies quid
3 faciat cum dominus temporum fuerit. Si enim in ge- 25
nitura pericula ab ipso decreta fuerint, tunc exequitur
quicquid ante decreverat. Si orbitatem in genitura
decernat, tunc [enim] miseram filiorum sobolem cru
deli potestate persequitur. Si viduitatem decreverit,
tunc matrimonium aut morte aut dissensione dissociat. 301
X X X I Y . [IUPPITER.]
Cum ad Iovem ordo temporum venerit, etiam ipsi 1
anni X et menses IX deferentur. Sed hoc omne tem
pus etiam ab ipso simili ratione dividitur. Inspiciendus
5 est itaque etiam ipse cum dominus fuerit, quatenus
sit in genitura positus, et in quibus sit signis et in
quibus partibus collocatus, et an sit in primis an vero
in secundis cardinibus constitutus, et an in secundis
geniturae <^locis)> an vero in pigris atque deiectis, et
io an sit diurna genitura, an vero nocturna. E x bis enim 2
omnibus cum dominus temporum fuerit, decretorum
eius efficacias invenimus. Quicquid enim in genitura
a Iove decretum fuerit, cum dominium temporum nac-
tus fuerit reddit. Sed boc et in ceteris omnibus
15 stellis servare debebis. Quicquid enim de Saturno et
de Iove diximus, boc et in ceteris stellis simili debes
ratione colligere. Omnes enim stellae quicquid in
genitura decreverint, sive sint prospera sive mala, cum
temporum dominium nactae fuerint exequentur.
20 Cum Iovi X anni et IX menses delati fuerint, ipse 3
sibi primus ex omni boc tempore X II vindicat menses.
In bis itaque X II mensibus, quos sibi ipse Iuppiter
deputavit, felicitates gloriam laetitias pro geniturae foi.8 6 r n
mensura decernit, praesertim si ipse geniturae dominus
25 fuerit. Tunc cuicunque geniturae aut nuptiae aut filii
decreti fuerint, si tempus aetatis admiserit, etiam cum
dominus temporum fuerit, [et] maxima ratione per
ficiet, glorias etiam et honores et augmenta patrimonii
largitur, sicut diximus, pro mensura geniturae.
X X X Y . [MARS.]
1 Cum ad Martem dominium decennii venerit, id est
X annorum et IX mensium, omne hoc tempus etiam
ab ipso iisdem rationibus dividitur. Sed <et in)> hoc
sicut <(in)> Saturno et Iove omnia simili ratione debes 5
inspicere, signum partem condicionem locum testimonia,
ut omnia possis manifestis inquisitionibus invenire.
Cum itaque Mars temporum dominus fuerit effectus,
ex decennio suo sibi X V menses retinet. In bis X V
mensibus actus quidem maximos pro geniturae sub 10
stantia cum potiori turbatione decernit, ut in ipsis
fui. 86v i i actibus qualescunque sint varium periculorum dis
crimen oriatur, praesertim si geniturae fuerit dominus,
et si sit diurna genitura.
2 Si Mars temporum dominus fuerit effectus, ex de 15
cennio suo Saturno X X X deputat menses. Cum itaque
Saturnus deputatum sibi a Marte tempus acceperit,
omnibus conversationibus pigrum tarditatis pondus in-
ponit, ut omnia negotia tarditate semper hebetentur,
et facit inefficax tempus, sordidum squalidum, et ab 20
omnibus actibus separatum.
3 Si Mars temporum dominus fuerit effectus, ex de
cennio suo Iovi X II deputat menses. Cum itaque
Iuppiter deputatum sibi a Marte tempus acceperit,
omnia decernit commoda prosperitatis, et negotia pro 25
spero conpleri faciet semper eventu. Lucra etiam et1
X X X V I. [SOL.] 25
X X X V II. [V E N U S.]
5 Veneri quoque X annorum et IX mensium spatia 1
deferentur. Cum itaque Venus domina temporum fue
rit, omnia et in ipsa pari debes ratione perspicere,
quae in ceteris observanda esse monstravimus. Ex
omni itaque hoc tempore ipsa sibi V III tantum vin-
10 dicat menses. Hoc itaque omni tempore <(tori^ con-
iugalis affectum maxima relevat gratia venustatis, sed
et laetitiam maxima cum securitate decernit, praesertim
si geniturae fuerit domina.
Si Venus temporum domina fuerit effecta, ex d e-2
is cennio suo Saturno X X X deputat menses. Cum itaque
Saturnus deputatum sibi a Venere tempus acceperit,
aut * * * * * cum muliere graves dissensionis indigna
tiones exagitat. Tunc enim ab uxore aut morte aut
simultatibus separantur.
20 Si Venus temporum domina fuerit effecta, ex d e -3
cennio suo Iovi X II deputat menses. Cum itaque foi.87* i i
Iuppiter deputatum sibi a Venere .tempus acceperit,
bonum quidem tempus et laetum decernit, sed quas
dam infamias cogitabit.
25 Si Venus temporum domina fuerit effecta, ex de-4
cennio suo Marti X V deputat menses. Cum itaque
Mars deputatum sibi a Venere tempus acceperit, multa
X X X V H I. [M ERCURIUS.]
Mercurio quoque X annorum et IX mensium sp a -1
tia deferentur; et in hoc itaque omnia sicut in ceteris
stellis simili debemus ratione colligere. Cum itaque f o i . s s n
5 <Mercurius> temporum dominus fuerit, ex decennio suo
X X sibi menses reservat. Hoc itaque omni tempore
id est X X mensibus omnia bona ex assiduis felicitatibus
decernuntur, et facit ut omnes actus prospere sequatur
eventus, praesertim si geniturae fuerit dominus et bene
io sit collocatus.
Si Mercurius temporum dominus fuerit effectus, ex 2
decennio suo Saturno X X X deputat menses. Cum ita
que Saturnus deputatum sibi * a Mercurio tempus ac
ceperit, domesticorum mortes ex assidua infortunio-
1 5 rum calamitate decernit, parentum affinium patronorum,
X X X I X . [LU N A .]
1 Lunae quoque X annorum et IX mensium spatia
deferentur; et in hac itaque sicut in omnibus ceteris
stellis, omnia debes diligenti ratione tractare. E x hoc
itaque decennio Luna sibimet ipsa X X V menses re 25
servat. Hoc itaque tempore quo sibi Luna X X V
mensium deputat spatia, si sit sic posita ut minuta
4 deputat X IX AB 6 animi A 9 Cum — 10 acce
perit r j Sed tunc Venus A 12 vel tota quiete T ] omnia
quietis A salutem quietem 6 cf. 197, 2 vitae quietae £ 17 ma
xima aegritudinum A 18 ad x] aut 19 frigidus A | ad
det £ post Krollii addit] adiuvet | torporem x] tempus 20 sed
£] et | mitigarit corr. x (an codicum textus tenendus lacuna post
mentis? statuta respice clausulam adiuvet tempus £) 21 lemma
om. A 22 X anni et IX (VIII AN) menses deferentur A
23 hoc r 24 omnia om. A 25 X X X A 26 quo A] quod
JT | Luna sibi X X V menses deputat A 27 ut A'B] et AG
VI 3 8 , 4— 3 9 , 5. 205
XL.
88v i i His rationibus, Mavorti decus nostrum, temporum
1 summa dividitur. Sed nolo ut in tractatibus ex istis 15
definitionibus abruptae sententiae proferantur. Fre
quenter enim si benivola stella deputatum sibi tem
pus acceperit, si habuerit tunc secum malivolam tem
poralem, * * * * * tunc quadrata vel diametra radiatione
respiciat, bonitatis suae decretum ex malivolae stellae 20
2 potestate dimittit. Hoc idem et in malivola stella si
mili ratione reperies. Nam si deputatum sibi mali
vola stella tempus acceperit, et eam tunc benivola
temporalis aut pariter posita aut prospera radiatione
conposita mitigaverit, omne decretum infortuniorum 25
benivolae stellae salutari praesidio mitigatur.
3 Intimata tibi itaque est sic ut intelligatur, perfecti
III.
/01.91?i [D e g e m in o p a r tu .] Si luppiter et Mercurius
1 pariter positi in horoscopo partiliter sint constituti,
horoscopus autem ipse in duplici sit signo, Luna etiam
in quocumque cardine constituta [signo] fuerit, Sol 5
vero in eo signo in quo est aliam sibi stellam habeat
applicatam, aut gemina est genitura, aut qui sic natus
2 fuerit geminos habebit filios. Illud sane observandum
est, ne quem horum malivola stella superior effecta
respiciat. Nam si unum eorum respexerit, de geminis io
quicumque prior conceptus fuerit, aut in partu morie
tur, aut ante tempus eicietur. Sed et si non fuerit
Luna in cardinibus inventa nec in duplici signo, lup
piter vero et Mercurius sicut ante diximus in duplici
signo constituti in horoscopo sint pariter inventi, Luna 15
vero sit cum aliqua stella coniuncta, aut Sol, gemini
3 nascentur. Si Luna aut cum Mercurio aut cum Iove
fuerit inventa, et Sol aliam stellam sibi habeat appli
catam, et in duplicibus signis constituti invicem se
quacumque radiatione respiciant, sed et si horoscopus 20
in duplici signo fuerit inventus, et habeat [horoscopus]
quamcumque sibi stellam pariter applicatam, gemini
4 nascentur. Sed et si Luna in Io vis aut Mercurii signis
fuerit inventa, luppiter vero et Mercurius sint in horo
scopo constituti aut in occasu [ab] horoscopi, gemini 25
nascentur. Si Luna in duplici signo fuerit inventa,
IY .
1 [D e s e r v ili g en itu ra .] Si Lunam per diametrum
Mars Saturnusve respiciant, aut unus per diametrum
respiciat, alius se quadrata radiatione Lunae coniungat,
servus nascetur, praesertim si Luna in IMC. aut in 10
occasu fuerit inventa. Si vero hos sic positos Iup
piter prospera radiatione respiciat, libertatis praemia
2 consequetur. Si Sol et Mercurius in MC. pariter
fuerint constituti, et Lunam malivola stella diametra
radiatione respiciat, constituta in cacodaemone, qui na 15
tus fuerit mulieri supponetur ancillae. Si vero Iuppiter
quos diximus prospera radiatione respiciat, ingenuae
.^ /m u lie r i supponetur. Si locus Fortunae in malivolae
stellae signo partiliter fuerit inventus, et in hoc
3 signo Mars fuerit inventus, servilis erit ista genitura. 20
Quodsi Mars in matutino ortu in supra dicto loco
cum Saturno fuerit inventus, infelix erit servus.
Quodsi Mars in eo loco quo diximus (c u m ) benivola
stella fuerit inventus, felices servos efficiet. Sed et si
locus Fortunae partiliter in Leone aut in Libra aut 25
in Sagittario aut in Aquario aut in Geminis fuerit
IX . [Q U A T E N U S IN V E N IA S QUIS PRIOR DE 5
P A R E N TIB U S M ORIATUR.]
1 In cuiuscumque genitura Sol male fuerit collocatus,
vel signi eius dominus in quo Sol fuerit inventus,
/oi.93v n pater prior interibit; si vero Luna boc passa fuerit,
mater. Quod dicimus tale est. Si horoscopus in 10
Ariete, Sol in Aquario fuerit inventus, et [Saturnus]
in Piscibus vel in quadratis signis Piscium vitiatus
est dominus signi Solis, id est Saturnus, f a c per boc
pater istius geniturae prior interibit, quia Sol vitiati
et malivoli et interfectoris loco cecidit. Hoc si Lunae 15
2 contigerit, matrem prius dicimus interire. Si vero bis
sic ut diximus ordinatis Mars Saturnum quadrata
radiatione respiciat, pater biothanatus iussu vel ira
principis interibit. Si vero bis sic sicut diximus ordi
natis Iuppiter in cardinibus fuerit inventus, patris in- 20
fortunia mitigantur, sed <(si)> in diurna genitura Solem
respiciat, in nocturna vero Lunam. Hoc enim quod
diximus si in nocturna genitura Luna passa fuerit,
mater similiter interibit. Sed et tunc haec mala for-
XII.
1 [D e b is qui p lu r im a s u x o re s ducunt.] In
omnibus genituris si Saturnus cum Venere in eodem
signo fuerit inventus, siquidem plures Saturnus habuerit
partes, unam decernit uxorem; si vero Venus plurimas 25
habuerit partes, plures decernuntur uxores. Hoc idem
et in mulierum genituris invenies. Venus in occasu
constituta, id est in VII. ab horoscopo loco, ab aliis stu
pratam dabit uxorem, aut sine tabulis matrimonialibus
XIII.
[D e in c e stis n u p tiis.] Quia de incestis nuptiis 1
25 loqui coepimus, praetermissis ceteris haec nunc retrac
tentur. Si in genitura Saturnus in Iovis signo vel in
Io vis finibus fuerit inventus, Iuppiter vero et Venus
X IV .
[D e his qui u x o re s suas o ccid u n t.] Si Venus 1
in domo Martis <^vel)> in finibus eiusdem Martis fuerit,
et Mars in domo Veneris vel in finibus eiusdem Vene-
5 ris collocatus Lunam in signis suis vel in finibus suis
positam plenam luminibus diametra radiatione respi-
ciat, uxores suas suis manibus mariti interficiunt; si
Mars in cardinibus * * * * * facit gladio interire. Si
vero in mulieris genitura Mars in domo sua vel in
io partibus suis positus in MC. fuerit inventus, et Vene
rem diametra radiatione respexerit, mariti interfecti
ab uxoribus interibunt; sed baec sine Io vis testimonio
perficiunt.
[O m n e s V e n e r is a ffe c tu s circa u x o re s i n -2
15 ven ias.] Si locus uxoris partiliter inventus, ea scilicet
ratione quam in praecedenti monstravimus libro, [si]
in Iovis signo fuerit inventus, erit vir ab omnibus
libidinum illecebris separatus. Si vero bunc eundem
locum in Iovis signo positum ipse Iuppiter viderit,
20 aut si in ipso loco fuerit inventus, fortius pudicitiae
gratia convalescit. Si vero in Saturni domo fuerit,
libidinosos efficiet. Sed si bunc locum Saturnus vi
derit, viros circa mulieres suas reddit austeros. Si 3
in Martis signo fuerit inventus, et Mars bunc eundem
25 locum respiciat aut Iuppiter, aut unus ex bis in loco
ipso sit, alius bunc eundem respiciat, faciet viros
uxores suas fido diligere semper affectu. Si vero in
Mercurii signo hic locus fuerit inventus, et Mercurius
ipsum locum videat, aut ibi sit constitutus, passivos
30 amatores faciet; Sol regios faciet, Luna gratos et /01. 95*11
3 add. 6 (e t a) 4 v e l 6] et 5 L u n a . . . p o s it a p le n a
lu m in e A 8 lac. stat. £ | fa c it g la d io om. r 10 suis
om. +AG | Y e n u s A 12 sin e £] in te r (in N) 14 u t o m
nes D {exspectes vehit q u a te n u s om n es) | Y e n e ris ] viro ru m x
16 q u a A | in p r a e c e d e n ti lib r o ] cf. 1S2, 7 sqq. | dei. x£
17 s ig n o B v ] om. A G A 24 h u n c om. A 25 r e s p ic ia t a]
ip su m | u nu s a] Y e n u s 30 fa c ie t poster, om. A
E xkwicps, edd. K r o l l , S k u t s c h et Z i e g l e r . II. 16
242 FIRMICI
X V I.
[Q u a te n u s in v e n ia s q u o t q u is ducat u xo res.] 1
Si Venus in MC. fuerit inventa, et eam Luna trigonica
radiatione respiciat, habeatque etiam ceterarum stella-
20 rum testimonia, unam decernit uxorem. Si vero in
alio quocumque loco fuerit inventa, conputa ab ipsa
Yenere usque ad illud signum in quo partiliter locus
coniugis invenitur, (et)> quantacumque fuerint signa a
Venere usque ad signum coniugis, tantae decernuntur
25 uxores. Sic et in femininis genituris de maritis in
venies. Sed hanc rationem alii probent, a nobis non
probatur.1
2 [D e h is qui m e r e tr ic e s p u b lic a s u x o r e s d u
c u n t, v e l qui cum ta lib u s a d u lte r ia c o m m it
tu nt.] Si Venus cum Marte in V I. ab horoscopo loco
fuerit inventa, et viros adulteros et mulieres adulteras
faciet. Si vero in domo Saturni constituti et cum 5
ipso Saturno in eodem signo partili sint societate con-
iuncti, in VI. scilicet ab horoscopo loco, in mulierum
quidem genitura publicas meretrices faciunt, in viro
rum vero genituris hoc decernitur, <ut> aut meretrices
uxores habeant, aut cum cinaedis publicis inpura libi- 10
dinis cupiditate iungantur.
/oi.96r 11 [Q u a te n u s in v e n ia s q u o t quis m a tr im o n ia
3 so rtia tu r.] Si locum coniugis partiliter inveneris, et
dominus ipsius signi in eodem signo fuerit inventus, con-
pletis primis annis ipsius signi nuptiae decernuntur. Si 15
vero dominus signi ita sit collocatus, ut locum coniugis
id est signum suum nulla radiatione respiciat, et alia
stella in ipso signo sit posita, conpletis primis tem
poribus eius stellae, quae in eodem signo fuerit in
venta, id est in loco coniugis, tunc nuptiae decernun- 20
tur. Si vero nulla stella in ipso signo fuerit collo-
4 cata, post anaforam ipsius signi uxor decernitur. Sed
<est^> et alia ratio subtilior jjartili ratione conposita:
conputa omnium stellarum substantiam, et totum nu
merum unam facito summam, et hanc eandem summam 25
ab hoc signo inchoans, in quo locus coniugis partiliter
fuerit inventus, divide ceteris signis, ita ut omnibus
signis des X X X partes, et in quocumque signo novis
simus numerus venerit, cum ad ipsum signum Iuppiter
5 venerit, tunc nuptiae decernuntur. Quod dico tale est; 30
X V II.
15 [D e h is qui suas u x o r e s e ffe r u n t.] Si M a rsi
et Venus et Iuppiter in occasu fuerint inventi, id est
in VII. ab horoscopo loco, et dominus istius signi in
quo ipsi sunt collocati, in MC, fuerit inventus, maritus
perimit uxorem. Sed et si Mars solus in occasu fuerit
20 inventus, et Venus in MC., Luna vero aut in horo
scopo plena luminibus aut in IMC., manibus mariti
uxor interfecta morietur. Si in genitura viri in quo- 2
libet loco Iove et Marte constitutis et domini horum
signorum in quibus sunt Mars et Iuppiter constituti,
25 sic sint <^col>locati, ut unus in occasu geniturae sit,
alter in IMC., similiter mors uxoris decernitur. Sed2
X V III.
1 [D e his qui ma i o r e s s o r t i u n t u r uxo r e s . ] Si
Saturnus et Venus aequas habuerint partes, ( i n } di
versis signis positi, aut si in uxoris signo fuerint 15
constituti, in eadem tamen parte, aut si Venus in Sa
turni finibus fuerit et Saturnus in Veneris, sed et si
non se videant, et suas fines invicem teneant, viris
quidem provectae aetatis uxores, mulieribus vero pro
vectae aetatis mariti decernuntur. 20
X IX . 25
1 [D e m u lie r ib u s s te r ilib u s .] Si Sol et Luna in
masculinis signis in horoscopo sint, Saturnus vero aut
in occasu sit aut in IMC., mulieres filios non pro
creabunt, praesertim si horoscopus in Leone vel Vir
gine vel in Capricorno fuerit inventus aut in Piscibus 30
aut in Scorpione aut in Cancro vel in Tauro. Si vero
XX.
1 [D e in b e c illis ca d u cis ca e c is v it io s is et lu n a - io
ticis.] <Sf> Sol et Luna in duplicibus signis positi,
in cardinibus sint geniturae <(col)>locati, et eos sic
positos Mars et Saturnus quadrata radiatione respi-
ciant, inbecilles lunaticosque perficient. Sed et si
Mars in horoscopo fuerit inventus, et sit Saturnus in 15
MC., Luna vero aut cum ipsis fuerit constituta, aut
in quadratis lateribus posita, hoc idem simili ratione
perficiet. Sed et si Saturnus in MC. fuerit inventus,
2 et Mars sit in IMC., hoc idem similiter efficitur. Si
Sole et Luna synodica radiatione coniunctis, Martis et 20
Saturni stellae fuerint applicatae, et si ambobus aequata
sint partis societate coniunctae, id est Soli et Lunae,
prima aetate huius infortunii vitia conferentur. Si
vero Mars solus fuerit inventus, ex violentia quadam
caecitas oculis infertur; si vero solus Saturnus, ex 25
reumate. Sed si Lunam quadrata radiatione respexe-
3 rint, hoc idem simili ratione perficitur. Si Saturnus
in X II. a<^b horoscopo loco^> * * * <in^> MC. fuerit in
ventus, et Mars cum ipso pariter sit constitutus, aut
in anafora MC., unius oculi lumen extinguunt. Si 30
X X I.
1 [D e c a lv is .] Cum Luna in cardinibus posita in
eisdem sit signorum partibus, quae sine pilo sunt, aut
in Sagittario Luna sit constituta, mal<^ivoltae (vero)>
stellae aut in solidis aut in tropicis sint signis, in 25
quibus partiliter vitiorum locus et valitudinis inveni
tur, calvos efficient. Hoc idem malivolarum stellarum
radiatione pulsatus, * * * Sed et <si> Yenus in domo
X X II.
[D e r e g a lib u s g e n it u r is .] Si Sol et Luna i n i
25 masculinis signis constituti in primis sint cardinibus
collocati, benivolis stellis ita positis, ut Solem quidem
in diurna genitura in matutino ortu constitutae prote
gant, in nocturna vero genitura Lunam in vespertino
ortu protegant, reges facient terribiles potentes, regio-
so nes vel civitates maximas subiugantes. Si vero in
X XIII.
1 [D e b io th a n a t is .] Si Luna in cardinibus plena
fuerit inventa, aut in anaforis aut in epicataforis car
dinum, Mars vero in anaforis aut in epicataforis con
stitutus aut cum ipsa fuerit inventus, aut <[eam]> qua- so
drata aut diametra radiatione respexerit, sic sicut dixi-
X X IV .
1 [D e d a m n a tis.] Si locus necessitatis in domo
Mercurii fuerit inventus, Luna vero in domo Saturni
vel Martis fuerit inventa, Mercurium vero Mars aut
Saturnus quadrata aut diametra radiatione respiciant, 5
aut cum ipso in aliquo cardine fuerint collocati, aut
si in anaforis vel in epicataforis cardinum, aut si in
horoscopo vel in loco Fortunae vel in loco necessi
tatis fuerint constituti, faciunt quolibet genere daru-
f o i .o s r i nari. Si vero locus necessitatis in domo Mercurii vel io
2 in domo Lunae fuerit inventus, aut in domo Martis
aut in domo Saturni, et sit in aliquo geniturae car
dine locus ipse partiliter constitutus, et ex his omni
bus stellis quarum mentionem fecimus aliqua in ana
foris vel in epicataforis fuerit inventa, simili facient 15
ratione damnari. Damnationes sunt autem metalli
3 operis publici exilii et ludi. Sed et si locus necessi
tatis in earum stellarum quarum diximus domibus
fuerit inventus, <(et)> quaedam ex ipsis in anaforis vel
in epicataforis fuerint, aliae vero in cardinibus ex- 20
istant, iustae faciunt damnationis discrimen imponi. Si
vero his omnibus sic ut diximus ordinatis, Iuppiter in
MC. constitutus malivolas stellas prospera radiatione
conveniat, omnium damnationum discrimina mitigabit.
Tunc enim post certum temporis spatium ex prae 25
dictis damnationibus liberati, imperatoris iudicio et
dignitatibus suis restituentur et patriae. Si vero his
omnibus Iovis fuerit testimonium denegatum, iuste
4 damnatos severae animadversioni facient subiugari. Si
dominus eius signi in quo locus necessitatis fuerit in- 30
XXY.
[D e eu n u ch is et de h e r m a p h r o d itis .] Si S o li
25 et Luna in femininis <signis> fuerint inventi, aut simul
positi, aut in diversis locis collocati, et Yenus in femi
nino signo constituta in aliquo sit cardine, Luna vero
X X V I.
[D e e x p e r tis litte r a r u m .] Si Mercurius et S o li
simul fuerint collocati, ut in uno signo positi aequata
partium societate iungantur, nec eos Luna aliqua ra-
5 diatione respiciat, aut certe non sit in horoscopo con
stituta, expertos faciet litterarum.
[D e fa m o s is g la d ia t o r ib u s .] Iuppiter in fini-2
bus Martis positus in quocumque signo, et Mars in
finibus Iovis, si in cardinibus collocati quadrata se
io vel diametra radiatione respexerint, et in diurna geni
tura Sol sit in deiectis ab horoscopo locis, Luna vero
in nocturna ^genitura, famosi gladiatores nascentur.
[D e a th le tis.J Si Mars in finibus Mercurii fuerit 3
inventus, in quocumque scilicet signo, et Mercurius
15 similiter in M artis,. Venus vero bos ambos qualibet
radiatione respiciat, athletae nascentur. Si vero in
cardinibus fuerint collocati, athletae nascentur in omni
certaminum conflictatione victores. Si vero Mercurio
et Marti testimonium defuerit Veneris, oplomacbi
20 nascentur, aut palaestrae aut athletarum magistri,
sed qui numquam certaminibus se committant. Si vero 4
Marte in finibus Mercurii constituto, et Mercurio rursus
in Martis, Iovis et Veneris testimonium qualibet ra-f»i.io<ri
diationis societate conferatur, pyctae erunt, f inventus,
25 et si ei sola Venus testimonium conmodet, cursores
efficiet. Sed haec fortius convalescunt, si locus For
tunae et locus actus in cardine inventus praecedenti
stellarum societati iungatur.
1 De expertis A de expartis G Expertes N lemma om. B D
6 expertes d 7 lemma om. B D Gladiatores N 12 geni
tura om. z lB 13 lemma om. B D Athletae N 17 omnium N
18 Mercurii et Martis T 19 Veneris z lG ] veri A veneri
B | oplomat A oplomaci G oplomatici d 20 palaestritae a
21 se certaminibus d (se om. B) 22 Marti a | Mercurius
r 23 Marte A B 24 conferatur] iungatur N | pycte
A G ] pictor d pictores B | erunt A B ] erint G erit d | vigen
tes % | et si ei B] et ei A G si ei d (sed si eis nos) 27 acti
corr. a
278 FIRMICI
II.
1 [D e p arte n o n a g e sim a ]. Primum itaque de ene- 5
necontameride disputabo, id est de parte nonagesima.
Quae res plurimis incognita a paucis leviter videtur
esse tractata; nam et istum tractatum P e to s ir is sicut
mihi videtur invido voluit stridore celare. In omnibus
genituris nonagesima pars sagaci debet inquisitione io
perquiri. Ex istis enim partibus exitus vitae mors
infortunia pericula felicitates, et tota substantia geni-
2 turae colligitur. A b horoscopo itaque profectus per
cetera signa partem nonagesimam quaere, et cum hanc
inveneris partem, vide quo sit in signo posita, id est 15
an in benivolae stellae domicilio an <m)> malivolae
reperiatur. Vide etiam dominus ipsius signi qualiter
sit in genitura positus; diligenter etiam intuere qua
tenus benivolae ^stellae quatenus malivolae)> istam par-
3tem respiciant. Singulae enim inspicientes istam par 20
tem pro natura sua cuncta perficiunt, et si malivolae
stellae fuerint solae, pessum dabunt, si benivolae, ma
xima decernunt felicitatis insignia, si et benivolae, pa
riter et malivolae, id quod singulis decretum fuerit
temperatur. Quaere etiam pars ipsa in cuius sit do-5 *725
20 IH.
[De sig n is v id e n tib u s et a u d ie n tib u s]. Nunc 1
quae stellae (se> videant, quae audiant explicabo. Aries
Leonem non videt sed audit eum. Leo videt Arietem
sed eum non audit. Aries Cancrum videt pariter et3
IV.
15 [D iv is io A r ie tis .] Nunc tibi illud intimare c u -1
rabo, quas partes in quibus signorum partibus quaeras.
Omnes enim X X X partes per omnia signorum corpora
dividuntur. Ut itaque scias ubi sit prima pars ubi sit
secunda ubi ceterae, boc totum tibi breviter indicabo.
20 Arietis I. et II. partes in cornibus sunt constitutae, III.
vero et IV. et V. in capite, V I. vero et VII. in facie,
VIII. vero et IX . et X . in ore, XI. vero et X II. in
pectore, XIII. et X IV . et X V . in omni cervice, X V I.
et X V II. in corde, X V III. et X IX . in armo dextro, X X . et
25 X X I. et X X II. <in armo sinistro^, in ventre vero X XIII.
et X X IV . et X X V .; novissimi autem pedes X X V I. et
X X V II. habent partem, in renibus vero X X V III. et X X IX ., 1
• y.
1 [A p o te le s m a ta S p b a era e B a rb a ric a e .] Acci
pies nunc Mavorti decus nostrum, plenissimam buius
artis disciplinam, multis Graecis et omnibus Romanis
incognitam, ad quam usque in hodiernum diem nullius 15
adspiravit ingenium. Neque enim divini illi viri et
sanctissimae religionis antistites, P e to s ir is et N e -
c b e p so , quorum alter tenuit imperii gubernacula, cum
omnia quae ad huius artis pertinent disciplinam, dili-
gentissimis ac veris interpretationibus explicassent, hoc 20
quod nos edituri sumus, invenire potuerunt. Ne ita
que or[din]ationem nostram sermo prolixus extendat,
breviter tibi promissi operis intimabo secreta.
2 Zodiacum circulum sicuti in libro institutionis di
ximus X H possident signa. In horum signorum late- 25
Y I.
IX . [CANCER.]
In I. parte Cancri oriuntur Iu g u la e. Quibus orien-1
tibus qui natus fuerit, erit quidem inreligiosus et per-
X . [LEO.] . fo i.i0 5 r i
X I. [VIRGO.]
1 In Virginis parte V. exoritur Corona. Quicumque 20
boc sidere oriente natus fuerit, erit variis deliciarum
voluptatibus occupatus, muliebrium artium studiis de
ditus, florum et coronarum inventor, et qui amoenis
bortorum delectationibus adhaerescat, odores unguenta
aromata studiosa cupiditate desiderans, corpus suum 25
lenocinio pulchritudinis excolens, stupra et adulteria2
X II. [LIBRA.]
1 In signo Librae ( i r i ) parte VIII. oritur S a g itta . In 5
hoc signo qui natus fuerit, erit iaculator sagittarum, qui
volantes aves speciali artificii moderatione percutiat,
aut pisces tridente vel cuspide inter ipsa undarum
spatia figat intrepidus. Si vero hoc sidus in occasu
fuerit, et hunc eundem locum benivolae cum malivolis 10
aequata radiatione respexerint, in exercitu constituti
et in acie positi inter acerbos hostium cumulos infinito
hostium sanguine cruenti hostili etiam ipsi dextera
2 caesi moriuntur. Si vero Mars solus attestante Mer
curio hunc viderit locum, aut si in ipso loco fuerit, 15
facit tales qui se ob alienae gratiae voluntatem nun
dinati sanguinis iactura ad mortis spectaculum vendant.
Si vero Saturnus hoc fecerit, in ludum sententia iudi-
cantis addicuntur. In hac parte Styx esse perhibetur,
id est f terram Stygem esse nulla dubitatio est. f Cae 20
lestia num in exemplum timentes animo perhorrescunt,
quae de caelo lapsa terrenorum corporum [lapsa] su-
3 stentationibus applicatur. In Librae parte X V . oritur
H aed us. Hoc signo oriente quicumque natus fuerit,1
X III. [SCORPIUS.]
20 In I. Scorpii parte oritur A ra. Hoc sidere oriente 1
quicumque nati fuerint, cum benivolarum stellarum te
stimonio erunt sacerdotes prophetae neocori, sanctis
simae cuiusdam religionis antistites, divinas quasdam
artes studiosis interpretationibus explicantes. Si vero 2
25 hoc sidus in occasu fuerit, et hunc eundem locum
Mars aut Saturnus minaci radiatione respexerit, ob1
X IV . [SAG ITTARIUS.]
1 In Sagittarii signo in parte V. oritur A r c tu r u s .
Hoc signo oriente qui natus fuerit, erit talis qui ami
corum secreta fideli taciturnitate custodiat. Huic opes 20
regiae credentur aut aerarium populi aut aedes publi
cae. Si vero hunc locum malivolae radiaverint stellae,
aut cura illis populi credetur, aut fiunt domus regiae
ianitores, aut quibus in palatio admittendi vel salu-
2 tandi officia credantur. Si vero hoc sidus in occasu 25
fuerit inventum, et hunc locum Saturnus cum Mercu
rio quacumque radiatione respexerit, faciet gravis cri
minis pulsatos invidia, et publico carceri traditos, vinc-
io X V . [CAPRICORNUS.]
In primis partibus Capricorni oritur O fiu c h u s. 1
Hoc sidere oriente qui nati fuerint, erunt Marsi qui
pestiferos angues sopitis ac mitigatis aculeis mitigent.
Si vero hoc sidus in occasu fuerit inventum, et hunc
15 locum * * * quacumque radiatione respexerit, venenatif o i .i 06r n
serpentis ictu moriuntur. In parte VIII. Capricorni 2
oritur D e lfin u s . Quicumque hoc sidere oriente natus
fuerit, habebit natandi studium, sed cum Saturni testi
monio urinator erit, cum Martis vero et Mercurii pe-
20 taminarios efelmatores orchestopalarios petauristarios
aut certe nautas cursus agilitate perspicuos. Si vero1
X V I. [AQUARIUS.]
In Aquarii parte XII. oritur A q u ila . Quicumque 1
in ortu huius sideris nati fuerint, ex caede hominum
et ex spoliis habebunt vitae subsidia. Capient etiam
5 feras pariter et domabunt. Erunt praeterea fortes mi
litares, quorum virtute atque praesidio bellorum metu
endi impetus sopiantur. Erunt sane tanta virtute, ut
nudo praediti pectore hostes sequantur, ut ad laudem
suam f prospere credant, si mortem secura animosi-
10 tate contempserint. Quodsi hunc locum benivolae stel- 2
lae prospera radiatione respexerint, liberabunt patriam,
condent etiam alias civitates, et devictis vel subiugatis
gentibus triumphabunt. Quodsi Mars hunc locum Sa-
turnusve respexerit, faciet praepositos tribunos mini
is stros imperatorum, vel satellites regum, et quibus cura
imperii vel armorum custodia credatur. Si vero in
occasu fuerit hoc sidus inventum, faciet natos suffocari.
In Aquarii parte X X . oritur C a s s ie p ia . Hac oriente3
qui nati fuerint, erunt aurifices bracteatores inauratores
20 emplastratores margaritarii, has omnes artes ingeniosa
conversatione tractantes. E x his artibus maxima vitae
[suae] subsidia habebunt. Si vero hoc sidus in occasu
fuerit inventum, hi qui nati fuerint aut ex ruina per
ibunt, aut interfecti morientur.1
X V II. [PISCES.]
1 In Piscium parte X II. oritur A n d ro m ed a . Qui
cumque hoc sidere oriente natus fuerit, contra homines
crudeli semper feritate grassabitur. Erit autem aut
poenarum publicarum minister, aut carceris custodia, 5
aut carnifex cui occidendorum hominum officia cre-
2 dantur. Quodsi benivola stella cum malivolis iuncta
hunc eundem locum viderit, facit ergastulis praeposi
tos vel metallis. Si vero hoc sidus in occasu fuerit
inventum, et locum istum malivolae stellae respexerint, 10
facient feris obici aut in crucem tolli. Quodsi sic
malivolis ordinatis benivolarum stellarum favor acces
serit, facient in ludum dari, vel perpetuis stringi vin-
3 culis catenarum. In Piscium parte X X I. oritur E q u u s.
Quicumque hoc sidere oriente nati fuerint, erunt f prae- 15
f o i . i 06v n terea curiosi aurigae agitatores equites veredarii spe
culatores, nonnumquam medici sed qui herbis medelas
hominibus pecoribusque conponant. Si vero cum mali
volis stellis in occasu fuerit hoc sidus, aut calcis ictu
aut deiectus f curabitur, <(aut)> versato [servatos] vehi 20
culo faciet interire, et misera corporis laceratione quas-
4 satos. In extremis partibus Piscium oritur I n g e n ic u lu s
qui a Graecis E n g o n a s in dicitur. Hoc sidere oriente2
X Y IH .
Nunc ad sequentes partes S p h aerae B a r b a r ic a e 1
5 omnem tractatum transferam, quae M y r io g e n e s im ex
aliqua parte imitatur. Quicquid enim Myriogenesis de
singulis minutis pronuntiat, hoc nos de singulis facie
mus partibus. Integer itaque horoscopi gnomon po
nendus est, ut vera pars sollerti conputatione collecta
io apotelesma fideli faciat pronuntiatione proferri. Si
vero aliter, totum quicquid promissum fuerit, vitiis ac
mendaciis obumbratur. Nunc itaque incipientes ab
Ariete singulas partium vires atque earum apoteles-
mata secundum Sphaeram Barbaricam proferemus.
15 X IX . [ARIES.] fo i.io 7 r n
X X I. [GEMINI.]
1 In parte I. Geminorum quicumque habuerint horo- 20
scopum, si in ea parte Saturnus <(fuerit inventus, aut
si eam Saturnus)> quacumque radiatione respexerit, erunt
potentes magni primi provinciae suae, civibus suis cum
maximo honore metuendi; sed hi cum maxima princi-
2 pis indignatione morientur. In parte II. Geminorum 25
quicumque habuerit horoscopum, Iove illic cum Sa-
X X II. [CANCER.]
1 Inter oculos Cancri quicumque habuerint horosco
pum, orbi vel unoculi erunt. In I. parte Cancri qui
cumque habuerint horoscopum, Luna in eadem parte
constituta, erunt negotiatores nobiles; radiante Saturno, 15
nautae piscatores tabernarii caupones, et his similia
exercentes, semper viles ignobilesque. In parte II. Can
cri quicumque habuerint horoscopum, erunt nimia po
tentia ac nobilitate perspicui, violenti qui alienam
substantiam factiosa cupiditate possideant. Ibunt sane 20
per itinera infinita; sed morte repentina morientur.
2 In parte III. Cancri quicumque habuerint horoscopum,
erunt negotiatores laboriosi non consistentes loco. In
parte IV . Cancri quicumque habuerint horoscopum, ini
micos suos omni genere semper inpugnant, et superi 25
ores semper efficiuntur in omni certamine. In parte
Y . Cancri quicumque habuerint horoscopum, lumina1
X X III. [LEO.]
1 In I. Leonis parte quicumque habuerint horosco
pum, erunt lenones rauca voce foriputi. Hoc et ^in^>
illis partibus quae in ore sunt simili ratione perficitur.
In parte II. Leonis quicumque habuerint horoscopum, 5
erunt reges potentes. Sed quotienscumque ad eundem
locum Mars venerit aut Saturnus, gravia illis bellorum
certamina concitantur. In hac parte stella limpida est
2 de qua in praecedentibus diximus. In parte III. Leonis
quicumque habuerit horoscopum, erit rex duplex pos 10
sidens regnum, multas provincias virtutis suae potesta
tibus adsocians. Sed <et> in hac parte haec eadem
stella radios suos ostendit. In parte IV. Leonis qui
cumque habuerit horoscopum, erit venator. In parte Y .
Leonis quicumque habuerit horoscopum, erit athleta 15
rum magister vel unctor. In parte VI. Leonis quicum-
3 que habuerit horoscopum, athleta nascetur. In parte
Y H . Leonis quicumque habuerit horoscopum, erit hym-
nologus. In parte Y III. Leonis quicumque habuerit
horoscopum, erit ex quodam artificio clarus et nobilis, 20
si benivolae stellae * * * hoc idem fecerint, erunt cinaedi
et pantomimi, mulieres vero meretrices erunt, quae
pudorem suum passivis libidinum conversationibus ven-
4 dant. In parte IX. Leonis quicumque habuerint ho-
X X IV . [VIRGO.]
In I. Virginis parte quicumque habuerit horo - f o \ . m vii
io scopum, si sit Luna plena luminibus, vel si prospe-1
rum horoscopo testimonium perhibeat, erit magna no
bilitate perspicuus; erit postea cum rege vel cum re
gina, insinuatus merito litterarum, habebit plurimos
in sua potestate. Sed si Mars hunc radiaverit locum,
15 erit cinaedus. Morietur autem in humidis locis. In
parte II. III. IV. V. vel V I. Virginis quicumque ha
buerint horoscopum, erunt speciosi sacerdotes prophe
tae haruspices magna nobilitate perspicui, religiosi
potentes, habentes maxima divinitatis insignia. In parte 2
20 VII. Virginis quicumque habuerint horoscopum, Luna
crescente, vel in horoscopo constituta, erunt sacerdotes,
haruspices divini religiosi potentes, adversarios cum
summa auctoritate semper opprimentes. Quodsi Iup-
1 obstitrices D obtritices N 3 filios regum vel potentum
dominorum A | potentium A] potentum 5 sagittator A ]
sagitt P 6 horam P ] horoscopum Dv horoscopante N |
spat. vac. reliquerunt A de suo suppi, a 9 In eius I. parte
A | habuerint A A 10 si sit Luna x] et sit L. G et L. sit A
et si L. A' 11 horoscopum A' horosc. G | perhibeat, magna
nob. perspicui erunt postea . . . insinuati . . . habebunt A
14 in sua A ] insinuata P | pronuntia radiarit ut clausula
fiat | locum, cinaedos facient et morientur in A 15 In —
17 horoscopum A (nisi quod habebunt pro habuerint exhibent,
et Virginis om. D)] In II. Virg. parte quic. habuerint horosco
pum (sic G: horosc. habuerit A) vel in V. vel in VI. P
18 et 22 aruspices A auruspices A 19 VII. V. p. P et sic
per totum caput 20 Luna crescente N] crescente Luna
22 summa cum A
330 FIRMICI
X X V . [LIBRA.]
1 In I. parte Librae quicumque habuerit horoscopum,
erit pulchro corpore et amabilis gratia venustatis or
natus. Quodsi Saturnus in hac parte fuerit, erit omni 10
corpore incolumis. In parte II. Librae plurimae sunt
stellae in quibus sunt aliae masculinae, aliae femininae.
Quicumque in masculinis stellis habuerint horoscopum,
erunt hymnodici nobiles, quibus deorum secreta cre
dantur. Qui vero in femininis habuerint stellis, erunt 15
2 cinaedi gratia semper urbanitatis perspicui. In III.
parte Librae quicumque habuerint horoscopum, erunt
sacerdotes iusti longaevi. In IV. parte Librae quicum
que habuerit horoscopum, erit citharoedus musicus
dulcisonis vocibus ornatus. In V. parte Librae qui- 20
cumque habuerint horoscopum, erunt divites copiosi,
sed qui semper in iudiciis versentur. In V I. parte
Librae quicumque habuerint horoscopum, erunt divites,
3 magna negotiationis officia tractantes. In VII. parte
Librae quicumque habuerint horoscopum, Marte in ipsa 25
X X V I. [SCORPIUS.]
In parte I. Scorpii quicumque habuerit horoscopum, 1
erit incantator qui latentes dolores mitiget potestate
io verborum. In parte II. Scorpii quicumque habu
erint horoscopum, erunt turpes meretricio squalore
saepe polluti. In parte III. Scorpii quicumque habu
erint horoscopum, erunt nani gibberosi ridiculi. In
parte IV. Scorpii quicumque habuerint horoscopum,
i5 erunt nani regum vel imperatorum deliciis deputati.
In parte V. Scorpii quicumque habuerint horoscopum, / o i.m r i
Luna bene posita, erunt nobiles iusti religiosi, [qui] 2
praeclaro affinitatis ornati consortio. Habebunt pluri
mos liberos. Sed hi ex magisterio vel interpretatio-
20 nibus habebunt vitae substantiam. Erunt regis scri
bae, litterarum tractantes officia [sua]. Hos fida regum
amicitia nobilitabit. In parte V I. Scorpionis quicum
que habuerint horoscopum, erunt sacerdotes divites,
liberos multos habentes. Sed frequenter ex regum in-
25 dignatione morientur. In parte VII. Scorpii quicum- 3
que habuerit horoscopum, a bestiis morietur. In parte
VIII. Scorpii quicumque habuerint horoscopum, erunt1
X X V III. [CAPRICORNUS.]
In prima parte Capricorni quicumque habuerit ho- 1
20 roscopum, erit rex imperator. In II. parte Capricorni
quicumque habuerint horoscopum, erunt campi doctores,
et quibus dispositio committatur proeliorum. Sed hi
biothanata morte morientur. In IH. parte Capricorni
quicumque habuerint horoscopum, si Mars in ipsa parte
25 fuerit inventus, Luna vero cum eo collocata, erunt
magni potentes et habentes maximam gladii potesta
tem, sed qui iudicia severe et crudeliter semper exer
ceant. Erunt crudeles ingeniosi semper audaces, et
qui multos interficiant. Erunt magni exercitus duces,
30 sed in pugna morientur. In IV. parte Capricorni qui- 2
X X X . [PISCES.]
1 In I. parte Piscium quicumque habuerit horosco
pum, erit curiosus conpositus, e regiis facultatibus
habens vitae subsidia. Sed hic ex f conscriptione so
rorum vel ex affinium suscipiet filios. In II. parte
Piscium quicumque habuerit horoscopum, erit striden
tis animi suspiciosus zelotypus. In III. parte Piscium
X X X I.
[In q u ib u s sin t s ig n o ru m p a r tib u s clarae 1
ste lla e .] In plurimis signis claras esse stellas, et regia
luminis maiestate fulgentes, in VI. diximus libro. Quid
5 itaque in istis partibus in quibus clarae inveniuntur
stellae, decernat horoscopus (quae in VI. libro de Luna
diximus) explicare curabo.
In XI. parte Arietis clara ostenditur <(stella)>. In 2
hac itaque stella quicumque habuerit horoscopum, prae-
10 sente Io ve vel trigonica radiatione coniuncto, erit dux / o i . n 4 vn
magnus potens amicus regum, multam et grandem
possidens terram, honesto famae testimonio sublevatus.
Sed is morte sua morietur. In cornibus Tauri in X X X . 3
parte eius clara stella est. Quicumque itaque in ipsis
15 Tauri cornibus habuerit horoscopum, erit rex aut dux.
Qui vero in dextro cornu habuerit horoscopum, erit
magnus princeps, et cui navale et pedestre conmitta-
tur imperium, terribilis laboriosus, multas civitates
bellorum obsidionibus liberans. Hic unicus natus sine *
20 liberis erit. Decernuntur illi publice tituli et imagines
ac statuae, sed postea offensis regibus morietur. In qua
autem Tauri stella haec eadem decernantur, <Vel Luna
haec eadem decernat)>, sextus iam tibi ostendit liber. In 4
Leonis parte II. stella limpida invenitur. In hac stella
25 quicumque habuerit horoscopum, erit rex potens, duplex
possidens regnum, sed quotienscumque ad eandem stel
lam Saturnus et Mars venerint, totiens illi bella maxima
concitantur. In XIII. parte Scorpionis est limpida 5
stella. In qua stella si [limpida] Luna [fuerit] inventa2
X X X II.
Haec quidem de singulis partibus pronuntiat S p h aera 1
B a rb arica. Sed genitura integre explicari non po-
15 terit, nisi omnia aequatis stellarum fuerint mixturis
et radiationibus conparata, quod nos frequentissime
dixisse meministi. Cum enim ignitis sideribus aliorum
siderum fuerit frigus oppositum, et frigoris glacies
igniti ardoris fuerit flagrantia temperata, mixtura etiam
20 temperationis efficitur. Omnia itaque pro locorum et 2
pro stellarum potestatibus colligenda sunt. Patitur
enim iacturam potestatis suae stella, cum in deiectis
locis vel cum in humilitatibus suis fuerit collocata, et
maximam decernendi sortitur licentiam, cum aut ex
25 loco aut ex altitudine sua fuerit auctoritatem licentiae
X X X III.
1 Accipe itaque Mavorti decus nostrum, quod tibi io
cum summa animi trepidatione promisimus, septem
hos libros ad septem stellarum ordinem numerumque
conpositos. Nam primus liber solum patrocinium de
fensionis accepit; in ceteris vero libris Romanis novi
2 operis tradidimus disciplinam. Tu vero praecedenti ad 15
monitione conventus, et religiosa iurisiurandi auctori
tate conmonitus, hos libros puro animo ac pura mente
custodi, ne inperitis auribus et sacrilegis animis scien
tia istius operis intimetur. Celari se et abscondi ab
initio voluit f fid his rerum, et plurimis se tegumen 20
tis natura divinitatis abscondit, ne esset facilis accessu,
ne cunctis patefacta maiestatis suae origine pandere-
3tur. Hoc et nos in istis libris facere conveniet, ut
lectio eorum religiosis pateat, profanis semper ac sacri
legis denegetur, ne veterum veneranda commenta sa 25
crilegis quodammodo editionibus polluamus. Quaprop-2 3
B a b y lo n 54io K a r t h a g o 2913 21
B e lle r o f o n t e s II 29615 L a tin u s v. sermo; Latine II
B it h y n ia 2923 29510; Latini 4 0 12
L e th a e u m flumen 823
C ae sar triumcir 3 0 15 L ib e r 815
C a e sa r e s (scii Constantini li L o c r i 225
beri) 3823 L o llia n u s 46 3416 39i 1965;
'“C am p an a civitas 2 3 n Lolliane decus nostrum 101 84 24
C a m p a n ia 18 81i7 908 II I 82 1 ; cf. Mavortius
C ato II 29620; minor 3013; Ca- L u c r e t iu s 27 21
tones II 31019
C e n so rin u s 266 M a ced o v. Philippus
C h a r y b d is 22 M a rce llu s H 148 25
364 U. INDEX NOMINUM PRAETER MATHEMATICA.
subiacet Afelioti 5520; tibias ho a u ste r 34 144 5318 5518 IO812
minis tenet 73 7; partes eius ple 112 24 II 28 8 22 2 9 3 i
nae vacuaeque 27 0 io ss.; partes a u s t r a lis v. Geminus Piscis
eius masculinae et femininae a v e r su s v. locus
273 7 ss.; horoscopans II 1517 ss. ;
divisio eius II 2 9 2 18 ss. ; quae b a s is v. locus
sidera cum eo oriantur II 311 1 ss. ; B e lu a sidus II 3138 ss.
singulae partes eius quid decer b e n iv o la (scii, stella) 261 12
nant II 3 4 7 16 ss.; conmemoratur II 165 16 2 0 6 23 2 1322; v. praesi
sescentis locis dium radius; destitutus; protego
A q u a r iu s m iu o r Il3 5 1 i6 2 8 S S . b on a fo r tu n a v. fortuna
A q u i la sidus II 3112 ss b o n u s d a em o n v. daemon
a q u ilo 34 144 53i9 55i7 10812 b o n u s g e n iu s v. genius
112 25 II 28817 293 1 8 296 9 16 B o o te s sidus II 335 5
ventus 5323
A r a sidus II 307 2 0 S S . 33910 18 c a c e t y c h e v. tyche
351 16 3529 c a c o s d a em o n v. daemon
A r c tu r u s sidus II 308 18 c a c o d a e m o n 6 O16 827 11 II
A r c t u s sidus II 31327 137 13 18 14917 22015
A r g o n a v is sidus II 3437 c a d o = occido 513
A r ie s signum 41 24; domus C an ce r signum 4124; domus
Martis 437 5 2 18 (Solis 44 21); Lunae 42 ie Iovis 44 20; altitudo
altitudo Solis 44 7 5 2 18; deiectio Jovis 4 4 11; deiectio Martis 4 4 13;
Saturni 44i0; decani eius 45 8; decani eius 4 5 11; fines 4 7 17; sub
fmes 4 7 1 ; describitur 5214 ss.; iacet Africo 55 21; cor hominis
subiacet Aquiloni 55 18 ; caput tenet 734; partes eius plenae va
hominis tenet 73 2 ; initium si cuaeque 268 1 ss.; partes eius mas
gnorum 9615; partes eius plenae culinae et femininae 272ioss.;
vacuaeque 2 6 6 29 ss.; partes eius horoscopans II 7 10 ss.; divisio eius
masculinae et femininae 272 1 ss.; II 28 98ss.; quae sidera cum eo
horoscopans II 4 1 ss.; divisio eius oriantur II 30122SS.; quid sin
II 287i5ss.; quae sidera cum eo gulae eius partes decernant II
oriantur II 29 5 23 ss.; quid partes 326n ss.; conmemoratur sesccn-
eius singulae decernant II 31515 ties; v. nebula, cf. II 289 8 ss.
ss.; conmemoratur persaepe ; r. C a n ic u la sidus II 3 0 34ss.
caput facies labrum latus; cf. C an is sidus II 3438 12 ; v. os
II 287 15 ss. C a p r a sidus I I 297 15ss. 299 7 ss.
A r y o decanus 267 13 C a p ric o rn u s signum 4125;
a s t r o l o g ia 426 530 9 i5 ; v. domus Saturni 433 Martis 44 20;
fides scientia deiectio Iovis 4 4 12; altitudo M ar
a s tr o lo g u s 159i 1623 16525 tis 4413; decani eius 4 5 19; fines
185 26 2 52 12 2 6 3 18 2 5 11 24 12 2 5 8 ; 4821; subiacet Austro 5 5 19 ; ge-
valde bonus 265 1 ; divini 11335 6 nucula hominis tenet 736; partes
340 21 ; enthei 11 340 21 eius plenae vacuaeque 2 7 0 is s .;
a s tr u m II 296 14 partes eius masculinae et femi
A u r ig a s/d«sIl296ioss. 298i4ss. ninae 2734 ss.; horoscopans II
HI. INDEX MATHEMATICUS. 367
6029 923 1352 dolores 465 200 li 264 2 infelicitates 10231 110 1
11 37 3 103 6 136 7 19712 domi 1134 1658 1902 11 (1202) infor
nium 24 4 22 2 4 5 20 2 4 8 25 2 4 9 4 tunia (-um) 7714 1159 15425
ducatus 128 6 19125 II 70 18 er 2 10 8 2 64 26 II 1919 4617 6120
rores II 5917 1 0 2 2 2 eventum II 13810 19114 ingenium II 23 25
20011 exilia 124 25 II 8616 10222 13020 157 24 iniurias II 4616 5023
exitium (-tia) 20319 2236 23417 5 4 24 inlecebras 15315 210 19 II
2 3 514 16 21 2 36 6 24 8 20 2 74 15 II 9019 inpedimenta 1335 inpuri-
2 9 2 3 7 3 6 8 20 8 5 4 1 00 22 10 2 10 tates22l3 11 273 22 insanias 1674
103 2 23 109 24 1117 116 23 dl. exi 20 3 27 11 20 17 2 5 6 2 insignia 43 22
tus 255 3 II 95 10 186 23 25919 I9 3 n 20414 21318 2371 25027
facinora 227 2 facultates 18221 26 1 2 22 2 6 3 31 11 23 2 3 5 25 4 3 12
18319 26 2188 2197 25 II 13420 5228 60 18 al. insidias 22331 in
facundiam II 9 9 14 famam 262 19 terpellationes 1335 invidias 17 7 26
fasces 21318 fatum H 1215 fe 1902 iudicia 2 6 3 20 ius 12225
licitates (-em) 4917 6330 1129 21 labem 15315 labores H O i 115023
12 7 24 13 0 20 165 4 19 1 25 2 18 13 lacerationem II 107 10 laetitiam
23 4 25 2 3 5 3 2 4018 21 24 1 9 2 4514 II 4912 licentiam 190 26 2 6 1 2
II 3710 52 28 6029 135 2 193 24 II 70 16 lites II 204 1 lucra II 7 9 15
febres 465 II 19815 filios 1474 9815 2 0 4n mala 4915 103 8 25
II 5627 654 1855 7 8 19326 20324 110 12 28 115 9 118 7 119 2 11 24
249n 15 20 24 finem 24 28 187 16 13324 13410 14417 1658 23418
frigus 465 fructus II 1215 gau 23516 21 23617 II 948 1269 202 1
dia (-um) II 19124 20220 geni malignitatem 192 9 malitiam
turam 24016 29 2412 H 13312 1929 maritos II 24 0 24 27 29 24 6 20
gloriam 63 30 115 31 19 1 25 19 2 15 matrem 18828 matrimonia II 56 27
21310 219 25 26219 263 81 II 52 28 638 10413 245io menses 73 12
5427 6029 8113 9 2 11 193 24 gra 742 ss. militiam 19215 220 10 mi
tiam II 779 993 hereditates 1068 serias H O i 2642 II 157io 13 mo
2263 honestates II 49 23 honores lestias 1335 mortem (-es) 1225
8418 19 11719 20414 21318 218J3 1324 1332 1427 1484 25017 II
23 4 25 II 8016 29813 horas 7312 2221 4616 10222 13624 166i al.
74 2ss. horrorem II 7027 humili mutationes 139 28 necem 152 7
tates 2642 iacturam 1427 1914 negotia 2288 II 200 21 nobilita
ignominias II 54 24 imperium (-a) tem 213io 26219 II 553 notas
38 24 11223 128 6 II 69 23 7018 76 20 II 12414 notitiam II 553 nume
79 2 8016 14914 inaequalitatem rum 7322 26 2 4 3 n 247 23 II 16 23
II 107 10 incendia 1 5 2 1 24820 II nuptias 144 10 236 10 II 35 15 886
19815 inconmoda 12216 27 1933 1126 6 1131 1186 13015 1317 142
2 0 3 27 2 15 1 2 16 4 2 19 12 2 3 6 22 28 154 21 155 8 1 83 5 19 2 n 19326
II 2319 22 3 5 21 3 9 28 45 1 48 29 24415 20 30 occupationes II 374
937 al. incrementa 6 7 17 15420 offensas II 54 24 officia 1 6 3 15
1741 1874 21317 21717 2262 18913 2232 22826 26322 27624
22921 23527 24112 11 234 7321 II 277 627 7623 8819 918 924
1238 1352 6 19518 19918 2055 986 12719 onera II 1448 opus
incursus II 101 17 infamias 153 8 261io orbitates *2 1 9 n II 6 1 20
F ibmicus, edd. K r o l l , S k u t s c h e Z i e g l e r . II. 24
370 IN D IC E S .
insido inspicio intro monstro 277 2 ss. \in singulis signis exci
noto obtineo occupo ostendo pos dit, c f.ll 584]; in finibus singu
sideo pulso quaero radio teneo larum stellarum II 60 15 ss.; tri
tracto transeo vito gona cum ceteris stellis II 75 20
lu m en Lunae 2 24 5 1 12 83 2 786 806 21 817 21 ; quadrata II
11021 1464 24717 2531 II 723 8710 9122 966 979 98 li 999;
814 9317 12421 22 2588 Solis 34 30 diametra II 10521 109 12 112 1 12
155 3 stellae 11216; oculorum II 23 1137; simul II 11912 1235
1072 15622 25030; maiestatis II 12610 12816 131i 20; temporum
70 2 14; candoris 36 4 fulgida domina II 204 21; uxoris I I 137 11
splendoris 13 23; augustum II 13 viri II 13717 25 mulieris II
6 9 18 clarum II 107 2 coruscum 138 1 ; mater humanorum corpo
*34 30 crescens 10813 118 13 1268 rum II 3 2 ; amficyrtos 199 18 cre
164 22 189 20 deficiens 113 19 1987 scens 1314 4 9 18 502 5617 6325
diversum 373 divinum II 7014 8 3 1 13 9 8 116 al. crescens lumine
dulcissimum H 2 10 inminutum (-ibus) 150 19 19 2 3 18 24 19 3 7 16
102 9 menstruum 3 8 12 19919 mi 2008 2012 al. currens 2 1220 ven
nutum 1932 nitidum 364 pigrum to currens 108 10 deficiens 13 13
77 plenum 8 4 17 10813 119 20 49 15 17 56 17 al. deficiens lu
12818 140 25 1 75 27 2 531 rena mine (-ibus) 10314 11722 19229
tum II 12824 129 1 ; v. augmen 19319 23 al. deiecta II 225 12 15
tum coruscatio cursus damnum destituta luminibus 1989 dicho-
figuratio gratia Luna maiestas tomos 199 17 menoides 19917 mi
moderatio ornamentum radius nuta 5617 1208 201i8aZ. minuta
splendor substantia; destitutus lumine (-ibus) 1398 1708 18729
incensus pauperatus plenus; adi 1948 19929 20015 20112 2039 al.
mo deficiens excipio hebeto in- *nascenslll32i4 plena 56 16 11225
pugno mico munio obumbro orno 120 4 8 1 70 8 17 7 20 18 7 3 19917 29
reddo reservo socio.— 1. = S o l' al. plena lumine (-ibus) 4 9 18 8321
vel L u n a 9 2 1 9630 II 25 1 25 2 6 4 12810 1296 1385 14017 14H al.
19. — 1 . = o c u lu s 2 4 5 23 II 326 27; synodica 19917 II 169 26 17215
v. acies caecitas conpositio; ex- 21325 25719 veniens 123 25 1 3 8 29
caeco inpedio vitio 15110 15 1605 2043 23020 235ll
L u n a 223 26 32 66 9 18 et ses- II 16423 21130 25619; v. altitudo
ccntics; de phasibus 13 10; de de augmentum coniunctio conple-
fectu 13 25; invocatur 38i0; do mentum cornu cursus defluctio
mus 4216 4421; exaltatur 448; efficacia figura forma latus lo
deicitur 449; decani 45i0; (fines cus longitudo lumen numen or
non habet); Veneri contraria 502; bis ortus potestas ratio schema
ostendit matrem 6 5 10 ; lumen est species; formo radio rapio video
923; per X I I signa 1 8 7 is s .; in L u p u s sidus II 35116 19 ss.
loco Fortunae 19122 ss.; cum ce L y g n u s sidus II 3146 ss.
teris stellis 197 1— 237 25; cum do L y ra sidus II 3104 ss.
mino geniturae 2556 ss. ; cum ce
teris stellis in cardinibus 27324ss.; M a la fo r tu n a v. fortuna
qua ratione defluat et iungatur M a lu s d a em o n v. daemon
376 INDICES.
IV. IN D E X VERBORU M .
lecebris 2 0 5 n mente 229 9 115916 carn ifex 828 11913 1373 1798
63 21 32527 obsequiis II40 io per 181 6 2 16 1 22 8 26 II 2614 3109
suasionibus II 139 n 3126; patriae 274; publicus 227
c a p i t a li s v. inimicitiae inimi 20 ; v. praepositus
cus sententia carpo 276
c a p tio s u s v. dissimulatio fal- caru s v. adfectus uxor
sitas pollicitatio c a s t ig o 28 15; obiurgatione
c a p t iv it a s 11523 168i 2123 2327 II 15814
II 2 5 8 9 ; acerba 225 n inhonesta c a s t it a s v. gloria
213i misera 30 2 2 1420; ^.detri c a stu s v. consortium praesi
mentum discrimen infamia in dium
fortunium iugum onus servitus; casus II 18615 23715; aegri
libero tudinum II 19816 calamitatum
c a p t i v u s 305 11518 12829 25 1 20 dementiae praeposteri 159
12910 13 0 8 13510 14 0 20 26 142 5 li filiorum 133 22 II 3 5 18 49 io
167 28 al.; v. servus 733 892 10023 34621 infortunio
c a p u t 2 7 25 13812 2 54 21 113 2 7 4 ; rum 675 7 7 1 2088 II 2121 844
hominis 732 13627; acutum II 9 2 24 169 20 miseriarum caduci
15626 pulchrum 24624; Arietis 6729 mortis (-ium) 3 2 23 129 32
II 147 5 1732 287 21 Geminorum periculorum 215 7 21914 223 23
II 28816 2893 Cancri ceterorum- uxorum 1016; acerbi 723 adsidui
que signorum II 28 9 9 20 2 90 6 15 223 23 25120 alieni 15926 II 27 3
2914 14 2923 19 2933 9 35128; v. crebri 112121 deiecti 67 5 flebilis
periculum; denudo fatigo onero 1 2 2 u II 169 20 frequentes 215 7
ca rc er 118^2 11927 1 2 0 n ; per gravis 190 29 2 5 6 21 II 844 hu
petuus 20821 publicus 22724 2762 mani 3 8 1 inmaturi II 162 9 mi
11 143 22 19813 308 28; v. custodia seri ac varii 2088 repentinus 32 23
custos notitia poena praepositus 464 7 7 1 II 17 27 6 2 1 ; v. adfero
squalor vinculum; constituo in corrigo decerno inplico monstro.
trudo obligo trado trudo — casu 16115 1729 II 25 20 9118
c a r d ia c u s 1263 1382 1754; 25928; casu aliquo II 37 26
v. valitudo catenae publicae 137 2; ^n e
c areo sensu ac voluntate 3224 xus vinculum; vinctus
c a r ita s filiorum II 8 1 16; ama cauda Arietis II 28 8 1 319 n
bilis II 1462; v. vinculum; con- Tauri II 288 12 Cancri II 289 18
iungo Leonis II 273 23 2 90 4 Sagittarii
c a rm en II 2418 272; divinum II 291 25 343 2 3 Capricorni II
22922 dulcissimum II 1489 fa 29216 Piscis II 293 io 3563 Ceti
mosum I I 147 io heroicum I I 147 8 II 35616; extrema II 319 n 3563
Iliacum I I 147 li lyricum II 148 6 caupo 14322 II 32616; copo
musicum II 1304 1427 nefarium 21512
8 25 religiosum II 148 7 rusticum c a u sa 8 27 34 20 4 4 3 17 50i4
II 2974; v. auctoritas interpres 6 2 27 2 17 28 25013 al.; mortis 87 6
moderatio modus nobilitas poeta mulieris II 94 5 propter mulieres
splendor; canto conscribo facio 1459; frequentes II 1744 iusta
intimo lego nobilito precor 1718 personalis 22722 publica
F ir m ic u s , edd. K r o l l , S k u t s c h e Z i e g l e r . I I. 26
402 INDICES.
II 474 200 16 veteres II 192 16; 182 29 183 1 23026 27 1114931 319 21
v. certamen conflictatio discrimen turbulentum 8 7 16; v. conflictatio
exceptor iurgium praepositus si contentio corona depugnatio pal
multas terror; concito decerno ma praepositus princeps victor;
dico exagito excito existo infero invictus superior; concito con-
inplico requiro; causa c. genet. mitto decerno deputo destino ex
14717 14911 151 26 28 152 6 1681 cito
1704 17717 17927 22330 aZ.; sine certo conflictatione 36 21 con
causa 8 28 50 21 163 24 25 II 3 8 16 tentionibus II 269 continuatione
4818 899 19519
c a u s id ic u s v. orator c e rtu s 146 7; c. ac definitus
c a u te r ia ignita 2 0 3 i; v. adu 4 18 3516; v. agitatio cursus dies
stio; sano forma gradus ordo sententia spa
c a u tu s 613 3021 tium tempus terminus; certe v.
c a v e a II 30325 aut vel
ca v eo ab II 315; ne 86i fce r u c e s II 32116
ce v. modus; hic cervix 2726 3731 733; Arietis
cedo 343 II 2 8 7 23 Tauri 112885 Sagittarii
c e le r v. festinatio mors II 29118 Capricorni II 292 11 Pi
c e le r it a s festina 1 9 8 18 per scis II 293io; deflexa II 156 28
petua II 31321 praeceps 2013 invictae et regiae 30iO; v. am
celo 55 26 1 9114 II 951 36019; puto erigo
amorem II 86 n consilia I I 119 io c e te r i 129 1428 297 319 34
facinus II 19 7 24 secreta II 128 1 23 cil. ; c. omnes 213 374 5 4 10 aZ.;
tractatum II 2849 vitia II 2 7 4 18; inter cetera 78 24 II 1798; v. prae
in moribus II 29619; taciturni fero; c e te r u s , a, um II 78i2
tate II 11910 128 1 10412
c e n se o 527 c h ir u r g u s v. medicus
c e n s u a lis v . magister c h o re a II 1487
cern o liniamenta 26413 vitia c h o r ic u s 18127
119 6; animo 4 19 designatione c ib u s modicus 2452 24928 253 7
1 6 10 inquisitione 1128 ratione multus 2484 25514 II 348 11 35425
419 12 26 132 nimius II 300 17 plurimus 246 19;
c e r ta m e n II 3118 1257 19523 v. capio digero sumo
32626 33020; actuum et causa c ic a t r ix II 369 3424 insignis
rum II 503 ardoris II 142 30 gra II 4 6 n maxima II 49 9; v. in
via bellorumIl3288 iurgiosa con fligo
tentionis 1955 disciplinae glo c in a e d u s 14324 1685 II 1504
riosa II 125io paricidalia inimi 15913 27023— 276 26 317 25 3202
citiarum II 87 20 (iurgiorum) con 32 1 6 12 24 3 25 21 32 8 21 3 29 15
tentiosa II 11 12 19129 famosa 33216 333 7 337 24 34216 34922
(proeliorum) II 142 31 1434 pu 3535; deformis pauper II 272 16
gnarum (metuenda) II 1434 147 10; dives II 27619 felix II 272 21 la
athletica 202 8 forensia 1962 ma tens II 2739 27512 publicus II
gna 1108 non modica I I 178 pu 15012 24410 27313 2745 27523
blica 180 26 2 1714 sacra 172 1 2767 25; v. iungo
IY. INDEX VERBORUM. 403
d e s id ia v. torpor d e te r g e o squalorem 37 30 II
d e s ig n a t io diversa formarum 4712 19526 vestigium II 19924
I 610 ; facilis 6 8 13; v. cerno mon d e te ro angustiis II 4 4 13 con
stro tinuationibus 220 18 inconmodis
d e s ig n o 23920; fa ta 452 mala 21618 laboribus II 32421 mole
1568; explicatione 689; d e s i stiis 11631 onere 2033 II 2122
g n a tu s v. consul d e te r r e o 11 14; potestate 1135
d e sin o 6 1 27 6 3 8 18 64io 7817 d e tin e o 225 264 573; men
II 2569 ses II 1996; in conversationibus
d e s p e r a t io 321; dubitationis 200 12 27419 in peregrinationibus
9 19 temeritatis sacrilega 1624 23121 regionibus II 13 17
varia 44; v. ardor genus d e tr a h o I I 14215; alicui II 348 9
d e s p e r o r II 34io; d e s p e r a d e tr im e n t u m captivitatis et
tu s H 2 6 1 1 8 ; ab hominibus II servitutis II 464 corporis nociva
1525 praesidio 11828; v. animus II 115 25 (acerbum) honoris II
d e s p o n d e o II 457 8420 9215 infamiae II 9 8 17 pu
d e s tin o 1916 8117 8 6 i i ; acti doris II 1 0 4 u 171 1 ; v. decerno
bus II 3426 certaminibus 18026 inpono
21714 2281 consecrationi II 229 23 d e tu r p o 2763; faciem foedi
neci II 13516 sacris aut religio tate II 12713
nibus 13 7n sacrificiis II 22918 d e u s 52 89 102io 1074 11128
spectaculis 1864 i 256 25 al.; artifex 572 auctor II
d e s tit u o 2 8 i 2 ; d e s t it u t u s 2818 fabricator 9 0 11 197 19 II
9817 20819 266 1 ; benivolis Ili 20 8 17 281 20 omnium gubernator
1795 machinationibus et circum et princeps, solus imperator ac
scriptionibus II 962 cupiditati dominus II 2 15 omnium pater
bus II 16125 luminibus 1989 II ( pariter ac mater . . . pater ac
128 23 ab omnibus necessariis 2078 filius II 2 20; quicumque es II 2 4;
praesidio 243 io II 318 889 1166 salutaris II 1039 19115 summus
11724 12826 16117 17120 17921 I 620 3 8 24 8617 ultrices 2 8 14 19;
a subsidio 15626 (a) testimonio = stella 97 20 ; v. antistes baiulus
II 1068 1196 1321 14322 18126 cultor cultus fabricator felicitas
29 8 27 3 0 2 25 viribus II 113 20; v. interpres ira iudicium laus ma-
Luna iestas mater minister monitio
d e s u b it o IIO 25 monitus natura numen officium
d e s u d a tio 966 ordo ornator potestas praesentia
d e su d o *110 25; humores II praesidium reditus religio secre
1593 tum simulacrum sors vestitor vo
desu m 2124 1117 1455 27614 luntas; molestus terribilis; ad-
II 1419 73 20 2 1031 2 73 4 2 77 19 plico colo confugio contemno in-
d e te g o facinus (-nora) II 2 0 2 molo nudo servio spolio suspicio
1267 315 25 latentia 1818 pro vinco
positum II 20 2; me II 20014; d e v e n io 17620
in crimine II 1692 in facinore d e v in c o gentes II 31112
II 9920 1722 in libidinibus II d o v o c o 1543
272 1 I d e v o v e o 8 i4 ; d e v o tu s v. ardor
424 INDICES.
159 26; caedibus II 35822 coitu delitatis 2621 295 II 16415 va
14519 conviviis II 345 22 pota rium desperationis 232 28 varium
tione 2452 potu 249 27 25514 so- dissensionis II 108 13 felicitatis
bole 25014 II 1128 12 27 4 2 18 11718 189 29 2 65 24 varium iactu-
1218 33017 stragibus II 3487 rarum 18 7 25 infelicitatis 208 18
g a u d iu m 76 24 II 51 i i ; felici I I 120 1 27924 infortuniorum 2 6 16
tatis II 3825 28317 3008 laeti *12523 II 1216 1998 iniuriarum
tiae 6 7 3 11 90 23 20 2 20 laeti tem II 13720 varia insidiarum I I 6 14
poris I I 19124; frequentia 1120220 omnia malitiae 15929 matrimo
maxima II 774 3008 prospera II niorum II 183 9 matris 276 13
9 0 23; v. laetitia; consequor de mortis 3 0 12 2285 II 138 18 nego
cerno mutuor sublevo tiorum II 6219 33128 splendidum
g e lu 355 nobilitatis 2754 varium odiorum
g e m in u s 8114; v. genitura; II 1913 varium offensarum 16232
g e m in i 1094 II 2 1 8i— 2205; v. varium peccatorum II 853 pe
filius; procreo riculorum II 18 10 periuriorum
g e m itu s 2 7 18; cadentium II 1235 varium pigmentorum 2317
143i II 300i pulchritudinis II 221 ini
g e m m a 2316; pretiosae 2316 micum societatis 84 8 II 100 17
II 605; v. mercator merx poli varia solaciorum II 19 5 20 (varia)
tor; praepositus tracto sollicitudinum II 105 16 194 21 23
g e n e r a lis v. atrocitas conpo- stuprorum II 13825 omne tristi
sitio explicatio; g e n e r a l it e r tiae II 1615; ignobile et deiec-
11921 1418 17813 21431 2343 tum II 9 7 2 diversum (c. gen .) 2 20
24030 26216 26327 al. 4 1 26 180 22 II 8321 19421 23 di
g e n e r a t io propriae originis vinum I I 1814 14 femininum 271 17
176; v. propagatio; concipio II 1296 14515 150 7 10 l l 172 4
g e n e r o 1512 II 1415; corpus 2194 11 humanum 27 10 3615 3828
19822 servos II 2 2 3 25 sobolem 68 24 9 514 26 humile 1916 276 13
1857 21724 inauditum II 135 18 masculinum
g e n i a li s v. torus 27117 II 140 10 2194 maternum
g e n ic u lu m Tauri II 2889 Ge II 246 27 multiplex c. gen. 4 12
minorum II 289 5 Leonis II 290 2 180 22 2-0620 229 7 nefarium 3012
g e n i t a li s v. semen paternum 827 II 2472 plurima
g en s 620 3519 374 10 II 3559; 2616 II 331 28 quodam 65 quo
hominum 35 23 3 6 3 9 517 21 ; ex libet II 343 359 489 1058 23616
tranea II 2582 humana 189 ini 26 89 3405 servile 1916 sordi
mica 1358; v. debello devinco dum 1314 varium (-ria, saepe c.
subigo subiugo gen . ; haud raro vario genere vel
g e n u c u la 736 variis g.) 12322 124 21 12523 134 1
g e n u s 522 I 612 209 aZ.; actu 157 4 183 14 189 29 2 10 3 2 1718
um aut administrationum 180 22 2 2 6 25 II 136 al. violentum 228 5;
animantium 3 5 10 17 D 2095 omne v. conciliatio cursus eversio lo
bonitatis II 5 7 10 varium calami cus origo propagatio qualitas
tatis II 836 gravia damnorum substantia; alienus; accedo alie
vel condemnationum 1809 cru no armo conparo deprimo duco
IV. INDEX VERBORUM. 4 45
1620 10214 radiis 513 (a) ruina o ra to r 15527 1643 I 6810 18128
12017 II 135 5 seditionibus II 2 0 5 28 2116 f 2214 23317 2523 24
2994 squalore 22428 274 24 tor |263 18 II 2 4 15 14614 19 338 11
pore II 9217 valitudinibus 83 14 135427; bonus 14221 causidicus
II 316 28 vitiis 217 2 II 1707 II 2785 doctus 123 1 famosus
ops v. fero; o p es 9929; par 123i II 2789 magnus II 2789
vae 8517 regiae 22519 II 30 8 20 ; maximus 142 21 ; divino ingenio
v. credo custodio 17021
o p tim u s v. advocatus radia o r a to r iu s v. ars
tio; opt. m a x im u s v. Sol; o rb is terra ru m 2 7 14 3 7 24 27 Ro
o p tim e v. nosco manus 385 totus 8616 18 108 17
o p to c. in f. 11 29527; v. debeo 12329 12812 15 12924 1413 16714
opu s 531 2589 II 2 29; adsi- 24 1 20 2 4 9 7 2 62 3; v. dominium
duum 112213 alienum 4014 con- dominus gubernaculum iudicium
positum 19821 cottidianum 9 8 18 spatium
166 26 2226 divinum II 282 21 fe o r b ita s misera 282 2047 209 22
mineum II 142 6 maius II 117 2196 2243 perpetua 133 21 II 19
novum II 36015 perfectum 198 3 19; v. dolor inconmodum infor
11 218 207 1 perpetuum II 6319 tunium languor miseriae onus;
plenum II 123 promissum 23713 decerno indico
II 319 29423 publicum II 268 17 orbo morte 19226; a parenti
319 8 sacratum 85 7 varia 215 bus 22014
21; magno opere 19824; v. dam o rb u s 23120 II 32613 a paren
natio definitio disciplina exac tibus 16613 2138
tio fabrica forma gratia labor o r c h e s t o p a la r iu s II 30920
ordo scientia secretum sollici o r d in a r iu s v. consul consu
tudo species substantia; con- latus
pleo damno decerno explico in o rd in o II 2888; necessitates
cipio inhaereo inmoror oppono II 78 4; v. ind. I I I .
promitto reddo o rd o *2 27 814 2810 10413; 8 6 26 ;
ora 226 consiliorum II 8618 1242 conver
o ra c u lu m 2 0 1 8 sationis II 99 2 31426 principales
o r a tio 4 12 *273 i5 II 2 4 17 deorum 8629 fatorum II 39 feli
* 174 21 27922; disputationis 84 citatis II 616 113 2 12025 futuro
3420; angusta 926 brevis 524 29 rum II 12812 institutionis 4 6 12
34 20 II 6919 *280l copiosa 15 interpretationis II 1 12 iuris II
16 19 elata 10 5 facunda II 82 2 4 6 13 mentis II 1639 negotiorum
longa 2 6 13 2 9 18 magnifica II II 194n operis II 318 1494 ser
122i8 perfecta 329 popularis II monis atque orationis 2 17 peri
2630; 0 . ac sermo 1829; o. ac sti culorum II 6 5 n 19016 perpetui
lus 8422; v. facundia gratia inle- tatis inmortalis II 209 12 posses
cebrae licentia obiurgatio ordo sionis II 188 28 potestatis 6722
ornatus pars pondus praesidium procreationis 16 22 promotionis
sermo splendor vestibulum; con 2 2 0 24 I I 9 3 1 provisionis 1628 ra
venio extendo firmo monstro per tionis 2 6 1 II 93 23 caelestium aut
sequor persuadeo transfero vendo sacrarum rerum II 145 substan-
IV . IN D E X VERBORUM . 491
r
217 9 regnum II 328 io 357 26 ser p o s t e r it a s II 14619; v. iudi-
vitium II 47 25 substantiam II cium
48 7 3 2 6 20 terram II 3482 357 12 p o s tq u a m II 2549 (cf. add.)
i 35812; anaforam II 23114 car- p o s tr e m u s v. liber pars re
1 dinem 6719 24 28 97 25 11114 123 gio tempus; ad postremum 2 7 1 ;
26 12520 26 126i 1289 140n al. p o s tr e m o 833 14
domicilium 6617 fines 473 9 12 15 p o s tu lo II 70 10; remedia 1074
19 23 al. horoscopum 1137 II 67 9 13914 veniam 328 10 1 ; precibus
latus 2349 II 838 846 85 7 864 23618
875 21 895 9017 9112 928 al. lo p o t a t io multa 2452; v. gau
cum 65 26 6619 6715 19 24 28 987 deo
10431 11319 1345 al. MC. vel p o te n s 79 6821 8 1 23 124 9 134
IMC. 129 3 II 67 9 numerum II 21 14529 15111 16 1627 24 1924
1326 14019 partem 38 7 4 4 27 2 65 19317 203io 21016 al.; v. admi
14 28 26620 27719 II 82 26 84 17 nistratio administrator amicitia
85 20 al. quadratum II 8 3 16 984 amicus dignitas dominus dux
signum 42 22 4 3 24 II 14816 18230 felicitas femina homo imperator
spatia 1205 11 2953 3176 34124 imperium inimicus iudex malum
summam 2434 tempora II 5 2 12 mulier numen persona potestas
zodiacum 265 8 II 29425; exerci religio rex vir; servio subiugo
tatione I I 19 7 odoribus II 32019 versor; p o te n s subst. II 55 27
potestate 217 9 11 1639 radiatio 5925 9 2 12 3308; v. filius; sub-
ne 14627 II 6222 21715; p o s iaceo
se ssu s acerbitate II 1927 ar p o t e n tia 230i II 627 5 4 ii;
dore II 11114 1247 13815 140 1 (magna) felicitatis 2 65 26 13 3 3 7 5
17125 30715 calamitate II 96 21 honoris II 5 7 19 potestatis 204 5
cupiditate II 140i 1712.'» furore infinita virtutis 112582; maxima
I I I 6613 labe 153 27 11 3 1 825 po 2136 II 34 7 22 nimia II 326 18
testate II 9615 trepidatione 2 7 17 principalis 157 9 regalis II 69 27;
vitio II I 6613 292 10 v. dignitas disciplina facultas
p o s s u m sescenties honor insignia ornamentum po
p o s t praepos. 12 23 14 24 19 28 testas spiritus; maximus per
25 2 3 2823 al.; adverb. 8 1 18 ; v. spicuus; accedo consequor de
paulum cerno deicio habeo largior orno
p o s te a 149 14 24io 2 6 n 2917 sublevo
3017 337 589 7523 10713 I 8612 p o t e s t a s 17 25 23 29 31 18 25
20113 a?.; p. cum II 5024(?) 12814 1308a?.; 8 6 27; administra-
p o s t e a q u a m c. ind. l i s 27is tionum 12224 II 568 armorum
297; c. coniunct. 197 5 6 235 11 II 82 7 auctoritatis 43 20 dei II
II 15 3 2 7 27 50 19 *24 53 26 19115 divinitatis 28 8 eloquen
*254i9 tiae 206 5 fascium 26129 fato
502 INDICES.
Addenda et Corrigenda.
Quas lectiones in textu reponendas esse censemus, crassioribus
numerorum typis signandas curavimus; cf. et praefatio.
12,12 conuitio Jahnii habet N 1 7 ,8 perpetuat v clausula ad-
2, 27 ordinibusque £ probatur (obiectum est cun
4, 3 (notitia^ permodica <? cta)
4,i2 [ojrationum Stangl 17,io cf. Cicer, somn. Scip. 3,4
5,2 conentur £ Edw. Mueller De Posid.
5,27 recensere N Manilii auctore. Lips.
6, 25 luxuriosis N ut nihil addi 1901, 32
oporteat 18,23 patimur et] petimus ea
7, 3 Saturnus obtundet £, quo Nemethy (falso, nam pati
clausula fit; cf. MPV mur est 7cao%opEv ie. ita-
7,25 Iovi bona coniunctus socie &ei laboramus)
tate Nemethy, Egyetemes 19, 2 <(ordo)> quaestionis poscit
Philologiai Kozlony 1898, clausula
p. lsq q .; certe quicquam 19.12 inimicus] vicinus Stangl
inseri vetat clausula 20,7 errore om. N (rectene?)
9, 5 talia Krollii falsum quia splendore Nemethy
praecedit atque, v. ind. 21,14 improvisa vis. Yis ergo
9, 5 simili ratione V recte, v. ind. aliud N vis inprovisa £
9,19 desperatione dubitationis propter clausulam
£ propter clausulam 22.12 innocentium (pericula, no
11,1 proferuntur etiam N clau centium) securitates N e
sula probatum methy; immo et nocentium
11,4 contradicendi A'] cf. I I 9,3 hoc quidem loco non recte
11,7 inscitia N quod clausulae stare docet clausula
gratia coniecerat 6 22,25 ostenderetur MPQ confir
12, 24 rursus] cursus N matur clausula
13, 26 terrenorum, halituum N 23, 9 exerere A' confirmatur clau
16, 9 sanguinis (et N) commen sula
datur clausula 23.13 neque] nec N
ADDENDA ET CORRIGENDA. 547
Addenda ad indicem.
II 373 Iuppiter] adde : mulieris II 137 26 viri II 138 i
■386 acutus] adde: v. sermo
394 antistes] „ * artis 19625
396 ars] „ v. antistes
401 carmen] „ sacrum 2319
415 insere: * c o r r u p t io sororum vel adfinium II 352 21
424 dies] adde: varii 54 7
425 dirigo] adde: per vacuum 231 17 232 3 12 25 233 6 16
426 insere: d is c u r ro 35 16 198 18; per spatia II 2620
432 errans] dele: sententia
436 facies] adde: v. inficio dele: livido
443 gallus] „ publicus II 1 6 1 16
450 iacturaj „ pudoris 22124 II 11113
454 inficio] „ * faciem 253 6
463 invidia] „ publici sermonis II 52 22
466 lapsus] „ caeli pronus rotatae vertiginis 9 23
469 libido] „ promiscuae 20 5 6 2 15 23 II 159 6
469 livido] delendum
475 mendacia] adde: promissionis 1 0 17
Comparatio capitum
Aldinae et huius editionis.
Aldinae huius edit,
lib. I prooem.
lib. I praefat.
„ I cap .I
» I cap. I „ II
„ III 1 - 3
* HI 4 - 8
II
„ iv
„ 1 „ „ v-ix
* I „ IV „ x
lib. II praefat. lib. II praefat.
„ II cap. I— IX „ II cap. I— IX
* n „ X. XI
spuria sunt
„ II „ XII— X Y n x-xm
* II „• X Y I X IV 1— 2
„ II „ XVII XIV 3— 4
n XVIII— XXXIII = n XV— XXX
COMPARATIO CAPITUM ALDINAE ET HUIUS EDITIONIS. 557
J P X l CJTT
^tultcaxem^ftgru^' Sir^MnlrumAfufit^fpArtp
teterI nb<rrofc fuerttrirtuerrra •{kusc fxca*thrdlp7tci
'iz pef. eeqmmpfirfa^erclatiPpurpurttfaut;aurm T
ticfbib/ mfcuajtth ut? epu ftccuj^ pdicant^ facter ainb
gtaxof* u m iftof ^uircef- (uuilUmaUuoU ftttta.fic