ROMAE HISTORIA

ARRASATE BHI
LINGUAE LATINAE
DEPARTAMENTUM
Ramon Osinaga
 Romae Historiae Aetates
In Romae historia tres aetates sunt:

Monarchia: a. C. 753 – a. C. 509

Res Publica: a. C. 509 – a. C. 27
Imperium: a. C. 27 – A. D. 476

HISTORIA ROMAE 2
 SISTEMA URTEAK EKINTZAK
POLITIKOA

MONARKIA -753 Erromaren sorrera

Zazpi erregeen aroa
Lazioko nagusitasuna
-509 Erregeak desagertzea

ERREPUBLIKA -509 Bruto eta Colatino, erregeen aurkako

heroiak
-272 Italiako nagusitasuna
-264/202 Gerra punikoak
-218 Erromatarrak Anpurias-en
-146 Grezia eta Cartago (Afrika) erroma- tar
probintziak
-133 Hispania menperatzen dute
-51 Galietako konkista
-30 Egipto erromatar probintzia

INPERIOA -27 Octavio Augusto izendatzen dute

Hasten da printzipatua
-27/+68 Julio-Claudia dinastia
69/94 Flavia dinastia
94/192 Antoninotarren aroa (Trajano).
Inperioaren hedakuntza handiena
285/305 Dioclezianok inperioa deszentraliza- tzen
du Erroma ez da hiriburua.
313 Constantinok Kultu askatasuna ematen
du
395 Teodosiok Inperioa banatzen du
476 Romulo Augustulo, Mendebaldeko azken
HISTORIA ROMAE enperadorea kentzen dute 3
 ERROMAKO HISTORIA
BARRUKO HISTORIA
Erregimena MONARKIA ERREPUBLIKA IMPERIOA
-753 / -509 - 509 / -27 -27 / + 476
Aroak Latino- Sabino –VIII / -VII Demokratizazioa –IV / -III Printzipatua –I / +III
Etrusko -VI Oligarkia –II /-I Dominatua +III / +V
KANPOKO HISTORIA
Faseak Latio Italia Expansio
Mare Nostrum Divisio

Latin I Santillana. 191 or.

HISTORIA ROMAE 4
HISTORIA ROMAE 5
 Historia Romae
Nahiz eta Erromako Historia diapositiba
batzutan laburtzea oso zaila izan, puntu
garrantzitsuenak aipatzen saiatuko
gara.

Romulok eta Remok, tradizioaren

arabera, K.a. 753eko apirilaren 21an
Erroma eratu zuten.

HISTORIA ROMAE 6
 Antea...
K.a. Urtean TROYAKo gerratea izan
zen. (Gogoratu Brad Pitt...)
Gerra honetan...
...Troyako Priamo erregearen seme
batek, Parisek, Menelao Greziako
erregearen emaztea, Helena, amodioz
eta edertasunez jota, bahitu zuen, eta
Troyara eraman zuen.
HISTORIA ROMAE 7
ITALIA

GREZIA

HISTORIA ROMAE 8
HISTORIA ROMAE 9
 Troiae Bellum
Menelao bere anaia Agamenon-ekin
aliatzen da eta Troyaren aurka doaz.
Gerra honen informazioa Homerok
ematen digu ”ILIADA“obran.
Guerratearen bukaeran Eneasek...
…, Virgiliok bere obran ILIADAn
kontatzen digunez, …

HISTORIA ROMAE 10
 Eneas...

... bere semearekin (Askanio-Iulus) eta

lagun batzurekin Troiatik ihes egin zuen
eta Latium-en desenbarkatu zuen.
Askaniok, Eneasen semeak, Albano
Mendian Alba Longa hiria fundatu zuen.
Denboraren poderioz, Alba Longa latindar
hirien buru bilakatu zen.

HISTORIA ROMAE 11
HISTORIA ROMAE 12
 Post Aeneam...
300 urte geroago...

... Amuliok, anai txikia izanik, Numitor

erregea tronotik bota egin zuen.

Amuliok Numitoren alaba Rhea Silvia

Vestal izatera behartu zuen.

HISTORIA ROMAE 13
 Lupus...
Egun batean, egundoko otso batek
Rhea Silvia ohiatetik zehar zebilen
bitartean, erabat bildurtu zuen...
... koba batean sartu zen babesteko
asmoz...
... Marte jainkoa agertu zen eta bere
emazte egin zuen....

HISTORIA ROMAE 14
 Romulus et Remus
... kontaktu honen ondorioz Romulo eta
Remo bikiak jaio ziren.

Amuliok Romulo eta Remo Tiber ibaira

botatzea agindu zuen (gogoratu Moises...).

HISTORIA ROMAE 15
 Lupa....
Otsoeme batek,
Tiber errekaren
ondoan topatu
ondoren, elikatu
egin zituen.

HISTORIA ROMAE 16
 Faustulus...
Geroago, Faustulok, Erregearen artzain
batek, bere etxean mantendu zituen
handiak izan arte.

HISTORIA ROMAE 17
 Regnum recuperantes...
Romulok eta Remok, helduak zirenean,
Numitor aitonari tronoa bereskuratzen
lagundu zioten.

Numitorren aginduaz, otsoemeak topatu

zituen lekuan hiri bat eraiki zuten:
Erroma.

HISTORIA ROMAE 18
HISTORIA ROMAE 19
 Romulus Remum necat

Hiriaren potereagatik anaien artean

borroka sortu zen eta Romulok Remo hil
zuen. Gogoratu Kain eta Abel, Adan eta
Ebaren semeak.

HISTORIA ROMAE 20
 Romuli urbs: Roma
Romuloren hiria, ERROMA, ingurunekoen
babestoki bilakatu zen...

... baina emakumerik ez zeuzkaten.

HISTORIA ROMAE 21
 Sabinarum raptus
Emakumerik ez zeuzkatenez...

... joku batzuk antolatu zituzten, eta...

... jokuak egiten ziren bitartean,

Sabiniar emakumeak, ondoko herrikoak,
bahitu egin zituzten.

HISTORIA ROMAE 22
HISTORIA ROMAE 23
HISTORIA ROMAE 24
 Titus Tatius
Laidoa mendekatzeko asmoz, Sabiniar
erregea, Titus Tatius Erromaren aurka
joan zen.
Borroka hasteko zegoenean, emakumeak
tartekatu ziren eta bakea proposatu eta
lortu zuten.
Romulok eta Titus Tatius-k Erroma
gobernatu zuten.

HISTORIA ROMAE 25
 Monarchiae Chronologia
K.a. 753 Erromaren sorrera
 Romulo
 Numa Pompilius
 Tullius Hostilius
 Ancus Martius
 Lucius Tarquinius Priscus
 Servius Tullius
 Tarquinius Superbus Eregeen aroa
K.a. 509 Erregeak desagertzen dira.
HISTORIA ROMAE 26
 Romulus Rex
Titus Tatius hil zutenean Romulok
agintea lortu zuen.
Romulo tropei errebista pasatzen ari
zitzaien bitartean, tximista eta trunboien
artean zeruetara eramana izan zen...
Gogoratu Jesusen “aszensioa”...
... honen ondorioz, “Quirino” izenarekin
jainkotzak hartua izan zen.

HISTORIA ROMAE 27
 Septem colles
Romulok “Palatinum” mendixkan ipini
zuen sedea, gero poliki poliki
aldameneko beste sei mendixka bildu
ziren: “Germalus”, “Caelius”,
“Esquilinum”, “Oppius”, “Cispius” eta
“Fatugal”, zazpien artean
“Septimontium” delakoa osatuz.

HISTORIA ROMAE 28
HISTORIA ROMAE 29
 Septem Reges
Romuloren ostean beste sei errege
egon ziren:
Numa Pompilius
Tullius Hostilius
Ancus Martius
Lucius Tarquinius Priscus
Servius Tullius
Tarquinius Superbus
HISTORIA ROMAE 30
 Reges et gesta
Errege bakoitzak bere ekintzak egin
zituen, baina laburtuz:
Romulok: Hiria zabaldu zuen
“Septimontium”-era heldu arte.
Tullio Hostiliok: Alba Longa suntsitu
zuen.
Anco Martiok:”Ianiculus”, errekaren
beste kaldeko mendixka menderatu
zuen.
HISTORIA ROMAE 31
 Lucius Tarquinius Priscus-ek: Monarkiaren
ezaugarriak ezarri zituen: koroa, zetroa,
mantua, tronoa, “lictores”, “fasces”,...
“Cloaca Maxima” egin zuen.
Servius Tulius-ek: Hiria zabaldu zuen: zazpi
mendixka handiak okupatuz: “Palatinus”,
Capitolinus”, “Quirinalis”, “Viminalis”,
Esquilinus”, “Caelius” eta “Aventinus”.
Tarquinius Superbus: Erromatarrek bota
zuten potereaz abusatzeagatik, azken
erregea izan zen.
HISTORIA ROMAE 32
HISTORIA ROMAE 33
 A: Forum Boarium
B: Iovis Optimi Maximi Templum
C: Iunonis Monetae Templum
D: Semonis Sancti Templum
E: Alta semita
F: Lautumiae
G: Centum Gradus
H: Templum Saturni
I: Curia Hostilia
L: Comitium
M: Argiletum
HISTORIA ROMAE 34
 N: Vicius Suburanus
O: Turris Mamilia
P: Domus Valeriorum
Q: Vestae Templum
R: regia
S: Lucus eta Domus Vestalium
T: Castorum Templum
U: Vicus Tuscus
V: Vicus Iugarius
Z: Clivius Capitolinus

HISTORIA ROMAE 35
 Rei Publicae Chronologia
K.a. 509 Bruto eta Colatino heroiak
K.a. 272 Italiako nagusitasuna
K.a 264-202 Gerra punikoak
K.a. 218 Erromatarrak Ampuriasen
K.a. 146 Grezia eta Kartago probintziak
K.a. 133 Hispania menperatzen dute
K.a. 51 Galietako konkista
K.a. 27 Egipto erromatar probintzia

HISTORIA ROMAE 36
Res Publica: a.C. 509 – a.C. 27

Azken erregea –Tarquinius Superbus- bota

ondoren, ERREPUBLIKA eratzen da
Erroman.

HISTORIA ROMAE 37
 Res Publica: Peculiaria
Ezaugarri nagusiak:
Pertsona baten poterea bukatzen da eta
aginte ezberdinak banatzen dira.
Politiko Instituzioak herri sektoreen beharren
eta indarren orekaren arabera berrizten eta
konzentratzen ziren.
Oinarri nagusiak: MAGISTRATURAE,
SENATUS eta COMITIA

HISTORIA ROMAE 38
 Res Publica: Magistraturae
Magistraturak ulertzeko nahiko erraz
daukagu:
Magistraturae = Kargu Politikoak.
Bi mota zueden:
Ohikoak: egoera normaletan zeudenak.
Ezohikoak:egoera zailetan eta beriziki
izendakoak.

HISTORIA ROMAE 39
 Magistraturae Ordinariae
Gobernuko lanetaz arduratzen ziren,
“Cursus honorum” delakoa osatzen
zuten (carrera política).
Goitik hasita:
“Consul”
“Praetor”
“Edilis”
“Quaestor”
HISTORIA ROMAE 40
 “Consules”
Bi izaten ziren.
Zibil eta militar goreneko autoritatea
zeukaten.
Senatua eta Asanblada presiditzen
zituzten.
Ejerzituan agintzen zuten.
Beste magistratuen buru izaten ziren.

HISTORIA ROMAE 41
 “Praetores”
Errepublikaren bukaerara arte bi izaten
ziren.
Justiziaren administrazioaren arduradunak
izaten ziren.
Administrazioa ezberdintzen zen:
“Praetor Urbanus”: Erromatarren tarteko
arazoetarako eta
“Praetor Peregrinus”: arazoetan
kanpotarrak inplikaturik zeudenean.
HISTORIA ROMAE 42
 “Ediles”
Lau izaten ziren, bi patrizioak “Cureles”
eta bi plebeioak.

Egungo zinegotzen ardurak izaten

zituzten: lan publikoak, jaiak,
ornidurak,hiri segurtasuna...

HISTORIA ROMAE 43
 “Quaestores”
Hasieran bi, baina Cesarren denboretan
40 izatera heldu ziren.

Beraien ardura nagusia: zibil eta militar

gastuen kontrola, zein Erroman, zein
probintzietan.

HISTORIA ROMAE 44
 Magistraturarum peculiaria
Komunak ziren magistratura guztientzat:
Urtekoak izaten ziren.
Kolegialtasuna bi edo “collega” gehiago
izaten ziren eta biek autoritate bera
zeukaten
Dohaintasuna: Karguak ez ziren
ordaintzen.
Progresibitatea: Batetik bestera pasatzen
ziren. Kargu bakoitzak bere qadin
konkretua
HISTORIA ROMAE exigitzen zuen. 45
 Aliae Magistraturae
Beste magistraturak ba zeuden
“ejekutiboak” ez zirenak, garrantzitsu-
enak:

“Censores”

“Plebis Tribuni”

HISTORIA ROMAE 46
 “Censores”
Kontsulohien antean aukeraturik.
Bi ziren.
Erraldoa bost urtetan behin zuzentzen
zuten.
Herritarren ohituretaz arduratzen ziren. >
Zentsura
Karguaren bukaeran “Lustrum” egundoko
sakrifizioa antolatzen zuten. > “Lustro”
HISTORIA ROMAE 47
 “Plebis Tribuni”
Hamar ziren.
Plebea babesten zuen beste magistratuen
gehiegikeriez.
“Vetum” eskubidea zeukaten.
Plebearen “comitia” konbokatzen eta
presiditzen zituzten.
Sakratuak-ikutuezinak izaten ziren,.

HISTORIA ROMAE 48
Magistraturae extraordinariae
Estaturako egoera larrietan, gorrietan,
txarretan, kanutetan... izendatzen
zituzten.

Bi magistraturak ziren:

HISTORIA ROMAE 49
 “Dictator”
Potere guztiak bere eskuetan izaten
zituen.
Bakarra izaten zen.
Kontsulohien artean aukeraturik.
Askoz jota sei hilabeterako agindua
izaten zuen.

HISTORIA ROMAE 50
 “Equitum Magister”
“Dictator”-en lokteniente izaten zen
(“lugarteniente, segundo de abordo,
sub-dictator...).

Dictator-i ejerzitoan laguntzen zion.

HISTORIA ROMAE 51
 “Senatus”
Errepublikaren benetako poterea
politiko autoritateagatik eta partaideen
pertsonal potereagatik.
Senatoreak betirako izaten ziren.
Hasieran 300 ziren.
Zentsoreek, aurretik magistratura bat
izan zutenen artean, bost urtetan behin
aukeratzen zituzten.

HISTORIA ROMAE 52
 Senatus officia I
Kanpoko politikan:
Gerra deklarazioak.
Bake izenpenak.
Probintzietako agintarien izendapenak.
Militar karguen izendapenak....

HISTORIA ROMAE 53
 Senatus officia I I
Barruko politikan:
K.a. III. menderarte legeen ratifikazioak.
Magistratuen zuzenketa eta kontrola.
Senatuaren aginduak “Senatus Consultus”
direlakoek lege balorea zeukaten.
Hazienda publikoaren kudeaketa.
...
HISTORIA ROMAE 54
 “Comitia”

“Comitia” Asanbladak izaten ziren.

HISTORIA ROMAE 55
 “Comitia Curiata”

“Comitia Curiata”: Monarkian existitzen

zen baina protokolo funtzioak izaten
zituzten.

HISTORIA ROMAE 56
 “Comitia Centuriata”
Hiritarrek bozketatzen zuten, aberastasu-
nez banaturik, bost mailetan, maila
bakoitzak 193 zenturia zeuzkan.
Zenturia bakoitzak botu bat zeukan.
Funtzeko garrantzitsua: hauteskundea
izaten zen, pretoreak, kontsulak, eta
zentsoreak aukeratzen zituzten.
Marteren landan biltzen ziren.

HISTORIA ROMAE 57
 “Comitia Tributata”
Hasieran “Concilum Plebis” zen, K.a. III.
mendetik aurrean hiritar guztiek parte
hartzen zuten, patrizioek eta plebeioek.
Tribuka bozketatzen zuten, erresiden-
tziaren arabera,

HISTORIA ROMAE 58
 Societatis organitatio

Hasierako banaketek- Libreak, esklabuak,

patrizioak, plebeioak...- Errepublikaren
zehar sakoneko aldakuntzak jasan
zituzten...

HISTORIA ROMAE 59
 “Patricii”
Statusa eta eskubideak mantendu zuen.
Politiko arloan garrantzia galdu zuen.
Famili patrizioa asko desagertu ziren.
Honen ordez “Ordo Equestris” politiko
indarra hartu zuen.
Patrizio Senatoreak “Patres” ziren,
besteak “Conscripti” ziren.

HISTORIA ROMAE 60
 “Equestris Ordo”
Monarkiko aroan sortuta, denboraren
poderioz, egundoko poterea lortu zuen.
Potere ekonomikoa izan zuen: finantzen
kontrola, industria, merkataritza,
esklabuen trafikoa, zergen kobrantza...
Zirela eta Inperioko administrazioaren
funtzezko ohinarria bilakatu zen.

HISTORIA ROMAE 61
 “Plebeii”
Nekazariek gehienek, inperialista zabalkun-
tza aurrera eraman zuten.
Erromaren zabalkuntzak beraientzat
hondamena suposatu zuen.
Ezin zuten konpetitu: lurrak galdu,
latifundioari aurre ezin...
Erroman “Proletarii” bezala gelditu ziren
edo...
...publiko benefizientziari esker bizi ziren.
HISTORIA ROMAE 62
 “Servi”
Gerrei esker izugarri areagotu ziren.

“Lan esku merkea” bilakatu ziren.

Beraien komertzioak “goikoak” aberastu

zituen.

HISTORIA ROMAE 63
 “Civis Romanus”
Politiko eskubideak zituzten: bozketa,
apelazioa... eta pribatu eskubideak ere:
propietatea, komertzioa, eskontza...
“Hiritargotasuna” pribilegioa izaten zen
eta oso gogor kontrolaturik zegoen.
Italiako biztanleei K.a. I. mendean
eman zizkieten.
Kanpokoiei ia-ia ez zizkieten ematen.

HISTORIA ROMAE 64
 “Ex urbe ad orbem”

Errepublikaren garaian Erroma Tiberretik

Mediterraneo osoan zabaldu zen.

HISTORIA ROMAE 65
 - VI

Hasieran inguruko
“herriak” menperatu
zituzten...

HISTORIA ROMAE 66
 -V / -IV

Italiako erdigunea
menderatzen dute

HISTORIA ROMAE 67
 -IV / -III
Italiako hegoaldea
menperatzen dute.

HISTORIA ROMAE 68
 - III (Punica Bella)
Kartagotarren aurkako gerrak:
Lehendabizikoa: (-264 / -241)
Erromatarrek Kartagotarrak Siziliatik bota
zituzten.
Bigarrena: (-219 / -202)
Kartagiarrek kontrolatzen zituztena
menperatu zuten: Sicilia, Corcega,
Cerdeña, Iberiko Penintsulako hegoaldea
eta ekialdea, Gallia eta Italiako
iparraldea.
HISTORIA ROMAE 69
HISTORIA ROMAE 70
HISTORIA ROMAE 71
 Mare Nostrum A.C. 270

HISTORIA ROMAE 72
 - II
Iberiar penintsulako barruko partea
OESTE lortu zuten ( Viriato, Numancia).
Hispania bi probintzitan banatzen dute:
Hispania Ulterior HEGOALDEA / OESTE
Hispania Citerior ERDIKOA / ESTE

HISTORIA ROMAE 73
HISTORIA ROMAE 74
 Grezia konkistatzen dute.

Kartago suntzitzen dute eta Afrika

probintzia eratzen dute

HISTORIA ROMAE 75
 Mare Nostrum A.C. 220

HISTORIA ROMAE 76
 -I
Bi ekintza nagusiak nabari ditzakegu:

ORIENTE: Erroma zabaltzen da Beltz

Itsasoa, Siria, Chipre eta Creta
menperatuz.

OCCIDENTE: -60 / -51 Cesarrek Galiak

konkistatzen ditu.
HISTORIA ROMAE 77
 Mare Nostrum A.C. 86

HISTORIA ROMAE 78
HISTORIA ROMAE 79
HISTORIA ROMAE 80
 Imperii Chronologia
K.a. 27 Octabio Augusto izendatzen dute
Printzipatua hasten da.
K.a. 27 / K.o. 68 Julio-Claudia dinastia
94 / 192 Antoninoen aroa (Trajano)
Hedakuntza handiena
285 / 305 Dioklezianoren deszentralizazioa
395 Kultu askatauna, Konstantinorekin
476 Teodosiok Inperioa banatzen du
HISTORIA ROMAE 81
Imperium: A.C. 27 – A.D. 476
Bost mende iraundu zuen. Tradizionalki
BI garai dezberdintzen dira:
Goi Inperioa:
A.C. 27 – III mendeko bukaerarte
Berant Inperioa :
III mendeko bukaeratik - 476

HISTORIA ROMAE 82
 Differentiae
Bien artean ezberdintasun handiak
daude:
Barruko historia: Politika eta Egoera
Soziala.
Kanpoko historia: Inperioaren egoera
eta aldemeneko herriekin harremanak.

HISTORIA ROMAE 83
 Altum Imperium: Principatus
Oktabio Augustoarekin “Printzipatua”
hasten da. Enperadoreak “princeps”
titulua zeukan eta.
Ejerzitoak lagundurik Oktabio potere
gorena lortu zuen, Marco Antonio
Actium-en gainditu zuen, ohore guztiak
eta funtzezko agintak bereganatuz.

HISTORIA ROMAE 84
 Pretoriar Kohorteek hurrengoa aukeratzen ohi
zuten.
Hurrengoek kargua hartzen zuten ohore eta
aginte guztiekin.
Errepublikako instituzioek balorea galtzen dute.
Kargu politiko berriak sortzen dira “prefecti”,
kapitaleko administrazioak arduradunak;
“procuratores”, enperadorearen laguntzaile,
baino gehiago... egungo ministroen
aintzindariak.
Funtzionariek “Consilium Principis” osatzen
zuten.

HISTORIA ROMAE 85
HISTORIA ROMAE 86
“Berant” imperium: Dominatus
Dena ordenatzeko Dioklezianok inperioko
sistemari izugarrizko buelta ematen dio:
monarkiko, absolutista, ekialdeko kutsuaz.
Enperadorea jaun, jainko eta jabe izaten
zen.
Inperioa bitan zatitzen du: Ekialdea,
Nikodemia kapitalarekin, bere eskuan utzi
zuen eta mendebaldea Milanen
Maximiliano ipini zuen, biak Augusto izanik
eta bakoitzak Zesar banarekin =
TETRARKIA.
HISTORIA ROMAE 87
 Tetrarkia hau ez zen asko mantendu.
Augustoa biak 304an abdikatu zuten eta
arazoak sortu eta iraundu ziren
Konstantinok Inperioa batu arte. Gero
semeen artean banatu zuen berriro.

IV. Mendean banaketek eta batuketek

jarraitu zuten Teodosiok semeen artean
banatu arte. Horrela mantendu zen.
HISTORIA ROMAE 88
HISTORIA ROMAE 89
Interior Historia: Ordo socialis
Bi maila oso argi daude “humiliores” eta
“honestiores”, azken hau beste bi mailetan
banaturik “senatores” eta “equites”.

Hiritar eta ez hiritar banaketa poliki poliki

galduz doa. Caracalla enperadoreak 212an
biztanle guztiei “civis” eskubidea ematen
die.

HISTORIA ROMAE 90
 Esklabuen kopurua gero eta gorago doa,
baina askok “liberatuak” izan ziren,
LIBERTI bilakatuz.

“Liberti” hauek ez ziren hiritarrak eta

jabearen izena mantentzen zuten.

Askok negozioetan et administrazioan

destakatu zuten.

HISTORIA ROMAE 91
 Exterior Historia a.C. I.
K.a. I. mendea: Egipto eta Hispania:
Betica, Lusitania eta Tarraconense.

HISTORIA ROMAE 92
 Exterior Historia I. Mendea
“Limes” Danubio eta Rhin, Mauritania
eta Brytannia.

HISTORIA ROMAE 93
 Exterior Historia II. Mendea
Arabia, Armenia, Mesopotamia, Dacia,
gaur Rumania.

HISTORIA ROMAE 94
Exterior Historia III. Mendea
Barbaroek mugetan indarra egiten zuten eta
hasten dira “sartzen” poliki poliki: Godoak,
alanoak, frankoak eta beste batzuk posizioak
hartzen dituzte Inperioaren barruan.

HISTORIA ROMAE 95
Exterior Historia IV. Mendea
Barbaroek gero eta leku gehiago hartzen
dute: bisigodoak, hunoak eta pertsak.
Erromatarrak txarto mantentzen dira.

HISTORIA ROMAE 96
 Exterior Historia V. Mendea
Iparraldetik barboroak “masiboki” sartzen
dira: sueboak, bandaloak, burgindioak...
Beraien artean borrokatzen dute agintea
lortzeko. Erroma sakeatzen dute 476an
Odoacrok azken enperadorea Romulo
tronotik kendu zuen.

HISTORIA ROMAE 97
 Inperioaren jauzia
Barbaroek egindakoaz, izugarrizko
sarata egin zuen.
Geroago oso pelikula luze bat egin
zuten, EITBek ipinitakoa, batez ere Aste
Santuetan.

HISTORIA ROMAE 98
 Inperioaren
hedapena

HISTORIA ROMAE 99
 Qui? Et Quid?

http://homepage.uibk.ac.at/homepage
/c614/c61404/KAISER/k300-
aai.html#30010 Kargu ezberdinak:
Enperadoreak, Kotsulak....

HISTORIA ROMAE 100

 Imperatores
http://www.roman-emperors.org/impindex.htm
Erromatar enperadoreak INGELEAZ
http://www.roman-emperors.org/
Erromatar enperadoreak INGELERAZ
http://www.tesorillo.com/roma/alto_imperio.htm
Enperadores “Imperio Alto” GAZTELANIAZ
http://www.tesorillo.com/roma/bajo_imperio.htm
Emperadores “Bajo Imperio” GAZTELANIAZ
http://harpy.uccs.edu/roman/html/imperialports.html
Imperatorum imagines

HISTORIA ROMAE 101

 Tabulae, Biographiae...
http://www.culturaclasica.com/mapas/imperiorom
ano.htm Erromakoak
http://www.culturaclasica.com/mapas/mapas.htm
Antzineko mundukoak
http://www.culturaclasica.com/biografias/
biografias.htm Antzineko muduko biografiak
http://www.tesorillo.com/roma/mapas.htm
Erromako mapak

HISTORIA ROMAE 102

 Et alia....
http://www.roman-empire.net/
http://www.roman-empire.net/maps/map-
italy.html
http://www.roman-empire.net/maps/map-
empire.html
http://www.roman-empire.net/maps/map-
rome.html
http://www.roman-empire.net/army/army-
pictures.html

HISTORIA ROMAE 103

 http://www.roman-empire.net/republic/earlyrep-ga

http://www.roman-empire.net/diverse/pictures.htm
http://www.roman-empire.net/diverse/reenactmen
http://www.romanarmy.net/fabrica.htm
http://fyl.unizar.es/HAnt/atlas/index.html

HISTORIA ROMAE 104

 http://www.imperiobizantino.com/
historia.html
http://fyl.unizar.es/HAnt/guia.html
http://www.roman-emperors.org/
impindex.htm
http://www.roman-emperors.org/
http://www.tesorillo.com/roma/
alto_imperio.htm
http://www.tesorillo.com/roma/
bajo_imperio.htm
HISTORIA ROMAE 105
 http://homepage.uibk.ac.at/homepage
/c614/c61404/KAISER/k300-aai.html#30010
http://www.puntubi.com
http://www.roman-emperors.org/
battles.htm#
http://www.roman-empire.net/index.html
http://www.guasa.ya.com/asterixyobelix/
gobierno.htm
http://www.roman-
emperors.org/impindex.htm

HISTORIA ROMAE 106

HISTORIA ROMAE 107
 Eskarrik asko zuen arretagatik.
Eskarrik asko gure konpanian egan
egiteagatik.
Atseginez, agur bero bat har ezazu.
Vale!

ramon osinaga
HISTORIA ROMAE 108