ARAL.PAN.

1STQ
I. KONTEMPORARYONG ISYU
COM (current) + TEMPOR
Leila B. Salaverria ng Philippine Daily Inquirer
Transparency International
LIPUNAN- sama-samang naninirahan sa isang organisadong komunidad na
may iisang batas.
URI NG KONTEMPORARYONG ISYU
1. KONTEMPORARYONG ISYUNG PANLIPUNAN- ito ay mga isyu o
mahahalagang pangyayari na may malaking epekto sa iba’t ibang sektor
ng lipunan tulad ng pamilya, simbahan, paaralan, pamahalaan, at
ekonomiya.
2. KONTEMPORARYONG ISYUNG PANGKALUSUGAN- may
kaugnayan na maaring makabubuti o hindi sa mga tao sa lipunan.
3. PANG-KALAKALAN- suliranin sa globalisasyon at negosyo at usaping
pang-ekonomiya.
4. PANGKAPALIGIRAN- usapin sa pagpapaunlad at tamang paggamit sa
ating kalikasan.
Saan ka ng ba makasisipi ng mga ISYU?
1. PRINT MEDIA- komiks,magazine,diyaryo.
2. VISUAL MEDIA- balita, pelikula, dokyumentaryo.
3. ONLINE MEDIA- facebook, online blogs, website.
ELEMENTO/ISTRUKTURA
1. INSTITUSYON
-organisadong sistema ng ugnayan sa isang lipunan. (Mooney,2011)
PAMILYA- isang institusyon, ditto nahuhubog ang pagkatao ng isang nilalang.
EKONOMIYA- mahalaga dahil pinag-aaralan ditto kung paano matutugunan
ang mga pangangailangan ng mga mamayan.
2. SOCIAL GROUP
PRIMARY GROUP- impormal na ugnayan. (family and friends)
SECONDARY GROUP- pormal na ugnayan. (teacher and students)
 3. STATUS- posisyong kinabibilangan ng isang indibidwal sa lipunan.
4. GAMPANIN (ROLES)- karapatan, obligasyon, at mga inaasahan ng
lipunan.
*kapag hindi ito nagagampanan ng maayos, magdudulot ito ng ISYU.

II. KULTURA
-naglalarawan sa lipunan
-kahulugan at pamamaraan ng pamumuhay ng mga mamamayan.
ELEMENTO
1. PANINIWALA (BELIEFS)- pinaniniwalaan at tinatanggap ng tao.
2. PAGPAPAHALAGA (VALUES)- batayan kung ano ang tama at mali,
kung ano ang nararapat at hindi nararapat.
-nagiging isyu dahil nilalabag ang pagpapahalaga.
3. NORMS (STANDARD)- asal,kilos,gawi.
-nagsisilbing batayan ng ugali at aksiyon at pakikitungo.
URI: FOLKWAYS- beliefs of elders (not so formal)
MORES- mahigpit na batayan ng pagkilos
- may kaukulang parusa
- batas & bibliya

4. SIMBOLO (SYMBOLS)
- kahulugan sa isang bagay ng mga taong gumagamit nito
- Wika & Hand Signals

III. SOCIOLOGICAL IMAGINATION

-kakayahan upang makita ang kaugnayan ng mga karanasan ng
isang tao at ng lipunang kanyang ginagalawan.
- C.WRIGHT MILLS (1959)
- masusuri natin ang koneksiyon at interaksiyon ng mga ISYUNG
PANLIPUNAN at ISYUNG PERSONAL.

IV. MGA ISYUNG

PANGKAPALIGIRAN
1. SULIRANIN SA SOLID WASTE
 2. PAGKASIRA NG MGA LIKAS NA
YAMAN

3. CLIMATE CHANGE
- Ito ay tumutukoy sa pagbabago ng klima sa buong mundo.
- Ayon sa Climate Change at Pagpapalayan (2014), ito ay ang
abnormal na pagbabago ng klima tulad ng pag-init o paglamig
ng temperatura, at tuloy-tuloy at malakas na pag-ulan sa isang
lugar.
DAHILAN NG CLIMATE CHANGE
1. NATURAL NA PAGBABAGO
2. GAWAIN NG TAO
EPEKTO NG CLIMATE CHANGE
1. GLOBAL WARMING o pag-init ng temperatura ng mundo na nagdudlot
ng malalakas na bagyo.
2. MALNUTRISYON, DENGUE, MALARIA atbp.
3. SULIRANIN SA KARAGATAN
4. NAPIPILITANG LUMIKAS ANG MGA MAMAMAYAN
5. PANGANIB SA FOOD SECURITY
PROGRAMA AT PATAKARAN PARA SA CLIMATE CHANGE SA
PILIPINAS
R.A NO. 9729 na kilala bilang Climate Change of 2009
-sa ilalim ng United Nations Framework Convention for Climate Change.
- pagbabalangkas ng pamahalaan ng mga programa at proyekto, mga plano at
estratehiya, mga patakaran at paglikha ng Climate Change Comission at ang
pagtatag ng National Framework Strategy and Program on Climate Change.

PAGHAHANDANG NARARAPAT GAWIN SA PANGANIB NG

SULIRANIN SA PANGKAPALIGIRAN
A. PAMAMAHALA SA KALAMIDAD (DISASTER MANAGEMENT)
Isang dinamikong proseso na sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano,
pag-oorganisa, pagtukoy ng mga kasapi, pamumuno, pagkontrol.
Carter,1992.
-maiwasan -maging handa -makatugon -makabangon
-sakuna - hazard
1. PAMPRIBADONG SEKTOR
2. PAMPUBLIKONG SEKTOR
3. PAMAHALAAN
4. MAMAMAYAN

Iba’t ibang gawain dinisenyo upang mapanatili ang kaayusan. Ondiz at

Rodita, 2009.
-Gawain upang lubusang makabangon.
- Pagtugon matapos ang kalamidad.
- Maibalik ang normal na daloy ng pamumuhay.
1. HAZARD- wala pang napipinsala.
ANTHROPOGENIC HAZARD o HUMAN-INDUCED HAZARD- usok
mula sa pabrika at sasakyan, nakalalasong kemikal, digmaan.
NATURAL HAZARD- bagyo, lindol, landslide, tsunami, pagsabog ng
bulkan. (dulot ng kalikasan)

2. DISASTER- kung may napipinsala na ito.

3. VULNERABILITY- mataas na posibilidad na maapektuhan ng mga
hazard.
-tao -lugar -imprastraktura
- hindi matibay na materyales -bahay sa tabi ng dagat
- matataas na gusali
4. RISK- inaasahang pinsala sa tao, ari-arian at buhay dulot ng pagtama ng
isang kalamidad.
 5. RESILIENCE- kakayahan ng pamayanan na harapin ang mga epekto na
dulot ng kalamidad.

COMMUNITY BASED DISASTER and RISK MANAGEMENT

- Ayon kay Shah at Kenji (2004), ito ay isang proseso ng
paghahanda na nakatuon sa kapakanan ng tao.
- Ayon kay Abarquez at Zubair, ito ay isang paraan upang ang
mga mamamayan ang ang siyang tutukoy, susuri, tutugon,
susubaybay at tataya sa mga risk na maaari nilang maranasan.
Ayon sa ulat ng WHO (1989), mahalaga ang aktibong pakikilahok ng lahat ng
sektor upang;
1. Mabawasan o mapababa ang epekto ng mga hazard at kalamidad.
2. Magkaroon ng mas maayos na plano na tutugon sa panahon ng
kalamidad.
3. Mabigyan ng karampatang solusyon ang iba’t ibang suliranin na dulot ng
kalamidad.
PDRMM- Philippine Disaster Risk Reduction Management
B. ANG DALAWANG APPROACH sa PAGTUGON sa mga HAMONG
PANGKAPALIGIRAN
Walang kakayahan ang tao na pigilan ang mga sakuna, subalit maaaring
paghandaan ang mga epekto.
Ang tawag sa paghahanda ng mga pamahalaan para sa sakuna ay Disaster Risk
Reduction Management o DRRM- isinasagawa sa lokal, pambansa, rehiyunal at
pandaigdigang saklaw.
-Gawain upang lubusang makabangon.
- Pagtugon matapos ang kalamidad.
- Maibalik ang normal na daloy ng pamumuhay.

PHILIPINNE DISASTER RISK REDUCTION and MAGEMENT ACT OF

2010
1. Ang hamon na dulot ng kalamidad at hazard ay dapat pagplanuhan at
hindi lamang haharapin sa panahon ng pagsapit ng iba’t ibang kalamidad.
 2. Mahalaga ang bahaging ginagampanan ng pamahalaan upang mabawasan
ang pinsala at panganib na dulot ng iba’t ibang kalamidad at hazard.
NATIONAL DISASTER RISK REDUCTION MANAGEMENT
FRAMEWORK
Mga tungkulin:
1. Pagiging handa ng bansa at mga komunidad sa panahon ng mga
kalamidad at hazard.
2. Isinusulong ang kaisipan na ang lahat ay may tungkulin sa paglutas sa
mga suliranin at hamong pangkapaligiran.
- pagtutulungan ng iba’t ibang sektor sa paggawa ng Disaster
Management Plan.
3. Isinusulong ang Community-Based Disaster Management Approach sa
pagbuo ng mga plano at polisiya sa pagharap sa mga suliranin at hamong
pangkapaligiran.

[CBDRMA] Community-Based Disaster Management Approach

- Isang pamamaraan kung saan ang mga pamayanan ay aktibong
nakikilahok sa pagsuri, at pagtugon, ng mga risk na maari
nilang maranasan.
- Isinasagawa upang maging handa ang komunidad at maiwasan
ang malawakang pinsala sa buhay at ari-arian.
KAHALAGAHAN:
1. Aktibong partisipasyon (pinaka sentro ng CBDRMA) ng mga
mamamayan upang magamit ang kanilang kaalaman sa pagbuo ng
DRRM Plan.
2. Makakatulong sa paglutas ng mga suliranin dahil hinihikayat nito ang
iba’t ibang partisipasyon ng iba’t ibang sektor ng lipunan.
3. Magkaugnay ang NDRRMF at CBDRMA.
- Pinakamahalagang layunin nito ay ang pagbuo ng disaster-
resilient ng mga pamayanan.
DALAWANG APPROACH
1. BOTTOM-UP APPROACH- nagsisimula sa mamamayan at iba pang
sektor ng lipunan ang mga hakbang sa pagtukoy, pag-aanalisa, at
paglutas.
-binibigyang pansin dito ang maliliit na detalye.
KATANGIAN:
 A. Ang mga mamamayan ay may kakayahang simulan at panatilihin ang
kaunlaran ng kanilang komunidad.
B. Nanatiling pangunahing kailangan para sa development ang
pamumuno ng LOKAL NA PAMAYANAN.
C. Ang malawak na partisipasyon ng mga mamamayan sa pagpaplano at
mga gawain sa pagbuo ng desisyon para sa matagumpay na bottom-up
strategy.
D. Ang responsableng paggamit ng mga tulong-pinansyal ay kailangan.
E. Mahalagang salik sa pagpapatuloy na tagumpay na bottom-up
approach ay ang pagkilala sa mga pamayanan na may maayos na
pagpapatupad nito.
F. Ang responsibilidad sa pagbabago ay nasa kamay ng mamamayan.
G. Ang iba’t ibang grupo ay maaaring magkakaiba ang pananaw sa mga
banta at vulnerabilities na nararanasan sa kanilang lugar.

2. TOP-DOWN APPROACH
- Maisaalang-alang ang pananaw ng mga namumuno sa
pamahalaan.
NATIONAL DISASTER RISK REDUCTION MANAGEMENT COUNCIL
(NDRRMC)
-layunin nito na maturuan ang mga lokal na pinuno sa pagbuo ng CBDRM Plan.