•

FlRTINAU PAZAR
Hissediyorum kanının soğuduğunu
Yağmurlu bir pazar sabahında
Sürüklendiğim milyonlarca mili
Sayıyorum, bugün buradan
Cehenneme kadar

Pencerelerinden bakıyor insanlar

Tanımıyorum oradaki şefkati
Bildiğim yalnızca edilen dualar
Denizde batan gemilerin ardından
Ama ikimiz için değil hiçbiri

Kuvvetli bir yağmur keyfini kaçırabilir ancak

Yine de keşke bir nedenim olabilse, kalacak TARLA ŞARKiSi SARKAÇ
Haydi suyun kenarına inelim lsa buradaydı, gitti
Sarhoşum, yarı kör
Orada sümbüller açıyor Ödenecek acı dolu bir bedeldi
Fırtınalı bir pazar sabahında
Seni severek Soğuk yaşlar karanlık gözlerinde
Rüzgar çıkıyor, ama bulutlar dağılmıyor
Geçiriyorum günlerimi Hayatı fırtınada bırakıp gitti
Dağılmıyor benim gibi parça parça
Bu tarlaları terk ettim Sallan sarkaç, alçakta sallan
Eğer dünya artık dönmeyecekse
Çünkü hiç bilemedim Kendime ait bir yerim yok
Nasıl oluyor da yağıyor bunca yağmur
Bir at olmayı Ah Tanrım, beni umursamıyor musun
ıslatırken beni senden
Bir tren olmayı Ölesiye yorgunum
Milyonlarca mil uzakta
Bunun için yürekli değildim. Ölesiye yorgunum
Eğer şimdi o kadar yalnızsam
Patikanın yanında lsa buradaydı, gitti
Nasıl oluyor da giderek zorlaşıyor
Bir elma arabası göreceksin, Terk edilecek acı dolu bir yerdi
Şimdi elveda demek
Belki de evde kalırız Kiraz ağacının dalları buz tutmuş
Şimdi elveda
Ve asla yalnız olmamak üzere birlikte oluruz Bu soğuk, soğuk rüzgar gömüyor beni
Asla yalnız olmamak üzere birlikte, Sallan sarkaç, yavaşça sallan
Suya bak, ışıkla karışmış Kendime ait zamanım yok
KATEDRALiN BASAMAKLARINDA
Allak bullak oldum senin için Ah Tanrım, beni umursamıyor musun
Çok üzgünüm
Neyi kastettiğini çok iyi biliyorum Tarlalar hakkında Ölesiye yorgunum
Boynum bükük, yanılmışım. Ölesiye yorgunum
Şeytani olmaktan yorgun
Kötü olmaktan bıkkın
Her zamanki gibi ve vefasız
Bir başka başlangıç
Aslında bu son olsa da
Saygılarımı sunarım sana
Dururken basamaklarında
Basamaklarında katedralin
Yaz sona eriyor bak
Ve ben bir yere varma çabasındayım
Herhangi bir yere
Ama biliyorum, günümde değilim.

ISA'NIN DOKUNUŞU
Aslanları dışarı salın ve kapıyı kapatın
Daha çok ihtiyacım var sana
Her zamankinden,
Yaşlı Jack öldürüldü ve gömüldu
Haydi kapının dışında
Takılalım tek başımıza,
Alevler korkutur aslanları
Düşlerinin korkuttuğu gibi
Ve bu hep böyle olacak
O halde iyisi mi kapatalım kapıyı
Bu hep böyle olacak
O halde iyisi mi kapatalım kapıyı,
Bazı budalalar asla fazlasını istemez
Donmuş elleriyle, lsa'nın soğuk dokunuşu
Bazı ateşten kulelerin kefareti ödenebilir
Bırak beni de yanıp gideyim
Böyle yüksekferdeyken
 ROLL•OV3R K z
İyi, kötü ve solcu
Sinemayla uğrasmak: Herkes bunu düşler. işin ilginci,
sineınadan bir gıdım bile anlamam. Oilşiincem bir
09 "Balıklı Bulgur" westem çekmekti. Godard'a gelince, sinema onun
için çok önemliydi; yalnızca sinemayla ilgilendiği için
değil, onun radikal bir eleştirisini de yaptığı için. Sine-
12 "Shine A Light" rnadarı kopmak üzereydi. Kendisine bir westem yap-
& "Dream Of Life" mak istediğimizi söyledik ve o, edilen lafları bizden ol-
dukça farklı arı-
18 Zi Punt ladı. Ben sol bir
westem yapmak
istJyordurn. Ayak-
22 Neil Young lanan ustabaşıla-
rına karşı silahla-
24 Marianne Faithfull nan maden işçile-
ri, çetesiyle işçile-
re saldıran pat-
28 Chambao ron, madeni işgal
eden fşçiler filan.
32 1968: Bitmeyen şarkı Roma'da bu filmi
çekrneye çalıştık,
38 68 soruda '68 ama işler iyi yürü·
medi. Godard'ın
kendi görüşleri vardı ve biz kaybettik. Yüzümüze gözü--
43 Moğollar müze bulaştırdık: Film hiçbir zaman gösterilmedi...
Godard'a göre Hollywood tipi sinema gerçek anlamıy-
57 Joni Mitchell la faşizmin bir silahıydı. ister geleneksel bir western Jj dehşet saçıyor ve birkaç dakika sonra şerifin �ıldız­
olsun. isterse "Z" {Ölümsüz), belli bir tür sinema, duy- i; kötüler tarafından haklandığı bir düello oluyor. Film
gularra oynanan ve izleyicinin eğlendirilmeye çalışıldığı
04 Ajans bir izlence olma anlamında "faşist"ti. Bu sinemada
4,.? Ses ile Gölge Tuncer Erdem başka bir şey yapmak konusunda en ufak bir girişim
bile yoktu. Ve o, sinemadan siyasal bir mücadele için ,sı, luklarını gösteriyoruz ...
46 Gayd nasıl yararlanabileceğini düşünüyordu. Bana gelince,
49 Kıraathane tam olarak aynı düşünmüyordum. Bir westem yapmak
50 Kısa dalga istiyordum. Arkadaşların filmleri kabullenmesinde en � cadele anlannda bazı şeyler ciddi ciddi sinema saye­
çarpıcı yan. bir film ne kadar tepkiselse onlan o ölçü- � sinde söylenebilir. Yine de, sinema ileri kapitalist bir
Steve Wynn, Long Blondes. Jesca Hoop. de hosnut etmesiydi. Westemlerin tümünün, gözle gö- ,e toplumun bir gereksinimine cevap vermektedir -genel
Lou Rhodes, Silver Mt. Ziorı. Klng Creosote,
rüldüğü gibi üstün insan teması vardır; başlıalanyla,
Elf Power, Rodolplıe Burger
kadınıar ya da erkeklerle olan sadist cinsel ilişkileri
betimlerler. Westem sahiden bütün ibnelerin ibne of-
52 Halkla ilişkiler mamalan için elden gelen her şeyi yapmaktır; taban-
53 Albümler ca kullanmak, kavga etmek insan ilişkilerine öyle bir
56 Liste erkeklik katar ki, ta baştan adamların başka ilişkilere
sahip olma olanağını ortadan kaldırır. işte bu nedenle
62 Ansiklopedi westemleri sevın!=?nin temel siyasal bir sorun olduğu-
nu sanıyorum, çünkü bu, siyasetimizle gündelik ya-
/obdı.m<ıtılm Soğan. Adnan Uludağ. Ahmet El<en. Ali �n. şantımız arasındaki bir kopuşu göstermektedir. Siya-
Ali Yıldııalp. Alicıvı Ta)1a. Alişan Çapan. Arrrf. SpafıgJer, ı'ı'slan
Ercığlu. Ayşegül Oğuz. Banu Güwn, Batan Ozdemir. Barış Yı! set-gündelil< yaşam kopukluğunun aşılmaya çalışıldığı,
tıınm, Bilge Ceren Şekeıciler, Cem Sorguç. COneyt Cebeno­ başka türlü yaşamaya, gündelik yaşamı politize etıne-
)'ôll, Ç�daş Önder. Çi�ern ÖZtürK. Deniz Öztürk. Deıya Beı�
ye uğraşan insanların bulunduğu bizim grubumuzda
gf, Doııaı Bayer, Doru!\ Yurctesin, Emin Ekşi, Ender Ergün,
ftay Makal, E'ıdır Zat. Esra ipekçi, Fatih Özgüven, Göl<harı Ak­ bile, resmi izlencede, özellikle de sinemada yansıtılan
Ç\lra, Gökhan Pamuk, Gülüş Gülctigll, Hakan Lo kanoğl
u, lfa­ sorunlann kalıntıları mevcuttu.
fı
run iter, HknK�slı, Hllml TeigÖ<, Htiseyiıı Ustaoğlu, ,ker Afi..
scw. Mehmet Ali Meram, Mehmet F)doğan, Melih Kaııl\01, Şimdi ben kendisine antKıtoriter diyen bir gruptanım,
Men-e Erol, Muhsin Al<gOlı, Murat Meiiç, Neslihan Say,Nev. ama yoldaşların çoğunluğu ltalyan westernlerini, Me�
z.aı ÇatışKan, Ogan Gilrle!:. Örey Selmo, Pelin Batu, Pelin
Ozer. Pmar Oğiirıç. Reha Oztvnaıı, Salllı Nazını Pekef. Sarp
ville ya da Costa Gavras gibi Fransız polisiyelerini ba-
Kesklner. Serdar Beyaz. Serdar Karauış. Sl!lan Kolat. Siren yağı seviyor; üstelik tOm bu filmlerde yeni bir şey ol-
ldemen. �u Çapan. Şah&ı N�u. Şule Caııadan. Ta
ınamaktan başka, öyküyle, sinema kahramanlanyla
ekle Kaya Güner. Toıga Yağlı. Ulaş Ozdemir. Umut Giiney,
Ümit Bayazoğl;ı. V. can Yaoo. Yasemin Avdaıı. YiğitAtııııan. artılı gelenekleşmiş bir özdeşleşme var. Buna karşılılı,
Yücel Göktürk. leyrıep Nutıoğ)u. ZÜiai Kalkandeletı baskı: insanların yeni bir şeyler fonnüle ettiği filmleri anla-
t8 nls.ın '08
4+4 Maıtıaacılık Ba.sım Yayın San. Tic. ltd. Şti. tHııaır m<111,
ltıı!'ll1ÇEŞme C<ıd. Naci Kaçar 1$11ıılı ııo:12/� Sıı',mııtepe / lstmllUI makta da bir yetersizlik var: Godard, Fassbinder ("Öte-
Tel: 289 75171 basım ye� vo 1atthl: lstaı11lıl, Nisan 2008 da­ kilerin Adı Ali"). Bu filmleri yapan yönetınenler, az çok
ğıtm: Doğıın D�m A.Ş. yiineön yeri: ı\bdullalı Sol<. No:9
BeyoğJ\ı lstırıbul teflaks 0212 251 87 67 ooıall rcitde�
solcu, göstermek istedikleri lıonusunda alabildiğine
� si@yalıoo.oom abonelik expressrciı@groail.com yıl 12 sayı - ncak :in�ı�an�n alışılmış kurallar�na alab i�i·
�uyarlı a
imtiyaz hakkı: Bilge Ceren Şelleıııiler
gine aykırı oldugu ıçın bıze yabancı gelen bır mantık
sorumlu yazılşleri miicffirü: E. Deıya Bengi ilan irtibat:
Şahan Nutıoğlu (0535 576 21 U) içerisinde-, bireycidirler. Bu yüzden, bu filmleri gördü-
ISSN 1307 · 4628 ğümüzde hayal kınklığına uğrarız; öykü yoktur çünkü.
YEREL SÜRELi YAYINDIR
AYDA BiR YAYINLANIR Aynca, Fassbinder'in göçmenle yaşlı kadın arasındaki
L o A N y
aşka bakış yöntemi oldukça bireysel bir şeydir: Aslın-
da bu mmde tek eksik olan, kelimenin olumlu anla-
mında siyasal boyut. kahramanlar. yalnız başlarına.
toplumun tüm önyargılarının kurbanı olan iki kişidir.
Başka şeylerin söylenebileceği doğru: Fassbinder'de
olan bu duyarlığı, daha genel bir siyasal mücadelenin
hizmetine sokmak.
Önemli olan günü-
müzün devrimci
hareketinin sine-
mayı pratiğin içine
sokmaktan yok-
sun olmasıdır. Bir
grup, sorunu ülke
çapında gazete çı-
kartıp afişler, bro-
şürler basmaktan
ibaret görmeyip
günlük ınücade-
lede sinemadan
yararlanırsa, ni-
·� teliksel olarak sıçrama yapmış olur.
:§ Chaı1es Bronson gibi yıldızların olduğu ve uç dakika
� içinde kayboldukları bir westem çekmeyi de düşün­
�
müştük. Film başlıyor: Klasik şema. Bir çete kentte
;3
gerçekte işte o zaman başlıyor; Bronson kayboluyor
� ve bir daha da görünmüyor. Ardından dövüşmelı ve
.�
kötülere karsı mücadele etmek isteyen bir kentin zor­
e Bugün devrimci bir sinemanın olabileceğini sanmıyo­
]
ruın �ünkü varolan durum devrimci deği�. ancak mü­
�kültürümüzün bir parçası olmuştur-, ama devrimci mi-
ııı litanlar hfüa kağıt aşamasında, yerlerinde sayıyorlar.
� Çok matrak! Aynı şey televizyon için de geçeni: Ben
bir teleınanyağım. Bir gün boyunca televizyonda olup
bitenler beni büyülüyor. Eğer fabrikalara, olıullara el
atmalı isteniyorsa, televizyonla aynı bağlamda el at-
mak gerekir. Çalıştığım kreşte, ufaklıklarla teıevizyorı-
da izlediklerini tartışıyordum. Onlara ·saçma bunlar"
diyerek konuyu asla geçiştinniyordum. Öyküyü başka
türlü anlatmaya çalışıyordum. Filmlerde gösterilenler-
den bambaşka kızılderililer yaratıyordum. Tabii çocuk-
lar bana karşı çıkıyorlardı ve öyle hırslı tartışmalar olu-
yordu lıi, sanki gerçekliklerinin önemli anlarıydı bu
filmler. Aşırı sol gruplar ise çocuklar için sıkıcı mı sıkı-
cı kitaplar basıyorlar boyuna; babalan işçl olsa bile
patron, sömürü gibi sözler çocul<ları ilgilendirmiyor:
Aralarında televizyonda duyabilecekleri lafları etmezler
onlar. Ve sanıyorum, çocuklar 1çin geçerli olan herkes
için geçerli.
Kitap sınıtsaı bir iletişim biçimi, halbuki televizyon da-
ha demokratik. Çalışmanın, gündelik yaşamın düzen-
lenmesi okumaya izin vermiyor. Gençler için okumayı
yadsımak bir tür isyandır: Hareket buralardan geçti,
artılı bugün kimse okumak istemiyor. Teoriyle otoriter
ilişlıi devri geride kaldı. Ama baş�ıaca da
� �
E
bl< şey yok"" yi� : de tartış�aca ba ı
: şeyler ınevcut ha1a. Bana gore bır miting,
sinema. tiyatro, müzik ve söylevi aynı an-
• da bir araya getirirse başanlı olabilir.
·ıunıuaı.n: Daniel Cohn-Bendit, "Hepinizi Öpüyorum"
 Geçen gün yapbğı bir röportajda "müzik sesi dinlemek beni çıldırtıyor" diyen Müj·­
de Ar, gazinocuların milyonluk teklif leıine daha fazla direnemedi. Şimdi gizli d en gtz­
liye sinir tedavisi görüyor. 10 yaşın a doğru evdeki müzik sesleri yüzünden ders ç alı-
• şam adığı içirı zamanla müzik sesi gelince kendini kaybeden bir insan haline geldiğin i
"" söyleyen Ar, daha önce Dr. Ergon Mengü tarafından tedavi edilmişti. Ruhundaki
müzik nefretini silmek için adeta savaş veren Ar, "bu savaştan galip çıkacağız, çün­
ku dokto rum ve ben çok ümitliyiz" di yor. (Hafta Sonu gazetesinden, 1975)
Bremenli DJ Gülbahar Kültür
"Latin Bahçesi" serisini üçledi.
Biri Ezginin Sihri, diğeri Ritmin
Kuwetl altbaşlığı taşıyan iki
CO'den oluşan "Latin Garden 3"
albümü, sınırlı bir coğrafyadan zi­
yade dünyanın her köşe-bucağın·
daki ateşli Latin ruhuna vurgu ya­
pıyor. Toplam 37 şarkı arasında
bildiğimiz "Elbette" şarkısının
Richardo Lemvo/Janan Guzey
versiyonundan tutun da Raul Paz,
Gabriel Rlos gibi favori isimleri­
miz ve daha nice tangolar, mam­
bolar, rumbalar, merengeler var.
ırak'takl ilk haftasında wruıarak eve
geri gönderilen Amerikan askeri To­
mas Young'ın savaş sonrası hayatı­
na odaklanan, Phil Donahue ve Ellen
Splro belgeseli "BODY OF WAR"un
çift CD'lik soundtrack'inde Michael
Franti, Tom Waits, Public
Enemy, Bruce Springsteen,
Neil Young, Bright Eyes.
Against Me!, Kimya Daw­
son, Rage Against The Mac­
hine, Bad Religion, Pearl
Jam, Ben Harper, John Len­
non, Tori Amos ve Roger Wa­
ters gibi pek çok isim yer alıyor. Ed­
die Vedder, albümün küratörlüğünü
gazi asker Young'la birlikte yapmış.
Beat1es'ın uzun süre stüdyo mühen­
disliğini yapan, ilk dönem Pink Floyd
albümlerinin prodüktörü ünlü müzik
adamı NORMAN "HURRICANE"
SMITH 85 yaşında hayata gözlerini
yumdu. Rock'n'roll'la saykodelik
rock arasındaki köprülerden biri
olan, Roger Waters tarafından "eski
usul şarkı ve dans adamı" olarak ta­
nımlanan, tal�ım elbise ve kravatıyla
her daim iki dirhem bir çekirdek do­
laşan Smith, yakın zamanda "John
Lennon Cali Me Normal" adıyla oto­
biyografisini de yayınlamıştı.
COLDPLAY, Brian Eno'yla beraber
son rötuşlannı attıkları yeni albümle­
ri "Viva la Vida"yı büyük ihtimalle ha­
,,/,lı\), (,):Jil!!il.]!.}IJ(i}1:ilijW;I
ziranda yayınlayacak.
Sonic Youth'dan Kim Gordon, Pussy
Galore'dan Julie Cafritz ve Yoshlml
P-We'den oluşan süper grup FREE
KITIEN 1997 tarihli "Sentimental
Education" dan yıllar sonra yeni bir a�
bümle geri dönüyor. Mayısta yayınla­
nacak "lnherit"te grubun orijinal bas­
çısı, Pavement menşeli Mark lbold
yer almayacak.
ISOBEL CAMPBELL ve MARK LA·
NEGAN yeniden bir araya geliyor. iki­
linin 2006 tarihli "Ballad of the Bro­
ken Seas" albümünü izleyecel� yeni
albümlerinin adı "Sunday at Devil
Dirt" olacak.
BOB MARLEY'den iki beyaz­
perde haberi: Marley'nin eşl
Rita'nın 2004'te yayınlanan
"No Woman No Cry: My Life
With Bob Marley" adındaki kita-
bından yola çıkılarak çekilecek fil­
mi Rudy Langlais yönetecek; Rita
Marley rolünü Lauryn Hill üstlene­
cek. MARTIN SCORSESE de blU­
es'cuların, Bob Oylan ve Rolling Sto­
nes'un ardından, kamerasını bu kez
Bob Marley'e çeviriyor. Belgesel,
2010 yılına, Bob Mar ley'in 65. do­
ğumgününe yetişecek.
On yılın ardından ilktumesine geçen
ay başlayan PORTISHEAD'in me­
rakla beklenen üçüncü a lbü­
mü "Tiıird" nihayet gün yüzü
gördü. Bir döneme damgası­
nı vuran "Dummy''nin trip
hop sound'undan ziyade, folk­
tan post punk'a uzanan, elek­
troniği ihmal etmeyen bir se­
da var yeni albümde.
Testsiz sına11sız bir proje albümü, bir
şen bilgi deposu "Rock Sınıfı". Okulun yö­
netimi, sözlen�? Çağla Aydın, müziklerle
Ozan Baysal, rnerl<ez üssü MIAM stüdyo­
lan. Hocalar işinin ehli, anlabmlan kuv­
vetli: Nejat 'Yavaşoğullan vitaminleri,
Aptalca bir harekete karşı en iyi çare, onu
dertıal tekrarlamakbr. Tekrar, aptallığı n zehıini
akrtır ve onu şakaya dönüştürür. Böylece ap·
tallık bilinçli hale gelmiştir: herkes bizi komik
bulur, Kültürümüzde akıllılık böyle biçimlenir.
MATTHUS VAN BOXSEL, Aptallık Ansiklopedisi
QUEEN Freddie Mercury'siz ilk albü­
münü 1 Eı�ül'de çıkaracak, ardından
da bir AvnJpa turnesine başlayacak.
Mikrofon, artık eski Free şarkı-
cısı Pauı f;lodgers'a emanet.
MARTHA WAINWRIGHT'ın ye­
ni stüdyo albümü "I Know Yo­
u're Marriıed But l've Got Fee­
Hngs Too" haziranda piyasada
olacak. Piink Floyd'dan "See
Emily Play"' ile Eurythmics'den
"Love Is 1\ Stranger"ın da birer
ver'ının olduğu 14 şarkılık albünıe
misafir olacak isimler Pete Town­
shend, Gı3rth Hudson (The Band),
Donald Faıgen ve Wainwright'ın kar­
deşi Rufus olacak.
Babysharnbles davulcusu ADAM Fi·
CEK, önce evde üretip postayla dağı­
tacağı tek şarkılık bir single çıkara­
cak, "Sparkling Bootz" adındaki bu
single'ı yaız aylarında çıkaracağı bir
EP izleyecıek.
Londralı beşli CAJUN DANCE
PARTY Suede gitaristi Bemard But­
ler'la kayd!ettikleri ilk albümleri "The
Colorful Ufe"ı nisan sonunda çıkara­
cak, hemı�n akabinde ikinci albüm
için çalışmaya baş layacak.
Alex Tumer, ARCTIC MONKEYS'e
kısa bir ara vererek The Rascals'dan
Miles Kane'le beraber oluştUrduğu
THE LAS'T SHADOW PUPPETS'a
kendini adadı. Grubun ilk albümü
"The Age of the Understatement" bu
ay yayınlatıacal<.
Post-punk efsanesi iki isim, Soft
Boys'd•an ROBYN HITCHCOCK
ile XTC'den ANDY PARTRIDGE
yeni bir albüm üzerinde çalışıyor.
GNARl.Si BARKLEY'in yeni single'ı
"Run'' için çektiği klip, haddinden
fazla erotik bulununca MTV'de
yayını yasaklandı.
DOLDURDUK
Duvarda sıradan bir tuğla olma­
yan, vak vak, vak dı rak diye
avaz avaz bağıran öğrenciler var
bu sı1nıfta. Ve ilim irfan, mate­
matik 11e edebiyat, çarpım tablosu
ve nazariyat, bol gitarlı bir müfredat
Yeni olan illa ki daha
iyi değildir. Postmo·
dern fikrin hakikati
de belki budur.
EDGAR MORIN,
Aşk Şiir Bilgelik
THE SUBWAYS Butch Vig ile kotardı­
ğı ikinci stüdyo albümü "All Or Not­
hing"i hazlranda çıkaracak. Albüm­
deki şarkılardan "Girls and Boys"
grubun İnternet sitesinden beda­
va indirilebiliyor.
OfMontreal'den Kevin Bames ile
MGMT'den Andrew VanWyngar­
den BUKK FANG adıyla yeni bir
grup kurdu.
co­ IRON MAiDEN ilk dönem şarkıların­
dan oluşan "Somewhere Back in Ti­
me" adında bir derleme çıkarıyor. Bu
arada grubun solistr Bruce Dickinson
ilk gösterimi Cannes Film Festiva­
li'nde yapılacak korku filmi "Chemi·
cal Wedding"in senaryosunu yönet­
men Julian Doyle'la birlikte yazdı.
THE CHARLATANS yeni albümü
"You Cross My Path"i Xfm.co.uk
adresinden ücretsiz dağıtma- " ·�
ya başladı. Albüm CD olarak ••���
mayısta yayınlanacak. �·i[.
ı ""'·l·
w
Yeni albümünün çalışmaları- � 't>.
nı sürdüren AMY WINEHOU- �
SE Easy Living adlı derginin
nisan sayısına hayırlı bir iş için _
çıplak pozlar verdi. Geçmişte göğüs
kanseriyle mücadele kampanyası
kapsamında lngi liz mecmuasına so­
yunanlar arasında Sade ve aktris He­
ıena Bonham Carter da bulunuyor.
BECK yeni albümünde yapımcı ola­
rak DANGER MOUSE ile çalışacak.
Ufukta THE CURE tribUte albümleri
gözüküyor. Çıkışları yıl sonu ve 2009
başına tarihlenen iki albümden biri
olan "Perfect as Cats"de Blonde
Redhead, Dandy Warholsı Bat for
Lashes, CocoRosie, Kaki King, Jesu
gibi isimler yer alırken, ''Just Like
Heaven"da The Raveonettes, Tlıe
Rosebuds ve The Brunettes'in Cure
yorumlarını d inleyeceğiz.
Aylin Aslım maddeyi, Replikas ve Cahit
Berkay ilkçağda Anadolu uygar1ıklannı,
Özge Fışkın yedi bölgeyi ve gezegenimizi
anlabyor, Tuğçe Özkara, Tolga Futacı,
Cenk Yüksel ve Can Karadoğan'dan uzun­
luk ölçüleri, geomebi, sözcükler, ismin hal­
leri geliyor. Bruce Springsteen, "üç dakika·
lık bir şarkıda, okulda öğrendiğimden daha
çoğunu öğrendim" demiş. Demek ki bu
okulda okumamış. Çocuklara en güzel he­
diye "Rock Sınıfı". Hem derslerini sevsin­
ler, hem rock'n'roll'u.
 Zaman zaman suskunluğun u1anca,
utanan da vicdana işaret ettiğini düşünü­
yorum. Bu fazlaca saf ve cömert bir yo­
rum mu? Belki. Ama neden saf ve
cömert olmayalım ki? ARUNDHATI ROY
Hayal gücü dağa çıkıyor. ('68 sloganı)
DAFT PUNK filmi "Electrorna" DVD
ve Blu-ray formatıyla yayınlan&
cak. Metal kutuda satılacak
filmin yanında, fotoğraflardan
oluşan kırk sayfalık bir kitaı:r
çık da bulunacak.
NICK CAVE birlikte "The Propositi·
on•ı çektiği yönetmen Jol1n Hillcoat
ile ikinci film projesi üzerinde çalışı­
yor, 1989 tarihli "Ve Eşek Meleği
Gördü"yü izleyecek yeni bir roman
yazmayı planlıyor. Cave, ayrıca,
1977-78 yııtannda Güzel Sanatlar
bölümünde okuduğu, ama müzikten
başını kaldıramadığı için atıldığı
Avustralya'nın Monash Üniversite­
si'nden fahrl doktora unvanı aldı.
�
1 1 MADONNA'nın Tımbaland, Jus­
/C-.f tin Timberlake, Pharrell Williams
� ve Nate ·•oanja'' Hills eşliğinde
kaydettiği 11. albümü nisan so­
nunda raflarda olacak. "Hard
Candy"den seçilen ilk single " 4
Minutes'' intemet üzerinde y&
yınlandı bile. Aynca, 9 Mart al<­
şamı düzenlenen törenle Rock
and Roll Hali Of Fame·e kabul edilen
Madonna, IGGY POP ve STOO­
GES'dan gecede kendisinin yerine
sahne almalarını rica etti. Sebep, ko­
mitenin bu yıllanmış rock'çuları şöh­
retler müzesine henüz kabul etrne­
mesini protesto etmek. Madonna'yı
kırmayan Pop ve arkadaşları co­
ver'lamak içfn "Bumlng Up" ve �Ray
of Ught" şarkılarını seçti. lggy, Ma­
donna'ya sahneden "Pırıl pırıl, taze
kılıyorsun beni, ilk defa dokunulan
bir bakire gibi'' diye seslendi.
Mikail Aslan'ın dördüncü albümü
"Zernkut"ta {Simya), tarih ve coğ­
rafyanın Şiir olup dile geldiği 12 ez­
gi yer alıyor. Kürt sanatçı. Kalan Mü­
z.ik tarafından yayınlanan albümün­
de kendi bestelerinin yanına Dersim,
Koçglrl, Erlvan halk şarkılarını kat­
mış. "Zernkut"ta bonus track olaral<
bulunan ve llda Simonian'ın seslen­
dirdiği "Sbidak badankov ağavnin"
(Ak libaslı güvercin) ise Hrant
Dink'in hatırasına adanmış.
Bir yaması var üstün yeteneğimin
Pantolonunda
Umudu yere seriyor şanssızlık
Nakavtla
(ilk rauntta)
KATEB YASIN
Jamaikalı prodüktör, DJ
ve müzisyen MIKEY DREAD,
beyin tümörü sebebiyle hayatı­
nı kaybetti. 1954 doğumlu regga­
e yıldızı, UB40 ile çalmış, ayrıca
"Bankrobber" single'ıy1a "Sarr
dinista!" albümünde Clash'le
birfü\te çalışmıştı.
JOAN AS POUCEWOMAN ikinci al­
bümü "To Su rvive''ı haziranda yayın­
lıyor. Albümden ilk single olarak ''To
Be Loved"ı seçen sanatçı, kapanış
şarkısını Rufus Wainwright'la ber&
ber kotamıış.
"in Rainbows"un dumanı tütmeye
devanı ederken RADIOHEAD, pro­
düktör Nigel Godrich'le beraber yine
stüdyoya giriyor. Grup, yeni single
"NUde"un interaktif remiKslerinin y&
pılması için çeşitli kayıt parçalarını da
internet üzerinden yayınladı; remiks­
ler, radioheadremix.com sitesinde
yayınlanacak.
TOM PETTY, emektar grubu Heart­
breakers 'dan önce, 1970'1erde be­
raber çaldığı Mudcrutch ekibiyle ilk
albümünü doldurdu.
Küba müziğinde iki kayıp: ABD'de
Dizzy Gillespie, Miles Davis gibi isim­
lerle de çalışan, ama ırkçılıkla başa
çıkamayınca memleketi Küba'ya yer­
leşen caz davu lcusu TATA GÜINES
hayata gözlerini yumdu. Buena Vista
Social Club kadrosu için düşünülen,
ama turnede olduğu projeye katıla­
mayan Güines, en son Cesaria Evo­
ra'yla beraber kayıttaydı. Mambonun
yaratıcılarından sayılan basçı ISRA·
EL LOPEZ "CACHAO" da 89 yaşın­
da Miami'de hayatını kaybetti.
1962'de terkettiği Küba'ya bir daha
geri dönmeyen Lopez'in çe­
şitli kayıtlarını al\tör-müzis­
yen Andy Garcia gün ışığ�
na çıkarmaya çalışıyordu.
Amerikan folkunun büyül< ismi JOHN
STEWART, memleketi San Diego'da,
68 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Amerikana akımının mucidi sayılan
şarkıcı - şarkıyazan, liberter görüşleriy­
le de tanınıyordu. ilk plağını 1957'de
yayınlayan Stewart'ın şarkıları, Robert
WYatt'tan Joan Baeı'e, pek çok isim
tarafından okunmuştu.
NOlWIST 2002 tarihli "Neon Gol­
den"ı izleyecek yeni albümünü nih&
yet çıkarıyor. Mayısta yayınlanacak
"The Devil, You + Me"de 11 adet
şarkı yer alıyor.
Filrn seyrederken, yaşamdakinden çok daha fazlasını payl�ınz: Bir serseriyi, bir ber­
du:ju. bir Şado·Chaplin'i severiz. Ama sınema çkışında, dşanda karşılaştıklarımızın
yO;rüne bakmayız ve pis koktuklannı dllşünürüz. EDGAR MORIN, Aşk Şiir Bilgelik
Rüzgar henüz yakınmaya başlamadıysa, sessizlik öylesine yoğun olabili­
yordu ki, neredeyse insanın kulaklarını aabyord u.
Al.BERTO VAZQUEZ-FIGUEROA, Tuareg
Dünyalar tatlısı bir ihtiyarı toprağa verdik. Lili Boniche 6 Mart'ta, 85 yaşında ara­
mızdan aynldı. Cezayir'in başkenti Cezayir'e has Yahudi-Arap-End ülüs kırması
şarkılar söyler, Arapça ve Fransızcanın iç içe geçtiği "arapfranga" lisanında derdi­
ni anlatır, bir rock'çu gibi Fender'ini çalardı.•. Cezayir ve Fransa arasında mekik
dokurken her iki ülkede de epey ünlenmiş, güzel şehrine adadığı "Alger Alger"
şarkısı di llerden düşmemiş, hatta Françols Mitterand'ın da ilgisine mazhar olmuş­
tu. Akrarılan Mauıice El Medioni, Reinette L'Oranaise gibi, bu zengin nağmeleri
Enrico Macias'lara ve sonraki kuşaklara aktaranlardan biriydi. Uzun yıllar lokanta ­
cılıkta iştigal edip müziği sadece zevk için düğünlerde sürdüren Boniche. 1998'de
başlayan ikinci bahannda önce Bili Laswell'in prodüktörlüğünde "Alger Alger" al­
bümünü kaydetti (hatta Laswell bu kayıt-fardan "Boniche Dub" adında altematif
bir başyapıt da çıkardı), sonra 2003'te M. Manu Katche ve Smadj'la ortaklaşa
"O!uvr�; recentes''I yayınladı... Tuhaftır, Damon Albarn'ın girişimiyle yayınlanan
ve bugünlerde elimizden düşmeyen Abdel Hadi Halo & The El Gusto Orhestra Of
Algiers'rıı albümünü dinlerken, sık sık Lili Boniche'in kulağını çınlatıyorduk. Ne-
\ relerde, neler yapıyor acaba diye düşünürken ölüm haberi geldi.
t'
LES SAVY FAV geçen yılbaşı gecesi THE ROOTS şimdiye l<adar çıkardığı
verdiği konserin kaydını intemetten en politik albümle geri dönüyor. Hiı:r
yayınlıyor. "After The Balls Drop" hop grubunun ''Rising Down" adını
isimli albümde New York'lu art­ verdiği kayıtta Mos Def, Talib Kweli
punk ekibinden Nirvana, PiXies, ve iH< single "Birthday Girl "de ekibe
The Misfıts, Clearance Clear­ katılan Fall Out Boy şarkıcısı Patrick
wateır Revivaı ve Love cover'lan Stump gibi pek çok önemli ismin
da diınlenebilir. emeği geçmiş.
M.WARD ve oyuncu ZOOEY DISC­ Adı James Taylor, Carole King, Jack­
HANEL, SHE & HIM adıyla ortak bir son Browne gibi şarkı yazarları ara­
albüm doldurdu. Üç cover'ın dışında sında anılan, '70'1erde ve '80'1erin
şarkıların Dischanel'a ait olduğu ilk başında "The Power of Gold", "Dan­
albümün adı "Volume One". cing Shoes " ve "Longer gibi pek çok
hit çıkaran Amerikalı şarkı yazarı
Chemical Brothers'ın Ed Si- ' DAN FOGELBERG aralıkta pros­
mons'ından bir bebek bekle- .. tat kanseri sebebiyle hayata göz­
diği haberiyle hayranlarını f> lerini yummuştu. Müzisyenin
sevindiren ULY ALLEN ocak 2005'te yazdığı "Sometimes A
ayı içerisinde düşük yapmıştı. Song" adlı şarkısı, sevgililer günün­
ikili geçtiğ;imiz ay sevgili ola­ de, geliri Prostat Kanseri Vakfı'na
rak yollarıını ayırmaya karar verilmek üzere slngle olarak ya­
verdi. yınlandı.

Sessi z sinema
den biri de Lucille Young idi. Bu uzun boylu,
cazip vücutlu genç kadında hiç de vampir ha­
vası yoktu. Yoktu ama, ekmek parası ve şöh­ 11--------·-------------t H
ret uğruna vampirliğe katlanıyordu.
(Ses dergisinin 27 Oc:ak 1968 tarihli sayısırıdan) hiçbir zaman sıkılmazlar. ('68 sloganı)
Kürke düşkünlüğünu her fırsatta
açıkladığı için hayvan hakları eylem­
cilerinin boy hedefi olan ARETHA
FRANKLIN'i n ödemekte zorlandığı
vergi borcunu PETA örgütü üstlenme­
yi önerdi. PETA'nın teklifine göre,
Franklin bir daha küı1< giymemeyi,
elin deki leri örgüte vermeyi, başta ya­
şam hakkı olmak üzere hayvanlann
haklarına -meşhur "Respect" şarkı­
sına göndermeyle- "saygı" duymayı
kabul etmen.
sene aradan sonra yeni a lbümü
Altı
"Mr. Love Justice"ı geçti ğimiz günler­
de çıkaran BlllY BRAGG
il e lngilizlerin gencecik
şarkı yazarı KATE
NASH, birkaç kere sah­
neyi paylaşmalarının ar-
dından beraber stüdyoya
g iriyo r . ikili, Shangri-Las
.....,.iıııiiiii,_..Zmı11 klasiği "Give Him A Kiss"i
okuy acakmış.
Ska pistlerinin büyük grubu THE
SPECIALS otuz yıl aradan sonra bir
araya gelmek üzere. Grubun şarkıc ı­
sı. sıkı müzisyen Terry Ha il beraber
yeni şeyler üretebileceklerine dair
hayli umutlu konuşuyor.
Uzun yıllar sonra yeniden toplanan
gruplar kervanına ERIC BURDON &
WAR da katıldı. Bu ay Londra'da bir
Konser verecek olan ekip yollarını
ay ıral ı 37 sene olmuştu.
gü nlerinin en ünlü vampirlerin­ Başkasının özgürlüğü benimkini sonsuz genişletir. ('68 slogan)ı
11--------·-------------t seıildi üzerime
Her şey sona erdiğinde haltırladığımız düşmanımızın sözleri değil, içimden daha ağırdeğildi hiçbirşey
dostlanmızın sessz
Çalışan insanlar çalışmadıklarında sıkılırlar. Çalışmayan insanlar Tanndeğil
Erdem Helvacıoğlu'nun sokak sesle­
riyle ördüğü elektro-akustik projesi
"Altered Realities" ABD'de yayınlan­
dığında büy ük övgüler toplamış, kla­
sik müzikle elektroniğin, folkla ambi­
ent'ın buluştuğu albüm pek çok der­
ginin en iyi ler listesinde kendine yer
bulmuştu. Helvacıoğlu, arbk Türki­
ye'de de dağıblan albümünün tanıbm
k onserini 23 Nisan'da Garajistan­
bul'da verecek, akustik gitannı bir ta­
kım elektronik işlemlere tabi tutacak.
Jack White'ın da üyesi ol duğ u THE
RACONTEURS'ün yeni albümü
"Consolers" bu ay yayınlanıyor.
ECHO & THE BUNNYMEN de tarihi
önemi haiz bir albümünü baştan so­
na canlı icra edecek. 1984 tarihli
''Ocean Rain'' kasım a yın da memle­
ketleri L iverpool'da , yeni şarkılar ın
da eklenmesiyle çalınacak.
TAHA PARLA'NIN GÖZÜYLE HUKUK, SİYASET, DİN
SEBEP-SONUÇ İLİŞKİLERİ
KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ
CİLAU YIKIM DEVRİNİN DİRENİŞ MAHALUELERİ
TUZLA' DA .TERSANE CİNAYETLERİ
İŞÇİLERİN BİYOLOJİK SINIRLARI
TSK'NIN GÜNEŞ OPERASYONU VE ÖTESİ
� İZAFİYET VE ZAFivET
iNTERNETIE "FEMİNİST YAKtAŞIMLAR"
ANNEl,ER VE KIZKARDEŞLER
COŞKUN ÜSfERCİ-'YLE "ÇARKLARDAKİ KUM" üiZERİNE
VİCDANİ RED: SİVİL ÖLÜM HALİ '
EVLİLİK PROGRAMLARI VE TELE-GÖRÜCÜLÜK FIURYASI
TÜRKİYE 'DE EVLENMEYEN KALMASIN
i li ğidir. MARTIN LUTHER KING
Caz-pop ş arkıcısı CORINNE BAILEY­
RAE, kocası JASON RAE'yi genç ya­
şında kaybetti. 31 yaşındaki sakso­
foncu, grubu Tlıe Haggis Horns'la
beraber fl.my Winehouse ve Mark
Ronson'un arkasında da çalıyordu.
Ölüm sebebi, alkol ve uyuşturucu ko­
ması olarak açıkl andı.
Mikrofonu Jello Biafra'dan
devralan JEFF PENAL TY
de DEAD KENNEDYS'i ter­
ketti. Şarkıcı, diğer grup ele­
manlarını para pul işlerinde
fazla hassas olmakla, bir Hı-
rlstiyan folkçuyla aynı menajeri pay­
laşmakla, MTV'ye çıkabilmek hırsına
bürünmekle itham ediyor.
KIUING JıOKE kısa bir turneye çıkıp
ardından yeni bir albüm kaydetmek
üzere tam kadro bir araya geldi.
Küçük bir kadro revizyo nuy la yoluna
devam eden TINDERSTICKS'in yeni
albümü "The Hungıy Saw" bu ay ya­
yınlanıyor. Klavyeci David Boulter'a
göre yeni şaı1<ılar da "yaratıcılık, yı­
kım, yitiriş;, endişe, intikam, gerçek
aşk gibi şeylerden" bahsediyormuş.
GREEN DJW'in yeni yan projesinin
adı FOXBORO HOT. Grubun '60'1a­
rın dans müziği havasında kotardığı
"Stop Drcıp and Roll" albümü gün
sayarken, s ing le "The Pedestrian"
internet sitelerinden indirilebiliyor.
(2j
Gece cıvadan bir yorganla
Ve anladım
er şeye kadir olan zama ndı
BEJAN MATUR
Önümüzdeki ay 1990 tarihli "Bo­
o!''dan bu yana ilk albümünü yayınla­
yacak olan '80'1erin saygıdeğer soul­
fUnk-pop grubu WAS (NOT WAS)' ın
yeni albümünde "Green Pills in The
Dresser" isimli şarkıyı Kris Kristoffe r­
son okuyo r. "Mr. Alice Doesn't Live
Here"ın altında ise, grup üyeleriyle
beraber Bob Dy lan' ın da im­
zası var.
BARRY ADAMSON, nisanda ya­
yınlanacak yeni albümü "Back To
The Cat"te cazla rock'un örtüştü­
ğü noktada bu luşan cinai balad­
lar söylemeye devam edecek.
PAUL WELLER'ın son noktayı koy­
mak üzere olduğu dokuzuncu solo
albümü "22 Dreams " , çift-CD halin­
de piyasaya verilecek.
Blues'un yerleşmesinde, rock'n'rol­
l'un gelişmesinde bü-.
f
yük payı olan Chess � :.
.,
Records'un hikayesi- .,.
,..
____.�
nin anlatıldığı "Cadillac ti�·,
Records" isimli filmde
Chuck Berry'yi MOS DEF, Et­
ta James 'i BEYONCE can­
landırıyo r.
ELVIS COSTEUO'nun yeni albümü
"Momofuku" sadece plak formatın­
da yayınlanacak, ayrıca intemet üze­
rinde n indirilebilecek, CD versiyonu
basılmayaca l<.
"Açık RadY.o." ....,
949 CJIGITURK THEHOUSE 1 APART ((t:J) TURKCELL
.,,
 ABDELLATIF KECHICHE'TEN
27. lstanbul Film Festivali'ndeki güzeller içinden biz bunu seçtik, öylesine "kalbi" bir film ki, kalbimizi ona verdik. Güney Fransa'daki Sete kentinde (Bras­
sens'in memleketinde) bir Arap ailesinin kederinin, sevincinin ortağıyız. Filmin odağında sadece liman işçisi Slimane ve kızı Rym'in hayalleri değil, kuskusun,
kefal balığının ve bir fasıl heyetince iaa edilen Arap havalarının dayanılmaz cazibesi var. Yönetmen Kedıiche, Les lnrockuptibles'e ve Telerama'ya anlabyor...
••
GOBeK oansıvLa eLveoa
Sinema hayatınıza nasıl girdi?
Abdellatif Kechiche: Sinema çok
erken yaşta benim için bir sığınak
oldu. Nice'de, Victorine stüdyoları­
nın yakınında bir kenar mahallede
büyüdüm. 1970'1i yıllarda normal
sinemalara da, Nice deki sinemate­
' rucu madde gibiydi.
ke de çok giderdim. Beni ilk cezbe­
den oyuncular olmuştu: Michel Si­
man, Jules Berıy, Harıy Baur, Ar·
letty... Pagrıol'un filmlerindeki Rai·
mu sankl başka bir dünyadan gel­
miş bir oyuncuydu... Sonraları yö­
netmenleri tanımaya başladım: De
Sica, Pasolini, Pialat, Sautet... S�
nematekte Chaplin'i keşfettim. Li·
seden sonra, kertıen geometri tah­
siline başladım. O arada senaryo
, bir burjuva çevresini aynı derecede iyi konuşturamazdım.
da yazıyordum, öyle ya da böyle,
mutlaka sinema yapmak istiyor­
dum. Ve oyuncu olma arzusuyla Ni·
ce konservatuarına kaydoldum.
Babanıza oyuncu olmak istediğini­
zi söylediğinizde endişelendi mi?
Hiçbir zaman karşı çıkmadı. Mace­
racı ruhlu biriydi . Dilin i bil mediği, ta­
nımadığı bir ülkeye, üstelik ilk baş­
ta ailesini de Tunus'ta, geride bıra­
karak tek başına gelmişti. Sadece
''L'Esquive"den önce, ölümüne ya­
kın onu biraz endişeli hissettim. Si­
nemayı, sanatı seven bir insandı,
beni seyretmeye tiyatroya gelirdi.
Aramızda hiç duvar olmadı.
O yaşlarda, Fransız sineması Ame-
BALIKLI BULGUR TARİFİ
rikan sinemasından daha mı etki­
leyici geliyordu?
Evet, Fransız sinemasına kendimi
çok yakın hissediyordum. O döne­
mi n ltalyan filmlerini de beğeniyor­
dum, Sinema benim için bir uyuştu­
Nice'in ağır havasından uzaklaş­
manın bir yolu muydu sinema?
Evet, biraz ağır bir hava vardı. ırkçı­
lıktan, bu tür şeylerden bahsetmek
istemiyorum, ama sinema ve tiyat·
roda özgürleşmeyi araradığım ke­
sindi. Bildiğim dünyadan çok farklı
1
ve uzak olan bu dünyaya girdiği�
Anlattığım toplumsal ortamı çok iyi tanıyorum. Neuilly'li
Nesilden nesile aktanlan sözlü dil geleneğinden geliyorum.
de, lıakikaten soluk aldığımı lıisset­
tim. iki yıl sonra da sosyalistler yö­
netime geçti. Mitterrand iktidara
geldiğinde yirmi yaşındaydım ve ha­
kikaten bir özgi'.ırlük havası, her şe­
yin değişebileceği duygusu hisset­
miştim. Her ne kadar sonrası gül­
lük gülistanlık olmasa da. Ve gide­
rek hayal kırıklığı arttı.
Aileniz politikayla ilgili miydi?
Solcu ya da sağcı olmanın ne de­
mek olduğunu hakikaten biliyorduk.
Bugün insanlar niçin sağcı oldukla­
rını, sağcı olmanın ne anlama geldi·
ğini tam olarak bilmiyor. O zaman-
lar, bir ideal vardı ve niçin solcu o�
duğunıuzu biliyorduk. Ve bu idealin
bir taşıyıcısı vardı. Birçok konuda
onu eleştirebilirdik, ona kızabilirdik,
belki de bu ideali kullanıyordu, anıa
sonuçta Mitterrand o ideali taşıyor­
du. ideal olarak, mantıken ve ma­
kGI olarak hala ve her zanıan sos­
yalistim. Ama artık maalesef sosya­
listler kalmadı. Çünkü insanlar son
sürat yön değiştiriyor, herkes yalnız­
ca kendini düşünüyor. Çok yazık.
Sosyalist Parti'den hayal kınkhğı­
na uğradıktan sonra, radikal sola
yönelmediniz mi?
Hayır. Çünkü bence oradan bir şey
yapmak mümkün değil.
ilk defa 1987'de Andre Techine'nln
"l..es lnnocents"ında (Masumlar)
perdede karşılaştık sizinle...
Konservatuardan sonra Paris'e ge�
dim. Odeon'da, Marigny Tiyatro­
su'nda, sonra da Techine'nin birkaç
filminde rol aldım. Daha önce,
1984'te, Abdelkerim Bahloul'un, ön­
cü diyebileceğimiz, ama maalesef iş
yapmayan filmi "Tile a la ment-
he" da (Nane Çayı) rol kapmıştım.
Mağrip kökenli ilk oyunculardansı­
nız yani...
Evet, ama ben kısaca "oyuncu" o�
mayı arzu ediyordum. Bu da o ka­
dar kolay değildi. Bana teklif edilen
roller ya suçlu yasadışı tipler ya da
,
tersine mazlum, kurban karakterler­
di. Hakiki bir karakter asla önerilmi·
yordu. Araçsallaştırıldığım, ideolojik
şemalara hapsedildiğm düşünces�
i
ne kapılıyordum. Tam manasıyla
oyunculuk yapamıyordum ... Yönet­
menliğimde de angaje yönetmen,
toplumsal sinemacı etiketlerinin
üzerime yapıştırılmasından çok
korkmuşumdur. Bugün bu tür sınıf·
landırmalardan kurtulmam dalıa ko­
lay, ama ilk başlarda bu imkana sa­
hip değildim.
Yönetmenliğe nasıl geçtiniz?
Yazmayı hiç bırakmadım, yönet­
menlik arzum da hiç geçmedi. Ab­
delkerim Bahloul'a birkaç senaryo
projemi okutmuştum, beni teşvik
etti. Ama finansman bulma imkanı
yoktu. Bütun yolları denediğim ilk
senaryom "L'Esquive"di. Hiçbir so­
nuç alamadım. Devlet yardımı ol­
madan "ilk film" yapmanın neredey­
se imkansız olduğunu kısa sürede
anlıyorsunuz. "La Faute a Voltaire"
için yardım almayı başardım.
Bu ilk filminizde de diyaloglar çok
ağırlıklı bir yer tutuyor...
Evet, fikir alışverişi, sohbet benim
için çok merkezi. Bu alışveriş, kel�
melerle olabileceği gibi, gözyaşlarıy­
la, gülüşmelerle, haykırışlarla da
olabilir. Mühim olan, hayatın arada
dolaşması, insanların birbirine ha­
yatlarını, tecrübelerini aktarması, ..
Sözler, yaşadığınız, paylaştığınız
şeylerle atbaşı gidiyor. Anlattığım
toplumsal ortamı çok iyi tanıyorum,
oradan geliyorum, hala orada yaşı­
yorum. Neuilly'li bir bu�uva çevresi­
ni aynı derecede iyi konuşturamaz­
dım, karikatürleştirlrdim. Nesilden
nesile aktanlan sözlü dil geleneğin­
den geliyorum. Kelimelerden obur­
ca bir haz alıyorum; tonu, ifadeyi,
hareketleri onlar sürüklüyor.
Diyaloglannızda doğaçlama ne ka­
dar yer tutuyor?
Yok denecek kadar az, çünkü diya­
logların tamamını yazıyorum. Önce
tek başıma yazıyorum, sonra aynı
zamanda montajda da yer alan
Ghalia Lacroix'ya okutuyorum. Gha­
lia aynı zamanda oyuncu, ben de
oyunculuk yaptığım için neyin nasıl
işlediğini. oyuncuları rahatsız eden
şeylerden kaçınmanın yollarını bili­
yoruz. Yazılı metne çok önem veri­
yorum, ama değişikliklere de açı­
ğım. Bir diyaloğu rötuşladığımız, bir
sürü farklı seçenek denediğimiz ve
sonunda ilk metne döndCığümCız
çok oluyor... "L'Esquive"in çekimle­
rine başlamadan önce. aylarca Bel­
leville'de bir işgal evinde prova yaı:r
mıştık, "Balıklı Bulgur"da da Parfs
ve Sete arasında sürdü provalar.
Gençleri tiyatro oyunlarına çalıştır­
dım, Çehov, Marivaux... Herkesin
l(endi özgünlüğünü bulup yakalama­
sını istiyorum, ardından simya geli­
yor. Çekimlerin öncesindeki her şey
filmi besliyor.
"Balıklı Bulgur"daki, projesini va­
retmek için sonuna kadar direnen
sanatçı portresinden yola çıkarak,
bunun en şahsi filminiz olduğu söy­
lenebllir mi?
Bir sanatçı , yapıtlarının her birine
kendisini katmalıdır. Bu benim için
neredeyse ahlakT bir inanç. Önceki­
lerden daha şahsi bir film yapmal(
gibi bir tercihim yoktu. Belki de bi­
lincinde olmadan öyle olmuştur. Sli­
mane karakterinde babamı görüyo-
10-+
ruın. Babamın belkl biraz daha faz­
la, farklı yüzleri vardı.
"Balıklı Bulgur"da ilk kuşak göç­
menlere hümıetinizi sunmak mı is­
tediniz?
iç içe geçen birçok tema var. Ama,
inşaatlarda evleri boyayarak ailesini
elinden geldiğince geçindirmeye ça­
lışan, hayatını ailesine adayan ba­
1
bamı anmak istediğim doğru. Halin­
den hiç şikayet etmezdi, ben onun
Eskiden filmlerin konulan halkla, alt sınıflarla daha fazla
ilgiliydi. Bugün, Ken Loach ve Robert Guediguian haricinde
çok az sinemacı bu sınıfa ilgi gösteriyor.
için ondan daha çok şikayet eder­
dim. Ekmeğini kazanmak ona mut­
luluk ve gurur veriyordu. Her gün
mavi tulumunu giyip inşaatlara g�
derdi, aynen filmdeki Slimane gibl
mobiletle. Ama resim yapmayı da
seviyordu, bir enstrCıman çalıyordu,
hikaye anlatmaya bayılıyordu. Bu fil­
min projesi yıllar öncesine uzanıyor;
aslında babam kendisi oynayacaktı.
Ama o arada vefat etti. Provalara
başlamıştık, gayet iyiydi. Ölümün-
den sonra beraber çalışmaya baş­
ladığımız diğer oyuncu da öldü. Bü­
tün cesaretimi kaybetmiştim. Pro­
düktörüm Claude Berri'nin ısrarı sa­
yesinde yola devam ettim. Sonun­
da rolü babamla beraber çalışmış
oları Habib Boufares'e teklif ettim...
Bir figür olarak babanız hayatınız­
da ha.la önemli bir yere sahip mi?
1962 yılında, bu adam doğduğu ül­
keden ayrılmaya karar vermeseydi,
benim hayatım nasıl olurdu? O za­
man küçücük bir çocuktum. Kız ve
erkek kardeşlerimin çoğu Fran-
sa'da doğdu. Babamın yaşadıkları­
na bir anlam vermeyi görev biliyo­
rum. Kırk yıl boyunca, zehirli mad­
deler soluya soluya inşaatlarda çalı­
şarak çektiği eziyetin ne manası
olurdu yoksa? Bütün bunlara bir an­
lam, bir neden vermek lazım. Bu,
benim için bir görevin ötesinde, bir
zaruret Aksi takdirde, kendimi rüz-
garda sürüklenen bir tel(ne gibi his­
sederdim.
Sinemanızda kuşak çatışmalan yer
almıyor. Oysa, aile ilişkilerini ele
alan filmlerde önemli bir dramatik
çıkış noktasıdır bu...
Benim açımdan öyle bir mesele
yok. Benim kuşağımdan pek çok ki­
şi önceki kuşağa derin bir sevgi
besliyor. Sonraki kuşal(lar için de
aynı şey geçerli sanırım.
Yani hesabı görülecek bir ödip du­
rumu yok mu sizin için?
O manada söylersek, hiçbir zaman
babamı öldürmem gerektiği hissini
yaşamadım. Aksine, onu rahatlat­
mam, sırtındaki yükü hafıfletmem
gerektiğini düşünüyordum. Bugün
de aslında bir anlamda aynı şeyler
geçerli; baksanıza, hazırlanan yeni
emeklilik yasasına göre 100 yaşına
kadar çalışmak zorunda kalmamak
için genç ölmek daha iyi!
Filmlerinizde yaşama ve mücadele
gücünü, umudu erkeklerden ziya­
de kadınlar taşıyor...
Öyle düşünmüyorum. Bence, umu­
du bir grup, bir topluluk taşıyor.
Filmlerimde l(adınlarla erkekler ara­
sında bir denge olduğuna inanıyo­
rum. Filmlerimdeki erkek karakter­
ler genellikle ana itkiyi veren tiple­
melerdir. Kadın karakterlerse yakın­
dan tanıdığım ve sevdiğim kadınlar­
dan esinlenmiştir: Annem. kızkar­
deşlerim... Fal(at aynı zamanda,
Fransa'da hakim olan Arap kadınla­
rı ya da Arap ailelerinde erkek haki­
miyeti klişelerinin dışına çıkmak gı­
bi bir çabam da var. Bu bunaltıcı
tasviri kırmak istiyorum.
Sofra hazırlama, yeme-içme, dans
sahneleri çok şehvetli... Özelllkle
kadınlann yemek yediği sahne...
Erkekler de öyle. Mesela, Bruno
Locl'ıet masadaYken, lokmalarını
çiğneyişi, kılçığı ağzından çıkarışı,
çok sansüeı, çok şehvetli. Sadece
kadınsı bir şehveti gösterdiğimi
sanmıyorum. Benim açımdan cin­
sellik insanidir ve herkeste, bütün
yüzlerde vardır.
Hafsia Herzi'yi nasıl keşfettiniz?
Ana karakterlerden biri olan Rym
rolünü neredeyse geriye çekecek­
tim, çünkü onu canlandıracak genç
kızı bir türlü bulamıyordum. Hafsi­
a'yı gördüğümde, karakter ete ke­
miğe büründü. Bir arkadaşım bana
onun bir kasetini göndennişti. Yay­
dığı ışığa, duruşuna, güzelliğine çar­
pıldım. Onunla tanışma!( için Marsi�
ya'ya gittim. Oyuncu olmak istiyor­
du ve çok kabiliyetliydi. Hiçbir şey
öğrenmeye ihtiyacı yok, tamamen
sezgilerine dayanıyor_ Tek yapması
gereken kendi gizlerini, iç ateşini
bulup çıkarmak. Dans etrneyi bil­
mediğini düşünüyordu, kalçasını na­
sıl hareket ettireceği konusunda
birkaç teknik tavsiye, enerjisini açı­
ğa çıkarmaya yetti.
Niçin şişmanlamasını istediniz?
Daha yuvarlak bir kamın karaktere
daha çok yakışacağını düşündüm,
o kamın içinde hayat olduğuna, bir
şeyin titreştiğine inandırmalıydı. Ay­
nca, sadece kilo almadı. Karnını ve
bacaklarını, baldırlarını kaslandır­
maya da çalıştık. Manken tarzı bir
güzellik istemiyordum. Güzelliğini
mümkün olduğunca uzun süre sak­
lamayı, dans sahnesinde patlama­
sını istiyordum.
"La Faute a Voltaire"de de, "Ba­
lıklı Bulgur"da da cinselliği işler-
ken bayağı ileri gidiyorsunuz.. . ka bir projeyi finanse etmeyi başa­
Daha da ileri gitmeyi isterim ... Cin-
selliği gösteriyorum, ama aynı za­
manda, daha cesurca olanın. hayal
kırıklığı, tatminsizlik. plokaj anlarını
yansıtmak olduğunu düşünüyorum;
mesela, Slimane'ın sevgilisiyle ya­
rım kalan oynaşmaları ... Slimane'ı,
göçmen tiplemesi klişelerinden
uzak durarak, yaşadığı ailevi, şah­
1
si, cinsel sıkıntılarıyla göstemıek
istedim.
Cinsellii gösteriyonm, ama daha cesurca olan11, tatminsizlik,
blokaj anlarını yansıtmak olduğunu düşünüyorum; mesela,
Slimane'ın sevgilisiyle yanm kalan oynaşmalan...
Niçin bu kadar önemliydi bu?
Karakterlerim hem sıradan hem de
özgün olmalı. Filmde, yabancı kav­
ramına da istihzayla yaklaştım. Bir
yerde, Slimane arkadaşlarından bi­
rine patronunun kendisini başın­
dan atmanın yolunu aradığını anla­
tıyor. Arkadaşı bunu gayet normal
karşılıyor, tersanelerde artık Fran­
sızları istemediklerini söylüyor. Sli­
mane da işte "bütün öteki Fransız­
lar" gibi yeterince rantabl olmçıdığı
için kapıya konuyor. Toplumsal bü­
tünleşme için mücadele etmenin
en iyi yolu bütün söylemleri aşa­
rak, insani olana sarılmak.
2005'te, en iyi film de dahil ol­
mak üzere dört Cesar alarak bü­
yük bir zafer kazanmıştı "L'Esqui­
ve". Neler hissetmiştiniz?
Hem küçük bir bulutun üzerinde gi­
biydim, hem de gergindim. Benim
miıacım böyle, hiçbir anın kolay ko­
lay tadını çıkaramam. Ama ailemin
mutlu olduğunu gömıek hoşuma
gitmişti, on lar için Cesar ödülleri
erişilmez bir şeydi. Ama aynı za­
manda, bu takdirin biraz geç geldi­
ği duygusunu yaşıyordum. Babam
kısa süre önce, "L'Esquive''in mon­
tajları esnasında vefat etmişti. Öte
yandan, bu takdirden ve ödüllendir­
meden ötürü çok duygulanmıştım.
Bir yandan da bu ödülün ortalığı
bulandırdığın ı, bayağı bir anafor ya­
rattığını da fark ediyordum: Ödül
sadece •gettodan bir Arap"a veri�
mekle kalmıyor, asıl önemlisi , du­
rumları cilalamayan bir filme veril1-
yordu. Salonda sadece benim filmi­
me oy verenler bulunmuyordu ve
bu gayet açık hissediliyordu. "L"Es­
quivenin aldığı her Cesar'da ön sı-
ralarda bir soğuk rüzgar esiyordu.
Çok iyi iş yapmış ve ödül bekleyen
filmleri finanse edenler bayağı bo­
zuldular. Sonrasında da, bu kişiler­
le çıkar birliği içinde olanlar basın­
da sözlerini sakınmadılar. Epey bel­
den aşağı darbe yedim o sıralar.
"Balıklı Bulgur" yazdığınız ilk se­
naryo muydu?
Hayır, ama senaryolarımın çoğu gi­
bi onu da "La Faute a Voltaire"i
çekmeden önce yazmıştım. Böyle
bir proje tasarlamıştım, çünkü baş­
ramıyordum. ''Hiçbir şey olmadan
da çekilebilecek bir film düşün" de­
dim kendime. Bunun üzerine, para
ödemeyeceğim oyunculc;ırla -ili­
lem-. para ödemeyeceğim bir de­
korda-Nice'teki mahallem-, aile­
min evinde, 16 mm. çekeceğim bu
fi im fikri doğdu.
Üç filminiz de ı.kendine ait bir
yer" bulmanın zortuğuna tanıklık
ediyor ..
.
Benim kendi durumum da böyle.
Bu etnik kökenimden değil , top­
lumsal sınıfimdan kaynaklanıyor.
işçi sınıfından gelen herkes bu ko­
nuda rahatsızlık yaşar. Daha yük­
sek bir statüye, başka bir kültüre "Dıinya, Kötülük Yapanlar Değil, Seyirci Kalip
erişmek zordur. Hep kendinizi biraz
Hiçbir Şey Yapmayanlar Yüzünden Bu Haldedi1: "
dışlanmış hissedersiniz. Üstelik
ben Paris'e sonradan gelmiş bir
taşralıyım. (gülümsüyor) Toplumsal İÇİNE ALDIGI KİTLEYİ ÇJLGINLIGA
sın ıfıma hapsedileceğim korkusuy­ SÜRÜKLEYEN BiR DENEY "DALGA"
la yönetmen oldum. Sanatçı olarak
özgürlüğümü kazanmak için başka­ Amerika'da bir kolejde tarih öğretmeni Rotı
larından daha fazla gayret göster­ JON ES in yaşadığı bir deneyden hareket ederek,
'
mem gerekiyor. Eskiden toplu�
Alınan Reinhold TRJTT tarafmdan yazılan oyun;
sal, sınıfsal kaynaşma daha fazlay.
dı. Filmlerin konuları da halkla, alt
baş1angıçta bir disiplin oyunu olarak gelişen ,
sınıflarla daha fazla ilgiliydi. Bugün, soruasında bütün okulu jçine alan bir çıl gınl ığa
Ken Loach ve Robert Guediguian dönüşen deneyi anlatıyor.
haricinde çok az sinemacı bu sını­
fa ilgi gösteriyor. Sinemanın birleş­ Yazan: Reinbold TRTTT
tirici olma gibi bir erdemi vardı. Bu­
Çeviren: A. Naki ÖNER
nun, bugünkü sözde popülerlikle,
Yöneten: Şakir GüRZUMAR
en çok sayıda seyirciyi çekmek için
başvurulan reçetelerle alakası yok.
Dekor: Ali Cem KÖROGLU
Toplumsal olmanın ötesinde, sine­ Koslüm: Nalan TÜRKOGLU
manızın varoluşsal olduğunu da Işık: Kemal YİGiTCAN
söyleyebilir miyiz? Müzik: Targan TÜRE
Şüphesiz, ama umut ve ütopyanın Yapımcı: Tank GÜVENÇ
da içinde büyük bir yer tuttuğunu
gözardı etmeden ... "Balıklı Bul­
OYNAYANLAR
gur"da pek çok Ortaçağ efsanesi·
ne göndemıe var. Chretieıı de Tro­
Levent ÜLGEN Ayçe ABANA Faruk AK.GÖREN
yes'un kitabı "Perceval"de kutsal Melin COŞKUN Ayşegü.1 ALPAK Onur DİKMEN
Graal derin bir kasedir, döne- Duygu EREN Çetin GüNER Ece ÖZDİK.İCİ Fatih
min ta.blolarına bakılırsa, kus- i SÖNMEZ Serhan SÜSLER Serhal TEOMAN Ek.in
kus kasesine çok benziyor! Bu E TÜRKMEN Serdar YEGİN
.�
arada, finaldeki, eski kuşağa bir
veda olan göbek dansı sahnesi- !
nln, iyimser sembollerle yüklü
Vi 0212 251 54 80 (pbx)
bir vaat olmasını istedim: Gele-
c 0212 251 55 O l (liıx)
ceğe doğru uzanan bu karından � www.donkisotproduksiyon.com.tr
yeni bir şey doğabilir. S
�. iKi FiLM BiRDEN: SHINE A LIGHT VE IDREAM OF LiFE FESTiVALDE
lstanbul Film Festivali'nin NTV Belgesel Kuşağı'nda rock'n'roll tarihinin dört büyüğiüne adanmış filmler de gösterilecek. "Lou Reed'in Berlin'i"ni
geçen ay gözümüze kestirip sözümüzü söylemiştik. Kadroya son anda dahil olan "İınanılmaz Bir Yolculuk: The Who'nun Hikayesi"ni önemli bir
not olarak aktaralım ve gelelim esas kızımıza ve oğlanlarımıza... Beyazperdedeki Patti ve Stones'u Banu Güven Berlinlerden bildiriyor...
ATLar DORTnaLC� GiDeRKen
Şubat ayı başında günlük haber ruti­
ninden kopup kendimi müzik alem�
nin engin suıanna bıraktım. Hem de
yalnızca müzik keyfi değil, sinema
keyfini de yaşadım. Nerede? Berlin
Film Festivali'nde ... On gün süren
festivalin ilk beş gününde oraday­
dım. Ama ne beş gündü! lstanbul
Film Festivali'nde NTV Belgeseller
Kuşağı'nda yayınlanacak iki filmi,
Martin Scorsese ustanın Rolling
Stones'u resmettiği "Shine A Light"ı
ve benim de, alınterine hayran oldu­
ğum bir emekçi, arkadaş, abla ve
hatta anne ve de harika bir müzis­
yen bildiğim Patti Smith'i anlatan
"Dream of Life"ı izledim. Hem de
filmlerin kahramanları ve yönetmen­
leriyle kısa da olsa konuşma fırsatı­
nı bularak...
Benin Film Festivali'nin açılış filmi
olan "Shine A Ught"ın dünya gala­
sından önce ilk gösterimi basın
mensuplarına yapıldı. Yüzlerce kişi­
lik iki salon doldu. 72 milletten ga­
zeteci sanki kırk yıllık dost gibi kay­
naşmış (iki saat sonra basın toplan­
tısında yer bulabilmek için itişecek·
!erdi!) ve kanı kaynamış şekilde sa­
lonun kararmasını bekledi. Sonra
esas kirk yıllık dostlanmız beyazper­
dede belirdi.
Film, New York'taki Beacon Theat­
re'da, 29 Ekim ve 1 Kasım
2006'da kaydedilen iki konser ön­
cesinde, grubun tatlı huysuzluklarıy­
la başlıyor. Her konser öncesinde
••
olduğu gibi, Mick ve Charlie sahney­
le ilgileniyorlar. "Ama yerler bir garip
olmuş. Ben bunu daha önce hiç gör­
medim!" "iyi de, bunu siz istediniz!"
"Evet, ama şimdi beğenmedim."
Mick tüm tatlılığıyla gülüyor, ekipte
sinirler yay gibi, ama bu adamlara
kızmak ne mümkün? Marty'nin kari­
katürize ederek verdiği "set-list" çe­
kişmesi muhteşem. Konsere az bir
zaman kalmış, ortada set-list yok!
Scorsese gözümüzün önünde bay­
gınlı k geçirmek üzere. Bizimkilerse
Scorsese gerildikçe eğleniyorlar. Ke­
1
ith Richards'ın Scorsese ekibini "da-
Scorsese'nin filminde elemanları Rollinıg Stoned şekilde
görüyoruz bol bol. Richards'a soruyorlar: "Konserden önce
ne yapıyorsunuz?" Cevap: "Uyanıyorumı.''
vulun kick'inin gölgesinin ne kadar
güzel göründüğüne· ikna etmeye ça­
lışması, beni en çok güldüren sah­
nelerden. Set-list krizinin nasıl so­
nuçlandığını anlatmayayım, heyeca­
nı kaçmasın, ama Scorsese'nin id­
diası, durumun filmdekinden çok da
farklı olmadığı. Ama set-list olmasa
ne olur? Birincisi, 17 kamera var.
ikincisi, "Mean Streets" için "Jum­
pin' Jack Flash"ten ilham alan, hat­
ta bu filmin oluşumunda Rolling Sto­
nes'un "Aftermath" albümünün de
önemli rol oynadığını söyleyen yö­
netmen, her bir şarkının trafiğini,
grup üyelerinin sahnedeki muhtemel
hareket biçimlerini belki onlardan
daha iyi biliyor. Konser de "Jumpin'
Jack Flastıı"le açılıyor zaten!
Ama Scorsese de az değil. Konser­
den önce Mick Jagger'ın telefonda
yaptığı ''kameralar dinleyicilere yakın
olmasın, can sıkıcı olabilir" uyarısı
ya da özel ulakla lletilen "spotlar 18
saniyeden fazla üzerinde kalırsa
Mick yanarmış" mesajı Scorsese'ye
vız geliyor. (Buradaki diyaloğu aktar­
madan geçemeyeceğim. Scorsese:
"Nasıl yani, bildiğimiz alevden mi
söz ediyoruz?" Ulak: "Evet!" Scorse­
se: "Micl<'in yanmasına izin vereme­
yiz. Ve Mick'in sesi duyulur: "Bu
• adını veren "Shine A Ught" şarkısı­
spotlar kıç:ırnı yakıyor! ") Scorsese
bildiğini ofluyor, iyi de yapıyor.
"Shatterecr, "She Was Hot", "All
Down The Line· derken, sahneye bir
delil<anıı daha çıkıyor. Jack White
mutluluktaın dört köşe olmuş vaziyet­
te, Jagger' la birlikte "Loving Cup"ı ic­
ra ediyor. "'As Tears Go By", "Some
Girls", "Just My lmagination" ve "Far
Away Eyes."ın ardından filmin en can
alıcı anı geliyor. Muddy Waters şarkı­
sı "Champagne and Reefer"ın
Buddy Gu�ı·ıa ortak yorumu. O kadar
sofistil<e bir duyuşu var ki Buddy
Guy'ın, heırkes daha güzelleşiyor. Ke­
ith onu sahneden çok anlamlı bir he­
diyeyle uğurluyor. "Tumbling Dice",
Keith Richards vokaliyle "You Got
The Silver", ardından "Connection",
"Sympathy For The Devil" (Godard
filmi de festivalde!) ve sonra gücü
tartışmasız, ama yorumu tartışılabile­
cek bir sesle, Christina Aguilera'yla
"Live With Me". Son parça "Start
Me Up"l Biste "Brown Sugar" ve
"Satisfaction var.
•
Arada eskiye de gidip geliyoruz. Be­
manları Rolling Stoned şekilde görü­
yoruz bol bol. Richards'a soruyorlar:
"Konserden önce ne yapıyorsu·
nuz?" Cevap: "Uyanıyorum: Filme
nın esin kaynağı, grubun çok erken
ölen gitaristi Brian Jones gencecik,
karşımızda duruyor. Şarkıyı ise, an­
cak filmin sonunda, "roll caption"
bölümünde duyuyoruz. Scorsese,
eski belgeselleri ve söyleşileri kUlla­
nırken tutumlu davranmış. Bazı si­
nema ve müzik yazarları, Scorsese
gibi bir ustanın, bunca konser
DVD'si ve belgeseli olan bir grubu
anlatırken, neden daha fazla malze­
me kullanmadığını soruyor. Ben şöy­
le düşünüyorum: Scorsese'nin bir
bildiği var. Bu filmde grup elemanla­
rını sahnede ilk kez bu kadar yal<ın·
dan takip ediyoruz, onlarla empati
kurabiliyoruz. Scorsese, bilinçli bir
şeklide, araya haddinden fazla mal­
zeme sokmayarak, Beacon'ın sıcak
sahnesinden inmemize izin verm�
yor. Ben şikayetçi değilim.
Film, Ahmet Ertegün'e adanmış. Er­
tegün'ün atlatamadığı kaza, tanı da
ilk çekim gününde, 29 Ekim'deki
konserden hemen önce, kuliste ger­
çekleşiyor. Grup elemanları, konser­
den sonra durumun ciddiyetini Öğ'
rendlklerinde kahroluyorlar. Dördü
de Ertegün'e ne kadar değer verdik­
lerini. kırmızı halıda yaptığımız kısa
görüşmelerde dile getiriyor. Keith,
elini yüreğine ve çizgilerle dolu alrn­
na götürüyor: "O her zaman kalbim­
de ve aklımda!"
"Woodstock"un yönetmen yardımcı­
sı, Tiıe Band'in veda konserinin (bir
dönemin en iyi rock müzik filmi ola­
rak anılan ''The Last Waıtz"un) ve
Bob Dylan'ın "No Direction Ho­
me··unun yönetmeni, yedi filmlik
"The Blues· serisinin yaratıcısı,
"müzik adamı" Scorsese, bizlere
çok değerli bir belgesel daha arma­
ğan ediyor. Değeri zamanla daha iyi
anlaşılacak...

Geliyoruz "Dream of Life"a. Bir oza­
nın, ressamın, fotoğrafçının, aktivis­
tin, emekçinin ve aynı zamanda iyi
bir annenin, yönetmen Steven Seb­
ring·e göre, bir efsanenin hikayesi.
Bob Dylan·ın cesaretlendirmesiyle
uzun bir aradan sonra sahnelere dö­
nen Patti Srnith'le fotoğrafçı Steven
Sebring'in yollan R.E.M.'den Micha­
el Stipe'ın tavsiyesi üzerine kesişi­
yor. Sebring'in bakış açısı Snıith'in
hoşuna gidiyor, yollar bir daha ayrıl­
mıyor. Sebring, 16 mm'lik kamera­
sıyla 1995-2006 yılları arasında Pat­
ti Smith'e tanıklık ediyor.
Projeye başladıklarında, bazı eşyala­
l
nnı yatak odasının bir köşesinde
topluyor Patti Smith. Çocuklarının
"Yayın haklan servet gerektiriyor, bu filmde de daha ucuz
olan şarkılanmı dinliyorsunuz" diyor Smith, "ama dert değil,
çünkü bu bir müzik filmi değil, insani bir film".
ağartıcı kullanılmadan yıkanan, leke­
li ama tertemiz bebeklik kıyafetleri,
Bob Dylan'ın da çalıp pek beğendiği
ilk akustik gitan, birlikte çektirdikleri
bir fotoğraf, tabii ki kendi polaroid
fotoğraf mal<inesi ve onunla yakala­
dığı kareler, sevdiği sembolist yazar­
ların, William Blake'in, Arthur Rimba­
ud·nun kitapları, "Horses· albümü­
nün kapağını borçlu olduğumuz ar­
kadaşı Robert Mapplethorpe'un kü�
leri, son albümü "Twelve"in kapağını
da süsleyen. Mapplethorpe'un hedi­
ye ettiği elyapımı def, siyah eskimiş
botları, çorapları ve kedisiyle bera­
ber bizleri bu köşede ağırlıyor. Sade­
ce Mapplethorpe'dan değil, peşpe­
şe kaybettiği kocası Fred "Sonic"
Smith'ten ve kardeşi Todd'dan da
anılar var burada. Rlmde evlerine
misafir olduğumuz annesiyle babası­
nı, hatta köpeklerini de bu 11 yıl
içinde kaybediyor Patti Smith. Çareyi
ölümle uzlaşmakta buluyor. Mezar­
lıklar onun sık uğradığı yerler zaten.
Aynı sahnede olduğu gibi, burada da
B R U N O LATOU R
B iz H iç Modern O l m a d ı k
karşımıza bir şaman çıkıyor. Kocası­
nın mezarına konyak bırakıyor. ora­
da vakit geçirirken ölümü değil, ha­
yatı düşünüyor.
Atlar dörtnala giderken Patti Smith
diyor ki: "Hayat, bizim tasarladığı­
mız, yolu kader, şans ve şanssızlık­
larla kesişen bir maceradır.•
Filme Patti Smith hitlerini dinlemek
için gidecekleri uyaralım. Bu hitlerin
çoğunu, mesela Bruce Springste-
en 'le beraber yaptıkları "Because
The Night"ı duyamayacaklar. Ber­
lin'deki basın toplantısında bu konu­
da gelen soru üzerine, "Take me
now baby here as 1 am" diye hemen
şarkıya giren Patti Smith durumu
şöyle açıldıyor: "Şarkılar benim, ama
yayın haklarını almak bir servet ge­
rektiriyor. Dolayısıyla burada daha
ucuz olan şarkılanmı dinliyorsunuz,
O zaman onlara ne diyeceksiniz? Tüm iktidar
ama dert değil, çünkü bu bir müzik
filmi değil, bU insani bir film!" kaynaklarını, tüm eleştiri im�nlartnı ellerinde
Filmde, Patti Smith'in çocukları Jack­ tutarlar, ama yerlerini merciden merciye öyle
son'la Jesse'nin nasıl büyüdüğüne
bir hızla de�iştirirler ki, onları suçüstü yakalamak
de tanıt< oluyoruz. Kulislerde bolca
toz yutan Jackson, sonunda anne­ ıasla mümkün olmaz. Evet, hiç kuşku yok ki,
siy1e birlikte çalmaya başlıyor. Patti 'yenilmezler, yenilmez oldular, yenilmez
Smith'in dostları da kolay değişmi­
ıolmalarına ramak kaldı, kendilerini yenilmez
yor. Bunlardan biri Flea. Kumsalda
bir doğaçlama seansının ardından :sandılar.
mesanelerinin kendilerini düşürdüğü B.L.
zor durumla ilgili itirafları harika!
Patti Smith, filmin Berlin'deki ilk
gösteriminden sonra etrafındakilerle
sohbet ediyor. Kendisine lstan­
bul'da bıraktığı izden söz edince,
"Herkesi kucaklıyorum. Sevgilerimi
iletin lütfen· diyor. Tamam, mesajı
ilettim, ama Patti Smith sizi "Dream
Norgunk Yayıncılık
of Ufe"ta bizzat kucaklayacak zaten. Şehit Erdogaı:ı lban Sokak Akal C/8 Akatlar / İstanbul
Ayağınıza gelmişken, siz de kollarını­ T. 0:212 35 ı 48 38 ı F. 0212 221 1 1 94 •
zı açıp ona doğru koşun bence. WW"ill.norgunk.com / info@norgunk.com n
Banu Güven
 Sakin, sakin sakin ama göstere göstere geldi. Ba�arda, festivallerde ve myspace'te estirdiği rüzgarı ardına katarak parıltılı bir ilk albümle, "Hayat"la
çıktı karşımıza. Modem rock'tan nasiplenmiş bir ses örgüsü ve genç bir lisanla dile gelen yürek yaralan ... Bu "Hayat", Mor ve ötesi'nin kurduğu
Rakun'un, müziğimize ilk armağanı aynı zamanda. Yediği içtiği ayn gitmeyen dört kafadarın ifadesini Tünel'de bir kafede, çay ve bira eşliğinde aldık.
Dördünüzün birlikte gittiği son konser hangisi?
Onur Özdemir: Gittiğimizi değil de, gideceğimizi
söyleyeyim: 27 Haziran'da Glasgow'daki Radi·
ohead konserine bilet aldık. Radiohead hepimizin
çok sevdiği bir grup, Glasgow da çok sevdiğimiz
bir şehir.
Neden Glasgow'u seviyorsunuz?
Onur: Mogwai, Belle & Sebastian ve Arab Strap
o şehirden çünkü.
Franz Ferdinand da oralı.
Onur: Franz Ferdinand'ı da severim, ama bu üç
isim beni daha çok heyecanlandırıyor. Her fırsat­
t.a adını andığımız üç grup Mogwai, Belle & Se­
bastian ve Sigur Rös'tur. Bunların arasına Air de
katılabilir. Soner'i gruba almak için ikna etmeye
çalışırken "Air gibi bir şeyler yapmak istiyoruz"
demiştik.
Dördünüzün de sevdiği bir film var mı?
Soner Özışık: Bir ara Cheech & Chong filmlerini
bayılarak, gülmekten yerlere yatarak izliyorduk.
Onur: Todd Solondz'un �Mutluluk". ·weıcome to
the Dollhouse" gibi filmlerini çok severiz.
Hepinizin okuduğu bir kitap var mı?
Onur: Bilmem, yoktur hertıalde.
Aynı evde yaşıyormuşsunuz. Birbirinizin kitapla­
nnı okumuyor musunuz?
Onur: Soner, Özdemir ve ben beraber yaşıyoruz.
Daha çok müzik konusunda paylaşııncıyız.
Birbirinizin tişörtlerini, pantolonlannı giyiyor mu­
sunuz?
Soner: Evet, bu üstümdeki Özdemir'in mesela.
(gülüyor)
Televizyon açılır mı evde?
Onur: Devamlı açmıyoıuz. Mesela ''Avrupa Yaka­
sı"nı ben ve Özdemir takip ediyoruz, Soner gıcık
oluyor. Haberleri de pek seyretmiyoruz.
Cenker Kökten: Haberleri genellikle internetten
takip ediyorum ben.
Eve gazete giriyor mu?
14-+
Onur: Canıgönülden okuduğum gazeteler Taraf,
Radikal, bir de Birgün ... Ara sıra "acaba ne var,
ne yazmışlar" diye Hürriyet alıyorum, ama elimde
taşırken bile kendimi rahatsız hissediyorum...
Bu dört kişiyi bir arada tutan sebep ne? Müziği
bir kenara koyarsak, ortak bir çete ruhuna sa­
hip misiniz?
Cenker: Eskiden bu ruh vardı . Boğaziçi Ünivers�
tesi'nde okuduğumuz dönem, Taşoda stüdyo­
sunda en son saati alırdık, akşam 9'dan saba­
ha kadar müzik dışında da her tür şeyi paylaşır­
dık. Arkadaşlığımız böyle gelişti. O çete ruhu bu­
gün pek kalmasa da, o dönemlerin ekmeğini h&
la yiyor gibiyiz.
1
Hepiniz Boğaziçili misiniz? Şimdi kaç yaşlannda­
sınız?
Soner: Ben ve Cenker .. . . .
'80'1iyiz, onur ve Özdemir
MUZ1kle ılgilı kaygımız neyse, dunyaya karşı da aynı
ise '81 doğumlu... Özde- kaygıyı duyuyoruz. Gündelik hayatımızda da daha naif,
mir'le ikimiz ITÜ'lüyüz, Cerr daha kibar insanlanz. Sert olmaya hiç ihtiyacımız yok.
ker ve Onur Boğaziçili . . .
Onur: Rolling Stone'da Stephen Malkmus'un bir
röportajını okudum. ·Belirli bir süre sonra, istedi­
ğiniz kadar büyük bir grup haline gelseniz de, ilk
günlerdeki enerji bir daha geri gelmiyor" diyordu.
O enerji, o ruh demek ki zamanla kayboluyor. lrr
şallah bu bizim başımıza gelmez. Müzikle ilgili
kaygımız neyse, dünyaya karşı da aynı kaygıyı du­
yuyoruz. Gündelik hayatımızda da olabildiğince
az kırıcı, daha naif, daha kibar insanlarız. Sert o�
maya hiç ihtiyacımız yok. Çete mevzuunun yarat­
tığı o sert noktada değiliz. Mesela futbolu hiç
sevmiyoruz.
Cenker: Bir dakika, ben futbolu severim, takım
tutmam, ama maç izlerim,
Özdemir Dereli: Biz birbirimizin en iyi arkadaşıyız
Kavga ederiz ama küfürleşmeylz, vurdulu kırdılı
durumumuz yoktur.
Onur: Normalde ben çok kUfür ederim, ama sa-
dece esprisine, rahatlamak için.
Cenker: Birbirimize kızdığımızda, tıpkı sevgililer
gibi trip atarız. Kendi köşemize çekilip suskunla­
şırız. (gülüyor)
Futbol sana neden sadece sertliği çağnştınyor?
Onur: Bende yarattığı algı çok sert. Futbolun
özünde böyle bir şey var, Hayatta başka sporlar
da var. Mesela yüzmede birbirine dokunmuyor­
sun, çarpınıyorsun. Boks gibi bir sporun olması
tabii daha büyük bir problem. (gülüyor)
Dünyadan Mbol kalksa hiç eksiklik hissetmez
misin?
Onur: Hiç hissetmem. Dünyamda yeri yok.
Rock'n'roll'da da bir sertlik yok mu?
Soner: En azından bizim bakışımızda öyle bir yön
yok. Zaten rock'n'roll olalım diye bir derdimiz yok.
..
Elektro gitann şeklinden tut, sesine kadar er­
kek bir simge olduğu söylenir.
Soner: Ama gitar çalarak da bunun dışına çıkabi�
me imkanın var. Futboldaki şiddet dolu atmosfe­
rin dışına çıksan bile, içinde yer bulamazsın, var
olamazsın.
Cenker: Şiddete yönelik tavırlardan ben de rahat­
sız oluyorum. Mesela Çarşı taraftarının bir araya
gelince kendini güçlü hissederek, içip içip taşkırr
lık yaparak st.ada yürümeleri rahatsız edici. . • Ta­
mam, bazen yol kapatıp hayatın akışını durdur­
mak iyi bir şeydir elbette. Ayrıca bazı güzel slo­
ganları da var Çarşı taraftarının.
Soner: Ben Mbolun kötü bir icat olduğunu dü­
. şünmüyorum, ama insanların hayatında bu kadar
fazla yer kaplamasını yadırgıyorum.
"Başka türlü bir futbol" mümkün değil mi?
Onur: Ben kendimi bildim bileli satır, bıçak mev-
zuları var futbol tarihinde. Rakıcı mısınız, biracı mısınız?
Şiddete ve ırkçılığa karşı bir sürü futbolcu ve
taraftar kolektifleri var dürıyada... Aynca muh-
Onur: Bilmem, genellikle bira içeriz.
Evde, dolapta şişe şişe bira var mı?
ROMAN >
temelen sizin şu Glasgow'lulann da hayatı fut. Soner: Yeni bitti. (gülüyor) "Siz mesela,
bolsuz geçmiyordur. Onur: Evde bazen parti veriyoruz. Bayağı iyi geçi- hiç dUşUndUnUı mO,
karınızın içinde daha
Onur: Oraya hiç ginneyelim. (gülüyor) Gerçi Bel- yor. Ev sahipleri olarak en çok biz eğleniyoruz kaç kadın varacaba?..
le & Sebastian'ın futbolla ilgilendiğini sanmıyo- galiba. Kafamız iyiyken müzik çalmayı da dene- Annenizin tarihinde
s;zden başka kaç
ıı.ım, ama Mogwai öyle. dik, ama o ortamda konsantre olamadık. adamın hikayesi ya zılı?..
Rock'n'roll ortadan kalksa eksikliğini hisset- Dördünüz de sigara içiyorsunuz. Kaç yaşlannda Sonra anneanneniz,
halalanoıı,
meyecek insanlar var mıdır? başladınız? teyzeleriniz.•.
Aile kadınlarının
Cenker: Vardır tabii. Mesela TOrt<iye'de kimse Onur: Herhalde hepimiz lisede başlamışızdır. Bir hikayesinde
eksiklik hissetmez. (gülüyor) tek Özdemir çok geç başladı. lnterrail'le Amster neredesiniz?.." Sllheyla
- Acar'ın bir aile lçlndekl
Bu ülkede rock çalarak kapalı devre bir hayat daın·a gidip geldikten sonra. (gülüyor) kadınların ana
yaşadığınızı mı düşünüyorsunuz? Sakin ismine ne gibi anlamlar yüklüyıorsunuz? l\ahrctman oldukları;
bUyUlerin, sırlarm ve
Onur: Yoo, ben gidebileceğim her türlü insana Soner: ilk zamanlar daha direkt bir anlamı vardı masalların arasında
sak� kalmış yalanlann
ŞAPKASIZ YALANLAR
gitmel� istiyorum. Hepimiz her şeye açığız. bizim için. Şimdi daha ziyade ironik bir şeyler al- SDheyla Acar
izinisOrdUkleri yerıi
Aileleriniz '68 kuşağından mı? Bu ay Roll'da gılıyoruz. romanı...
'68 özel sayısı yapıyoruz... Onur: Sakin deyince çok geniş bir meçra düşü-
Soner: Babam o yıl Altın Mikrofon yarışmasını
kazanan TPAO Batman Orkestrası'nın orgcusu.
sen de Batman'da doğdum, lojmanda geçti ço-
nüyorum. Bir yerde duran. ama hep etrafına, ile-
riye bakan, dünya tarihine ve sanat tarihine ba-
FEMiNİST
KITAPLIK > GöLGenin
kan bir isim bence. Baktığım yerde Moliere de KanrnLarı
cuKıuğum. Annem-babam açık kafalı insanlardır. var, Shakespeare de var, Aıisto da var. Yaşadı- Bu kitapta hikayeleri
anlatılmakta olan . -
Annem Batman'da o dönemlerde motosikletle ğıırıız ülkede insanlar çok fevri ve çok günlük
gölgede kalan kadınlar,
gezen birisiymiş... düşünüyorlar. Sal<in isminin o fevrilikten uzak ve hayatlarının
Cenker: O yıllarda Ooors, Led Zeppelin, Pink ileriye bakan bir boyutu var. b'lr döneminde ışığı
yakalamak ne �elime,
Floyd gibi grupların çıkıp farklı yaşayış tarzını, y& Şarkılannız arasında biraz dolanalım "Edepsiz
.••
kendileri ışık saçıyorlar. -�
'
.
'
ratıcı fikirleri müziğe dahil etmesi çol< önemli. Komedya"nın etki kaynağı Sevgi Soysal'mış, Saçtıkları ışığın
neıedeyse hepsi de
�-
. -·
Hayatın bir sürü alanına aynı yaratıcılık hakim ol- öyle mi? sanal alanında BeraT
du ve biz bunu müzik üzerinden takip ettik. Onur: "Yenişehir'de Bir Öğle Vakti'' çok güzel bir birleşiyor. Oreten, cünçu:an
dönemini sorgulayan,
Onur: '78'1iler denen kuşakla '68'1iler arasınd& roman. Şarkının genel döngüsü oradaın geliyor. hayatını anlamaya
ki en temel fark, '68'1ilerin çok daha fazla Ol{U- ŞarKı sözlerinde ''Aşk bir kaza dedin, bizse se1ğ çahşan kadın için
gölgede kalmak,

1
maya, tartışmaya, müzik dinlemeye, resme bak- kurtulduk" diye bir bölüm var. Romanc!a iki sev- içl!ş!İmesinden
maya vaKitJeıinin olması. '78'1iler buna imkan gili ayrılırken buna benzer bir laf geçiyor. Şarl<ıyı !ite bir şey. Ostelllo!. G0LGENIN KADINLARI
gölgesinde Berat GOnçıkan
bulamadı, çok genç yaş
-
ta bir savaşın içine sü- "Den�k Haya t ım" ıçın . . vardı.. K"oyu.. ;yak.ı1an
. . b"ır ki'ıp fikrımız
kalınan erkekse...
.
.
>
rüklenmek durumunda bır Kurt, ilkokulda andımızı okumaya zorlanan çocuk...
kaldılar... o dönemde, Bu cumhuriyet bizi denek araçlar olarak kullanıyoır. SiNEMA
5. yüzyıl Atinasıyla ilgili
okuduğum ve hissettlğlm şeylerin daha mo­ yazarken o sahneyi hissettim. Anneke Smellk'in
dern, daha tuhaf bir tahayyülü yaşanmış özgür­ Peyote'de bir konserde seyircilere "arkadaşlar, 'kadın anlatı sUıemast'
ilzerine oturttuğu
lüğe dair. Boş bir özgürlük değil bu. Ezber bo­ hiç kitap okumuyoruz, biraz kitap okuyalım" di­
bu kltap, çağdaş �
zan bir dönem. ye seslenmiştin sahneden. feminist sinemanın FEMİNİST SİNEMA
Ailesinde müzisyen olan başka biri var mı içi­ Onur: Evet, bazen böyle şeyler yaptı!<, ama sah· siyaseti ve beğenilerini
VE FİLM TEORİSİ
nizde? neden konuşma yapına durumu artık hiç uygun ele alan bir çalışmadır VE AY� �TLADI
Özdemir: Benim babam da lzmir'de gitar çalın& gelmiyor bana... Hele politik konuşma yapmayı ve bu niteliğiyle,
hepsi birer eşsiz
ya başlamış, üniversitede uda geçmiş. Aynı za­ hiç istemem.
eser olan ilimler
manda notisttir, yıllarca koro yönetti. Türk sanat "Yenişehlr'de Bir Öğle Valdl"ni hepiniz okudu­ aracılığıyla, ihtlyac;ı
müziği konusunda derin bilgisi vardır. Benim de nuz mu? çok hissedilen feminist
6
kulağım Türk sanat müziğine aşina. Evde Zeki Soner: Ben okudum. t<anonlaştırmaya önemli
Müren plaklarıyla büyüdüırı. Özdemir: Ben okumadım. bir katkıda FEMiNiST SiNEMA VE
bulunmaktadır.... FiLM TEORiSi
En sevdiğin sanat müziği şarkısı ne? Cenker: Ben de okumadım. Demek ki sahne­
Anneke SmeUk
Öıdemir: Zeki Müren'in "Sorma" şarkısını seve­ den esas bize söylemiş o lafı. (gü/üyo•r) Tllritçes� Dıınlz Koç
rim. Sezen Aksu'nun bestesi. Zaten Sezen Ak· Niye kitabını venniyorsun Özdemlr'le Cen·

>
su, grupta hepinıiıin ortak kesiştiği biridir. ker'e?
Onur: Pini< Floyd dinleyen bir insanın kafusınd& Onur: Burunlarına sokmaktansa, gelip benden SiNEMA
ki Pink Floyd tahayyülününün çok daha fazlası, ıstemelerini beklerim. Sakin'lik böyle t>ir şey!
bende Sezen Aksu için var. Onu anadilinde dirı­ (gülüyor) Sinema tarihçisi
leyebildiğim için çok mutluyum. Bir defasında sahneye etekle çıkmış1m. Bu po­ Agah özgüç, her biri
Sarhoş olduğunuzda hep bir ağızdan Sezen Ak­ litik bir mesaj sayılmaz mı? bir dönemi simgeleyen
TUrk sinemasının
On.ur: Tabii ki bu politik bir mesaj. Konuşma
su şarkılan söylüyor musunuz?
kadınlarını anlatıyor. . TURK
Onur: Sarhoş olmadığımızda da söylüyoruz. yapmaktan çok daha iyi. Konuşma diclal�ik bir Hepsi ayrı birer SiNEMASININ
"Aşkları da vururlar•ı mesela. şey, ama elek giyıııek çok metaforik. Ne olursa yıldız ve fenomen olan KADINLARI
Hep beraber meyhaneye, rakı içmeye gider mi­ olsun, sanatçı sayılırız, sonuçta gazet1�de köşe kadınlar: C-ahlde Sonku,
siniz? yazısı yazmıyoruz... Sezer Sezin, Muhterem
N.ur, Belgin Doruk.
Onur: Evet, çok düzenli değil ama, kutlanacak Eteği nereden buldun?

idJs�.,�
Leyla Sayar, Fatma
bir şey olduğunda, özel bir arl<adaşımızla bulu­ Onur: Mağazaya gidip aldım. Evde bir�;aç tane Girik. Tilrkan Şoray,
şacağımızda gideriz. En son, prodüktörümüzle eteğim var... Boksör dişfiğiırı de var mesela. Pe­ flllı Akın, MOjde Ar ve �
albümü l<utlamal< için Asır meyhanesine gittik. ruğum var, Sezar tacım var. Ara sıra bunları korı­ Hotva Avşar... TÜRK SINEMASININ
KADINLARI
Fasıllı meyhanelere pek gitmiyoruz, çünkü çok serlerde kullanıyorum...
Agih ÖZg(lç
pahalı. Ama zaten $arhoş olup milleti rahatsız "Sentetik Sez.ar", "lkarus Başarsa" �,bi şarkı·
edecek kadar yüksek sesle şarkı söylüyoruz ya larda neden geçmişe, mitolojiye referans var?
www agorakıtaolıgı.cor.ı
da polrW� tartışmalar yapıyoruz rakı ma.sasında.
Sonra da Peyote'ye gidiyoruz
. (gülüyor)
Onur: "lkarus" daha zamansız bir şar�11. "Sente­
tik Sezar"ın ise bizim için Irak işgali gibi bir refe-
lt!! 02ıı 24l 96 2& ll
lak'- 0,-.1�"" .n.3 96 ıB
6
agoralcıtaplıg+
rans nol<tası var. Yine de direkt söylemedik, gü­
nümüzün iktidar ilişkilerini Roma imparatorluğu
üzerinden anlatmayı tercih ettik.
Albüme almadığınız bir şarkınızda "lrak'ta hala
savaş var" diye direkt bir dize vardı.
Onur: Evet, ''öteki" şarkısında...
"öteki"yle birlikte "Bir Kez", "Kayboluş", "Ben
Kendim", "Son" gibi uzun ve deneysel şarkılar
Sakin'i daha post rock, daha gri bir alana götü­
rüyordu. Bu yüzünüzü albümde pek göremedik•••
Soner: On dakikalık uzun bir şarkı yapmak deney­
sel olmak için yeterli değil ki.
Cenker: Bu albümdeki şarl<ılarda da grilik var
bence.
Onur: Bu albümde hakikaten şarkı gibi şarkılar
olsun istedik. "Öteki" gibi bir şarkıyı bir insanın
yolda yürürken mırıldanması kolay olmayabilir.
Ama bLt albümdeki bütün şarkılar al<ılda kalıcı.
Albümde, demolannıza oranla cilalı bir sound'la
karşımıza çıktınız.
Cenker: Bu normal. Albüm dediğimiz şey, cilala­
narak piyasaya sürülüyor zaten.
Onur: Bence cilalı değil, ama daha seri bir al­
büm. Kayıt konularına pek hakim değiliz. Şahsen
gitar ve vokalime dair her konuda prodüktörümüz
Volkan Gürkan'ın dediğini yaptım. Riff'lerim belliy.
di, ama nasıl sound edeceğine dair sadece bazı
tasvirlerde bulundum, çağnşımlarla hareket et­
tim: "Şimdi yağmur yağsın, bir adam şemsiyesiy­
le yürüyor olsun .. ." Belki şimdi size küstahlık gibi
gelebilir ama, Blonde Redhead'le Belle & Sebas­
tian arası bir albüm yaptık gibi hissediyorum ve
gayet mutluyum. Post rock olmak istemedik. Bi­
zim için böylesi daha kolay olurdu. Post rock yaı>­
saydık, çok kapalı kalırdık. Albümdeki en post
rocl< şey, "Denel< Hayatım"dan sonra gelen hid­
den track "Sus" olabHir.
Myspace sayfanızda müzik ürünüz
t için ..indie"
ve "shoegaze" yaz.ıyor? Siz shoegaze misiniz?
Onur: El<şi Sözlük'e bir arkadaşımızın bizim hak­
kımızda yazdığı entry sayesinde öğrendim sho­
egaze'in ne olduğunu.
Neymiş?
Cenker: Ayakkabıya bakıp çalmak, başka bir şey
değil. (gülüyor) Kafayı öne eğip cın cıın cın cın gi-
tar çalmak...
Onur: Türkçede "ürl<müş'', "ürkel<" filan denebilir
belki. Çekiniklik hissiyatı...
"lkanıs Başarsa"da "tekil hayatlar da bir gün
devrim yapar" diyorsunuz...
Onur: insanın kendi lıafasında veya evinde anne-
sfne, babasına, ablasına, çocuğuna }taklaşımında
devrim yapmadıkça, diğer insanlarla lbir araya ge-
lip kolektif bir devrim yapmasının mümkünatı yok-
muş gibi geliyor. insan kendine döndüğünde d�
ğer insanlara daha faydalı oluyor.
O şarkıdaki konuşma sample'lan ne?
Onur: Sample değil, orada lkarus'a gönderme ya-
pan antik Yunanca bir metin okuyorum.
Albümün kartonetinde çok çarpıcı msimler var,
bir tanesi de hedef tahtasındaki oyuncak bebe-
ğe saplanan Turk bayraklı oklar.
l
Onur: Diğerleri gibi o da Can Su Boğuşlu'nun tik-
riydi. Sunduğu alternatifler
içinde Amerikan bayraklısı 196:8'de, 5. yüzyıl Atinasıyla ilgili okuduğum şeylerin daha
da vardı, ama biz Türk bay- modem, daha tuhaf bir tahayyülü yaşanmış özgürlüğe
raklı olanı seçtik.
. Çünkü dair. Boş bir özgürlük değil bu. Ezber bozan bir dönem.
biz "Denek Hayatım" şarkı-
sında TC'de yaşamaya dair bir şey anlatmak isti-
yoruz. Orada dart tahtası üzerinde eciş bücüş,
kanadı kınl< bir bez bebelı, bebeğe saplanan Türk
bayraklı oklar var ve oklaıın sapland@ yerden
kanlar akıyor. Şarkı Pamukova'daki hızlı tren ka-
zasından bahsediyor, ama Türkiye'de! her şey
beyle yaşanıyor. "Denek Hayatım" için bir klip fık·
rimiz vardı: Köyü yakılan bir Kürtten M, ilkokulda
andımızı okumaya zorlanan çocuğa kadar herkes
olacaktı. Hayatın pek çok alanına balıınca anlaşı-
lıyor ki, bu cumhuriyet bizl denek araqlar olarak
kullanıyor. Cumhuriyetin bel<ası uğruna belli düze-
neklerden geçmek zorundayız. "Oene!k Hayatım"
bunların hepsi: Mesela sokakta tacize uğrayan
kadının polise gidememesi, çünkü polisin tavrının
nasıl olacağının baştan belli olması....
Özdemir: Ama şarkı didaktik değil. ''Elu doğrudur,
bu yanlıştır'' diye göstermiyoruz.
Soner: Doğruları biz biliriz gibi bir tavrımız yok.
"Yanlışlardan acı çekiyoruz ve acı çel<en başl<a
insanlar da var" demenin bir yolu bu.
ÖZdemir: Bu yaklaşımın dönüştürücü olduğunu
düşünüyoruz..
Onur: Bence yine "telıil hayatlar da bir gün dev-
rim yapar" fikri dönüyor bunun etrafında.
Ortaokulu imam Hatip'te okuduğunu okuduk.
Anılann nasıl?
Onur: Bugünden bakınca, artık uzakta kaldığı için
iyi anabiliyorum o günleri. Bursa Anadolu imam
Hatip Lisesi'nde okudum. Bana apayn bir dene-
yim katmış oldu.
Tam bir dini eğitim aldığını düşünüyıı>r musun?
Onur: Tabii, mesela namaz kılmak zcırunluydu.
Çocuktum, o yüzden batmıyordu, rahattım, ama
bugünden bakınca çol� problemaLik bir durum.
Nihal Bengisu Karaca'yla yaptığımız söyleşide,
imam Hatiplerdeki baskıcı eğitimdeı� yakınıp
"bu okullar lslamcı partilerin oy depıosu gibi gi>
riilüyor, halbuki oraya gidenler tam ıterslne bo-
zulup çıkıyor" demişti, hatta "biz dinden soğu-
yalım diye devlet bunu bilinçli olaraı.t yapıyor"
diye şakalaşırfanmş aralannda...
Onur: (gülüyor) Kesinlikle haklı. Şu anda zaten
dinle alakamız yok. Ortaokulda soğumaya başla-
mıştıın, Nirvana filan dinliyordum.
Bir imanı Hatiplinin Nirvana dinlemE�sı veya bir
rock konserine bir türbanlının gelmı�I neden
şaşırtır insanlan?
Onur: Çok ezbere düşünülüyor. Mesela 1998'de
Bursa'da Mor ve Ötesi konseri yapmak için çır·
pındığımız yıllarda, içimizde yer alanlardan biri
Uludağ Üniversitesi'rıde okuyan türbanlı bir l<ızdı.
Ben bunu hiç garipsemiyorum. En sarmaş dolaş
gezip yiyişen arkadaşlarımın çoğu türbanlıydı. Be-
nim öyle CHP, Cumhuriyet tipi algılarım yok. Bur-
sa Fen Lisesi"nde yatılı okurl<en her sabah Cuın-
huriyet alırdım. ilhan Selçul< ve Oral Çalışlar çok
okuduğum insanlardı. Çevremde birçok arkada-
şım hala Cumhuriyet olıuyor, ama ben hiç ihtiyaç
duymuyorum. Kemikleşmiş zihniyeUer beni yoru-
yor, yeni sorular üretmemi engelliyor.
Mor ve ötesi'yle aranız nasıl? Ne zaman tanıştt-
nız onlarla?
Onur: Lise ikideyken Ada Müzik'i arayıp "Bur-
sa'da konser yapacağız" diye yalan ataral< Ha-
run'un telefonum.ı alıp aramıştım. Kısa bir süre
sonra sahiden Bursa·ya konsere geldiler. Harun
(Tekin) bizim okulda kaldı, hoca problem yarattı,
Harun'un l<imliğini alıkoydu, hepimiz bira içmişiz,
okulda konserin flyer'larını dağıtıyoruz. O dönem
için "cheap" bir rock"n"roll hikayesi. (gülüyor) Biz
lstanbul'a gelince, Mor ve Ötesi'y1e arada bir gö-
rüşmeye başladık. Harun bizim çalışmalarımızı
dinlemek için hep özen gösterdi.
Müzikal olarak üzerinizdeki etkisi nedir?
Onur: ilk iki Mor ve Ötesi albümü benim için en
yüksek nol<tadır. "Gül Kendine"de istediğim şeyi
pek bulamadım, sonrasında hiç bulamadım. "Öz-
gürtük" ve "Çelişki", ufkumu açmış şarkılardır.
Nejat Yavaşoğullan, Mor ve ötesi sözlerini lkin-
ci Yeni şiirine yakın buluyor. Sizce de öyle mi?
Onur: h<inci Yeniciler kadar yalın ve figürsel anla.
tımlarının olduğunu düşünmüyorum. Daha gizli.
daha metaforil<, belli bir odal< noktasının olmadı·
ğı şarkılar yapıyorlar artık. Hele "lütfen bırak te-
pinsinler üstümde / bunu çol<tan hak ettim'' gibi
bir sözü son albümlerinde bulamazsın.
Sizce onlann varlığı Turkçe rock müziğine ne
kattı?
Onur: Mor ve ötesi dinlemeye başladığımda Kes-
meşel<er, Bulutsuzluk Özlemi dinlemeye de baş-
ıamıştım. Üçü benim dünyamda birçol� noktada
aynıdır. "Bir Derdim Var'' sonrasında, mesela
Bursa'ya gittiğimde bir adamın haftasonu arab&
sını yıkarken Mor ve Ötesi dinlediğine şahit olabi-
liyorum. Mor ve Ötesi, gitarı başka türlü çalmak,
sözleri başka ürlü
t kullanmak anlamında kapı aç-
tığı l<adar, bu müziğin popülerleşmesini de sağ1a-
dı. Bugün belli bir şeyleri rahatlıkla yapabiliyorsak
onlar sayesindedir.
Eurovision şarkısı "Deli"y'i nasıl buldunuz?
Onur: Bir sonraki albümlerinde yer alabilecek :ı..
bir single olarak bakıyorum.
Harun sizin albüm için ne diyor?
:§
c.:ı
Cenker: Bizim albümün "en iyi ilk albüm" ol- 'S
duğunu düşünüyor. Bu bizi çok sevindirdi.
Kanka değiliz, ama iyi arkadaşız onlarla.
:§
Beraber meyhaneye gittiniz mi? ·;:;.
c
Soner: Bir kere beraber Zeytinli'ye gitmiştik...
&
Biliyorsunuz, Harun futbolu çok seviyor.
Onur: (gülüyor) Evet, maalesef... Bir kere evi-
ne gitti!<, Galatasaray'ın •100 Yıllık Sevda"
l
Q
DVD'sini izletti bize. Hiçbir şey anlamadım,
ama komik geldi. O gece çol< eğlendiğimizi
hatırlıyorum.
 Zi PUNT
lstanbul kentsel dönüşüme maruz kalıp sokaklanyla, işhanlanyla cilalı ve tipik bir gelişkin Batı şehrine benzerken, müzikleri de dönüşüme uğruyor,
müzikler Londra, Paris, Berlin menşeli işlerle yarışıyor. Zi Punt'un ilk albümü "Nudge Nudge"ı "blind test" usulü dinletseniz, buralarda üretildiğini
bilemezdik. Acı gitarların yumuşak, dakik ve kaotik {ibnler üzerine yayıldığı bu elektro rock albümü, Electrip şirketinin son hediyesi. Zi Punt'ta,
lstanbul Calling serilerinin fikir babası Oğuz Kaplangı (gitar) ve Uğurcan Sezen' in (bilgisayaı;) yanında Çiğdem Kaplangı'nın şarkıları ve vokali var.

ELeKTRO İST8NBU L
Üçünüz de yıllardır çeşitli düzeyler·
de müzikle uğraşıyorsunuz. Zi
Punt çatısı altında toplanmak ne­
reden esti?
Oğuz Kaplangı: Uğurcan Sezen'le
beraber yaptığımız müzikleri belli bir
aşamada artistik bir isim altında
toplamamız gerekmişti. Uğurcan,
Electrip'in aranjörlerinden; yıllardır
beraber çalışını. ilk ·istanbul Cal­
ııng" albümünde de, yurtdışına yap­
tığımız bazı işlerde de kendi ismimi­
zi kullanıyorduk. Ama daha sonra
aramıza Çiğdem katılınca Zi Punt
tam anlamıyla oluşmaya başladı.
Zi Punt'tan önceki çalışmalarınız
nasıl işlerdi?
Oğuz: Etnik dokunuşlar da taşıyan,
daha çok intro gibi çalışmalardı.
Çiğdem' le de reklam cingıllarında,
film müziklerinde beraber çalışıyor­
duk. Çiğdem'in bazı parçalarını da
iyice şekillendirelim diyorduk, ama
öyle bir birliktelik oldu ki, birden
elektro rock gibi bir tarz olarak orta­
ya çıktı ortak çalışmalarımız.
Bectrip'i nasıl bir niyetle kunnuş­ Sezen var, ama şimdi onun yerini okuldak. Onun eski grubunun takip­ burada gezdik. ilk adam gib1 öğren­
tunuz? Reuben almış. Neden? çisiydi!� Ama profesyonel olarak bu diğim dil İspanyolcaydı, sonra lngi­
Oğuz: Birinci amacım, kimsenin ka­ Oğuz: Askere gitti çünkü. 15 ay işi yapacağımı düşünmüyordum lizce. Bir süre bunları Türkçeden da­
pısını çalmayacağım bir kale kur­ aramızdc;ı olmayacak. Portecho'co­ açıkçası. Türkiye'ye geldikten sonra ha fazla kullandım. Neyse ki, dö­
mal<tı. Müzikte kapıları çaldıkça in­ ıar da askerde, bando·mızıka çalı­ bir dönem gazetecilik yaptım, ora­ nünce toparladım. Düşünce dediği·
sanın özgürlüğü kısıtlanıyor. dolayı­ yorlar, ama yakında gelecekler. dan reklam yazarlığına geçtim ve mlz şey illa dille birlikte gitmek zo­
sıyla çok idealist bir şeydi Electrip. Düzenlemelerin ötesinde, Zi şarkı sözü yazmaya başladım. runda olmasa da, buradayken ken"
Ben ve etrafımdaki başka müzisyen Punt'a asıl mayasını veren Çiğdem Oğuz'la tanışmamız da reklam yü­ dimi ifade etmekte zorlanmak iste­
arkadaşlanm 1çin. aynı bakış açı­ galiba... zünden oldu, benim yazdığım bir medim. Ama işte, böyle bir şeyler
sına sahip insanlar için bir bağım­ Çiğdem Kaplangı: Böyle demek reklam spotunun cingııını yapacakc yapmaya çalışırken lngillzce düşün­
sızlık kazanmak istedik. Bir plak şir­ çok ayıp olur arkadaşlarıma. Beste­ lardı. Zaman içinde bazı cingılları mek devreye girebiliyor. Fonetik ola­
l�etinden çok, bir müzik prodüks� lerin, sözlerin çoğu bana ait, ama seslendirmeye de başladım, o ara­ rak da bu tür bir müziğe o dil daha
onları bu hale getiren bir ekip var.

yon şirketi olarak tanımlıyoruz ken­
dimizi, sanatçılarımızın prodüksiyon
sonrası işlerini de takip ediyoruz.
Burada kimseye minnet etmeden,
taviz vermeden, inandığımız müzik­
leri inandığımız çizgide üretebfliyo­
ruz. "Kendin pişir, l�endin ye'' duru­
mu aslında. Ne kadar çok insan
üretip yerse, o kadar da mutlu olu­
yoruz, aile genişliyor. Electrip'fn çiz­
gisi son zamanlarda etnik elektro­
nik ve elektro olarak iki kollu gidiyor
genellikle. Yani bir tarc;ıfta Zi Punt,
Portecho, Orange, Dlgital Playgro­
und gibi belli bir duruşu olan grup­
lar var, diğer tarafta da lstanbul
Caliing, Techno Roman Project gibi
projelerimiz var. Zi Punt, en son
elektro rock projemiz.
Zi Punt'un ilk albümünde Uğurcan
1
da Electrip'e dahil oldum. Bir de uygun geliyor bana. Çok da bilinçli
Sen nasıl merak saldın müziğe? baktık, albümler çıkmaya, Zi Punt b1r tercih değildi aslında, ama gözü­
mü kapayıp ağzımı açınca da böyle
EJectrip'te kimseye taviz venneden, inandığımız müzikleri şeyler çıkıyordu. Türkçe yaptığımız
üretebiliyoruz. Etnik elektronik ve elektro olarak iki kollu cingıllar var birtek.
gidiyor genellikle. Zi Punt son elektro rock projemiz. Zi Punt'un elektronik tarafını Uğur­
can'dan Reuben devraldı. Seni ls­
Çiğdem: New York'ta, üniversitede oluşmaya başladı, hayat bambaşka tanbul'a hangi rüzgar attı Reuben?
psikoloji okurken bir yandan da mü­ bir yöne çekti beni. Reuben de Lautour: Yeni Zelandalı­
zik dersleri alıyordum. Aıyalar söylü­ Gazetecilikte de, reklam yazarlı­ yım, ABD'de okuyordum, altı yıl
yorduk hep beraber. O dönemler ğında da, Türkçe düşünüp kendini New Jersey dolaylarında bulunmuş­
çok sık dinlediğim tek bir albüm Türçeyle iyi ifade etmeye alışmış. tum ve çok sıkılmıştım. Doktoraya
vardı, Portishead'in "Dummy"si. sındır. Zi Punt'un sözleri neden İn­ devam ediyordum, bir yandan da
Onun dışında çok da fazla bir şey gilizce çıktı? müzik yapıyordum. Okulda klasik
dinlemiyordum, lokal gruplar vardı Çiğdem: Önce melodi geliyordu, müzik çalışıyorduk, piyano çalıyor­
bir sürü, onların konserlerine gidi­ ona uygun doğaçlama yaptığımda dum, ama çocukluğumdan beri po­
yorduk. Kimisi tarihe karışıyor o da ağıımdan Türkçe çıkmıyordu. Bir pa düşkündüm, lisede çeşitli grup­
grupların, kimisi parıldıyor. Veah Ve­ de, hayatımın çok büyük bir bölümü larda çalıyordum. 2003'te MIAM'da
ah Yeahs'in gitaristi Nfck Zinner yurtdışında geçti. Babamın işinden iş bulunca istanbul'a geldim.
mesela, benden bir dönem büyüktü dolayı, dört yaşımdan beri orada Ne çalıyordun eski gruplannda,

18-+
klavye mi?
Reuben: Hayır, gitar çalıyordum, ba­
zen de bas. ilk defa Zi Punt' la bera­
ber sahnede klavyenin başına geç­
tim. Eskiden bir sürü blues çalar­
dık, şimdi dayanamıyorum. (gülü­
yor) "Blues Brothers"daki sahneleri
hatırlıyor musunuz, insanlar bunlara
şişe fırlatırlar filan, öyleydi aYnen.
Ya da, çaldığınız şeyi beğenmiyor­
larsa, juke-box'ı açıyordu birileri.
"Sesinizi kesin ve sahneden inin"
demekti bu. (gülüyor) Hell's Angels
tipli elemanlar dolanırdı ortalıkta.
Gitar çalışınızı beğenmedilerse, ar­
ka kapıdan kaçmak durumunda ka­
labllirdiniz. Bir yandan epey DJ'lik
de yaptım.
Tekno mu çalıyordun?
Reuben: Teknoyu hiç o Kadar sev­
medim. House, deep house, funky
house, biraz Latin, daha yumuşak
şeyler yani... Minimal de fena değil,
ama öyle sert şeylere pek takılamı­
yorum.
Klaslk müzik öğrencisiyken neler
çalıyordun?
Reuben: 19. yüzyıl ya da 20. yüzyıl
başı oda müziği, piyano, keman ve
çellodan oluşan bir üçlü. Bu üçlüyle
epey konser verdik. Seviyordum
ama, klasik müzik çalmayalı en az
on sene oldu. Üst seviyelere çık­
mak icin yeterli hissetmedim kendi­
mi, bir "dahi çocuk" değildim. O
çevrelerdeki insanların yaşayışlarını
görme imkanım oldu, o da bana uy­
madı.
MIAM'dakl derslerin nasıl?
Reuben: lntermedia art denebilir.
lnteraktif videolar, ses performans­
ları, ses yerleştirmeleri, kısa film­
ler... Bir sürü yetenekli öğrenci var
okulda. Çoğu doktora öğrencisi,
tezlerini yazdıkları için pek ortalarda
görünmüyorlar, kırk-elli kadar da
master öğrencisi ekleniyor her se­
ne. Benim okuldaki beşinci senem
bu. Çok iyi gruplar da çıkıyor oku�
dan, Nekropsi'nin iki elemanı öğ­
rencim oldu mesela. Replikas'çılar
var sonra. Okulda beş bölüm var,
ama daha çok ses mühendisliği
tercih ediliyor galiba. Türkiye'nin,
hatta Avrupa'nın en iyi stüdyoların­
dan biri de MIAM'da tabii.
Orange olarak daha rahat hlssedt.
yor musun kendini, sahnede ya da
stüdyoda yalnızken?
Reuben: Yalnızlıktan değil de, çalı­
nan müzikten ötürü daha rahatım.
Z i Punt'la da gayet mutluyum, ama
Z i Punt'un daha köşeli, daha rock
bir tarzı var. Bir de Zi Punt'ta dos­
doğru şarkılar var, Orange'daysa
"parça"lar.
Orange olarak senin nasıl bir kat­
kın olacak Zi Punt'a?
Reuben: Şarkıların temelleriyle oy­
namam, ama sahnede l�endi doku­
nuşlarımı yapabilirim. belki detaylar­
da kendimi gösterebilirim. Bir de
yeni şarkılar var tabii, onlara el atıp
işlerim.
Şimdiden var mı yeni şarkılar? Al­
büm daha yeni çıkmadı mı?
Oğuz: Zaten bitirdiğiniz her bir par­
çada bir sonraki parçaya geçmiş
oluyorsunuz, ama prodüksiyon he­
yecanıyla sahne heyecanı da bam­
başka şeyler. Daha önceki konser­
lerde Orange'ı bizim setimize bağlı­
yordu!�, bizden sonra o çalıyordu,
şimdi beraber çıkacağız.
Senin epey sahne deneyimin var,
değil mi?
Oğuz: Evet, 18 yaşımdan beri hep
gitar çaldım sahnede. Sadece ls­
tanbul Calling ve Techno Roman
Project'te bilgisayar çalıyorum. (gO­
lüyor)
Seni gitara sevk eden neydi?
Oğuz: Rahmetli Barış Manço·yıa
çok yakın akrabaydı!<. Ben ortaol\ul­
dayken bir gün bizim eve geldiğinde
annem çok seviyor diye "Kol Düğ­
meleri"ni söyleyecek. O kadar der
ğal istedi Ki gitarı, çok utanmıştık
ve çok da saçma bulmuştuk evde
gttar olmamasını. Çünl<G bütün Kur­
talan Ekspres bizim evde yaşıyor gi­
biydi, babam da Türkiye'nin en eski
gitaristlerinden biri. Meşhurlardan
biri ilk kez babamın gitarıyla televiz­
yona çıkmış gibi komik hikayeler
var. Kimse gi
tar bulamazken, onun
elektroları falan varmış. Sonra bir
kısa devre olmuş. Amcam hastane-
deyken, babam orada bulunacağ1-
na evde gitar çalıyor ve ölüm habe­
rini alıyor. Davulcuydu amcam da.
O noktada bırakmış babam, her şe­
yini kırmış. Öyle bir ortamdan gelen
bir evde nasıl gitar olmadığına şa­
şırdık ve gidip bir gitar aldık hemen.
Baban bir şey dedi mi gitara heves
etmene?
Oğuz: Demedi, ama gitar alırken
keşke yardım etmeseydi. (gülüyor)
"Ben anlarım" diye bir gttar aldı, tel­
ler iki pamıak yukarıda. Basketçile­
rin kabak topuyla çalışması vardır
ya, onun gibiydi müzik çalışmam.
1
Arkadaşların eıeı<tro gitarlarını eli-
Bir kayıt için grup keman gerekiyordu, Şenyaylar ekibi
geldi, direkt çalmaya başladılar, aralarda da at yanşı
konuşuyorlardı. Bir hafta çalışsam, o notayı anca çalarım.
me alınca acayip sürat yapabiliyor­
dum. (gülüyor)
Barış Manço şarkılarını sever miy­
din peki?
Oğuz: ilk aldığım kaset onundu,
çok eski bir albümü, epey dinledim
onu. Eskinin bütün tayfası hoşuma
gider, dünyada örnek olacak kadar
iyi rock yapmışlar. Ama asıl Ahmet
abi {Güvenç) benim kahramanımdır.
Bu arada, ben aslında profesyonel
müzik hayatıma bas çalarak başla­
dım. O yüzden de kahramanımdı
Ahmet abi. Conan'ın baltası gibidir
bası, kendi de savaşçı gibi bir tip
zaten. (gülüyor) Hala da formu ye­
rinde, hala lstanbul'daki her basçı
ondan bir kere geçer. Ben de on­
dan geçerek lise grubumuzda bas
çalıyordum, ama gitarist ayrıldı, ben
geçtim gitara. Normalde tersi olur.
basçı aynlır. kötü gitarist basçı olur.
iyi mi yaptım, kötü mü, bilemiycr
rum, bası hala çok seviyorum.
Dinlediğin müziklerde hep gözettt.
ğin bir şey midir gitar?
Oğuz: Bir dönem her gitarist gibi
ben de virtüoziteye önem verdim,
Joe Satriani, Steve Vai gibi gitarist­
leri çok takip etmiştim gitar öğrenir-
ken. Ama özellikle Tiıin Lizzy, Deep
Purple, bir dönem Triumph dinler­
dim, melodik, çift gitarlı grupları se­
verdim. Öyle hiçbir zaman gitara
dikkat edip gitaristlere bakmadım,
daha çok basa baktım. Benim için
müzikte groove, o groove'un içinde
basın nasıl yer aldığı çok önemli.
Bir de enstrümanların nasıl yaratıcı
kullanıldığı önemli. Çok kez gitarı gi­
tar gibi çalmam, synth gibi çalarım,
Zi Punt'ta da öyle.
Bir dönem de syhth-gitarlar vardı...
Oğuz: (gülüyor) Yok, onlarla hiç
işim olmadı. Ama Zi Punt'ta synth
sanılan pek çok şey aslında benim
gitarım. Rahat rahat deneysel tak1-
labildim. Yine de, albümdeki sert
gitarların sound'larıyıa da çok uğ­
raşmadım. Pedalınıı taktım, ampl�
den geçirdim, direkt kaydettim. Bir
parçada kaybolmak çok mümkün,
saatler geçer, hala tonları inceliyor
olabilirsin. Ama yıllardır benim al­
bümlerde, kayıtlarda çaldığım gitar­
lar genellikle hep ilk çalışımdır. Üç,
dört. beş deneme derken ben ya­
bancılaşmaya başlıyorum.
Çiğdem: Tekrarlardan da sıkılıyor­
sun. Tezcanlı bir yapın var.
Oğuz: Ama session'larda saatlerce
çalmak da çok keyifli.
Sen Rebel Moves üyeslydin, değil
mi?
Oğuz: Evet, kurucularındanım, altı
sene çaldık beraber. Session döne­
mi çok iyiydi, sınırsız bir dönemdi.
Başarılı bir singıe çıkardık. güzel
bir noktada albüm de geldi. Rebel
Moves bir kriz dönemi grubuydu.
Yoğun bir iş döneminin ardından
patlayan krizde birden kendimizi ve­
receğimiz bir zaman ortaya çıkmıştı.
Stüdyo var, alet edevat dolu, hepi·
miz müzlsyeniz, çalmaya başladık.
Bir-iki sene session yaptık, Rebel
Moves'un bütün renkliliğini taşıyan
bir albüm çıkardık. Ben devam ede­
medim, Electrip'e başladım.
Daha önce ağırlıklı olarak stüdyo
müzisyeni miydin?
Oğuz: Prodüktörlüğüm ve ses mü-
-+19
 hendisliğim ön plandaydı hep. Arı­
kara'da Radyo ODTÜ'yü kurduk­
tan sonra lstanbul'a taşındım,
tonmaysterlik tabir edilen. ama
aslında ses mühendisliği olan işi
yapmaya başladım. 35 tane falan
albüm miksledim. Sonra Jingle
House'da yine ses mühendisliği
tarafım öne çıktı, prodüktörlük de
yapmaya başladım. Gitarist olarak
18 yaşımdan itibaren hep barlar­
da çaldım, çok sağlam cover
gruplarım da oldu Ankara'da. An­
kara, beste çalmaya müsait bir
sahne sağlamaz insana. Rebel
Moves'dan sonra gitarist olarak
yer aldığım ilk grup Zi Punt.
Prodüktörlüğünü yaptığın iki pro­
je, lstanbul Calling ve Techno
Roman Project nasıl gidiyor?
Oğuz: ikisi de yurtdışında çok tu­
tuldu. Biri etnik elektronik, diğeri
elektronik "gypsy music" tabir edi­
len bir tür. lstanbul Calling'in iki
albümünü de "compilation" ol&
rak değerlendirmemek gerekir.
Normal bir albümde bir kişiyle ç&
!ışırken, lstanbul Calling'de 15-20
farklı artistle çalışıyorum. Her biri
sırf o albümler için farklı etnik
elektronik parçalar üretiyor. Çok
üstüne titrediğim bir proje. Yakın­
da üçüncüsünün çalışmalarına da
başlayacağız.
Techno Roman Project'te Sesler
1
ailesiyle ve lari Dilmen'le çalışı­
yorsun.
Hindistan'da kaydettiğim bazı sesleri çalmıştım,
dinleyiciler İstanbul kaydı zannetti. Ama simitçinin,
eskicinin sokakta bağırışı sırf lstanbul'a özgü olabilir.
Oğuz: Selim Sesler ve oğlu Rama­
zan 'la çalışıyoruz. Romanların
hepsi çok iyi müzisyenler, ama
Selim abi tam bir virtüoz... Yıllar
önce bir kayıt için grup keman ge­
rekiyordu, göz ucuyla baktım, aca­
yip notalar var yaylılar için. Şen­
HER YAŞA VE KOŞULA UYGUN ÇOK AMAÇLI BUFF yaylar ekibi geldi, direkt çalmaya
başladılar, aralarda da at yarışı
KOLEKSİYONU. YÜZLERCE DESENİYLE KUTUPAYISl'NDA. konuşuyorlardı. Bir hafta çalış­
� � <9 � @
sam, o notayı anca çalarım ben.
Çok iyi müzisyenler. Ailenin git&
risti Erdinç Şenyaylar, Paco de Lu­
cia'yla filan arkadaş, lspanya'da
FULAR ( ATKI 1 ( aimLlK 1 1 BANT 1 1 TAÇ 1 çok iyi karşılanıyor.
Etnik elektronik tabiri üzerinden
���
düşünürsek, lstanbul nasıl bir
müziğe imkan veriyor?
Oğuz: Bunu ancak müzikle tarif
edip lstanbul Calling'de yansıtabi·
( HANDANA J ( TOl<A 1 ( SAHARAN J
�Zi'.,o �>�>a
liyorum. lstanbul'u tanımayan bir
insan olarak şehri bir gün gezdiği­
nizde, Eminönü'nden Haliç'e uğra­
yıp, Beyoğlu'nun, Taksim'in enerji­
sinden geçip dolaşsanız, Kadı­
köy'ün çok daha farklı atmosferi­
ne girseniz, bir sürü müzikal ma­
Beyoğlu Mağaza: Tarlabaşı Bulvarı No:ll7 Beyoğlu / lsıanbul ceraya da girmiş olursunuz.
e-mail: beyoglu@kutupayisi.com Tel: 0212. 2 430 430 Fatih Akın'ın "İstanbul Hatırası"
• isi Kadıköy Mağaza: Osmanağa Mh. Deregazino Sk. No:4 Kadıköy / lsıanbul
filmini izlemiş miydin Reuben?
D�ğa Sp�rlın lılıe.leri e-mail: kadikoy@kutupayisi.com Tel: 0216 337 80 67
Reuben: Hayır, ama Fatih Akın'ı
çok seviyorum.
Sen ilk istanbul'a geldiğinde na­
sıl bir müzikal atmosferle karşı­
laşmıştın?
Reuben: lstanbul Calling albümle­
ri şehrin ruh halini çok iyi yansıtı­
yordu bence, ama illa da şehrin
sesini gösteriyordu demek değil
bu. Benim de kafam karışıyor b&
zen, bir bağlama sesi duyuyorum
mesela, ama dünyanın herhangi
bir şehrinde de duyabilirsiniz aynı
şeyi. istanbul'un da elbette kendi­
ne has bir kokusu, kendine has
bir müziği var. ama insanların ls­
tanbul'a atfettiği bazı sesler, mü­
zikler de sırf buraya ait değil. Bir
sound art gösteriminde Hindistan
sokaklarında kaydettiğim bazı
sesleri çalmıştım, dinleyicilerin ya­
nsı bunların lstanbul'da kaydedil­
diğini zannetti. Bence büyük şehir­
lerin pek çoğu aynı şekilde tınlı­
yor: İstanbul, Londra, New York,
Paris, Bombay... Trafik, keşme­
keş. bir sürü farklı dil. farklı ens­
trümanlar... Dolayısıyla lstanbul'a
ait tek bir ses de yok, farklı ses­
ler var. Ama simitçinin, eskicinin
sokakta bağırışı sırf lstanbul'a öz­
gü bir durum olabilir. Sonuçta,
müzikal açıdan zengin imkanları
da var lstanbul'un. istanbul'a gel­
meden önce Türkiye'deki müzik
hakkında çok fazla bilgim yoktu,
Türk popu dışında. New York'un
kuzeydoğusunda, New Jersey t&
raflarında bol bol Türk popu duy&
bilirsiniz, benim de Tarkan, Sertab
Erener, Ajda Pekkan dinleyen ar­
kadaşlarım vardı.
Bir yandan reklam cingıllan, film
müzikleri de üretiyorsunuz. El at­
tığınız filmlerin en popüleri her­
halde "Recep İvedik".. .
Oğuz: Evet. "Çılgın Dersane"lerin
de müziklerini yapmıştık. Cingıl,
film müziği yapmak müzikal açı­
dan benim için bir renklilik sağlı­
yor. Cingıı yaparken her gün farklı
bir müzik türüyle uğraşmanız söz
konusu olabiliyor, bazen gün için­
de iki-üç farklı türle uğraşıyorsu­
nuz. Bir telefon geliyor, bir günde
müziği hazırlamanız isteniyor. in&
nılmaz iyi bir okul aynı zamanda
bu iş. Sert bir sektör reklam sek­
törü, hata payı hiç yok. Ama iyi
para kazandırıyor, Electrip de o
sayede dönüyor.
''Recep ivedik"ln tartışılmayan
tek yanı müzikleri herhalde... !
Oğuz: Evet, memnunum o yüz­
den. (gülüyor) Ama ben karak- �
teri de seviyorum. Çevremizde �
çok var o tiplerden. Sokaklar
onlarla dolu, ama Recep lve-
dik'te bir saflık da var.
 ROLL GİTTİ GÖRDÜ: NEIL YOUNG'DAN AKUSTİK, ELEKTRİK, SİN EMATİK
Neil Young gibi bir efsanenin artık herhangi bir yerde konser vermesi rahatlıkla sıradışı bir olay olabiliyor-bu yer, Avrupa'da rock'un kalbi
sayılabilecek Londra olsa bile. Adı, son zamanların moda sorusuna ("Türkiye'ye kimin gelmesini istersiniz?") verilecek cevapların en başında
yer alan Young'ı geçen ay hem Londra konserinde yakaladık, hem de Beri in'de filmini seyretme şansı bulduk...

DI RTY
Young, 2007 sonlarından bu yana "hızlı" yaşıyor.
Otuzuncu stüdyo albümü "Chrome Dreams ll"yu
kaydeden sanatçı, albümün yayınlanmasını taki­
ben turnesine hemen Amerlka'da başlamıştı.
Aralık ayının ortalarında Avrupa turnesin[ de açık­
laması büyük ilgi 1.1yand1rdı. Özellikle lngiltere'de
heyecan arttı, zira Young orada en son konserin[
2003 yılında vermişti ve pop müzik dünyasının
önemli merkezlerinden biri olan lngiltere için beş
yıllık ara aslında uzun bir süre sayılabilfr. Ada'ya
3 Mart'ta Edinburgh üzerinden geçiş yapan Yo­
ung, daha sonra 5-9 Mart tarihleri arasında dört
konserle Londra'da sahne aldı. Bu konserlerden
sonra Manchester'a geçip tekrar Londra'ya döne­
cek olduğundan Londra'da toplam altı konser
vermiş oldu. Biz de onu Londra'da 8 Mart'taki
Hammersmlth Apollo konserinde izledik.
Aslında Neil Young'ın konserine gidecek olmanın
benim için büyük bir heyecan �<aynağı olmadığını
ltiraf etmem lazım, zira kendisinin birkaç albümü­
nü çok iyi bilmeme rağmen tam anlamıyla fanati­
ği değildim. Ama her şey bir yana, konsere olan
buyük ligi ve 3 bin l<Üsur kişiyle ağzına kadar do­
lu bir konser salonu da insanı bir anda havaya
sokmaya yetebiliyordu.
Bilet fiyatları 7().8() sterlin seviyelerinde gezen bir
konser için ilgınir:ı hayll sağlam olduğu söylenebi­
lir. Zaten biz de büyük bir şans eseri ele geçire­
bildiğim iz konser davetiyelerinin ne kadar değerli
olduğunu ancak konser salonuna vardığımızda
farkettik. Salonun önünde taksiden lndiğim1z an­
da, ellilerinde bir lngiliz beyefendisi bize "fazla bi­
letiniz var mı" diye soruverdi. Londra'nın heybetli
konser saıonıanndan Hammersmith Apollo'da
bütün biletler bitmişti; diğertarihlerdeki Young
konserleri için de durumun farklı olmadığını az

sonra öğrendi!<.
Gecenin ön grubu, Neil Young'ın eşl Pegi'den
başkası değildi. Pegi Young ilk albümünü geçtiği­
miz aylarda yayınlamıştı ve konserde Neli Yo­
ung'a eşlik edecek olmasına rağmen turne bo-
yunca açılış konserini de üstüne almaktan çekin- da duvardaki afişlerden görebiliyorduk: 19:30 - Konserin ilk yarısı (programda da belirtildiği gibi}
memişti. Pegi Young, 20:30 - Al<ustik set, 22:00 - Elel�- tamamen akustil< bir setti, sahnenin önünde tek
Ancak son dakikalarını görebfleceğfmfz Pegi Yo- trik set... başına bir Neli Young ve etrafını çevrelemiş bfr
ung konserini izlemek yerine konsantrasyonumu-

1
Fuayeden salona geçip yerimize yerleştiğimizde, sürü gitardan (ve tabii arkadaki koca dekorlar­
zu Neil Young'a saklamaya karar verip fuayede sahnenin daha çok sahne arkasına benzediğini dan) başka bir şey yoktu. Beyaz bir takım giyin­
takılmaya başlad@mızda, miş olan Young, geceye "Harvest Moon" albÜ·
konsere gelen izleyici kitle- Konserin başında ne bulacağını bilmeyen bir dinleyici münden "From Hank To Hendrix"le başladı. Gita­
sinln ne kadar •yaşlı" oldu- olarak kesin karanmı venniş olarak aynldım salondan: rı ve aITTıonikasıyla oturduğu yerden bir tatlı ve
ğ nu farl< ettık (ve tabii Pe- huzurlu sesle şarkısını söylemeye başlayan Yo­
� Neil Young'ı kanlı canlı sahnede gönnek gibisi yokmuş!
g 'nln konsennı_ Jzıemeyen- ung'ın görüntüsü de huzur vericiydi, olgunluğu ve
ı
lerin sadece bizden ibaret olmadığını da). Ger- farkettlk. Gerçekten de, sahne düzeni değil de, tecrübesiyle. Young yer yer hırçınlaşıp coştu,
çekten de Neil Young lngiltere'de ciddi bir hayran düzensizliği söz konusuydu sanki; blr Hollywood ama yine de konserin bu ilk yansı boyunca sakin­
kitlesine sahipti ve bu kitlenin büyük blr kısmı stüdyosunun deposuna gelmişsiniz de, bir sürü liğinden pek bir şey l<aybetmedi. 14 parça çaldığı
kendisfyle aynı yaşlardaydı. Ama alkol tüketim[ kullanılmayan dekor, koca koca ışıklı harfler, blr bu ilk yarıda özellikle "Haıvest" albümü hakimdi,
konusunda gençleri aratmayacak kadar hızlı bir takım müzik aletlerinin oraya buraya yığıldığı bir bu albümden ·Heart Of Gold", •A Man Needs A
kitleydi bu ve arada fuayede iki bira alana kadar atmosfer. .. Bütün bunların arasından bir yerler- Maid" gibi klasikleri çaldı, "Love Is A Rose" ve
15 dakika beklemek zorunda kaldık. Herkes bar- den Neil Young sahneye çıktığında ise, tabii ki "Arrıbulance Blues'' gibi sevilen eserlerini de ses­
lardan son içkilerini alırken konserin programını büyük bir alkış koptu salonda. lendirdi. • Harvest" ı çalmak için piyanosunun ba-

22�
 Soru:Müzik dünyayı
değiştirir mi? l�,���m�i�iz;ıe;rke
evap. Deja Vu
Müzik dünyayı değiştirebilir ml? ·csNY
Deja Vu"nün yönetmeni Bemard Sha­
key·nın, yani NeliYoung'ın bu soruya oe­
vabt •o kadar saf olmayalım artık" şek­
linde. Tercümesi hayal kınklığı... Adını
1970'te yayınlanan ilk Crosby, Stllls, Nash
ve Young lşbır1iğinden, "Oeja Vu" albümünden
alan filmde gôrdükleıimlz bu hayal kınklığının
, n beklenebilir mi?" şeklinde.
kaynağı olabilir mi? Elbette. ıralfta tıer geçen gün
daha fazla Amerikan askeri ölmesıne rağmen,
"içinde bulunduğumuz şu zor günlerde" yaklaş�
mının orada da tıüküm sürdüğü ortaya çıkıyor. At­
lanta konserinde eski CSN&Y hayranı dinleyicile­
rin önemli bir kısmı, dörtlü sahnede "let's lmpe­
ach the Presıdentfor Lylng" dediğinde, yııhlama­
ya, salonu terketmeye başlıyor Kendilenni takıp
. rada yer buluyor. Hatta bu askerlerden bilinin,
eden kameralara orta pannakfar kalkıyor, en gay­
retkeş biçımde kameralann ıçıne sokuluyor nere­
deyse, büyük öfkeyle! "Brz müzik dınlemeye gel­
dik. bunu değıll" dıye bağırıyor1ar. Bu dört •del�
kanlı" hakkında nahoş ifadeler de kullanılıyor. in­
sanoğlu benziyor birbirine. Blrl diyor ki: "Büyükle­
rimiz her şeyi bızden daha iyi düşünürler. Dolayı­
sıyla 'Başkan'ı görevden alalım' demek doğru de­
ğildir." Blr yerlerden tanıdık geliyor.
Konsere gelenlerin önemli bır bölümü kendını d�
şına ağır adımlarla geçti, parça bittikten sonra
beyaz piyanosuna sevgilisini okşar gibi sevgiyle
dokunuyordu.
Young, akustik set boyunca pek az konuştu.
Hatta ilk başlarda şarkı aralannda kendisinden
hiçbir ses çıkmayınca seyircilerin tallı sataşma­
ıan giderek daha da yükseldi. Ortalarda bir yer­
de bir seyircinin bir şeyler söyle Neill' diye ba­
" ki şövalenin üstüne koyuyordu. Kimisi yanm ya­
ğırmasından sonra, Neil Young'ın babacan bir
tonla "aramızdaki bu anlamlı sessizlikler gerçek­
len çok hoşuma gidiyor" diyerek cevap vermesi
salondan sıkı bir alkış aldı. Ama bu tavır koyma­
ya rağmen bu dakikadan sonra seyirciyle biraz
daha "muhabbet" içinde olması da dikkat çeki­
ciydi. bir şarkıyı eski bir dostuna armağan etti.
bir başka parçanın da hikayesini anlattı. Bu ara­
da. akustik set boyunca sahnenin arka tarafın­
da da sürekli bir hareketlilik vardı, birileri ara sı­
ra bir şeyler taşıyor, bir adam arkada koca bir
tuaı üzerine oturduğumuz yerden göremediğimiz
şanya atıyor. ama önemli bir bölümü
de içende kalıyor. "Olıio ruhu", içen­ •
deki bırkaç bın kişıyte canlanı)'Or. Fi�
n, "iyi de, şoke olan dınleyı­
ciler, Young·ın 'Living With
War· albümünün bitr bakı­
ma tanıtımı olan bu konser-
de neyle karşılaşacaıklannı
hiç mı tahmin edem�{Ol1ar?•
diye soruyorum kendi kend�
rne. Young'ın buna cevabı,
·vönetimının ne yaptığıyla ılgı­
lenmeyenlerden, bizim yaklaşı­
mımız hakkında fikiryürütmeıe­
Şayısal
Grup, daha çok Vietnam ve post-Vietnam döne­
mi şarkılarına yüklenıyor, adı üzerınde ·oıeJa vu·, iletişim
ama Young'ın yenı albümünden de çalıyorlar.
Yine de, bu bir konser filmi değil. Bu, kışlıırtıcı,
Danışmanllğı
siyasi bir film. Statükocuların nıuhaltf olana öfke­
sinin yanında, lrak'ta yaşadıklan tecnibelıerin ar­
dından vicdani retçi halıne gelen askerler de bu­
güle oynaya gıttıği cephede yaşadığı büyük şüp­
he nedenıyle yazdığı savaş karşıtı şarkıyı da du­
yııyoruz.
www.
Neli Young, "müzik artık dünyayı değiştiremez•
diyor, ama bana tedbiri de elden bırakmı�ronnuş
gibi geliyor. Berlln Film Festıvalı'ndeki gösterimin
pbmuzik.com
ardından, kondorda durmuş 1ilmi alkışlayan kala­
ballğa bakarken, o sabah söyledikleri ha�;kında
belki tekrar düşünüyor. Deja Vu. Kırk yıl önce
u
durum ne kadar farklıydı ki? Banu Güven Dig�aı
Media
Consuıtıng
bir şeyler çiziyordu. Akustik seli "Old Man·ıe bi­
tiren Young, yine güçlü bir alkış eşliğinde, yanm
saat sonra geri gelmek üzere sahneyi terkettl.
Afişlerde "elektrik ser olarak belirtilen ikinci ya­
n gerçekten de hayli elektrikli başladı. Sahneye
gitarlarda Ben Keith ve Rick Rosas, davulda
Ralplı Mollna ve piyanoda Anthony Crawford ile
çıkan Young, daha ilk ş arkısı "Mr. Soul" ile ade­
ta ortalığı yıkıverdi. Bu sefer üzerinde her tara­
fında boya lekeleri olan siyah bir kıyafet vardı .
ikinci parçası yeni albümünden "Dirty Old
Man"di; sahnedeki hırçınlığıyla şarkınııı tam an­
lamıyla hakkını verdi desek yeridir. ·cı1rome
Dreams il"dan parçalarla devam eden Young,
"Hey Hey My My", "Down By The River" ve
"Powderfınger· gibi şarkılarını da sesl<�ndirdi.
"Hey Hey My My"la seyirciden büyü!� cılkış alan
Young, konserin bu bölümü boyunca neredeyse
hiç konuşmadı sadece konserin sonuında yıllar­
,
dır kendisiyle beraber olan ekibini tanıttı, "Wirr
teriong'da ise eşi Pegi'y1e düet yaptı...
ikinci set boyunca, daha önce arkada resimler
çizen ressamın ne yaptığını da öğrenmiş olduk
-kendisi yaklaşık bir buçuk saat süren konser
boyunca her yeni şarkıda, o şarkının isminin de
yer aldığı koca bir tuali sahnenin sağ tarafında­
malak, kimisi de oldu kça detaylı olan bu çizim­
lerin o konserde deği l de, turne boyunca deği­
şik konserlerde, zaman içinde yapıld@nı dü­
şündük.
Bir buçuk saat sonra konser biterken Neil Yo­
ung, biraz yorgun düşmüş, ama hala aynı ener­
jiyle "Roll Anottıer Number"ı çalarak seyircilere
veda etti. Konserin başında ne bulacağını bilme­
yen bir dinleyici olarak ben de kesin kararımı
vermiş olarak ayrıldım salondan: Neil Young'ı
kanlı canlı sahnede görmek gibisi yokrnuş!
Harun İzer

""'
DOG U m G nu
Basın toplantısında PJ Harvey'i andınız.
Yeni albümünü, "White Chalk"u nasıl
buldunuz?
Marianne Faithfull: Çok beğendim, yine
güzel şarkıl ar yazmış, performans ı da çok
güzel.
En çok hangi şarkıyı sevdiniz?
Birkaç tane favorim var. 'The Devil"ı ve
"Grow Grow Grow"u çok sevdim.
Sizin de yeni albümünüzün eli kulağında,
öyle değil mi?
Evet. "Stranger Weather"dan (1987) beri
Hal'le (Willner, prodüktör} yaptığımız ilk
albüm bu. Ama, "Stranger Weather" gibi
değil, çok farklı. Benim için harikulade bir
tecrübe oldu. New York'ta canlı kayıt yap-
tık, çok tempoluydu, grup dört dörtlüktü.
Sekiz günde 18 şarkı kaydettik.
Double albüm mü olacak?
Galiba. Önümüzdeki eylül ayında çıkacak.
ismi kesinleşti mi?
Evet, "Easy Come, Easy Go" (Haydan ge-
len huya gider) olacak.
Ne düşünerek öyle koydunuz?
Albümdeki şarkılardan birinin adı. Ayrıca,
1
bir albüm için de güzel bir isim.
Gözcleleriniz hangi şarkılar?
Bir çırpıda söylemek
zor, hepsi çok taze. Pazar günü doğan çocuk adil, bilge, iyi kalpli ve
ilk aklıma gelenler neşeli olunnuş. Ben de pazar günü çocuğu olmanın
"Many Changes", hakkını vermek için elimden geleni yapıyorum.
"Black Coffee",
"Children of Stone", "The Crane Wife" ...
Folk şarkıları var, klasikler var, örneğin
··solitude" ... Tahmin edebileceğiniz gibi,
şu an bir sürü şarkı dolanıyor zihnimde.
"Songs of lnnocence and Experience"
(Masumiyet ve Tecrübe Şarkılan) turne­
si nasıl gidiyor?
Çok iyi gidiyor, bir buçuk yıldır devam edi·
yor. Zorlu bir iş, ama ne yapalım, bu ha­
yat böyle. (gülüyor)
Turnenin adını William Blake'in şiirine
borçluyuz, değil mi?
Evet, "Songs of lnnocence" ve "Songs of
Experience"dan geliyor. Bu tür kararları
tek başıma almıyorum, ama turnenin is­
minin kimliğime uyduğunu düşünüyorum.
Blake şiirleri içinde bir gözdeniz var mı?
"The Uttle Black Boy"u (Küçük Siyah Oğ­
lan) çok severim.
"Holy Thursday"?
O da şaheser. Aslında hepsi öyle.
David Bowie'nin "Hours" albümünde
"Thursday's Child" (Perşembe Çocuğu)
diye bir şarkısı var.
David perşembe günü doğmuş herhalde.
Çarşamba günü doğmuş, ama kendini
perşembe çocuğu addediyor. Siz pazar
günü çocuğusunuz. O ünlü kadim teker­
lemeye göre, en talihli çocuk pazar ço­
cuğu. Pazartesi çocuğu nur yüzlüdür,
•• ••
•• ••
salı çocuğu...
Tepeden tırnağa zarafettir.
Çarşamba çocuğu kederlidir. Perşembe
çocuğunun...
Yolu uzundur.
Cuma çocuğu sevecen ve müşfiktir. Cu-
martesi çocuğu...
Geçimini sağlamak için didinir.
Pazar günü doğan çocuk ise adil ve bil-
ge...
Ve...
iyi kalpli ve neşelidir.
Ne hoş! Ben de pazar günü çocuğu ol-
manın hakkını vermek için elimden geleni
yapıyorum. (gülüyor)
David Bowie'yi sever misiniz?
Elbette! Harikadır David. Ama, hiç görü-
şemiyoruz. Onu çok takdir ederim, hakiki
ustalardandır. Lou Reed'i de çok seve-
rim. lggy'yi de tabii...
"Berlin" sahneleniyor bugünlerde.
Evet, seyrettim. Harika. Hal'in (Willner)
de parmağı var o işte.
Turneye dönersek, Harry Nilsson'ın ünlü
şarkısını da söylüyorsunuz, "Don't For-
get Me"yi...
Evet, onu ilk defa "An Evening in the
Weimar Republic"de söylemiştim. Ağırlıklı
olarak Brecht ve Weill şarkılarından olu­
şan bir kabareydi. Çağdaş şarkıyazarıarın­
dan, benim çağdaşım anlamında çağ
daş,
bir tek Harıy Nilsson'ın şarkısı vardı,
"Don't Forget Me". Bu turneye çıkarken
onu da yanıma almak istedim, öyle güzel
bir şarkı ki...
Bir dizesi "When we are old... (Yaşlandı­
ğımızda...)
"And full of cancer" (Ve kanserle sarıldı­
ğımızda)... Çok sevdiğim bir dize. Öte
yandan, gördüğünüz gibi, karşınızdayım.
(gülüyor)
Korkutmuştunuz bizi.
Şimdi çok iyiyim. Çok talihliydim, teşhis
erken kondu.
"The Rock and Roll Circus"ta söylediği­
niz "Something Better"ı da turnenin
programına dahil etmişsiniz. Bu akşam
onu da söyleyecek misiniz?
Söyleyeceğim tabii. Eskisinden daha iyi
söylüyorum. Sesim çok daha güçlü çün­
kü. Ayrıca, "Rock and Roll Circus"ın çe­
kimlerinde kafam dumanlıydı, hepimizin
kafası dumanlıydı. (gülüyor) "Something
Better'' çok güzel bir şarkıdır.
"lt's absurd to live in a cage" (Bir ka­
feste yaşamak saçma)...
"There's gotto be something better'' -t
 (Daha iyi bir şey vardır mutlaka)...
Bu yıl filmin kırkıncı yılı.
O kadar olmadı.
Çekimleri 1968'de yapıldı.
Ben o zaman hiç beğenmemiştim.
Ama şimdi kült oldu.
Tabii. Michael Lindsay·Hogg çok iyi bir yö-
netmen; "Rock and Roll Circus"ın yıllar için-
de kült haline gelmesi onun sayesinde. Bir
sürü ilginç buluşu vardı. O filmi bir defa çok
zevkle izledim. o da Yeni Delhi'de. Çok ma-
kaslanmıştı, Hintçe altyazılıydı. O bağlamda
her şey başka türlü görünüyordu. (gülüyor)
UBELER 2001'de yaptığınız bir söyleşide, "Şimdiye
kadar oynadığım filmler Mr zıvır şeylerdi.
'Hamlet' (1969) haricinde" diyorsunuz.
- 202 ffaiku­
1
''Hamlet" hakikaten güzeldi.
Pı 1 1 n G z ı r Sonra da "Motosikletli Kız"ı (1968) ekli- Pozcu, yapmacık, kibirli değillerdir. Miki de
yorsunuz, "onu da " •
• ,,
zaman içinde se- Rock and Roll Cırcus ı bır defa çok zevkle izledım, o da
ver oldum" diyor- Yeni Delhi'de. Çok makaslanmıştı, Hintçe altyazllıydı.
sunıa. O bağlamda her şey başka türlü görünüyordu.
.
Eh, evet. Sanırım
insanlara zevk veren bir filmdi. Ben de zevk
veren bir haldeydim. Ama ahım şahım bir
film değildi doğrusu. Bana yeniden sinema
oyunculuğu yapma aşkını geri veren film,
Patrice Chereau'nun çektiği "lntimacy"ydi.
(Hanif Kureishi'nin aym adlı romanından
uyarlanan "Mahremiyet", 2001) O filmden
hakikaten büyük zevk aldım. "lntimacy"den
sonra oyunculuğa daha çok ağırlık verdim.
Tesadüf eseri, dün gece "lrina Palm"ı sey­
rettik. Performansınız harikaydı. Avrupa
Film Akademisi'nin sizi "En iyi Oyuncu"
ödülüne aday göstemıesi boşuna değilmiş.
Onu kazanamadım ama, Norveç Film Festi­
vali'nde Liv Ullmann ödülüne layık görül­
düm. Bundan ziyadesiyle gururlandım, çün­
kü Liv Ullmann benim favori, favori, favori
oyuncumdur. "lrina Palm"a gelince, harika
bir senaryoydu (Martin Herron - Philippe
Blasband), çok iyi, çok ilginç bir fikri vardı.
Fakat yanlış istikametlere gidebilirdi, öyle bir
risk söz konusuydu. Ama kasting çok iyiydi.
Sam Gabarski de çok iyi bir yönetmen.
Mikl Manojlovic büyük alkış hak ediyor.
Yaa! Yaa! Acayip iyiydi! Ama herkes çok iyiy­
di. Benim oğlum rolündeki Kevin Bishop ha­
rikaydı. Ve o kötücül kadın rolündeki Jenny
Agutter! O harikulade bir oyuncu! "lrina
Palm"da çok şanslıydım. Müthiş yetenekli
oyuncularla çalıştım.
Miki Manojlovic'i Emir Kusturica'nın oyun.
cusu olarak tanıyona •.•
Hep de Kusturica'nın oyuncusu olacak.
Ama başka şeyler de yapıyor. Onu son gör-
düğümde Dostoyevski'nin "Kumarbaz"ında
oynamaya hazırlanıyordu. O oyunu görmeyi
çok isterim doğrusu. Miki o rol için biçilmiş
kaftan. Kastingi ben yapsaydım, o rolü on·
dan başkasına vermezdim.
Oyunculuğu dışında nasıl biri?
Futbol hastası. Mutlu bir evliliği var.
Sizin futbolla aranız nasıl?
Hiçbir alakam yok, sıfır. (gülüyor) Miki ger-
çekten harika bir adam. Çok cömert. lşlerin-
de iyi olan insanlarda hep aynı özellik vardır:
• .
öyledir, cool'dur.
Miki, Mick Jagger'ı çağnştınyor. Daily Ma­
il'in haberine göre, rahatsızlığınız sırasında
sizi hastaneden aramış ve 35 yıl sonra ilk
defa konuşmuşsunuz. Doğru mu bu?
Hayır, hiç olur mu öyle şey! Biz görüşüyoruz.
Arada bir karşılaşıyoruz. Birbirimize düşman
filan değiliz. Ameliyatımdan sonra arayıp ha­
limi hatırımı sorması çok nazik bir davranış­
tı. Bana ulaşmak için epey uğraşmış.
ilk oynadığınız film Jean-Luc Godard'ın
"Made in USA"iydi, değil mi?
Evet. O çok hoşuma giden bir filmdi.
Jenerikte "Marianne Faithfull: Kendisi" ya­
zıyor. 1966'da, Marianne Faithfull'un "ken­
disi" kimdi, nasıl biriydi?
Küçücük bir kızdı. Bir katede oturmuş "As
Tears Go By"ı söylüyordu. (gülüyor)
Godard'ın o film için sizi düşünmesine ne
demeli?
Bende. benim bilmediğim bir şeyi görü­
yordu demek ki. Çok akıllı bir adamdır
Godard. "Made in USA" de çok iyi bir
filmdir.
Godard filmleri içinde en çok sevdikleri-
>
..�::ı
niz hangileri?
O kadar çok var ki. Ama, "Pierre le Fou"' 'fil'
(Kaçık Pierre) bir başka... �
U)
NiSAN
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
2008
• • • • • • • • • • •

\ ·� CAN
B E
LJ SA N

ı:'�"��· · ·· · · · ·· · · · ·· · · ·
• •• •
• • •
• • •

Konserler 23 : 00' da başlamaktadır.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

www.peyote.com.tr 1 1 www.myspace.com/peyotenevizade 1 1 www.last.fm/group/peyote

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Flamenko ile elektronik müziği en iyi harmanlayan grup olarak gösterilen Chambao, 2000'li yıllann başında
Malaga sahillerinden koyulduğu yolculuğunda geçtiğimiz ay lstanbul'a da uğradı. Son albümleri "Con Otro
Aire" turnesi kapsamında iş Sanat'ta sahne alan Chambao'nun kaptanı Maria Del Mar Rodriguez Camero'yu
-ya da arkadaşlannın kendisine hitap ettikleri gibi Mari'yi- konser öncesi yakaladık, "Pokito a Poko" ile
tavan yapan başarılannın, incelikli müziklerinin sırnna vakıf olmaya çalıştık...
iLeRiCi TUTUCU
Müziğiniz "flamenko chill" olarak
adlandınlıyor, ama ne ftamenko ne
de chill out olarak nitelemek
mümkün sanki...
Maria del Mar: Doğru. (gülüyor)
Endülüslü olduğumuz için müziğimi­
zin ana damarı doğal olarak fla­
menkodan besleniyor, buna ayrıca
elektronik sound'ları da ekledik,
ama elektroniği fazladan bir enstrü­
man olarak düşünmüştük işin ba­
şında. Flamenko chill bir etiketten
ibaret, hele Chambao'nun bugün
yaptığı müziğe kulak kabartırsanız,
bu etiketin bizi tarif etmekten gide­
rek daha da uzaklaştığını görebilirsi­
niz. Şarkılarımızı yaparken her za­
man içimizden geldiği gibi çalıştık.
Şarkı neyi gerektiriyorsa, o öğeleri
dahil ettik. Bu süreçte insanın ak­
lından çok sezgileriyle hareket et­
mesi daha doğru geliyor bana.
Başlangıçt.akl kadronuzda bayağı
değişiklikler oldu, değil mi?
Evet, birer birer herkes ayrıldı. So­
nunda sadece ben kaldım. (gülü-
[CHAM
yor) Eduardo ve Dani'yle üçümüz
çıkmıştık yola. Sonra aramıza Ho�
landa'dan Henrik Takkenberg katı�
dı. Henrik önceleri konserlerimizde
flüt çalıyordu. ilk albümün kayıtlan�
da ise prodüktör olarak yer aldı,
ama sonra yollarımız ayrıldı.
Takkenberg'in hayli genç bir yaşta
1
öldüğünü duyduk...
Evet, Henrik maalesef zamansız bir
Ricky Martin bana Chambao'yu çok beğendiğini anlattı
uzun uzun. Ben de "o benim" deyiverdim. Müziğin sihri işte
Şarkılannızın nerelere ulaşacağı belll olmuyor.
şekilde aramızdan aynldı, ama öl­
meden uzun süre önce yollarımızı
ayınnıştık. Pek bağlantıda olmadığı­
mız için neden öldüğünü bilmediği­
mi itiraf etmeliyim.
Grubun öbür üyeleri neden ayrıldı?
Edi (Eduardo) ile Dani kuzenler. Ön­
ce Dani ayrıldı, çünkü sürekli kayıt
yapıp turneye çıkan bir müzisyen
olarak hayatına devam etmek iste­
miyordu. Evleneli, bir kızı oldu. Şim-
" şiir geleneğine sahip bö
t
z
! ları seviyorum; tek kıstasım, okudu­
di karısı ve kızıyla Malaga'da sakin
bir hayat sürüyor, ama hala kendi
köşesinde ufak ufak müzik yaptığını
biliyorum. Edi ise 2005'te "Pokito
a Poko" albümünün kayıtlarından
sonra ayrıldı. Biraz önce de söyledi­
ğim gibi, profesyonel anlamda mi}
zisyenllk yapmak kendine göre zor­
lukları olan bir iş. Ya severek yapar­
sın ya da nefret edip bırakırsın, ik�
.
sinin ortası pek yok. Sonunda
Chambao'yu tek başıma devam et­
limıeye karar verdim, tabii yeni mi}
zisyenlerle. Grubun adını değiştir­
meye içim elvermedi, çünkü çok
seviyorum, hem tınısını hem de an­
lamını. Kendi memleketim Mala­
ga'da kullanılan bir sözcük "cham­
bao". lnsanlann kırda ya da plajda
güneşten ve rüzgardan korunmak
için kullandıkları iptidai bir tente
olarak tarif edebilirim, bir nevi sığı­
nak. Chambao'nun müziğinin de
dinleyenler için bir sığınak olmasını
temenni ediyorum.
Yeni albümünüz "Con Otro Aire"de
eski yol arkadaşlannız olmadan
çalışmak nasıldı?
Anlatacak hikayelerimin olması be­
ni asıl motive eden şey. Üstelik çok
sıkı müzisyenlerle çalışıyorum. A�
bümdeki 11 şarkının müziklerini
de. sözlerini de ben yazdım. Son1J9"
tan da oldukça memnunum.
Şarkı sözlerini yazarken nelerden
esinleniyorsunuz, şiir kitaplanna
merakınız var mıdır mesela? Endü­
lüs belki de lspanya'nın en güçlü
l gesi.
Şiiri çok severim, ama ilgi alanım
sadece şiir değil. Farklı türde kitap­
ğum şeylerin insana dair olması.
Bu yüzden felsefi metinlere de mey·
!ediyorum.
Albümün çıkış şarkısı "Papeles
Mojados" (lslak Evrak) sosyal içe­
rildi bir şarkı. Anlatacak hikayele­
rim var dediğinizde, Chambao'nun
giderek politize olacağı sonucunu
çıkarabilir miyiz?
"Papeles Mojados"u yapmamın se­
bebi, her gün yüzlerce Afrikalının 15'
panya sahillerine yarı aç yan tok,
yarı ölü yarı diri şekilde ulaşması.
Üstelik memleketim Malaga bu sa­
hillerden biri. Şu sıralar lspanya'da
çok ciddi bir göçmen sorunu yaşa­
nıyor ve görünüşe bakılırsa, bu S(}
runlar artarak devam edecek. Bu
kadar yakınımda yaşanan bir insan­
lık dramına seyirci kalmak isteme­
dim açıkçası, iki laf da ben edeyim
dedim. Ama bana kalırsa insana
dair olan her şey politiktir, politik ol­
mak için illa göçmenlerle ilgili bir
şarkı yapmanız da gerekmez.
Önümüzdeki hafta lspanya'da ge­
nel seçimler yapılacak, seçim sü­
reci hakkında ne düşünüyorsunuz?
Seçim süreci tam bir sirke benz�
yor. Tam bir kamuflaj işlevi görüyor
televizyonlarda şahit olduğumuz bu
sirk. insanlar gündelik hayatlarını
gerçekten etkileyen olaylara göre
karar vermeliler, medya aracılığıyla
yaratılan sanal dünyayı bir kenara
bırakmalılar. Brüksel'de bir takım
bürokratlar bir araya gelip Avn.r
pa'da yaşayan insanların gündelik
hayatlarını doğrudan etkileyen bir
sürü karar alabiliyor. Böyle olunca,
sıradan insanlar giderek bir yaban­
cılaşma yaşıyorlar. insanların politi­
kadan anladığı, yirmi-otuz yıl önce­
siyle aynı değil artık. Bu söyledikle­
rim sadece Avrupa'yla sınırlı değil,
dünyanın geri kalanında da böyle
bir kadercilik göze çarpıyor. Neyse
ki, biz Endülüslüler ters insanlarız.
Kültürümüze son derece bağlı inat-
çı bir yapımız var. Dışarıdan gelen
etkilere direnebiliyoruz. Gençlerin
büyük bir çoğunluğu analarının ba- �
U1Jk.USUZA lnASAllAr
balarının, dedelerinin değerlerini be­
nimsiyor, onların adetlerini sürdür­
mek istiyor. Endülüs'ün geneli tutu­
cudur. Tuhaf bir şekilde, tutuculu k
iletici bir anlam kazanabiliyor günü­
müzde. (gülüyor)
Müziğe dönelim isterseniz, Ricky
Martin'den Cesaria Evora'ya kadar
çok farklı müzisyenlerle işbirliği
yaptınız...
Başka sanatçılarla çalışmak tama­
men kişisel bir tercih. Arada ne
plak şirketleri ne maddi çıkarlar ne
de başka bir hesap var. Birlikte ça­
lışacağım insanları mutlaka şahsen
tanıyıp sevmem lazım. Mesela
Ricky Martin'le konser veımek için
Madrid'e geldiğinde tes.;ıdüf eseri
karşılaştık. Bana Chambao CD'leri
gösterip çok beğendiğini anlattı
uzun uzun. Ben de "o CD' lerdeki
benim" deyiverdim. Matrak oldu ta­
bii. Müziğin sihri de burada işte. Bir
takım şarkılar yapıyorsunuz ve nere­
lere, kimlere ulaşacağı, kimlerin
kalbinde yer edeceği hiç belli olmu­
yor. Ricky'yle daha sonra da karşı­
laştık bir-iki kere. Sonunda "bu ka­
darı da tesadüf olamaz" dedik ve
birnkte bir şarkı yapmaya karar ver­
dik. Böylece ortaya TommyTor­
res'in "Tu Recuerdo" (Hatıran) adlı
şarkısı çıktı. Tommy, Porto Ri­
ko'nun önde gelen müzisyenlerin­
den. Daha önce de Ricky için şarkı­
lar yapmış, ama kendi solo kariyeri
de oldukça sağlam biri. 'Tu Recuer­
do"yu getirip dinlettiğinde hem söz­
leri hem de müziği çok beğendim.
Chambao müziğine uygun bir teklif­
ti, oldukça zengin, füzyon olarak n�
telendirilebilecek bir şarkı. Üstelik
flamenkoya yakın bir sound'u vardı,
ki bu da benim işimi kolaylaştırdı.
Şarkının kayıtlarında yer alan Porto
Rikolu müzisyenlerin de olağanüstü
çaldıklarını eklemeliyim. Uzun lafın
kısası, sonuçtan hepihıiz çok mem­
nun kaldık. Bu tip işbirliklerine her
zaman açığım.
Enrique ve Estrella Morente, bera­
ber çalıştığınız başka ünlü isimler.
Morente ailesinin yaptığı bütün işle­
re tapıyorum. Onlarla çalışmak be­
nim için en büyük ödül. Flamenko
camiasıyla yaptığım çalışmaları ayrı
bir yere koyduğumu itiraf etmeliyim.
Aynı toprağın insanı olmak bambaş­
ka bir şey. Habichuela ailesi mese­
la, onlara da taparım. Bütün bir aile
sanatçı olabilir mi? Oluyor işte. Pi­
tingo, Farruco'lar, hepsi benim için
efsane isimler. lspanya'da •duen­
de" dediğimiz şey var bu insanlar­
da: Az rastlanır bir sanatçı ruhu.
Flamenko'nun travesti kraliçesi
Falete hakkında ne düşünüyorsu­
nuz?
Bayılıyorum, müthiş bir sanatçı. Es­
l
ki bir şarkıcıyı, Banbino'yu kendine
"Papeles Mojados", her gün yüzlerce Afrikalının İspanya'ya
yan ölü yan diri ulaşmasını anlatıyor. Ama insana dair olan
her şey politiktir, illa göçmenlerden bahsetmek gerekmez.
örnek alıyor. Ama bana kalırsa, Fa­
lete'yi sadece şarkıcı olarak nitelen­
dirmek haksızlık olur. O komple bir
sanatçı, şarkı söylerken bazen öyle
jestler yapıyor ki. seyircinin aklını
başından alıyor. Başkası yapsa ya
hlçbir şey ifade etmeyecek ya da
komik olabilecek jestler onunla
başka b1r anlam kazanıyor.
Ketama'dan Chambao'ya kadar yı­
ğınla Endülüslü müzisyen, flamen­
koyu farklı biçimlerde algılayıp bir
tür füzyonun peşinde koşuyor. Ba­
şanlı bir karışıma ulaşmanın for­
mülü nedir sizce?
Bir formül olabileceğine inanmıy<r
rum, Her ne kadar müzikten bahse­
diyor olsak da, bence aslolan kül­
türlerarası bir füzyon. Her yiğidin bir
yoğurt yiyişi vardır. Her müzisyen,
kendi algılarına göre bir karışımın
peşinde koşuyor. Konserlere baktı­
ğınızda seyircilerin her birinin müziği
farklı şekillerde takip ettiğini görür­
sünüz. Kimi dans eder, kimi şarkı-
lara eşlik eder, kimi de hiçbir şey
yapmadan dinler. Hepsi kendine
göre müziğin tadını çıkarıyordur.
Müzik, herkesin farklı yaşadığı bir
şey oluşuyla bana aşkı çağrıştırıyor.
insanın beyninden çok kalbine hi·
tap ediyor çünkü. Flamenkoyu da
bu çerçeveden değerlendirirsek, be­
nim için flamenko, "puro'' (saf} bir
müzik türü olmanın ötesinde, bir ya­
şam biçinıi anlamına geliyor.
Bu noktada saf flamenko fanatik·
terinin Chambao'nun füzyon anlayı­
şını reddetmeleri gibi bir sorun or·
taya çıkabilir...
Çıkabilir tabii. Bence bir sorun yok,
sonuçta bir şarkıyı dinlersin, sana
hitap eder ya da etmez. Gerisi te­
ferruat. Flamenko seven birinin her
türlü flamenko füzyon çalışmasını
beğenmesini beklemek saçma
olur. Öte yandan, flamenkoyu hangi
türle karıştırırsanız karıştırın, ister
Arap, ister Türk müziği, isterse de
elektronik müzil< olsun, saf flamen­
ko dediğiniz öğe ardadır. Bu anlam­
da saf flamenko bir referans nokta­
sı oluşturur, siz de zevkinize göre o
kaynaktan beslenirsiniz.
Aamenkonun büyük ustası Paco
de Lucia'nın da kendi füzyonunu
yaptığı rahatlıkla söylenebilir.
Evet, ama Paco de Lucia biraz ay­
kırı bir örnek, daha önce bahsetti­
ğimiz füzyon denemeleriyle aynı ke­
feye koymamak lazım kendisini.
Paco o kadar iyidir ki, isterse en
l<armaşık, en özgün şekilde fla­
menko yapar, isterse de en saf lıa­
lini damıtır. Üstelik her ikisinde de
kusursuzdur. Paco ile Camarön de
la lsla'nın ayrı bir yeri vardır bizim
dünyamızda. ikisi de olağanüstü
sanatçılar.
Konserlerine gitme şansı bulabil-
diniz mi hiç?
Camar6n'a yaşım küçük olduğu için
yeti$emedim, ama Paco de Lucia'yı
Granada'da izledim, müthişti.
Siz gitar çalıyor musunuz?
Çok az. Şimdilerde biraz daha sık
çalmaya başladım. Ama beste ya­
parken şarkıyı kendi kendime söy­
leyerek kaydediyorum. Şarkının giri­
şini, melodisini ve sonunu teybe
kaydedip müzisyen arkadaşlarımı
çağırıyorum. Ben söylüyorum, onlar
çalıyor. Sonra farklı fikirleri deniyo­
ruz, şurasında vurmalı girsin, bura­
sında nefesliler olsun gibi taleple­
rim oluyor.
Konser DVD'nizde bazı şarkılarda
hiphop yapan dansçılar var, sahne­
de sürekli dansçı kullanıyor musu­
nuz?
DVD'ye aktarılan konser kendi çöp­
lüğümüzde, Malaga yakınlarındaki
Fuengirola Kalesi'nde verdiğimiz bir
konserdi. Arkadaşlarımızla böyle
bir şey yapmayı düşündük. ama
sürekli dansçımız yok. Aslında kon­
serler için bazı fikirlerim var. Mese­
la "Con Otro Aire" turnesinde kon­
serlerin karanlıkta başlaması ve
sahne yavaş yavaş aydınlanırken
iki dansçının semazenler gibi elleri­
ni açarak dans etmesi gibi bir şey
düşünmüştüm, ama bunu yapmak
mümkün olmadı. Gerçek semazen­
ler olmayacaktı bu dansçılar, ama
danslarıyla onları andıracaklardı.
Eğer sahnede dans olacaksa, mut­
laka insanların kafalarını açmalı.
Bu nedir, ne anlatmak istiyor de­
meliler, soru sormalılar. Ne bile­
yim, tipik bir Flamenko dansı
koymayı düşünmem mesela
konserlere. Yanlış anlaşılmasın, i
o haliyle flamenkoya hiçbir itira- i'
zım yok; aksine, bayılırım. Ama
�
Chambao'nun s1ahn esi n d �
e a
�-
ak bı r şey o 1m a 1 1 daha az bıldı-
.�
Ci
ğim, keşfetmekten hoşlanabile­
ceğim bir öge olmalı, çünkü i:
Chambao da bir arayışın ürünü. (55
 İSPANYA'DA YENİ FLAMENKO RÜZGARLARI
Türkiye'de bir süredir flamenkoyla yatıp flamenkoyla kalkıyoruz ya, meğer lspanyollar da farklı değilmiş, flamenko oralarda da alıp yürümüş. Şaka
bir yana, eski usul değil yeni okul, elektrikli, cazlı, rock'lu bir taze dil, gruplarıyla, şarkıcılarıyla flamenkonun anavatanında iyiden iyiye yerleşiyor.
Böylece flamenko, ne kadar dinamik ve evrensel bir dil olduğunu yeniden kanıtlıyor, zaten kendisinin bizzat bir melez olduğunu hatırlıyor
EVLeRiniN onu BOYaLı FUZYOn
Animasyon film Oscar'ını alan "Ra­
tatouille"da, genç aşçı fare Remy,
oburcuk kardeşine füzyon mutfağı
üzerine ders veriyordu: Remy. d&
mak tadı az gelişmiş yamyam kar­
deşine önce bir parça peynir, sonra
bir üzüm tanesi tattırır; ardından da
ikisini aynı anda ısırtıp sentezden
çıkan yeni tada kendini bırakmasını
ister. Son yıllarda, lspanya'daki pek
çok genç flamenko sanatçısı da bir
tür füzyon aşçısı kesildi. Ülkeden çı­
kan yeni gruplar, flamenkodan ge­
len zengin daman electronica, reg.
gae, hiphop ve caz gibi türlerle har­
manlayıp yepyeni sound'lar oluştu­
ruyor.
Flarnenl<o füzyon ya da yeni flamen­
lıonun öncülerinden Chambao'nun
6 Mart günü lstanbul iş Sanat'taki
konseri damaklarda aynı melez ve
leziz tadı bıraktı. Şüphesiz, Cham­
bao 2002 tarihli "Flamenco Chill
Dut" albümüne sekiz parçayla katıl­
madan ve 2003'te kendi albümü
"Endorfinas en la Metne"yi çıkar­
madan önce de, füzyon denemeleri
olmuştu lspanya'da. 1980'1erden
beri Kiko Veneno ya da Pata Negra
gibi sanatçılar rock'la, ardından da
Chano Dominguez ve Jorge Prado
•• ••
Dlegıı
el Cigala
gibi üstadlar cazla flamenkoyu bir­
leştiren denemelere girişti. Ancak
Türkiye'deki Anadolu rock ve caz
janrı misali, bu sanatçıların etkisi
lspanya'yla sınırlı kaldı. 2000'1i yıl­
ların başından itibarense, eıectroni­
ca yeni bir uluslararası sanat dili
haline gelirken, DJ'ler binbir janr­
dan lılasikleri gözünün yaşına bak­
madan yeniden yorumlarken, elbet­
te flamenko pas geçilmedi.
Endülüs'ün Malaga kentinden üç
gencin, La Mari, Edi ve Dani'nin,
çeşitli flamenko palo'larını down­
tempo bir altyapıya oturttuğu ve La
Mari'nin buğulu ve cool vokalleriyle
süslediği tarza "flamenco chill" adı
yakıştırılıyor. Günlük dilde, plaj ten-
Condıa Buika
tesi veya şemsiyesi anlamına gelen
Chambao, elbette İbiza'daki yeni
club kültürüne de çok şey borçlu.
Grubun daha ilk albümü bir Premio
Ondas ödülü aldı; asıl sükseyse
yüz binden fazla satan ve "Pokito a
Poko" single'ıyla parlayan aynı adlı
2005 tarihli albümle geldi. Grup,
baş döndürücü, yabancılaştırıcı
kent ritminin karşısına dingin ve
doygun bir müzikal manifestoyla di­
kiliyordu adeta: "Pokito a Poko"da
dedikleri gibi, "sırf yürümüş olmak
için yürümeye değmez, çoğalmak
için adım atmalı".
2007'de "Con otro aire"yi yayınl&
yan grup dünya turnesinde, fakat
l
orijinal kadrodan yalnızca La Mari
lspanyollar nedense klasik ftamenkodan çok hoşlanmıyor.
Camaron? 1-ıh. Paco de lucia? Eh. Ama füzyon grupları
yeni sound'larıyla gençleri ayağa kaldırıyor.
mevcut. Son albüm, elektronik mü­
ziğin de ötesinde, zengin Arap ve
Hint melodileriyle tıamenko arasın­
daki ortak dili gösteriyor. Zaten,
ağır bir göğüs kanserini yenen La
Mari'nin araştırmaları hiç öyle hız
kesecek gibi değil -Ricky Martin'le
gerçekleştirdiği "Tu Recuerdo" düe­
tinde de görüldüğü üzre.
Türkiye'nin çeşitli yerlerinde, kafede
barda lafladığınız İspanyollara sor­
duğunuzda, nedense klasil< flamen­
kodan çok da hoşlanmadıklarını g&
rüyorsunuz. Camaron? Hh. Peki P&
co de Lucia? Eh, işte. Ama füzyon
grupları gerek yeni sound'tarı, ge­
rekse de mizahi, muhalif, hınzır
söylemleriyle özellikle gençlerı aya­
ğa kaldırıyor.
Hınzırlık deyince. Barseıonaıı sihir­
bazları, Ojos de Brujo'yu düşünme­
mek mümkün mü? Evet, grup azılı
bir muhalif dil tutturmuş, yoksullu­
ğa, eşitsizliğe türkü yakıyor. "Ruın·
ba contra el mundo", yani ·Aleme
...
••
Karşı Rumba" diye bir fanzini bile
var ekibin. Ama asıl gücü şüphesiz,
flamenkonun şiddetini hiphop'un
enerjisiyle birleştiren, solist Mari­
na'nın kesintisiz güç kaynağı: Mari­
na, sahnede bir ışık efektiyle bu­
lerias söylemeyi bıçakla Kesip değ­
me bir MC kesilebiliyor. Bu sekiz ki­
şilik "jipjop flarnenklllo" çetesi, ken­
di bağımsız plak şirketini l<urup
üçüncü albümleri "Techan"yi (ls­
panyol Çingenelerinin dilinde "hür"
demekmiş) 2007 yılında çıkardı.
Youtube'da klibi dönen "Sultanas
de Merkaillo" kaçırılmayacak cins­
ten. Grubun geçenlerde BBC tar&
fından 2008 En iyi Avrupalı World
Music Grubu ödülü için aday göste­
rilmesi boşuna değil.
Fakat flamenko füzyonda çok daha
içli, ağırbaşlı, dokunaklı bir damar
da mevcut elbet. Akdeniz'deyiz, ak­
si mümkün mü? Akla "Lagrimas
Negras" albümünde Kübalı caz pi­
yanisti Bebo Valdes'le çalışan Die­
go el Cigala geliyor ilk -ki 2006'da
istanbul'da konser vermişti. Aynı iş­
birliğinin devamı olan "Dos Lagri­
mas" geçenlerde lspanya'da çıktı,
meraklısına duyurulur.
Ama caz ve flamenkoyu bol bol so-
ul'la karıştırıp bizi bizden alan, Ek­
vator Ginesi l<ökenli Concha Buika
oldu asıl. Mükemmel bir zenci gırt­
lağıyla flarnenko okununca ne oldu­
ğunu merak ediyor musunuz?
2006 tarihli "Mi Nina Lota" albü­
münü koyduğunuzda, bir süre bu
Janis Joplin mi, yoksa Nina Simone
mu diye afalladıktan sonra anlıyor­
sunuz ki, Buika, Cigala'ya taş çıkar­
tan bir gırtlakla nev-i şahsına mün­
hasır birjanr açmış. Bulka'nın yeni
albümü "Niiia de fuego" mayıs ba­
şında çıkıyor...
Umarız yeni flamenko gruplarını ls­
tanbul'da izlemeye devam ederiz.
Flarnenco a la Turka, Öykü ve Berk
gibi pek çok yerli çalışmanın kamu­
oyunda yarattığı ilgi ve heyecan,
flamenkonun bu topralılarda ne ka­
dar güçlü kök saldığını gösterdi.
Bütün Akdeniz müzikleri füzyonla
zenginleşirken bizim de çorbada bir
tuzumuz olsun!
Banş Yıldınm
-+31
 KIRK YILIN GETİRDİKLERİ: j68 VE MİRASI
Bu yılki İstanbul Film Festivali programında, 1968 isyanının kırkıncı yıldönümü vesilesiyle, "68 ve Mirası" başlıklı bir seçki yer alıyor.
Roll'un da katkılarıyla sahaya sürülen 1 1 filme, dönemin siyasal, kültürel, müzikal ikliminden enine boyuna bir bakış ...

.,
:e
"'
:::ı
o
.;;
·c

&.
�

- -
..._
- l
ı-.
� --
� ��--
----
--�--
� ���--
� �������__:
:.::=...
...: ....
.=- ....:. �....--
.-..
....�
. ....
.-. .. -=-
� - ����---
� ���--ı �

"Bir folk şarkısı gibi başladı, bir sürü değişimden
geçti ve nihayetinde samba oldu." Mick Jagger'ın
"Sympathy For The Devil" için söyledikleri,
1968'in de hikayesi sayılır. '66 yazında, "Fıfth Di­
mension"da belirmişti alametler; The Byrds say.
kodelikle ("8 Miles High") Nazım'ın "Kız Çocu­
Rolling Stones'un kurucularından Brian Jones,
1967'nin ilk gününde, bu yeni ahlakı şöyle özetli­
yordu: "Bizim gerçek dinleyicilerimiz günümüz
toplumunda müsamaha edilen ahlaksızlıkları sor­
guluyorlar: Vietnam'daki savaşı, eşcinsellerin ko­
vuşturulmasını, kürtajın ve keyif verici maddelerin
rını 17. yüzyılın proto-komünist hareketinden alı­
yorlardı- bağımsız gazete San Fransisco Ora<>
le'da yapmıştı: "Yeraltından yeni bir ruh doğmalı,
bilinçlere yerleşmeli, paylaşılmalı; arzu, farkında­
lık ve aşkın rönesansıyla bir devrim olmalı ki, in­
sanoğlu kendisiyle ve doğayla barışabilisin."

ğu"nu ("I Come And Stand At Eveıy Door"), Bri­
tanya folkuyla ("John Riley") Hint raga'sını
("Why") aynı albümde buluştunrıuştu.
Folk artık başka bir şeydi, kelimenin iki anlamı
da -halk ve müzik- başka bir yerdeydi. Ertesi
yaz, popüler tarihe "aşk yazı" olarak geçecekti.
100 bin kişinin San Francisco'nun Haight-Ash­
buıy'sinde toplanmasıyla başlayan, Jefferson
Airplane, Jimi Hendrix Experience, Grateful Dead
ve The Byrds gibi gruplara evsahipliği yapan Mon­
terey Pop Festivali'yle devam eden "aşk yazı",
kültürel ve siyasal bir başkaldırının, yeni bir ahi&
kın doğumunun habercisiydi.
1
yasak olmasını ... Biz kendi beyanımızı yapıyoruz. 1968'e gelindiğinde, Diggers'ın sözünü ettiği ruh
Başkaları daha entelektüel
beyanlar yapıyor." 13 Mayıs 1968. Sorbonne'un kapısındaki afiş: "Devrim,
Brıan Jones'un sıyahları sadece kapitalist toplumu değil, endüstri toplumunu da
unutmuş olması talihsizlik-
sorgulayacaktır. Hayal gücü iktidarı ele geçiriyor."
ti. O unutkanlığı Godard
"Bir Artı Bir"de telafi edecek, "Synıpathy For The dünyanın dört bir yanında kol geziyordu.
Devil"in kayıt seansları sık sık Kara Panter'lerin Elle tutulur, gözle görülür bir ruhtu bu: Hali tavrı,
söylevleriyle kesilecekti. kılığı kıyafeti hemen belli ediyordu kendini �n
Brian Jones'un "daha entelektüel" dediği beyan­ belirgin işareti saçlarıydı_ Tarihçi Mary Hei­
lardan birini, "aşk yazı"ndan altı ay önce, 14 mann'ın deyişiyle, "Batılı öğrenciler anne ve ba­
Ocak 1967'de 50 bin kişinin katıldığı "Human baları gibi kapitalist veya savaş şakşakçısı olma­
Be-in" eylemini düzenleyen Diggers örgütü -adla- dıklarını göstermek için saçlarını uzatıyorlardı, Çe-

32-+
kosıovakya'daki öğrencilerse eski kafalı bağnaz
l{omünistlerden olmadıklannı göstennel{ için.·
1968'in -ister yıl diyelim. ister ruh- ekseninin
adını, o yılın ilk günlerinde yayınlanan albümüyle
Jimi Hendrix koymuştu: "Eksen: Aşk Kadar Ce­
sur" (Axis: Bold As Love). 1968'in son günlerin­
de gösterime giren "Eğer"in afişi ise ebedi bir
soru soruyordu: "'Kimin yanında olacaksınız?"
Konumuz nostalji değil, güncel tarih. The Econcr
mist bile, özel sayısının (2007 Kış) kapağında
"1968: Modem dünyanın doğumu" anonsu yapı­
yor, içeride de şöyle diyor: "1968, kırkıncı yıldö­
nümünde, modem tarih duygusu olan herkese
tesir etmeyi sürdürüyor:
Evet, bitmeyen, sürüp giden bir şarkıdan bahse­
diyoruz. Jean-Luc Godard da "Bir Artı Bir"de öyle
yapıyor. Onun seçtiği simge Stones'un
"Sympathy For The Devil"ı; bizimkisi, sözlerini 1
Mayıs pankartımıza yazdığımız "lf Six Was Nine".
Hendrix'in şart<ısı, "Easy Rider"ın köprü sahnesi­
ne şu dizeleriyle eşlik ediyor: "Alb dokuz olsa /
Vazgeçmem / Bütün hippiler saçlarını kazıtsa /
Dert etmem / Beyaz yakalı muhafazakar çıkıp
karşıma / Plastik pannağını sallasa da / Vazgeç­
mem.. :
1968'de çektiği "Fırın Saatleri"ni "Che Gueva­
ra'ya ve Latin Amerika'nın kurtuluşu için hayatıa­
nnı l<aybedenlere· adayan Fernando Solanas,
2007 seçimlerinde, Arjantin meclisinde bir millet­
vekilfyle temsil edilen Hakiki Sosyalist Parti'nin
cumhurbaşkanı adayıydı. "Fırın Saatleri"ne "Sgt.
Pepper's Lonely Hearts Club Band"i koymuştu,
l{ampanya şarkısı da pekala "lf Six Was Nine"
olabilirdi.
Fransa, Arjantin'den altı ay önce sandığa gitmiş­
ti. Sağın adayı Sarkozy, 29 Nisan 2007'de, Pa­
ris'in Bercy meydanında 30 bin kişiye seslenir·
ken "Eğer"in afişindeki soruyu cevaplıyordu: "Bu
seçimin meselesi şu: Mayıs '68'in mirasını yaşa­
tacak mıyız, yoksa ondan ebediyete kadar kurtu­
lacal{ mıyız?"
Seçimi Sarkozy kazandı, kırk yıl önce de de Gau�
le l<azanmıştı. Sarl<ozy gibi, de Gaulle de istisna
değildi. 1968 seçimlerinden ABD'de Cumhuriyet­
çiler, ltaıya'da Hıristlyan Demokratlar galip çık·
mıstı. lngiltere'de lşçi Partisi işbaşındaydı ama,
Muhafazakar milletvekili Enoch Powell'ın ırkçılık
kokan "Kan ırmakları" namlı söylevi, müstakbel
"demir lady" Thatcher'ın desteğini almakla kal­
mamış, kamuoyu yoklamalarında da yankılanmış­
tı. Bu, iki yıl sonraki seçimlerden Muhafazakarla­
nn zaferle çıl<acağının ilk işaretiydi. Almanya'daki
koalisyon hükümetinin şansölyesi Kiesinger bir
Nazi esl<isiydi, "demir perde"yi sayınazsak, Avru­
pa'da üç diktatörlük iktidardaydı: ispanya'da
Franko, Portekiz'de Salazar, Yunanistan'da albay.
lar cuntası. Latin Amerika'da ise vahşi militarist
rejimler hÜl{Üm sürüyordu. Bu tablo, Daniel Ben­
said'in deyişiyle, '68'in paradokslanndan biriydi:
"Solun en büyük ayaklanmaları, sağın en büyük
zaferleri."
Bu yenilgiye, süregfden yenilgiye rağmen, '68 ni­
ye hala yürekleri titretebiliyor? Ya da Sarl<ozy gibi­ Social Deviants solisti Mick Farren'ın ifadesiyle,
l
lerini niye öfkelendiriyor? Hendrix, 1967'deki bir
söyleşide "mühim olan
kaç kişi olunduğu değil, k� 1968'in ekseninin adını albümünün adıyla Jimi Hendrix
min haklı olduğudur" diyor- koymuştu : " Eksen: Aşk Kadar Cesur". "Eğer"in afişi ise
du. 2007 .nın The Econo- ebedi bir soru soruyordu: "Kimin yanında olacaksınız?"
mist'i, kimin haklı olduğu-
nu şu cümleyle teslim ediyor: ''1968 gizli bir za­
ferdi."
1968 paradokslar yılıydı. Baha�a başlamıştı, Ale­
xander DubçeK'in 5 Ocak'ta Çel<oslovakya Komü­
nist Parti'sinin lideri seçilmesiyle ilan edilen
"Prag baharı"y1a. O günlerde Prag'ın yeraltında
Velvet Underground ve Frank Zappa kasetleri ve
Milan Kundera'nın "Şaka" romanı da elden ele
dolaşıyordu. Jaromil Jires'in 1969'da perdeye ak­
tardığı romanın kahramanı LUdvik'in 'masum"
' bir şehrinde / bir rock'n'roıı grubunda çalmak hari­
şaf{a yüzünden kararan hayab, Stalinizmin l\arart­
tığı hayatıann timsaliydi. Ne var ki, Dubçek'in "in­
san yüzlü sosyalizm" çağrısıyla başlayan "Prag
baharı", 20 Ağustos'ta Sovyet tanklanyla ezile­
cel<ti.
Aynı günlerde, Sam Amca'nın kolluk kuvvetleri
Ludvik'in "ruh kardeşleri"ni tepeliyordu. Dig­
gers'dan esinlenerek kurulan Yippie Partisi, Ch�
cago'da toplanan Demokrat Parti IMultayını, par­
tinin Vietnam savaşını sona erdinneye kararlı gö­
rünmemesinden ötürü "ölüm festivali" ilan et­
miş, ülkedeki bütün savaş karşıtlarını aynı yerde,
aynı tarihte "hayat festivali" yapmaya çağırmıştı.
MC 5 ve Phil Ochs'un sokak konserleri verdiği
festival, o güne kadarki en büyük savaş karşıtı
gösteri olmuş, 12 bin polis ve 15 bin asl<erin
müdahalesiyle Chicago Prag•a dönmüş, yüzlerce
1 Kleln'ln "Bay ÔlgOıiük" filminde
S4'!e Galnsbourg danıl alıyor
kişi yaralanmış, 589 gösterici tutuklanmıştı.
Chicago olaylarından iki gün sonra, 31 Ağus­
tos'ta piyasaya çıkan Rolling Stones singte'ı
"Street Rghting Man"in "nümayişler görüyorum
her yerde / devrimin tam zamanıdır bence" dize·
leri yalnız Chicago'nun değil, dünyanın dört bir ya­
nında sokakların ruh halini dile getiriyordu. ABD
radyolarının ve BBC'nin yasakladığı "Street Figh­
ting Man"in esin kaynağı, Tarık Ali ve Vanessa
Redgrave'in başını çektiği Vietnam'la Dayanışma
Komitesi'nin 16 Mart'taki My Lai katliamını pro­
testo etınek üzere 17 Mart'ta düzenlediği göste­
riydi. Aralarında Mick Jagger'ın da olduğu 10 bin
kişinin katıldığı nümayiş, 20. yüzyıl lngiltere'sinin
tanık olduğu en şiddetli polis müdahalesiyle dağı­
tılmış, 86 kişi yaralanmış, 200 kişi tutul<lanmıştı.
"ortalık 19. yüzyıl savaş alanı gibiydi, atlı polisler
saldırdı, uzun coplarıyla menzillerindeki herkese
acımadan vuruyorlardı".
Londra. 17 Mart vakası dışında, '68 boyunca gö­
rece sakindi. Kıta Avrupa'sına ıwasıa lngiıtere'de
siyasal radikalizm revaçta değildi. O yüzden de,
Mick Jagger "Street Fıgtıting Man"de "devrimin
tam zamanıdır bence" dedikten sonra, "ama be­
nim yaşadığım yerde / taviz politikası geçer akçe
/ gariban bir çocuk ne yapabilir bu uyl<ulu Londra
cinde" diye devam ediyordu. '68 Londra'sı radi­
kal siyaset bakımından uykuda olsa da, kültürel
yaratıcılığın beşiğiydi, adı üstünde "swinging Lon­
don"dı.
1960'1arın ortalarından itibaren İngiliz rock grup­
ları dünyanın çehresini değiştirmiş, gençliğin ku­
lak kesildiği sözcüler olmuşlardı. 1968'e gelindi­
ğinde siyaset dışında kalmaları mümkün değildi.
Mick Jagger, "Street Fıghting Man''in sözlerini el­
yazısıyla radikal sol dergi Blacl< Dwarf'a gönder­
miş, onlar da tıpkı basım yaparak tam sayfa ya­
yınlamışlardı.
1967'nin ikinci yarısından beri mistisizmle iştigal
eden Beatles'ın nasıl bir tavır alacağı merakla
bekleniyordu.
Muhteşem dörtlü "Revolution"la çıl<ageldi. "Dev­
rim istediğini söylüyorsun / Biliyorsun, hepimiz
 t�-
....-----..,...
- .. ---------.

.•
'1
1
'" , � ' '
' 'I
ıı

\��-�,�
i11
i1
1ı
•
. -... --
1 GEBER KALTAK!
'·· eı ka7'ıerasıyla Paris'teki ;6s isyanını kayda ğeçi:
'
· ren William Klein'ın "Büyük Geceler ve Küçül( ,' 1,
Sabahlar" belgeselinde, tesadüfen geleceğ\n
stan Renaud da var. 16 yaşında.�rlama bir, liseli ,
, olarak, kahvede atıp tutuyor... Renaud ilk �rkısı.
, "Creve salope"u (Geber kaltak) o yıl y��ı/6.B•ı
•

Mayısının bu "mini marşı"nı öğrencilerin işgal

· ettiği Sorbonne'da, liselerde, barikatlarda söyle·
' di. Ama korsan bir kayıt dışında hiçbir Rena u.cJı
. albümünde yer almadı ş_a!�'· ilk kıta.d.a 9� :·
'
. otoritesini, sonra öğretmenin, p9lislenn ve p�;;
paılann otoritesini sorguluyçrduı: Re.na_ııd, ba_sil·
'
ve direkt sözlerle: "Mahalledeki eyl
em d- en dii··
1 nüyordum / Eve geldim, yorgun arg;n , Bab�.(ıi
' · dedi: iyi akşamlar, nasılsın? / Kapa çeneni an�
1ı gut sana ne nasıl olduğumd_�! /, Y! d_ediı:iı ki;�_
geber, kaltak I Geber pislik, geber çöplük I Yıfl
: Bir tokat!" Renaud yıllar sonra, d
.evrim umutla; -
.- A-
gone" şarkısındaki '
; •
• nndan arta kalanları "Hex a
t:ar caktı:, Fr�ns!z!�r. h�b��r_ �;yı_s·
şu�dizeJı.:rı.:.,aka '!

: gelince / Akan kırmızı ve siyah kanı (Az ka_lsin'

',Jarih� altüst ed_eçek ı,
Bu bi�m.em!� isyanı�·" 1
Eğer (Lirıdsay Anderson) J,1

değiştinnek istiyoruz dünyayı." Devamı, "ama"yla
geliyordu: "Başkan Mao'nun resimleriyle yürüye­
ceksen varacağın bir yer yok asla." Bu dize, Mao­
istler bir yana, Marx, Engels ve Lenin'le birlikte
Mao'nun resmini de pankart yapan dünya solu­
nun hatın sayılır bir kısmını gücendirecekti.
Şarkının devamı daha da tartışmalıydı. "Yıkmak·
Dwarf bir açık mektup yayınladı. "Şimdi gördün
mü 'Revolution'daki yanlışını?" diye başlıyordu
John Hoyland imzalı yazı. "Kibar devrim diye bir
şey yoktur. Bu, şiddetin her zaman doğru olduğu
anlamına gelmez. Hatta bir sonraki eyleme ge�
men de şart değil. (Sisteme meydan okumanın
başka yollan da var.) Adaletsiz ve çürümüş bir
ha büyük bir yüzde "count me out"a eşlik ediyor­
du. Ve herhalde çoğunluk ikisini birlikte söylüyor·
du, tıpkı John Lennon gibi.
'68'in paradokslarından biri de buydu: Sosyal
psikolog Kenneth Keniston'ın deyişiyle, "Viktorya
dönemi lngiltere's inde cinsellik neyse, '68 kuşa­
ğının ekseriyeti için de şiddet oydu." Hem katCL

l
tan bahsediyorsan"ın arkasından gelen dize, toplumda tutuklanmak onursuzluk değildir. Sol­
"Revolution"un iki versiyonunun birinde "ben yo­ dan hiç kimse senin başına kötü bir şey gelmesi-
kum" (count me out) diye
bitiyor, diğerinde iki yöne "Bir Artı Blr"de "Sympathy For The Devll" tamama
de açılıyordu: "Ben yokum ermiyor, sürekli değişiyor. Merrlll'ln dediği gibi, "Godard'ın
(count me out) / Ben varım gözünde devrim gibi -hiç bitmiyor, hiç tamamlanmıyor".
(count me in)". "Ben yo-
kum" koroydu, "ben vanm"ı ise sadece Lennon ni istemez. Fakat, bu olaydan ders çıkar John.
söylüyordu. içinde yaşadığımız topluma bir bak ve kendine
"Hey Jude" single'ının B yüzü, "Revolution"ın sor: Niçin? Ve sonra da gel bize katıl."
"ben yokum"lu versiyonuydu. "Ben varım"lı versi­ 1971 Temmuz'unda lnstitut Allensbach'ın yaptığı
yonu yayınlamaya o günlerde kimse cesaret ede­ kamuoyu yoklamasında, yaşı 30'un altında olan
memişti. Ama yayınlanan versiyon da radikal so­ Almanların yüzde 20'si Baader·Meinhofa sempa­
lu kızdınnıştı. Lennon '68 Ekim'inde üzerinde ke­ ti duyduğunu, bunun yüzde 10'u da örgüte yar­
yif verici madde bulundurmaktan tutuklanınca, dım ve yataklık yapmaya hazır olduğunu söylüyor­
Tank Ali'nin yayın yönetmenliğini yaptığı Black du. Muhtemelen o yüzde 20 "count me in"e, da-
gorik olarak reddediliyor, hem arzulanıyordu.
Lindsay Anderson 'ın ·Eğer" inin, l<eza Antonio­
ni'nin "Zabriskie Noktası"nın finali, bu arzuyu
resmediyor. "Eğer"in kahramanları "müesses ni­
zam"ı makinalı tüfekle tarıyor, "Zabriskie Nokta­
sı" 11 Eylül'ü çağnştıran bir sahneyle son bulu­
yor. Fassbinder, Kfuge, Schlöndorff gibi isimlerin
imzasını taşıyan " Alman Sonbahan" ise kuwe­
den fiile çıkan o arzunun trajedisini anlatıyor.
"ikinci kuşak" RAF (Kızıl Ordu Fraksiyonu) militan­
larının kaçırıp öldürdüğü Alman işverenler Birliği
başkanı, Nazi eskisi sanayici Hans Martin Schle­
yer'in cenaze töreniyle açılan "Alman Sonbahan"
RAF'ın kurucularının cenazesiyle kapanıyor. Res­
mi açıklamaya göre, Baader, Ensslin ve Raspe,
Stammheim cezaevindeki hücrelerinde intihar et·

mişti, genel kanıya göre ise devlet eliyle öldürü�
müşlerdi. Alman kamuoyu ikiye bölündü: "Devle­
tin kendini korumaya hakkı vardır" diyenler ve
"devlet hukukun dışına çıkamaz" diyenler. Ün�
versitelerin tavrı netti: 177 profesör, devlet şid­
detini lanetleyen bir bildiri yayınladı.
Öyle bir bildiriye imza atmayacağı kesin olan aka­
demisyenlerden biri, Tübingen Üniversitesi öğre­
tim üyesi Jürgen Peiffer'dı. "Alman Sonbaha­
rı"ndan bir yıl önce, 1976'da hücresinde i ntihar
" hke 'nin (Kızıl Rudi) çağrısı ise aksi istikamettey-
' kitaplar, ayraçlar, çerçeveler,
eden" Ulrike Meinhofun beynini, savcılığın izniyle di: "Kurumlar içinden uzun bir yürüyüş." O günter-
çıkarıp almıştı. Maksadı, üst-orta sınıf bir aileden de Putzgruppe adlı anarşist örgütte yer alan, da-
gelen, evli barklı, iki çocuk annesi, tanınmış bir hası Baader-Meinhof'un yaptığı bir s ilahlı soygLr
gazetecinin şehir gerillası olmasının sırrını çöz- na katılan Joschka Fısher, 1970'1erden itibaren,
mekti. Cevabın Meinhof'un beyin kıvrımlarında ol- Fransa '68'inin ünlü siması Daniel Cohn-Be�
duğunu düşünüyordu. dit'le birlikte "kurumlar içinden'' yürümeye başla-
Meinhof'un "devrimci şiddet"e yönelişini anla- yacak, 1990'1arın sonlarında Yeşillerin sosyal de-
mak için "Alman ilkbaharı"nın seyrine bakmak mokratlarla kurduğu koalisyon hükümetinin Dışiş-
1
yeterliydi. 2 Haziran 1967'de, lran Şahı'nı protes- teri Bakanı olacaktı.
to eden göstericilerden Benno Ohnesorg polis Rudi Dutschke'nin "uzun yürüyüş" çağrısını "sos--
kurşunuyla can vermiş, ya-
pılan yargılamada sanık Rolling Stones'un "Street Fighting Man"inin "nümayişler
polis, çok sayıda görgü ta- görüyorum her yerde / devrimin tam zamanıdır bence"
nığının ifadelerine rağmen, dizeleri sokakların ruh halini dile getiriyordu.
beraat etmişti. Bu kararın
ardından, Gudrun Ensslin'in Ohnesorg'un ölümü yal demokrat zırva" olarak niteleyen Gudrun Enn­
üzerine yaptığı konuşmada söyledikleri, gençlik slin - Andreas Baader ikilisi ise, 2 Nisan
,
hareketinin bir kesiminin gözünde meşruiyet ka­ 1968'de, Frankfurt'ta iki büyük mağazayı bomba­
zanmıştı: "Bunlar hepimizi öldürecek. Bunlar layarak RAF'ın kuruluşunun ilk adımlarını atacak­
Auschwitz kuşağı. Auschwitz'i yapanlarla tartışıla­ lardı. Dokuz gün sonra, 11 Nisan 'da Rudi Dutso­
maz. Onların silahları var, bizim yok. Onun için s� hke aşırı sağcı bir militanın kurşunlarına hedef
l ahlanmalıyız. " olup komaya girecekti.
Gençlik hareketinin simge ismi Rudi Dutsc­ Gençlik hareketinin temel taleplerinden biri, dev­
let yönetimindeki Nazi eski lerinin görevlerini bt-
m
�·.��
.._
,,��
if 1
'1( "Beyoğlu ve Kadıköy'ün
en güzel dükkanlan"
kendisine özgü ve sıradışı
yüzlerce görsel ayrmtı,
kartlar, posterler, magnetler,
rozetler, saatler, panolar,
gerekli-gereksiz ıvır zıvırlar,
ve gerçek sürprizlerle dolu ...
LiMAN I BEYDÖLU LiMAN I KADIKOY LiMAN YAPIMEVI
lstıkıaı Cd. 140/96 SakızgOIO Sk. 19 Boğazkesen Cd.
Halep Pasajı Bahariye Tomtom Kaptan Sk 6A
0212 252 50 39 0216 449 18 64 0212 252 36 83

rakmasıydı. Bunların başında, sicilinde Nazi Parti·
si üyeliği olan şansölye Kiesinger geliyordu. Ni·
san 1970'e gelindiğinde RAF kurulacak, kısa bir
süre sonra da prestijli sol dergi Konkret'in önde
gelen ismi Ulrike Meinhof'un katılımıyla birlikte
Baader-Meinhof diye anıl maya başlayacaktı.
O yıl gösterime giren "Zabriskie Noktası"nın kah­
ramanı Mark (Frechette) " usandım" diyordu, ''bi­
zimkiler şiddeti tartışıyor, polisler uyguluyor".
min açılışındaki hararetli kampüs tartışmasını
(konu devrimci mücadelenin stratejisi) "sıkıldığı­
nı" söyleyerek terkeden Mark, bireysel silahlı ey­
lem yolunu tercih edecekti. Antonioni, Haziran
1969'da, "Zabriskie Noktası"nı çektiği sırada
verdiği mülakatta şöyle diyordu: "Geçen ağustos­
ta, çekimlere başlamadan önce, Chicago'daki
Jean-Luc Godard yukarıda "Bir Artı Bir"de (Sympatlıy For
The Oevil), Stones üyeleriyle... Yarıda ise Yves Montand
ve Jane Fonda'h Godard filmi "Her Şey Yolunda"
Demokrat Parti kurultayına gitmiştim. Polisin tu·
tumu ve gençliğin ruh hali beni derinden etkiledi.
'Zabriskie Noktası'. bir ölçüde Chicago sokakla­
1
rında olanlardan esinlendi."
Polisin Chicago'daki tutumu, Demokrat Parti se­
natörü Abraham Ribicoff'a
göre "Gestapo taktiği", si­ William Morris'in dediği gibi: "insanlar mücadele eder,
yahi lider Jesse Jackson'a yenilir. Ortaya çıkan murad ettikleri şey değilse,
m göre ise "düpedüz fa­ başkalan gelir ve o mücadeleyi başka bir isimle sürdürür."
şizm"di. 1968 Ağus­
tos 'una gelindiğinde, dünyanın dört bir yanı Chi­
cago sokakları gibiydi, polis de her yerde aşağı
yukarı aynıydı. Ve gençliğin ruh hali "Revoluti­
on"ın iki versiyonu arasında gidip geliyordu.
Bu bağlamda, "Easy Rider"cılarla Oylan arasında­
ki tartışma ziyadesiyle kayda değer: Dennis Hop..
per ve Peter Fonda, filmin finali için Dylan'dan
"lt's Alright Ma"yı ister. Oylan da, "filmin sonunu
değiştirin, vereyim" der. "Easy Rider"ın sonunda,
Billy (Dennis Hopper) meşum kamyonetten açı­
lan ateşle vurulup düşer, Wyatt (Peter Fonda)
motosikletini kamyonete doğru sürer, tüfek bu
defa onu hedef alır, namludan çıkan duman gö­
rüntüyü kaplar, motosiklet infilak eder, beyazlık
kızıllığa dönüşür. Dylan'ın istediği final ise şöyle­
dir: "Wyatt motosikletiyle kamyonete çarpsın,
kamyonet havaya uçsun.., Anlaşamazlar, ama
s ulh olurlar. "lt's Alright Ma", The Byrds'ün solis­
ti ve şarkıyazan Roger McGuinn'in yorumuyla yer
alır "Easy Rider"da.
1968 bir folk ş arkısı gibi başlamıştı, ritmi giderek
hareketleniyordu. Mayısın son günlerinde Stones
stüdyodaydı, dizelerinden biri "Kennedy'yi kim ö�
dürdü" olan yeni şarkılarını kaydediyorlardı. 4 Ha­
ziran'da, Robert Kennedy'nin suikaste uğraması
o dizeyi değiştirtecek, "Kennedy'leri kim öldürdü"
yaptıracaktı. Söz konusu şarkı "Sympathy For
The Devil"dı ve şarkı olmanın ötesinde, Go·
dard'ın "Bir Artı Bir"inin başrol oyuncusuydu.
Godard, Stones'la birlikte stüdyoya girmiş ve
"Sympathy For The Devi!" ın kayıt sürecini baştan
sona çekmişti. Bu görüntüleri "Bir Artı Bir"in mer­
kezine oturtmuş, ancak şarkının tamamlanmış
haline yer vermemişti. Yapımcılann ticari kaygılar­
la filmin adını değiştirip "Sympathy For The De­
vi!" koymaları, aynca şarkının tamamlanmış hal�
ni de eklemeleri, üstelik bunları izin almadan
yapmaları Godard'ın tepesini attıracak, yapımcı­
lardan birine kroşeyi çakacaktı. Haksız sayılmaz­
dı, filmini müdafaa ediyordu -bir nevi nefsi müda­
faa. Aynca tutarsızlıkla da suçlanamazdı. Şiddet
hakkındaki görüşünü şöyle formüle etmişti: "Hü­
cum barışçıl olmalı, müdafaa ise şiddetli." Ya-
 der,&:tilClftdOrffYe diğeılerinden "Alman Sonbahan"
Fassbin
pımcılar "Bir Artı Bir"in ana fikrini
berhava etmişlerdi. Şarkı bitme­
meliydi, filmin adı da bununla
bağlantılıydı.
Şimdi bir Manic Street Preachers
şarkısı dinleyelim: "Benim haki­
katim bu, seninkini söyle." Ve
1968'in kalbine gidelim. Tarih,
13 Mayıs 1968. Sorbonne'un
ana kapısındaki afiş: "Başlamak­
ta olan devrim, sadece kapitalist
toplumu değil, endüstri toplumu­
nu da sorgulayacaktır. Tüketim
toplumu ölüme mahkumdur.
Sosyal yabancılaşma tarihten si­
linmelidir. Yeni bir dünya yaratJ­
yoruz. Hayal gücü iktidan ele ge­
l
çiriyor."
Sorbonne·u işgal eden öğrenciler
'68 ruhu ne belli bir dönemle kaim, ne de 1945-50
doğumlularla. '68 ruhu, Tanpınar'ın ünlü dizesini bozarak
söylersek, ne içinde zamanın, ne de büsbütün dışında.
William Klein'a "bizi çek" derler,
"olaylan bizim gözümüzle anlat".
Klein da öyle yapar ve "Büyük Ak·
şamlar, Küçük Sabahlar" ortaya
çıkar. Sonra da absürd bir kome­
diyle Amerika'nın hakikatini anla­
tır. "Bay Özgürlük" bugün yapıl­
mış gibi. Godard'ın "Tout Va Bi­
en"ı keza. Rlmdeki patron, bugün
sadece patronlardan değil, kimi
eski '68'lilerden de •·neo"sunu
günde beş posta dinlediğimiz
vaazı veriyor. Sendikacılar da çok
tanıdık, siz deyin Türk-iş, biz diye­
lim DiSK. iki de entelektüelimiz
-biri reklam filmleri yönetmeni, di­
ğeri gazeteci- var ki, 2008 mo­
delleri gani.
'68 dendi mi, akla hemen bir ruh
ve bir kuşak geliyor. Ve He­
gel'den apartma bir kavramla,
"zamanın rulıu''yla izah ediliyor.
Gelgelelim, adını zuhur ettiği yıl­
dan alan bu ruh, ne 1968'1e veya
belli bir dönemle kaim, ne de
Doğa sporlannda ihtiyacınız olan ve
güvenebileceğiniz bütün markalar
KUTUPAYISl'nda ...
�
mm t$:0)@] �
---- � -
�wbY�_,..,,,:.,r silvretta®
)�
BEUCHAT. 5 �!� ��'!!!!a�
THI! ORIGIN•L
HE.AÖWEAR
v
T'REK.
1945-50 doğumlularla.
'68 ruhu, Tanpınar'ın ünlü dizesi­
ni bozarak söylersek, ne içinde
zamanın, ne de büsbütün dışın­
da. William Morris'in dediği gibi:
"insanlar mücadele eder, yenilir.
Uğruna mücadele ettikleri şey,
yenilgilerine rağmen gerçekleşir. Dörtmevsim ve her koşulda
Ortaya çıkan murad ettikleri şey kullanabileceginiz, her
•
değilse, başkaları gelir ve o mü­ ihtiyaca yönelik profesyonel
cadeleyi başka bir isimle sürdü­ ve gündelik çantalar.
rür."
"Bir Artı Bir"in finalinde iki bayrak Gore·Tex kumaş öze/ligi sayesinde su geçirmeyen ve sa/uyabilen, yüksek ısı
dalgalanıyor, biri kızıl, diğeri si­ yalıtımlı kışlık giysiler ve UV filtreli, kolaykuruyan yazlık giysiler.
yah. Eleştirmen Martha Merrill'e
göre, "Bir Artı Bir" komünizm artJ
anarşizmdi: "Devrim komünizmi
yaratacaktı, ama komünizme, o
toplumu sürekli eleştiriye tabi tut-
ma imkanı eklenmeliydi. Go­
dard'ın 'bir artı bir'i bu." Tevekke­
li değil, filmin adına dair sorulara,
Godard hep aynı karşılığı veriyor: iJmür boyu kadro
"Bir artı bir iki etmez, bir eder." garantili ithal bisikletler.
"Bir Artı Bir"de "Sympathy For
The Devi!" tamama ermiyor. Sü­
rekli değişiyor; enstrümanlar deği­
şiyor, ritmler değişiyor, hatta söz­
ler değişiyor. Ve şarkı sürekli dö­
nüşüyor, gelişiyor, güzelleşiyor.
"Sympathy For The Devi!", Mer­
rill'in dediği gibi, "Godard'ın gö­
zünde devrim gibi -hiç bitmiyor,
hiç tamamlanmıyor".
'68 ruhunun en güzel tarifi "Bir
Artı Bir" galiba: Kırmızı Artı Siyah.
Ve hiç tamamlanmayan, hiç bit­
meyen bir şarkı.
Kırmızı ve siyah demişken, Leo
Ferre'yi de selamlamayı unutma­
yalım, bir Leo Ferre şarkısıyla: Bi­
k u t u p ayi s i
ze bu iki rengi verdiğin için tenk
yu şeytan.
Yücel Gölctürlc www . . com
1. Hangisi 1968 doğumlu değildir? 8. Türkiye işçi Partisi önderliğindeki Uyanış mitinglerine cevaben, Milli
a) Daman Albam b) Thom Yorke c) Kylie Minogue d) Madonna Türk Talebe Birliği önderliğindeki milliyetçiler, düzenledikleri miting­
lere ne ad veriyordu?
2. Türkiye'de şu "ilk"lerden hangisi 1968'de yaşanmıştır? a) Şahlanış b) Kükreyiş c) Havlayış d) Hortlayış
a) İlk kadın trafik polisi ve ilk kadın belediye başkanı göreve başladı
b) İlk gece maçı Ankara 1 9 Mayıs Stadyumu'nda oynandı 9. Hangi Sezen Cumhur Önal dizesi bizlere 1968'in bir annağanıdır?
c) Türkiye'de yapılan ilk uçak İstanbul'dan Ankara'ya uçtu a) Kedim çapkın ve sevimli, bekler martın gelişini, kovalar hep dişileri
d) Anneler Günü ilk kez kutlandı b) Cumartesi pazar, söylenir şarkılar, Zeki Müren de var
c) Aşk eski bir yalan, Adem'le Hawa'dan kalan
3. 1968 senesinin en önemli Broadway müzikali olan "Hair'', kaç yıl ara­ d) Duyduk duymadık demeyin, doğnı söyleyin, şimdi o kimin
dan sonra Milas Fonnan tarafından sinemaya aktanldı?
a)3 b) 1 1 c)20 d} 1 6 10. 15 Mayıs 1968'in Hürriyet gazetesi, Paris'teki devrimci öğrencilerle
polis arasında geçen çatışmayı hangi başlıkla duyurdu?
4. "68 kuşağı gençleri, 30 yıllık refah döneminin şımank çocuklanydı. Sı­ a) Paris şakilere teslim oldu b) Burası Vietnam değil Paris
nır tanımayan bir yaşam sürdüler, değerleri alt üst ettiler ve bunun c) Bir Türk öğrenci yaralandı d) Yaşasın ihtilalci gençlik
faturasını bugünkü gençler ödüyor. Onlann idealleri yüzünden iş ya­
salannda aşın cömert davranıldı ve gençler rahata alıştı." Bu inciler 11. TİP milletvekili Çetin Altan, üstüne saldıran onlarca AP'li milletveki­
2006 yılında kimin ağzından saçılmıştı? li tarafından tartaklandı. Altan, kürsüdeki İçişleri Bakanı Faruk Sü­
a) Nicolas Sarkozy b) George W. Bush kan'a ne söylemişti de böyle bir linç girişimine maruz kalmıştı?
c) Ertuğnıl Özkök d) R. Tayyip Erdoğan a) Tabii ki Nazım Hikmet büyük bir vatan şairidir
b) Sizin benden yukanda olmanız bir marangoz hatasıdır
5. Aya ilk insanlı uçuşu gerçekleştiren Apollo 8 dünyaya dönmeye ha­ c) Almanya'yı Hitler yönetti, bizi tl
i er yönetiyor
zırlanırken, 25 Aralık 1968 günü Türkiye' de kim ne dedi? d) Bir sosyalist hiçbir zaman yalan söylemez
a) Genelkurmay Bşk. Cemal Tural "ileride biz de aya uçacağız" dedi
b) Ali Avaz "ya kendimi denize atacağım ya da aya çıkacağım" dedi 12. Sinema tarihinde derin iz bırakmış şu filmlerden hangisi 1968 tarih­
c) Karadeniz köylüsü bir kadın "ayın da ırzına geçtiler'' dedi li değildir?
d) Aziz Nesin "binip füzeye gitmek marifet mi uzaya, göreyim ki seni a) Rosemary'nin Bebeği (Roman Polanski)
geç Mahmutpaşa'dan yaya" dedi b) Maymunlar Cehennemi (Franklin J. Schaffneıj
c) Arabistanlı L.awrence (David Lean)
6. Senenin simge şarkılanndan, reggae esintili "Ob-L.a-Di, Ob-L.a-Da" d) 2001 : Uzay Macerası (Stanley Kubrick)
hakkında aşağıda ileri sürülenlerden hangisi doğru değildir?
a) Beatles'ın "Beyaz Albüm"ündeki şarkılardan biridir 13. Dolmabahçe'ye demirleyen Amerikan 6. Rlo'suna karşı yapılan pro­
b) İskoç gnıp Marmalade'in cover'ı listelerde başan kazanmıştır testo eylemlerini engellemek için 17 Temmuz 1968'de İTÜ Talebe
c) Şarkıdaki Desmond karakteri Desmond Dekker'e atıfta bulunur Yurdu polis tarafından basıldı. Dövülerek pencereden ablan Vedat
d) Öztürk Serengil tarafından "Hoplama ablacım" adıyla söylenmiştir Demircioğlu, 24 Temmuz'da hayatını yitirdi. Ruhi Su, hangi parçasın­
da, "Demircioğlu bir değil / Halkımız gibi çoğul / Geliyor çağıl çağıl"
7. 1968'de hangisi ABD Başkanı seçildi? sözleriyle onu anmıştır?
a) Lyndon B. Johnson b) Richard Nixon a) Annem Beni Yetiştirdi b) Bir Sabah Uykusunda
c) Jimmy Carter d) Ronald Reagan c) Ellerinde Pankartlar d) Bu Nasıl İstanbul Zindan İçinde
38-+
14. ABD'de Sivil Haklar Hareketi'nin önde gelen isimlerinden siyah li­
der Martin Luther King 4 Nisan 1968'de öldürüldü. İki hafta sonra,
hangi sanatçı, King anısına yazılan "Why? (flıe King Of Love Is De­
ad)" isimli şarkıyla sahneden acısını haykınyordu?
a) James Brown b) Nina Simone c) Aretha Franklin d) Marvin Gaye
15. 1968'de Amerika'daki siyah mücadele Martin Luther Kin.g gibi ağır
kayıplar verirken, pek çok alanda kazanımlar da elde etti. Bunun
simgelerinden biri de Diahann Carroll'dı. Kimdir Diahann Carroll?
a) Bir televizyon dizisinde başrol oynayan ilk siyah aktris
b) Pulitzer ödülü alan ilk siyah gazeteci
c) Beyaz ağırlıklı hizmet sektöründe ilk siyah sendika başkanı
d) Bir Avrupa ülkesindeki ilk siyah ABD büyükelçisi
16. Yunanistan'da Nisan 1967'de darbeyle kurulan Albaylar Cuntası re­
jimini 20 Ocak 1968'de ilk tanıyan ülke hangisidir?
a) ABD b) Türkiye c) Libya d) SSCB
28. Türkiye'de ilk kalp nakli ameliyatlan sırasıyla önce Kemal Beyazıd,
sonra Siyami Ersek tarafından 1968'in kasım ayında yapıldı. İki has­
tanın yeni kalpleriyle 18 ve 39 saat yaşatılabildiği bu denemeler, dün­
yadaki ilk başanh örnek olan Güney Afrikalı cerrah Christiaan Bar­
nard'ın ameliyatından kaç yıl sonra gerçekleşmiştir?
a) 1 O b) 20 c) 5 d} 1
29. O yıl Güney Amerikalı Miriam Makeba, bir üçüncü dünya stan ola­
rak Batı listelerinde yükseldi. Hangi şarkıyla?
a) Zabadak b) Pata Pata c) Kokomo d} Uhuru
30. Oliver Stone, önümüzdeki aylarda gösterime girecek yeni filmi
"Pinkville"de 1968'e ait hangi olayı anlatacak?
a) Vietnam' da ABD ordusunun yapbğı My Lai katliamını
b) Meksika'da polisin kanla bastırdığı üniversite işgalini
c) İran'da 1 O bin kişinin hayatına mal olan Horasan depremini
d) Çekoslovakya'nın Sovyetler tarafından işgalini

17. "İşte, hücremin dışına bir darağacı kuruyor1ar / Geriye kaldı 25 da­ 31. Aşağıdakilerden hangisi, 1 Aralık 1968'de yitirdiğimiz Dario More­
kikam / Bütün kasaba buraya geliyor bağırdığımı duymaya I Geriye no'nun şarkılanndan biri değildir?
kaldı 24 dakikam" sözleriyle başlayıp "Şahinleri görüyorum, kargala­ a) Brigitte Bardot b) Deniz ve Mehtap
n duyuyorum I Gitmeme 1 dakika kala J Şimdi sallanıyorum, işte gidi· c) Coucouroucoucou d) Samanyolu
yorum, oh oh oh ha" diye sona eren "25 Minutes to Go" şarkısı, 1968
tarihli hangi albümdendir? 32. "Clapton bir elektro gitan fişe takar ve onu bir akustik gitarmış gi­
a) At Folsom Prison (Johnny Cash) b) Any Day Now (Joan Baez) bi çalar. Hendrix bir elektro gitarı fişe takar ve onu dişleriyle çalar.
c) Electric Ladyland (Jimi Hendrix) d) God Bless Tıny Tim (Tıny Tim) Şu anda Vietnam Savaşı'nda askerler var. Kimi dinliyorlar? Clapton?
Hayır, Hendrix'i dinliyorlar. Onlara doğruyu söyleyeni." Bu replik, fo­
18. Müzik dünyasında hangi ikili, Jack Lemmon ve Walter Matthau'nun nunda 168 isyanı bulunan şu filmlerden hangisinde geçiyor?
oynadığı 1968 tarihli "The Odd Couple" (Garip bir çift) filmine atıfta a) Reprise (Herve Le Roux, 1996)
bulunarak, albümlerinden birine aynı ismi vermiştir? b) Dreaıners (Bernardo Bertolucci, 2003)
a) Chemical Brothers b) Gnarls Barkley c) Les Amants reguliers (Philippe Garrel, 2005}
c) Tegan and Sara d) Two Gallants d) L'An 01 (Doillon, Gebe, Resnais. Rouch, 1973)

19. Popüler müzik tarihinin şu ünlü enstrümantal eserlerinden hangisi 33. 1968'de ilk kez bir Japon yazar, Nobel Edebiyat Ödülü aldı. Kim?
1968'in hitlerinden biriydi? a) Kenzaburo Oe b) Yasunari Kavabata
a) Tequila (The Champs) b) Green Onions (Booker T. & the M.G.s.) c) Yukio Mişima d) Masuji !buse
c) Telstar (The Tomados) d) Albatross (Fleetwood Mac)
34. "Ne mektubun gelir ne de selamın I Hasret kaldım bizim elin gülü­
20. Hangisi 1968'de oldu? ne/ Gözleri gönnüyor gayri anamın / Nasıl oldu yolum düştü Kölün'e
a) Dave Gilmour Pink Floyd'a katıldı b) Van Morrison Them'den aynldı il Sevdiğim dilberin dilin bilmezem I İşim yaklaştınr beni ölüme /
c} Cliff Richard Shadows'a katıldı d) Lemmy Hawkwind'dan abldı Anacığın selamını almadan / Nasıl oldu yolum düştü Kölün'e•.."
1968'de "Nasıl oldu yolum düştü Kölün'e" 45'1iğiyle Almancı Türkler
21. 1968'de hangi sanatçı evinde çıkan yangında iki çocuğunu yitirdi? arasında büyük sükse yapan "Köln bülbülü" kimdir?
a) Mar1on Brando b} Clint Eastwood c) Frank Sinatra d) Roy Orbison a) Neşet Ertaş b) Yüksel Özkasap c) Derdiyok Ali d) Gülcan Opel

22. John Lennon ve Yoko Ono'nun, bazı Amerikan eyaletlerinde teşhi­ 35. "Gerçekten de oradaydım ben, bütün mayıs ayı boyunca. Bor­
ri yasaklanan ve el konulan "Unfinished Music No.1: Two Virgins" al­ sa'nın yakılması, Odeon'un işgali, Billancourt grevi, geceleyin Al·
bümünün kapağında ne vardı? manya'dan kükreyerek başkente doğru gelen tank bir1iği söylentile­
a) Çiftin çınlçıplak fotoğrafı b) Vietnam dilinde "go home" yazısı ri arasında oradaydım ben. Ama gerçekte hiçbir şey görmemiştim.
c) Cigaralık içen bir bebek resmi d) Yanan bir Amerikan bayrağı İçtenlikle konuşmak gerekirse, gökyüzünde tek bir duman bulutu­
nun izini bile anımsayamıyorum. XVI. Louis, Bastille'in düştüğü gün
23. 1968, Bob .Oylan için müzikal açıdan sönük bir yıl oldu. Aşağıdaki­ avlanmaya gitmiş, sarayına döndüğünde de o akşam güncesine şu­
lerden hangisi, Dylan'ın biyografisinde '68'e ait olaylardandır? nu yazmış: Hiç." 1968'de Paris'e okumaya gitmiş bir İngiliz genci olan
a) Motosiklet kazası geçirdi b) J. Cash'in TV şovuna kabldı ana karakterin ağzından yazılmış bu satır1ar hangi romandan?
c) W. Guthrie anısına konser verdi d) Kitabı ''Tarantula"yı yayınladı a) Metroland (Julian Bames) b) Zamane Delikanlısı (Regis Debray)
c) Kara Plak (Hanif Kureishi) d) Altın Damla (Michel Toumier)
24. Hangi nesnenin 100. yılı 1968'de kutlandı?
a) Çengelli iğne b) Dalgıç elbisesi c) Daktilo d) Barometre 36. 1968 tarihli, sadece erkeklerin katıldığı bir referandumda çıkan so­
nuç uyarınca, hangi ülkenin hükümeti kadınlara oy hakkı tanımıştır?
25. Hangisi o yıl hayatını kaybedenlerden biri değildir? a) Fas b) Malezya c) İsviçre d} İtalya
a) Amerikalı romancı John Steinbeck
b) Fransız ressam-heykeltraş Marcel Duchamp 37. "O yıl mayıs 1 2 ay sürdü I Sen ve ben henüz yeni doğmuştuk I Je­
c) Sovyet kozmonot Yuri Gagarin an-Paul Sartre ve Oylan düet yapıyordu / Lenin ve Rimbaud çember
d) Yunan şair Yorgo Seferis çeviriyordu I İki kere iki dört etmiyordu bundan böyle / Şiir sokağa
taşmıştı I Yüzlerimizi yeniden tanıyorduk / Her şeyin mümkün oldu­
26. Sadun Boro ve ailesi 2 yıl, 1 O ay, 13 gün süren dünya turunun so­ ğuna inanıyorduk 1968'de I Ama tarihi yeni baştan yazamadık I
nunda, 14 Haziran 1968'de, İstanbul'da onbinlerce kişinin akın ettiği Ölüm Vietnam'da çiklet çiğniyordu I Tanklar Prag'ın çiçeklerini ezi­
bir törenle krallar gibi karşılandı. Boro'nun, limana gurur1a yanaşbr­ yordu .'' Şarkımızın adı: "1968". Kim söylüyor bu güzelim İspanyol­
•.

dığı teknesinin adı neydi? ca şarkıyı?

1
a) Şans b) Talih c) Kader d) Kısmet a) Paco lbaiiez b) Joaquin Sabina c) lsmael Serrano d) Llufs Uach

27. Hangi Leo Ferre şarkısında '68 isyanından bahis yoktur? 38. 1968'de hangi fırbnalı aşk son buldu?
a) L'ete 68 b) Comme une fille a) Yılmaz Güney - Nebahat Çehre b) Fikret Hakan • Hümeyra
c) Paris, je ne t'aime plus d) Avec le temps c) Tamer Yiğit - Sevda Ferdağ d) Türkan Şoray - Rüçhan Adlı

-+39

39. İngiliz Muhafazakar Parti milletvekili Enoch Powell, 1968'de yap1ı­
ğı bir konuşmada "İngiltere eğer göçmenlere dur demezse kan gölü­
ne dönecek'' demişti. O sıralar stüdyoda şarkılar kaydeden Beatles
elemanlan, bu ırkçı diskuru protesto mahiyetinde, yeni bir şarkının
sözlerine toplu konutta yaşayan Pakistanlılann hikayesini de ilave
etti ve kaydetti, ancak bu versiyon hiçbir zaman yayınlanmadı. Han­
gi ünlü şarkıydı bu?
a) Gel Back b) Across The Universe c) Let it Be d) Don't Let Me Down
40. 1968'de ilk doğum kontrol hapının piyasaya sürülmesinin üzerin­
den sekiz yıl geçmişti. O yıl "cinsellik insan haya1ının üremesiyle
olan gerçek bağını korumalıdır, başlamış üreme sürecine doğrudan
müdahale haramdır" diyerek doğum kontrolü ve kürtaj hakkına doğ­
rudan müdahale etmeye kalkışan kimdir?
a) Papa 6. Paulus b) Orson Welles c} General Franko d) Salvador Dali
41. 1968'de feminist hareket daha önce benzerine rastlanmayan hangi
eylemle ses getirdi?
a) ABD'de güzellik yanşması törenini basmak
b) Yasadışı kürtaj yaptırdıklarını açıklayan 343 kadının manifestosu
c) Amerikan üslerinin tel örgülerine kendini zincirlemek
d) Toplutaşım araçlannda erkeklere iğne batırmak
42. "Kendimizle küstük banşbk / Bazı şeylere çok zor alıştık / Ergen­
llklerimiz vardı geçti / Çoğumuz çoluk çocuğa kanştık" sözleriyle
"Sene 1968" şarkısını söyleyen kimdir?
a} Selda b} İlhan Şeşen c) Leman Sam d) Süavi
43. Fransa'da mayıs isyanından sonra, haziran ayında yönetimi kontrol
albna alan Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle 25 Ekim'de Türkiye'ye
geldi. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından Fransızca ''Vive La
France" (Yaşasın Fransa) sözüyle karşılanan de Gaulle, bu jestin al­
tında kalmayarak, konuşmasını Türkçe bir cümleyle tamamladı ve
"Türk halkına Fransa'dan selam" sundu. De Gaulle, bu cümlede
Türk halkı için hangi sıfatı kullanmıştır?
a) Kahraman yüce b) Ulu yiğit c) Mert cesur d) Mümtaz yılmaz
40-+
44.Türkiye İşçi Partisi'ne yakınlık duyan ve sosyalist fikirleri savunan
üniversiteli gençlerin örgütü Fikir Kulüpleri Federasyonu, "halka açıl­
mak" ve "kır örgütlenmesine gitmek" maksadıyla 1968'de düzenle­
nen ıv. Kongresinde kısaca hangi isimde karar kıldı?
a) Dev-Yol b) Dev-Sol c) Dev-Genç d) Dev-Güç
45. 1968 Türkiye'de televizyonun milat yılıydı. Ankara televizyonunun
deneme yayınlarından birinde, 6 Şubat'ta, ilk televizyon oyunu olarak
canlı yayınlanan eser aşağıdakilerden hangisidir?
a) Şair Evlenmesi (Şinasi)
b) Lüküs Hayat (Ekrem-Cemal Reşit Rey)
c) Harput'ta Bir Amerikalı (Cevat Fehmi Başkurt)
d) Vatan yahut Silistre (Namık Kemal)
46. Türkiye'nin nüfusu 1968'de yaklaşık 38 milyon, 2000'de ise 68 mil­
yondu. Gazeteler 31 Mart 1968 tarihinde, Dünya Sağlık Örgütü'nün
raporlarında yer alan tahmini duyuruyordu: "2000 yılında Türkiye'nin
nüfusu ........ olacak." Bu tahmini tahmin edebilir misiniz?
a) 11 O milyon b) 44 milyon c) 79 milyon d) 65 milyon
47. 1968 yılında Eurovision'da İspanya'yı temsil etme görevi verilen Jo­
an Manuel Serrat, "La la la'' isimli bir şarkı yazıp Katalanca okuya­
cağını ilan etti. General Franko'nun dikta rejimi altındaki ülkede Kata­
lanca bir şarkının İspanya'yı temsil etmesi hayal bile edilemezdi. Ser­
rat bestesini verip devreden çıktı. Massiel'in İspanyolca seslendirdi­
ği "La la la" ile o yıl İspanya Eurovision'da kaçıncı oldu?
a) Birinci b) ikinci c) Üçüncü d) Sondan birinci
48.Shakira "1968" isimli şarkısında "henüz hayatta değilken, ah neler
neler kaçırmışım" diye hayıflanıp dünyayı isyana çağırdığını tahmin
ettiği dört ismi sıralıyor... Şarkıdaki dörtlü aşağıdakilerden hangisi?
a) Russell mı, Guevara mı, Şarlo mu, Kari Marx mı?
b} Hendrix mi, Malcolm X mi, Einstein mı, Rubinstein mı?
c) Rousseau mu, Luther King mi, Sartre mı, Gagarin mi?
d) Freud mu, Pink Floyd mu, Venüs mü, İkarus mu?
49. "Freud'un dönemlerinden birine çakılmış bir insan nasıl bezdirirse,
68 kuşağının 'biz o meşhur 68 kuşağıyız' teraneleriyle hayatlannı sür­
düren üyeleri de bezdiriyor. Hep bir eli çabukluk var işlerinde, söz­
lerinde. Yazdıkları romanlar, yaptıklan filmler, resimler kötü, olduk­
ça zayıf. (...) 'İyi' işler ortaya koyanlarının 'biz 68 kuşağı' diye guguk­
lu saatin guguğu gibi hafta başı ötmeyenler arasından çıkmış olma­
sı da, bilmem o denli tesadüfi midir?" Böyle yazıyordu Perihan Mağ­
den, Cogito dergisinin Bahar 1998 tarihli "Mayıs '68" özel sayısında.
Yazısının başlığı aşağıdakilerden hangisiydi?
a) Edalı işveli 68 güzeli b) 68'1iler gidiyor kızların gözü yaşlı
c) Sen neymişsin be abi d) Ne hayrın dokunur ne bir şey umulur
50. Aşağıdaki kitaplardan hangisi 1968'de Türkiye'de yasaklanarak
toplatılan kitaplar arasında değildir?
a) Türkiye'de Sosyalizm 1848-1925 (Kerim Sad�
b) Umut (Andre Malraux)
c) Hayatım ve Hatıratım (Rıza Nur}
d) Kadın - Bağımsızlığa Doğru (Simone de Beauvoir)
51. 1968 Ses Sinema Art.isti Yanşması finalistleri arasında aşağıdakiler­
den hangisi yoktu?
a) Seyyal Taner b) Kadir İnanır c) Sümer Tilmaç d) Arzu Okay
52. 1990 yılında, "68'1inin Türküsü" adlı parçada '68'lilere "yüz yaşında
bir çocuk gibisin" diye kim seslendi?
a} Cem Karaca b) Ali Rıza Binboğa c) Bora Ayanoğlu d) Tımur Selçuk
53. CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit, "göz göre göre iç çatışmaya or­
tam hazırlanıyor" diyerek Başbakan Süleyman Demirel'i kime özen­
mekle suçladı?
a) Enver Hoca b) Salazar c) Mao d) Enver Paşa
54.24 Aralık 1968'de "Ortak Pazar'a Hayır" kampanyası başladı. Han­
gisi dönemin karakteristik sloganıdır?
a) Türkiye Avrupa'ya pazar olamaz
b) Avrupa'yla ortaklık, çarşı-pazarda açlık
c) Türke Türkten başka ortak yok
d) Onlar ortak, biz pazar
55. 1967'nin bol ödüllü i'The Graduate" (Mezun) filminin şarkısı "Mrs. 59. 1963'te öldürülen Amerikan Başkanı John F. Kennedy'nin dul eşi
Robinson" 1968 boyunca dillerden düşmedi. Siman & Garfunkel'ın bu Jacqueline Kennedy'nin Aristotle Onassis'le evlenmesi, 1968'in ga­
klasiğini sonraki yıllarda aşağıdakilerden hangisi cover'lamadı? zetelerinde "dünyayı şaşırtan izdivaç" başlıklarıyla yer aldı. İzmir do­
a) lndigo Girls b) Lemonheads c) PJ Harvey d) Bon Jovi ğumlu Yunanlı armatör Onassis, eskiden kimin sevgilisiydi?
a) Edith Piaf b) Maria Callas c) lrene Papas d) Müzeyyen Senar
56. Ses dergisinin değerlendirmesine göre 1968'in müzikte dört dev is­
mi hangileridir? 60. "Herkes gibi biz de 68 Mayıs olaylanna şaşkınlıkla tanık olduk. O
a) Ajda Pekkan, Berkant, Mary Hopkln, Tom Jones dönemki gençler tarafından pek o kadar kötü gözle görülmedim" di­
b) Nilüfer, Alpay, Joan Baez, Engelbert Humperdinck 1 yen, işgalci öğrencileri desteklemek üzere üniversite konuşmaları
c) Tülay German, Erkin Koray, Dalida, Johnny Mathis 1 yapan, birkaç yıl sonrasında da o gençlerle birlikte Liberation gaze­
1
d) Kamuran Akkor, Ertan Anapa, Rita Pavone, Nicola di Bari • tesini kuran filozof Jean-Pauı Sartre 1968'de kaç yaşındaydı?
aj 56 � ro tj � d) �
5'1. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi genel başkanı Alpaslan Türkeş'in
11buralarda gençlik, çeşitli sportif ve kültürel faaliyetlerde bulunuyor, 61. İstatistiklere göre Türkiye'de 1955 yılında 50 bin olan gecekondu
kendilerine judo da öğretiliyor, komünistler memleketi sahipsiz sa­ sayısı, 1968'de kaça yükselmiştir?
nıp da sokak hakimiyeti kuramazlar" sözleriyle savunduğu koman­ a) 150 bin b) 500 bin c) 700 bin d) 250 bin
do kamplannın ilki 1968 yazında nerede kurulmuştur?
a) Ayvalık b) İzmir c) Silivri d) Adana 62. Mexico City Olimpiyatlarında 200 metre koşusunda altın ve gümüş
madalya alan iki Amerikalı siyah atlet, Tommie Smith ve John Cartos,
58. Hangi Afrika ülkesi bağımsızlığını 1968'de kazandı? 1 kürsüde seremoni esnasında Kara Panterler Partisi'ni destekleyen
a) Sierra Leone b) Çad c) Ekvator Ginesi d) Madagaskar 1
1
hangi protesto eylemini gerçekleştirdi?
1 a) Amerikan bayrağını yırttılar
1 b) Siyah eldivenli yumruklannı kaldırdılar
1
c) "Siyah güç" yazılı bir pankart açtılar
'
1 d) Milli marşı kürsüde oturarak dinlediler

ro. 1968 yılından itibaren "kırdan kente doğru silahlı mücadele" yürüt­
mek için İstanbul Üniversitesi ve ODTÜ'de örgütlenmeye başlanan
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nun (THKO) İstanbul ve Ankara'daki
1
1 lider isimleri kimdi?
1 a) Deniz Gezmiş - Hüseyin İnan
1
b) Ulaş Bardakçı - Mahir Çayan
1
1 c) Doğu Perinçek - Şahin Alpay
1 d) Mihri Belli - Muzaffer Erdost

64. Fransa'da '68 isyanının elebaşlarından Daniel Cohn-Bendit diyor ki:

"Ne zafer şarkısı ne de cenaze marşı söylüyoruz. Sadece ..............
1 diyoruz.1' Noktalı yerleri doğru cümleyle doldurursanız, Kızıl
1 Dany'nin 1988'de yayınladığı ve '68 liderleriyle yaptığı röportajlardan
l
oluşan kitabının adını bulacaksınız.
J
1 a) Dans edemeyeceksem bu benim devrimim değildir
1 b) Kaptan yemeğe çıktı ve tayfalar gemiyi ele geçirdi
1
1 c) Biz devrimi çok sevmiştik
l d) Hayallerini yak evi ısıt

65. Aşağıdaki albümlerden hangisi, 1968'de Brezilya müziğine damga

vuran Tropicalismo hareketine bir selam niteliği taşımaz?
a) Mutation (Beck)
b) Smokey Rolls Down Thunder Canyon (Devendra Banhart)
c) Ringleader of the Tormentors (Morrissey)
d) Rei Memo (David Byme)

66. 1967-68 sezonunda hem lig şampiyonluğunu hem federasyon kupa­

sını kazanan takım hangisidir?
a) Beşiktaş b) Eskişehirspor c) Fenerbahçe d) Galatasaray

67. Situationist lnternational'in kurucusu yazar ve sinemacı Guy De­

bord'un 1967'de yayınlanan ve isyan günlerinde elden ele dolaşan ün­
lü kitabının adı nedir?
a) Gösteri Toplumu b) Kötülüğün Şeffaflığı
c) Hoş Cinayet d) Hız ve Politika

68. O yıl yapılan Altın

Mikrofon Şarkı Yanşması'nda birinci olan TPAO
Batman Orkestrası hangi türküyü seslendirmişti?
a) Meşelidir enginde dağlar meşeli
b) Leblebi koydum tasa gız annem
c) Müdür beyin yeşil kürkü yeni çıktı bu türkü
d) Tabancamın sapını gülle donatacağım

1 .d, 2.a, 3.b, 4.a, 5.a, 6.d, 7.b, 8.a, 9.c, 10.b, 11.a, 12.c, 13.b, 14.b, 15.a, 16.b, 17.a, 18.b, 19.d, 20.a, 21.d, 22.a, 23.a, 24.c,
CEVAP
25.d, 26.d, 27.d, 28.d, 29.b, 30.a, 31.d, 32.b, 33.b, 34.b, 35.a, 36.c, 37.b, 38.a, 39.c, 40.a, 41.a, 42.b, 43.b, 44.c, 45.a, 46.c,
ANA TARI 47.a, 48.c, 49.a, 50.d, 51.d, 52.a, 53.c, 54.d, 55.c, 56.a, 57.b, 58.c, 59.b, 60.b, 61.b, 62.b, 63.a, 64.c, 65.c, 66.c, 67.a, 68.a
 ses ile gölge TUNCER ERDEM

uyku

karanlık mahzenlerde bir ışık gibi akar kış geceleri, saatlerin akışını duymadan

denize varan yolları görürsün sabahları, uzaklarda güneye koşan bulutlar, gözlerinde soğuğu örten sis

midye yataklarında, ağır akıntılarla salınan balık sürüleri . . . i l k ışığın suya düşmesiyle uyanan

bir tekneni n yelken açmayı bekleyişidir uyumak, ışık çoğaldıkça sararan bir yosun kayalarda
 M OGOLLAR KISİMI
..
2
Kırk yıllık grupla söyleşimizin ikinci ayağında, onlara ne çok şey borçlu olduğumuzu, nasıl bir boşluğu
doldurduklarını bir kez daha anladık. Moğollar, yaptıkları kadar, yapamadıklanyla da, yapamadıklarını
ı
anlayışıyla, anlatışıyla da güzel. Tarihte, coğrafyada, siyaset meydanında küçük bir yolculuğa çıkıyoruz... !..-

MUDDY wareRS ile HaTAvf

Moğollar ilk kurulduğunda Anadolu pop olc;ırak Moğollar 1968-69
anılıyordu. Sonradan Anadolu rock denir oldu. Sol üstten, saat
istikametinde:
Arada nasıl bir fark var?
Murat Ses, Aziz
Taner Öngür: 1968'de rock'tan çok pop kavramı Azmet, Taner
kullanılıyordu, pop art vardı mesela. BeatJes'a, Öngür, Cahit
Berl(ay, Engin
Stones'a filan pop deniyordu. Anadolu pop, beat
Yörükoğlu
formatından gelip halk müziğinden, kültüründen
beslenen ve buraya ait yeni bir müzik yaratma
amacıydı. '61 anayasasının getirdiği açık bir or­
tam vardı, sosyalizm konuşulmaya başlanmıştı,
toprak reformları, Köy Enstitüleri yeniden günde­
me gelmişti. iyi bir tartışma ortamı vardı, gelece­
ğe umutla bakılıyordu. Bizim de müzikal anlamda
çözümümüz Anadolu pop'tu. 1993'te yeniden bir
araya geldiğimizde, pop düzeysizlik anlamı taşı­
yordu, Rock formatı, özellikle progressive rock bi­
ze daha uygun geldiği için Anadolu rock dedik.
Bunun da arkasında şöyle bir şey var: Modern­
leşme, kapitalizme geçiş; bu dönüşüm kaçını�
mazdı. Köyden kente son büyük göç dalgası ya­
şandı. Anadolu lstanbul'da yaşıyor; kentleşme,
dünyayla bir iletişim kurma özlemi içinde. Ama
hiçbir bilgisi, donanımı yok, kimse yardımcı olmu­
yor. Onların gençleri, bakıyorlar rock'çular var,
özeniyorlar, içlerinde acayip fırtınalar yaşıyorlar.
Arabeske kayıyorlar, beyaz bere takıyoı'lar. Ana­
dolu rock, hem sosyal, hem müzikal açıdan bura­
dan bakarak söylenmiştir. Türkü barlara gidenler­
le rock barlarına gidenler birbirleriyle iletişim kur­
muyor. Türkü barlara gidenler rock'çulara özen�
yor, ama rock barlara gidenler onları adam yerine
koymuyor. Ama bunlar zamanla aşılacak şeyler.
Kabahat kimsenin değil, kabahat Türkjye'nin mo­
dernleşmesini doğru dürüst planlamayan, hatta
kendi rantları adına alabildiğine koyvermiş olanla­
rındır. Sağ iktidarlar bU toplumun gelişme sürec�
ne dinamit koymuşlardır. O yüzden bu kadar sos­
yal problem yaşıyoruz. Bugün türbanla uğn;ışıyo­
ruz, ama kökeninde badem bıyık var esasında.
Buna benzer bir sürü şey... Anadolu rock, bütün
bunları simgeleyen, bitmemiş bir süreçtir. Müzik
olarak nedir? Sivri burun çizme, deri pantolon gi­
yip, saçları uzatıp biraz Cem Karaca taklidi yapa­
rak türkü söylemek değildir elbette. Onlar da ken­ gösteriyoruz ve o saygıyı da istiyoruz karşımızdan. bay "Batsın bu dünya• deyince rock'çu mu oldu?
dilerine Anadolu rock diyorlar, ama bunları ayırt Acımızdan ölsek, bildiğimiz yoldan, bildiğimiz fe� Sibel Can'la, papyon kravat klip yaptı. Bizim roc­
etmek müzik eleştim1enlerine düşer. sefeden şaşmayız. Neye muhalifiz? O da çok ker'lardan bir tepki duymadım.
Cahit Berkay: Şöy1e toparlayabilir miyiz? Pop,

1
açık: Emeğin sömürülmesine, paylaşım alanında­
"para nerede, ben oradayım" amaçlı bir müzik ki haksızlıklara, küresel ısınmaya . . . Taner 16 se-
üretimi. Rock'un ise hala
muhalif bir felsefesi var. Türkü barlara gidenler r�k'çulara özeniyor, rock barlara
Rock'un tiraj ve raüng kay- gidenler onlan adam yerıne koymuyor. Anadolu rock,
gusu yoktur. Ben bir parça- sosyal, müzikal açıdan buradan bakarak söylenmişti.
yı ne hissettiğimi, düşün-
düğümü, neye karşı olduğumu ifade etmek için ne evvel "Alamı" diye parça yaptı. Buradaki sam�
kaydederim. Moğollar'ın birinci kaygusu, gerçek miyeti, Moğollar'ın bu samimiyetini görmek bizim
anlamıyla rock felsefesini hissettirme, yaşatma ruhumLızu biraz okşar kırkıncı yılda.
(gülüyor)
ve insanlara sunmaktır. Faso fiso müzisyenler Öngür: Rock'u herkes başka türlü anlatabilir; kul­
değiliz, "reçetesi yoktur'' derler ama, para getire­ lanılan enstrümandan hayata bakış açısına, çok
cek müziğin ne olduğunu bilen insanlarız. Ama geniş bir yelpazedir. içinde hayata sağcı, faşist
hiçbir zaman oraya yönelmedik. Niye dağılmıyo­ açıdan bakan da vardır. Rock'a, 20. yüzyılın so­
ruz, niye dağıtmıyoruz bu inancımızı? Bu felsefe­ nunda gezegenin halk müziğidir diyebiliriz.
mizle beraber üstJendiğimiz sorumluluğa saygı Berkay: Pardon, biraz sinirlendim. Orhan Gence-
Öngür: Açıkçası, rock'a bu kadar sahip çıkma ni·
yetinde değilim. Bir kavrama körü körüne sahip
çıkmak da anlamsız. Biz kırk yıldır beat'ten gelip
rock'a ve belki rock ötesine giden, belki Anado­
lu'yla bütünleşen, belki bütün bölge geleneğini
takip eden, kendine has bir grubuz. Buna Anado­
lu rock demek doğru mu, bilmiyorum. Belki de
değil. Ama Anadolu rock'un arkasında ne olduğu­
nu, en azından benim ne kastettiğimi anlatmak
istedim, Herkes bunu kastetmiyor olabilir, "Avru­
pa Yakası" dizisinde komik bir figür Anadolu
rock'çu olarak tanıtılıyor. Haksız da değiller, öyle
tipler de var. Ama ben onlarla aynı fikirde deği­
lim. Mesela kökler konusunda çalışmalar yapan
arkadaşlarımız var. Ama sadece Ankara bölges�
nin oyun havalarından yola çıkıp egzantrik kıyafet-
lerle ve dansöz oynatarak o köklere ulaşılmıyor,
Bunu da ayrıca belirtmek isterim. Çünkü kökler
denilen şey gerçekten çok derin. Ozanlarımız, şa­
irlerimiz, bir edebiyat geçmişimiz var. Biz bunca
yıldır uğr;;ışmamıza rağmen tam olarak kavrayabil­
miş değiliz.
Anadolu pop - Anadolu rock aynmını, birlikte ça­
lıştığınız iki solistle özetleyebi lir miyiz? "Banş
Manço Anadolu pop, Cem Karaca Anadolu
rock" demek yanlış olmaz herhalde.
Öngür: Bu doğru bir yaklaşım. Birmingham Üni­
versitesi'nde müzik araştırmaları yapan bir lngili­
zin, Stephen Nunn'ın analizini okuyayım size:
"Saykodelik, progresif rock unsurları kullanılarak
ortaya çıkan bu sentez müzik, birçok zıt kavramın
birleşmesinde aracı bir rol oynamıştır. Mesela
eski.yeni, folk-rock, birey-toplum, Bat�Doğu ve ge­
leneksellik"gelişim gibi ayrımları bir potada erit-
meyi başarıp bir anlamda yeniden üreterek top­
lumsal bir başkaldırıya önayak olması örnek gös­
terilebilir," Bu bir lngilizin görüşü; bizi dinledikten,
araştırdıktan sonra vardığı sonuç. Biz bunları dü­
şünüyor muyduk? Düşünüyorduk tabii, belki daha
fazlasını. Ama bu şekilde dile getiremedik; belki
biz söyleseydik, iddialı bir şey olarak algılanabilir­
di. Bizde Batılı uzmanlara kendi insanımızdan da­
ha çok önem verilir ya, onun için okudum bunu.
"Sentez" meselesini açalım mı? Demin "rock'a
gezegenin halk müziği denebilir" dedin ...
Öngür: Yalla bizim bu konuda, kendi becerileri­
mizin sınırı içinde yapabildiklerimiz var, bir de ya­
pamadıklarımız var. Olayı iki yönden ele alalım.
Müzik deyince, enstrümanlardan, notalardan,
bunların yüzlerce yıllık geleneğinden bahsediycr
ruz. Türk enstrümanları, Türk kökleri deyince,
başta bağlama var. Her bölgede ayrı bir çalınış
biçimi, bir sürü de stili var. Başlı başına bir alan,
oraya daldın mı kaybolabilirsin. Erdal Erzincan
belki bugün bunu en ileri götüren adam. Bizim
ona erişmemiz mümkün değil. ama onunla bu­
nun sohbetini yapabiliyoruz. Kökler deyince, illa
o kökleri bütün detaylarıyla alıp yapmak değil,
onu samimi bir şekilde anlamaya çalışmak
önemli. "Oradan şöyle bir şey alayım da şununla
birleştireyim, iyi gider" şeklinde yüzeysel bir yak­
laşımdan bahsetmiyorum. O köklere, geleneğe
saygı göstermek, onu anlamaya çalışmak lazım.
O insanlar 2000'1i yıllarda
yaşamadılar, ama "biz da, Bağlamayı ve gitarı aynı anda titreştirebiliyoruz. Bu kolay
ha moderniz, dolayısıyla değil. Muhteşem bir zenginliğin üstüne doğmuşuz,
üstünüz" diye bir ukalalık bunlardan beslenerek yeni şeyler üretmeliyiz.
da olamaz herhalde. Her
çağın kendine göre bir ruhsal gelişimi var, onlar
belki bizden çok daha üstündü ruhsal açıdan,
Metin And deyince. şamanlara kadar gider olay.
O kadar basit şeyler değil. Hoş, biz bunların hep­
sini alıp yapabiliyor muyuz? Hayır. Yapabildiğimiz
ölçüde yapıyoruz, ama nasıl yapılması gerektiği­
ni, nasıl yaklaşılması gerektiğini biliyoruz en
azından. O köklerde Doğudan gelen tüm felsefe­
lerin süzüldüğü bir kültür var. Bir Alevi-Bektaşi
kültürü var, halk edebiyatı var, bunların hepsi ha­
kikaten çok derin şeyler. Bugün ezoterik konula­
ra meraklı insanlar genellikle Hint, Kızılderili ve­
ya Zen takılıyor. Ben hepsini takip etmiş birisi
olarak, Kızılderili meskalito deneyinde neler ya­
şandığını, Zen ustalarının neler söylediğini biliycr
rum, ama bizim Alevi dedelerinin veya dervişlerin
neler söylediğini de bildiğim için, bunların yaba­
na atılmayacak, hatta birçoğundan çok daha ev­
rensel boyutta şeyler olduğunun farkındayım.
Mesela, Hatayi "Onaltı bin alemi bir zerrede gör­
müşem" diyor. Bir dizesini daha söyleyeyim:
"Cehennemde ateş yoktur, herl<es kendi ateşini
yanında götürür." Bu gezegende yaşamış olan,
yaşayacak olan herkesin sırrını çözmeye çalıştığı
şeyler, bu ülkenin folklorunda, halk kültüründe
fazlasıyla var. Onlara biraz daha iyi yaklaşmak
lazım. Türkiye toplumunun yüzyıllardır en büyük
sorunu şu: Doğu ile Batının ortasında, bütün
çağlar boyunca göçlerin kesiştiği bir yerdeyiz.
Çok zengin birikimi olan bir toplumuz, ama bu­
nunla baş edemiyoruz, bundan bunalıma giriyo­
ruz. Halbuki, buradan çok güzel şeyler yaratabili­
riz. Avantacı zihniyetle baktığımız için, hiçbir şe­
ye derinliğine yaklaşmıyoruz.
Sentezin bir ayağı bu, öbürü ne?
Öngür: Tamam, Doğu güzel de, bir de Batı kültü­
rü var. Müziği, felsefesi, edebiyatı, şiiri ... Hepsi
başlı başına bir olay... "Batılılar bizi sevmiyor,
AB'ye almayacaklar" deyip Batı düşmanı olmak
ne kadar salaklıksa, Erkin Koray'ın yaptığı müzi­
ğe Batıdan bakarak, "ben daha Batılı oldum Er­
kin Koray'dan, Doğu müziğine öyle bakıyorum"
demek de salaklık. Affetsinler kardeşlerim. lstan­
bul'da yaşıyoruz. Burası da gezegenin önemli bir
noktası, her yer gibi. Batı kültürü, orada yaşanan
bütün deneyler de çok önemli, burada yaşanan­
lar da çok önemli. Hepsine aynı değeri verip doğ­
ru algılarsak, bir şey çıkarabiliriz.
Berkay: Biz, Moğollar olarak, bağlamaya, kabak
kemaniye, yaylı tanbura, gitara ve bas gitarın
tellerine aynı anda rezonans yaptırabiliyoruz, on­
ları aynı anda titreştirebiliyoruz. Bu kolay değil.
Hepsinin aynı anda titreşebilmesi için o enstrü­
manların gerisini bilmek lazım. O alet en iyi ne­
rede titriyor, nerede titrerse kötü tınlıyor? Bana
"bağlamayı gitar. gitarı da bağlama gibi çalan
adam" diyorlar. Gitarda pek olmuyor ama, ya­
vaş yavaş oraya da geliyorum. Bağlamadaki tek­
nikleri gitarda bayağı kullanıyorum. Bağlamayı
ise hiç diğer bağlamacılar gibi çalmıyorum, yaylı
tanburu daha çok çello gibi çalıyorum ... Anadcr
lu'dan beslendik ve bir sentezimiz oluştu. Ta­
ner'in söylediği o müthiş kültürel çökelti burada
birikmiş, birikmiş, birikmiş ... Muhteşem bir zen­
ginliğin üstüne doğmuş insanlanz; yapacağımız
iş aklımızı, eneoimizi kullanıp bunlardan besle­
nerek yeni şeyler üretmek.
Öngür: Sevgiyle yaklaşmak lazım. Cahit dedi ya,
bağlamayla bas titreşiyor, orada Muddy Waters
da, Hatay! de titreşiyor. Onları anlayınca, birlikte
titreşiyorlar zaten. "Şunu da koyalım, böyle bir
paket yapalım" değil bu, içten bir şey...
Sentez bahsini George Harrison'la bağlayalım
mı? O da sitarla gitan buluşturdu.
Öngür: Bir şarkısı var. "My Sweet Lord" diye, Aşık
Veysel'in "Sen Varsın Orda"sıyla karşılaştırdığım
zaman, aynı şeyleri söylediklerini görüyorum.
"Sen Varsın Orda" Allah'a güzelleme... ''Hu çeker
iniler çalınan sazlar / Kükremiş dalgalar coşar de­
nizler / Güneş doğar perdelenir yıldızlar / Saçar
kıvılcımlar sen varsın orda... " Gözleri görmeyen
bir adam güneş patlamalarını görebiliyor. onun ar­
kasında Allah'ın olduğunu düşünüyor, kendince
öyle yorumluyor... George Harrison da ·nasıl
adlandırdığın önemli değil" diyor bir söyleşide,
"Lord, Allah, bilmem ne. Hepimiz o okyanusun bir
dam!asıyız" . ., Ne olduğu bilinmeyen o kavrama,
yaratıcı kavrama bir güzelleme... Buna katılınır ka­
tılınmaz, o ayrı mevzu. Nereden geliyor Aşık Vey­
sel'e bu esin? Alevi kültüründen, Türk tasawu­
fundan, Ve kendine göre yorumluyor. George Har­
rison'a nereden geliyor? Hıristiyan kültüründen,
Budizmden, şurdan burdan... Hepsi birleşiyor, ser
nuçta iki şarkı birbirine çok benzeyebiliyor. Geor­
ge Harrison'ın öyle bir evrenselliği vardır. Hakika­
ten dünyalı bir adamdır, bir ülkeye mal etmek
mümkün değildir onun müziğini. Slide gitarı dün­
yada en melodik, en anlaml ı çalabilen adamdır.
Çok sevdiğim bir insandı. Bizi de tetikleyen, Ana­
dolu pop konusunda düşünmeye iten biriydi.
Biraz Turgut Berkes'in kulaklannı çınlatalım mı?
Öngür: Cahit' le Turgut, Lennon-McCartney gibi.
Epey parçaları oldu...
Berkay: Turgut bizim hissettiklerimizi, şarkı sözü
olarak ifade edemediğimiz şeyleri ifade etmiştir.
1993 sonrası Moğollar'da önemli yeri var. Mese­
la, en tedirgin parçamız "Bişey Yapmalı"nın söz-
leri onundur. Çok saydığım gerçek bir rock'çudur.
Öngür: "Kanıtlar Kanatlı"daki sözler hala geçerli:
"Kanıtlar kanatlı, devletin malı ne tatlı...'' Sonra,
"Bir ileri Bir Geri", "Ekimin Günahı Yok" ...
Berkay: "Romantik bir şey yaz allahını seversen''
dedim, ''Ekimin Günahı Yok"u yazdı. "Birden mi
eridi onlarca yıl / Tonlarca yıl böyle mi geçti... "
(gülüyor)
Öngür: "Yürüdük Durmadan"daki sözler de çok
güzel. Turgut, kısa heceli Türkçe kelimelerden
çok güzel bir müzikal ritm yaratıyor.
"Bişey Yapmalı" Susurluk üzerine, değil mi?
Berkay: Ta kendisi. Ama Susurluk'tan önce yazıl­
dı. Ve cuk oturdu.
Çiller, "devlet için kurşun atan da, kurşun yiyen
de şereflidir" demişti...
Öngür: Bugün farklı mı?
Hem farklı, hem değil. Fark şu: Susurluk döne­
minde "Bir Dakika Karanlık" eylemi yapanlar,
geçen sene "devlet içi n kurşun atanlar"ırı dü­
zenlediği Cumhuriyet mitinglerine katıldılar.
Öngür: Cumhuriyet mitingleri çok karışık bir kcr
nu ... Mesele, Tüı1<iye'nin küresel kapitalizme kar­
şı verdiği tepkinin çelişkili olmasından kaynaklanı­
yor. "Erdemir satılıyor, o satılıyor, bu satılıyor, ya­
bancılar alıyor... " Buna karşı, dünyadaki gelişme­
leri fazla takip etmeyen insanların ilk tepkisi ulu­
salcı bir yaklaşım olacaktır. Bu kaçınılmaz; bayrak­
lar da çıkacaktır ortaya. Ama bu kadar çok bayrak
ve bu kadar çok öfke bir araya gelince, insana
nasyonal sosyalizmi hatırlatıyor. Tehlikeli boyutla.
ra varabilecek bir gidiş. Ama, ülkenin bütün kay­
nakları satılırken bu tepkiye direkt "faşizme yakJa.
şıyorsunuz'' damgası vurmak da yanlış olur.
Ama o m tingleri, özellikle Ankara'daki ilk mitin·
i oradan çıkan feryadın Ankara'ya ulaşmaması, o
gi düzenleyenlere baktığımızda, "derin devıenn
ünlü isimlerini görüyoruz.
Öngür: Toplumsal tepkiler manipüle edildi çünkü.
Berkay: Mitingleri asıl ateşleyen AKP'nin fütursuz
gidişiydi. Soldan da, sağdan da bir sürü insan
vardı. Haklı çıkarmak için söylemiyorum...
Öngür: Hrant Dink'in cenazesine katıldım doğal
olarak, cumhuriyet mitingine katılmadım. ikisinde
de benzer bir tepki var aslında. Fakat algılama bi­
çimleri ve yönelişleri çok farklı. Küresel kapitaliz­
min baskısı, AB durumu, Türkiye'nin modernleş­
me süreci, bu süreci AKP gibi din öncelikli bir ya.
pıyla geçirmek zorunda kalması ... Bayağı karışık
bir resim çıkıyor ortaya. Pozisyonlar sürekli deği­
şiyor... Bu arada, biz müzisyen, sanatçı olarak
nasıl bakacağız? Ben aslında biraz şüpheyle ba­
kıyorum, her şeye şüpheyle bakıyorum.
Dink cinayetinin şüphe kaldınr bir yanı var mı?
Öngür: Hayır, hayır, onun kesinlikle şüphesi yok.
Cinayetin öncesinde, sonrasında. yapılanlar da
gayet açık. Susurluk'tan bin kat daha büyük bir
skandal. Ve kimlerin neler yaptığı ortada.
Berkay: Ben yurtseverlerle milliyetçileri ayırıycr
rum. Aynı kefeye koymuyorum.
Öngür: Ben de başka bir cephe açıyorum: Geze­
gensever olarak adlandırıyorum kendimi. Yurtse­
verlik bana dar geliyor.
Şemdinli de Susurluk kadar önemli değil miydi?
Berkay: Şemdinli var, Malatya var, var oğlu var.
Dağlıca'ya ne demeli?
Berkay: AKP'li bakan kalktı, "keşke ölüleri gel­
seydi" dedi. O olayda da medyanın toplumu nasıl
manipüle ettiğini gördük.
Öngür: Medya denince aklıma nükleer santral
geldi. Doğan Grubu ihaleye girmeyi planlıyor, Ay­
dın Doğan'ın kızı Arzuhan Doğan Yalçındağ da,
TÜSIAD başkanı olarak çıkıp şöyle diyor: "Nükle­
er santralde çok geciktik."
Buyrun bakalım. Bizim adı­ Doğan Grubu ihaleye ginneyi planlıyor, TÜSİAD başkanı
mıza karar veriyorlar. Anti­ Arzuhan Doğan Yalçındağ da "nükleer santralde çok
nükleer kampanyada eli� geciktik" diyor. Anti-nükleer kampanyaya başlıyorum.
den ne geliyorsa yapmaya
kararlıyım. 1993'ten bu yana anti-nükleer kam­
panyalar sağlam bir temel edindi. Cumhur Ersü­
mer elini masaya vurup "kim ne derse desin yap­
tıracağım" demişti, ama yaptırmayacağız.
Bu temmuz Sivas katliamının 15. yıldönümü.
"ıssızlığın Ortasında"yı Sivas katliamı üzerine
yazmıştınız, değil mi?
Berkay: "lssızlığın Ortasında", iki film müziğinin
harmanlanmasından oluşan bir parça. iletişim
imkanlarının o kadar gelişmiş olmasına rağmen
insanları kurtarmaya gidilmemesi korkunç bir
şey. O infialle yapılmış bir parçadır. Her konseri­
mizde çalıyoruz. Sivas katliamının unutulmaması,
unutturulmaması gerekiyor.
infial dedin. O otelin altında kebapçı açtılar.
Berkay: Dalgalarını geçtiler. O insanları kebap
yaptılar, arkasından da kebapçı açtılar. Orada na­
sıl yemek yiyebiliyorlar, anlamış değilim.
Hürriyet'in Sivas katliamı manşeti "Aziz Nesin
isyanı ydı.
"
Öngür: Fazıl Say'ın çıkışıyla ilgili bir bağlantıyı an­
latayım. Metin Altıok da Sivas'ta yakılarak öldürü­
lenlerden. Fazıl Say, 1998'di galiba, lstanbul
Festivali bünyesinde Kültür Bakanlığı korosunun
da katıldığı Metin Altıok oratoryosu yazmış. Ölü­
münün nasıl olduğu da videoda gösterilecek.
AKP iktldara yeni gelmiş, Erkan Mumcu da kültür
bakanı. Fazıl Say'ı tehdit ediyor: "O görüntüyü ya-
yınlama, yoksa koromu çekerim." Şunu anlamı­
yorum: Erkan Mumcu AKP hükümetinin küttür ba.
kanı olarak Sivas olaylarının videoda görünmesin­
den acaba neden gocunuyor?
Şevket Kazan faillerin avukatıydı .. .
Berkay: Sonra da Adalet Bakanlığı yaptı.
Öngür: Fazıl Say'ın bu kadar kızgın olmasının ana
nedenlerinden biri de uğradığı sansürdür. Fazıl
Say'ın çıkışı tartışılırken bu hiç hatırlatılmıyor, bu
konuya girilmiyor. O girmek istiyor, ama sokmu­
yorlar. Bir otelde 37 kişinin yakılmasını, orada ya.
nan bir şairin hayatını anlatan bir müzik eserinde
o olayın videosunun gösterilmesine hükümet ni­
ye karşı çıkıyor? Karşı çıkıyorsa, gocunduğu bir
şey vardır. Bu olaylar bitmiyor ne yazık ki. Papaz,.
ların peşinde manyak katiller dolaşıyor. O arada
bazı adamlar TV'de ''misyoner faaliyetleri arttı,
gizli kilise evler var!" diye bas bas bağırıyor. Cin&
yete teşvik eden insanlar var televizyonlarda.
Böyle bir ülkede yaşıyoruz ve böyle bir zamanda.
Berkay: Biz bunlardan kaygu duyuyoruz. Kafamızı
yoran konulardan şarkılar yapmayı da kendimize
görev biliyoruz. Şimdi bir şarkı yapıyorum, "Man­
da Maganda" . . . Müstemleke anlamında manda
ve bundan yararlanan magandalar. Bu şarkıda
Hrant mutlaka geçecek. Belki doğrudan bir Hrant
Dink parçası da çıkabilir, bilmiyorum.
Öngür: Ben Serap Yağız'ın albümünde ("Suların
Uğultusu") bir şarkı yaptım. "Dileyaman" diye Er­
menice güzel bir uzunhava var. Hrant Dink'in anı­
sına yaptık. Serap da çok güzel söyledi.
Kırkıncı yıl programında neler var?
Öngür: Yıl boyunca konserler olacak. Yakında bir
albüm çalışmasına giriyoruz. Parça aday adayları­
nı tespit etmekle meşgulüz. Ama genel sound,
konsept aşağı yukarı belli. Sosyal, politik konular
olacak, ama hayatın güzel taraflarını anlatan,
aşktan bahseden şarkılar da olacak. Sound biraz
'70'1er, riffler zaman zaman biraz daha sert...
Öyle olmasını arzu ediyoruz.
�
Berkay: Sloganlarımız da var. Nükleer santra-
le hayır! Küresel ısınmaya hayır! Zamana ha-
yır! Kırk sene oldu ya! (gülüyorlar) Şirket çe-
�
<:s
şitleri vardır ya, sınırlı sorumlu, anonim filan
diye... Moğollar olarak sınırsız sorumluyuz.
Öngür: Biz sinirli sorumluyuz, sinirleniyoruz
�
�
çünkü. (gülüyor)
Berkay: Sınırsız sinirli sorumlu... (gO/üyor)
•
Babylon'da bu ay
4-5 Nisan, 23:00 Eric Tnıffaz
9 Nisan, 21:30 The Counterfeit Stones: Rolling
Stones tribute grubu yüksek eğlence vaat ediyor,
kulube bir Stones üyesi kılığında gelmenizi rica
ediyor.
11 Nisan 23:00 Flrewater: "lşılda, elektrikli şehir,
,
ışılda!·· diye diye göbek attıran Fi­
rewater, "şehir yanar, sen söner­
sin tersine'' ruhunu punk diline ter­
cüme ediyor. Belki de rock'n'roll
daha önce hiç bu kadar dünyalı ol­
mamıştı. Grubun lideri Tod A'in
adını Joe Strummer, Robert Plant
gibilerinin yanına altın yaldızlı harf­
lerle yazıyoruz. Bush'un tekrar baş­
kan seçilmesiyle kendini Doğu yol­
larına vuran punk seyyahı Amerika
lı Tod A, son Rrewater albümü
"Golden Hour"da Balkanlar'dan
Asya'ya harika bir seda oluşturdu.
Flrewater rock'unda en az gümbür­
deyen gitar ve davul kadar önemli
bir enstrüman var: Clap hands, bil­
diğimiz alkış, el çırpma, bir elin nesi, ikT elin sesi.
Bunu o gece onlardan esirgemeyeceğiz.
12 Nisan, 23:00 Shantel
16 Nisan, 21:00 Shlnlng: Norveçli topluluk, Kub­
rick'in aynı adlı kült filmindeki Jack Nicholson·ın
oynadığı karaktere rahmet okutur türde. Myspa
ce'lerinde "96'dan beri hayatınızı mahvediyoruz" Firewaıter
mottosuna, mikrofondaki Kvarforth'un başından
aşağı kanlar akar halde vecd içinde fotoğraflan
eşlik ediyor. Babylon'un ve geceyi borçlu olduğu­
muz Bantçılann ilginç bir gece yaşacağından şüp­
heniz armasın. Kuzey diyarların black metali, Shi­
ning'de ambient kilise çanlarıyla ve zımpara vokal­
le iyice kararıyor... Daha tanıdık
progresif ve deneysel gezinmeler,
tedirgin edici görkemli finallere t&
şınayor. Taze kan arayanlar kana,
kaosa doyacak! Gecenin açılışında
ise Oandadadan'dan bildiğimiz
Berke Can Özcan, Feryin Kaya ve
Burak lrmak'ın elektronik altyapılar
üzerinde gezinen "'jazzy" projeleri
123 var.
18 Nisan, 23:00 DJ Mehdi: Hip­
hop'çu kanı taşıyan Fransız OJ, da
ha önce Rock'n Coke'a da konuk
olmuş ve çok beğenilmişti.
22 Nisan, 21:30 Attıena bümü dalında Grammy ve birçok ödül sığdıran
24 Nisan, 21:00 Baba Zula Sanchez, Latin topraklarının en iyi hikaye anlatıcı­
25-26 Nisan, 23:00 Poncho Sanc­ larından biri. Yeni albümü "Rise Your Hand"den
hez: Latin dunyasının efsane addettiği Latin caz çalışmalarını da seslendirecek olan üstadın sihri­
üstadı Poncho Sanchez, baharla gelen sıcaklığın ne kulaklarımızı açalım...
artmasına yardımda bulunacak bir performansla 29 Nisan, 21:30 Gevende: Eskişehir'in gezgin gru­
Babylon sahnesine çıkıyor. Otuz yıllık müzik kariye­ buna Portekizli bas klarnetçi Tobias Klein ve e
rine yirmiden fazla albüm, birbirinden ünlü isimler­ Man Bites Dog, Amsterdam Klezmer Band gibileri­
le gerçekleşen performanslar, En iyi Latin Caz Al- nin gitaristi Damien Cluzel eşlik edecek.

Gitarcafe'de bu ay 17 Nisan, 2 1:00 Muammer Keten­ The Gutter Twins

2 Nisan, 21:00 "Cadının Bohçası Yo­
la Çıktı" (Yazan ve oynayan: Esme­
ray)
3 Nisan, 21:00 Jazz Guitar Night
(19:30'dan itibaren caz
gitar atölyesi)
4 Nisan, 21:00 A-Oa-Ko
5 Nisan, 21:00 Gitar ile
Tar
11 Nisan 21:00 "Göçe­
,
be Şarkılar"
12 Nisan, 21:00 Babil:
BI Dünya Müzlk
13 Nisan, 21:00 Akın Eldes
14 Nisan, 21:00 Murat Usanmaz Qı.­
artet (Flamenko-Latin caz)
GePGenç Festival
Santralistanbul, 11-16 Nisan tarihlerinde bu yıl ikincisini idrak edeceğimiz GeP­
GeNç FeSTiVaL'e evsahipliği yapıyor. "'Komşuluk" teması etrafında buluşula­
cak etkinlikler dizisinde yokyok! Konserleri, sinema, tiyatro ve dans gösterim·
!erini, forumlar ve atölyeleri koşuşturma içinde takip edeceğiz. Naomi Klein'ın
NoLogo'daki lafını unutmadan: "Bugün radikal olmak. komşunla iyi geçinmekle
mümkün .. ." Aynntılar www.gepgencfestival.net adresinde ...
Kırıka
1960 öncesi şehirli hallı müziği gele­
neklerinden beslenip serbest şarkılar
i:ıreten Kınka, beraberinde Dionysos ru­
hu, zeybekler, rembetil<olar, Bektaşi ne­
fesleri getiriyor. lstanbul Blues Kumpan­
yası'ndan Salih Nazını Peker'in grup ar­
kadaşı Sarp Keskiner'i de yanına kata
rak önayak olduğu grubun ilk lst.anbul
konseri 24 Nisan'da Ghetto'da.
coğlu
1 8 Nisan, 21:00 Kafdağı Topluluğu
21 Nisan, 21:00 Sarp Maden Eylem
-
Pelit - Turgut Alp Bekoğlu Trio
23 Nisan, 21:00 Klez­
mez
26 Nisan, 21:00 Hele­
sa: Doğu Karade­
nlz'den Türküler (Kon­
ser öncesinde Özcan
Alper'in "Büyükanne /
Momi" filminin gösteri­
mi yapılacak)
Gltarcafe sahnesi haffanııı birgilnil ama­
törgruplara ayrılıyor. Ayrıntılar www.gl­
tarca.fe.com'da.
'90'1arın alternatif rook'unun iki büyük
ismi, Screaming Trees'in Mark Lane­
gan'ı ve Afghan Twins'in Greg Dulli'si
epeydir beraber çalışıyorlardı, geçen ay
bir ilk albümle beraberliklerini The Gut­
ter Twins adıyla taçlandırdılar: "Saturna­
lia" şerefine, iki ustayı 4 Mayıs't.a Yeni
Melek'te izleyeceğiz...
Festivalin yan etkisi
Bu yılki lstanbul Film FestiVali'nln
bol bol yan etkinliği (konserler. par­
tiler, sergiler. atölyeler). dolayısıyla
bol bol yan etkisi var. Kısaca:
Oylan yorumlan: Todd Haynes'in fil­
mi ''l'm Not There" şerefine, 5 Ni­
san Cumartesi gecesi Ghetto'da,
Mehmet Güreli, Teoman, Sertab
Erener, Demir Demirkan ve Emre
Aydın [)yfan şarlııları çalıp söylüyor. Eyüboğ1u'nun küratörlüğü, Esen Ka­
'68 partisi: "68 ve Mirası" başlığı
rol'un tasarım danışmanlığında ye­
altında gösterilecelı 11 filme müzilı­ niden kurgulandı. Filmden dev fo.
toğraflar, metin ve ses parçacıkları
li bir cila. Roll'cular evdeki CD'lerini
eşliğinde festival boyunca Bilsar Bi­
toparlayıp 8 Nisan Salı gecesi Dogz­
nası'nda.
star'da olacaklar. lhsani'den Rolling
Stones'a, Caetano Veloso'dan Leo Söyleşi: Murat Belge, Fatmagül
Ferre'ye çevrimiçi devrim havalan... Berktay, Ertuğrul Kürkçü ve William
Klein "68 ve Mirası" söyleşisi için
Yalandan Rolllng Stones: Festival­
10 Nisan Perşembe öğleden son­
de hem Scorsese'nin hem de Go­
sası Bahçeşehir Üniversitesi'nde...
dard"ın Stones'lu filmleri var. Bir de
Ders: Marc Caro 13 Nisan Pazar.
tıibute band Counterfeit Stones'un
Tony GaUif ve Abderrahma-
konseri: 9 Nisan Çarşam­
ne Sissako 15 Nisan Sa
ba, Babylon'da...
lı, Michael Ballhaus 16
''L'Avventuranyı Yeniden
Nisan Çarşamba öğleden
Kurgulamak: Antonio­
sonralan Akbank Sanat'ta
ni'nin ''L'Awentura"sı bir
sergi salonunda Selim sinema dersi veriyor.

46-+
 il
rolldergisi@yahoo.com il

The Doors Experience Merih Akoğul'dan "Standards"

Avusturyalı The Doors Experience, aslına en Memleketin hamarat deklanşörlerinden Merih Akoğul,
yakın duran Doors tribute grubu addediliyor. 10 Nisan - 04 Mayıs arasında Pg Art Gallery'deki sergi­
sinde "günlülı yaşamın sıradan detaylannı bağrına ba­
san, hatıra ile sanat arasında gelip giden görsel alanda
kendi dilini oluşturan fotoğrafın" standartlarıyla başbaşa
bırakıyor bizi. Sergide yer alan fotoğrafların adlan da caz
standartlarının adlarıyla paslaştınlıyor ve buradan bir fo­
toğraf felsefesine yol alıyoruz.. .
Cevdefpaşa Cd. No: 1513 Bebek I Tel: 0.212.263 33 90

Jason Jim" Boiler tarafından 2001 yılında

•

kurulan ekibin sahne ·performansıyla Morri­ Kayıtsız 1. Gezici Tahran Bienali

son hayranlan ihya olacak, reenkarnasyona Algımızı belirleyen temel 30 Mayıs - 6 Temmuz arasında ev­
inanmayanlar bir daha düşünecek. Kertenke­ unsurlardan biri de me­ vela lstanbul'da konaklayacak olan
le krala saygı duruşu 5 Nisan'da, Pulp sahne­ kan. Kişiyi "enformasyon ı. Uluslararası Gezici Tahran Bienail
sinde 22:00'de başlayacak. kapitalizminin süreçleri elı­ için son
seninde, lıüresel kurgular­ başvuru ta­
la oluşan sosyo.politik, rihi 21 Ni­
Devotchka kültürel, ekonomik uçu­ san. Amirali
Mariachi - Çingene kırması, indie işi bir hafif rumlann üzerine düşünmeye davet eden" karma sergi Ghasemi ve
caz, epey gaz. .. Coloradolu dörtlünün Doğu
"Kayıtsız", 5 Mart - 16 Nisan 2008 tarihleri arasında Serhat Kök­
Avrupa ezgileri, tereminli, tubalı, buzukili folk- Beyoğlu Akbank Sanat'ta gezilebilir. Sunumlar ve atöl­ sal 'ın küra­
ye çalışmalanyla desteklenen serginin küratörlüğünü törlüğünü
Başak Şenova üstlenmiş. üstlendiği
bienalin
başvuru
Lambdalstanbul'dan "Makili" çağnsı "kentsel kıskançlık" üzerine:
Her çeşit disipline ve dünyanın her
yerinden herkese açık olan bu sanat
etkinliği için elleri kaşınanlar, hiç
durmadan www.biennialtehran.com
adresine uğrayıversin.

punk'lan diskoteğimizde lıendine çoktan yer

edinmişti. Siouxsie & The Banshees, Frank
Sinatra ve Velvet Underground ruhuna layıkıy­
la nüfuz ettikleri cover parçalarıysa işin kre­
masıydı. Geçen senenin sempatik filmi "Litt­
le Miss Sunshine" için yaptıklan şarkılarla
başta Grammy olmak üzere birçok ödüle
aday gösterilen grup, Radyo Eksen'ln davetiy.
le 15 Nisan'da garajistanbul'da olacak...
The Alan Parsons Uve Project
Progresrr ve senfonik
rock'un tecrübelf ismi
Tatminle tatminsizliğin ifade�si: Kusursuz An
"Kusursuz an"lann tarifi imkansız, oı.asılığı ve olanaksızlı·
ğı tedirgin edici. Sakınan göze çöp batar misali. .. Res­
sam Leyla Gediz, "Kusursuz An" adlı yeni serglsiy1e, o
çöpü retinaya kadar saplıyor; huzursuzluğunu, yaşadığı
Altı ayda bir Gist!
Esas olarak dans ve tiyatro sahalanrr
daki yenilikçi ev sahipliğiyle önem
kazanan Garajistanbul, "çağdaş" ka\4
ramını, bu terimin gerekliliğini, mo­
dem ile çağdaş arasındaki farklan tar·
tışnıaya açıyor. Tartışmanın mecrasını
da bir dergiyle pekiştiriyorlar: Ele aldığı
konulan en ince aynntısına
kadar didikleyerek okurunu
ve kendini öğrenmeye, arr
lamaya, yorumlamaya ve
değiştirmeye davet eden

� Alan Parsons bir kez da­

ha lstanbul'da. 5 Ni­
san'da Bostancı Gösteri
lkilemleri ya da bir anlık sakinliğini tualine döküyor. Res­
samın araştırmacı kişiliği galerinin dLNarlanna taşınıyor,
Gist adlı neşriyat altı ay.
da bir yayınlanacak...
tatmin ve tatminsizlik arasındaki seylirciyi de içine çeki­

.�...
t9l9' .
Merkezi'nde, aynı
zamanda mahir bir pro­
düktör ve ses mühendisi
yor. Leyla Gediz'in arayışı, belki de h•3pimizin arayışıdır.
Sergi, 5 Nisan - 3 Mayıs tarihleri ara::ıında Galerist'te...
Radyo Üniversite
olan Parsons'un sahnede ne çalımlar attığına
Vatani hizmetini Konya Ereğli'de ifa
tanık olacağız. . . Su Yücel'den "Yansımalar" etmek durumunda kalan bir ahbabımı­

"-i1
Su Yücel, ressamlık hayatının çeşitli dönemlerinden seç­
zın gece nöbetlerindeki sıkıntıyı Radyo

,�I
meleriyle Bebek'teki Almelek
Üniversite bastırmıştı. Selçuk Üniversi­
Nordik & 02GG Sanat Galerisi'nde. Gündelik
tesi iletişim Fakülte­ -

r.
Kadıköy Karga'nın canlı konser dizisindeki hayatın imgelerini, lstanburu
si'nin radyosunda
akustik cereyan bu ay elektronikaya dönüyor
ve sahneyi Nordik ve D2GG (Daire 2: General
lstanbul yapan objeleri, ba-
zen de doğa betimlemelerini
reklam, konuşma vs.
- --- =-=-;
az, indie'den elektro­
Gramofon) paylaşıyor. Can Söylemez'in gör-
sel kaptanlığında zenginleşen Alican Tezer ve
tualine hıırçın fırça darbeleriy-
le geçiren Yücel, sanki unut­
niğe, klasik rock'tan ı, e>�Jllt-<:> :
Türkçe popa uzanan
Onur Balaban'dan müteşekkil Nordik'in ambi- tuğumuz bir yavaşlığın izini,
ent kompozisyonlarının ardından, Gökhan Go- bir renk cümbüşüyle, coşkun diskografi geniş, çeşitli, zevk sahibi.

1
ralı ve Gökhan Deneç'ten deneysel, çok kat­ bir harekoetle takip ediyor. Konya'ya yolunuz düşmezse, www.sel­

J
·vansımalar", 17 Nisan'a cuk.edu.tr/radyo.htm adresinden
_J
manlı bir doğaçlama içinde minimal bir dinle-
tiye bırakacağız kendimizi 11 Nisan gecesi. ..
J
dek süre.cek... dinleyebilirsiniz.

-+47
1 1 N isan Cuma S . 2 1 : O
 ROLL KITAPUGI

Ahmet Güntan Toplu Şiirler -1976-2005 (YKY)

Angela Davis Eğer Şafakta Gelirlerse (Agora)-------._
Bejan Matur lbrahim ' in Beni Terketmesi (Metis)
Cevat Çapan (haz.) Şiir Çevir, Denize At (Cumhuriyet Kitaplığı)
Cormac McCarthy ihtiyarlara Yer Yok (Kanat)
Eduardo Galeano Biz Hayır Diyoruz (Metis)
Gary L. Francione Hayvan Haklarına Giriş ( iletişim)
Haydar Ergülen Nar -Toplu Şiirler 1 (Merkez) -------.
llhami Algör Karabakal Ölüyor (Everest)
J.C. Mlchael Ateş Karınlı (Sel)
Jack Kerouac Yolda (Ayrıntı)
John Updike Tavşan Kaç (Alef)
Leo Perutz Kıyamet Günu Ustası (Kanat)
Matthijs van Boxsel Aptallık Ansiklopedisi (Ayrıntı)
Metin Gönen Paradoksal Sanat Sinema (Versus)
Müge iplikçi Cemre (Everest)
Nurdan Gürbilek Mağdurun Dili (Metis)
Oktay Rıfat Danaburnu (YKY)
Turgut Uyar Göğe Bakma Durağı (YKY)
Ulrich Brökling Disiplin (Ayrıntı)
o

Modernitenin lanetli çocuğu

Namı hallı yürüyen, etkisi baki kalan Jim Morrison, kanayan, kaynayan bir kişilik olarak geçti gitti bu dünyadan. Psikanalist Didier Lauru'nun
Türkçeye yeni kazandırılan kitabı, hem tekil hem toplumsal düzeyde, Morrison personasmın ayrıntılı bir analizini yapmaya koyuluyor...

Jim Morrison, kendi tekilliğini şiirine,
kaygılarına. korkularına, kabus ve düş­
lerine tercüme etmeye çalışır. Verili,
özel bir döneme dahil olduğu ortadadır:
Doğumu dünya savaşına denk gelir, Ko­
re Savaşı sırasında çocuktür, Vietnam
Savaşı sırasında eıgen .
O, modemitenin lanetli çocuğudur. için·
deki kasvetli yanla rezonans gösteren
dünyamızın karanlıK çehresini araştır­
maktadır.
Yaşarken, kendi mitsel figürünü medya­
ya ve kitleye yem olarak vermişti. Sevi­
lecek ve hayran olunacak bir figür, bü­
tün bir gençliğin özdeşleşebileceği bir
kült imaj.
O, bir isyanın cisimleşmiş haliydi, aynı
zamanda da ölçüsüzlüğün: Otoriteyle
ilişkisinde ölçüsüz, başta alkol olmak
üzere izinli ve izinsiz uyuşturucularla
ilişkisinde ölçüsüz_
Hiçbir ılımlılık, hiçbir sınır, onun yeni dı..ı­
yumlara yönelik yatıştınlamaz susuzlu­
ğunu gideremez.
Taşkın itl<iselliğini gemlemeyi başar&
maması onu bir idol haline getirir, böy­
lece ona rnitik bir boyut verir. Sağlığın­
da zaten yoğun olan bu boyut, ölüm h&
beri verildiği andan itibaren giderek bü­
yüyecek ve günümüzde de varlığını sür­
dürecektir.
O, "dizginsizce haz alma"yı bilen kişiyi
temsil etmektedir; en azından bunlar­
dan biridir. Varoluşundan, alkolden, ka­
dınlardan, uyuşturucudan ve rock and
kaldığı hadım edilmeden kurtulur. O
canlı bir figürün cisimleşmiş halidir;
üm
t bir klana hakim olan ve bu neden­
le bütün kadınlaı'ın sahibi olan mitsel il­
kel sürü babasının dengini temsil edi­
yordu. Morrison şiirlerinde uyuşturucu­
dan defalarca söz eder: yaşamı içinde
ve ölümcül yazgısının ivediliği içinde
merkezi bir işgal eden alkoldense daha
az söz eder.
Kendilerine sınır dayatılmasını ve h&
dım edilme tehdidini genellikle acı için­
de yaşayan ergenler, "We want the
world and we want it now!" (Dünyayı is­
tiyoruz, hem de şimdi istiyoruz) şeklin­
deki bu muhteşem özgürlük ve ütopya
çağnsı karşısında nasıl suskun kalabi-
lirler?
Mayıs 1968'i hatırlatan itkisel slogan:
"Her şey, hemen şimdi!"
Bu erteleme imkansızlığı tipik anlamda
eıgen bir veridir, çünkü onlann hisset­
tikleri temel güçlük itkinin evcilleştiril­
mesidir. Zaman akışının, bu arzunun
gerçekleşmesini beklemenin öğrenilme­
si nazik bir iştir. Her şey ergeni itkisel
gereKlerini anında tatmin etmeye iter.
Eıgenler, kendi işaretlerini, başka de­
yişle kendi öz kimliklerini bulabilmek
için başkalanndan, özellikle anne-baba­
larından farklılaşma yönünde kimi za­
man yaşamsal bir tekillik ihtiyacı hisse­
derler.
Bir kademe daha yukarda, önlerine ç�
kan çeşitli psişik alanlan araştımıak
için, ama aynı zamanda başkalanndan
farklılaşmak için her türden tuhanıklan
yaraMar. Morrison, kendi tuhaflığını or­
taya sererken, kendi tekilliğinin bir bölü­
münü üstlenir, ama özellikle tüm bir
gençliğe bir özdeşleşme imkanı sunar.
Gerçekten de bu gençlik kendini onda
bulmuştur. Mitin onun ölümünden epey
sonra varlığını sürdünnesi, ergen olsun
ya da olmasın, birçok kişinin kendini
onun temaları, aşırı tavırlan, tuhaflığı ve
isyanı içinde tanımlamaya devam ettiği­
ni göstermektedir.
Morrison, aşk, ölüm, savaş ve nefret
üzerine, ebedi temalar üzerine ve varo­
luşsal bakımdan temel önemdeki sorı..ı­
ıar üzerine güçlü ve özgün fikirler ifade
ünü ve belirgin tavır ahşlanyla birlikte,
onun kahramanlık konumuna, sınır du·
rumdaki kahraman haline erişmesine
yeter.
(...) Onun tuhaflığı, tuhaf tekilliği, ünü­
nün doruğunda olduğu yıilann modemi­
tesine nasıl bir karşılık vermektedir?
Ölümünden bu yana ergen ve yetişkin
kuşaklann onu övıııeye devam etmeleri­
ni nasıl açıklayabiliriz? Bizim postnıo­
demitemiz içinde de bu denli güçlü blr
rezonansla temsil ettiği imleyen hangi­
sidir?
Şan şöhret içinde ölmüş ebedi ergen
imleyeni midir? Çok erken yaşta yaşa­
mını yitirecek kadar kanatlannı yakmış
olan ölüm meleği midir? Bizim en arka­
ik ve en güçlü imleyenlerirnizi temsil et­
mek amacıyla kısa bir süreliğine yeryü­
züne gelmiş bir meteor mudur?
Sınır, Morrison'u temsil eden. ardına s�
ğındığı imleyene varana dek her yerde
somutlaşmıştır: "Kapılar", "Ttıe Doors".
Grup adının çoğulluğu onun tekilliğini
kolay kolay gizleyememektedir. Kendine
özgü eşiklerden geçmeye yönelmiştir.
Onun ükenmiş
t narsisizmi, kişiliğinin
geçici dengesi ve tekilliği bir süre sonra
depresyonun kıyılannı arşınlamasına yol
açacaktır. Fazlasıyla atipik olan bu dep­
resyon, onun özne konumunun bir baş­
ka yüzünü ortaya koyar. "Öte tarafa"
gitmek isteyen kişi, hudut bölgesine, sı­
nır duruma yerleşir.
Didler Lauru .. Jirn Morriscın -Kahrama­
•

roil'dan haz alan kişi, herkesin maruz etmektedir: Bütün bu koşullar, şeytansı nın Sınır Durumu" (Versus)

+\9

STEVE WYNN
Muzlu plak
'80'/i yılların ındie efsanesi /uentfal band
Dream Syndicale'in /iden sekizino solosu
"Crossıng Dragon Bridgew; yayınladı.
Kendini en çok benzettiğin kurgusal ka­
rakter kim?
Eskiden kendimi bir kurgu karakteri zanne­
derdim. Ama esas adamım Tazmanya C&
navan. Kaptırdım mı. enelji gelir ve iyi iş çı­
kartınm doğrusu.
Sence tüm zamanların en iyi albümü ne?
Buna oevabım her allahın günü değişebilir,
ama genellıkle Television'ın "Marquee M<>
on' albümü oluyor. iki gitar-bir davuldan
müteşekkil bir grubun nasıl olması gerekti·
ğine dair bir kullanma kılavuzu gibidir. O a�
büıııü, nadide bir klasik arabayı parçalarına
ayırmaya karar vermiş blr oto-tamircisi eda­
sıyla dinlerdim. Müthiş mühendisliğin yanı.
sıra, egzanttlk terclhle11e iç içe geçen par-
çalan hayretle izledim ve bu beni dlreksiy<>
na geçmeye itli.
"Star Trek" mi, •star Wars" mu?
"Vıld11 Savaşlan"nı hiç izlemedim. 'Uzay
Volu"na da sardıramaınışnm. Benim terci­
him Stars On 45 grubu. iyi parçaları vardı.
Damak tadı açlSlldan cleğll de, �beyin ta­
dı" açısından ideal yemişin ne?
Ayçiçeği çekirdeği. Kabuklu ve tuzlanmamış
olacak. Çekirdek çitledlğim zaman bir mut·
lak zen durumu hasıl oluyor, bir tür fiziksel
mantra yaşıycrum. Çuvalı alıp başıma çök·
ti.ıın mü, artık başka bir boyuta geçiyorum.
Üstelik kafam da diğer boyutlardaklnden
daha iyi işliyor.
Esin kaynakların kimler?
Lenny Bruce ve Miles Davis. Diğerleri, aynı
temanın türevfen sadece.
Altına imza atmış olabilmek istediğin baş­
yapıtlar neler?
Disneytand, Rolling Stones'un "Exlle On
Main Sueet" albümü ve AMC Gremlln m<>
del bir araba.
Gizli yeteneklertn var mı?
Mutfakta iyiyim, güzel eyliyor beni.
Şiar edindiğin bir nasihat?
Bir keresinde John Coltrane, Mlles'a şöyle
demiş: "Moruk, bazen soloya başladım mı,
nasıl du�mı bilemiyorum: Miles da
dönüp "belki de aleti ağzından çıkaımayı
denemelisin" demiş. Ne zaman dunnam
gerektiğini öğrenmeye çalışıyorum.
Satın aldığın, çaldığın ya da ödünç aldığın
en iyi şey ne?
Saydığın üç maddenin altına da şunu yaz:
llK Velvet Underground plağı...
(Popmatrers. çev:Şahan Nulıog/u)
LONG BLONDES
Nostalji değil tarih
ilk albümlerindeki parıltılı punk'/arıyla
göz alan lngiliz ekip, ''Couples"la yo­
luna devam ediyor.
Yeni şartulannızdan blrt lngııız man­
ken Erin O'Connor'ın adını taşıyor...
Kate Jackson: Başka şarkılarda da
popüler kültüre atıfta bulunmak iste­
dik. Ama bu sırf nostaljiden kaynaklan­
mıyor. Eğlence dünyasının ve şönretın
başka bir biçimini aramak denebilir
belki. Bu intemet çağıyla kıyaslanınca
eskiden hiçbir � bu kadar kolay ula­
şılabilir değildi. bir takım ünlülerin gün
boyunca neler yaptığını daldka dakika
takip etmek glbi bir dun.ım yoktu. Erin
O'Connor bu dünyanın parçası değll gı.
bl, sanki belli bir çağa ait de değll.
Ona saygı duyuyoruz bu yüzden.
Kendinizi kuşağınızdan fari<lı mı hlsS&
dlyorsı.ıuz?
Kate: Biı sınırda bir kuşağız. 20. yüz­
yılda doğduk. ama olgunluğumuzu 21.
yüzyılda yaşıyoruz. llkgençllğlmlz sona
ererken daha Oltada lntemet diye bir
şey yoktu. iki ayrı kuşağa dahli olduğu­
muz gibi bir duygu var hepimizde.
Long Blondes'un örnek aldığı gruplar
hangllerl?
Screech Lotıder: ·so·ıerin başında
Solt Celi. The Associates gibi gruplar
hem gayet tutıaf, asabi müzlkler yapa­
blllycr, hem de ticaıf başan yakalayab�
liyordu. Geçenlerde başanlı ilk albüm­
lerin ardından adeta ticari açıdan lnt�
har sayılabilecek işler yapan gruplar
hakkında bir makale okudum, OMD.
JESCA HOOP
Kate Bush'a kısrnet
Tom Waıts ve Kathleen Brennan'ın
çoaıklarının dadısı, ilk albümü "Kıs·
mel"ı nıhayetpişirdı.
Albüme başladimızda, kafanızda özel
bir sound v211 mıyd? ı
Ana hedefim küçük, samimi bir dina­
miği daha olağandışı bir hale getirmek·
ti. Bunun için, şarkıları biraz. daha rlt·
me yasladık; ses efektleri gibi şeylere
de yol verdik. Albümü gerçek1en neşeli
kılmayı, onun modemle geleneksel
arasında bir geçiş olmasını istedim.
Bazı şarkılan geleneksel biçimde. bazı­
larını ise daha modem bir yaklaşımla
yazdım.
Özellikle "Out the Back Door"ıla ne
tür bir etl<klen bahsedebiliriz?
Muhtemelen erken dönem, '20'1erin,
'30'1arın, ·40·ıarın cazı ile hlphop. "lô-
Dexys Midnigtıt Runners mesela. De­
mek ki insanlar risk alıp gerçekten ı�
ginç bir şeyler yapmaya koyUlabillyor­
muş. Böyle davranışlar kabul görmüyor
artık. Ama biz akıntıya karşı yüzüyoruz
galiba, ·couıples"ı yaparken "Some<>
ne To Drtve 'iou Home"un başansını
sürdürme git>i bir kaygımız yoktu.
Kate: The Smiths, Soft Cell, Blondle
gibi grupların izJnl sürüyoruz. Kendi
kimliğini yaratmış. belli tarzlara hapsol­
mamış gruplan özlüyor insanlar.
Screech: Loııg Blondes'un belli bir f�
sefesi var. her ne kadar üzerinde ke­
sin olarak u2faşamasak da. Ama şarkı
yazarken çolt hoşgörülü değllfz, her şe­
yin soyunup dökünmesini, çınlçıplak
kalınasını lsUyoruz. Ben hep taın bir
ınodemist olmaınızı lsteınlşlmdlr: Sa­
natsal olaralt etkileyici, ama aynı za.
manda işlevli. Bu albümdeki her bir
unsurun belli bir etkisi var.
Kate: Biz bir art rock gn.öuyuz, Loııg
Blondes·u bir sanat ve bir iş olarak gö­
rüyoruz. Söıler. klipler. internet site­
miz, her şeyin bütünlüğü çok önemli.
(lndependent, çev: Merve Erol)
lewild" filmira izledikten sonra da tar­
zım o havalara doğru kaydı. lnsanlann
şaıkılanmı başkalarının işlenyle kıyas­
ladıklannı duyuyonım, fakat ben bu
şarkıları yazcırken bahsi geçen kişlleı1
dlnlememiştıim bile. Belki de bizim ku­
şağın genel ı�ır etkileşiminden bahset­
meliyiz. Kuşakça daha eski şeylerden
etkilenmiş h:aldeyiz. Bence daha ziya­
de birbirimizle senkronize bir biçimde
ilerliyoruz. N<)rah Joııes iyi blr örnek.
Eğe! birini onunla kıyaslıyorsanız, du­
rup düşünmı�nız gerek. Belki daha ge­
riye, Billie Hcıliclay'e balimalısınız.
Peki, siz klnılerden etkllendlğtnlzl d�
şünüyorswıuz?
Tom Waits'irı bu albümde ortaya çıkan
sound'cla etldsi var. Kate Bush ve
BJörk gibileri de, sound'lanyta değil
ama, kendilrnine has olanı yaratmala­
nyla beni etl<iledl. Bir şarkıyı ilk defa
dlnlediğinızde onun kime ait olduğunu
anında fark edebilmek bence en
önemli şey. Kendimi şu an o noktada
görmüyof'uırı. Lakin blrl<aç nokta yaka­
layabildiğimi de S()y1emellylm.
Sözlerle müziğin uyumunu bazen bl�
hassa boZJnuş gl>lslnlz...
Sanki hiç lnı�lizce bilmiyormuşum gibi
yazmayı seviyorum. Bir kellmenfn M­
lamını bllmi}ıorsanız ya da o kelimeyi
daha önce tıiç kullanmamışsanız. tını­
sı da değlş�ıor sanki.
(8/ogaitics, çı�c V. c.an Yazıcı)
LOU AHODES
Komün folk
Eski ekibi Liırnb'in aksıne fo/k'a yakın duran
şarkıyazarı, ikind a/bOmO "Bloom"u yayın/atlı.
ilk albümün "Beloved One" ile yeni alb�
mün "Bkıom" arasındaki fart< ne sence?
Albümlerimle ilgili objektif bir bakış açısı ge­
llştinnem o kadar zor ki. Oturup da radikal
bir değişim için plan yapmadık, ama hayat
değişiyor, ben de değlşiyorum. Müzikal ola­
rak etkilendiğim şeyler de değişiyor.
Alıümde kimlerle ça�n?
Albümün prodüktörü Emre Ramazanoğlu.
Tricky ile çalıştığı dönemde menajerim ta­
nışmış onunla. Albümde vurmalılan da o ça­
lıyor; inanılmaz bir kulağı var. Gltanan Step.
hen Jun1or'a emanet ettik ve harika bir iş
çıkardı, kendi yorumunu da katarak.
Hala komünde mı yaşıyorsun?
lkl yıldan sonra Rl<lge Fann'dan ayrıldım.
Ne yazık ki geçen seneden beri komün yok
artık ortada. Şimdi Wiltshlre'da yan komün
denebilecek bir ortamda yaşıyorum. Artık
kendi mutfağım var.
Senin için kıttlk bir dönemdi galiba...
Rldge Farm·a taşındığımda iki büyük ayrılık
yaşamıştım. Sevgilimden ayrılmıştım ve
Lamb dağılmıştı. Lamb sürekli bıçak sırtın­
da yaşamak, sürekli daha Heri gitmek üzere
kurulmuştu. Ama artık bir sonraki adımı gö­
remez hale gelmlştlk, ayrıldık. Rldge Farm'a
gittiğimde böyle bir durumdaydım. Ve iki ço­
cuğum vardı. Ben çılgın bir rock'n'roll hayatı
yaşayan bir !<adın değilim. Bir anneyim. Çift·
lik kendimi tekrar bulmamı s�adı.
Çoğu şarlan lllşkller üzerine yorumlardan
oluşuyor...
Öyle mi? Son zamanlarda daha önce aşk
üzerine yazdığım her şeyi sorgular hale ge�
dim. Aşk üzerine yazıyor olmak, aşk konu­
sunda ııııgm olduğum anlamına gelmiyor.
Belki de tam tersi... Dönüp bakıycrum da,
tüm hayatım bir ruh ikizi arayarak geçmiş.
Şarkılanmın bir kısmı bunu bulduğumu san­
dığım zamanlan, diğer bir kısmı da kaybetti­
ğimi anladığım zamanları anlatıyor.
Düet yapacak olsan kimi isterdin?
SUfjan Setevens ya da Thom Yorke.
Canlı çalmayı mı, stüdyoda çalmayı mı ter·
clh ediyorsun?
Bunlar yin ve yang gıbl; farklı, ama birbirini
tamamlayıcı. Şu an sahne için yanıp tutuşu­
yorum, çünkü etimde bir sürü yeni çalınma­
dık şarkı var. Ama turne bittiğinde stüdycya
girmek için yanıp tutuşacağımı da biliyorum.
Oysa ilk albümün "Beloved One" canlı
kayda çok yakın bir albümdü.
Evet. O albümün anaflkrint Van Monison'ın
"Astral Weeks"lnden almıştık. Hazırlık yok,
beste yok. Gir, çal, beğendiklerini al...
Uzun blf müzik kariyerine sahip olmanrı
sırn ne?
Bilmiyorum. Benimki yeterince uzun mu
onu da bilmiyorum. 12 yıldır çocuklanmı,
sevdiğim işi yaparak büyütebilme şansına
sahip olmak benim için yeter1i.
(
Guardian. lnfinrtebloom, çev. Ogan <iDner)
SILVEA MT. ZION RODOLPHE BURGER
KesınllKle, par�;alarda Bessie Smith ve
Blind Willie JOhnson etkisi var. Ama aynı

Gezgin ozanhğa dönüş zamanda "13 t31ues forThlrteen Moons"

Yeni çıkan beşina albümleri "13 Blues
lor Thırteen Moons"da Thee Si/ver Ml
Zion Memoria/ Ordıestta & Tra-la-la
Bandadını kullanan kollektif. dagııan
Godspeed You/ Black Emperor'ın mırası·
nı da sürdürüyor...
Thee Sllver Mt. Zlon kesin olarak Gods­
peed 'in yerini aldı mı?
Efrim Menuck: Ailen evet Godspe-
ed' de fazlasıyla birikmiş tatminsizlik var­
dı, on Kişilik bir grup, karmakarışık kon­
serler... Hem grubun şanı olduğundan
fazla abartılmıştı. Biz militan<.fık, politik
değildik; yavaş yavaş, insanların kafa­
sındaki imajımızı değiştirmek imkansız­
laştı. Godspeed'in bir liderlik, bir bayral<
taşıma iddiası yoktu. Aynı zamanda da­
ha az metodolojik, rastlantıya ve doğaç.
lamaya daha çok yer bırakan blr müzik
isti_yorduk. Godspeed'in parçaları baştan
sona yazılmış, düşünülmüş, durağan
parçalardı. Sllver Mt. Zıon ise sürekli bir
deneysellik alanı. Bu albüm lçın mesela,
bazı parçalan kaydetmeden önce sahne­
de okışturduk.
KING CREOSOTE
Bu yüzden de daha doğrudan blr şarkı
yazımı çıktı ortaya galiba.
Mı.tıtemeıen. Ama başka şeyler de var­
dı: Patti Smith"le çaldık, Vıc Chesnutt'la
çahştık. sonra turneye çıktık..• Bu dene­
yimler bizi bir sahne grubu olarak daha
da birbirimize yaklaştırdı, oysa ki başlan­
gıçta SilVer Mt. Zion s� prqestfdi.
Grupta şarkı for.
munun öne çık­
masını sağlayan
şey ne?
Şarkı söylemek
gibi bir yönüm de
var benim, bu a�
büm bu açıdan
benim lçln diğerle­
rine Kıyasla daha
önemli. Albüm o�
dukca sert, çünkü
2006 ve 2007 yıllan benim için zordu.
kişisel nedenlerden dolayı. Çok üzgün ve
kızgındım, bu da belli oluyor ıabii.
Şarkı sözlerinde depreslf '20'11 ve '30'1u
yıllann folk ve blııes'uyla bağlantı ku­
rmaya çalışmışsınız sanki...
ELF POWER
ısımli pan;ada Yardbirels'ün ilk albümle­
rinden, o siniri( Brltanya blues'undan da
bir şeyler var. • 1.000.000 Died to Make
This Sound" ise cıoğrudan Kuzey Ame�
ka'nın, güncel sorunıao halka anlatan
gezgin müzısyenlenne adandı. Biz de bu
geleneğe dahil olmaya çatışıyoruz.
Bu sizin polltlk. yönünüz mü?
Politikadan zıyade, gündelik hayat bu:
Yoksulluğu,
savaşı, çalış·
mayla gelen
yabancılaş­
mayı, finans­
çıların saçma­
lamalarını ıs­
temıyoruz...
Bunlar Kana­
da 'da yeterin·
ce önem veril­
meyen top­
lumsal konular. Ailemin evinden 17 ya­
şırnda ayrıldım ve üç yıl boyunca yata­
cak yerim, işım yoktu. Yoksulluğun,
günü kurtarma mücadelesinin ne oldu­
ğunu bilirim.
(Lıber.ıllon, çev. Oemz ÔztfJrl<)
Gitar sohbeti
Rock dünyasnın en şaırane gruplanndan
Kat Onoma dagıldı, ama şarl<ıa Burger solo
albümlerine en son •No Sport"u ekledi.
Konserlerde en az dört g1tar kullanıyorsu.
nuz; gitar bağ)mlılığı mı var sizde?
Gitara çok düşkünüm. Albümde farl<lı �r
denemek için bambaşka gltaı1ar Kull<11dtm.
"Marle'de çoll özel bir gitar çaldım, bir gı­
tar-sitar Kırması. El yapımı, basit enstnJ.
manian çok seviyorum. Ôzbeklstan'd<11 ha­
rika sazlar getirmiştim.
"No Sport"da g1tar pek önde değ11 ama.••
Akustik gitar çok var, ama canlı çalarken ya
da Kat Onama'da çok önde oıan o _yoğun
sound yok. Vokale daha fazla alan açmak
için Qaha detaylı dü�nlemeler, daha lnce­
llKll bir gitar sound'u istedik. Hemen hemen
hic makine Kullanmadık, efektlere başvur­
madık, her şeyi kendtmız çaldık.
Gitarlı rock'un moda olduğu blr dönemde,
özetllkle mi ters yola saptınız?
Hesaplı kitaptı bir şey değildi. Eğer rock blr
yenilenme yaşıyorsa, bu beni sevindirir sa­
dece. Kat Onama bugün Kurulmuş olsaydı,
her Şf!!o/ çok daha kolay olurdU. ·so·ıerde
tek başımıza;<ıık. Fransa'da pek benzeri o�
mayan, özgün bir hat çizmeye çalıştık. Yap­
tığımız ne alternatif rock'tu, ne Fransız
rock'u ne de poptu. lngilizce kullandığımız
için çok eleştiriliyorclık, •musk:aly correct•

Banjolu rave Bukowski'yre dikiz değildik. Bugün albüm sektöni ciddi bir kriz·

lskoçya'nın tek kişılik folk rock ekıbı, dördüncü albüm Athens·Georgia'nın venmli topraklarında yetişen ındie toplu­
"Bombshell"ı yayınladı... lugu, sekizind albüm "in A Gıve"/e alkış tDpluyor.

En çok hangi enstrümanı çalmayı seviyorsunuz?
Kenny Anderson: �u sıralar yeni elektro gltarımı. Ama aşk
ilişkimiz yakında bitecek herhalde ve nikahlı e.şım akordeona
geri döneceğim. 33 yıldır çalıyorum onu. Eskiden babam ça­
lardı. en büyük oğlu ben olduğum için bana geçti.
Kayıtıannızı nasıl yapıyorsunuz?
Evde, bodrumda. Orta halli bir ekipmanım var. Gece geç vaKit
ya da kızımı okula göııderdikten sonra bodruma geçiyorum.
Bir davul loop'u, biraz gitar, akordeOn ve vokalden sonra baş­
ka ne çalayım diye etrafa göz gezdiriyorum. Bir�ki gün sonra
da ne çıkmış diye dlnliyorum.
Albüme girecek şarkılan seçmek sorun oluyor mu?
·Kc Rules OK" deneysel bır albÜmcli, şirkettekiler bir EP ya­
pacağımı clüşünüyorlaıdı, ama ortaya bir albüm çıktı. içinde
sirıgle'a dönüşecek tek bir şartlı bile banndırmı_yorelu. •Bomtr
stıeın kaydetmeyeyse singıe·ıık şartlı <1lşünerek koyuldUm.
ÜQ<fört dakikalık güçlü şarkılar yazmak ıstiyordUm, böylece
nsl< alma özgürlüğümü koruyabitırdm. "Cowardly Custard" gi­
bı bir şari<ı için bile, üç mısrCl'jı bir melodika solosuyla aynştı­
ramazsırı dryorlardı. ama dinlediklennde ıyi bır duygu nakletti­
ğine kani olô.ı b1sanlar.
Sizin için iyi blr albümü bellr1eyen nedir?
Talk Talk'un ·spınt c:t Eden·ı mesela, bence iyi bir albümdür.
ilk dinlediğimde "bu ne saçmalık" demiştim, ama hala dinli­
yorum ve yeni şey­
ler keşfediyorum. iYi
bir albümün kendini
tekrar dinletecek
kadar iyi numaralan
olması lazım içinde.
Folk kategorisinde
anılıyorsunuz ama,
bu sizi tam yansıt­
mıyor galiba.
1991·92"de bir blu­
egrass grubumuz
vardı. Bir konserde
bir baktım, sahile
önünde millet çıldı�
yor. 0Rave ritmini banıo ve akordeonla yaratmaı dahice bir
şey" dediler bana. Hıç de öyle bir nıyetimiı yoktu halbuki.
(Bandweblogt. musıcomh, çev. MEJ
Hiç dinlememiş blrlne Ett Power müziğini nasıl tarif edersi­
niz?
Andrew Rleger. Psyctıedellc rock.
Eski albümlerinize nazaran daha lo·fl bit hava hakim yeni al­
bümünüz "in A Cave"de...
Pek çok farklı duygu ve katman mevcut ·ırı A Cave"de. Orta.
doğu folkundan, Çingene folkımdan daha fazla etkilenen ev­
velki albüme göre, evet, Jerfi havası biraz daha baskın. Şark�
ları Olivia Tremor
Control'un eskı
davulcusu Erle
Hams'le beraber
yazmamın da payı
var bu gelişmede.
Athens'ln
hareketli milzlk
illemlnln önde ge­
len gnıplanndan
blrlslnlz. Vlc
Chesnutt'la ortak
albümünüz de
gün sayıyor•..
Harika bir iş oklu
o. Vic'in bodrumdaki stüdyosunda f<aydenik albümü. Her gid�
şimizde bize bir şarkıyı anlatıyorCIU, biz cıe oracıkta düzenle­
meleri ya1J4yorduk ve hemen kayda girişıyorduk. Plak şirketi­
miz Orange Twin'den Neutraı Milk �ıoteı, The ınstruments,
Nana Grizol gibi isimlerin albümleri yayınlanıyor. Geniş bir
paylaşım ve konser ağımız var. Bir nevi müzlkaı Komün orta­
mının içindeyiz Athens'de.
Diğer elemanlann aksine, siz Elf Pıııwer'a daha çok vakit
ayınyor gibisiniz. Grup işleri dışınd.o ne yapıyorsunuz?
Bu işler zaten epey vaktimi alıyor, şarKı yazmak elimi oyalı­
_yor. Ara ara beraber çaldığım bir·lki ııoise grubu da var. Ama
en b<ı'jıldığım şey, belgesel izlemek. Charıes Bukowski belge­
seli "Bom lnto This"e bittım en son, üstadı yemek yaparllım,
içerken, seyahat ederken, gündelik hayatında gösteriyor.
Ne tür müzikler dlnllyorsunıa bu al'alar?
Her türden bir sürü şey. Sun Ra, Bcıns, Rooertwyan, Na­
palm Death. Wilco, KinKs, Caı, Hawkwlnd. karman çormaı
bir zevlom var tıöyle...
(Austını5t, l.unapark6, çev: M E.)
den geçıyor, ama aynı zamanda yaratıcı bir
hareket de var. Müzikal çıt<111n �kseliyor.
farl<lı şeylen dinleme alışkanlığı gelişiyor.
AltıWn boyunca, fonn değlşlkllkleff olsa
da, hep bir blues havası var...
Kesinlıkle. Sevdiğimiz bütün müzıklenn ora­
dan geldiğini söy1emel< çok klişe bir deyiş,
ama öyle. Fakat, katı blues Kurallan içinde
hareket etmiyorum. Ortodoks olmayan un­
surları işin içine sokmayı seviyorum. gıtar1a
ilişkin de böyle. Blues'da gitarla sohbet
edersin, tartışırsın. Sözle söyleyemeyeceğin
şeyleri ifade edebilmek ıçin enstrümana ih­
tiyaç duyarsın. James Blood Ulmer'ın "Mari­
e•de vokal yapması sembolik açıdan çok
önemliydi. Ulmer"in albümlerini hiçbir kate­
goriye koyamazsınız -eleştirmenler tarzına
punk-caz diyardu. Bütün biçimleri havaya
uçuru_yordu, ama aynı zamanda kulağa hep
blues gelir.
"Ensemble"da Sarl<ozy'ye karşı çok sert
sözler var...
Angaje şarl<ılardan çok hoşlanmıyorum,
maksadım ders vermek ya da tavır almak
değil, ama benim de fikirlerim ve tavrım
var. Bu şarl<ıda hoşnutsuzluk ve ikrah duy.
gumu dile getirdim. Şari<ı onu esinlendiren
bağlamın çok ötesıne gidiyor. Aşina olduğu­
muz bu manzaranın gensinde pazar1ıldar,
nefretler var. bu da bir mesafeyi varsayan
siyasal ilişkinın tamamen zıeldı bir durum.
(Rfımusıque. çev: Siren /demen)

Aydın Mutlu, 18, öğrenci
Neden bugün lstlklal Maışı Okuma
Yarışması'na geldin?
Okulum da yanşıyor.
istiklal Marşı'nın on kıtasını bllfyor
musun?
Biliyorum elbette, ilkokulda ezberletti­
ler. Sız göremedik, ataıanmız gördü ve
o yıllan bize anlatıyor bu eser.
O günler! yır
şamamış bi­
ri olarak bu­
gün sana ne
ifade edi­
yor?
Dinimize
olan düşkün­
lüğü, bayr&
ğımızın nasıl
kazanıldığı­
nı ... Daha
öt esi yok ki!
istiklal Marşı zor bir şiir değil mi?
Çok değil, bir Türk için zor olmamalı.
içinde geçen bütün kelimeleri biliyor
musun?
Yüzde 90'ını biliyorum.
Nasıl müzikler dinlersin?
Çok deli dolu bir hayatım yoktur,
rock'ınış, rap'miş bilmem. Türküler�
mizJe yaşıyorum. Çok eski bir sanatçı,
ama Müzeyyen Senar'ı çok severim.
Ahmet Baytar, 32, ayakkabı tasarımcısı
Şu anda ne dinliyorsunuz?
Electric Universe. Tür olarak goa trance
dinliyorum.
Nasıl bir müzik goa trance?
Elektronik altyapı üzerine etnik melod�
ıer... Aslında kainatla ilgili bir müzik.
Dünyayı kapsıyor, Satüm'ü kapsıyor,
her yeri kapsıyor.
Bu müziğe nasıl merak saldınız?
Saykodelik rock dinliyordum, hala da
dinlerim. Led Zeppelin, Deep Purple...
Zaten bu müziği yapanlar saykodelik
rock'tan yetişen insanlar. Enstrüman!&
nnı Hindistan'a, Goa plajına götüreme­
dikleri için 1970'lerin başında synthes}
zer'lannı gö t üyorlar.
'68 kuşağı size ne hissettiriyor?
'68 özgürlük demek. Eşcinsellerin. si·
yahlann, baskı altındaki topluluklann öz­
gürce kendilerine ifade alanı bulduğu
zamanlar. Giyimde, düşüncede her an­
lamda dışavuruıııcu b1r anlayışlan var.
52-+
Emre Açıkgöz, 18, öğrenci
Neden istiklal Maışı Okuma Yarışmır
sı'na katılmak istedin?
Vemıek istediği duyguyu yüreğimde
hissettiğimi düşünüyorum.
Şiirdeki bütün sözcüklere, ifadelere
hakim misin?
Hiç kimse, hiçbir zaman istiklal Mar­
şı'na hakim olamaz. Çünkü o günleri
yaşamak lazım. Kahraman milletimiz
şöyle böyle diyoruz, ama orada kan
dökenler, savaşanlar çok daha iyidir.
Yarışmaya nasıl hazırlandın?
Bildiğim bir şeydi, bir kere tekrar et­
tim, sayın müdürümüz de dikkat et­
mem gereken yerleri söyledi, o kadar.
Çok çalışmamışsın o zaman.
Sağlık olsun, ilçede birinci oldum, ls­
tanbul çapında dördüncü.
Müzik dinler misin?
Güzel olan her şeyi dinlerim.
isim versen.
Hepsi çok iyi yan1!
Gaye ônen, 16, öğrend
Şu anda ne dlnllyorsım?
Jeff Buckley.
Başka neler dinliyorsun?
Anathema, Gipsy Kings, Beatıes...
Müzik seni nerelere götüyor?
Hayal alemine dalıyorum. Öyle evim ol­
sun, arabam olsun gibi de değil, gün­
delik hayata dair hayaller belki. .. Fan­
tastik kitaplar da beni hayal alemine
götürür. Vampirleri, ejderhaları seve­
rim mesela. Ama bunun yanında ki&
sik müzik de dinlerim, özgün de.
Özgün derken?
Grup Yorum, Kızııınnak, Ahmet Kaya...
Sonuçta sol görüşe sahibim.
Bu yıl '68'1n de kırkıncı yılı. 1968
gençliği sana neyi ifade ediyor?
Onlara çok özeniyorum aslında. Ama
şu anda o zamanki hava yok.
"Hatırla Sevglll"yl izliyor musun?
Bazen. Ama Deniz Gezmiş'le, Mahir
Çayan'la ilgili kitaplar okuyorum.
Ba/ıaJ ôztunç, 28, satış asistanı
Şu anda �e dinliyorsunuz?
Gipsy Kings'den "Volare". Latin müzi­
ğini çok seıviyorum.
Elinizde ElllfŞafak'ın "Siyah Süt"ü
var.
Aslında Güındüz Vassaf'çıyım. Elif Şa­
fak'ın kiatıını
t aldıktan sonra öğrendim
ki, mahkemeye faları düşmüş, Türkiye
aleyhine olaylan
olmuş, ama al­
mış bulundum,
okuyorum. fena
değil. Bu dö­
nemde milliyet­
çilik duygulanm
kabardığı için
hassas davranı­
yorum.
Mllllyetçlllk
duygularınızı ne kabarttı?
AKP! Müdahale edilmezse olabilecek­
leri düşünmek dahi istemiyorum.
Nasıl bir müdahale talep edlyorsı.ı­
nuz?
Akşamlan dışanya çıkıyoruz, içki içilen
ortamlarda dahi başı bağlı insanlan
görüyoruz, bu tamamen siyasi. Amaç­
ları belli: insanları rahatsız etmek.
Eylemlere de katılıyor musunuz?
Tuncay Özl<an'ın yapmış olduğu bütün
mitinglere katılmaya çalışıyorum.
Deniz Aydogdu, 17, öğrend
Şu anda "'� dlnllyorsım?
Tool. Üç sEmeden beri rock dinliyorum,
zevkler sürekli değişiyor.
Müzik zevldn nasıl değişim geçirdi?
Progressive, lndie, soul dinliyordum,
şimdi metal.
Hayatında ilk aldığın albüm neydi?
Hatırlamıyo­
rum.
indirdiğin ilk
mp3 neydi?
Çok eskiden
beri müzik
dinliyorum,
bunları hatır­
lamam lın­
kansız.
Kulağında
Tool, elinde
"Yüzükierin
Efendisi". INasıl bir dünyan var?
Vallahi "Yüzüklerin Efendisi"nin dünY&
Si orta dünya, bambaşka bir alem.
Fantastik işte, ama çok etkileyici.
Yeril müzl�de aran var mı?
Dinlemiyonıın ama, TDrk rock müziği
gelişsin d�·e elimden geldiğince kon­
serlere gidliyorum. En son Duman'a
gittim. Yeni bir albüm şart. Çok oyal&
dılar insanlan, eski şarkılarla bir yere
kadar!
Hazıflayarı:
Ayşeguı Oğuz
Ayşegül Okan, 29, müzeci
Şu anda ne
dlnllyorsı.ı­
nuz?
Garbarek,
Bregoviç ve
Balkan müzik·
leri var bugün
aletin içinde.
Hayatınızda
ne zamandır
MP3 var?
Fazla zaman
olmadı. Ama
bir CD'ye para vemıeyell çok oldu. Sa­
dece yerlileri satın almaya çalışıyo­
rum.
Mp3 indirme işi, hepimizi oburluğa
sevketmlyor mu?
Ben bilgisayarda çok yer kaplamasını
istemediğimden, illa ki seçiyorum. Full
dolu, arada sırada dinlenen bir çöplü­
ğe dönüştümıüyorum bilgisayarı.
Sizi bir bilene sorsak, akıllarına hangi
müzikler gelir?
Biraz daha rock gelir, yakın zamandan
Devotchka, sonra da Radiohead diye­
bilirler.
Devotchka konserine gidecek misi­
niz?
Yeni bir grup, gidip göreceğiz işte.
Ama iyi bir konser izleyjcisi değilimdir.
Gülşen Çaglayan, 30, serbe�t meslek
Şu anda ne dinliyorsunuz?
Radyo, ama genelde rock dinliyorum.
Gripin, Şebnem Ferah, Manga...
Rock sizin lçln nasıl bir miizlk?
Şimdiki rock plyasası eskisi gibi değil.
Eskiden nasıldı?
isyan vardı, şimdiyse yalnızca müzik
var. Hep aşktan bahsediyorlar. Esk�
den sosyal olaylar, çevre sorunları da
şarkılann içindeydi.
Protest anlamda aklınıza kim geliyor
mesela?
Bulutsuzluk Özlemi.
Katlanamadığlnız müzik var mı?
Yok, çünkü emeğe saygım var. Tabii kl
fazla zırvalığı da sevmiyorum. Sagopa
�mer'in sözlerini sevmiyorum galiba,
Neden?
Edepsizce geliyor bana, çünkü küçük
yaşta çocuklar da dinliyor. Yani bir
şeyleri iğnelemek adına şuursuzluk
yapmaya gerek yok.
 Eleştirinin silahları silahların eleştirisinden geçer. ('68 sloganı) irim beni cezbetti ve denizin kenanna gelirdi. Vecd
beni denize düşürüp boğulmaya bırakb. Denizin
Aptal olduğu için öldürdüm onu, kötü niyetli, cahil, salak olduğu için,
artısında ilimden yardım istedim, beni kurtarmadı,
kalınkafalı olduğu için, hıyar ağası olduğu için, andavallı , ikiyüzlü, hır-
Vecd ise beni neredeyse boğacaktı. Beni kurtaran
tın teki olduğu i çin , yalancı, kalpazan hıyan n teki olduğu için, cizvit
ancak cehalet oldu. BABA TAHIR-1 URYAN
olduğu için, siz seçin nedenini. Ama şunu u nutmayın: Herhangi bir
neden yeterli. iki tane gerekmez. MAX AUB, Örnek Suçlar Sanat öldü. Godard ne yapsın. ('68 sloganı)

R.E.M.
Accelerate
THE RAVEONETTES
Lust, Lust, Lust
takmıyor gibi görünseler de, ikinci albüm
"Pretty in Black"te, gönül bağıyla bağlı
oldukları bazı şeyleri törpülediler. Bunun
(WEA) (Vice Records) sonucunda, "Love in A Trashcan'' gibi
Üzerinde epeyce çalışılmış, uzun, pop tınılarıyla dolu "Around The "Madem geceleri sevişmek yerine mu­ inanılmaz melodik ve her türden müzik
Sun" dan dört yıl sonra R .E.M. 14. stüqyo albümüyle aramıza d� habbet ediyoruz, o zaman birlikte müzik din leyicisini kolaylıkla bağlayabilecek bir
nüyor. Davulcuları Bili Berıy'yi emekli ettikten sonra yaptıkları ilk yapalım bari." Danimarkalı ikili The Rave­ parçayla kitlelerini genişletmeyi ve ger­
saf ve has rock plağı bu galiba. Editors ve Bloc Party 'yl e çalışan onettes'in temelinin ablmasına sebep çek manada parlamayı başardılar. Kon­
Jacknife Lee'yi yapımcı koltuğuna oturtmaları boşuna değilmiş. olan sözler bunlar. Esas adamımız Sune serleri çok daha kalabalık geçmeye baş­
Bas. gitar. davul var, prodüksiyon, cila yok "Accelerate"de. Rose Wafjler çok sıkıcı bir partide, orta­ lad ı. Daha önemlisi, İngiltere dışında
R.E.M.'in dünya çapında şöhret olacağını rüyasında görse inan­ lıkta Deborah Harry umarsızlığı ve sar­ kendisinin yetiştirmediği müzisyenleri zor
mayacağı, "hani bu iş­ hoşluğuyla salınan esas kızımız Sharin kabul eden Amerika'ya bile isimlerini du­
ten kazandığımızla ge­ Foo'yu gördüğünde ilk düşündüğü, onu yurdular. Son albüm "Lust, Lust, Lust"
çinebilsek" dediği yıllar­ nasıl eve götürebileceğiymiş. Bir süre ise çoğu eleştirmene göre geç kalmış bir
da yaptığı işlerden bile birlikte takıldıktan sonra, bunun asla o� albüm. Yine de geldi, hem de iyi geldi
daha sert parçalardan mayacağının farkına varmış. Bu neredey­ ya, biz ona bakalım.
mürekkep bu albüm. se iki metrelik enfes afeti hayabnda tut­ Şarkı sözlerinden sorumlu Wagner, Lou
"living Well Is The manın yollarını aramaya başlamış. Ve Reed tarzı karanl ık sokak şai rliği tarafını
Best Revenge" ile bunun en etkili yolunun ortak tutkuları göstermeye devam etme kararı almış.
gümbür gümbür açılt­ olan müzik olduğuna karar vermiş. Şimdi Sadece ''sex"I 1'drugs and rock'n'
yor, grubun uzmanlık rahatça •onu yanıma aldığımda gitarı na­ roll"dan biraz ayırıyor ve yüceltiyor, ama
alanı sayılan "dünyanın sıl tutacağını bile bilmiyordu" diye dalga ''hepsi aynı günahın parçası, kişisel bo­
sonu"yla ilgili bir şarkıy. geçiyor. "Ortağını, sevgilim ve kızkarde­ zulmamdan aynı derece sorumlular" de­
la, muhteşem "l'm şim '' dediği Foo ise şuh gülümsemesiyle meyi de ihmal etmiyor. Açılış parçası
Gonna DJ" ile bitiyor. buna onay veriyor. ''Aly, Walk With Me'' sizi sakin bir şekil­
Üstelik başladığından çok daha hızlı ve gürültülü: ''Ölüm güzel bir lskandinavya'ya hakim soğuk iklimden de karşılayıp sonlara doğru fazla dinler-
final olur/ Plak biriktiriyorum ben / Dünyanın sonu gelince DJ'lik
yapmak için." Bu arada "eğer fırtına öldürmezse beni, hükümet
bitirir işimi " gibi sözleriyle Michael Stipe da her geçen albümle
muhalifliğini keskinleştiriyor, Biz her çıkan R.E.M. albümünü az
çok beğeniyoruz, o ayrı. Ancak bel li ki "Accelerate" en çok, yıllar­
dır gruplarını tüm dünyayla paylaşmaktan hoşnutsuz olan o ilk
hayranları memnun edecek gibi gözüküyor. llker Aksoy

HERCULES & LOVE AFFAIR

Hercules & Love Affair
(EMI)
Genç DJ Andrew Butler'ın dört senedir üzerinde çalıştığı biricik
projesinin adı " Hercules & Love Affair'' ... Bu ilk uzunçalarında But­
ler'a ağabeylik eden adamsa, plak firrnası/remiks fabrikası muh­
teşem ikili DFA'den Tim Goldsworthy. LCD Soundsytem'ın albüın­
lerinden de hatırlay acağım ız gibi, DFA'ciler genelde sert. köşeli iş­
lere imza atarlar. "Hercules & Love Affair" pek öyle değil. Adamla­
rımız erken Chicago house'uyla tüm zamanların soul'unu birlikte
eğirip dantel gibi işlemişler. Mikrofonu da Antony Hegarty'nin
ipeksi sesine emanet etmişler -bir diğer şarkıcıları da Kim Ann
Foxman. Sonuç düpedüz barok, görkemli, göz kamaştırıcı, sanki
diskolara. kulüplere değil de, şatolara, saraylara layık bir elektro.
Öyle bir şıklık, öyle bir parfüm kokusu .. , Açılışı yapan "Time Will",
daha önce single olarak yayın la­
nan "Blind", "Athene" şüphesiz
çok güzel şarkılar ama, iki nu-
marada gelen "Hercules The­
me" çıldırtan ritmiyle
dans pistlerinin bu se­
neki kralı -yoksa kra­
liçesi mi desek­
olacak gibi. Galiba
yılın ilk büyük
dans albümüyle
karşı karşıyayız. Geti­
rin kılıcı da elini değd�
ren herkesi şövalye ilan
edelim! llker Aksoy
çıkan nadir ateşli şeylerden grubumuz.
Aynı zamanda, etkilendikleri gruplar hak­
kında en komplekssiz davrananlardan.
isimlerini The Ronettes ve rock'n'roll'un
ilk genç kayıp larından Buddy Holly'nin
ünlü "Rave On" parçasını birleştirerek
uydurduklarını söylüyorlar, Velvet Under­
ground ve Jesus and Mary Chain'e ben­
zetilmeninse ancak gurur verici bir şey
olduğunu,
ilk albümlerini 2002'de, zamanında
Blondie ve The Go Go's'un da prodüktör­
lüğünü yapan Richard Gottehrer'ın kanat­
ları altında tamamlamışlardı. Ruhlarını
Jack Kerouac'a satmış ikilinin büyük Be­
at Generation aşkı bu albümün her yeri­
ne saçılmıştı. Sadece belirli bir kitleye h�
tap ediyor olmalarıyla ilgili eleştiriler belki
de sadece bu yüzdendi . K.afalanna pek
seniz delirmenize yol açabilecek bir
synthesizer'la bitiyor. Albümün genelinde
karanlık bir disko kuşağı havası hakim
zaten. ikinci parça "Hallucinations"a
geçtiğimizde bu bariz şekilde hissedi li­
yor. "Expelled From Love" ve "Sad
Transmission" ise kanımıza daha ağır ve
daha derin işleyen parçalar. Kapanışı ya­
pan "The Beat Dies" ise adı gibi hızlı
başlayıp çabuk sönüyor.
Düomuzun ikinci albümün popülaritesin­
den güç alarak yeniden kendileri gibi ol­
maya çalıştıkları ve onları bu şekilde
sevmemizi istedikleri aşikar. Ee, bize
de, yolları bu taraflara düşene kadar,
gözlerimizi kapayıp ana-babalarından sa­
dece iyi genleri armış bu iki insanın rste­
diklerini yapmaktan başka iş düşınüyor.
Esra ipekçi

-+53
 Yolun kıyısında, karşı kaldırınıa geç-
mek için bekliyorduk. !şıkla zincirlenmiş
arabalar, birbiri ardından hızla geçiyor-
du. Yapmam gereken, biraz itmekti
onu. Oniki yıldır evliydik. Önemi yok.
Devrim inanılmaz çünkü gerçek. ('68 sloganı) Haftanın sonu ı Bir nakarat gibi
(Pinlıani'nin "Haftanm Sonu" şarkısmdan)
Taşlar için de yalnızlık gerekli.
Hayat ancak geriye bakarak kavranabilir, oysa
Zeytin ağaçlan
hayat ileriye doğru akar. KIERKEGAARD
Ve koyu gölgelerin gizlendiği ev içleri için de.

MAX AUB. Örnek Suçlar BEJAN MATUR Beni özgürleştinne, kendim yapanm. ('68 sloganı)

NERVOUS CABARET
Drop Drop
(Naive)
Birinci adım. Ritüellerin muhteremliği. Bu ne de­
mek? Belli disiplinlere uymak, belli durumları es
geçmek/beklemeyi bilmek ve beklemekle gelen ,
yalnızlıkları karanfille dolduran hazzı hissetmek.
Boyalara/notalara dalmak, derininden, ya da kı­
saca, keyfe odaklanmak, 1001 şekilde. Bunu ya.
pabilenlere ne ala. Neyse, biz ritüelistik müzikle­
re .gelelim, Roman ateşlerine, yinelenen ritüel-kli­
şelere. Son birkaç yılın Gogol Bordello/Devotc­
hka/ BeirutjVampire Weekend trend'i göster­
mektedir ki, Amerikalılar, ve tabii ki arkalarından
koşan bizler (ne yazık mıdır dır dır d ır ki, bilin­
mez?), fena halde Çigan/folk/Africana "belası­
na" saplanmışız. Yanlış anlaşılmasın, bu asla ve
kat'a kötü bir şey değil. Heyhat, bir şey "trend"
haline gelince, kekreleşiyor. Ve pembe yanaklı
2000'1erin yeni çiçek çocukları festivallerde salı­
nırl<en, "diğer toplumları" ' "diğer insanları'' kavra­
dıklarına kanaat getirip empati'deşlik yapmış olu­
yorlar. Tekrar yanlış anlaşılmasın, Çingeneler, Kı­
zılderililer. kavruk olanlarla, yüzeysel de olsa, ilg�
lenmek iyidir, güzeldir. Ama her şey zamanla sı­
kabiliyor işte. Neyse, biz dans edip eğlenelim. Eğ­
leneceğiz. Düşünm eyelim.
ikinci adım. Bu nedir diye sorunca şöyle bir şeyi
idrak ediyoruz. Yukarıda adı geçen gruplarımızın
hepsi takdir-i şayan işler yapmış, bizi iyi hislere
sevkeden, .bizi cezbeden şeyler yapmaya devam
ediyorlar. Nervous Cabaret de bunlardan biri. Bizi durum başka. "Flame Girl"de şöyle sözler dinleyip
alaz-kızların (''Flame Girl"), somnambÜl'lerin (bül­ eft<arlanabilirsiniz bile: ''She'll paintyour lıearts /
bül/uyurgezerlerin) ("Sleepwalkers") ve mezarlık­ she'll read your dreams / l'm not sure how she
gezerlerin ("Pere-Lachaise'') şarkılarıyla eğlendiri­ does this but / ı know that she knows the things /
yar, tebessümlendi riyorlar ... Ehh, nedir o zaman she lifts your spirits high / she's an angel With fla­
problem demez misiniz? Yok, tamam. Ama bunla­ ming wingsn (Kalplerinizi boyar / rüyalarınızı okur /
rın hepsi birbirine benzemeye başladı -Nervous bunu nasıl da yapar, hiç anla.marn ama / bilirim, o
Cabaret'nin tostunu çiğnerken arada hep aynı işini bilir/ Ruhunuzu uçurtu r / o bir melaikedir ateş­
şeyleri yemenin iştahsızlığı kabarabilir. Albümü ten kanatlı). Durum vahim. Erkekliğinizi/erkekliğimi­
dinleyecek olan herhangi birisinin acemice ilk so­ zi bozarsa o başka. Dalga geçmeyi bilmeli, kelebek
rusu "bu Gogol Bordello mu?" olacaktır. NC'de ta­ çocuklarla ("Les Enfants du Papillon" şarkısındaki·
bii ki parlak özellikler var, ama arada bu kadar lerle), temiz gömleklilerle, kendinizle... "Merd-i Kıpti
külliyat oluşmuşken cılız kalabiliyorlar. Ayrıca de­ şecaat arz ederken sirkatini söyler" diye bir laf var­
neysellikleri, pek çoğuna deli saçması gibi gelebi­ dır. Herkes kendi bahçesine. Pelin Batu
lir. Tarza hakim olmayan bir güruhla birleşince bu
ilgisiz grup, "hiç şansı yok Brooklyn'li çocuklarımı­
zın" diyebiliriz.
Durum hiç de öyle değil ama. Echo & The Bunn­
ymen, Dandy Warhols. LCD Soundsystem ve AA
tony & The Johnsons gibileriyle sahne kardeşliği
etmiş bu beyefendilerin gittikçe büyüyüp kültleşti·
ği aşikar. Alan memnun, veren memnun, sorun
yoksa geçelim o zaman. Albüm, Çingene cazıntı·
sında/cazırtısında seyreden nefesli sazları ve vo­
kalleriyle gayet sağlam ipler üzerine gerilmiş. Bu
akımdan sıkılmadıysanız, buyurunuz, sevininiz.
Müzikal sevmeyenler gibi. Romana'dan özel bir
zevk almayanlardansanız, hiç uğraşmayınız.
Üçüncü adım, insanın artık yeni müzikleri bile din­
lemeye takatinin kalmadığı an başlamıştır. Kuş­
luk vakti.
Sirklere, Fellini'esk sergüzeştlere zaafı olanlar için

BAUHAUS
Go Away White
(Bauhaus Music)
Bauhaus 1983 yılında çıkardığı "Bur­
ning From lnside"la dört yıllık mace­
rasını sonlandırmıştı. Yarattığı glam,
pust-punk, gotik atmosferinin rüzgarı
dinmedi, grup zamanla kült mertebe­
si edindi, daha fazla büyüdü, belki
de tam istedikleri gibi, adı karanlıkta
bir ruh gibi sallandı. Çeyrek asır ön­
ce sonlanan bir müzikal macerayı
şimdi bir albümle tekrar diriltmeye
geldi sıra. Geçen zaman içinde köp­
rülerin altından Tones on Tail, Love
and Rockets, Dali's Car gibi çok su­
lar aktı. Ve elbette bizim Ankaralı Pe­
ter Murphy'nin solo albümleri...
'98'de "Resurrection• turnesiyle Ba­
ulıaus tekrar bir araya gelmişti. Hat­
ta '99'da uGotham'' ismiyle bir km
ser albümü de yayınladılar. Bu topar­
lanma provasının on sene sonrasın­
da. esas birleşmeyle, son Bauhaus
albümü "Go Away Wlıite"la karşımız­
dalar şimdi. Albümün giriş parçası
"Too Much 21st Centuıy'' yüksek
tempolu bir funky rock'n'roll. Fazla
çabadan, paradan maldan mülkten,
,
fazla aşktan dem vuruyor. Sözün
özü, "dur bir otur'' ya da Peter
Murphy'den mUlhem tasavvufi "bir
lokma bir hıl'Ka" mevzuu.
''Adrenalin" Türkçe başlayıp Türkçe
bitiyor. Albümün şahane parçaların­
dan. Ash'in gitarı, Murphy'nin Bowi­
e'vari vokali ve sanki 25 yıl öncesin­
den havada salınıp ge len blr Bauha­
us klasiği .. , Anıbient-gotlk "Sa-
ved"de, sevdiklerini bildiğimiz Dead
Can Dance'ın ikliminde dolaşıyorlar.
(Tabii ki burada Dead Can Dance'in
üzerindeki Bauhaus etkisini de es
geçmemek lazım.)
"The Dog's A Vapour", Bauhaus'un
ikinci dönem konserlerinde yer ver­
dikleri parçalardan biri. Huzursuz. . .
Siren efektleri, primitif ayin davulları
ya elinizi kolunuzu bağlayıp içine çeki­
yor ya da arkanıza bakmadan kaçma
hali yaratıyor... ·'Mirror Remains", Ba-
uhaus'un o malum dub müziğini bu­
güne de kaşelemiş. Murphy'nin kimi
solo çalışmalarında da yer alan Da­
vid J. Haskins'in alamet-i farikası bas
yürüyüşleri', Murphy'nin teatral vokali,
parçanın sonundaki el çırpma sesi
ve elektrikli piyanoyla albümün en gü­
zellerinden. Son parça "Zikir", buralı
olduğumuz ve oryantalizm kokusu al­
dığımız için midir nedir, fazla düz gel­
di. "Usan zikri" formatında söz tek­
rarlarını (love me / love rne not) ba­
rındıran ve gittikçe kısılarak, kaybo­
lan vokalle "zikr-i alaniye"den "zikr-i
hafi"ye doğru kayan parça, muhte­
melen, sonunda dilin tutulup hare­
ketsiz kalması, kalbin zikretmesi
(kalp zikri) inancının uzantısıyla, albü­
mün sonunda kendine yer bulmuş . . .
"Go Away White", '80'1erde "Gotl8"
rın Kralı" olarak anılan Peter
Murphy'nin grubuna tekrar kavuşma­
sını sağlamanın yanısıra, diğer ele­
manları bir kez daha hatırlamamıza
vesile oldu. Ash'in o güzel spiral g�
tarları (volkanik mi demeli?) dupstep
bir gotik havaya eskiden de bürünür­
dü. Özlemişiz. "Burning From Tlıe ın­
side''da "King Volcano" diye şahane
bir parçaları vardır. Kimilerine göre
gotik ruh halinin ve sanatının ortaya
çıktığı nokta, Vezüv'ün 16. yüzyıldaki
arka arkaya patlamalarıdır zaten. Ta­
butlar, mezarlar, kurumuş çiçekler,
ağaçlar (ki Vezüv'ün lavlarından son­
ra bir imge olan ve en bilinen gotik
peyzaj öğeleridir), işkence, Orta Avru­
pa korku mitleri ve -başta felaketle­
re dayalı ölüm olmak üzer� doğanın
yıkıcı etkisi, Bauhaus sözlerinin çeh­
resini çizen unsurlar...
Elimizdeki bu yeni albüm gösteriyor
ki, Baulıaus'un temeli hala sabit,
arna üzerinde yükselen başka bir b�
na var. Belki de suskun bir volkanın
tekrar aktif hale gelmesi! Hayal gü­
cünün trajedisini yaratan şey şeyta­
nın ölümü ve karanlığın yitmesi oldLt­
ğuna göre, "Go Away White", acaba
ağarmaya başlayan dünyadan uzak­
laşıp hayırlı karanlıklara yapılan bir
çağrı mı? Cem Sorguç

54.+
 ÖZÜR: Geçen ay "l'm Not
There" filmiyle ilgili yaııda
Eugene V. Debs'in soyadını
Hiç can sıkıcı, yapışkan, durmadan ısrar
eden bir piyango biletçisini öldürme 1s-
teği duymadınız mı? Herkes adına yap-
Umudumuz Aşl<ın meselesi o karşılıklı aidiyete bağ- Patronun sana ihtiyacı var, senin ona
lıdır: Bize alt olana alt olmak. Kendi- ihtiyacın yok. ('68 sloganı)
umutsuzlar!
mizden önce gelen süreçlerin ürünü
('68 sloganı) Kendinden önce �rkısı vardır söylenir

ı
yanlışlıkla Dubs şeklinde yazmışız. tım. MAX AUB, Örnek Suçlar
Herhangi bir yerde yaşanan adaletsizlik her yerdeki Orduya katıl -ve öbür dünyayı tanı
adaleti tehdit eder. MARTIN LUTHER KING (Duvar yazısı)
olan b1reylerlz; bizi aşan ve ötemize
gidecek olan şeylere ai1iz, ama bir şe- D�nyaya gelir gelmez herkesin
kilde, onlara sahip de olabiliriz. GULTEN AKIN
EDGAR MORIN, Aşk Şiir Bilgelik Kıçıma reform yap. ('68 sloganı)

dan, "By Torpedo Or Chrones"da bir sağlıklı yiye­

WHY? cek dükkanının otoparkında ayakkabılanna kus­
Alopecia maktan bahsediyor. Albümün en neşeli şarl<ısı
(Anticon) olan "Fatalist Palmistry"de bile tabut provası yap­
Kendi varoluşuyla ilgili memnuniyetsizlil�ler ve ya­ mak için sırtüstü uyuduğundan dem vuruyor. Söz­
şadığı nahoş olaylann yarattığı travmatik hissiyat­ ler bilinç akışı eseri gibi görünse de, bu bir kan­
lardan beslenen bir adam Yoni Wolf. Deneysel dırmaca; tek tek özenilmiş şok etkisi yüksek keli-
·
KENT
Tillbaka Till Samtiden
(Sony BMG}
"Tillbaka Till Samtiden" (Zamanımıza dönüş ), ls­
veç'in büyük attematifrocl< grubu Kent'in sel<i­
zinci stüdyo albümü. iki ingilizce albüm çıkararak

hiphop'un kalelerinden Anticon kolektifinin üyele­
rinden olan müzisyen, cLOUDDEAD macerası
sonrası yoğunlaştığı solo kariyerinde kardeşinin
ve Fog elemanlannın desteğini alıp doğal yaşam
alanı olan gri denizlerde yüzmeye devam ediyor.
Sular gri, zira tek bir rengi baskın olarak ayırt et­
mek mümkün değil. Hiphop tabanının arasından
indle rock ve folk esintileri, mesafeli piyano dön­
güleri, cıngıldayan perküsyonlar ve hatta cayır ca­
yır gitarlar başgösteriyor sıl< sık. Projenin başan­
sı, bu sesleri çorbaya döndürmeden, tam lwa­
mında bir pop sosUyla farklı damak tatlanna sa­
hip dinleyicilere lezzetli bir mönü halinde sunabil­
rnesinde yatıyor. Bir hastalıktan ismini alan "Al<>
pecia", müz.isyenin kendine uyguladığı bir psike>
melerin l<amuflaj elbisesi.
Albüm, Subtle ve Son Lux gibi Anticon sanatçıları­
nın da yaratmak istediği o janrlar üstü mükem­
melliğe ulaşmış değil, hatta orta bölümünde tö­
kezliyor yer yer, ama "A Sky For Shoing Horses"
ile toparlanıp son bölümünde hedefe çok yaklaşı­
yor. Solo projesi için seçtiği isim Wotfu ele veri­
yor, "neden?" çığlığı albüm boyunca yanl<ılanıyor.
Alopecia bir durum tespiti, cevaplar henüz ortada
yol<. Wolf korl<u ve endişelerini kafasında ne ka­
dar geç çözerse o kadar iyi dinleyenleri için.
Yiğit Af.Ilgan
Amerika pazarında şansını artırma!< isteyen, an­
cak başarılı olamayınca tekrar kendi öz diline dö­
nen Kent1n son albümü yine lsveç dilinde. ..
Diğer Kent albümlerine göre pop ve elektronikle
biraz daha fazla harmanlanmış "Tillbaka Till
Samtiden''. Sanki Depeohe Mode'dan bazı yer­
lerde akıl almışlar. Özellikle "Colombus"da yu­
muşak bir " I Feel You" havası hissediliyor. Kent
elenıanlanna göre bu değişimin sebebi, ewelki
albümdeki gitar fazlalığından sıkılmaları ve farklı
bir şey denemek istemeleriymiş. Elektronik de­
diysek de, Kent-severlerin gözü korkmasın. Alış­
kın olduktan Kent'in de orada durduğunu göre­
cekler. Yine melankolik melodiler, yine Kent ç1-
kışlan, yine Kentsel kopuşlar...

terapi seansı niteliğinde; "psikoloğuna bile bah­ Açılış şarl<ısı "Elefanter" {Filler), ilk single "lngen­

sedemeyeceği" şeyleri dinleyicileriyle paylaşarak ting" (Hiçbir şey), cool mid-temposuyla "Vaga Va­

tedavi oluyor Wolf. Ölüm ve yalnızlık gibi karanlık ra Radd" (Korl<maya cesaret etmek), sevdiğimiz

konular albümün teması; müzisyenin herkesler· Kent şarl<ılannı anımsatan "Generation Ex" ve
kapanış şarkısı "Ensammast i Sverige" {lsveç'in
den gizlediği günlüğünün sayfalannı okurmuşçası­
en yalnızı) albümün en dikkat çeken şarkılan ola­
na röntgenci bir zevl< söz konusu. Albümün imge
rak sayılabilir. Favori parçamızsa "LSD, Nagon"
dünyasını sevimlileştirmek için hiçbir çaba göster­
(LSD, herhangi biri). Yay!ılarla l1üzünlü bir giriş
miyor Wolf. "The Hollows"da bir basketbol saha­
yapıp enerjik bir tempoyla devam eden şarkı, ka­
sının karanlık bir köşesinde düzüşen iki adam-
panışta piyano ve gitarla doruk yapıyor...
"Tillbaka Till Samtiden" tam bir kış albümü. ls­

THE TEENAGERS
tanbul'un aralık soğuğuyla aynı hissiyatı yaşati­
yor. Ama, yayınlandığı mevsime çok uygun olsa
Reality Check da, "Du & Jag Doden·e göre daha az doyurucu
(Beggars XI) da gelebilir. Yine de, Kent hayranlarını bir sonra­
Hikaye meşhur: Sex Pistols'ı ilk kez sahnede gören yirmi küsur dinleyici, "bunu ben de yapanm" diyor. ki albüme kadar rahatça idare edebilir. Şarl<ı
sonra da evine gidip bir güzel kendi grubunu kuruyor. O günden bugüne otuz sene geçti, köprülerin al­ sözlerinin sözlerinin lngilizceye çevrilmiş halini şu
tından çok sular aktı, eski camlar bardak oldu, devran da o biçim döndü. Öyle ki bugün, üç ahbap ça­ adreste bulabilirsiniz: www.kentjunkie.com/tillba­
vuş, sanl<i gruplan varmış gibi MySpace'de sayfa açıp, içine de bir adet şarkı sözü kondurup kendileri­ katillsamtidenlyrics.htm... Adnan Uludağ
ne albüm yapacak yolu açabiliyorlar. Bir de istemek yapmanın yarısıdır lafıyla dalga geçerdik.
�u çavuşların isimleri Quentin Delafon, Donan Dumont ve Michael Szpiner. Üçü de Fransa vatandaşı.
Uçü de yirmilerinin başında, canlı, heyecanlı, hareketli gençler. '50'1erin meşhur r&b grubu Teena­
gers'la karıştırmayın, bUnların akıllan fikirleri belden
aşağıda. Sanki Serge Gainsbourg'la aynı mahalle­
de oturuyorlar da, uzaktan bakıp bakıp çapkın am­
caya özeniyorlar. Gerçi ellerinden de pomo dergile­
re bakıp iç geçinnekten fazlası gelmiyor gibi -elbet­
te "gerçek" Teenagers'ın solisti Frankie Lymon gibi
eroine takılmalarından iyidir. Amerikalı -ateşli,
bronz ve aptal- kuzeni kibar tabiriyle götürmekten,
Starlett Johansson'a evlenme teklif etmekten bah­
settikleri şarkılar yazıyorlar: "Biliyorum '84 doğumlu
olduğunu / Yan Polonyalı, yan Danimarl<alısın / Se­
kizinde Broadway'de çıkmaya başladın / Sen bir yıl­
dızsın / Tel�eşliliğe inanmazmışsın / Ben de hiç
kıskanç değilim Scarlett, evlenir misin benimle?/
(...)/ Annemi bile satarım seninle i<aybolmak için /
Tokyo'da ya da işte her neredeyse / Keşke beni de davet etseydin / Şu Disneyland'da yaptığın part�
ye... " Komikler, dalga geçiyorlar, bu halleriyle -ve kimi parçalarda sound'lanyla- Art 6rut'yü hatırlatıyor­
lar. Ne yalan söyleyelim, müzikleri de fena değil. '80'1erin synth popunu, ayıp örten üst üste bindiril­
miş elli gitan, l<onuşur gibi ilkel bir vol<ali üst üste koyup kıyak parçalar çıkarmışlar. Sıl<ıcı oldukları an­
larsa, ciddi ciddi şarl<ı yapmaya çalıştıkları zamanlar. Lafı uzatmasak da, burada yazmakla oyalanaca­
ğımıza, biz de bir-U<i şiirimizi jntemete mi koysal< ne? /lker Aksoy

-+55
 ı 1
O N B E Ş Ş A R K
e O.•
Azam Ali Abode
American Music Club The Dec1bels and The Little Pills
B-52's Hot Corner
Q.· YouTube güzelleri �
Berry Demain
Feist My Moon My Man
Duffy
Gnarls Barkley Who's Gonna Save My Soul
Duffy - Mercy • Offidal M usic Video
Hercules & Love Affair feat. Antony 811nd
Jello Biafra & Mojo Nixon Plastic Jesus Efterklang
King Creosote Now Drop Your Bombshell Efterklan.g Mirador
Mirkelam Elma Değil Ayva
Müslüm Gürses Aldanma Çocuksu Mal1sun Yüzüne Justice
Rolling Stones Sympathy For The Devil Justice • DVNO (official)
Second Sex Le monde est sllencieux
Marl< Ronson
Stephen Marley & Ben Harper lnna Di Red
Mark Ronson featuıing Lily Ailen-Oh My God
3 Mustaphas 3 O Memetis
Nick Cave & Blixa Bargeld

ROLL DİSKO OTUZ

the weeping song-nick cave and the bad seed$

Windmill
Windmill 'Tokyo Moon'
O N B E Ş A L B U M

Adam Gren Sixes & Sevens

ıJ"" Kula Shaker
Kula Shal<er - Second Sight
Bauhaus Go Away White �
Devotchka A Mad and FaithfUI Telllng Morcheeba
'4('-- Foals Antidotes Morcheeba Enjoy The Ride
French Cowboys Babyface Nelson Was A French Cowboy
Herbie Hancock River: The Joni Letters Johnny Cash & June Carter Cash
Hot Chlp Made in The Dark Johnny Cash & June Carter "Jackson"
The Kilis Midnight Boom
Lee Perry & Mad Professor
Lee Perry & Mad Professor • Mad Man Du bwise
Kreş Zaman Yok
Lou Reed Berırn
Mark Knopfler Kil i To Get Crimson
Nick Cave & The Bad Seeds Dig Lazarus Dig
R.E.M. Accelerate
Roy Paci & Aretuska Suonoglobal
ZI Punt Nudge Nudge

ISTANBUL ŞARKILARI İNGİLTERE albunı

The Breeders lstanbul 1. Duffy Rockferry
Dario Moreno lstanbul'un f<ızları 2. Onerepublic Drearning Out L.oud
Duman lstanbul 3. Nickelback Ali The Rigtıt Reasons
Eartha Kitt Uska Dara -Oh! Those Turks 4. Leona Lewls Spiril
Elbow Hotel lstanbul 5. Amy Wlnehouse Back To Black
Emel Sayın Kız Sen lstanbul'un Neresindensin
6. Goldfrapp Seventh Tree
The Four Lads tstanbul (Not Constantinople)
7. Michael Jacflson Thriller
Grup Baran Bekle Bizi lstanbul
8. Temptatlons Classic Soul Hits
Kurtuluş lstanbul Sokakları
9. Amy Macdonald Tlıis Is The Life
Marc Almond She Took My So ul in lstanbul
Mazhar Fuat Özkan Bu Sabah Yağmur Var lstanbul'da
10. Marc Ronson Version
Melike Demirağ lstanbul'da
Pamela lstanbul
Olma k
ABD albünı Q.· Dinleyici istekleri
Sezen Aksu lstanbul lstanbul Olalı 1. Rick Ross Trilla
Tom Walts Telephone Call From lstanbul 2. "Now 27" (Varlous Artists) The Raconteurs SaJute Your Solutlon

3. Snoop Dogg Ego Trippln

DÖRT KERE DÖRT ikl plakçı + iki bar
ZERO / Kadıköy
1. Ron Carter Dear Miles
2. EJiane Elias SomeUıirg For You
3. Gonzaio Rubalcaba Avatar
4. Steve Kdın Trio
Live at Bird land
PEYOTE/ Beyoğlu
1. Dlnky No Love
2. Shellac Eiephant
4. Jack Johnson Sleep Through The Static
5. Alan Jackson Good Time
6. Fat Joe The Elephant in The Roorn
7. Sara Bareilles Little Voice
DEFORM / Beyoğlu
8. Janet Jackson Dlscipline
1. Ae Bizottsag Kalaııdra fell!
9. Erykah Badu New Amerykah
2. Ali llın Rachid 2
10. Miley Cyrus The Best Of Both Worlds
3. Prisoners A Taste of Pink
4. Plastic People of the Universe FRANSA albüm
Egon Boııdy's Happy Hearts Club
1. Raphael Je sais que la terre est plate
Banned
2. Les Enfoires Les secrets des enfoires
3. Muse Haarp
KARGA / Kadıköy 4. Renan ı.uce Repenti
1. Jonny Greeıwood
ı Proven Lands 5. Amy Winehouse Back To BLack
2. N.lck Cave Dig, Lazarus, Oigl 6. Christophe Mae Mon paradls
(Yeni albüm "Consolers Of Tlıe Lonely"den)
http://hypem.com
Amy Winehouse Hey Little Rich Girl
(Amy'den nefis bfr Specials cover'ı)
http://hypem.com
LTNO & The Dead Sexy ine. Ça plane
pour moi
(Plastk Bertrand'ııı unutulm;;ız punk'ıııa yeni yorum)
http://Jıypem.com
Elmore Judd Trone Song
("lnsed Funk" albümünden içedonök funk nağme/en)
www.myspace.com/elmorejudd
Ludeal Costume de nonne
(Fransa'dan taze taze bir lanwzi rock'çu)
www.myspace.com/lude<1I

3. Windsor For The Dertıy
MelodY Of A Fallen Tree
4. We vs Death
Pictures From Stanford
ŞARKI DEGIL TARiH!
3. LCD Soundsystem Us v Tlıern
(Any Colo' U Lıke R�miıQ
4. Cocteau Twins Krıow Who
You Are At Every Age
7. Vox Angeii Vox Angell
8. Christophe Wlilem lnventaire
9. Mika Life in Cartoon Motion
10. Mlchael Jackson Thrl ller
Kelly de Martino Honest
(Los Angeles-Paris hattında gotik folk)
www.myspace.com/kellydemartinobaby
Arms Whi rring
(Brooklyn'den melankolik lndie rock)
http://www.my$pace.com/armsongs

Louis Annstrong What a Wonderful Wortd F.M. Certain People

B. Thlele ve G.D. Weiss imzalı şarkı, Louis Armstrong tarafından '67'de singte (Paris'ten, barok pop şansonlar arasında)
olarak yayınlandı. iyimserliğiyle, Vietnam savaşı yıllaıında ABD'de önc:eleıi http://www.myspacc.comlfmpopmusıc
pek ilgi görmedi, ama lngiltere'de '68'in en büyük hltiydi. "Good Morning,
Vietnam". "MeetJoe Black" , "WithoutaPaddle", "Davandeh" (The Run­ Belle & Sebastian Here Comes the Sun
ner), "Twelve Monkeys"de ve "Madagascar" çizgifilmindeçalındı. "Bowlirtg (G/asgow'Juların konserinden Beatles cover'ı)
for Columbine" da Joey Ramone, "Michael" filminde Wıllie Nelson versiyon­ http://hypem.com
l&n kullanıldı. Şarkı zamanla "christmas songs" standartlan arasına giıince
okumayan kafmadı. Kayda değer cove(latı arasında Shane MacGowan & Flaming Li ps Can't Get You Out Of My Head
Nick dıve, Tony Benne!t & k.d. lang ve Rod Stewart & Stavie Wonder dü­ (Wayne Coyne ve arkadaşlarından bir Kylie şakası)
etleri, BI> King, Flaming Lips, Eva Cassidy (Katle Melua ile sanal düeti de nırp:i/hypern.com
mevcut), TNT. Ministry, Dr. John, John Legend, Keane yorumlan bulunuyor. .•
 j ONI MITCHELL
1968'deki ilk albümü "Bir martıya şarkı"yla onu yeni bir folk prensesi olarak karşılayan eleştirmenler, zamanla nereye koyacağını şaşırdı.
Derinlikli sözlerini başka sazlara başka cazlara açtıkça kapılar yavaş yavaş üstüne kapandı... Crosby Stills Nash & Young'ın ilham perisi, Björk
ve Tori Amos'un öncüsü oldu, Prince, Miles Davis, Herbie Hancock ona büyük hayranlık duydu ... Geçtiğimiz yılın sonlannda 1'Shine"

L albümüyle suskunluğunu bozan bu büyük şarkı yazarını Mojo, Word, Telerama, Saloon aracılığıyla huzurlannrza getiriyoruz...

• • •

PaRT1DeK1 TeK S1Yafi

ilk şarkılannızdan biri, 1964'te
yazdığınız, 1968'de Judy Collins'in
yorumuyla hit olan "Both Sides
Now"du. Henüz 21 yaşındaydınız,
"hayatın iki yüzüne de baktım" di­
yordunuz. O yaştaki biri için biraz
iddialı bir söz değil mi?
Joni Mitchell: ilk eşim Chuck (Mitc­
hell) da aynı şeyi söylemişti. O ede­
biyat tahsili görmüştü, bense Güzel
Sanatlar birinci sınıftan terktim.
Onun gözünde "aptal şarışın"dım,
beni güzel bulduğu için evlenmişti,
zaman içinde eğiteceğini düşünü­
yordu. "Both Sides Now"u yazdı­
ğımda, "sen hayat hakkında ne bili­
yorsun ki!" demişti, "daha 21 ya­
şındasın". 21 yaşındaydım ama,
akranlarımdan çok daha fazla hayat
tecrübem vardı. Dokuz yaşında ço­
cuk felci geçirmiştim, ölümün eşiği­
ne gelmiştim, yaşayacağım anlaşıl­
dığında yatalak kalma riskiyle karşı
karşıyaydım. insan erken yaşta
hastalıkla ve ölümle burun buruna
gelince iki seçeneği oluyor: Ya tes­
lim olmak ya da mücadele etmek
ve yalnızca kendine güvenmek. Ay-
larca hastanede yattım, bir sabah
yataktan kalkmaya ve tek başıma
yürümeye karar verdim. Mucizevi
bir şekilde başardım. Bu arada re­
sim yapmayı ve talihsiz hastane ar­
kadaşlarımı eğlendirmek için şarkı
söylemeyi öğrenmiştim. Sigaraya
da orada başladım. 1964'te okulu
bırakıp Toronto'ya gittim; gündüzleri
tezgahtarlık yapıyor, geceleri kafe­
lerde şarkı söylüyordum. O yıl hami­
le kaldım. O zamanlar bir kadının
başına gelebilecek en büyük fel&
ket evlilik dışı çocuk yapmaktı. Has­
tanede resmen maneVı işkence
gördüm. Sonra da bebeğimi, Kilau­
ren 'ı, evlatlık vermek zorunda ka�
dım. 21 yaşına gelene kadar çok
şey yaşamıştım.
Aynı şarkıda "aşkın iki yüzüne de
baktım" diyorsunuz, hızlıydınız an­
laşılan...
Hızlıydım, ama monogamisttim, se­
ri monogamist. (gülüyor) Turneler-
SEK PISTOLS'LA ARAMDA BÜYÜK FARK OLDUGUNU SANMIYORUM. JOHNNV ROTTEN'A
HEMEN KANIM ISINMl$TI, LİSEDEKİ HALİMİ ANDIRIVORDU. NETİCEDE BEN DE PUNK'IM.
deki kaçamakları saymazsak. (gü­
lüyor)
Hakkınızdaki efsanelerden biri de,
Sex Pistols'ın, basçıları Glen Mat­
lock'u "Joni Mitchell dinliyor" diye
gruptan atrnalan. Duymuş muydu­
nuz bunu?
Hayır. (gülüyor) Sex Pistols'la
aramda büyük bir fark olduğunu
sanmıyorum. Tanıştığımızda Johnny
Rotten'a hemen kanım ısınmıştı. Li­
sedeki halimi andırıyordu. Neticede
ben de punk'ım.
Müziğe başlarken gönlünüzde ya­
tan aslan neydi? Şan şöhret mi,
başka şeyler mi?
Şöhret benim için hiçbir zaman
önemli olmadı. Alkış müptelası de­
ğilim. Genç kızlığımda bile aynanın
karşısında prova yapmadım. Lise­
deyken starların hali bana acıklı ge­
lirdi. Hatta bu konuda bir şiir yaz­
mıştım. Adı "Akvaryum"du, o döne­
min gençlik ilahları Sandra Dee ve
Bobby Darin'in akvaryum balıkları
gibi olduklarını anlatıyordu.
Siz de ilgi çekmek, popüler olmak
istemiyor muydunuz? Hele o yaş­
larda...
Hayır, çünkü zaten popülerdim. Li­
sede dansçıydım, ispat etmek iste­
diğim bir şey yoktu. Dans benim
için mutluluk demektir, dans eder­
ken bütün dertlerimi unuturum. Mü­
ziğe piyanoyla başladım, klasik mü­
zik bestelemek istiyordum. Ama
parmaklarıma cetvelle vurarak he­
vesimi kırdılar. Piyano hocam hep
şöyle derdi: "Burada ustaların nota­
ları varken kendi kulağına göre çal­
mak da ne oluyor!" Klasik müzik
bestelemek bizim harcımız değildi,
yapılmış ve bitmişti, bize düşen on­
ları aynen çalmaktı! Gitara, piyano­
dan soğuduğum için geçtim -Pete
Seeger'ın şarkılarını çalışarak. Ama­
cım ünlü bir pop şarkıcısı olmak de­
ğildi, şarkı yazmak istiyordum.
Neticede ünlü oldunuz, ama kolay
kolay sınıflandınlamıyorsunuz, folk­
çu diyen var, cazcı diyen var. Siz
kendinizi nasıl tanımlıyorsunuz?
Benim gitanm hep orkestra! olmuş­
tur, ilk albümümde bile folk değil­
dir, yan klasiktlr. ''Marcie" gibi şar·
kılarım, folk olmaktan ziyade, Schu·
bert'e yakındır. Schubert de popü­
ler Alman şiirlerini bestelemiştir.
Yaptığım müziğe follı deniyordu.
çünkü görüntü öyleydi: Gitar çalan
kız! Folkçu değilim ama, müziğimi
çalabilecek gruba kavuşmam için
altı albüm beklemem gerekti. Ve o
grup da bir caz grubuydu. Siyah mü­
ziğini eskiden beri severim, Duke
Ellington'ı, Miles Davisl .. Ama caz­
cı değilim. Yaptığım yegane caz al­
bümü "Mingus"tur (1979). Onu da
Mingus·un arzusu üzerine yaptım.
"Mingus" dışında yaptığım her şey,
bazen cazımsı tınlasa da, caz kural­
ıannın dışındadır. Cazla tek ortak
noktam deneysel ritmlertlir.
MüzJğlnlzln en kestirme tarifi ne?
Bir nehir gibl. Bazen durgun ve d�
rin. Bazen şelalelere dönüşüyor.
Bazen çamurlu. bazen berrak.
Size Mltfrafçı şarkıyazarı" denme­
sinden hiç hoşlanmıyorsunuz...
itiraf denince benim aklıma iki şey
geliyor: Kafana tabanca dayamışlar
ya da diz.çöküp "affet beni peder,
günah işledim" diyorsun. "itirafçı
şarkıyazarı" etiketini cahilane ve
hakaretamiz. buluyorum. Ne itirafı
yapmışım ki? Birtane ömelı verin.
"Blue" (1971) albümündeki "A
Case Of You" mesela.
WOOOSTOCK MODERN BİR MUCİZEYDİ, O MÜTHİŞ İYİMSERLİK GÖZ YAŞARTICIYOI.
''WOODSTOCK" ŞARKISINI İCRA ETTİÖİM İLK ÜÇ SEFER GÖlYAŞLARIMI TUTAMADIM.
O bir aşk şarkısı. (bir sigara yakı­
yor) Sanat böyledir. Bazen gördüğü­
nüz bir şeyi aynen yazarsınız; bazen
oradan bir şey, buradan bir şey alır­
sınız, onlan karıştırırsınız. Mesela
"Edlth And The Kingpln"ln ("The
Hissing Of Summer Lawnsr. 1975)
bir kısmı Vancouver'de tanıdığım bir
muhabbet tellalına, bir kısmı da
Edith Piaf'a ilişkindir. Bir melezdir.
ikisi birlikte bir hakikati oluşturur.
Ben insan gerçeğini, insanlık duru­
munu anlatmaya çalışıyorum. Anlat­
tıklarımın yaşadığım şeyler olup of.
mamasının ne önemi var? "itirafçı
yazar• denince benim aklıma gelen
isimler Az.iz. Augustine, Anne Sextorı
ve Sylvla Plath. Üçünden de hoşlan­
mam. Ayrıca, yazdıklarının da sami­
mi, dürüst filan olduğunu düşünmü­
yorum. "Oz Büyücüsü" gibi olmayı
tercih ederim. Ben gorünmez ola­
yım. yarattığım şey görünsün. Oyun
yazarı olmalıydım aslında.
"Face Lift" ("Tamlng The Tlger",
1998) annenizle lllşklniz üzerine.
O ne tür bir şarkı sizce?
O annemle girdiğim büyük bir kav­
ganın hikayesi. Benim yaşımda bir
ss...
kadının, o tarihte elli yaşındaydım,
annesiyle kavga etmesi tuhaf bir
şey. Ama evlilik dışı cinsel ilişkiye
giriyorsanız, kaç yaşında olursanız
olun, bu ülkede anne-baba tepkisiy­
le karşılaşıyorsunuz. Bu yalnız be­
nim başıma gelen bir şey değil. lro­
nik olan ş u ki, bu tür önyargJların
televizyonda bile kırıldığı bir dönem­
de annem hala eski kafada. Anne­
min zamanında, ıv dizilerinde evli
çiftler ayn yataklarda yatarlardı.
(gülüyor) Benim için şarkı yazma
süreci, bir ruhsal analiz sürecidir ve
ruhsal analiz itiraftan farklı bir şey.
dlr. (bir sigara daha yakıyor) "itiraf'
denen şeye en çok yaklaşan şar­
kım "Wild Things Run Fasrteki
(1982) "Man To Manrdir. (sôzleri
mırıldanıyor) "Yalan söylemeyi sev­
mem ama / Yapmacık olabiliyorum
korktuğumda / Burnumu uzatıyo­
rum havaya / Taş, taş kesiliyorum
korktuğumda.. ." (gülüyoı7
"Kadın şarkıyaıan" etiketinden de
hoşlanmıyorsunuzdur herhalde.
Hoşlanmıyorum tabii. Dylan'a "er­
kek şarkıyazan" mı diyorsunuz? Al­
dığım en güzel iltifatı bir siyah piya­
nist yapmıştı: "Senin şarkılann ırk­
sız ve cinsiyets1t."
"Ve kederli" diye ekleyeblllrdl.
"Shlny Toys", "Ray's Dad's Cadll­
lac", "in France Ttıey Klss On Ma­
in Street" gibi neşeti, dans ettiren
şarkılannız var, ama genelde Jonl
Mltchell denince, ağırbaşlılık ve
kederli şarkılar gellyor akla.
Bir gün. bir kafede genç bir kız gel­
di yanıma, "ben manlk depresifim"
dedi ve şöyle devam etti: "Şarlıılan­
nıza bayılıyorum, fakat fotoğrafları­
nız.dan nefret ediyorum. Hepsinde
gülümsüyorsunuz, bu beni deli ed�
yor." (gülüyor) Buyrun, acıların kadı­
nı olduğumu düşünen biri daha. Ve
acı çekmediğlme dair bir işaret gör­
düklerinde hakiki olmadığıma hük­
mediyorlar hemen. Oysa ben kend�
mi hem sağtak, hem solak hissedi­
yorum. Acı çekiyorum. neşeleniyo­
rum, acı çekiyorum, neşeleniyorum.
Kederli şarkılanm da var, neşeli
olanlar da. Ama daha çok kederli
olanlar öne çıktı.
Size en çok hüzün veren şarkıları­
nızdan biri "Woodstock"tur herhal-
de. Katılamadığınız festfvalln anısı­
na unutulmaz bir şarkı yazdınız.
Davet edildiğim halde katılamadım,
çünkü menajerim aynı gün için ünlü
bir TV programıyla söz kesmişti.
Woodstock'U kös kös TV'den izle­
dim. Öyle içime oturdu ki, şarkısını
yazdım. Woodstock modern bir mu­
cizeydi, o kadar büyük bir kalabalı­
ğın o kadar iyi örgütlenmesi ve o
müthiş iyimserlik göz yaşartıcıydı.
··woodstock"u bu duygularla yaz­
dım ve icra ettiğim Hk üç seferin
üçünde de gözyaşlarımı tutamadım.
Bugüne kadar dinlediğiniz en hü­
zünlü parça hangisi?
Rachmaninov·un "Paganini'nin Bir
Teması Üzerine Rapsodi"si: Tatlı,
hüzünlü, kederli, güzel, hasret dolu,
romantik. ilk dinlediğimde 13 yaşın­
daydım. vuruldum. Kolay kolay eğ­
lenceli şarkı yazamamamın nedeni
belki de o melodinin içime işlem�
sidir. (gülüyor)
Çocukluğunuzda başka neler lçlnl­
z.e işledi?
Annem öğretmendi, başka anneler
çocuklanna lncil okurken, o bana
Shakespeare'in sonelerini okurdu.
Klasikleri çok severdim, D�
bussy'ye, Stravinsky'ye, Chopin'e,
Çaykovski'ye, romantik melodili her
şeye, özellikle noktürnıere bayılır­
dıın. Ama en büyük kahramanım
Nletısche'ydi. Nietzsche tanrısızla­
rın lncil'idir, bireyin yaratıcısıdır.
Ama derinine inmek gerekiyor. ln­
sanlann bakmaya cesaret edem�
dikleri hakikatlere bakan bir düşü­
nür, düşünürlerin düşünürü. Bir de
ortaokuldayken bir öğretmenimin
üzerimde büyük etkisi oldu. Radilıal
bir tipti, müfredatı boşverir, her sa­
bah bize RUdyard Kipling·ın
"Kim"inden pasajlar okurdu. O öğ­
retmenin şarkıyazarlığıına da büyük
katkısı oldu. Yazdığım epik bir şiirin
her tarafını kırmızı kalemle işaretle­
miş, )teni düşmüş kar gibi beyaz",
"gümüş gölgeli tepeler" gibi dizele­
rin yanına "klişelerden kaç" gibi
notlar düşmüştü. O kırmızı işaretler
kulağıma küpe oldu.
Kullanmaktan özelllkle kaçındığı­
nız kellmeler var mı?
Psikolojiden gelenler -nevrotik, ego
filan- dışında yok. Doktorlar kapıla­
rını çalan her kadına nevrotik de­
meye bayılıyor. Bir ara tanrı kelime­
sine takmıştım. Bir partide Dylan'ı
köşeye sıkıştırıp sordum: ''Şarkıla­
rında tanrı deyip duruyorsun, tanrı
nedir sence?" O da, "insanlann kul­
landığı bir kelime işte" diye cevaır
ıamıştı. Yaklaşık Cıç yıl sonra, bir
karşılaşmamızda "hatırlıyor musun,
bana tannyı ve şeytanı sormuştun"
dedi -Hıristjyan dönemindeyd� ve
başladı anlatmaya. "Ama Bob" de­
dim, ''ben sana şeytanı değil, tann·
yı sormuştum". (gülüyor)
Demin Sylvla Plath'tan hoşlanma­
dığınızı söylediniz. Hoşlandığınız
şairler kimler?
Kipllng'i severim, Yeats'in bazı şiir­
lerini, E.J. Pratt ve Cari Sand-
burıfu ... Onların dışında şairlerle
pek aram yoktur. Bu konuda N�
etzsche gibi düşünüyorum: "Şairler
kibirlilerin en klbirllsldir. Tavuskuşıa­
rının tavuşkuşudur. Suyunu bulandt­
rır, ki derin zannedilsin."
1960'1arda New York'un folk ale­
mine katıldığınızda folk şairleri ve
şarkıcıları için de aynı şeyleri dü­
şünüyor muydunuz?
Hayır. Cohen'i seviyordum. Ama Ca­
mus ve Lorca'yı okuyunca onlardan
aparttığını göfdüm ve hayal kınklığt­
na uğradım. Dylan·a başlangıçta
mesafeli duruyordum, bana Woody
Guthrie taklidi gibi geliyordu. Sonra
yanıldığımı anladım ve ondan çok
etkilendim. Benim burcum yaratıc�
ilk burcudur, Marie Curie'nin doğdu·
ğu gün doğdum. Benim için özgün­
lük, yaratıcılık önemlidir. Onun için
Charlie Parker'ı severim.
1960'1arın başında Güzel Sanatlar
öğrencisiyken hayranlık besledlğı­
niz sanatçılar kimlerdi?
Jackson Pollack ve Bamett New­
man gibi soyut ekspresyonistler
çok revaçtaydı, ama bana hitap el
mezdi. Benim kahramanlarım Van
Gogh, Gauguin, Matisse ve Rem­
brandt'tı. Modem resimde son du­
rağım Picasso'ydu. Ben kendimi
hep önce ressam, sonra müzisyen
olarak gömıüşümdür.
Ressamlığınızın miiziğinize nasıl
bir etkisi oldu?
Renkleri yan yana getimıek bana
büyük haz veriyor. Müziğimde de
aynı şeyi yapıyorum, renkleri yan ya­
na getiriyorum. Ben müzik dilinden
anlamam, sayısal ya da alfabetik
sistem bana hiçbir şey söylemiyor.
Hangi notayı çaldığımı bilmiyorum.
Annoni anlayışım tıpkı renkleri yan
yana getirişim gibidir.
Acoustlc Guitar dergisi, 1996'da
şu yorumu yapmıştı: "Mltchell'ın
gıtan gitar gibi tınlamıyor. Mitc­
hell'ın çalışıyla büyülenen bir gita­
rist, o sound'un kaynağını müzik li­
teratüründe bulamaz. Onun çalışı,
akort edişinden tellere wruşuna,
çoğumuzun uyguladığı şemanın ta­
mamen dışındadır." Gitannızın gi­
zemini siz nasıl açıklıyorsunuz?
ilk şar1<ımı. "Urge For Going"i stan­
dart akor1arla yazmıştım. o günlerin
iklimi öyleydi. Kafelerde çalınan folk
gitarın tınısı her yerde aynıydı. Be­
nim zihnimdeki akorlar ise farklıydı,
ama gitarda mevcut değildi. O akor­
ları çıkarabilmek için gitarın tellerini
hafifçe çevinnek lazım. O zaman
akorlar genişliyor, orkestra! bir nite-
lik kazanıyor, hatta bazı durumlarda
bas gitar vasfı kazanıyor. Blues'cu­
ıar banjodan gitara geçtikleri için
banjo akorları kullanıyorlardı, Keith
Richards da öyle yapıyor. Altıncı te­
le dokunmuyor, gitarı beş telli banjo
gibi çalıyor. Folk kafelerde çalınan
gitar da öyleydi. Ben de ayak uydur­
dum. Fakat zamanla o akorlardan
istediğim renkleri elde edemediğimi
gördüm ve grtanmı zihnimde duydu­
ğum al<orlara ayarladım. O gün bu­
gündür, öyle çalıyorum.
Bir söyleşinizde, ''akorlanm çok
katmanlı hayatımı yansıtıyor, onun
BENİM BURCUM YARATICILIK BURCUDUR. MARIE CURIE'NİN OOGOUGU GÜN OOGDUM.
BENİM İÇİN ÖZGÜNLÜK ÖNEMLİDİR, ONUN İÇİN CHARLIE PARKER'I SEVERİM.
için de eski, sade şarkılanm artık
bana uymuyor" demiştiniz. Ama
fanlannızın eski şarkılannızı dinle­
mek istemeleri de doğal değil mi?
Konserlerinizde mesela "Uttle Gre­
en"l niye hiç söylemlyorsunuz?
Bir kere sesim değişti. Dahası, o
zamanlarki grtar çalışım bana artık
tamamen yabancı. Bu bir ressam­
dan. örneğin Picasso'dan ilk dö­
nemlerindeki gibi resim yapmasını
istemeye benziyor. Sanatçı dediğ1-
niz evrilir. Benim bu endüstride kö­
yün delisi gibi olmamın sebebi, mü­
zik dolabı olmayı reddetmemdir.
Bob Oylan ve Van Morrison'la tur­
neye çıkmıştık. onlar en popüler
şarkılarını söylüyordu, bana da aynı­
sını yapmamı önerdiler. "Asla" de­
dim, "ben yeni şarkılarımı söyleye­
.
ceğim . . Ve öyle yaptım.
Yeni şarkılannızın kabul gönnesl
epey zaman aldı. "The Hissing of
Summer Lawns" (1975) ve "Heji­
ra" (1976) şimdi övülüyor, ama ilk
çıktıklannda bayağı yeıilmişlerdi.
1980'1erdeki albümleriniz de keza.
Bunu neye bağlıyorsunuz?
Müzik endüstrisinin cehaletine ve
eleştirmenlerin ahmaklığına. Özel­
likle beyaz eleştimıenler melodi ol­
madığını söylüyorlar, çünkü rock'çu-
lar yedi notadan fazlasına gelemi­
yor. Bense geniş amıoniyi seviyo­
rum. O aı1maklar kerameti kendin­
den menkul üç akorlu ve hiçbir şey
söylemeyen şarkıları yüceltip beni
yerin dibine batırıyorlardı. Yaptığım
işin niteliğini ölçebilecek kapasite­
deyim. şarkılarımın iyi olduğunu bil�
yordum. Ama, satmaması bir yana,
ilgi ve takdir de gömıüyordu. Bu da
bütün hevesimi kaçırıyordu.
Ama bir sanatçının düşük satışlara
ve eleştirmenlerin acımasız eleşti­
rilerine dayanıklı olması gerekmi­
yor mu?
Sanatçılar kalın derili değildir, has­
sastır. Zeki eleştiriye amenna, ama
rock alemindeki eleştiriler genellikle
cahilane ve nefret dolu. Jean Reno­
ir harikulade bir yönetmen, "Oyu­
nun Kuralı" ("La regle du jeu") adlı
filmi de harika, ama bu�uvaziyi kız­
dırdı ve Renoir'ı defterden sildiler.
"Oyunun Kuralı", zenginlerin yaşam
tarzına, yapmacıklıklanna dair bir
komedi. Şimdi seyrettiğinizde, ne
vamıış bunda bu kadar kızacak di­
yorsunuz. Ama, bir söyleşide, Reno­
ir o filmin l<endisine çok zarar verdi­
ğini söylüyor. Benim için de "Dog
Eat Dog" (1984) öyle oldu. O tarih­
ten sonra kendimi Gauguin ve Van
Gogh gibi hissetmeye başladım.
"Turbulerıt lndlgo" (1994) albümü­
nüzün kapağında kulağını kesmiş
Van Gogh olarak görünmenizln se­
bebi bu mu?
Evet, o kadar öfkeliydim ki, sembo­
lik olarak kulağımı kestim. (gü/0-
yor) Yimıi lıüsur yıldır iyi işler yapı­
yordum ve kimse umursamıyordu.
Elbette fanlarım vardı, tıpkı benim
Carlos Castenada'nın yeni kitapları­
nı iple çektiğim gibi, yeni albümleri­
mi bekliyorlardı. Devam edebilmemi
sağlayan da onlardı. Ama müzik sa­
nayli ve eleştimıenler bende tam
aksi yönde bir arzu uyandınyordu.
Ama o yirmi yılda, özellikle '90'1ar­
da, müzik endüstrisi size birçok
ödül verdi.
Ödüller zincirleme kaza gibiydi. Biri
verince öbürü de vemıek zorunda
kaldı. Niye verdiklerini bilmiyorlardı
aslında. Ödüller verildikten sonra
başa döndük: "Yeni işlerin eskileri
kadar güzel değil." Bunun hakikatle
alakası yoktu. Güzel dedikleri işler­
den sonra büyük bir gelişme gös­
temıiştlm, ama benden istenen,
başladığım yere dönmemdi. Ama
başlangıç noktam benim duygu
dünyamı artık yansıtmıyordu ki. Mü­
zik endüstrisi, sanatçıları belli bir
döneme hapsetmek istiyor. Kendi
döneminde kal, sonra öl. Altıncı al­
bümümden itibaren gönnemeye
başladılar benl. Yaptığım her şey
··court and Spark''la (1974) kıyas­
lanıyor ve beğenilmiyordu.
Kimi eleştirmenlere göre, sigara
tiryakiliğiniz sesinizi bozmuş, yük­
sek notalara çıkma yetinizi körelt­
mişti. Doğruluk payı var mı?
Buyrun, bir cehalet örneği daha.
Benim sesim üç oktav; müzik ale­
mine girdiğimde soprano sesimi
kullanıyordum, çünkü o zamanlar
folk şarkıcıları öyle yapıyordu. An­
nem attoydu, ben de zamanla onu
kullanmaya başladım. Sigarayla bir
alakası yok. dokuz yaşımdan beıi
içiyorum.
Sigara içtiğiniz için suçluluk duyu­
yor musunuz?
Neden duyayım lıi? Ben tiryakiyim,
-+59
iyi veya kötü, böyle.
Ama ölüme sebebiyet veriyor.
N'apalım yani? (gülüyor)
Melodilerinizin ve sesinizin güzelli­
ğinin, sözlerlnizdeki mesajın ulaş­
masına engel oluşturduğu söylene­
bilir mi?
Oylan gibi kendime teatral bir ka­
rakter yaratsaydım, belki de sözleri­
mi daha iyi iletebilh'dlm. Ama
Dylan'ın da mesajını ilettiği pek
söylenemez. Bu aslında beyaz er­
keklere dair bir mesele. Eşcinseller
ve siyahlar duygulanmaktan ürkmü­
yor, beyaz erkeklerinse ödleri patlı­
yor. Beyaz erkeklere benim şarkıla­
rım tehlikeli geliyor, içine girdikleri
takdirde gardlannın düşeceğinden
korkuyorlar. Ama genel olaral{ in­
sanlar kadınlardan toplumsal eleşti-
MÜZİK DİLİNDEN ANLAMAM. HANGİ NOTAYI ÇALDIGIMI BİLMİYORUM. ARMONİ
ANLAYIŞIM TIPKI RESİM YAPARKEN RENKLERİ VAN VANA GETİRİŞİM �iİBİDİR.
ri dinlemek istemiyor.
2002'de "müzikten nefret ediyo­
rum" diyerek inzivaya çekildiniz.
Bardağı taşıran damla ne oldu?
Rasyonel değildi yaptığım, ama mü­
ziğimin kabul görmemesi sabrımı
taşırdı. Sorun benim kronolojik ya­
şım mıydı? Hepimiz yaşlanacağız,
orta yaşlılar için de, ileri yaşlılar için
de şarkılar lazım. Ben zarafetle yaş­
lanmak istiyordum, ama müzik ale­
minde öyle bir mefhum yok. Müzik
endüstrisi gırtlağına l<adar cehalete
batmıştı, meme-kalça ve çiklet mü­
ziği her tarafı sarmıştı. Ben de ta­
hammül edemez olmuştum.
Tamlng The Tlger"da, "her plak
''
bir poker fişi, her şarkı tek gecelik
ilişki" diyorsunuz, popüler müziği
"gençler için aburcubur" olarak ni­
tellyorsunuz. Ama popüler müzik
hep varolmadı mı?
Oldu tabii, ama bir bugünün radyo­
larına bakın. bir de geçmiştekilere.
Eskiden DJ'lerin en önemli özelliği,
yaratıcılıkları ve dağarcıklarının zerr
ginliğiydi. Yağmur yağarken Chartie
Parker çalabilirlerdi. Dağarcıklarında
çiklet şarkılarının yanısıra Charlle
Parker da vardı. Şimdiyse ticanlik
adına katı ayrımlar var ve radyolar­
da Charlie Parker gibilerlne yer yok.
Bana "albümünüz formatlanmıza
uymuyor" denmesine illet oluyo­
rum. Benim müziğim hangi formata
uymuyor? Ben bir formata niye çöp­
çatanlık yapayım? Yapmadığım için
çalınmayacak mıyım? Bu kalibrede
bir müzik yapılmışsa, çalınacak yer
bulamaması bir cinayet değil mi?
"Dog Eat Dog" resmen katledildi.
Piyasadan çekildi ve yimıi yıl depo­
da yattı. Albüme "negatif" dediler,
"hırçın" dediler, çünkü kafalarını ku­
ma gömmüşlerdi. Birinin çıkıp bir
şeyler söylemesi, nasıl bir tehlikey­
le karşı karşıya olduğumuzu anlat­
ması lazımdı. Ben de öyle yapmaya
çalıştım, ama bu beni popüler yap-
6()..+
madı, aksine... Newsweek, "üniver­
site birinci sınıf öğrencisi işi" dedi.
Ama sonraki birkaç yıl, kapak konu­
su yaptıldan meseleler benim "Dog
Eat Dog"da anlattıklarımdı. News­
week'in yorumu, Amerikan kültürü
hakkında da önemli bir ipucu veri­
yor. Üniversite birinci sınıftan sonra
dünya meseleleriyle ilgilenmeyecek­
sin, olgunlaşıp sisteme uyacaksın.
"Oog Eat Oog'' gibi siyasi bir al­
büm yazmanızı tetikleyen ne oldu?
1980'1erin başı benim için bir siya­
sal uyanış oldu, Reagan ekonomisi
herkes gibi beni de vurdu. Getirdik­
leri vergi sistemi benim gibi serbest
çalışan insanlan soyup soğana çe­
virdi. Sanki yeterince kölelik yapmı­
yormuşuz gibi, vergi sistemi şirket­
ler lehine değiştirildi. Zaten, kadın
olduğum için erkek müzisyenlerden
daha az kazanıyordum, iyiden iyiye
köle ücretine tabi oldum. Açgözlü
'80'1erde herkes soydu beni. Kali­
fomiya eyaleti, bankalar, şirketler,
menajerim, etrafımdaki herk.es. Ve
o süreç siyasal uyanışımı sağladı.
Bugünün siyasal ortamını nasıl g�
rüyorsunuz?
New Orteans felaketine deVletin na­
sıl seyirci l<aldığını gördük. Dünya­
daki herkesin Amerika'yı niye bom­
balamak istediğini anlamak isteme­
dik. Beni asıl öfkelendiren, kendi
kuşağımın hali. Gençliğimizde dün­
yayı değiştirmek istiyorduk, ama ya­
şımız ller1(�ikçe Amerikan tarihinin
en açgözlü kuşağı haline geldik.
1960'1arın hippileri, 1980'1erin yup­
pie'leri olclu. Şimdi torun sahibiyiz
ve torunlaırımıza sunabileceğimiz bir
etiğimiz yok.
Yeniden müziğe dönmeniz nasıl
oldu?
Diana Krall'ın Starbucks'ın "Sanatçı­
lann Seçtikleri" serisinden çıkan al­
bümünü g;öndermişlerdi. Hoşuma
gitti, Startıucks'a "benim de bir seç­
ki yapmamı ister misiniz" dedim.
Böyle bir seçkinin, beni çocuklu­
ğumdan bıeri sevdiğim, dinlediğim
müzikleri ııeniden elden geçirmeye,
bir muhas.ebe yapmaya zortayacağı­
nı hissetmiştim. ilk müzil{al kahra-
manlarım Duke Ellington, big band
swing'i ve annemle babamın dinle­
dikleri l<lasiklerdi. Hazırladığım seçki
Debussy ile açılıyor. "Clair de Lune·
annemin plaklarından biriydi, çocul<­
ken onu dlinlemek çok hoşuma gi­
derdi. Ondan başlayarak esin perile­
riml sıraladım: Billie Holiday, Edith
Piaf. Marvin Gaye, Steely Dan, Leo­
nard Cohen... Seçmem o kcıdar
uzun sürdü ki, arayıp niye bu kadar
zaman aldı diye sordular. O parçala­
n seçmenin hayat memat meselesi
olduğunu, yeniden şarkı yazmaya
başlayıp başlamama kararımın belir­
leyicisi olduğunu ne bilsinler!
Yeniden yazmaya nasıl başladınız?
"Shine"ın oluşması nasıl oldu?
Küçük bir çiftlik evim var, yazları gi­
diyorum, ruhumu dinlendinrıeye.
Genellikle de şarkılarımı orada yazı­
yorum. Ve istediğim gibi sigara içe­
biliyorum. (gülüyor) Dol<uz yıldır
enstrümanlara eOmi sürmüyordum.
Bir gün bir şey dürttü, piyanoya
oturdum. Ve kısa sürede dört şarkı
çıkıverdi. Ama ortada hiç söz yoktu.
Derken bir arkadaşım aradı, Kip­
ling'in "Eğer" şiirini telefonda oku­
du. Ben de, "bu şiir albüm için mü­
kemmel bir final olur" dedim. Ge­
nellikle, önce müziği, sonra sözleri
yazarım. Bu zor yoldur. "lf" kolay ol­
du, çünkü sözler hazırdı.
Niye zor yolu tercih ediyorsunuz?
Hayatı zorlaştırmaya meraklı oldu­
ğum için değil. Sözleri müzikle eş­
leştimıeye çalışırken çok daha öz­
gün bir kafiye şeması oluşuyor. Ve
sözleri değil de, müziği önce yazdı­
ğınızda, eski melodileri ısıtıp kullan­
ma imkanı olmuyor. Müziğimin po­
püler olmamasının bir sebebi de bu
galiba. (gülüyor)
Bale Pf'OJesl "The Flddle and The
Orum"a katılmanız nasıl oldu?
Alberta Balesi'nin yöneticisi koreog.
raf Jean Grand-Maitre beni aradı ve
"Dancing Joni" adında, şarkılarım­
dan hareketle hayat hikayemi anla­
tan bir gösteri hazırlamak istediğini
söyledi. Taşradan çıkıp popüler mü­
ziğin "yaşayan efsanesi" olan kızın
hikayesi. Kendisine, "gezegen kır­
mızı alarm verirken böyle kaçış eğ­
lenceliklerinin ilgimi çekmediğini"
söyledim. O sıralarda bir sergiye ha­
zırlanıyordum. iki metre boyunda
tablolar yapmıştım, hepsi savaş ve
işkence üzerineydi. Jean, "balede
bu tabloları da kullanalım" dedi.
"Hayır" dedim. "başka bir bale dü­
şünenırı, yaşadığımız dünyanın dra­
matik haline dair yeni şarkılar üze­
rinde çalışalım". Ve böylece kendi­
mi bir bale gösterisi için müzik ya­
zarken, koreografiye çalışırken bul­
dum. Bu işe kalkıştığımda zaten
"Shine"ın kayıt sürecindeydim, on
yıldır ilk defa stüdyodaydım. iki de­
vasa proje vardı elimde. Emeklilik
halinden yirmili yaşlardaki üç kişi­
nin altından kalkabileceği bir işe gi­
rişmiş oldum. Fiziksel olarak beni
perişan etti, fakat manen çok iyi
geldi. Bahçeyle uğraşarak, eski
filmleri seyrederek geçen -ki yıllar­
dır böyle yaşıyordum- bir emekliliğe
hazır değilmişim meğer.
Gösteride de yer alan "Shlne"daki
"lf 1 Had A Heart"ın sözleri çok �
zel: Kutsal yerküre / Nasıl lylleş­
"
tirebllirtz seni / Üstüne üşüşüyoruz
kene gibi / iştahlı tuhaf kuşlar gi­
bi / Ağlayayabilen bir yüreğlm ol­
saydı keşke..." Esin kaynağı ne?
Dünyanın her açıdan çekilmiş yedi
gece fotoğrafını sahneye yansıtmış-

tık. Ne biçim bir elektronik kene ol­
duğumuza tanıklık etmek çok ürkü­
tücüydü. Kuzey Amerika'nın gece çe­
kilmiş fotoğraflarını gördüğümden
beri geceleri ışıklan söndürüyorum.
O enerjiyi doğadan emiyoruz. Bütün
dünya savaştan kırılıyor, savaşa sar­
fettiğimiz kaynaklan gezegeni kurtar­
maya seferber etmeliyiz. Gezegen bi­
zi sırtından silkelemek istiyor, biz
onun bakterileri ve enfeksiyonuyuz.
Ve onu daha fazla yaralamaya çaba­
lıyoruz. Böyle bir zamanda savaş,
her zamankinden daha saçma. Bir
de buna "kutsal savaş" demek,
müstehcen, cahilce ve trajik.
Eski şarkınız "Blg Yellow Taxl"yl
yeni albüme koymanızın sebebi ne?
Gündeme cuk oturduğunu düşünü­
yorum. Hala "cenneti oyup otopark
yapıyorlar", öyle değil mi?
"Shlne"da "bizi kim kurtaracak der­
siniz" diyorsunuz ve Mlkl Fare'yle
Süpermen'I zikredip dalga geçiyor­
sunuz. Peki, Jonl Mltchell ya da
herhangi bir şarkıcı kurtuluşumuza
yardımcı olablllr mi?
Ben elimden geleni yaparım ve söy­
lediklerimin birilerinin kulağına yerle­
şerek eyleme dönüşmesini umarım.
"Big Yellow Taxi" nedeniyle arada sı­
rada fotoğraflar geliyor bana. "Bak
Joni" diyorlar, "burası bir otoparktı,
şimdi vahşi çiçekler yetişiyor''.
Hakikat sık kullandığınız bir kelime.
Hakikatin sizin için önemli bir nlte­
llk kazandığı bir an hatıı1ıyor musu­
nuz?
Küçükken kili sede bir vaaz dinlemiş­
tim -yeni papazın ilk vaazıydı. Konu
CDOUBLEMOON
__., cm
_ ...
ADI: KADIN UYRUCU: DONYA
"Doublemoon'un kadınları", hikayeleri olan kadınlar.
Yalnız sesleriyle ve müzikleriyle de�il kendi
hikayeleriyle de... Başkaldıranlar, sorgulayanlar, sesleri
ve sözleriyle anlatanlar... Yaşları, kimlikleri, sesleri,
"çalmayacaksın" emriydi. O sıralar­ duruşları, duyguları bambaşka da olsa bu albümde
da, kasabada bir kadının hayır işleri
onları buluşturan, müzikle anlatmaya inanışları ve
için toplanan parayı zimmetine geçir­
diği ne dair bir rivayet vardı. Ortada kadın olmaları...Göç edenler, seyyahlar, arayanlar,
bir kanıt olmamasına rağmen, insan­ bulanlar, anlatanlar... Yılların ve yolların ötesinde hem
ların o kadına karşı tavırları değiş­ çok gençler hem de çok yaşlı, hem çok uzaktalar hem
mişti. Bir nevi manevi linçti. Yeni p& de yanıbaşımızda ... Almanya'dan, ABD'den,
paz işte bu ortama gelmişti. Vaazına
Kanada'dan, Anadolu'dan, lran'dan, Hindistan'dan...
"çalmayacaksın"ın alışılageldik yoru­
Dünden, bugünden ve yarından...
muyla başladı. Sonra birden, maddi
olmayan şeylerin de çalınabileceğini
söyledi. "Bir insanın itiban da çalına­
bilir" dedi. Cemaatte öksümıeıer ve
mırıldanmalar başladı. Papaz has­
sas bir noktaya dokunmuştu. Çok
hoşuma gitmişti. Hikayenin sonu
şöyle: Ertesi hafta cemaatin yarısı
kiliseye gitmedi. 4. Buraı Bat Be Burhan Öçal And Tha Trakya Ali Stars/ Karabiber
Bu kıssadan hisse ne?
Haki kati söylerseniz, salonun yarısı s. Denı Sor
boşalır.
otobiyografinizi yazdığınızı duyduk.
Nasıl gidiyor?
Etrafında dolaşıp duruyorum. Krono­
8. Emel Sayın Be Burhan Öçal I Ben �tarken
lojik olmamasını istiyorum, birbirin­
den kopuk vinyetler olarak tasarlıyo­ '·
rum. Kronolojik akışta dile gömül[}
yorsunuz ve ortaya sıkıcı bir kitap çı­ 10.
kıyor. Ben hikayeler anlatmak istiyo­ Bonus
rum, yaşadığım ve tanık olduğum h�
kayeler... Film sahneleri gibi duruyor­
lar kafamda. Çok iyi bir dinleyiciyim,
12. Amn Ali & Meran Dada/ Dam
diyalogları teyp gibi kaydederim. •
.. .. ....
Dolayısıyla, suslemeye ve mub& Cli
fağaya kaçma ihtimalim yok. Ha-
fızam kuwetlidir, fazla hatırlıyo- �
rum, mesele de bu. Benim mad-
c
0.9"'m: E*1S.bıvel'aao1ame
�
•
delerle ilişkim uzun sürmedi. TU"'lıoidanulılı�r. f: (+�2125129'100F: (• 'IOJ212519 41 15
- •
(gülüyor) Giriş cümlem hazır: Par- � Doublomooo börfXIZICJF tlnfmcf<. O 2008 Pozitif Müzik Yopım.O2008 Podtif Edityan
. . . m
tıdekı tek sıyahtım. o

c-.
CHEECH & CHONG
'70'1erde başlayıp '80'1e­
rin ortasına kadar devam
eden şovl arıyla geniş bir
izleyici kesimine ulaşan
stand-up komedi ikilisi. Cheech & Chong, skeç­
lerinde dönemin popüler hippi kültürünü, özgür
aşkı ve uyuşturucu kullanımını işledi. ikilinin çe­
nesi düşük elemanı Richard Anthony "Cheech"
Marin. ağır lspanyoıca aksanıyla lngilizce konu­
şan (cholo) Los Angeles'lt bir Meksika göçme­
niydi; cebi delik, eğitimsiz (ve '70'1erin ikinci ya­
rısından itibaren işsiz) işçi sınıfını temsil ediyor­
du. "Her dem kelle" dolaşan Kanadalı-Amerikan
Tommy Chong ise tipik bir Woodstock hippisini
oynuyordu. Cheech'in uzman •astronot"
Chong·un kontrolünde yaşadığı saykodelik zihin
seyahatlerinin çevresinde kurulan parodilerin bi­
ri nde beat filozofu Timothy Leary de bizzat ger
rünmüş, elindeki halisojenik maddeyi Cheech'in
diline koymuştu.
Esasen müzisyen olan Chong, işe bir country
şarkıcısı ve gitarist olarak başlasa da, r&b ile
tanıştıktan sonra siyah müziğe yöneldi. Batı Ka­
nada·nın ilk r&b orkestrası The Shades'in kurır
cularından biriydi. Ardından kurduğu kendi grır
bu The Vancouver, 1965'te Motown·ıa sözleş­
me imzalayacak kadar ileri gitti. Ama JackSon
Fıve'ın racon kestiği ortamda sönük kaldılar.
Gene de bu deneyim 1970'de başlayan Che­
ech & Chong serüvenine paha biçilmez bir bo­
yut kattı. Şovlarında elektrikli gitarın envai çeşit
kullanımını sergilediler. Frank Zappa'nın müziği
teatralleştirme çabasına tiyatroyu müzikalleşti­
rerek cevap verdiler.
ikili dağıldıktan sonra Tomnıy Chong esas tut·
kusu olan müzjğe geri dönse de, bu alanda ti­
cari başan lıazanan Cheech oldu . "Tek hitlik
star" Cheech, Bruce Springsteen'in "Bom in
The USA" şarkısına nazire olarak yaptığı "Bom
in East LA" 45'1iğiyle çoksatan listelerine girdi.
Cheech daha sonra aralarında Aslan Kral'ın da
bulunduğu birçok Walt Disney yapımında çizgi
karakterler seslendirdi. Robert Rodriguez'in
"Marfachi Üçlemesi" filmlerindeki parlak geri
dönüş, ona karakter rolleri getiren yaşlılık döne­
mi kariyerinin kapısını açtı.
Chong ise "uçan adam" olarak kazandığı şöhre­
ti bir ticari markaya dönüştürdü. Marihuana için
nargileler, bongtar, pipolar imal eden bir firma
kurdu: "En iyi bong, Chong Bong.• Ancalı Bush
62...
yönetiminin 11 Eylül sonrasında yaptığı iki bü­
yük anti-drug operasyonuna hedef olclu. Cumhtr
riyetçi propaganda makinesi, bu "kapıitalist hip­
pi"yi medya linçine uğratmaktan ayrı lbir haz
duydu. ibret olsun diye tam olarak 11. Eylül
2003 günü, 9 ay hapis, 103 bin dolaır para ve
bir yıl ticaretten men cezasına çarptırııldı. 2004
temmuzunda hapisten çıkan Chong, Eve Ens­
ler'ln "The Vagina Monologues" oyununa nazire
yaptığı "The Marijuana-Logues" taşlamasını bir·
kaç ay içinde hazırlayarak biriken tepl�isini tiyat­
ro sahnesinden gösterdi.
ı ..
LYMON, FRANKIE
R&b. doo-wop, rock'n'roll grubu The Teena­
gers'ın ana vokali Frankie Lymon, Amerikan
gençliğinin ilk siyah şarkıcı idollerinden biriydi.
Grubunun sound'u ve başarısı, The Stu­
dents 'dan Jackson Fıve'a, pek çok orkestranın
kariyerine yön vermişti. '50'1erde Ronınie Ben­
nett ve Diana Ross gibi şarkıcılar, '6()'1arda Mo-
town plak firmasından çıkan kız vokal grupları
hep onlardan ilham almıştı.
The Teenagers, 1956'da yayınlanan ilk single'ı
"Why Do Fools Fail in Love" ile bir anda ülke ça­
pında şöhret olmuş, konserler, radyo programla­
rı, filmler birbirini izlemeye başlamıştı.. Ekip, Har­
lemli üç siyah, Frankie Lymon, Jimmy Merohant.
Sherman Garnes, Porto Riko asıllı Herman San­
tiago ve Joe Negroni'den mürekkep beş sevimli
gençten kurulmuştu. Takım elbiseler, temiz pak
süveterler içinde, iyi aile çocuğu görünümleriyle
orta sınıf Amerikan ailelerinin takdirinii hemen
kazanıvermlşlerdi. Bilmedikleri, aynı takd iri aynı
hızla kaybedecekleriydi. Zaman çabu�; geçiyor,
elemanlar çocukSu görünüşlerini ve seslerfnf
kaybetmeye başlıyordu. Her albümde satışları
biraz daha düşüyordu. Frankie Lymon'ın sopra­
no sesi de giderek yok oluyordu ama" aslında
onun için sonun başlangıcı , eroin bağ)mlısı oldu­
ğu 1958'de, henüz 16 yaşındayken tıaşlamıştı.
Müzil� işine girdiğinde, şarkılarının hal<larını üs­
tüne almayı aklına bile getirmemişti eılbette. Ya­
şamı boyunca da yazdığı hiçbir parça(Jan para
kazanamayacaktı. Zaten kazansa da doğrudan
eroine yatırırdı. O yıllarda diğer grup üyeleri de
daha iyi hayatlar yaşamıyorlardı, ancak en kötü
durumdaki şüphesiz oydu.
Lymon, 196l'de tedavi gördü ve bağımlılıktan
kurtuldu. Ancak "temiz" hayati sadece birkaç
sene sürdü. 1966'da eroin bulundurmaktan tır
tuklandı. Hapse girmemek için askere yazılmayı
kabul etti. Ancak d isiplinsizlik nedenjyle ordu­
dan da atıldı. Ardından Georgia'ya yerleşti ve
kendi halinde bir öğretmenle evlendi, mahalle
barlarında sahne almaya başladı. Hayatını düze­
ne koyduğu düşünülürken. New York'ta bir hafta
sonu işi bulduğunu bahane ederel� evden ayrıl­
dı. 1968 şubatında, çocukluğunun geçtiği evde,
yanında boş bir şırıngayla ölü vaziyette bulundu.
Vefatından sonra da telif haklarıyla ilgili davalar
birbirini izledi, özellikle de 'BO'lerde Diana Ross
"Why Do Fools Fail in Love"u okuyup yeniden
hit yapınca. Frankie Lymon ve The Teenagers,
1993'te The Rock and Roll Hail of Faıne'e ka­
bul edildi; en azından rock'n'roıı tarihinde oyna­
dıkları kısa, ama önemli rolün hakkı teslim edil­
mlş oldu. Lymon·ın trajik hayatı. 1998'de Gre­
gory Nava'nın yönettiği. başrollerini Larenz Tate
ve Halle Berıy'ııin paylaştığı "Wlıy Do FOols Fail
in Love·· adlı filmle beyazperdeye de uyarlandı.
r-.
ROCK AND ROLL CIRCUS
1960'1arda Rolling Stones'un hevesle girişip
hayal kırıklığıyla bıraktığı egzantrik projelerden
biri. Grup için iki klip de çekmiş olan Michael
Lindsay-Hogg, Mick Jagger'ın kendisinden birte­
levizyon şovu hazırlamasını istemesi üzerine, bir
sirk fikriyle çıkagelir. 11 Aralık 1968'de, Stones
ve dostları, büyük bir çadır süsü verilmiş bir
stüdyoda bir araya gelir. Ateş yutanların, kukla­
ların, kaplanlann, akrobatların ekSlk olmadığı
sirkin müzisyen konukları arasında The Who,
Taj Mahal, Marfanne Faithfull, Jethro Tull da
vardır. O ana kadar diğer Beatle'lar olmadan iş
yapmamış olan John Lennon ve nişanlısı Yoka
Ono, gitarda Eric Clapton, davulda Jimi Hendrix
Experience'dan Mitch Mitchell, basta Keith Ric­
hards'ın olduğu The Dirty Mac grubuyla icrayı
sanat eyler. Ona, ayrıca, Stravinsky ve Berg'in
keman konçertolarını ilk defa kaydetmiş olan
kemanaı lvry Gitlis'le de "Whole Lotta Yoko"yu
söyler. Mamafih, Brian Jones'un Rolling Sto­
nes'la beraber son kez göründüğü kayıtlardan

memnun kalmaz grup ve projeyi rafa kaldırır.
Sahne değişiklikleri o kadar uzun sürmüştür ve
aslında herkes o kadar gevşek davranmaktadır
ki, Rolling Stones ancak 14 saatin ardından, er·
tesi sabah sahne alabilmiştir, haliyle dökülürler.
hele Who'nun yanında iyice sönük kalırlar. Len­
non'la Jagger'ın karşılıklı iltifatlanyla renklenen
"Rock'n'Roll Circus"ın bantları. 1989'da bir
bodrumda, çöpler arasında bulundu, 1996'da
CD ve video olarak yayınlandı.
Y-+
YENİŞEHİR'DE BİR ÖGLE VAKTi
Akşam sofrasında kimseyle konuşmadı. Pa-
ris'ten dönünce üniversite giriş sınavlarına gir­
mişti. Anasının sınav sonuçlannı çok merak etti­
ğini biliyordu. Hukuk fakültesini kazandığını bir
gün önce öğrenmişti. Bu da sıkıyordu canını.
Asıl isteği film yapmaktı. Üniversite öğrenimini
gereksiz buluyordu. Kendi ilgilendiği alanda bir
şey öğrenmeyecek olduktan sonra. Hele o arzu­
halci okuluna gitmenin hiçbir anlamı yok, diye
düşünüyordu. Şimdi anasına bunları söylese yi­
ne tatsızlık çıkacak. Oğlunun üniversiteye gitme­
mesi sözünü bile duymak istemiyor. Babası da
sertti bu konuda. Profesörlerin oğlu da okumaz.
sa kim okuyacak? Sonunda yine anasıyla baba­
sı kızacaklardı birbirlerine; anası, babasını ale­
min çocuklarıyla uğraşıp kendi oğlunu ihmal et­
mekle suçlayacak, "Eğitim konusunda onca
makale yazacağına. oğlunu eğitl" diye söyfene­
celı, babası sofrayı terk edecek, Mevhibe Ha­
nım yatalı odasına kitlenecek, tatsızlık yine gün­
lerce sürecekti. Doğaıı'ı tek düşündüren asker­
lil<ti. Üniversiteye yazılmazsa askere gitmek zo­
runda kalacak, film işi iyice suya düşecekti. Ye­
nilgi başlangıcının tatsız boğuntusu kavrıyordu
yüreğini. Sofradan kalktı. Fakülteye yazılırım her·
halde, diye düşündü. Annesine, hukuku kazan­
dığını söylemeden odasına kapandı. Yatağına
uzandı. Parasızlıktan Türkiye'ye dönmek zorun­
da kalınca ister istemez ayrıldığı Giselle'in yüzü
geldi gözlerinin önüne. Altın renkli teni, sağlıklı
yüzü, ela gözleri. Biı1ikte sürttükleri Paris kalwe­
lerinde, aşkları hakl11nda soru soranlara, gerekli
olduğuna inandıkları bir umursamazlıkla, "Ne
demek aşık olmalı? Birlil<teyiz ya," derlerdi. Gi­
selle böylesi düşünceleri dile getirmekte Do­
ğan'd an daha ustaydı. Şöyle derdi o: ''Birbirimi­
ze rastladık, otomobil kazası gibi bir olay bu, in­
sana otomobil çarptı mı, yoluna devam ede­
mez. Şimdi iyileşene kadar birlikte olmak zorun­
dayız. Sonra yolumuza devam edeceğiz." Böyle
geliştiriyorlardı sözlerini, birbirlerini seyrettiklerini
söylüyorlardı. Giselle Doğan'ın hoşuna gideceği·
ni düşünerek şöyle diyordu: "Seyircllik önemli,
ama dural bir şey olmamalı, burada bir otomo­
bil kazası oluyorsa, uzak bir yerde savaş oluyor,
olay ve coğrafya değiştirmeli seyircilik ... Ses h�
zına ulaşmak gerekiyor bunun için, bu durumda
gözlerimizi birbirimize dikip bunun adına aşk de­
mek budalalığını başkalarına bırakalım..." Do­
ğan da Giselle'in hoşuna gitmek için buna ben­
zer şeyler söylerdi, böylesi konuşmaları geliştir­
mek bir noktadan sonra öylesine kolay ki. Gü­
zel, acı, buruk bir Fransız kahvesi içmek gibi...
Dinlendirici, acıtmayan. Eğlendirici! Oysa bugün,
Altındağ gecekondularına, film çekebilmek için
seyre gittiğinde hiçbir şey seyredememiş, film
için gerekli ayıklamaları yapamamış... Sadece
yorulmuştu. Seyredilmişti bir de. Üstuıne dikilen
kuşkulu gözlerin seyrinden sıkılmış, Paris kah­
velerindeki o eski hazırcevaplılığın yeri nde yeller
estiği gibi, kendisine yöneltilen sorulaıra inandır�
cı ve güvendirici karşılıklar verememişti. Ansızın
çok, çok özledi Giselle'i. Bütün o büyCık sözlere
rağmen ayrılmak çok zor olmuştu. Kendisini ge­
çirmeye gelen dost kalabalığı arasında ağlama­
mak için çaba göstermek zorunda kalmıştı.
Şimdi gözlerini yummuş yataı11en, Gis0elle'in ela,
benekli gözlerini, diri vücudunu kafasında can­
landınrıaya çalıştı. Ama peşine takılanı çocukl&
c ısrarlı bakışları Giselle'in gözlerinin önüne
ın
geçiyor, gözlerdeki soru-umut-yakarı vE! kuşku
karışımı boğuyordu onu. Doğan, başını yastığına
gömerek, uzun bir süredir ilk kez ağlacjı.
Sevgi Soysal, Yenişelıir'de Bir Öğle Vıakti
zap-.
DEBS, EUGENE VICTOR
1855'te lndiana'da dünyaya geldi. ABD'ye bir·
kaç sene önce göç eden Fransız ebeV'eynleri, is­
mini ülkelerinin iki önemli yazan Eugeıne Sue ve
Viotor Hugo'dan esinlenerek koymuşlardı.
Hali vakti yerinde bir ailenin çocuğuyd:u,
ama 14 yaşında demiryollannda boya·
çı olarak işbaşı yaptı. Ardından daha
tıareketli bir hayat özlemiyle lokomo­
tiflerde ateşçiliğe başladı. 1874'te
toptancı bir sebze-meyve firma­
sında çalışmak üzere memleke­
tine geri döndü. Bir yıl sonra
"Brotherhood of Locomotive
Firemen"in kurucu üyelerin-
den oldu, kısa zamanda
örgütün dergi editörlüğünü
üstlendi ve genel sekreter­
liğine yükseldi. Aynı yıllar-
da ABD'nin ilk işçi send�
kalarından olan Amerikan
Demiryollan Sendikası'nı
(ARU) kurdu. 1884'te De­
mokrat Parti'den aday olup eya-
let parlamentosuna seçildi. Aynı yıl AFfü'nun
gerçekleştirdiği grev başarıyla sonuçlandı, işçi­
ler taleplerinin büyük bölümünü kabul ettirdi. Er·
tesi sene otomobil firması Puııman'dcı, pek çok
işçinin ve kolluk kuvveti mensubunun hayatını
kaybettiği olaytı grevde ARU da taraf oıldu. Sen­
dikasın ın bu grevi desteklemesine karşı çıkan­
lardan olsa da, Debs de tutuklananlar arasın·
dayd ı.
Hapishanedeyken Marx'ın yapıtıanyla ve sosya­
lizmle tanıştı. Hapisten çıktıktan sonra kendisini
sosyalist olarak tanımlamaya başladı. Görüşleri
zamanının çok ötesindeydi. Güney illerinde Ken­
disini dinlemeye gelen siyah ve beyaz işçilerin
ayrı saflarda sıralandıklannı görünce lwnuşma
yapmayı reddetmişti. D.W. Griffitlı'in bıugün si­
nema dili açısından başyapıt sayılan, ancak ina­
nılmaz derecede ırkçı olan "Birth ofa Nation"
"Alexander Sakh.ıroff". AlexseJ von Jawlensky. 1909
filmini de şiddetle kınamıştı. ırkçılık karşıtı duru­
şunun yanında, çocuk emeğinin sömüriilmesine
de Karşı çıkıyordu. Kadın ve erkek işçllerin ara­
sında eşitlik talebi, işsizlik sigortası, verginin ge­
lire göre alınması, ulusal bir eğitim bakanlığı ku­
rulması, öğrenci yurtları açılması, çalışan hakla­
rının düzenlenmesi gibi istekleri ilk dile getiren­
lerdendi. Savunduğu çoğu fikir ölümünden son­
ra Cumhuriyetçiler ve Demokratlar tarafından
sahiplenilmiş, uygulanmıştı.
Debs, 1900, 1904, 1908, 1912 ve 1920 yılla­
rında Sosyalist Parti'den başkan adayı oldu.
1912'de ülke çapında toplam oyların yüzde
6'sını almayı başardı -ABD'de sosyalist bir
aday bu orana bugüne kadar ulaşamadı.
ABD'nin ı. Dünya Savaşı'na katılmasını eıeştird�
ği konuşması sebebiyte on yıl hapse malıküm
edildi. Hapishanedeyken katıldığı 1920 se­
çimlerinde de ciddi miktarda oy Kazandı.
Taraftarlarının serbest bırakılması için
açtıkları geniş çaplı Kampanya etkili
olunca, 1921 Noelinde hapisten çıka-­
nldı. iyi bir hatipti. Kalabalık karşısın·
da gezgin vaizler gibi ateşli blr şekf�
de konuşur, Hıristiyan mitolojisine
ve lncil'e bol gönderme yapar­
dı. "The Red Special" adını
verdikleri trenle oy topla-
mak için ülkenin dolaş­
madık yerini bırakma­
mıştı. Hapishaneden
çıktıktan sonra daha çok
bozulan sağlığını düzelt­
meye çalıştı, 1924 se­
çimlerine katılması yönün­
deki istekleri reddetti, ancak
politikadan hiç kopmadı. Bol bol
yazdı, çeşitli konuşmalar yaptı. Rusya'daki dev­
rimi övmekle birlikte, Sovyet sistemine mesafe­
liydi. ısrar edildiği halde Amerikan Komünfst
Partisi'ne üye olmadı. 1924'te Nobel Barış
Ödülü'ne aday gösterildl. 1926'da lllinois'de
11ayata gözlerini yumdu. Yaşarken de, ölümün­
den sonra da pek çok sosyaliste ve sanatçıya
ilham kaynağı oldu. Jack Landon, San Francis­
oo'daki bir grevi anlattığı 1909 tarihli kısa hik&
yesine "Tlıe Dream of Oebs" adını koymuştu.
Kurt Vonnegut da yıllar sonra "Hocus Pocus"
adlı romanının ana karakterine "Eugene Debs
Hartke" adını verecek ve anısına adadığı kitaba
hayranı olduğu Debs'den bir alıntıyla başlaya­
caktı: "Bir alt-sınıf olduğU sürece ben de onlar­
dan biriyim. Bir suç unsuru varolduğu sürece
ben de içindeyim. Hapse atılmış tek kişi bile
varsa. özgür değilim."
-.&3