METODYKA PRACY NAUKOWEJ – przykładowe pytania

1. W którym momencie pisania pracy magisterskiej należy przestrzegać zasady modelowania albo, którejś z
kolejnych zasad ( do wyboru 7)?

Myślę że wszystkie zasady powinny być przestrzegane w całej pracy, z tym, że prawdopodobnie niektóre odnoszą się
do początkowych faz a niektóre do końcowych

7 zasad:

(1) Mocna zasada racjonalności : zasada racjonalnego uznawania przekonań. Stwierdza ona, że stopień
przekonania, z jakim głoszony jest dany pogląd ( hipoteza, prawo, teoria), powinien odpowiadać
stopniowi jego (jej) uzasadnienia. Stopień przekonania nie powinien być większy od stopnia
uzasadnienia, gdyż inaczej popada się w dogmatyzm. Nie powinien też być mniejszy, gdyż wtedy
wpada się w przesadny sceptycyzm.
(2) Uporządkowanie logiczne wiedzy naukowej. Polega ono na systematyzacji twierdzeń za pomocą
relacji wynikania (konsekwencji): z założeń wyjściowych wyprowadza się dedukcyjnie (czyli na mocy
praw logiki) twierdzenia pochodne, które z tych pierwszych wynikają. W ten sposób nauka buduje
teorie naukowe w postaci systemów dedukcyjnych,
(3) Zdolność do samokrytycyzmu i samokontroli. Europejska wiedza naukowa powstała wówczas, gdy
pierwsi filozofowie greccy (Tales z Miletu i jego uczniowie ze Szkoły Jońskiej) zaczęli krytycznie
odnosić się do wiedzy zdobytej przez ich przodków i nauczycieli, a także do wiedzy uzyskiwanej przez
nich samych. Krytycyzm i samokrytycyzm postawy naukowej sprawia, że nauka nie jest nigdy
zadowolona z uzyskanych wyników i nieustannie dąży do nowych lepszych rezultatów poznawczych,
(4) Nauka nie tylko opisuje zjawiska, czyli odpowiada na pytanie „jak” zjawiska przebiegają, lecz także
wyjaśnia przebieg zjawisk, czyli odpowiada na pytanie „dlaczego” zjawiska zachodzą tak a nie inaczej.
Nauka buduje teorie i prawa naukowe o coraz większej zawartości informacyjnej (logicznej i
empirycznej).
(5) Teorie naukowe w odróżnieniu od wiedzy potocznej nie opisują bezpośrednio zjawisk rzeczywistych
obserwowalnych zmysłowo, z którymi stykamy się na co dzień, lecz opisują ich uproszczone modele
zwane niekiedy typami idealnymi.

● 4 i 5 to zasada modelowania, dzieli się je na dwa warianty .. nie wiem

pierwszy wymiar:
4. zasada to modelowanie
● drugi wymiar:
stworzenie na podstawie obserwacji i badań empirycznych modelu który jest pewnym uogólnieniem
rzeczywistości. To nie jest tak, że nauka daje odpowiedź na każdy wariant, tylko tworzy się uogólnienie,
żeby móc pchać naukę do przodu, żeby nie stała w miejscu.
● Definicje to też modelowanie

(6) Wysoka moc przewidywania (moc prognostyczna) wiedzy. Przewidywanie natomiast jest
nieodzownym warunkiem skutecznego działania, stąd także wielkie znaczenie praktyczne wiedzy
naukowej.
● moc przewidywania - na ile dana wiedza będzie trwała w czasie
(7) Zgromadzona dotąd wiedza naukowa stanowi zawsze nieodzowny i potężny instrument zdobywania
nowej wiedzy.
● coś musi wynikać z czegoś.
● Nasze prace magisterskie muszą zawierać część teoretyczną i empiryczną.
● Istnieje obowiązek wkomponowania się w istniejące ramy wiedzy
● Z tą zasadą związany jest proces definiowania
 2. Interpretacja którejś z 7 zasad – interpretacja, wyjaśnienie
o Wszystkie opisane są w 1 pytaniu

3. Kiedy pisząc pracę magisterską stosuje się indukcję a kiedy dedukcję ?

Techniki, które wykorzystywane są w procesie poznania naukowego wykorzystywane są na wszystkich jego etapach.
[1. Poznanie zmysłowe (powstaje problem), 2. Poznanie myślowe (przetwarzanie danych, myślowe rozwiązywanie
problemu), 3. Poznanie empiryczne]

❖ Dedukcja a indukcja
● DEDUKCJA - technika polegająca na tym, że z istniejących, zweryfikowanych źródeł informacji
wnioskujemy o cechach każdego nowego elementu danej populacji. Wiedza ta jest uogólniona w
pewnym sensie, ale jest.. dotyczy wszystkich elementów danej populacji. Odnosząc się do
konkretnego elementu populacji, albo w wypadku gdy dochodzi nowy uczestnik to mamy prawo
do rozciągnięcia tej wiedzy na tej nowy przypadek. OD OGÓŁU DO SZCZEGÓŁU

● INDUKCJA - odwrotnie. badamy indywidualne części, przypadki, komponenty i na ich podstawie

wyciągamy wniosek / rozciągamy tą prawidłowość na całą populacji OD SZCZEGÓŁU DO OGÓŁU

o Prawdopodobieństwo wniosku indukcyjnego zwiększa się :

▪ im większa jest liczba badanych przedmiotów, zjawisk, których dotyczą
przesłanki,
▪ im bardziej się te przedmioty, zjawiska, między sobą różnią.
❖ Analiza a synteza
dwie przeciwstawne techniki, które muszą być wobec siebie komplementarne

● analiza - rozbijanie pewnej całości na części, po to żeby poznać i wypowiedzieć się na role
poszczególnych elementów składowych całości.

● synteza ponowne połączenie tych komponentów w całość, z informacjami co z danej analizy wynika. -
inna jakość

❖ porównywanie i przeciwstawianie,
najmniej konfliktowe, w wielu przypadkach są jednobrzmiące
● Porównywanie i przeciwstawianie określonych cech, wartości ( danych), parametrów stanowi proces
myślowy wielu badań naukowych Polega on na zestawianiu ze sobą cech, parametrów lub danych, celem
znalezienia ich wspólnych lub różniących właściwości
● Przeciwstawianie to także konfrontacja myśli, pojęć, faktów lub procesów Zwykle porównujemy lub
przeciwstawiamy otrzymane ilościowe bądź jakościowe wyniki badań z określoną skalą porównawczą

❖ uogólnianie i wnioskowanie.
● Uogólnianie jest więc teoretycznym lub praktycznym połączeniem części, właściwości, cech i
stosunków badanych faktów lub zjawisk, które poddane analizie w kompleksowym ujęciu pozwalają
stawiać całkiem nowe, oryginalne wnioski.
● Wnioskowanie to podstawowy proces myślowy przyjmujący w swoim rozumowaniu za podstawę
prawdziwość określonego zdania i dochodzenie na tej podstawie do przeświadczenia o prawdziwości
innego lub innych (następnych) zdań.
 ● Wnioskować to znaczy domniemywać lub wnosić ze znanych faktów, sytuacji lub innych objawów
stanowiących zdania prawdziwe, nowe (inne) zdania stanowiące rozwiązanie

uogólnienie to szukanie takiego modelu, generalizowanie

wnioskowanie - wynik postępowania badawczo naukowego, wnioski jako postulaty, które kierowane są do adeptów,

4. Po co, w jakim celu w planie badawczym jest przegląd literatury ?

● Głównym jego celem jest pokazanie, w jaki sposób badanie uzupełnia wcześniejsze badania
● Zazwyczaj zawiera hipotezy
● Te hipotezy będą wskazywała na zastosowane podejście i strategie badawczą oraz sposób zbierania danych
● Czasami tytułuje się „przegląd literatury”, ale nie jest to standardem

5. Jaką wartość ma technika porównywanie- przeciwstawianie w procesie poznawczym ?

Jest najmniej konfliktową techniką, a w wielu przypadkach wyniki są jednobrzmiące.

6. Jaki jest związek między problemem badawczym a hipotezą albo tezą (wyjaśnić istotę związku)?
● Problem badawczy to zawsze pytanie na które w dalszej części pracy naukowej próbuje
odpowiedzieć jej autor. Hipoteza to możliwa odpowiedź na postawione w pracy pytanie
badawcze. Wyróżniamy problem badawczy główny oraz problemy szczegółowe. Na każde z nich
powinna paść odpowiedź w treści pracy, odpowiednio hipoteza główna oraz hipotezy
szczegółowe

7. Jaka jest różnica między hipotezą a tezą?

teza jest udowadniana, a hipoteza – sprawdzana. Według słownika wyrazów obcych teza (gr. thesis)
to twierdzenie zawierające treść podstawową dla jakiejś dziedziny, założenie, które ktoś zamierza
udowodnić [8]. Teza to zdanie prawdziwe – nieprawdopodobne. Teza jest udowadniana zawsze
przy określonych założeniach, na podstawie których jest przeprowadzany dowód pozwalający tezę
odrzucić bądź ją przyjąć, formułując twierdzenie, które ma istotne znaczenie dla danej dziedziny [9,
s. 93]. Teza jest udowadniana na drodze dedukcji, natomiast hipotezy stanowią rozwinięcie i
uszczegółowienie tezy, są to założenia przyjmowane odnośnie do tezy, hipotezy ulegają falsyfikacji
bądź konfirmacji, mogą być potwierdzone lub nie.

Hipoteza to inaczej przypuszczenie, niepewna wypowiedź, założenie badawcze, które ma na celu wyjaśnić
określone zdarzenia i fakty lub przewidywać wystąpienie nowych, są stawiane dla odkrycia pewnych praw i
uogólnień [14, s. 89]. Najogólniej można powiedzieć, że hipoteza to przypuszczenie na temat rzeczywistości,
a sprawdzenie hipotezy (ocena prawdziwości hipotezy) odbywa się przez porównanie stanu hipotetycznego z
faktycznym

8. Czy próby badawcze zawsze musza mieć charakter reprezentatywny ?

Nie, możemy skorzystać z próby niereprezentatywej przy doborze celowym. Wybieramy wówczas
przypadki, które w najlepszy sposób odpowiadają celowi badania. Próba jest wtedy mała. Często
wykorzystuje się takie badania do analizy przypadków i rozwijania teorii ugruntowanych.
 9. Krótko scharakteryzuj metody doboru nieprobabilistycznego (konkretny slajd jest)

W skład grupy schematów doboru nieprobabilistycznego zalicza się:

o dobór celowy - badacz dobiera jednostki w taki sposób, by stanowiły one jak najbardziej
wartościowe źródło informacji o badanym zjawisku, np. do udziału w teście konceptu nowego
produktu zaprasza się jego potencjalnych przyszłych użytkowników;
o dobór oparty na dostępności badanych - badacz wybiera do próby te jednostki, które w
momencie przeprowadzenia badania są akurat "pod ręką" - np. przechodzą w miejscu, w którym
znajduje się ankieter;
o dobór kwotowy - podobnie jak w przypadku losowego warstwowego doboru próby, badacz
najpierw opisuje strukturę populacji ze względu na pewne istotne zmienne lub kombinację
zmiennych i dobiera jednostki tak, żeby udział każdej z grup opisanych daną wartością zmiennej
lub kombinacją wartości różnych zmiennych był w próbie identyczny jak w populacji; w
przeciwieństwie jednak do doboru warstwowego, procedura doboru kwotowego nie zakłada
losowania jednostek z każdej „warstwy“, ale umożliwia dobór dowolnych jednostek, które
scharakteryzować można określoną wartością zmiennych lub kombinacją wartości różnych
zmiennych;
o dobór metodą kuli śnieżnej - wykorzystywany jest przede wszystkim w badaniach specyficznych,
trudno dostępnych grup (np bezdomnych, squatersów, nielegalnych imigrantów). Badacz
wykorzystujący ten schemat doboru stara się dotrzeć do członków grupy, których relatywnie
łatwo można odszukać, a następnie prosi ich o pomoc w rekrutacji innych osób, przynależących
do tej grupy

10. Krótko scharakteryzuj metody doboru probabilistycznego

Wśród schematów probabilistycznego doboru próby wyróżnia się:

o dobór losowy prosty - polega on na wylosowaniu z populacji, będącej przedmiotem zainteresowania
badacza, określonej liczby jednostek;
o dobór losowy warstwowy - badacz najpierw opisuje strukturę populacji ze względu na istotne
zmienne lub ich kombinację, a następnie losuje odpowiednią liczbę jednostek z każdej warstwy,
opisanej określoną wartością zmiennej lub kombinacją takich wartości tak, aby struktura
 wylosowanej próby odzwierciedlała strukturę populacji (np. w populacji 52% stanowią kobiety, 48 %
mężczyźni; badacz losuje z warstwy określonej zmienną: płeć taką liczbę kobiet i mężczyzn, by w
wylosowanej próbie stanowili oni odpowiednio 52% i 48%);
o dobór losowy systematyczny - z listy wszystkich jednostek populacji losowo wybiera się tą, która
stanowić będzie "punkt startowy" w procedurze doboru systematycznego, a następnie dobiera się
do próby co k-tą jednostkę (np. co dziesiątą), aż do osiągnięcia założonej liczebności próby;
o dobór zespołowy - wykorzystywany jest wówczas, gdy badacz nie dysponuje kompletną listą
jednostek wchodzących w skład populacji; najpierw losuje on subpopulacje - zespoły (np.
miejscowości, szkoły), dociera do list ich członków i w oparciu o nie dokonuje losowania próby

11. Krótko scharakteryzuj proces poznania naukowego

● PROCES POZNANIA NAKOWEGO - GŁÓWNY PROCES POWSTAWANIA PRAC DYPLOMOWYCH
1) Poznanie zmysłowe (powstaje problem)
o klasyczne.
o Jest jakaś luka, problem badawczy.
o Wykorzystujemy zmysły = obserwacja, wzrok, zapach
2) Poznanie myślowe (przetwarzanie danych, myślowe rozwiązywanie problemu)
o szukanie różnych źródeł wiedzy naukowej, które pomogą nam wypełnić lukę, pomogą
udzielić odpowiedzi na dany problem (czyli pytanie badawcze)
o szukanie odpowiedzi w różnych źródłach wiedzy.
o Jeżeli znajdziemy odpowiedź to proces poznania naukowego jest zakończony. Jeżeli nie
to nie jest zakończony i musimy szukać dalej
3) Poznanie empiryczne
o jeżeli tej odpowiedzi nie znajdziemy musimy przejść do tego trzeciego etapu, gdzie
musimy empirycznie zdobyć informacje.

12. Zalety i wady metod ilościowych

Zalety:

● Badaniem można objąć dużą grupę osób,

● Anonimowość,
● Swoboda wypowiedzi, brak sugestii ze strony innych,
● Niskie koszty realizacji,
● Dotarcie w krótkim czasie do dużej liczby osób,
● Łatwość realizacji i analizy danych

Wady:

● Nadużywanie tego narzędzia powoduje znudzenie respondentów, niechęć do wypełniania

kolejnych ankiet,
● Brak możliwości pogłębienia i doprecyzowania odpowiedzi respondentów,
● Zdawkowe odpowiedzi,
● Brak osobistego kontaktu z badanym uniemożliwia uzyskanie dodatkowych danych,
● Konieczność zadawania prostych, zrozumiałych pytań.

13. Zalety i wady metod jakościowych

 Zalety:

● Różnorodność dokumentacji,
● Dostępność,
● Oszczędność czasu i pieniędzy, nie wymaga zaangażowania specjalistycznego personelu oraz
sprzętu.
● Możliwość poruszenia skomplikowanych i szczegółowych kwestii,
● Możliwość doprecyzowania lub wyjaśnienia odpowiedzi respondentów,
● Bezpośredni kontakt ankieter-badany daje możliwość obserwacji zachowania respondenta i
jego reakcji na zadawane pytania.
● Możliwość poznania zjawisk ukrywanych, niezauważalnych,
● Ułatwia interpretację badanych zdarzeń, zachowań,
● Dostarcza informacji o procesie w trakcie jego przebiegu,
● Umożliwia zebranie razem różnych typów osób zaangażowanych w badany projekt,
wydarzenie, co daje możliwość spojrzenia na tę samą kwestię z perspektywy różnych
uczestników,
● Rezultaty badania generowane są wspólnie przez wszystkich uczestników,
● Pozwala zebrać wiele istotnych danych w krótkim czasie.

Wady:

● Istnieje ryzyko zbyt uproszczonej interpretacji danych,

● Wszystkie materiały poddawane ewaluacji muszą być zapisane, aby była możliwa ich
analiza.
● Czasochłonność realizacji i analiz,
● Brak anonimowości może wpływać na udzielanie nieszczerych odpowiedzi,
● Wysokie koszty realizacji badania.
● Możliwość subiektywnego podejścia badacza do opisywanych wyników, nadmierne
zaangażowanie emocjonalne,
● Obawa nienaturalnego zachowania obserwowanych osób, w przypadku, gdy rola badacza jest
jawna,
● Czasochłonność realizacji i analizowania badania.
● Konieczna obecność doświadczonego moderatora dyskusji,
● Problemy ze zgromadzeniem wszystkich uczestników w jednym miejscu, w jednym czasie,

● Niechęć respondentów do nagrywania rozmów.

14. Przedstawienie planu przedsięwzięcia badawczego

(1) Chęć przeprowadzenia badań
(2) Formułowanie i doprecyzowanie tematu badania
(3) Krytyczny przegląd literatury
(4) Wybór podejścia badawczego i strategii badania
(5) Negocjowanie dostępu do danych i rozwiązanie kwestii etycznych
(6) Planowanie sposobu i gromadzenie danych
(7) Analizowanie zebranych danych
(8) Pisanie raportu z badań
(9) Przedstawienie/przekazanie raportu
15. Jak wybiera się domenę pracy magisterskiej w dyscyplinie nauk o zarządzaniu (domena -obszar –
specjalności)
16. Scenariusze wyboru domeny – jakie są ?
17. Jak określiłbyś specjalności w naukach o zarządzaniu i jakości jako domeny prac magisterskich?
18. Jak trzeba stosować zasadę samokrytycyzmu w pisaniu pracy magisterskiej
● samokrytycyzm postawy naukowej sprawia, że nauka nie jest nigdy zadowolona z uzyskanych
wyników i nieustannie dąży do nowych lepszych rezultatów poznawczych.
19. W jakich sytuacjach dopuszcza się dobór próby nielosowej ? Podaj przynajmniej 2
20. Jaki jest związek między problemem badawczym a hipotezą
Problem badawczy, to w rezultacie stan naszej
niewiedzy w obrębie danej wiedzy. Niewiedza ta musi mieć charakter
obiektywny. Problemem badawczym (naukowym) jest, zatem stan
subiektywnego odzwierciedlenia niedostatków w danej dyscyplinie
(specjalności) naukowej. Niedostatki mogą występować jako braki
odpowiedzi naukowych na stawiane pytania wynikające logicznie
z aktualnego stanu wiedzy, względnie błędy w odpowiedziach.

Hipoteza jest przypuszczeniem lub prawdopodobieństwem istnienia

(obecności) lub nie, danej rzeczy, zdarzenia, czy też zjawiska (procesu)
w określonym miejscu lub czasie. Stanowi prawdopodobieństwo zależności
danych zjawisk od innych lub związku wielkości statystycznie empirycznie
ustalonych.

Problem badawczy to zawsze pytanie na które w dalszej części pracy naukowej próbuje odpowiedzieć jej
autor. Hipoteza to możliwa odpowiedź na postawione w pracy pytanie badawcze. Wyróżniamy problem
badawczy główny oraz problemy szczegółowe. Na każde z nich powinna paść odpowiedź w treści pracy,
odpowiednio hipoteza główna oraz hipotezy szczegółowe
21. Pytanie o etapy przeprowadzania przedsięwzięcia badawczo-naukowego
22. Pytanie o techniki które są wykorzystywane w procesie naukowym
● Techniki badań naukowych, to czynności postępowania przeznaczone do specjalnego celu, elementu
lub okresu. Techniki badawcze ograniczają się do czynności pojedynczych lub pojedynczo
jednorodnych . Jako techniki badań naukowych mogą występować :
- obserwacja,
- wywiad,
- ankietowanie,
- badanie dokumentów,
- techniki socjometryczne.
23. Pytanie w jaki sposób zostanie wykorzystana przez nas metoda uporządkowania logicznego w pracy
naukowej.