Wyznaczanie momentu bezwładności brył nieregularnych

(ćw.10)
Jakub Czerwonka
MiBM GL01
01.12.2021
Abstrakt
Celem ćwiczenia było wyznaczenie momentu bezwładności bryły nieregularnej przy użyciu
specjalnego układu pomiarowego, składającego się ze stojaka, na którego górze znajdował
się uchwyt do zamocowania pręta oraz mechanizm do nadawania bryle początkowego
skręcenia o kąt, natomiast na drugim końcu pręta mocowano bryłę. Początkowo wzięto bryłę
wzorcową- walec, zważono jego masę (m) oraz trzy razy zmierzono średnicę i obliczono
średnią. Następnie przymocowano go do pręta, skręcono go o kąt między 90o, a 180o i
pięciokrotnie zmierzono czas trwania n=10 drgań, po czym obliczono średni czas okresu
drgań (T0). Później zdjęto bryłę wzorcową z układu i założono bryłę nieregularną (nr 2) i
również pięciokrotnie zmierzono czas trwania n=10 drgań, po skręceniu pręta między 90o, a
180o oraz obliczono średni czas okresu drgań (T). Posiadając takie dane obliczono moment
1 𝑇2
bezwładności bryły nieregularnej za pomocą wzoru 𝐼𝑥 = 8 𝑚𝑑 2 𝑇 2. Po podstawieniu
𝑜
otrzymano wynik 𝐼𝑥 = (3,195 ± 0,1699) ∗ 10−3 𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 .

1. Metoda pomiaru
Bryłę wzorcową zważono wagą elektroniczną o dokładności 0,001kg.
Średnicę bryły wzorcowej trzy razy zmierzono suwmiarką o dokładności 1*10-5m i obliczono
średnią arytmetyczną z tych pomiarów
𝑑1 + 𝑑2 + 𝑑3
𝑑=
3
Czas drgań mierzono za pomocą elektronicznego stopera o dokładności 0,01s, następnie
średni czas okresu obliczono ze wzoru:
𝑡1 + 𝑡2 + 𝑡3 + 𝑡4 + 𝑡5
𝑇ś𝑟 =
𝑛∗5
Wyznaczone wartości podstawiono i wyznaczono wartość momentu bezwładności bryły
nieregularnej za pomocą wzoru:
1 𝑇2
𝐼𝑥 = 𝑚𝑑 2 2
8 𝑇𝑜

2. Wyniki pomiarów
 Nr Bryła m[kg] d[m] n1 t0[s] T0śr[s] n2 t[s] Tśr[s] Ix[kgm2]
pręta
28,50
0,1482 29,30
Walec 0,81 0,1476 10 29,16 2,9014 x x x
0,1484 28,91
1 29,20 3,195*10-3
35,04
34,61
Nr 2 x x x x x 10 34,90 3,4824
35,00
34,57

3. Obliczenia
Obliczenie d:
0,1482 + 0,1476 + 0,1484
𝑑= ≈ 0,1481[𝑚]
3
Obliczenie T0śr i Tśr:
28,50 + 29,30 + 29,16 + 28,91 + 29,20
𝑇0ś𝑟 = = 2,9014[𝑠]
10 ∗ 5
35,04 + 34,61 + 34,90 + 35,00 + 34,57
𝑇ś𝑟 = = 3,4824[𝑠]
10 ∗ 5
Obliczenie momentu bezwładności badanej bryły:

1 3,48242
𝐼𝑥 = ∗ 0,81 ∗ 0,14812 = 3,195 ∗ 10−3 [𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 ]
8 2,90142
4. Analiza niepewności
Niepewności pomiarowe obliczono metodą różniczkowania:
Δm=0,001kg
Δd=2*10-5m
ΔT0=ΔT=0,041s

𝛿𝐼𝑥 1 2 𝑇 2
= 𝑑
𝛿𝑚 8 𝑇0 2

𝛿𝐼𝑥 2 𝑇2
= 𝑚𝑑 2
𝛿𝑑 8 𝑇0
𝛿𝐼𝑥 1 𝑇2
= − 𝑚𝑑 2 3
𝛿𝑇0 4 𝑇0
 𝛿𝐼𝑥 2 𝑇
= 𝑚𝑑 2 2
𝛿𝑇 8 𝑇0

𝛿𝐼𝑥 𝛿𝐼𝑥 𝛿𝐼𝑥 𝛿𝐼𝑥

Δ𝐼𝑥 = | | ∗ Δ𝑚 + | | ∗ Δ𝑑 + | | ∗ Δ𝑇0 + | | ∗ Δ𝑇 ≈ 0,1699 ∗ 10−3 [𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 ]
𝛿𝑚 𝛿𝑑 𝛿𝑇0 𝛿𝑇

5. Wynik i wnioski
Dzięki sporządzonym pomiarom obliczono moment bezwładności bryły nieregularnej (nr 2)
𝐼𝑥 = 3,195 ∗ 10−3 𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 i jest obarczony niepewnością ∆𝐼𝑥 = 0,1699 ∗ 10−3 𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 .
Wynik pomiaru zapisano w następujący sposób: 𝐼𝑥 = (3,195 ± 0,1699) ∗ 10−3 𝑘𝑔 ∗ 𝑚2 .

6. Protokół