1.2.

Poisson eta Laplace ekuazioak elektrostatikan:

ebazpenaren propietate orokorrak.

⇤ = ⇥
E ⇤
Poisson-en ekuazioa
⇥2 ⇤(⌃r) = ⇥(⌃r)/ 0 (puntu guztietan betetzen da)
⇧ ·E
⇥ ⇧ = ⇥/ 0

(⇤r) = 0 bada: 2
(⇤r) = 0 Laplace-ren ekuazioa
(iturrietatik kanpokaldean…)

Koordenatu sistema ezberdinetan….

⇥2 ⇥2 ⇥2
☛ Kartestarrak: 2
= + 2 + 2
⇥x 2 ⇥y ⇥z

1 ⌅ ⌅⇥ 1 ⌅2⇥ ⌅2⇥
☛ Zilindrikoak: 2
⇥= ( )+ 2 + 2
⌅ ⌅ ⌅⇤ 2 ⌅z
1 ⌅ 2 ⌅⇥ 1 ⌅ ⌅⇥ 1 ⌅2⇥
☛ Esferikoak: 2
⇥ = 2 (r )+ 2 (sin )+ 2 2
r ⌅r ⌅r r sin ⌅ ⌅ r sin ⌅⇤2
16
Poisson eta Laplace-ren ekuazioak: bigarren ordeneko deribatu partzialetako ekuazioak

Laplace: homogenoa Poisson: ez-homogenoa

Ebazpen orokorra Homogenoaren (Laplace)

+ ebazpen orokorra
muga-baldintzak * +
↓ ekuazio osoaren
soluzio bakarra ebazpen partikularra

* Potentzialaren (edo eremuaren ) balioa problemako espazioa inguratzen duten

gainazaletan (mugak). Horietako gainazal bat infinitoan egon daiteke.

➤ Material ezberdinak ditugunean….

⇥2 ⇤i (⌃r) = ⇥(⌃r)/ i i = 1,2,3…material/ingurune ezberdinak

Material bakoitzean ebatzi ( i ezberdinak ⇒ i ezberdinak )

+
akoplatu mugetan (muga-baldintzak)

17
Poisson eta Laplace-ren ekuazioen propietateak: 1. Teorema

1, 2 , ... n Laplace-ren ekuazioaren ebazpenak badira, haien arteko edozein konbinazio

lineala, ebazpena da ere bai

Frogapena:

1, 2 , ... n ebazpenak badira, orduan:

2
1 = 0, 2
2 = 0....

Egin dezagun = C1 1 + C2 2 + ... + Cn n konbinazio lineala,

C1,C2…Cn kte arbitrarioak izanik.

Orduan:
2
= C1 2
1 + C2 2
2 + ..... + Cn 2
n =0

Eta ondorioz, ebazpena da, frogatu nahi genuenez.

Ondorioz, Laplaceren ekuazioaren ebazpenak konbina ditzakegu, muga-baldintzak

betetzen dituen ebazpena lortzeko.

18
 II. TEOREMA (Soluzioaren bakartasunaren teorema):
II. TEOREMA
Poisson (Soluzioaren
eta Laplace-ren bakartasunaren
ekuazioen propietateak: 2. teorema):
Teorema
Laplace-ren ekuazioa betetzen duten bi ebazpenek 1 , 2 , muga-baldintza berdinak betetzen badituzte
Laplace-ren II.
gehienezekuazioa
Laplace-ren TEOREMA
ekuazioa
konstante betetzen
batez
betetzen (Soluzioaren
biduten
bereizten
duten ebazpenek bakartasunaren
dira.bi ebazpenek 1 , 2 ,teorema):
muga-baldintza
1 , 2 , muga-baldintza berdinak
berdinak betetzen badituzte,
gehienez konstante
betetzen batez bereizten
badituzte, gehienezdira.
konstante batez bereizten dira
Laplace-ren ekuazioa betetzen duten bi ebazpenek 1, 2 , muga-baldintza berdinak betetzen badituzte,
Froga:
Frogapena: gehienez konstante batez bereizten dira.
Froga: S1,S2,...Sn , n eroaleen muga-gainazalak
S1,S2,...Sn , n eroaleen muga-gainazalak

SS1o S o
Froga:
S
S eskualde
Har
eskualde
0
S
dezagun
osoko
,S ,...S
0 osoko muga-gainazala
hurrengo
muga-gainazala
, n eroaleen
sistema elektrostatiko:
muga-gainazalak
S1 SV, Sbolumen
V bolumen
0 osoa 1
osoa artean
,…S eroaleen
eroaleen
0 1
2
eroaleen
2
n
n artean
muga-gainazalak, S eskualde osoko 0

VoVo S2 S 1 S o
S0 eskualde osoko
muga-gainazala eta muga-gainazala
V0 bolumen osoa eroaleen artean.
S2 V0 bolumen osoa eroaleen artean

Vo S12, 21 ,ebazpenak
2 ebazpenak
⇒ ⇒2
1 =
2 2
0, 1 2= 0,
= 0
2
2 =0
1 , ,V20 bolumenean
V0 bolumeneanebazpenak badira V20muga-baldintzak
bolumenean,
=betetzen ondorioz:
0, 2 dituzte
= 0 dituzte
S n Sn 21 eta ⇒
ebazpenak eta
muga-baldintzak 1 betetzen 2
S , S ,S ,...S
1 2 S0n, S1,S2,...Sn
1 = 0, 2 = 0 eta
2 V0 bolumenean
2 0
muga-baldintzak betetzen
Sn eta muga-baldintzak betetzen dituzte
S0, S1,S2,...S
dituzte S ,S n
, S ,…S guztietan.
Har dezagun =
0 1 2 n
•Har•dezagun 1= 12
Konbinazio
2
lineala denez,
Konbinazio ebazpena
lineala denez,daebazpena
ere: da ere:
•Har dezagun = 1 2 Konbinazio lineala denez, ebazpena da ere:
Har dezagun: = 1 2 2 ⇒ ⇥2 = ⇥ 2 1
2
⇥ 22
2V= 0 V0 eskualdean.
⇥ = ⇥2 1 ⇥2 2 = 0 2 0 eskualdean
⇥ ⇥=2 ⇥ 21
=⇥ 1 ⇥⇥2 = 00 V0Veskualdean
22 = 0 eskualdean

•Bestalde, mugetan:
Bestalde, (⇥rm ) = 0 1 (⇥
r1m(⇤r)m ) 2 (⇥ (⇤r)m=
r2m ) =0 0
• Bestalde,•Bestalde,
muga-gainazaletan:
⇥mugetan: mugetan: (⇥
r )(⇥r= m )0= 0 r1m(⇥
1 (⇥ )rm ) 2 (⇥rm2) (⇥ = rm0 ) = 0
⇥ ⇥ n̂⇥· ⇥⇥ (⇥r m
= m ) =⇥0 ⇥· [⇤
n̂ ·n̂[⇥ ⌅1 (⇥r1m
(⌅ )m ) ⇥⇥⇤ ⌅ (⇥rmr⇥m )])]==0 0
⇥n rm ⇥
= n̂ ·=⇥n̂ ·(⇥r22
⇥n
(⇥rm ) = 0
m) = 0
r⇥ ⇥ 1 (⇥rm(⇥r2) 2 (⌅
n̂n̂· [·⇥[⇥
1 m
⇥
) 2⇥ ⇥(⇥rm )](⇥r= 0)] = 0
2 m
⇥n rm
rm
22
22
19
 Egin dezagun ⇥ funtzio bektoriala (eremua). Orduan:
⌃ ·( ⇥
⇥ ⌃ )dV = ⌃ · n̂dS = 0
⇥
V0 S1 ,S2 ,...+S0

(dibergentziaren teorema) ⇤ · n̂ = 0 direlako gainazaletan)

( = 0 edo ⇥

⇥ ·( ⇥
Baina ⇥ ⇥ ) = ⇥2 + (⇥
⇥ )2 denez (3. propietatea) , eta 2
= 0 V0 eskualdean,

⇥ )2
( ⌅ )2 dV = 0 izan behar, eta (⇥ 0 denez, posibilitate bakarra da:
V0

( ⇥ )2 = 0 V0 eskualdean, eta ⇥ =0

Hau da, gehienez: = 1 2 = kte

frogatu nahi genuenez.

20
 •Har dezagun = 1 2 Konbinazio lineala denez, ebazp

Muga baldintzei buruz…. ⇥2 = ⇥2 ⇥2 =0 V0 esk

1 2

✱ 1, 2 ematen badira S0 ,S1, S2•,…S n gainazaletan,

Bestalde, mugetan: (⇥rm ) = 0 denez orduan
⇥
⇥
=0 V0 bolumenean ⟹ kte = 0 = n̂ · ⇥ (⇥rm ) = 0 ⇥
n̂ · [⇥ 1(
⇥n rm 22
DIRICHLET motako muga-baldintza

✱ ⇤ 1 , ⇤ 2 ematen badira S0 ,S1, S2,…Sn gainazaletan, ⇤ = 0 denez orduan

n̂ · ⇥
⇤n ⇤n

( ⇥ )⇥rm = 0 V0 bolumenean ⟹ = kte

NEUMANN motako muga-baldintza

21
Laplace-ren ekuazioen ebazpenak dimentsio batean (honez gero ezagunak…)

Koordenatu sistema ezberdinetan….

☛ Kartestarrak:

d2 d
2
(z) = 2 = 0 ⇒ = kte = az + b
dz dz
(kargaturiko planoa…)
☛ Zilindrikoak:
⇥
1 d d d
= kte (r) = a ln(r) + b
2
(r) = r =0 ⇒ r
dr
r dr dr (kargaturiko lerroa, zilindroa…)

☛ Esferikoak:
⇥ a
1 d 2d 2d (r) = + b
2
(r) = 2 r =0 ⇒ r dr = kte r
r dr dr (karga puntuala, esfera…)

22