PILING LARANG

Pranses - academie (paaralan) - Nakatuon sa mataas na edukasyon sa kolehiyo.

Latin - academia - Isang Pangngalan na tumutukoy sa tao,
Griyego - academeia katumbas ng salitang akademisyan.
Bayaning griyego - academos - Isang Pang-uri na tumutukoy sa:
Pinalanganan ni plato sa isang hardin
Gawain: akademikong aktibidad
AKDEMIYA Bagay: akademikong usapan at institusyon
- Isang institusyon ng kinikilala at respetadong - Mga kurso sa kolehiyo, ay tinatawag na mga
mga iskolar, artista at siyentista. laranagang akademik, akademiko, akademiks o
- Komunidad ng mga iskolar akdemikong disiplina.

 Layunin: isulong, paunlarin, palalimin at DI-AKADEMIKO

palawakin ang kaalaman at kasanayang - Mga gawaing labas
pagkaisipan. - Ginagabayan: karanasan kasanayan at
 Nalilinang ang mga kasanayan at common sense
natututuhan ang mga kaalamang kaugnay PAGKAKAIBA
ng larangang pinagkadalubhasaan. 1. LAYUNIN
 Kasanayan: pagbasa, pakikinig, pagsasalita,  Akademiko:
panonood, at pagsulat magbigay ng ideya at impormasyon
 Isinasagawa: analisis, panunuring kritikal,  Di-akademiko:
pananaliksik at eksperimentasyon magbigay ng sariling opinyon
 Ginagabayan: etika, pagpapahalaga,
katotohanan, ebidensya at balanseng 2. PARAAN O BATAYAN NG DATOS:
pagsusuri.  Akademiko:
---------------------------------------------------------------- obserbasyon pananaliksik at pagbabasa
DINAMIKONG PWERSA NG BUHAY  Di-akademiko:
- malayang nagbabago (dinamiko) sariling karanasan pamilya at komunidad
- Kakayahang mag isip nang kritikal o mapanuri
- Mapanlikha at malikhain 3. AUDIENCE
- Malayang magbago at makapagpabago  Akademiko:
iskolar, magaaral guro akademikong komunidad
Malikhain at Mapanuring Pag-iisip  Di-akademiko:
- ang mapanuring pagiisip ay paggamit ng has iba't ibang publiko
kaalaman, kakayahan, pagpphalaga, at talino
upang epektibong harapin ang mga sitwasyon at 4. ORGANISASYON NG IDEYA
hamon sa buhay-akademiko at maging sa mga  Akademiko:
gawaing di akademiko - Planado ang ideya
- nagtutulungan ang dalawang kakayahang - May pagkakasunod-sunod ang estruktura ng
(malikhain at mapanuring pagiisip) ito upang mga pahayag
makabuo ng mga paniniwala sa buhay at - Magkakaugnay ang mga ideya
pagdedesisyon.  Di-akademiko:
---------------------------------------------------------------- - Hindi malinaw ang estruktura
AKADEMIKO - Hindi kailangang magkakaugnay ang mga ideya
- tumutukoy sa pag-aaral o edukasyon.
- WIKANG EUROPEO (gitnang bahagi ng ika 16 5. PANANAW
na siglo)  Akademiko:
- Obhetibo
*Pranses: academique *totoong nangyari
*Medieval latin: academicus *katotohanan
*tiyak nagbibigay ng detalye
- Ayon sa www.oxforddictionaries.com: - Hindi direktang tumutukoy sa tao at
Tumutukoy o may kaugnayan sa edukasyon, damdamin kundi sa mga bagay, ideya, facts
iskolarsyip, institution, o larangan ng pagaaral - Nasa pangatlong panauhan ang pagkakasulat
na nagbibigay tuon sa pagbasa, pagsulat, at - Hindi direktang tumutukoy sa tao at
pagaaral, kaiba sa praktikal at teknikal na damdamin, at hindi gumagamit ng pangalawang
gawain. panauhan
 Di-akademiko:
- Subhetibo
* opinyon
* pananaw
* paglalarawan batay sa
imahinasyon * personal
- Sariling opinyon ng pamilya, komunidad ang
pagtukoy
- Tao at damdamin ang tinutukoy
- Nasa una at pangalawang panauhan ang
pagkakasulat. (Damdamin at emosyonal)
----------------------------------------------------------------
TEORYANG PANGKOMUNIKASYON ayon kay
Cummins (1979)
- Pinag iba ang kasanayang di-akademiko
(ordinaryo, pang-araw-araw) sa kanasayang
akademiko (pang eskuwelahan, pangkolehiyo)
Basic Interpersonal Communication Skills
(BICS) - batay sa mga usapan praktikal personal
at impormal na mga gawain
Cognitive amAcademic Language Proficiency
(CALP)
- Batay naman sa pormal at intelektuwal
----------------------------------------------------------------
ABSTRAK
- buod ng akademikong sulatin
- magagawa pagkatapos ng pananaliksik
- matatagpuan sa harap ng pananaliksik
- ‘di magagawa sa mga creative writing
- pormal na sinusulat/ang tono/factual/ikatlong
panauhan
- naglalahad ng mahahalagang punto o ang
nilalaman ng pananaliksik
- 500 salita o 1 pahina lamang ang haba
*Maaaring Nakabase sa nagpaagawa ng abstrak
ang dami ng salita.
- doble ang espasyo
----------------------------------------------------------------
MGA BAHAGI
1. Kaligiran at Suliranin
- Background ng pananaliksik
- Nilalahad ang suliranin
- Lunan ng pananaliksik
- Kailan ito ginawa
2. Layunin
- Objective o dahilan
- Paano makakatulong sa pagsagot ng
suliranin
3. Pokus
- Nagbibigay diin (emphasis)
4. Metodolohiya
- Maikling paliwanag sa plan o strategy
sa paggawa ng pananaliksik
- HAL. Kalakaran (Trend Analysis),
Survey, Historikal, Eksperimental.
5. Kinalabasan at Kongklusyon
mayamang - Mga napag-alaman
----------------------------------------------------------------
MAAARING MAKITA SA ABSTRAK
1. Rationale
- Dahilan
2. Metodo
- Katulad lamang ng Metodolohiya
3. Resulta
- Kinalabasan ng pag-aaral
4. Kongklusyon
- Ang napatunayan
5. Rekomendasyon
- Opsyonal na bahagi
- Naglalaman ng rekomendasyon ayon
sa mga may akda.
*May opinyon lamang sa abstrak kung ito ay
may rekomendasyon.
----------------------------------------------------------------
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG ABSTRAK
1. Basahin muli ang papel upang magkaroon ng
pangkalahatang ideya.
2. Pagkatapos, paikliin o gawing mas payak ang
impormasyon ng bawat seksyon sa isa o
dalawang pangungusap.
3. Tingnan at balikan kung nakuha ang lahat ng
mahahalagang punto ng papel.
4. Bawasan ang mga salita upang ito ay sumakto
sa limitasyon ng pangungusap/salita.
5. I-edit upang magkaroon ng maayos na daloy.
----------------------------------------------------------------
MGA DAPAT TANDAAN SA ABSTRAK
1. Buod ng nilalamang sulatin
2. Nakabatay sa pagkakasunod-sunod ng
pananaliksik
3. Nakasulat sa pormal na pamamaraan–
ikatlong panauhan
4. Haba ay isang pahina, 500 salita,
double spacing.
5. Magbigay ng malinaw na
impormasyon.
* ‘Wag maglalagay ng unfamiliar words
* ‘Wag gagamit ng Acronym (Isulat ito ng buo)
6. Wala dapat itong opinyon
7. Dapat tandaan ang kahulugan ng
abstrak.
----------------------------------------------------------------
DALAWANG URI NG ABSTRAK
1. Deskriptibong Abstrak
- Naglalarawan sa pangunahing paksa at
layunin.
- Hindi kabilang ang metodolohiya,
kongklusyon, resulta, rekomendasyon.
2. Impormatibong Abstrak
- Nagbibigay ng pangunahing
impormasyon.
- Ginagamit sa siyensiya, inhinyero at
sikolohiya.
- 200 words
----------------------------------------------------------------
SINTESIS
- Pinaikling bersyon ng iba't ibang batis ng
kaalaman at impormasyon sa maikling paraan.
- Ito'y naglalaman ng opinyon dahil
kinakailanganan nito ng interpretasyon ng
manunulat upang makabuo ng panibagong
datos.
- Dapat narito ang mga mahahalagang punto.
- Mula sa salitang Griyego na syntithenai
- syn = kasama, tithenai = ilagay
= "sama-sama ilagay"
- Sa larangan ng pilosopiya, bahagi ito ng
metodong diyalektal ni Georg Wilhelm Friedrich
Hegel kaugnay ng pagbubuo ng katuwiran.
- Isang anyo ng pag-uulat ng impormasyon sa
maikling pamamaraan upang ang sari-saring
ideya mula sa iba't ibang pinanggalingan ay
mapagsama-sama sa isang malinaw na kabuuan.
*Analisis - Hinihimay himay ang pangunahing
ideya.
*Sintesis - Pinagsama samang ideya upang
makabuo ng bagong ideya.
Hakbang sa Pagbuo ng Sintesis
1. Introduksiyon
- pangalan ng may-akda
- pamagat
- Impormasyon tungkol sa may-akda,
teksto, paksa.
2. Katawan
- Gumawa ng Sintesis Grid
3. Kongklusyon
- narito ang kabuuang ideya
- ibuod ang nakitang mga impormasyon at
pangkalahatang koneksiyon ng iba-ibang
pinagsamang ideya. Maaaring magbigay-
komento dito o kaya'y mungkahi.
HAL. "Mas malalim pang obserbasyon tungkol
sa paksa....."
----------------------------------------------------------------
BUOD
- pinaikling bersyon ng iisang batis ng
impormasyon.
- makakapagbuod sa pamamagitan ng
pagsasalita, pagsusulat, at pakikinig.
- Hindi ito naglalaman ng opinyon, ngunit
maglalaman lamang ito kung ang nagpapagawa
ng buod ay nagsabing ibigay ng moral lesson ng
kwento.
Pangunahing mga Katangian ng Pagbubuod
1. Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o
punto kaugnay ng paksa.
2. Hindi inuulit ang mga salita ng may-akda;
bagkusay gumagamit ng sariling pananalita.
- Isa itong "muling pagsulat" ng binasang akda
sa maikling salita.
- Inihahalili sa mga salita ng may akda ang mas
pangkalahatang termino gaya ng "kasuotan" sa
"halip" na saya, pagtuturo sa halip ng
paglelektyur, at iba pa.
3. Mga 1/3 (sang katlo) o mas maikli pa dito ang
buod.
Hakbang sa Pagbubuod
1. Basahin, panoorin, o pakinggan muna nang
pahapyaw ang teksto.
2. Tukuyin ang paksang pangungusap o
pinakatema. Tukuyin din ang mga keywords.
3. Pag-ugnay-ugnayin ang mga ideyang ito
upang mabuo ang pinakapunto o tesis.
4. Sulatin ang buod. Tiyakin ang organisayon ng
teksto. Huwag gumamit ng mga salita o
pangungusap mula sa teksto. (Paraphrase)
5. Huwag maglalagay ng mga detalye,
halimbawa, ebidensya.
6. Makatutulong ang paggamit ng mga signal
word o mga salitang nagbibigay ng transisyon.
- Gayumpaman
- Kung gayon
- Samakatuwid
- Gayundin
- Sa kabilang dako
- Bilang kongklusyon
- Bilang pangwakas
7. Huwag magsisingit ng opinyon
8. Sundin ang dayagram:
BUOD
Pangunahing Ideya
Paksang Pangungusap
Paksang Pangungusap
Paksang Pangungusap
Konklusyon
***Maaaring gumawa ng story map o graphic
organizer upang malinawan ang daloy ng
pangyayari. Pagkatapos, isulat ang buod sa isang
talata kung saan ilalahad ang pangunahing
karakter, ang tunggalian, at ang resolusyon ng
tunggalian.
----------------------------------------------------------------
 - makikita sa Journal at Antolohiya at
KAHALAGAHAN NG SINTESIS AT BUOD siksik sa impormasyo
- Teknik upang higit na maunawaan ang Mga Bahagi:
kahulugan ng binasang panayam o sulatin. 1. Pangalan
- Higit na magiging organisado ang 2. Pangunahing Trabaho
pagkakaunawa sa isang sulatin. 3. Edukasyong Natanggap
- Higit na madali ang pagrerebyu dahil *Bachelor’s Degree
binibigyang diin nito ang mahahalagang punto *Graduate Studies
sa binasang akda. 4. Akademikong Karangalan
- Ginagamit bilang pang-suporta sa isang *Latin Honors
posisyon o thesis. *Best in Thesis
*Scholarship na Natanggap
HABA NG SINTESIS *Premyo o Gantimpala
- Nakadepende ito sa nagpapagawa pero hindi 5. Karagdagang Trabaho
pwedeng mas mahaba pa sa binasang ideya. 6. Organisasyon na Kinabibilangan
- Nakadepende rin ito sa galing ng tao kung *Tungkulin sa Pamahalaan at Komunidad
gaano kahaba ang sintesis nito. 7. Kasalukuyang Proyekto
8. Email
Sintesis at Buod *Feedback, ngunit ‘di sa lahat ng pagkakataon
- parehong pinaikling bersyon ay nilalagyan
- Parehong maaaring maglalaman ng opinyon ----------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------- PANUKLANG PROYEKTYO
TALA SA MAY-AKDA - susuriin ng sponsor para maaprubahan
- sa Ingles: Bionote - ito ay inihahahanda upang mabigyan ang guro
- pinaikling buod ng tagumpay na nakamit ng ng pagkakataong masukat, masuri ang halaga,
may-akda, at ilan ang na-publish na libro. at pakinabang ng proyekto.
- Nasa ikatlong panauhan (Patalata) - mapapakinabangan ang kasanayan sa
- Nagsisilbing gabay sa mga mananaliksik paghahanda nito hindi lamang sa pananaliksik...
- Resume: magkaiba sa paggawa
Halaga
Mga sumusunod ay naglalaman ng Bionote: - Ayon sa Business Dictionary, pinoproseso ang
- Antolohiya (pinagsama-samang sulatin) pag-aaral mula simula hanggang katapusan.
- Applikasyon - Pakinabang
- Blog - Paglaanan ng Panahon
- Applikante - Magsaliksik bago magpatuloy sa Pag-aaral
- Sa lahat ng aklat
- Pagpapasa ng Article MGA BAHAGI
- Workshop 1. Tentatibong Pamagat
- Scholarship 2. Mga Layunin ng Pag-aaral
3. Halaga ng Pag-aaral
Paggawa - o kung ano ang pakinabang ng lipunan sa
- Piliin ang pinakamahalagang bahagi ng Biodata isasagawang pag-aaral.
o Curriculum Viate 4. Ang Suliraning Tutugunan ng Pag-aaral
- ilagay lamang ang mga may kinalaman sa ipa- 5. Ang Rebyu ng Kaugnay na Pag-aaral
publish 6. Balangkas
- Hindi mahalagang tukuyin ang mga taagumpay 7. Metodolohiya o Pamamaraan ng Pag-aaral
sa Pre-school hanggang Highschool. - Ilagay ang 8. Talaan o Gawain
mga tagumpay na natanggap simula sa Kolehiyo 9. Tentatibong Sanggunian o Bibliyograpiya
at sa piniling trabaho. ----------------------------------------------------------------
1. Tentatibong Pamagat
Dalawang Uri ng Bionote - Pokus ng mananaliksik o pag-aaral
1. Maikling Tala - Mababanggit ang Limitasyon
2. Mahabang Tala
---------------------------------------------------------------- Hal.
Maikling Tala - Ang Epekto ng Polusyon sa Patubig ng Oriental
Mindoro: Kaso ng Mindoro Nickel Project
Resources at Aglubang Mining (2008-2013)
 - Bersyon ni Plato ng Talumpati ni
Lugar: Oriental Mindoro Socrates, ng pag tatanggol sa kanyang sarili
Kaso: Mindoro Nickel Project Resources at laban sa mga akusasyon na pinataw sa kanya
Aglubang Mining
30 A.D. - Sermon on the Mount
2. Mga Layunin ng Pag-aaral - Koleksiyon ng mga pangaral ni Hesus sa
- Pangako ng mananaliksik, mapag-aalaman ang Mount Sinai. Tungkol sa mabuting gawi at
halaga ng pananaliksik mabuting mananampalataya.
- Verb sa unahan ng pangungusap
632 A.D. - Farewell Sermon
3. Halaga ng Pag-aaral - Propeta Muhammad, Bago mamatay.
- malawakang pagbabasa kung ano ang
maitutulong nito. 1791 - Abolish the Slave Trade
- Ni Willian Wilberforce, 4hrs ang haba
4. Ang Suliraning Tutugunan ng Pag-aaral ng talumpati.
- Alan Bryman
*Mga sagabal na kailangan alisin 1863 - Gettysburg Address
*Masusing maimbestigahan - Abraham Lincoln
*Katanungan na kailangan maunawaan
1939 - (binigkas) King George VI
5. Ang Rebyu ng Kaugnay na Pag-aaral - Binigkas sa Radyo, malapit na ang
- Case, Context, Teorya, Karagdagang giyera sa Germany.
Impormasyon
1940 - We Shall Fight on the Beaches at This
6. Balangkas (Outline) Was Their Finest Hour
- Babalikan ang pangako kung natupad - Winston Chruchill, tinanghal sa radyo -
- Pagsasaayos dito ay kronolohikal o hindi susuko sa giyera.
enumerasyon
- Dito nasagot ang mga katanungan 1942 - Quit India
- Muhandas K. Gandhi, pananakop ng
7. Metodolohiya Britanya sa India
- paraan o estratehiya
- Teorya na kaugnay sa paksa 1948 - The Light House Has Gone out in Our
Lives.
8. Talaan ng Gawain - Jawaharlal Nehru, isang Indiano.
- Kung kakayanin ba ang proyekto
- Timetable na mga dapat gawin 1953 - Atoms for Peace
- Dwight Eisenhower, Humiling maging
9. Tentatibong Sanggunian maingat sa paggamit ng Atomic Bomb.
- ililista ang nakalathala at 'di nakalathala, taong
ininterbyu, mga kasangkot 1963 - I Have a Dream
- kinikilala ang mga naunang mananaliksik - Martin Luther King, End Discrimination
---------------------------------------------------------------- sa Afro-Americans
TALUMPATI
- Ang Talumpati ay ibang uri ng diskurso 1987 - Tear Down This Wall
sa Griyego. - Pres. Ronald Reagan, hiniling kay
- 2 Uri ng Elemento: Teksto at Mikhail Gorbachev sa Soviet Union na wasakin
Pagtatanghal ang Berlin Wall.
- Ayon sa UP Diksiyonaryong Filipino,
ang talumpati ay pormal na pahayag sa harap ng 2001 - (trahedya) World Trade Center (9/11)
publiko. - Pres. George W. Bush

Talumpati sa Kasaysayan 2007 - Last Lecture

- Randy Pausch, Propesor
399 B.C. - Apology of Socrates
2009 - A New Beginning
- Pres. Barack Obama, Cairo, Egypt, 1. Simula - Mapukaw ang atensyon,
Repasuhin ang ugnayan ng US sa lipunang dulong bahagi ng Simula ang Thesis Statement.
Islamiko.
2. Katawan - Mga nais na pahayag,
sanggunian, punto, ideya.

2002 - 20 Speeches that Moved a Nation 3. Konhgklusyon - Dito ang buod ng

- 20 Speeches of 20 National Heroes of Simula at Katawan. “B
the Philippines.
----------------------------------------------------------------
Anyo ng Talumpati
1. Talumpati na Pagtanggap
- Acceptance Speech, Hal. Sa pagtanggap ng
Award.

2. Talumpati sa Pagtatapos
- Commencement Speech, Hal. Ang nakakuha ng
pinaka mataas na grado.

3. Luksampati
- Eulogy, Hal. paggunita sa yumao, inaalala ang
kontribusyon at parangal.

4. Talumpati ng Pamamaalam
- Farewell Speech, Hal. sa mga mangingibang
bansa, magreretiro at mangingibang propesyon.

5. Impormatibong Talumpati
- Informative Speech, Hal. SONA, Pag-uulat,
makinig at makisangkot ang mga tagapakinig.

6. Talumpati ng Pag-aalay
- Speech of Dedication, Hal. Speech during
Teacher’s Day, papuri sa mga bayani.

7. Brindis
- Toast, Hal. Sa mga kasal at Pagsasalo
----------------------------------------------------------------
4 Basic Types of Speeches
By Ian McKenzie
1. Talumpating Impormatibo
(informative speech) - magbigay ng
impormasyon

2. Talumpating Naglalahad (demostratie

speech) - impormatibo peero may mga hakbang

3. Talumpating Mapanghikayat
(persuasive speech) - Hal. Campagin Speeech

4. Talumpating Mapang-aliw
(entertaining speech) - Hal. Anekdota, sariling
karanasan.
----------------------------------------------------------------
Mga Bahagi ng Talumpati