SAYFA 19

Kimya Bilimine Katkı Sağlayan Bilim İnsanları

Eski çağlardan günümüze kadar simya ile başlayıp kimya ile devam eden süreçte birçok filozof
(düşünür), simyacı ve bilim insanı (kimyacı) kimya bilimine önemli katkılarda bulunmuştur.
Kimya biliminin gelişimi, element temeline dayalı yapılan hassas deneyler sonucunda ulaşılan
teorilerle sürdürülmüştür. Empedokles (Empedoklis), Democritus, Aristo, Câbir bin Hayyan, Ebû Bekir
er-Râzî, Robert Boyle (Rabırt Boyl) ve Antoine Lavoisier gibi bilim insanları bu gelişime katkı sağlayan
isimler arasındadır.

SAYFA 141
Maddelerin kimyasal türleri, birbirlerine yaklaştıklarında aralarında elektrostatik çekim yani itme ve çekme
kuvvetleri etkin olmaya başladığını öğrenmiştiniz. Bu kimyasal türlerin etkileşimi sırasında aynı anda etkin olan
itme ve çekme kuvvetleri meydana gelir. Bu etkileşmede etkin olan çekme kuvveti ile itme kuvveti arasındaki
fark çok düşük ise bu türler arasında zayıf etkileşimler gerçekleşir. Zayıf etkileşimler, maddelerin erime ve
kaynama sıcaklığı gibi birçok önemli makroskobik özelliğini etkiler. Gaz hâlindeki su molekülleri bir araya
geldiğinde aralarında gerçekleşen zayıf etkileşim sayesinde sıvı hâle geçer. Böyle olaylarda, iki ya da daha fazla
kimyasal türün bir araya gelerek etkileşmesi hâl değişimine sebep olur.
Gaz haldeki H2O molekülleri arasında zayıf etkileşimler gerçekleşirken su sıvı hale geçer. H2O molekülleri
arasındaki etkileşim sayesinde çekim kuvveti N2 molekülleri arasındaki etkileşime göre daha güçlü olmasından
doğada su (H2O) oda sıcaklığında sıvı; azot (N2) ise gaz halde bulunur. Kimyasal türler arasındaki zayıf
etkileşimler van der Waals kuvvetleri ve hidrojen bağı olmak üzere iki sınıfa ayrılır. van der Waals kuvvetleri de
dipol-dipol etkileşimleri, iyon-dipol etkileşimleri, dipol-indüklenmiş dipol etkileşimleri, iyon-indüklenmiş dipol
etkileşimleri ve London kuvvetleri olmak üzere beş alt sınıfa ayrılır.

Peki, çevremizde gerçekleşen bu tür kimyasal veya fiziksel olayların (etkileşimlerin) meydana gelmesinin sebebi
sizce nedir? Bir kimyasal olan atomlar tek başına bulundukları durumlarda enerjileri yüksektir. Bu yüksek enerjili
hal atomlarda kararsızlığa sebep olur. Bu yüzden bir araya gelen atomlar arasında güçlü etkileşimler
gerçekleşirken enerji açığa çıkar. Dışarıya verilen bu enerji sayesinde kimyasal türlerin enerjileri düşer ve kararlı
hâle ulaşmış olur. Örneğin suyun gaz hâli (buhar) yüksek enerjiye sahip olduğu için kararsızdır. Açığa çıkan enerji
miktarı arttıkça güçlü etkileşimin kuvveti de artar.

Güçlü etkileşim oluştuğunda en az 40 kJ/mol enerji açığa çıkar. Açığa çıkan enerji miktarı 40 kJ/mol’den az ise
etkileşimler zayıf olarak tanımlanır (Görsel 3.36)

Sayın Deniz hocam metin sığmaz ise sayfanın sonundaki

Alıştırmayı atabiliriz, saygılar