KARTEZYEN ÇARPIM, BAĞINTI

Sıralı İkili İki Kümenin Kartezyen Çarpımı

Herhangi iki nesne belli bir öncelik sırasına göre bir eleman A ve B boş olmayan iki küme olmak üzere birinci bileşen A
gibi düşünülürse bu elemana sıralı ikili veya ikili denir. dan, ikinci bileşen B den alınarak elde edilen tüm sıralı
ikililerden oluşan kümeye A ile B kümelerinin kartezyen
Birinci bileşeni x, ikinci bileşeni y olan sıralı ikili x, y  çarpımı denir ve A  B biçiminde gösterilir.
şeklinde yazılır.
Bu durumda
İkili de sıra önemli olduğu için x, y   y , x  tir.

A  B  ( x, y ) x  A ve y  B dir. 
Kural
Örnek:
x, y  ve a, b  gibi iki sıralı ikili olmak üzere    
A  1, 2 ve B  3, 5 ise A  B kümesini liste
yöntemiyle yazalım.
x, y   a, b  ise x  a ve y  b dir.
Çözüm:

Örnek:  
A  B  ( x, y ) x  A ve y  B olduğundan,

x, 4  5, y  ise x  y kaçtır?

 
A  B  (1, 3), (1, 5), ( 2, 3), ( 2, 5) dir.
Çözüm:
Örnek:
x, 4  5, y  ise tanım gereği birinci bileşenler birbirine
ve ikinci bileşenler birbirine eşit olmak zorundadır.
   
A  1, 2 ve B  3, 5 ise B  A kümesini liste
Bu durumda x  5 ve y  4 olup, x  y  5  4  9 dur. yöntemiyle yazalım.

Çözüm:
Örnek:
 
B  A  ( x, y ) x  B ve y  A olduğundan,
x  4, 8  5, y  5 ise x ve y kaçtır?
 
B  A  ( 3,1), ( 3,2), ( 5,1), ( 5,2) dir.
Çözüm:

x  4  5  x  1 ve y  5  8  y  3 bulunur. Sonuç

A ve B gibi birbirinden farklı ve boş olmayan iki kümenin

Örnek: kartezyen çarpımları için A  B  B  A dir.

11, 2x  3y   3x  y, 12 ise x, y  sıralı ikilisi nedir?

Örnek:
Çözüm:
   
H  1, 2 ve J  5, 7, 9 kümeleri için H  J kartezyen
3 x  y  11  çarpım kümesini üç farklı yöntemle gösterelim.
 sistemi çözülürse, x  3 ve y  2 olur.
2 x  3 y  12  Çözüm:

Liste yöntemiyle gösterimi,

1
  
H  J  (1, 5), (1, 7), (1, 9), ( 2, 5), ( 2, 7), ( 2, 9) olur.

B nin elemanları sayılabilir, A nın elemanları sayılamaz

çoklukta olduğundan B  A nın grafiği y eksenine paralel
doğrulardır.
Örnek:
Örnek:
 
A  B  (1, a), (1, b), ( 2, a), ( 2, b), ( 3, b), ( 3, b) kümesi için A ve
B kümelerini bulunuz.  
A  x / x  R, - 1  x  2 ve
B  x / x  R, - 2  x  3 kümeleri için A  B nin
Çözüm:
grafiğini çizelim.
A  B kartezyen çarpımında sıralı ikililerin birinci bileşenleri
A ya, ikinci bileşenleri B ye ait olduğundan Çözüm:

   
A  1, 2, 3 ve B  a, b dir.     
A  B nin grafiği köşeleri  1,2 , 2,2 , 2,3 ,  1,3 olan
dikdörtgensel bölgedir.

Uyarı x  2 doğrusu üzerindeki

noktalar A’ya ait olmadığından,
A ve B kümeleri verildiğinde; y  2 doğrusu üzerindeki
noktalar B’ye ait olmadığından
a. Her iki kümenin elemanları da sayılamaz (sonsuz) kesikli çizgilerle gösterilmiştir.
çoklukta ise A  B ve B  A nın grafiği bir alan Her iki kümenin elemanları da
oluşturur. sayılamaz (sonsuz) çoklukta
olduğundan A  B nin grafiği
b. A nın elemanları sayılamaz, B nin elemanları sayılabilir bir alan oluşturur.
çoklukta ise A  B nin grafiği x eksenine paralel
doğrulardır. Örnek:

c. A nın elemanları sayılabilir, B nin elemanları sayılamaz  

A  x / x  R, - 1  x  2 ve
çoklukta ise A  B nin grafiği y eksenine paralel
doğrulardır. B  x / x  R, - 2  x  3 kümeleri için B  A nın
grafiğini çizelim.

Örnek: Çözüm:

  
A  x / x  R, 1  x  3 ve B  - 1,1,2 kümeleri için
A  B ve B  A nın grafiğini çizelim.
Çözüm:
A nın elemanları sayılamaz, B nin elemanları sayılabilir
çoklukta olduğundan A  B nin grafiği x eksenine paralel
doğrulardır.
 x  2 doğrusu üzerindeki
noktalar B’ye ait olmadığından,
y  2 doğrusu üzerindeki
noktalar A’ya ait olmadığından
kesikli çizgilerle gösterilmiştir.
Her iki kümenin elemanları da
sayılamaz (sonsuz) çoklukta
olduğundan B  A nın grafiği
bir alan oluşturur.

2
Örnek: Kartezyen Çarpım İşleminin Özellikleri

   
A  1, 2,3 ve B   1,1 olmak üzere A  B kümesinin
1. A  (B  C)  ( A  B)  C
noktalarını dışarıda bırakmayan en küçük çemberin
düzlemde gösterelim.
2. A  (B  C)  ( A  B)  ( A  C)
Çözüm:
3. (B  C)  A  (B  A )  ( C  A )

A  B kümesinin noktalarını 4. A  (B  C)  ( A  B)  ( A  C)
dışarıda bırakmayan en
küçük çemberin yanda 5. (B  C)  A  (B  A )  ( C  A )
gösterilmiştir.

Örnek:

s( A )  4 ve s(B  C)  7 olduğuna göre ( A  B)  ( A  C)

kümesinin eleman sayısını bulalım.

Çözüm:
Kartezyen Çarpımın Eleman Sayısı

A ve B gibi boş olmayan iki küme, s( A )  n ve s(B)  m

   
s ( A  B)  ( A  C)  s Ax B  C 
olmak üzere
 
 s A .s B  C  4.7  28
s( A  B)  s( A )  s(B) ve s(B  A )  s(B)  s( A ) dır.

Örnek:
Örnek :
     
A  1, b, c,4 , B  b, c,4, e, f, g, k, l , C  c,4, e, r kümeleri
A  1, 2 ve B  a, b, c kümeleri için A  B kümesinin veriliyor. Buna göre ( A  B)  ( A  C) kümesinin eleman
eleman sayısı kaçtır? sayısı kaçtır?

Çözüm: Çözüm:

A  B bulunursa s( A )  5 tir.
 
A  B  (1, a), (1, b), (1, c ), ( 2, a), ( 2, a), ( 2, b), ( 2, c ) elde edilir.    
B  C  c ,4,3 olup s B  C  3 olduğundan,

A  B elemanlarını sayarsak 6 olduğunu görürüz. Bu

durumda eleman sayısı, yani s( A  B)  2.3  6 olur.
   
s ( A  B)  ( A  C)  s A  B  C 
 
 s A .s B  C  4.3  12
Örnek:

   
A  1, 2, 3, 4, 5 ve B  a, b, c , d ise s( A  B) kaçtır?
Bağıntı
Çözüm:
Birbirinden farklı A ve B boş olmayan iki küme olmak üzere;
s( A )  5 ve s(B)  4 olduğundan
A  B nin her alt kümesine, A dan B ye bağıntı denir.
s( A  B)  s( A )  s(B)  5  4 bulunur. Bağıntılar , , ,     gibi semboller ile gösterilir.

3
Örnek:

   
A  1, 3 ve B  a, b kümeleri için

 
A  B  (1, a), (1, b), ( 3, a), ( 3, b) olur.

Kartezyen çarpımın her bir alt kümesi A dan B ye bir

bağıntıdır. A  B nin eleman sayısı 4 ve 4 elemanlı bir
  1,3 , 2,3 , 3,3  tür. 13 , 23 , 33 olup 
4
kümenin bütün alt kümeleri sayısı 2  16 olduğu için A
dan B ye 16 tane bağıntı tanımlanabilir. Bunlardan bir kaçı bağıntısının şema ve grafiği yukarıda verilmiştir.


1  (1, a), ( 3, b) 
Örnek:


 2  (1, b), (1, a)    
  ( x, y ) x ,y  R  R, x  2 ve y  1 bağıntısının 
grafiğini analitik düzlemde gösteriniz.
 
 3  (1, a), ( 3, a), ( 3, b) dır.
Çözüm:
 
 4  (1, a), (1, b), ( 3, 1), ( 3, a), ( 3, b) bağıntısı A  B nin bir alt
  
  ( x, y ) x ,y  R  R, x  2 ve y  1 bağıntısının 
kümesi değildir. Çünkü  4 bağıntısının ( 3, 1) elemanı
elemanları R  R nin alt kümesi olan x, y  şeklindeki sıralı
A  B nin elemanı değildir.
ikililerden oluştuğuna göre,

Yani  4  (1, a), (1, b), ( 3, 1), ( 3, a), ( 3, b)  A  B dir.  4 bir
x  2  x  2 veya x  2 dir.
bağıntı değildir.
y  1  1  y  1 dir.
Uyarı
  
  ( x, y ) x ,y  R  R, x  2 ve y  1 olmak 
A ve B kümeleri için A dan B ye tanımlanan  bağıntısı

varsa  : A  B veya A 
 B
üzere  bağıntısının grafiği y
biçiminde gösterilir. eksenine paralel doğru doğrulardan
oluşur.
x, y    ise xy veya x   y şeklinde gösterilir.
Örnek:
Örnek:

   
   
A  1, 3 ve B  a, b, c olmak üzere  : A  B
A  1, 2,3 ve B   1,3 olmak üzere,  : A  B
bağıntısı   (1, a), (1, c ), ( 3, b), 3, c  şeklinde tanımlanan
bağıntısı   ( x, y ) x ,y   A  B ve x  y şeklinde
 bağıntısının grafiğini çiziniz.
tanımlanıyor. Buna göre  bağıntısının elemanlarını
yazarak grafiğini çizelim. Çözüm:

Çözüm:
     olup, bu
A  B  (1, a), (1, b), (1, c ), ( 3, a), 3, b , 3, c

A  B  (1, - 1), (1,3), ( 2,1), ( 2,3), 3,1, 3,3 olup, bu sıralı sıralı ikililerden (1, a), (1, c ), ( 3, b), 3, c  ikilileri 
ikililerden birinci terimi ikinci teriminden küçük olanlar  bağıntısının elemanlarıdır.
bağıntısının elemanları olurlar. Buna göre,

4
 Örnek:
Buna göre,  nın grafiği yanda
verilmiştir. s( A )  3 ve s(B)  4 olduğuna göre A dan B ye
tanımlanacak tüm bağıntılardan kaç tanesi 3 elemanlıdır?

Çözüm:

s( A )  3 ve s(B)  4 ise s( A  B)  3.4  12 dir.

A dan B ye tanımlanacak 3 elemanlı bağıntıların sayısı
Örnek: A  B kümesinin 3 elemanlı alt kümeleri sayısına eşittir.

 
Buna göre 12 elemanlı bir kümenin 3 elemanlı alt kümeleri
2 sayısı,
A  x : x  Z, x  10 ve

 x : x  Z  , 15  12!
B   k, k  Z  kümeleri veriliyor. A dan  
C 12,3  
12.11.10
 220 dir.
 x  12  3!.3! 6
B ye tanımlanabilen bütün bağıntıların sayısı kaçtır?

Çözüm: Tanım


A  x : x  Z, x
2

 10 olduğu için karesi 10 dan küçük A  A nın her alt kümesine ise A dan A ya bir bağıntı veya
kısaca A da bir bağıntı denir.
olan x tamsayıları,  3,2,1,0,1,2,3 tür.

Buna göre, A   - 3,-2,-1,0, 1,2,3 ve sA   7 dir. Örnek:

 x : x  Z  , 15   
A  2,3,4 kümesi veriliyor. A da tanımlı
B   k, k  Z  olduğu için 15 i tam bölen
 
 x    ( x, y ) x  y bağıntısını liste şeklinde yazarak şema
pozitif x tam sayıları, 1,3,5,15 tir. ve grafiğini çiziniz.

Buna göre, B  1,3,5,15 ve sB   4 tür. Çözüm:

 bağıntısı A da tanımlı olduğundan A  A kümesinin

A dan B ye tanımlanabilen bütün bağıntıların sayısı, A  B
elemanlarından birinci bileşenleri ikinci bileşenlerine eşit
kümesinin bütün alt kümeleri sayısına eşittir.
veya birinci bileşenleri ikinci bileşenlerinden küçük olan
ikililer  bağıntısının elemanı olurlar. Buna göre,
s( A  B)  s( A )  s(B)  7.4  28 olup
     dır.
  ( 2,2), ( 2,3), ( 2,4), ( 3,3), 3,4 , 4,4
A dan B ye tanımlanabilen bütün bağıntıların sayısı,

2
   2 28 tanedir.
s Ax B

Sonuç

s( A )  m ve s(B)  n olmak üzere A dan B ye

m.n
tanımlanabilen bütün bağıntıların sayısı, 2 dir.

Örnek:
Bağıntının Tersi (Ters Bağıntı)
s( A )  3 ve s(B)  2 olmak üzere A dan B ye
Bir bağıntının tersi, bağıntının sıralı ikililerinin birinci ve ikinci
3.2 bileşenlerinin yer değiştirmesi ile elde edilir.
tanımlanabilen bütün bağıntıların sayısı, 2  64 tür.

5
Boş olmayan A ve B kümeleri için A dan B ye verilen Çözüm:

 
  ( x, y ) x  A ve y  B bağıntısının B den A ya

  ( x, y ) 3x  2y  11 ise   1
 
 ( y , x ) 3x  2y  11


1
 
 ( y , x ) x  A ve y  B bağıntısına  bağıntısının
 
  ( x, y ) x  y  4 olduğuna göre 
1
  yı bulmak
için 3x  2y  11 ve x  y  4 denklemlerini birlikte
tersi veya ters bağıntısı denir.
çözmeliyiz.
1
 : A  B ise  : B  A dır. 3 x  2 y  11
 x  3 ve y  1 bulunur.
xy 4 

 x  y ise 
1
y   x tir.

1
  1,3 tür.
Örnek:

   
A  1, 3, 5 ve B  a, b kümeleri için A dan B ye;
Bağıntının Özellikleri
  (1, a), (1, b), ( 3, a), ( 5, b) bağıntısının tersini bulunuz.
Şimdiye kadar A dan B ye veya A da tanımlanan bağıntıları
Çözüm: inceledik. Şimdi A da tanımlanan bağıntılara ait özellikleri
inceleyeceğiz.

  ( x, y ) x  A ve y  B nın tersi 
1. Yansıma Özelliği

1
 
 ( y, x ) ( x , y)   olacağından;
 bağıntısı A da tanımlı bir bağıntı olsun. Eğer her x  A

 
  (1, a), (1, b), ( 3, a), ( 5, b) bağıntısının tersi için x, x    ise  bağıntısının yansıma özelliği vardır,
diğer bir ifade ile  yansıyandır denir.

1
 
 ( a, 1), (b, 1), ( a, 3), (b, 5) olacaktır.
Örnek:
Örnek :
 
A  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan
Tanımlı kümeler A ve B için A dan B ye bir bağıntı
  (1,2), ( 3,4), ( 5,6), ( 7,8), ( 9,10) ise  bağıntısının tersini  
  (1, 1), (1,2), ( 2, 2), ( 2,3), ( 3, 3) bağıntısı,
bulunuz.
 
1  A için 1,1   ,
Çözüm:
 
2  A için 2,2   ,
 
  (1, 2), ( 3, 4), ( 5, 6), ( 7, 8), ( 9, 10) bağıntısının tersi

 
3  A için 3,3   olduğundan yansıyandır.

1
 
 ( 2, 1), ( 4, 3), ( 6, 5), ( 8, 7), (10, 9) olur.

Örnek:
Örnek :
 
A  a, b, c , d kümesinde tanımlanan
  
  ( x, y ) 3x  2y  11 ve   ( x, y ) x  y  4 
olduğuna göre 
1
  yı bulunuz.
 
  ( a, c ), (a, a), ( c , d, ), (b, d), ( c , c ) bağıntısı,

6
    
b  A için b, b   ve d  A için d, d   olduğundan Örnek:
yansıyan değildir.
 
K  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan  bağıntısı yansıyandır
fakat simetrik değildir. Buna göre  nın eleman sayısının en
Örnek: küçük değerini bulalım.

 
A  3,7,9 kümesinde tanımlı  bağıntısı yansıyandır. Çözüm:
Buna göre, kaç farklı  bağıntısı tanımlanabilir?
 
K  K  (1,1), ( 2,2), ( 3,3), (1,2), (1,3),... dır.
Çözüm:
 yansıyan ise  da (1,1), ( 2,2), ( 3,3) kesinlikle olmalıdır.
 
A  A  ( 3,3), ( 7,7), ( 9,9), ( 3,7), ( 3, 9),... olmak üzere
(1,1), (2, 2), (3, 3) bağıntısı hem yansıyandır. Hem
 
s A  A  3.3  9 dur. simetriktir.

Yazılacak olan  da bu 9 elemandan (3,3), (7,7), ( 9,9) (1,1), (2, 2), (3, 3), 1,3 bağıntısı yansıyandır. Fakat simetrik
kesinlikle olmalıdır. Geriye kalan 9  3  6 elemanla değildir.
6
2  64 tane bağıntı (alt küme) yazılır. Buna göre K kümesinde tanımlı, yansıyandır fakat simetrik
olmayan bir bağıntının eleman sayısı en az 4 tür.
Bu 64 tane bağıntının her birine (3,3), (7,7), ( 9,9) elemanları
yazılırsa 64 tane bağıntının her biri yansıyan olur.
3. Ters Simetri Özelliği

Sonuç  bağıntısı A da tanımlı bir bağıntı olsun. Eğer x  y iken

her ( x, y )   için ( y, x )   ise  bağıntısının ters simetri

s A  n olmak üzere A kümesinde yazılabilecek tüm özeliği vardır, diğer bir ifade ile  ters simetriktir.

n2  n
yansıyan bağıntıların sayısı 2 tanedir.  bağıntısında ( x, x ) şeklindeki elemanların olması 
bağıntısının ters simetri özeliğini bozmaz.

2. Simetri Özelliği
Örnek:
 bağıntısı A da tanımlı bir bağıntı olsun. Eğer her
( x, y )   için ( y , x )   ise  bağıntısının simetri özeliği  
A  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan
  (1, 1), ( 2, 2), ( 3, 3),   (1, 1), ( 2, 2), ( 3, 3), ( 3, 2)
vardır, diğer bir ifade ile  simetriktir.

  (1, 1), ( 2, 2), (1, 3), ( 3, 2), 3,1 bağıntılardan hangileri için
Örnek: ters simetri özeliğine sahiptir?

  
A  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan   (1, 1), ( 2, 2), (1, 3)  Çözüm:
bağıntısı simetrik değildir. Çünkü (1,2)   olduğu halde
Ters simetri özeliği için her ( x, y )   iken ( y, x )   olması
( 3,1)   dır.
gerekir. Ayrıca  bağıntısında ( x, x ) şeklindeki elemanların
olması  bağıntısının ters simetri özeliğini bozmaz.
Örnek:
Buna göre verilen bağıntılardan,
 
A  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan
Her ( x, y )   için ( y, x )   olduğundan  ters simetriktir.
  ( 2, 1), ( 2, 2), (1,2), 1,3 , 3,1 bağıntısı yansıyan değildir
ama simetriktir. Her ( x, y )   için ( y , x)   olduğundan  ters simetriktir.

7
Fakat (1, 3)   iken ( 3, 1)   olduğundan  ters simetrik Örnek :
değildir.
 
A  1, 2, 3, 4, 5 kümesi üzerinde tanımlanan
  (1, 2), ( 2, 3), (1, 3), ( 4, 5) bağıntısı geçişken midir?
Örnek:

  
A  a, b, c kümesinde tanımlanan   ( a, b), (b, a), ( c , c )  Çözüm:
bağıntısı ters simetrik değildir.
 
  (1, 2), ( 2, 3), (1, 3), ( 4, 5) bağıntısı geçişken bağıntıdır.
Çünkü ( a, b)   iken (b, a)   dır. Çünkü,

(1, 2)   ve (2, 3)   için (1, 3)   .

Örnek:
(2, 3)   için 3 ile başlayan sıralı ikili yok.
  
A  1, 2, 3 kümesinde tanımlanan   ( 3,3), ( 2,1), (1, 3) 
(1, 3)   için 3 ile başlayan sıralı ikili yok.
bağıntısı ters simetriktir.
(4, 5)   için 5 ile başlayan sıralı ikili yok.
Örnek:

  
A  a, b, c kümesinde tanımlanan   ( a, a), (b, b), ( c , c )  Örnek :
bağıntısı yansıma, simetri, ters simetri özelliklerine sahiptir.
A  1, 2, 3, 4, 5 kümesi üzerinde tanımlanan   (1, 2)
bağıntısı geçişken midir?
Örnek:
Çözüm:
 
A  a, b, c kümesinde tanımlanan
(1, 2)   için 2 ile başlayan sıralı ikili olmadığından
  ( a, a), ( a, c ), (b, a), c , a 
bağıntısı, geçişkendir.
simetrik değildir. Çünkü (b, a)   iken ( a, b)   dır.

Ters simetrik değildir. Çünkü ( a, c )   iken ( c , a)   dır. Örnek :

 
A  1, 2, 3, 4, 5 kümesi üzerinde tanımlanan
  (1, 3), (3, 4), (1, 4), (2, 3) bağıntısı geçişken midir?
4. Geçişme Özelliği

 bağıntısı A da tanımlı bir bağıntı olsun.

Her ( x, y )   ve ( y, z)   iken ( x, z )   ise 
bağıntısının geçişme özelliği vardır, diğer bir ifade ile 
geçişken bir bağıntıdır.
Çözüm:
(2, 3)   ve (3, 4)   için (2, 4)   dir.
O halde  bağıntısı geçişken bağıntı değildir.

Örnek :
Örnek :

  
A  1, 3, 5 kümesinde tanımlanan   (1, 3), ( 3,5), ( 3, 3)   
A  2,4,6,8 kümesi üzerinde tanımlanan
bağıntısı geçişken değildir.
  (2,2), (4,4), (6,6), (8,8) bağıntısı yansıma, simetri, ters
Çünkü (1,3)   ve ( 3,5)   iken (1,5)   dır. simetri, geçişme özelliklerinin hepsini sağlar.

8
Örnek :  bağıntısının sıralama bağıntısı olması için yansıma, ters-
simetri ve geçişme özeliklerinin olması gerekmektedir. Bu
Reel sayılar kümesinde tanımlanan   (x ,y) / x  1  y durumda;
bağıntısını inceleyelim:
Yansıma özeliği:
 
  (x ,y) / x  1  y ise,  bağıntısındaki ikililerin birinci
Her x  A için x  x olduğundan ( x, x)   dır. 
bileşenlerinin 1 fazlası ikinci bileşene eşittir. bağıntısı yansıyan bağıntıdır.
 daki ikililerden bazıları (-2,-1), (-1,0), (0,1), (1,2) dir. Ters simetri özeliği:

 bağıntısı yansıyan değildir. Her ( x, y )   için ( y , x)   olduğundan  bağıntısı ters-

simetrik bağıntıdır.
Çünkü her x  A için (x ,x )   dır.
Geçişme özeliği:
 bağıntısı simetrik değildir.
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için x  y ve y  z olup x  z
Çünkü her ( x, y )   için ( y, x )   dır. olacağından ( x, z )   olup  bağıntısı geçişken bağıntıdır.

 bağıntısı ters simetriktir.  bağıntısı yansıma, ters simetri ve geçişme özelliklerini

sağladığından,A da tanımlı  bağıntısı bir sıralama
Çünkü x  y iken her ( x, y )   için ( y, x )   dır. bağıntısıdır.

 bağıntısı geçişken değildir.

Örnek:
Çünkü her ( x, y )   ve ( y, z)   iken ( x, z )   dır.
 
A  1, 2, 4 da tanımlı   (x ,y)
 y 
 n ve n, x ,y  Z 
 x 
Bağıntı Çeşitleri
bağıntısının sıralama bağıntısı olduğunu gösteriniz.

Çözüm:
Sıralama Bağıntısı
 bağıntısına ait ( x, y ) ikilisindeki x sayısı y sayısını tam
 bağıntısı A da tanımlı bir bağıntı olsun.  bağıntısının
böldüğüne ve A  1, 2, 4 olduğuna göre
yansıma, ters simetri ve geçişme özelikleri varsa 
bağıntısına, A üzerinde bir sıralama bağıntısı denir.

  (1, 1), (1,2), (1,4), (2,2), (2,4), (4,4)  olur.
Örnek: Yansıma özeliği:

  
A  1, 2, 3, 4, 5 da tanımlı   (x ,y) x  y bağıntısının Her x  A için ( x, x)   dır.  bağıntısı yansıyan
sıralama bağıntısı olduğunu gösteriniz. bağıntıdır.

Çözüm: Ters simetri özeliği:

 bağıntısı elamanları ile yazılırsa:

Her ( x, y )   için ( y , x)   olduğundan  bağıntısı ters-
simetrik bağıntıdır.

(1, 1), (2, 1), (2, 2), (3, 1), (3, 2), (3, 3), (4, 1), (4, 2),  Geçişme özeliği:
  olur.
(4, 3), (4, 4), (5, 1), (5, 2), (5, 3), (5, 4), (5, 5) 
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olup  bağıntısı
geçişken bağıntıdır.

9
 bağıntısı yansıma, ters simetri ve geçişme özelliklerini
sağladığından, A da tanımlı  bağıntısı bir sıralama
bağıntısıdır.
Örnek:
   
A  1, 5,7 da tanımlı   (1,1), (1,5), (5,5), (7,7) bağıntısı ,
yansıma, ters simetri ve geçişme özelliklerini sağladığından,
A da tanımlı  bağıntısı bir sıralama bağıntısıdır.
Tam Sıralama Bağıntısı
 bağıntısı A da tanımlı bir sıralama bağıntısı olsun. A nın
her elemanı birbirine  bağıntısı ile bağlı ise, bağıntıya tam
sıralama bağıntısı denir.
Örnek:
   
A  1, 2, 3, 4, 5 da tanımlı   (x ,y) x  y bağıntısının
tam sıralama bağıntısı olduğunu gösteriniz.
Çözüm:
A da tanımlı  bağıntısının sıralama bağıntısı olduğunu
göstermiştik.  bağıntısının tam sıralama bağıntısı
olabilmesi için elemanların birbirine bağlı olması
gerekmektedir.
Burada A nın elemanlarına bakılırsa;
5  4, 4  3, 3  2 ve 2  1 elemanları x  y
bağıntısı ile bağlıdır.
Dolayısıyla A kümesinin elemanları birbirine,
5  4  3  2  1 biçiminde bağlanabiliyor.
A da tanımlı  bağıntısı, tam sıralama bağıntısıdır.
Kısmi Sıralama Bağıntısı
 bağıntısı A da tanımlı bir sıralama bağıntısı olsun. A nın
bazı elemanları birbirine  bağıntısı ile bağlı değilse,
bağıntıya kısmi sıralama bağıntısı denir.
10
Örnek:
   
A  1, 2, 3, 4 da tanımlı   (x ,y) : x y bağıntısının kısmi
sıralama bağıntısı olduğunu gösteriniz.
Çözüm:
 nın sıralama bağıntısı olduğunu göstermek gerekir, 
liste şeklinde yazılırsa:
 
  (1, 1), (1, 2), (1, 3), (1, 4), (2, 2), (2, 4), (3, 3), (4, 4) dır.
Yansıma özeliği:
Her x  A için x x olduğundan ( x, x)   dır. 
yansıyandır.
Ters-simetri özeliği:
Her ( x, y )   için ( y , x)   olduğundan  bağıntısı ters-
simetriktir.
Geçişme özeliği:
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için x y ve y z ise x z olup
( x, z )   olacağından  geçişken bağıntıdır.
A da tanımlı  bağıntısı bir sıralama bağıntısıdır.
Burada A nın elemanlarına bakılırsa;
1  2, 2  4, 3  3 ve 4  4 fakat 2 ile 3 elemanları
arasında bir bağlantı yoktur.
Bu durumda bağıntı kısmi sıralama bağıntısı olur.
Denklik Bağıntısı
, A da tanımlı bir bağıntı olmak üzere,  bağıntısının
yansıma, simetri ve geçişme özelikleri varsa  bağıntısına,
A üzerinde bir denklik bağıntısı denir.
Denklik,  sembolü ile gösterilir. (a, b)   için  denklik
bağıntısı ise a  b dır. Bu a  b , “a denk b” diye okunur.
Örnek:
  
A  1, 5,7 da tanımlı   (1,1), (1,5), (5,5), (7,7) , ( 5,1) 
bağıntısını yansıma, simetri ve geçişme özelliklerini
sağladığından  , A da denklik bağıntısıdır.
Örnek: Geçişme özeliği:

Üçgenler kümesinde tanımlanan eşlik bağıntısının, bir x, y , z  A için 4 ( x  y ) ve 4 ( y  z ) ise ( x, y )   ve

denklik bağıntısı olduğunu gösteriniz.
( y , z )   dır.
Çözüm:
( x, y )   ve ( y , z )   ise x  y  4k ve y  z  4m
Bağıntının denklik bağıntısı olabilmesi için yansıma, simetri
ve geçişme özeliği olması gerekir.  ( x  y )  ( y  z)  4k  4m

Yansıma özeliği:  x  y  y  z  4(k  m)

   x  z  4n  ( x , z )  
ABC ~ ABC dir. Her üçgen kendisine benzer. Yansıma
özeliği vardır. Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olup 
geçişkendir.
Simetri özeliği:

     , A da yansıyan, simetrik ve geçişken bir bağıntı

ABC ~ DEF ise DEF ~ ABC dir. Simetri özeliği vardır. olduğundan denklik bağıntısıdır.

Geçişme özeliği:
Örnek:
     
ABC ~ DEF ve DEF ~ KLM ise ABC ~ KLM dir. 
Tamsayılar kümesinde tanımlanan   (x ,y) : 5 ( x  y ) 
Geçişme özeliği vardır.
bağıntısının denklik bağıntısı olduğunu gösteriniz.
O halde üçgenler kümesinde tanımlanan eşlik bağıntısının,
Çözüm:
bir denklik bağıntısıdır.
 bağıntısının yansıma, simetri ve geçişme özeliğinin
Örnek: olduğunu göstermek gerekmektedir.

Yansıma özeliği:
 
A  0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 kümesinde tanımlı
 
  (x ,y) : 4 ( x  y ) bağıntısının denklik bağıntısı olduğunu Her x  A için x  x  0 , sıfır (0), 5 ile bölündüğünden
gösteriniz. (x ,x )   dır.  yansıyandır.

Çözüm: Simetri özeliği:

A da tanımlanan  bağıntısının yansıma, simetri ve Her x, y  A için x  y , 5 ile bölünürse; y  x de 5 ile

geçişme özeliğinin olduğunu göstermek gerekmektedir. bölünür.

Yansıma özeliği: k  Z olmak üzere x  y  5k ise y  x  5k dır.

Her x  A için x  x  0 , sıfır (0), 4 ile bölündüğünden Her ( x, y )   için ( y , x)   dır.  simetriktir.
(x, x)   dır.  yansıyandır.
Geçişme özeliği:
Simetri özeliği:
x, y , z  A için 5 ( x  y ) ve 5 ( y  z ) ise ( x, y )   ve
Her x, y  A için x  y , 4 ile bölünürse; y  x de 4 ile
( y , z )   dır.
bölünür.
( x, y )   ve ( y , z )   ise x  y  5k ve y  z  5m
k  Z olmak üzere x  y  4k ise y  x  4k dır.

Her ( x, y )   için ( y , x)   dır.  simetriktir.

11
 ( x  y )  ( y  z)  5k  5m Geçişme özeliği:

 x  y  y  z  5(k  m) x, y , z  A için 3 ( x  y ) ve 3 ( y  z ) ise ( x, y )   ve

( y , z )   dır.
 x  z  5n  ( x, z)  
( x, y )   ve ( y , z )   ise x  y  3k ve y  z  3m
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olup 
geçişkendir.  ( x  y )  ( y  z)  3k  3m

 , yansıyan, simetrik ve geçişken bir bağıntı olduğundan

 x  y  y  z  3(k  m)
denklik bağıntısıdır.
 x  z  3n  ( x, z)  
Denklik Sınıfları
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olup 
 , A da bir denklik bağıntısı olmak üzere;  , A nın bir x geçişkendir.
elemanına denk olan tüm y elemanlarının kümesine x in
Böylece  nın denklik bağıntısı olduğu gösterilmiş oldu.
denklik sınıfları denir ve x biçiminde gösterilir.
Denklik sınıflarını bulalım.

x  y y  A, (x ,y)   dır. 
 
0 a bağlı elemanlar: 0 ve 3 olup 0  0, 3 tür.

Örnek:
 
1 e bağlı elemanlar: 1 ve 4 olup 1  1, 4 tür.
  
A  0, 1, 2, 3, 4 de tanımlanan   ( x, y ) : 3 ( x  y ) 
bağıntısı denklik bağıntısı ise denklik sınıflarını bulunuz. 
2 ye bağlı elemanlar: 2 olup 2  2 dir.

Çözüm:
 
3 e bağlı elemanlar: 3 ve 0 olup 3  3, 0 dır.
 nın denklik bağıntısı olabilmesi için yansıma, simetri ve
geçişme özeliklerinin olması gerekir.  
4 e bağlı elemanlar: 4 ve 1 olup 4  4, 1 dir.

 elemanlarıyla yazılırsa:
0  3 ve 1  4 olduklarına dikkat
ediniz. Bu durumda denklik sınıfları
(0, 0), (1, 1), (2, 2), (3, 3), (4, 4),  0, 1 ve 2 dir. Bu denklik sınıfları
 
(0, 3), (1, 4), (3, 0), (4, 1)  şema ile gösterilirse, aşağıdaki gibi
olur.
Yansıma özelliği.

Her x  A için x  x  0 , sıfır (0), 3 ile bölündüğünden

(x ,x )   dır.  yansıyandır. Örnek:

Simetri özeliği:  
A  0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 kümesinde tanımlı

Her x, y  A için x  y , 3 ile bölünürse; y  x de 3 ile

 
  (x ,y) : 4 ( x  y ) bağıntısının denklik bağıntısı olduğunu
gösterip oluşan denklik sınıflarını yazınız..
bölünür.
Çözüm:
k  Z olmak üzere x  y  3k ise y  x  3k dır.
A da tanımlanan  bağıntısının denklik bağıntısı olduğunu
Her ( x, y )   için ( y , x)   dır.  simetriktir.
daha önceki örneklerde göstermiştik.

12
Oluşan denklik sınıfları, Çözüm:

     
0  0, 4,8 , 1  1,5,9 , 2  2,6 , 3  3,7 ,      
A   2,3 ve B  2,5 olmak üzere A  B kümesini
oluşturan noktalar yandaki
şekilde taralı bölgedir.
     
4  0,4,8 , 5  1,5,9 , 6  2,6 , 7  3,7 ,   Şekildeki taralı alan
2
3.5  15 br olduğuna göre
   
8  0,4,8 , 9  1,5,9 dur.
A  B kümesinin analitik
düzlemdeki görüntüsünün
2
belirttiği alan 15 br dir.
0  4  8, 1 5  9, 2  6,
3  7 olup A kümesi yandaki
gibi denklik sınıflarına ayrılmış
olur.  
4. A   1,2,3 ve B  x x  R, - 2  x  1 kümeleri
veriliyor. B  A kümesinin grafiğini çiziniz.

Çözüm:

Çözümlü Sorular
B  A kartezyen çarpımında B
kümesinin elemanları sayılamaz
çoklukta, A kümesinin elemanları
1. 2x, 8  6, x  y  ise y kaçtır?
sayılabilir çoklukta olduğundan
B  A nın grafiği x eksenine
paralel doğrulardan oluşur.
Çözüm:

2x, 8  6, x  y  ise 2x  6 ve x  y  8 dir.

 x  3 ve 3  y  8  y  8 - 3  5 bulunur.  
5. A  1,2 ve B   1,5 olmak üzere B  A kümesinin
grafiğini çiziniz.

  
2. A  x x  Z, x  3 ve B  x x  Z, - 2  x  1  Çözüm:
olmak üzere A  B kümesinin eleman sayısı kaçtır?
B  A kümesinin grafiği
Çözüm:
çizilirken B kümesinin
elemanları x değerlerini, A
  
A  x x  Z, x  3  x x  Z, - 3  x  3  kümesinin elemanları y
değerlerini oluşturur.
 
  3,2,1,0,1,2,3 tür.
İki kümenin de elemanları
sayılamaz çoklukta olduğundan
  
B  x x  Z, - 2  x  1   2,1,0 dır.  grafik alan belirtir.

s( A  B)  s( A ).s(B)  7.3  21 bulunur. Grafik çizilirken x  1 ile x  3 ve y  1 ile y  2

doğruları çizilir. ( y  1 doğrusu kesik noktalı çizilir. Çünkü 1,
A kümesinin sınırı, fakat elemanı değildir.)

3. A  x x  R, - 2  x  3 ve 
Meydana gelen dikdörtgenin alanı bize B  A kümesinin
B  x x  R, 2  x  5 olduğuna göre A  B grafiğini verir.
kümesinin analitik düzlemdeki görüntüsünün belirttiği
alan kaç birim karedir?

13
6. A  1,2 , B  2,3 , C  1,5 olduğuna göre, 9. A  a, b, c ve B  d, e, f kümeleri veriliyor. A dan B
B  ( A  C) kümesinin eleman sayısı kaçtır? ye tanımlanabilen tüm bağıntı sayısı kaçtır?

Çözüm: Çözüm:

  
A  C  1 ve B  2,3 olduğuna göre, s( A  B)  s( A ).s(B)  3.3  9 olup A dan B ye bağıntı
sayısı demek A  B nin alt küme sayısı demektir.
 
s B  ( A  C)  s( A ).s(B  C)  1.2  2 dir.
Buna göre, A dan B ye tanımlanabilen tüm bağıntı sayısı,

7. A   2,1,0 ve B  1,2,3 olduğuna göre A  B s ( A  B) 9

2 2  512 dir.
kümesinin noktalarını dışarıda bırakmayan en küçük
çemberin yarıçapı kaç birimdir?
10. A  3,5 kümesi veriliyor. A dan B ye tanımlana bilen
Çözüm:
bağıntı sayısı 64 olduğuna göre B kümesinin eleman
sayısı kaçtır?
A  B nin grafiği yanda çizilmiştir.
Bu 9 noktayı dışarıda bırakmayan Çözüm:
en küçük çember çizilmiştir.
çemberin yarıçapı A dan B ye bağıntı sayısı demek A  B nin alt küme sayısı
(2,3) ile (0,1) noktaları veya demektir. Buna göre, A dan B ye tanımlanabilen tüm bağıntı
(2,1) ile (0,3) noktaları
sayısı,
arasındaki uzaklığın yarısıdır.
(2,3) ile (0,1) noktalarının uzaklığının yarısı, s ( A  B) s( A ). s(B) 6
2  64  2 2 olup,

2 2 s( A ).s(B)  6  2.s(B)  6  s(B)  3 bulunur.

( 2  0)  (1  3) 44 2 2
   2 dir.
2 2 2
11.   (3,7), (2,8), (-1,1), (2,0), (4,3) bağıntısının ters
O halde çemberin yarıçapı 2 birimdir. 1
bağıntısı olan  bağıntısının elemanlarını yazınız.

8. Çözüm:


1
 
 ( 7,3), ( 8,2), (1,1), ( 0,2), ( 3,4) tür.
A  B nin grafiği yanda
verilmiştir.
Buna göre A kümesinin
elemanlarını yazınız. 
12.   (x ,y) x, y  R, x  y  10 ve
1

  (x ,y) x, y  R, 3y  x  2 bağıntıları veriliyor.
2
1
Çözüm:   yi bulunuz.
1 2
A  B nin elemanları ( x, y ) şeklindeki ikililerdir.
Çözüm:
A kümesinin elemanları x ekseninde gösterilir.

2

 (x ,y) x, y  R, 3y  x  2 ise 
Buna göre x ekseninde verilen değerler  2,1,1 olup
 
A   2,1,1 dir. Ayrıca grafikte verilen doğrular A x

1

 (x ,y) x, y  R, 3 x  y  2 dir. 
eksenine dik olduğundan A kümesi sonlu elemanlıdır. 2

14
 
1
yi bulmak için x  y  10 ve 3x  y  2 
15. A  1,3,5,7 kümesinde tanımlı   (x ,y) y  x 
1 2 bağıntısı hangi özelliklere sahiptir?
denklemlerinin ortak çözümü yapılır.
Çözüm:
x  y  10 
 x  3 ve y  7 olup  
1 2
1
 
 ( 3,7)
 
  (1,3), (1,5), (1,7), (3,5), (3,7), (5,7) bağıntısı,
3x  y  2

bulunur. Her x  A için ( x, x )   dır.  bağıntısı yansıyan değildir.

Her ( x, y )   için ( y, x )   dır.  simetrik değildir.

13. s(B  C)  15 , s( A  B)  20 ve
 
s ( A  B)  ( A  C)  60 olduğuna göre, s(B) kaçtır?
Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olduğundan 
geçişken bağıntıdır.
Çözüm:
16.
( A  B)  ( A  C)  A  (B  C) ve s(B  C)  15 olduğu
için,
 
A  2,3,4 kümesinde tanımlanan
   
s ( A  B)  ( A  C)  s A  (B  C)  s( A ). s(B  C)
 bağıntısının şeması yanda
verilmiştir. Buna göre  bağıntısı
60  s( A ). 15  s( A )  4 tür.
yansıma, simetri, ters simetri,
geçişme özelliklerinden hangisi yada
s( A  B)  20  s( A ).s(B)  20  4.s(B)  20
hangilerini sağlar?
 s(B)  5 bulunur. Çözüm:

Verilen şemaya göre

14. A  B  ( a,2), (b,1), ( 3,2), (b,2), ( 3,1), ( a,1) ve
 
B  C  (1, a), ( 2,1), ( 2, a), (1,1) olduğuna göre  
  ( 2,2), ( 2,3), ( 2,4), ( 3,3), ( 4,4) tür.
( A  B)  (B  C) kümesi kaç elemanlıdır?
Her x  A için ( x, x)   dır.  bağıntısı yansıyandır.
Çözüm:
Her ( x, y )   için ( y , x)   dır.  simetrik değildir.
 
A  B  ( a,2), (b,1), ( 3,2), (b,2), ( 3,1), ( a,1) ise,
Her ( x, y )   için ( y, x )   dır.  ters simetriktir.

 
A  a, b,3 ve B  1,2 dir.   Her ( x, y )   ve ( y, z)   için ( x, z )   olduğu

   
B  C  (1, a), ( 2,1), ( 2, a), (1,1) ise, C  a,1 dir. gösterilemediği için  geçişken bağıntıdır.

Buna göre, A  C  b,3 olup s( A  C)  2 dir.

x 1 y 1 1
17. ( 3 ,2 )  (1, ) olduğuna göre x  y kaçtır?
  
s ( A  B)  (B  C)  s ( A  C)  B  2

Çözüm:
 s( A  C).s(B)  2.2  4 bulunur.

x 1 y 1 1 x 1 y 1 1
(3 ,2 )  (1, ) ise 3  1 ve 2 
2 2

15
 x 1 x-1 0 Çözüm:
3 13 3  x  1  0  x  1 dir.
N den M ye tanımlanan bağıntı demek N  M nin alt
y 1 1 y 1 1 kümeleri sayısı demektir.
2  2 2  y  1  1  y  2 dir.
2
s(N  M)  s(N).s(M)  2.3  6 olup N  M nin alt kümeleri
Buna göre, x  y  1  ( 2)  3 bulunur. 6
sayısı, 2  64 olduğundan N den M ye tanımlanabilen
tüm bağıntıların sayısı 64 tür.
18. A  B  (1,2), (1,3), ( 2,2), ( 2,3) ve
 
B  C  ( 2,5), ( 2,6), ( 3,5), ( 3,6) olduğuna göre A  C 21. A  1,2,3,4 , B  1,2,3 ve
kümesini bulunuz.  
  (x ,y) x  A ve y  B, x  2y - 1 olduğuna göre 

Çözüm: bağıntısının tersini bulunuz.

Çözüm:
 
A  B  (1,2), (1,3), ( 2,2), ( 2,3) ise

 
A  1,2 ve B  2,3 tür.    
  (1,1), (3,2) olup 
1
 
 (1,1), (2,3) tür.

   
B  C  ( 2,5), ( 2,6), ( 3,5), ( 3,6) ise C  5,6 dır.
24. A  0,1,2 kümesinde    (0,2), (1,5), (2,7) bağıntısı
tanımlanmıştır. Buna göre ( 0)  ( 2) toplamı kaçtır?
 
A  1,2 ve C  5,6 ise  
Çözüm:
 
A  C  (1,5), (1,6), ( 2,5), ( 2,6) olur.
 
  (0,2), (1,5), (2,7) olduğuna göre,


19. R   3,1 ve A   2,2 olmak üzere R  A ( 0,2)    ( 0)  2 dir.
kümesinin grafiğini çiziniz.
( 2,7)    ( 2)  7 dir.
Çözüm:
( 0)  ( 2)  2  7  9 bulunur.
R  A kümesinin grafiği
çizilirken R kümesinin
elemanları x değerlerini, A 25. Reel sayılar kümesi üzerinde tanımlı,
kümesinin elemanları da y
değerlerini oluşturur.
 
  (x ,y) (x - y).(x  y) - x  y  0 , x ,y  R bağıntısı
bir denklik bağıntısıdır. Buna göre 5 in denklik sınıfını
Grafik çizilirken x  3 ile bulunuz.
x  1 doğruları ve y  2 ile
y  2 doğruları çizilir. Oluşan dikdörtgenin alanı istenen
Çözüm:
grafiktir.

5 in denklik sınıfı 5  y y  R ve (5, y)   olur. 
Burada x  1 ve y  2 doğruları çizilirken doğru kesikli
çizgi şeklinde çizilir. Çünkü 1 R ve  2  A dır.  
  (x ,y) (x - y).(x  y) - x  y  0 , x ,y  R olmak üzere

x  5 ise,
20. M   2,1,0 ve N  a, b olduğuna göre N den M
ye tanımlanabilen tüm bağıntıların sayısı kaçtır? (5  y ).( 5  y )  5  y  0  ( 5  y ).( 5  y )  ( 5  y )  0

 ( 5  y ).( 5  y  1)  0  ( 5  y ).( 4  y )  0

16
 5  y  0 veya 4  y  0 26. A  1,2,3,4,5 kümesinde tanımlı  bağıntısı
yansıyandır; ancak simetrik ve ters simetrik değildir.
 y  5 veya y  4 tür. Buna göre  bağıntısı en az kaç elemanlıdır?

Buna göre 5   - 4,5 tir. Çözüm:

 
A  1,2,3,4,5 kümesinde tanımlı  bağıntısı yansıyan ise


22. A  0,1,2,3,8 kümesinde   (x ,y) y  2 , x ,y  A
x
 (1,1), ( 2,2), ( 3,3), ( 4,4), ( 5,5) ikilileri  bağıntısının
elemanlarıdır.
1
bağıntısı tanımlanıyor. Buna göre  bağıntısını
Bu bağıntının simetrik olmaması için herhangi bir ikilinin
yazınız.
eklenmesi gerekir. Örneğin (1,3) ikilisini ekleyelim bu
Çözüm: durumda (1,1), ( 2,2), ( 3,3), ( 4,4), ( 5,5), (1,3) ikilileri 
bağıntısının elemanları olur.
  x
A  0,1,2,3,8 olmak üzere y  2 , x ,y  A ise,
Bu bağıntı simetri özelliğini sağlamaz, fakat ters simetri
özelliğini sağlar. Buna göre ters simetri özelliğinin
x  0 ise y  2
0
 1 A ,
sağlanmaması için ( 3,1) ikilisi de  bağıntısına
eklenmelidir.

Bu durumda (1,1), ( 2,2), ( 3,3), ( 4,4), ( 5,5), (1,3), ( 3,1) ikilileri 

1
x  1 ise y  2  2  A
bağıntısının elemanları olur.
3
x  3 ise y  2  8  A olup
Bu durumda simetri özelliği sağlanacağından yeni bir ikilinin
daha eklenmesi gerekir. Örneğin ( 4,5) ikilisini ekleyelim.
 
  (0,1), (1,2), (3,8) dir. Buna göre
Buna göre oluşan

1
 
 (1,0), (2,1), (8,3) tür.
(1,1), (2,2), (3,3), (4,4), (5,5), (1,3), (3,1), (4,5) bağıntısı yansıma
özelliğine sahip fakat hem simetri, hem de ters simetri
özelliğine sahip değildir.
23. A  1,3,4 ve B  2,3,4 kümeleri veriliyor. Buna
göre A dan A ya tanımlanan bağıntılardan kaçı, B den Buna göre, 5 elemanlı A kümesinde tanımlanan yansıyan;
B ye tanımlanan bağıntılara eşittir? ancak simetrik ve ters simetrik olmayan bir bağıntı en az 8
elemanlı olmalıdır.
Çözüm:

A  A kümesinin her alt kümesine A dan A ya bağıntı denir. KONU BİTMİŞTİR…


A  A  (1,1), (1,3), (1,4), ( 3,1), ( 3,3), ( 3,4), ( 4,1), ( 4,3), ( 4,4)
B  B kümesinin her alt kümesine B den B ye bağıntı denir.


B  B  ( 2,2), ( 2,3), ( 2,4), ( 3,2), ( 3,3), ( 3,4), ( 4,2), ( 4,3), ( 4,4) 

( A  A )  (B  B)  ( 3,3), ( 3,4), ( 4,3), ( 4,4) 
 
s ( A  A )  (B  B)  4 olduğuna göre A dan A ya
4
tanımlanan bağıntılardan 2  16 tanesi, B den B ye
tanımlanan bağıntılara eşittir.

17