CUMHURĠYET ÜNĠVERSĠTESĠ

Sosyal Bilimler Enstitüsü

Antropoloji Ana Bilim Dalı
Fiziki Antropoloji Bilim Dalı

POLĠS ADAYLARININ BAZI ANTROPOMETRĠK ÖLÇÜMLERĠ

ĠLE SĠLAH ATIġ PERFORMANSLARININ

KARġILAġTIRILMASI

Yüksek Lisans Tezi

Murat DOĞAN

Sivas
Kasım 2016
 CUMHURĠYET ÜNĠVERSĠTESĠ
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Antropoloji Anabilim Dalı
Fiziki Antropoloji Bilim Dalı

POLĠS ADAYLARININ BAZI ANTROPOMETRĠK ÖLÇÜMLERĠ

ĠLE SĠLAH ATIġ PERFORMANSLARININ

KARġILAġTIRILMASI

Yüksek Lisans Tezi

Murat DOĞAN

Tez DanıĢmanı
Doç. Dr. GülüĢan ÖZGÜN BAġIBÜYÜK

Sivas
Kasım 2016
 KABUL VE ONAY

Üniversite: : Cumhuriyet Üniversitesi

Enstitü : Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ana Bilim Dalı :Antropoloji Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı : Fiziki Antropoloji
Tezin BaĢlığı : Polis Adaylarının Bazı Antropometrik Ölçümleri ile Silah
AtıĢ Performanslarının KarĢılaĢtırılması
Savunma Tarihi : 11.11.2016
DanıĢmanı : Doç. Dr. GülüĢan ÖZGÜN BAġIBÜYÜK

Unvanı - Adı Soyadı Ġmza

Jüri BaĢkanı :

Üye :

Üye :

Oy Birliği ☐
Oy Çokluğu ☐

tarafından hazırlanan baĢlıklı tez, kabul edilmiĢtir. ../…./…..

Prof. Dr. Ahmet ġENGÖNÜL

Enstitü Müdürü
 ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde hazırladığım

bu Yüksek Lisans/Doktora/Sanatta Yeterlik tezinin bizzat tarafımdan ve kendi
sözcüklerimle yazılmıĢ orijinal bir çalıĢma olduğunu ve bu tezde;
1- ÇeĢitli yazarların çalıĢmalarından faydalandığımda bu çalıĢmaların ilgili
bölümlerini doğru ve net biçimde göstererek yazarlara açık biçimde atıfta
bulunduğumu;
2- Yazdığım metinlerin tamamı ya da sadece bir kısmı, daha önce herhangi
bir yerde yayımlanmıĢsa bunu da açıkça ifade ederek gösterdiğimi;
3- BaĢkalarına ait alıntılanan tüm verileri (tablo, grafik, Ģekil vb. de dahil
olmak üzere) atıflarla belirttiğimi;
4- BaĢka yazarların kendi kelimeleriyle alıntıladığım metinlerini, tırnak
içerisinde veya farklı dizerek verdiğim yine baĢka yazarlara ait olup fakat kendi
sözcüklerimle ifade ettiğim hususları da istisnasız olarak kaynak göstererek
belirttiğimi, beyan ve bu etik ilkeleri ihlal etmiĢ olmam halinde bütün sonuçlarına
katlanacağımı kabul ederim.

MURAT DOĞAN

I
II
 TEġEKKÜR

Tez konusunun önerilmesi, yürütülmesi, veri setlerinin üretilmesi ve analiz

sonuçlarının değerlendirilmesi sırasında bilgi ve deneyimleriyle yol gösteren tez
danıĢmanım Doç.Dr.GülüĢan ÖZGÜN BAġIBÜYÜK‟e teĢekkür ederim. Tez
hazırlanmasında emeği geçen Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü
14.Dönem öğrencilerine ve personeline teĢekkürlerimi borç bilirim.

Sevgili aileme ve değerli eĢime tez çalıĢmam süresince gösterdikleri anlayıĢ,

sabır ve kesintisiz maddi ve manevi desteklerinden dolayı teĢekkür ederim.

Ayrıca bu çalıĢma; Emniyet Genel Müdürlüğü ve Kriminal Dairesi

BaĢkanlığının olumlu görüĢleriyle desteklenmiĢ, tez sonuçları da daha sonra Emniyet
Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirmeye alınmak üzere istenmiĢtir.

III
IV
 ĠÇĠNDEKĠLER

ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI ..............................................................I

TEġEKKÜR .............................................................................................................. II
ĠÇĠNDEKĠLER ......................................................................................................... V
SĠMGELER VE KISALTMALAR DĠZĠNĠ ........................................................ VII
TABLOLAR DĠZĠNĠ ............................................................................................... IX
GRAFĠKLER DĠZĠNĠ ............................................................................................. XI
ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ..............................................................................................XIII
ÖZET....................................................................................................................... XV
ABSTRACT ......................................................................................................... XVII
GĠRĠġ .......................................................................................................................... 1
1.TÜRKĠYEDE BULUNAN POMEMLER HAKKINDA GENEL BĠLGĠ .......... 3
2. ÇANKIRI POLĠS MESLEK EĞĠTĠM MERKEZĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠ ..... 5
3. ANTROPOMETRĠ VE GÜVENLĠK ................................................................... 7
3.1. Tarihçe ............................................................................................................... 7
3.2. Antropometrinin Genel Tanımı ......................................................................... 8
3.3. Antropometri Tekniğinde Doğruluğu Kaliteyi ve Güvenebilirliği Etkileyen
Etmenler ................................................................................................................... 9
3.4. Antropometrinin Toplumda Kullanılması ....................................................... 10
4. GÜVENLĠK VE SĠLAH ...................................................................................... 11
4.1. Yasalara Göre Silah Tanımı ............................................................................ 11
4.1.1. T.C.K. 189. Maddesine Göre Silah ........................................................... 11
4.1.2. T.C.K. 265. Maddesine Göre Silah ........................................................... 11
4.2.1.Canik-55 Tp9 Silahının Genel Özellikleri ................................................. 12
4.2.2.Tabancanın ÇalıĢma Prensibi..................................................................... 13
5. ATIġ TEKNĠĞĠ .................................................................................................... 15
5.1. Ġyi Atıcının Özellikleri .................................................................................... 15
5.2. Hedef, Boy Silueti Özellikleri ......................................................................... 15
6.AMAÇ, MATERYAL, METOD .......................................................................... 17
6.1. Amaç ............................................................................................................... 17
6.2. Önem ............................................................................................................... 18
6.3. Materyal ........................................................................................................... 19

V
 6.4.Metod (Yöntem) ............................................................................................... 19
6.5.Alınan Ölçüler .................................................................................................. 20
6.5.1-Boy Uzunluğu ............................................................................................ 20
6.5.2-Ağırlık ........................................................................................................ 20
6.5.3. Beden Kütle Endisi (BKE) ........................................................................ 20
6.5.4-El Uzunluğu ............................................................................................... 21
6.5.5-El GeniĢliği ................................................................................................ 21
6.5.6-ĠĢaret Parmağı Uzunluğu (Tetik Parmağı Uzunluğu) ................................ 21
7.BULGULAR VE DEĞERLENDĠRME .............................................................. 23
7.1.Örneklemdeki DeğiĢkenlere Ait Bulgular ........................................................ 23
7.2.Metrik DeğiĢkenlere Ait Bulgular .................................................................... 26
7.3.Örnekleme Uygulanan Testler .......................................................................... 27
7.4. Metrik DeğiĢkenlere Yönelik Regresyon Analizi ........................................... 32
8.TARTIġMA VE SONUÇ ...................................................................................... 37
KAYNAKÇA ............................................................................................................ 41
EKLER ...................................................................................................................... 45
EK-1 Onay Yazısı 1 ................................................................................................ 45
EK-2 Onay Yazısı 2 ................................................................................................ 47
EK-3 Antropolojik Bilgi Ve Veri Formu ............................................................... 49
EK 4.ÖzgeçmiĢ ....................................................................................................... 51

VI
 SĠMGELER VE KISALTMALAR DĠZĠNĠ

% : Yüzde

BKE : Beden Kütle Endisi

cm : Santimetre

f : Frekans

gr : Gram

JGK : Jandarma Genel Komutanlığı

km2 : kilometrekare

M.Ö : Milattan Önce

n : Toplam Birey Sayısı

º : Derece

POMEM : Polis Meslek Eğitim Merkezi

r : Korelasyon Analiz

SPSS : Statistical Package for the Social Sciences

S : Sayı

s : Sayfa

t : Ġki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi

TSE : Türk Standartları Enstitüsü

vb : ve benzer(ler)i

VII
VIII
 TABLOLAR DĠZĠNĠ

Tablo 1. POMEM öğrencilerinin yaĢ dağılımı ........................................................... 23

Tablo 2. POMEM öğrencilerinin daha önce silah(tabanca) kullanma durumu ......... 24

Tablo 3. POMEM öğrencilerinin atıĢ sırasında kullanılan göz .................................. 25

Tablo 4: POMEM öğrencilerinin vücut ölçülerine iliĢkin istatistikler....................... 26

Tablo 5.POMEM öğrencilerinin atıĢ puanlarına iliĢkin istatistikler .......................... 27

Tablo 6. YaĢ durumunun atıĢ puanlarına etkisi .......................................................... 27

Tablo 7. Askerlik yapma durumunun atıĢ puanlarına etkisi ...................................... 28

Tablo 8. Daha önce silah(tabanca) kullanma durumunun atıĢ puanlarına etkisi....... 29

Tablo 9. Silah atıĢında kullandığı elin atıĢ puanlarına etkisi ..................................... 30

Tablo 10. AtıĢ sırasında kullanılan gözün atıĢ puanlarına etkisi ................................ 31

Tablo 11. Birinci BeĢ Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller .......... 32

Tablo 12. Ġkinci BeĢ Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller .......... 33

Tablo 13. Birinci On Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller ........... 33

Tablo 14. AtıĢ puanlarının genel toplamı etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller .... 34

IX
X
 GRAFĠKLER DĠZĠNĠ

Grafik 1. Canik TP-9 genel özellikleri ....................................................................... 13

Grafik 2.POMEM öğrencilerinin yaĢ dağılımı.......................................................... 24

Grafik 3.POMEM öğrencilerinin silah atıĢında kullandığı el ................................... 25

Grafik 4. POMEM öğrencilerinin atıĢ sırasında kullanılan göz ................................ 26

Grafik 5. YaĢ durumunun göre atıĢ puanlarına etkisi ............................................... 28

Grafik 6. Askerlik yapma durumunun göre atıĢ puanlarına etkisi ............................ 29

Grafik 7. Daha önce Silah (Tabanca) kullanma durumunun atıĢ puanlarına etkisi .. 30

Grafik 8. Silah atıĢında kullandığı elin atıĢ puanlarına etkisi ................................... 31

Grafik 9. AtıĢ sırasında kullanılan gözün atıĢ puanlarına etkisi................................ 32

XI
XII
 ġEKĠLLER DĠZĠNĠ

ġekil 1. Türkiye‟de bulunan Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlükleri................... 3

ġekil 2. Bir Tabancanın Genel Yapısı ........................................................................ 12

ġekil 3. Basınç - Zaman Eğrisi ................................................................................... 14

ġekil 4. Hedef Boy Silueti.......................................................................................... 23

XIII
XIV
 ÖZET

Devletin temel görevlerinden birisi de Ģüphesiz ki güvenlik konusudur.

Güvenliği sağlarken de kamu düzenini korumak temel ilkelerindendir. Güvenlik
hizmetleri ne kadar eksiksiz olursa kamu düzeni de o derece korunur. Kamu düzeni
için, kendisinin ve masum insanların can ve mal güvenliğini korumak için güvenlik
güçlerine silah kullanabilme yetkisi verilmiĢtir. Bu da kanunlarla yasal hale
gelmiĢtir. Ölçülülük, orantılılık ilkesi doğrultusunda bu yetki kullanılmaktadır.
Bu tez çalıĢmasında polisin; kanunlar çerçevesinde silahını kullanırken
fiziksel Ģartlarının buna etki edip etmediği, hangi Ģartlarda daha iyi silah
kullanabildiği araĢtırılmaya çalıĢılmıĢtır. AraĢtırma yapılırken Antropometrik
değerlerin silah performanslarına etki edip etmediği araĢtırılmıĢ, bununla ilgili
ölçümler alınmıĢtır. Bu Antropometrik ölçümler; boy uzunluğu, ağırlık, iĢaret
parmağı uzunluğu (tetik parmağı), el uzunluğu, el geniĢliği olmak üzere toplam (5)
ölçü ve ağırlık/boy2 formülünden hesaplanan Beden Kütle Endisi (BKE)‟ dir.
Bu araĢtırma yaklaĢık 8 ay sürmüĢ, Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi
Polis adaylarından 244 öğrenci üzerinden kiĢisel bilgiler ve Antropometrik ölçüler
bir bilgi formu yardımı ile alınmıĢtır. Ayrıca silah performans atıĢları da POMEM
atıĢ alanında kayıtları tutulmak üzere gözlemlenerek veriler kaydedilmiĢtir.
AraĢtırmada kullanılan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 21.0
yardımıyla analizi yapılmıĢtır. Güvenilirlik çalıĢması yapılmıĢ, alfa değeri 0,94
bulunmuĢtur ve yapılan çalıĢma güvenilirlik olarak pozitiftir. AraĢtırmamızda
uyguladığımız test sonuçlarına göre (BKE) değerleri 27 ye yaklaĢtıkça, öğrencilerin
uzun menzilli tabanca performanslarının daha iyi olduğu saptanmıĢtır. Ayrıca
unutulmamalıdır ki polis okulu öğrencisi olmak için (BKE) değeri 18-27 arası olması
gerekmektedir.
Bilgi ve veri formunda bulunan daha önce silah kullanıp kullanmadığı
sorusuna verilen evet cevaplarının silah performanslarını etkilediği ölçülmüĢtür.
Yapılan araĢtırmanın silah performansı ölçümleri kısmında iĢin içine yetenek
ister istemez girmiĢtir, yetenek konusu da sayısal verilerle ölçümlenemediği için
çalıĢmanın silah kısmında ölçümleri, performansları az da olsa etkilemiĢtir.
Anahtar Kelimeler:Antropometri, Silah, Silah Performansı, Polis

XV
XVI
 ABSTRACT

Undoubtedly that security is one of the basic missions of a state. Protecting

public order is the basis principle, while ensuring public security. The more security
services is complete, the more public order is protected. Security forces have right to
use of weapon to protect themselves and public for public order. It is legal with laws
and this right is used in line with principle of proportionality.
In this thesis study, it is tried to explore that in which conditions police use
weapon better and physical conditions follow it or not while using weapon within the
limits of law. It is explored whether anthropometric values affect performance or not
in this study and measured concerned evaluations. These anthropometric values are
weight, height, body mass index, length of forefinger, hand and handbreadth.
This survey has continued 8 months. Anthropometric measurement was made
among 244 candidates and asked a few questions in Çankırı Police Center For
Education (POMEM).
Also gunshot performance was recorded in POMEM rifle range.Data used in
this study was analysised under favaour of SPSS 21.0 by computer. Reliability
analysis was done and alpha value was 0,94 and this study was positive for
reliability. We can say that the closer body mass index is about 27, the better long
range gunshot is. But we must remember that body mass index is to be between 18
and 27 to be a police cadet.
It is evaluated that “YES” response to the question in data and information
form whether gun is used before or not affected gunshot performance.

Talent is another factor while evaluating gunshot performance and it is not

subject to numeric data and affected the performance even a little

Keywords: anthropometry, gun, gunshot performance and police.

XVII
 GĠRĠġ

Antropometri, tüm yaĢ gruplarında insan vücudunun fiziksel boyutlarının,

orantılarının ve kabaca bileĢiminin ölçülüp değerlendirilmesidir. Bireysel ve
toplumsal özellikleri basit ve güçlü bir tahmin edici olup, ileriki yıllarda oluĢabilecek
hastalık, sağlık, fonksiyonel bozukluklar ve mortalitenin hastalıklarla iliĢkisini
göstermektedir. Antropometrik veriler hastalıkların izlenmesi veya tespit edilmesinde
de önemlidir (Bosi, 2003).
Toplumu oluĢturan bireylerin her birinin antropometrik verilerine
bakıldığında farklılıklar olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu verilerin bir havuzda
toplanarak; bireylerin ileri ki yaĢamlarındaki sağlık durumlarının saptanması,
ergonomik tasarım ve dolayısıyla ülke ekonomisine katkı konusunda, faydalı olacağı
öngörülmektedir.
Antropometri, insan bedeninin ölçülerinin, çoğunlukla karĢılaĢtırma yapmak
amacıyla incelenmesi veya insan bedenine ait ölçülerin, sistemli bir biçimde derlenip
aralarındaki iliĢkilerin saptanması veya insan vücudunun boyutları ile ilgilenen bir
bilim dalıdır. Ergonomi alanı için önemli olan Antropometri, tasarımcıların ve
üreticilerin güvenilir, etkili ve kullanılması rahat tüketim malları üretmelerine
yardımcı olur (Yenigün, 2006).
Antropometri, ergonominin dayandığı bilim dallarından en önemlisidir. YaĢ
ve cinsiyetlerine göre değiĢiklik gösteren araç ve gereç kullanıcılarının boyut
farklılıklarına göre (insan-çevre için ara kesit) tasarımlarında Antropometri
biliminden yararlanılmaktadır(Altıparmak, 2006).
Bu araĢtırmamız Antropometrik ölçülerin, silah performanslarıyla değil de
silahın tasarım ölçüleriyle karĢılaĢtırarak bir standart yakalama hususunda ergonomi
alanına da katkı sağlamaktadır. Yani ölçtüğümüz Antropometrik verilerle silah
tasarımı yapılırken, herkese göre bir silah türü değil de kiĢiye göre silah üretimi
yapılabilir.
Bu çalıĢmamızda “Güvenlik gücümüzün en önemli kolunu oluĢturan
polislerimizin, silah kullanması sırasındaki performansıyla fiziksel uyumu arasında
bağ bulunup bulunmadığı” sorusu çıkıĢ noktasını oluĢturmuĢ ve bu bağın tespiti ve
karĢılaĢtırılmasında Antropometri biliminden yararlanılmıĢtır. Bunun için de Polis
Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü‟nde, mesleğin temeli sayılabilecek bu çalıĢma
yapılmıĢtır.

1
2
 1. TÜRKĠYEDE BULUNAN POMEMLER HAKKINDA
GENEL BĠLGĠ

Türkiye‟de en son güncel olarak 27 adet Polis Meslek Eğitim Merkezi

Müdürlüğü bulunmaktadır. Bu Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüklerinin
bazılarında Polis Özel Harekat Öğrencileri, bazılarında yabancı ülkelerin Polis
adayları yetiĢmektedir. AraĢtırmamızdaki POMEM öğrencileri de üniversite mezunu
Genel Hizmet branĢlı öğrencilerdir. Zaten POMEM‟lerin ilk kuruluĢ amacında
üniversite mezunu Genel Hizmet branĢlı örgenciler yetiĢtirmek vardır.

AĢağıdaki Türkiye haritasında iĢaretlenmiĢ Ģehirlerimizde Polis Meslek Eğitim

Merkezi Müdürlükleri vardır. Çankırı‟da bulunan, araĢtırmamızı yaptığımız okul ise
ayrıca gösterilmiĢtir.

ġekil 1. Türkiye‟de bulunan Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlükleri

3
4
2. ÇANKIRI POLĠS MESLEK EĞĠTĠM MERKEZĠ HAKKINDA
GENEL BĠLGĠ

Bakanlar kurulunun 10/05/2005 tarih ve 2005/8823 sayılı kararnamesi ile

kurulan Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğümüz, 12 Eylül 2005 tarihinde
eğitim -öğretime baĢlamıĢ olup, halen eğitim-öğretimi devam etmektedir.

6638 sayılı kanun ile müdürlüğümüz Polis Akademisi BaĢkanlığı‟na bağlanmıĢ

olup 29.05.2015 tarihli ve 13983000,35529 sayılı Bakan Onayı ile kuruluĢ
değiĢikliğine giderek, makama doğrudan bağlı 4 Büro Amirliği ve 5 ġube Müdürlüğü
olarak hizmet ve faaliyetlerine devam etmektedir.

(http://www.cankiripomem.pol.tr/Sayfalar/okulumuz.aspx.)EriĢimTarihi:09.07.2016)

Tapu kaynaklarına bakıldığı zamanda ise okul toplamda 69 dönüm tapulu, 213
dönüm tahsisli araziye sahiptir.169 dönümünde tahsis yazı yazılmıĢ, iĢlemler devam
etmektedir. 5555 metrekare kapalı alana sahiptir. Okul 8 kısımdan oluĢmaktadır.

Son iki dönemi POMEM Özel Harekat Okulu olan okul, Özel Harekat
öğrencileri hariç 14 dönem POMEM öğrencisi mezun etmiĢtir. 14.Dönem POMEM
Öğrencileri üzerinden de çalıĢmamız yapılmıĢtır.

5
6
3.ANTROPOMETRĠ VE GÜVENLĠK

3.1.Tarihçe

Afet Ġnan 1936‟da Türkiye çapında büyük bir alan araĢtırması planlamıĢtır.
Projede Türkiye 10 bölgeye ayrılarak ve her bölge için bir ekip oluĢturularak 64 bin
kiĢiden boy uzunluğu, ağırlık, baĢ uzunluğu, baĢ geniĢliği, yüz geniĢliği, burun
geniĢliği, burun yüksekliği, kulaç, büst yüksekliği, göz rengi, saç rengi, burun profili
gibi 27 antropometrik ölçü ve vücut özelliği alınmıĢtır. Ancak anket formlarında bazı
eksiklikler olduğundan araĢtırmaya 59.728 birey ( 39.465 erkek 20.263 eriĢkin kadın)
alınmıĢtır. Alınan antropometrik ölçüler, Ġstatistik Umum Müdürlüğü tarafından
değerlendirilmiĢtir (Akın, 2011).

Türk kadın ve erkeklerinin antropolojisi üzerine ilk çalıĢmalar

Pittard,ġ.A.Kansu, A.Ġnan, K.Güngör, Z. Yalım ve E. Bostancı tarafından yapılmıĢtır
(Gültekin ve Koca, 2002; Neyzi ve Saka, 2002).

Ülkemizde güvenlik güçleri üzerinden antropometrik askeri amaçlı birkaç

çalıĢma yapılmıĢtır.

Pekintürk tarafından 1968‟de Silahlı Kuvvetlerde Antropometriden nasıl

faydalanacağına dair bir etüd yapılmıĢ ve önerilerde bulunulmuĢtur (Pekintürk,1968).

Pekintürk tarafından 1968‟de Kara ordusu erleri için beden numaralarının

tespiti amacıyla 4395 kiĢide çalıĢma yapılmıĢ, boy uzunluğu ve göğüs çevresi olmak
üzere iki ölçü alınmıĢtır (Pekintürk,1968).

Emekli tarafından da 1975 yılında askeri öğrencilerin gömlek ve iç

çamaĢırlarının standardizasyonu için 1339 askeri öğrenci üzerinde 20 ölçü alınmıĢtır
(Emekli,1975).

Yine Silahlı Kuvvetlerde 1992‟de Hasde tarafından 2186 genç eriĢkin

personelde, Paris sistemine göre hazırlanmıĢ TSE5553 no‟lu standarda karĢılık Türk
insanının ayak yapısına uygun standart geliĢtirmek amacıyla bir çalıĢma yapılmıĢtır.
Bu çalıĢmada her iki ayaktan beĢer ölçü alınarak ayak ölçüleri belirlenmiĢtir. Elde
edilen sonuçlarla TSE‟nin kullandığı Paris Sistemi karĢılaĢtırıldığında büyük
farklılıklar gözlenmiĢtir (Hasde, 1992).

7
 Özer ve ArkadaĢlarının 2003 yılında yapmıĢ oldukları çalıĢma bizim
araĢtırmamıza benzer bir araĢtırmadır. Bu araĢtırmada “Ankara Emniyet Müdürlüğü
personelinin Antropometrik profilini oluĢturmak ve hedef gruba özgü ergonomik
referans değerlerini belirlemek çalıĢmanın amacını oluĢturmaktadır. Toplam 401
(erkek) emniyet personelinden her birinden toplam 39 ölçü alınmıĢtır”(Özer ve ark.
,2003).

3.2.Antropometrinin Genel Tanımı

Antropoloji; insanı, türeyiĢini, biyolojik yapısını, bedensel özelliklerini,

kültürel yapısını, sosyal davranıĢlarını kendine konu edinen bir bilimdir ve sağlık ile
iliĢkisi geçmiĢten bu güne devam etmektedir (Heggenhougen HK, 1997).

Antropolojinin insanı diğer insanlarla birlikte ele alan dalı ise sosyal
antropolojidir. Sosyal antropoloji kültürleri, insanlar arası etkileĢimleri ve insanların
problemlerini hedef alır.

Sosyal antropolojinin tıp ile yakından iliĢkili dalı medikal antropolojidir ve

insan davranıĢlarındaki biyolojik ve sosyokültürel boyutların hastalık ve sağlığı nasıl
etkilediğini inceler (AkĢit B, 1997).

Antropolojinin bir diğer dalı olan fiziki antropoloji, insanın fiziksel yapısını
inceler, ölçer ve değerlendirir. Teknik olarak da antropometriyi kullanır.
Antropometri; özellikle fiziki antropolojide kullanılan ve insan vücudunun belirli
özelliklerini inceleyerek standartlarını belirleyen yöntemdir. KiĢinin ağırlığını, vücut
ölçülerini, gücünü ve hareket sınırlarını belirli noktaları esas alarak ölçer ve kiĢilerin
birbirleri ile karĢılaĢtırılmasını sağlar (Kanra G, 1988).

Ġnsan, ergonomik yaklaĢımın temel bileĢenlerinden biri durumundadır. Bu

yüzden ergonomi, insanın yaĢadığı ortamın ve onun kullandığı her türlü araç ve
donanımın insana ve topluma uygun olmasını amaçlar. Bu amaç doğrultusunda,
ergonominin dayandığı tekniklerden biri olan antropometri, Yunanca “Anthropos”
(insan) ve “Metikos” (ölçüm) kelimelerinden oluĢur ve insan vücudunun ölçüleri ile
ilgilenir (Duyar, 1995).

8
 Antropometrik veriler yapısal ve iĢlevsel olarak ikiye ayrılır. Yapısal
antropometri (sıkça statik antropometri olarak adlandırılır), durağan vaziyette olan
insanın basit ölçümleri (ağırlık, duruĢ ve belirli vücut bölümlerinin uzunluk, geniĢlik,
derinlik ve çevreleri) ile ilgilenir. ĠĢlevsel antropometri (dinamik antropometri) ise,
hareket eden insanın bileĢik ölçümleri (farklı noktalara uzanma ve açı oranları) ile
ilgilenir (Oborne, 1995).

Antropometri, insanın genetik ve çevresel faktörler çerçevesinde ortaya çıkan

fiziksel ve biyolojik sınırlarının belirlenmesinde görev almaktadır. Antropometri,
sayısal olarak ifade edilebilen yani metrik olarak tanımlanabilen vücut özellikleri
üzerinde yoğunlaĢmaktadır. Statik ve dinamik olmak üzere ikiye ayrılan
antropometrik ölçümler; antropometre, büyük ve küçük çap pergeli, kumpas, Ģerit
metre ve skinfold gibi ölçüm aletleriyle gerçekleĢtirilmektedir. Statik ya da yapısal
antropometri, eklem yerleri arasındaki kemik ölçümleri ve yumuĢak dokuları da
içeren kontür boyutlarını refere ederken; dinamik ya da fonksiyonel antropometri,
vücudun fiziksel aktivite sırasındaki boyutlarını refere eder (Ersoy, 2008).

Günümüzde insan sağlığını ilgilendiren pek çok değiĢik alanda antropoloji

kullanılmaktadır. Ayrıca doğrudan tıp alanında kullanımı da söz konusudur (Kır,
2000).

3.3. Antropometri Tekniğinde Doğruluğu Kaliteyi ve Güvenebilirliği Etkileyen

Etmenler

1-AraĢtırmanın amacına uygun antropometrik ölçüler seçilmelidir.

2-Ölçüler açıkça tanımlanabilmelidir. Antropometrik ölçüm noktaları ve
ölçülerin alınıĢı kesin ve doğru olarak belirlenmelidir.

3-Ölçü noktaları ve antropometrik ölçülerde aynı terimler kullanılmalıdır.

Ölçü alınmasında ve ölçü tespitinde standardizasyon sağlanmalı ve antropometrik
ölçülerde kesinlik büyük amacı oluĢturmalıdır.
4-Ġyi bir teknik aynı zamanda hassas ve kesin araçları gerektirir.
5-Antropometri tekniği pratik (uygulamalı) laboratuvar ve alan araĢtırmaları
yapılarak öğrenilir. Her antropometrik ölçünün nasıl alınacağı, yapılacak
uygulamalarla belirlenmelidir. Bu Ģekilde kiĢisel hatalar en aza indirilebilir.

9
 6-AraĢtırmada kullanılacak antropometrik aletlerin temiz, bakımlı ve
kalibrasyonları yapılmıĢ olmalıdır.
7-Vücudun sol tarafı daha az deforme olduğundan, ölçüler vücudun sol
tarafından alınmalıdır. Antropometrik ölçüler genelde yaĢ gruplarına ayrılarak
değerlendirilip yorumlanmalıdır.
8-Alınan antropometrik ölçüler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra, hangi
istatistiksel yöntemlerle değerlendirileceği ve nasıl yorumlanacağı önceden tespit
edilmelidir.
9-Antropometrik ölçüleri alacak teknisyenler, insan psikolojisi, toplumsal
yaĢam, insanlarla diyalog kurma gibi konularda belirli ölçüde bilgi ve deneyime
sahip olmalıdırlar. Her bir ölçüyü hep aynı kiĢi aldığından Teknisyenler arasında hata
payı olmaması gerekir.
10-AraĢtırmanın verileri olan antropometrik ölçüler, araĢtırmanın kanıtları
niteliğinde olacağından, araĢtırmanın doğruluğu, kalitesi ve güvenilirliğinin
antropometrik ölçülere bağlı olduğu unutulmamalıdır (Akın, 2001; Tilley, 1993).

3.4.Antropometrinin Toplumda Kullanılması

Antropometri, bireysel değerlendirmelerin yanında toplumsal amaçlar için de

kullanılabilir. Toplum çapında yapılan çalıĢmalarda Ģunlar amaçlanabilir:
 Obezite ve malnütrisyonun ortadan kaldırılması ya da önlenmesi amacı ile
müdahale hedeflenmesinde,
 Bu amaçlarla yapılan müdahalelerin ne derecede etkili olduklarının
izlenmesinde ve sonucun değerlendirilmesinde,
 Malnütrisyona ve obeziteye neden olan belirleyicilerin araĢtırılmasında,
 Toplumsal düzeyde beslenmenin izlenmesinde, antropometrik ölçümlere
baĢvurulabilir(Report WHO 1995, Kır 2000).

10
4. GÜVENLĠK VE SĠLAH

Uzaktan veya yakından canlıları öldürebilen, yaralayabilen, etkisiz hale

getiren, canlı organizmaları hasta eden, cansız nesneleri parçalayan, yok eden araç ve
aletlerin tümüne “silah” denir (JGK,1996)

ÇeĢitli mesafelerden kullanılan, canlıları öldürebilen, yaralayan, etkisiz

bırakan, canlı organizmaları hasta eden, cansızları parçalayan yok eden araç ve
gereçlerin tümüdür. SavaĢta, kavgada kullanılan bir tür bıçak, tabanca, bomba veya
tüfektir (ġenocak, 1998).

Saldırı veya savunma amaçlı olarak kullanılan düzenek, aygıt ve araçların genel
adıdır.Yukarıdaki tanımlardan anlaĢılacağı üzere silah; hedef ile arasındaki
mesafeden bağımsız olarak canlı veya cansız varlıklara zarar verebilen araç ve
gereçlerdir (Kaya,1997; ġenocak,1998).

4.1.Yasalara Göre Silah Tanımı

4.1.1. T.C.K. 189. Maddesine Göre Silah

T.C. Kanunu silahı dört madde halinde sıralamıĢ ve Ģiddet sebebi saymıĢtır
(ġenocak, 1998).AteĢli silahlar, patlayıcı maddeler, tecavüz ve müdafaada kullanılan
her türlü kesici, delici veya bereleyici aletler, yakıcı, aĢındırıcı yaralayıcı eczalar
veya diğer her türlü zehirler ve boğucu, kör edici gazlardır(JGK,1996;
ġenocak,1998).

4.1.2. T.C.K. 265. Maddesine Göre Silah

Kanuna göre memnu silahtan maksat; Ordu tarafından kullanılmıĢ,

kullanılmakta olan, düĢmandan itinam olunan; bütün askeri Ģahıslar, zabıta
kuvvetlerine tahsis edilen eski veya yeni sistem her cins veya modelde makinesiz
ağır veya hafif makineli harp tüfekleri veya diğer harp aletleri, kasatura, süngü, kılıç
ve mızrakla; çapı, cinsi ve modeli her ne olursa olsun fiĢek yatağı dahil olduğu halde
namlusu on beĢ(15) santimetreden uzun olan tabancalar, sapı sayılmamak üzere

11
uzunluğu yirmi beĢ(25) santimetreyi geçen tek veya çift yüzlü ve sivri uçlu her türlü
kesici aletlerdir (ġenocak, 1998).

4.2. Tabanca

Namlu uzunluğu fiĢek yatağı hariç 30 cm.yi veya bütün uzunluğu 30 cm. yi
geçemeyen barut vb. patlayıcı ve itici güç ile gülle, mermi, saçma gaz ve diğer
nesneleri atabilen ateĢli silahlardır(Saferrstain, 1988).

ġekil 2. Bir Tabancanın Genel Yapısı

4.2.1.Canik-55 Tp9 Silahının Genel Özellikleri

T.C Emniyet Genel Müdürlüğü‟nün dünyadaki en ağır silah alım

Ģartnamesine göre düzenlediği testleri iki sene üst üste baĢarıyla geçen üretici bir
firmadır.

Canik55 TP9

1-Polimer Gövde

2-DeğiĢebilen 2 Ebad Kabze

3-Çift Taraflı ġarjör Kilidi

4-Ġğne Horoz Kurulu Olduğunun Göstergesi

5-Askeri Standartlara Uygun Pikatiny Ray

6-Sağ Sol El Ġle Kullanım

12
 7-Uzun Kullanım Ömrü Ve Poligon AtıĢlarına Uygunluk

8-Farklı Kaplama Seçenekleri

9-GeniĢ Kapasiteli Çift Kolonlu (Ġtalyan) MEC GAR Marka ġarjör

10-"60.000 Atım Namlu Ömrü" (http://www.sakaryaavbayi.com/urun-

canik55-tp9-283.html. EriĢim Tarihi: 28.06.2016).

Kalibre 9x19
Boy 192 mm
Yükseklik 145 mm
GeniĢlik 33 mm
Ağırlık 834 gr
Namlu Boyu 113.5 mm
ġarjör Kapasitesi 15+1

Grafik 1. Canik TP-9 genel özellikleri

4.2.2.Tabancanın ÇalıĢma Prensibi

a. Ġğne kapsüle vurur.

b. TutuĢma baĢlamadan önce bir gecikme olur. Çok küçük miktarda fakat çok
yüksek hassaslığa sahip bir patlayıcı patlar ve barut granüllerinin dıĢ yüzeyini
tutuĢturacak bir alev oluĢturur.

c. Mermiyi, bağlı bulunduğu kovanın ağzından dıĢarıya itecek mertebeye

eriĢinceye kadar kovanın içindeki basınç yükselir.

d. Mermi harekete baĢlamıĢtır. Sevk barutu, mermimin arkasında kalan

hacmin artıĢından daha hızlı bir biçimde gaz üretmeye devam ettiğinden basınç hızla
yükselmeye devam eder.

e. Bu noktada basınç maksimum seviyesine ulaĢmıĢtır.

f. Merminin hızı öyle yükselmiĢtir ki, merminin arkasında kalan hacmin artıĢı
yanma gazlarının doldurabileceğinden daha hızlıdır; bu yüzden basınç düĢmeye
baĢlar.

g. Sevk barutunun tamamı yanmıĢtır.

13
 h. Merminin arkasında kalan hacmin tamamı adyabatik olarak geniĢleyen
sıcak gazlarla doludur.

i. Mermi, namlu ağzından dıĢarıya atılır. Namlunun içindeki basınç hala

görece yüksektir.

j. Namlu içindeki basınç düĢmeye devam etmektedir. Bu aĢamada, namluda

kalan basınçlı gazların kovan tabanına yaptığı basınçtan faydalanmak için
mekanizmanın kilidinin çözülmesi güvenlidir.

k. Namlu içi basınç ortam basıncına düĢer (Allsop ve ark, 1999).

ġekil 3. Basınç - Zaman Eğrisi

14
5. ATIġ TEKNĠĞĠ

Atıcı atıĢın birinci aĢamasında tabancayı hedefin yukarısına doğru

kaldırırken, gözleriyle hedefin hangi noktasında bulunduğunu takip eder. Tabancanın
arpacığı, hedefin aĢağısına gelene kadar bu durum devam eder. AtıĢın ikinci aĢaması
olan ince niĢanda ise atıcı sadece tabancanın arpacık adı verilen namlunun üst
ucundaki bölümüne ve gez adı verilen arkasındaki kısma odaklanarak, tetiği ezmeye
devam eder. Arpacık ile gezin uyumu sürerken, bir yandan da tetik, iĢaret parmağının
birinci boğumunun son kısmıyla hassasiyet içinde ezilir. Tetik ezilirken yavaĢ ve
istikrarlı bir bası olmalıdır. Tetiğin düĢmesi bu aĢamadan itibaren ortalama 5-6
saniye kadar sürebilir. Bu sırada etkili bir atıĢın belirleyicisi, gözle yapılan
odaklanmadır (Todorovic, 2010).

5.1.Ġyi Atıcının Özellikleri

BaĢarılı bir atıĢ için; pozisyon, kabza kavrama, nefes kontrolü, niĢan, tetik
kontrolü, niĢana devam kurallarının eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir
(Ġskender, 2010).

Atıcılık sporunda, hareket önce zihinde baĢlar ve tekniklerin uygulanmasıyla

beraber sürecin sonu olan iĢaret parmağının tetik ezme hareketi ile sonlanır
(Todorovic, 2010).

Atıcılık sporunda baĢarılı olabilmek için, beynin tüm bölgeleri, hareket

kontrolü ve birçok alanın bütünleĢmesi gerekmektedir. En iyi performansı elde
edebilmek için dikkat ve odaklanma gerekmektedir (Deeny et al 2003).

5.2.Hedef, Boy Silueti Özellikleri

Atıcılık, ateĢli silahlarla yapılan ve bir hedefe en iyi vuruĢu amaç edinen bir
spor dalıdır. Atıcılık, bir mermiyi silah aracılığıyla hedefe ulaĢtırmayı amaçlar.
Hedefler sabit veya hareketli olabilir. Atıcılıktaki amaç ise hedefi mümkün olan en
merkezi noktasından vurmaktır (http://www.bilgiustam.com/aticilik-sporu-
nedir/EriĢim Tarihi:28/06/2016).

15
16
6.AMAÇ, MATERYAL, METOD

6.1. Amaç

Türk Polis TeĢkilatında görev yapan polisler, görevleri esnasında silahlı

yaralanmalara maruz kalıp, daha da üzücü olanı silahla vurulmaları sonucunda Ģehit
olmaktadırlar. Bu üzücü olayların gerçekleĢmesini en aza indirmek açısından;
polislerin fiziksel Ģartlarla silah kullanabilme becerileri arasında bir iliĢki var mı?
Varsa da bunu nasıl belirlememiz gerektiğini ortaya koyan bu çalıĢmada
antropometrik ölçülerle silah atıĢ performansı karĢılaĢtırılmıĢtır.

Antropometrik değerlerinin belirlenmesi ve belirli standart verilerin

oluĢturulması, silah tasarımları yapılırken de bu değerlerin göz önünde
bulundurulması gerekmektedir. Bunlar çerçevesinde varılmak istenen amaç Çankırı
ilinde Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü‟nde öğrenim gören 14.Dönem polis
adaylarının antropometrik ölçüleri ile silah atıĢ performansı arasındaki korelasyonu
tespit etmek ve silah tasarımlarında gerekirse polis adaylarına özgü tasarımlar
yapılmasını sağlayabilmektir.

Tezin genel amacı içerisinde;

1. Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü‟nde öğrenim gören polis

adaylarının bazı antropometrik ölçülerinin tespit edilmesi,

2. Antropometrik ölçümler sonucu elde edilecek veriler ile polis adaylarının

meslek hayatlarındaki kaliteyi yükseltecek çalıĢmaların yapılması,

3. Polis adaylarına uygun, ergonomik tasarımlar yapmak için oluĢturulacak

antropometrik veri tabanına katkıda bulunulması,

4. Antropometrik değerler arasındaki oransal iliĢkinin istatistiksel olarak

incelenmesi,

5. Polis adaylarının bedensel değiĢimlerine ait standart oluĢturmaya yönelik

çalıĢmalar yapılması ve bu verilere göre silah tasarımı yapılması,

6. Ayrıca bu çalıĢmanın antropometrik verilerinin, bu alanda yapılan diğer

çalıĢmalarla karĢılaĢtırma yapılmasını sağlamaktır.

17
 AraĢtırmamızda Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlüğü‟nde eğitim
gören polis adaylarının antropometrik ölçüleri hakkında bilgi elde edilmesi
hedeflenmektedir. POMEM de eğitim gören polis adaylarının antropometrik
verilerinin bilinmesi ve bu verilerin silah performanslarıyla değerlendirilmesi polislik
mesleğinin kalitesinin yükseltilmesi açısından önemlidir. Daha önce yapılan bu tarz
çalıĢmaların antropometrik verilere dayandırılarak ele alınmayıĢı bu araĢtırmayı
farklı kılacaktır. Ayrıca bu çalıĢma farklı bilim dallarına katkı sağlayacak, bir ortak
verinin olmasında bir pay sahibi olacak ve en önemlisi polislerin mesleki yaĢam
kalitesinin yükseltilmesine ve bu alanda yapılacak birçok çalıĢmaya da katkı
sağlayacağı düĢünülmektedir.

6.2. Önem

Antropometrik ölçümler, bir toplumun, grubun, bireyin değerlendirilmesinde

bize önemli bilgiler vermiĢtir. Özellikle sağlık, genetik, çevre, kültür, sosyal yaĢantı
durumlarının saptanmasında antropometri önemli bir belirleyici teknik olmuĢtur.
Polis adaylarından alınan ölçülerden, antropometri teknikleriyle daha sağlam veriler
koyarak çalıĢmalara katkı sağlamak bu araĢtırmada önemli olmuĢtur.

Son zamanlarda ise polislerin mesleklerindeki kaliteyi arttırmak, böylelikle

daha güvenilir, insan hakları bağlamında daha geliĢmiĢ, Avrupa Birliği uyum
sürecine uygun modern bir Polis TeĢkilatı ve en önemlisi de kendisiyle baĢkalarının
canını koruma görevinde en iyi teknik Ģartlara (silah, araç, kıyafet vb.), sahip
olmasıyla birlikte en iyi Polislik Eğitimini almıĢ olması gerekir.

AraĢtırma Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi‟nde öğrenim gören

14.Dönem Polis adaylarına özgü olması nedeniyle Türkiye geneli hakkında bize bilgi
vermemiĢtir. Daha önce yapılan bu tarz çalıĢmaların antropometrik verilere
dayandırılarak ele alınmayıĢı bu araĢtırmayı farklı kılmaktadır. Ayrıca bu çalıĢmanın
Türkiye geneline yayılarak, yani Türkiye'deki Polis Meslek Eğitim Merkezi‟nde
öğrenim gören tüm polis adaylarına uygulanarak veri toplanması ile standart verilerin
oluĢturulmasında önem arz etmektedir.

18
6.3. Materyal

Bireylerin antropometrik bilgilerine ve demografik verilerine ulaĢılması

amacıyla Çankırı ilinde bulunan Polis Meslek Eğitim Merkezi‟nde öğrenim gören
Polis Adayları ile araĢtırma gerçekleĢtirilmiĢtir. 244 kiĢi üzerinden yapılan bu
araĢtırma araĢtırmacı, yardımcı ve yazıcı olmak üzere en az 3 kiĢiyle yapılmıĢtır.

6.4.Metod (Yöntem)

ÇalıĢmamızda bireylerden Ağırlık, Boy Uzunluğu,(BKĠ),El Uzunluğu, El

GeniĢliği, ĠĢaret Parmağı Uzunluğu(Tetik Parmağı) olmak üzere (5)antropometrik
ölçü alınmıĢtır ve ağırlık/boy² formülünden BKE değerleri hesaplanmıĢtır. Ölçüler,
Anthropometric Standardization Reference Manual (ASRM) ve International
Biological Programme‟ nin öngördüğü teknikler doğrultusunda alınmıĢtır. Elde
edilen veriler çalıĢma formlarından bilgisayar ortamına aktarılmıĢ ve SPSS 21.00
yazılımından yararlanılarak bireylerin demografik ve antropometrik verileri analiz
edilmiĢtir.

Antropometrik ölçüler alınırken araĢtırıcı, alet ve deneklerden kaynaklanan

hatalar en aza indirilmeye çalıĢılmıĢtır ve bu konuda Ģu noktalara dikkat edilmiĢtir:
1. Ölçüde kullanılan araçlar temiz ve bakımlı olmasına, aynı zamanda
kesinlikleri doğrulanmıĢ alet olmalarına dikkat edilmiĢtir.
2. Ölçüler alınmadan önce bireylere Emniyet Genel Müdürlüğü‟nden alınan
izin sözlü olarak söylenmiĢ, Bilgi ve Veri formu kullanılarak ölçülerin neden ve nasıl
alınacağı konusunda bilgiler verilmiĢ ve bu konuda herhangi bir zorlama
yapılmayarak gönüllü bireylerden ölçüm alınmıĢtır.
3. Ölçüler alınırken deneklerin mümkün olduğunca az kıyafetle ölçü
vermelerine dikkat edilmiĢtir.
4. Ölçüler, bireylerin kullandıkları ele göre alınmıĢtır. Ölçüler bastırmadan
sadece deriye ufak bir temasla alınmıĢtır.
6. Ölçüler alınırken bir yazıcı bulundurulmuĢ, böylelikle ölçülerin hızlı bir
Ģekilde ve doğru alınması sağlanmıĢtır.
7. Ölçüler sonuna kadar aynı kiĢi tarafından alınmıĢtır.
8. Tüm ölçüler bilgi ve veri formuna milimetrik olarak kaydedilmiĢtir.
9. Ölçü sırasında uzunluk ölçüleri STAINLESS HARPENDEN tipi
Elektronik Kumpas ile alınmıĢtır.

19
6.5.Alınan Ölçüler

6.5.1-Boy Uzunluğu

Antropometreyle alınır. Antropometre tahtası düz ve kaygan olmayan bir

zemin üzerine yerleĢtirilmelidir. Ölçü iki kiĢi tarafından alınmaktadır. Ölçü alan
kiĢilerden biri parmaklarıyla deneğin mastoid ve elmacık kemiklerinden yumuĢakça
yukarı çekerek deneğin boyunun maksimum seviyeye ulaĢmasını sağlar. Deneğin
baĢı Frankfurt düzleminde, omuzlar serbest, sırt düz, ayaklar ise topuklardan bitiĢik
olmalıdır. Ölçü alan kiĢilerden biri antropometrenin hareketli kolunu deneğin baĢına
indirirken, diğeri mastoidlerden çekmeyi sürdürmelidir. Antropometrenin hareketli
kolu deneğin baĢının ortasına denk gelmeli, bastırma olmamalı ve bu pozisyonda boy
ölçüsü alınmalıdır. Ölçü, araĢtırmacı tarafından milimetrik okunmalıdır(Akın vd.,
2012).Ayrıca bu ölçü TANITA marka ölçü aleti ile alınmıĢtır.

6.5.2-Ağırlık

Vücudun toplam ağırlığıdır. Tartı ile alınır. Tartı aletinin 100 gr‟a hassas
olması gerekir. Ağırlık mümkün olduğunca vücutta en az giysi bulunurken
alınmalıdır. Ağırlık ölçülürken denek hareketsiz ve dik bir Ģekilde durmalı, karĢıya
bakmalı ve ayaklar zemine temas etmemelidir. Ayrıca tartı aletinin konulacağı zemin
düz ve eğimsiz olmalıdır (Akın vd, 2012). Ayrıca bu ölçü TANITA marka ölçü aleti
ile alınmıĢtır.

6.5.3. Beden Kütle Endisi (BKE)

Antropometrik değerlendirmelerde en kolay belirlenen oranlar Beden Kütle

Endisi (BKE)ve bel-kalça çevresinin oranının belirlenmesidir (Elmacıoğlu,
2008).BKE, boy ve ağırlığın ölçülmesiyle elde edilen sonuçların birbirine
oranlamasıyla elde edilir. Quetele‟nin BKE‟si en güvenilir endistir.

BKE: Ağırlık (kg) / Boy (m²)

EriĢkin bireylerde bu değer 18-24,9 arasında ise normal, 25-29.9 arasında

olanlar hafif ĢiĢman, 30-35 arasında olanlar ĢiĢman, 40 ve yukarısında olanlar ise
aĢırı ĢiĢman olarak değerlendirilirler (Akın, 2006).

20
 6.5.4-El Uzunluğu

Dijital kumpas ile ölçülen uzunluk, sağ(sol) el orta parmağının en tepe

noktası ile radial ve unlar çıkıntılarının oluĢturduğu hattın orta noktasının birleĢtiği
yerden alınır(Akın vd, 2012).

6.5.5-El GeniĢliği

Dijital kumpas ile ölçülen uzunluk, normal anatomik pozisyonda ikinci ve

beĢinci el tarak kemiklerinin distal uçları arasındaki mesafeden alınır(Akın vd,
2012).

6.5.6-ĠĢaret Parmağı Uzunluğu (Tetik Parmağı Uzunluğu)

Dijital kumpas ile ölçülen uzunluk, ikinci parmak uzunluğu; 2.
metacarpofalangeal eklem ortası ile 2.parmağın distal ucu arasındaki mesafenin
ölçülmesiyle bulunur(Akın vd, 2012). Bu ölçü atıĢ sırasında tabancanın kabzayı
kavrama açısıyla alınması gerektiğinden, ayakta tetik parmağı uygun açıya
getirilerek yukarıda anlatılan teknik doğrultusunda alınmıĢtır.

6.6.Ġstatistiksel Yöntem

AraĢtırmada kullanılan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 21,0

yardımıyla çözümlenmiĢtir. Ġstatistiksel çözümlemelere geçilmeden önce ankette,
iliĢkin güvenilirlik çalıĢması yapılmıĢ ve cronbach alfa değeri 0,94 bulunmuĢtur. Bu
sonuçtan sonra veriler güvenilir kabul edilmiĢ ve çözümlemelere geçilmiĢtir.

AraĢtırmada öncelikle POMEM öğrencilerinin sosyo-demografik özelliklerin

dağılımını gösteren frekans tablolarına yer verilmiĢtir. Daha sonra öğrencilerin vücut
ölçülerine yönelik toplanan metrik değiĢkenlerin tanımsal istatistik değerlerine yer
verilmiĢtir.

Çözümlemelerde; iki değiĢken karĢılaĢtırmasında veri testi normal dağıldığı

için Bağımsız t testi, ikiden fazla değiĢken olduğu karĢılaĢtırmalarda parametrik
testlerden ANOVA testi kullanılmıĢtır. Ayrıca ölçülebilir değiĢkenler için basit
regresyon modelleri kurularak analiz edilmiĢtir. Anlamlılık düzeyi α=0.05 olarak
seçilmiĢtir.

21
22
7.BULGULAR VE DEĞERLENDĠRME

14.Dönem Polis adaylarına yaptırmıĢ olduğumuz tabanca atıĢlarında;

öğrencilerimiz sabit olan hedeflere atmıĢlardır. Bu hedeflerin özelliklerine genel
olarak bakarsak boy hedefi kullanılmıĢtır. Ölçüler 57.5 cm.*45.5 cm. dir. AĢağıda
görülen hedefte beyaz çizgilerin içi ve kafa 10 puan olarak ölçülendirilmiĢ; beyaz
kısmının dıĢı, kollar ve omuz bölgesi olan yerler 5 puan olarak değerlendirilmiĢtir.

ġekil 4. Hedef Boy Silueti.

7.1.Örneklemdeki DeğiĢkenlere Ait Bulgular

Tablo 1. POMEM öğrencilerinin yaĢ dağılımı

Frekans Yüzde % Kümülatif %

22-24 YaĢ 42 17,2 17,2
25-27 YaĢ 162 66,4 83,6
28-30 YaĢ 40 16,4 100,0
Total 244 100,0
Ortalama YaĢ: 25,93±1,59

Tablo 1 incelendiğinde araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin yaĢ

dağılımını göstermektedir. Örneklemimizdeki öğrencilerin %66,4‟ü 25-27 yaĢ arası,
%17,2‟si 22-24 yaĢ arası ve %16,4‟ü 28-30 yaĢ arası bireylerden oluĢtuğu
belirlenmiĢtir.

23
 Grafik 2.POMEM öğrencilerinin yaĢ dağılımı

Grafik 2 incelendiğinde öğrencilerin büyük çoğunluğunun 25-27 yaĢ arası

kiĢilerden oluĢtuğu görülmektedir. AraĢtırmaya katılan tüm öğrencilerin yaĢ
ortalaması 25,93±1,59 olarak tespit edilmiĢtir.

Tablo 2. POMEM öğrencilerinin daha önce silah(tabanca) kullanma durumu

Frekans Yüzde % Kümülatif %

Evet 134 54,9 54,9
Hayır 110 45,1 100,0
Total 244 100,0

Tablo 2‟de araĢtırmada POMEM öğrencilerinin daha önce silah(tabanca)

kullanma durumu incelenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan öğrencilerin %54,9‟u daha önce
silah kullandığı belirlenmiĢtir.

24
Grafik 3.POMEM öğrencilerinin silah atıĢında kullandığı el

Grafik 3 incelendiğinde öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun silah atıĢında sağ elini
kullandığı tespit edilmiĢtir.

Tablo 3. POMEM öğrencilerinin atıĢ sırasında kullanılan göz

Frekans Yüzde % Kümülatif %

Sağ 206 84,4 84,4
Sol 38 15,6 100,0
Total 244 100,0

Tablo 3‟te araĢtırmaya katılan öğrencilerin silah atıĢında kullandığı göze

iliĢkin frekans dağılımını göstermektedir. Buna göre araĢtırmaya katılanların
%84,4‟ü silah kullanımda sağ gözünü kullandığı tespit edilmiĢtir.

25
Grafik 4. POMEM öğrencilerinin atıĢ sırasında kullanılan göz

Grafik 4 incelendiğinde öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun silah atıĢında

sağ gözünü kullandığı tespit edilmiĢtir.

7.2.Metrik DeğiĢkenlere Ait Bulgular

Tablo 4: POMEM öğrencilerinin vücut ölçülerine iliĢkin istatistikler

n Ort. S.S. Ortn. Range Min. Mak
ĠĢaret parmağı uzunluğu 244 104,04 4,72 103,87 26,24 90,12 116,36
El Uzunluğu 244 194,27 8,85 193,03 47,75 171,96 219,71
El GeniĢliği 244 84,01 3,94 83,44 22,64 73,43 96,07
Boy Uzunluğu 244 176,49 5,77 176,00 29,50 167,00 196,50
Ağırlık 244 75,07 8,01 75,00 42,00 55,00 97,00
Beden Kütle Endisi 244 24,07 1,90 24,45 8,20 18,80 27,00

Tablo 4‟tearaĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin, uzunluk değerlerine

iliĢkin ölçü değerleri, boy uzunluğu, ağırlık ve Beden Kütle Endisine ait tanımsal
istatistik değerlerini görmekteyiz. AraĢtırmaya katılan öğrencilerin iĢaret parmağı
104,04±4,72; El uzunluğu 194,27±8,85; El geniĢliği 84,01±3,94; Boy uzunluğu
1,76±5,77; Ağırlık 75,07±8,01 ve Beden Kütle Endisi 24,07±1,90 ortalama
değerlerine sahip olduğu saptanmıĢtır.

26
Tablo 5.POMEM öğrencilerinin atıĢ puanlarına iliĢkin istatistikler

n Ort. S.S. Ortn. Range Min. Mak

Birinci beĢ metre 244 84,88 12,81 85,00 55,00 45,00 100,00
Ġkinci beĢ metre 244 126,15 16,21 125,00 75,00 85,00 160,00
Birinci on metre 244 126,02 14,90 125,00 60,00 100,00 160,00
Ortalama Genel Puan 244 112,35 8,44 111,67 46,67 86,67 133,33

Tablo 5‟te araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin atıĢ sonucu elde

ettikleri puan ortalamaları incelendiğinde; birinci beĢ metre 84,88±12,81; ikinci beĢ
metre 126,15±16,21 ve birinci on metre 126,02±14,90 belirlenmiĢtir. Ayrıca üç atıĢ
mesafesinden elde edilen ortalama atıĢ puanı 112,35±8,44 olarak tespit edilmiĢtir.

7.3.Örnekleme Uygulanan Testler

Tablo 6. YaĢ durumunun atıĢ puanlarına etkisi

n Ort. S.S. f p

22-24 YaĢ 42 85,36 12,17

Birinci beĢ
25-27 YaĢ 162 84,32 13,26 ,553 ,576
metre
28-30 YaĢ 40 86,63 11,62
22-24 YaĢ 42 128,45 15,40
Ġkinci beĢ
25-27 YaĢ 162 126,57 16,49 1,801 ,167
metre
28-30 YaĢ 40 122,00 15,56
22-24 YaĢ 42 125,12 14,03
Birinci on
25-27 YaĢ 162 126,33 14,76 ,117 ,890
metre
28-30 YaĢ 40 125,75 16,59
Toplam 22-24 YaĢ 42 112,98 8,01
Ortalama 25-27 YaĢ 162 112,41 8,59 ,340 ,712
Puan 28-30 YaĢ 40 111,46 8,41
 ANOVA testi Sd1:2 Sd2:241

Tablo 6‟da araĢtırmaya katılan öğrencilerin yaĢ gruplarına göre yapmıĢ

oldukları atıĢlarda farklılık var mı araĢtırılmıĢtır. Buna göre her mesafede atılan
atıĢların ve bu atıĢlardan elde edilen ortalama puanlara baktığımızda, öğrencilerin
yaĢlarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığını söyleyebiliriz.
(p>0,05)

27
Grafik 5. YaĢ durumunun göre atıĢ puanlarına etkisi

Grafik 5 incelendiğinde her atıĢ puanında yaĢlar arasında yüksek bir farkın olmadığı
görülmektedir.

Tablo 7. Askerlik yapma durumunun atıĢ puanlarına etkisi

Askerlik N Ort. S.S. T p

Durumu
Yaptı 106 85,24 12,20 ,383 ,702
Birinci beĢ metre
Yapmadı 138 84,60 13,29
Yaptı 106 123,92 16,79 -1,895 ,059
Ġkinci beĢ metre
Yapmadı 138 127,86 15,60
Yaptı 106 127,36 15,11 1,227 ,221
Birinci on metre
Yapmadı 138 125,00 14,71
Yaptı 106 112,17 8,38 -,291 ,771
Toplam Ort. Puan
Yapmadı 138 112,49 8,52
 Bağımsız T testi
Tablo 7‟de araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin askerlik yapma
durumlarına göre yapmıĢ oldukları atıĢ puanlarına göre anlamlı fark gösterip
göstermediği araĢtırılmıĢtır. Tabloya göre yapılan atıĢlar ve bu atıĢların toplamında
elde edilen genel puanın, öğrencilerin askerlik yapma durumuna göre istatistiksel
olarak anlamlı fark göstermediği anlaĢılmıĢtır.(p>0,05)

28
Grafik 6. Askerlik yapma durumunun göre atıĢ puanlarına etkisi
Grafik 6 incelendiğinde askerlik yapan ve yapmayan öğrencilerin atıĢ
puanları arasında fark olmadığı görülmektedir.

Tablo 8. Daha önce silah(tabanca) kullanma durumunun atıĢ puanlarına etkisi

Daha önce silah n Ort. S.S. t p

kullanma durumu
Evet 134 86,79 11,41 2,607 ,010
Birinci beĢ metre
Hayır 110 82,55 14,02
Evet 134 124,74 16,81 -1,502 ,134
Ġkinci beĢ metre
Hayır 110 127,86 15,36
Evet 134 125,78 14,49 -278 ,781
Birinci on metre
Hayır 110 126,32 15,44
Toplam Ortalama Evet 134 112,44 7,88 ,179 ,858
Puan Hayır 110 112,24 9,12
 Bağımsız T testi
Tablo 8 incelendiğinde araĢtırmaya katılan öğrencilerin daha önce
silah(tabanca) kullanma deneyiminin atıĢ puanları üzerinde etkisi araĢtırılmıĢtır.
Buna göre ilk beĢ metre atıĢında elde edilen puanın,daha önce silah(tabanca)
kullanma durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiĢtir(t=2,607;
p<0,05). Diğer yandan ikinci beĢ metre, birinci on metre ve genel ortalama puanların
öğrencilerin silah(tabanca) kullanımına göre istatistiksel olarak anlamlı fark
göstermediği saptanmıĢtır(p>0,05).

29
Grafik 7. Daha önce Silah (Tabanca) kullanma durumunun atıĢ puanlarına etkisi
Grafik 7 incelendiğinde birinci beĢ metre atıĢlarının anlamlı olarak daha önce
silah kullanma durumuna göre farklılaĢtığı görülmektedir. Daha önce silah(tabanca)
kullananların 86,79±11,41 atıĢ ortalaması kullanmayanlara göre 82,55±14,02 daha
yüksektir. Genel olarak silah(tabanca) kullanma durumu atıĢ performansını
etkilediğini söyleyebiliriz.

Tablo 9. Silah atıĢında kullandığı elin atıĢ puanlarına etkisi

Silah atıĢında n Ort. S.S. t P

kullandığı el
Sağ 227 85,22 12,58 1,534 ,126
Birinci beĢ metre
Sol 17 80,29 15,26
Sağ 227 126,10 16,07 -,162 ,871
Ġkinci beĢ metre
Sol 17 126,76 18,54
Sağ 227 126,01 14,68 -,043 ,965
Birinci on metre
Sol 17 126,18 18,07
Sağ 227 112,44 8,20 ,643 ,521
Toplam Ortalama Puan
Sol 17 111,08 11,41
 Bağımsız T testi

Tablo 9 incelendiğinde POMEM öğrencilerin silah atıĢında kullandıkları elin

atıĢ performansına etkisi araĢtırılmıĢtır. Buna göre yapılan atıĢ puanlarının hiçbiri
öğrencilerin kullandığı eline göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiĢtir
(p>0,05).

30
Grafik 8. Silah atıĢında kullandığı elin atıĢ puanlarına etkisi
Grafik 8 incelendiğinde öğrencilerin silah atıĢında kullandığı elin atıĢ
performansı üzerinde etkili olmadığı, atıĢ mesafelerinde elde edilen ortalama
puanların sağ ve sol el için birbirine çok yakın olduğunu söyleyebiliriz.

Tablo 10. AtıĢ sırasında kullanılan gözün atıĢ puanlarına etkisi

AtıĢ sırasında n Ort. S.S. t P

kullanılan göz
Sağ 206 84,59 12,54 -,822 ,412
Birinci beĢ metre
Sol 38 86,45 14,23
Sağ 206 126,43 16,14 ,637 ,524
Ġkinci beĢ metre
Sol 38 124,61 16,74
Sağ 206 126,19 14,72 ,401 ,688
Birinci on metre
Sol 38 125,13 16,00
Sağ 206 112,40 8,04 ,229 ,819
Toplam Ortalama Puan
Sol 38 112,06 10,47
 Bağımsız T testi
Tablo 10 incelendiğinde POMEM öğrencilerin silah atıĢında kullandıkları
gözün atıĢ performansına etkisi araĢtırılmıĢtır. Buna göre yapılan atıĢ puanlarının
hiçbiri öğrencilerin kullandığı göze göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık
göstermemiĢtir. (p>0,05)

31
 Grafik 9. AtıĢ sırasında kullanılan gözün atıĢ puanlarına etkisi
Grafik 9 incelendiğinde öğrencilerin silah atıĢında kullandığı gözün atıĢlarda
birbirine göre farklı olmadığı görülmektedir.

7.4. Metrik DeğiĢkenlere Yönelik Regresyon Analizi

Tablo 11. Birinci BeĢ Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller

Katsayı Geçerliliği Model Geçerliliği

Β F p R²
Model-1 ĠĢaret Parmağı Uzunluğu -,003 ,001 ,985 ,001
Model-2 El Uzunluğu -094 1,016 ,314 ,065
Model-3 El GeniĢliği ,237 1,298 ,256 ,073
Model-4 Ağırlık ,024 ,055 ,814 ,015
Model-5 Boy Uzunluğu ,131 ,851 ,357 ,059
Model-6 Beden Kütle Endisi -,131 ,092 ,762 ,019
Bağımlı Değişken: Birinci beş metre

Tablo 11 incelendiğinde araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin birinci

beĢ metre atıĢ performansını nelerin etkilediğini göstermek üzere oluĢturulan altı
farklı modelin sonuçlarını göstermektedir. Yapılan regresyon analizi sonucu birinci
beĢ metre atıĢı üzerinde iĢaret parmağı uzunluğunun, el uzunluğunun, el geniĢliğinin,
ağırlık, boy uzunluğu ve BKE‟nin performansı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı
etki sağlamadığı tespit edilmiĢ ve kurulan modeller anlamsız bulunmuĢtur(p<0,05).

32
Tablo 12. Ġkinci BeĢ Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller

Katsayı Model Geçerliliği

Geçerliliği
Β F P R²
Model-1 ĠĢaret Parmağı Uzunluğu -,149 ,454 ,501 ,043
Model-2 El Uzunluğu ,004 ,001 ,971 ,002
Model-3 El GeniĢliği -,290 1,213 ,256 ,071
Model-4 Ağırlık -,323 6,320 ,013 ,160
Model-5 Boy Uzunluğu -,324 3,267 ,072 ,115
Model-6 Beden Kütle Endisi -1,039 3,631 ,058 ,112
Bağımlı Değişken: ikinci beş metre

Tablo 12 incelendiğinde araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin ikinci

beĢ metre atıĢ performansını nelerin etkilediğini göstermek üzere oluĢturulan altı
farklı modelin sonuçlarını göstermektedir. Tabloya göre öğrencilerin ağırlığı ikinci
beĢ metre atıĢ puanı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi bulunmuĢtur (f=6,320,
p<0,05). Buna göre öğrencinin ağırlığındaki bir birimlik artıĢ ikinci beĢ metre atıĢ
puanı üzerinde -,364 birim azalmaya neden olduğu görülmektedir. Model-4 e göre
bağımsız değiĢken bağımlı değiĢkenin %16 açıklamaktadır. Diğer modellerin ikinci
beĢ metre puan performansı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi tespit
edilememiĢtir(p>0,05). BaĢka bir söylem ile iĢaret parmağı uzunluğunun, el
uzunluğunun, el geniĢliğinin, boy ve BKE‟nin atıĢ performansına etkisi
bulunamamıĢtır.

Tablo 13. Birinci On Metre AtıĢında etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller

Katsayı Geçerliliği Model Geçerliliği

Β F p R²
Model-1 ĠĢaret Parmağı Uzunluğu ,288 2,023 ,156 ,091
Model-2 El Uzunluğu ,136 1,597 ,208 ,081
Model-3 El GeniĢliği ,239 ,975 ,324 ,063
Model-4 Ağırlık ,394 11,374 ,001 ,212
Model-5 Boy Uzunluğu ,250 2,290 ,131 ,009
Model-6 Beden Kütle Endisi 1,594 10,398 ,001 ,203
Bağımlı Değişken: Birinci on metre

33
 Tablo 13 incelendiğinde araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin birinci
on metre atıĢ performansını nelerin etkilediğini göstermek üzere oluĢturulan altı
farklı modelin sonuçlarını göstermektedir. Tabloya göre öğrencilerin ağırlığı birinci
on metre atıĢ puanı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi bulunmuĢtur
(f=11,374, p<0,05). Buna göre öğrencinin ağırlığındaki bir birimlik artıĢ birinci on
metre atıĢ puanı üzerinde 0,394 birim artmaya neden olduğu görülmektedir. Model-4
e göre bağımsız değiĢken bağımlı değiĢkenin %21‟ni açıklamaktadır. Diğer yandan
öğrencilerin BKE‟si birinci on metre atıĢ puanı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı
etkisi bulunmuĢtur. (f=10,398, p<0,05). Buna göre öğrencinin ağırlığındaki bir
birimlik artıĢ birinci on metre atıĢ puanı üzerinde 1,594 birim artmaya neden olduğu
görülmektedir. Model-6 e göre bağımsız değiĢken bağımlı değiĢkenin %20‟sini
açıklamaktadır. Diğer modellerin birinci 10 metre puan performansı üzerinde
istatistiksel olarak anlamlı etkisi tespit edilememiĢtir. (p>0,05). BaĢka bir söylem ile
iĢaret parmağı uzunluğunun, el uzunluğunun, el geniĢliğinin ve boy uzunluğunun atıĢ
performansına etkisi bulunamamıĢtır.

Tablo 14. AtıĢ puanlarının genel toplamı etkili olacak etkenlere iliĢkin modeller

Katsayı Geçerliliği Model Geçerliliği

Β F p R²
Model-1 ĠĢaret Parmağı Uzunluğu ,045 ,154 ,,695 ,025
Model-2 El Uzunluğu ,016 ,065 ,798 ,016
Model-3 El GeniĢliği ,062 ,203 ,652 ,029
Model-4 Ağırlık ,032 ,220 ,639 ,030
Model-5 Boy Uzunluğu ,019 ,041 ,840 ,013
Model-6 Beden Kütle Endisi ,141 ,244 ,622 ,032
Bağımlı Değişken: Atış puanlarının Genel Toplamı

Tablo 14 incelendiğinde araĢtırmaya katılan POMEM öğrencilerinin atıĢ

puanlarının genel toplamı ortalamasının atıĢ performansını nelerin etkilediğini
göstermek üzere oluĢturulan altı farklı modelin sonuçlarını göstermektedir. Yapılan
regresyon analizi sonucu genel ortalama atıĢ puanın üzerinde ĠĢaret parmağı
uzunluğunun, el uzunluğunun, el geniĢliğinin, ağırlık, boy uzunluğu ve BKE‟nin

34
performans üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etki sağlamadığı tespit edilmiĢ ve
kurulan modeller anlamsız bulunmuĢtur. (p<0,05)

Dikkat edildiğinde ağırlık değiĢkeninin, yapılan ikinci beĢ metre artıĢı

üzerinde negatif etkiye sahip olduğu görülmektedir. Diğer bir deyiĢle ağırlık artıkça
atıĢ performansı ikinci beĢ metrede düĢmüĢtür. Diğer yandan ikinci 10 metre atıĢında
ağırlığın pozitif bir etkisi olmuĢ atıĢ performansını artırmıĢtır. Bu sonuca göre uzun
menzil atıĢlarında, ağırlığın olumlu bir etkisinin olduğu daha yakın mesafelerde ise
dezavantaja neden olduğunu söyleyebiliriz.

35
36
8.TARTIġMA VE SONUÇ

AraĢtırmamızda, Çankırı ilinde bulunan Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi

Müdürlüğü‟nde14.Dönem Polis adayı olan 244 bireyden boy uzunluğu, vücut
ağırlığı, Beden Kütle Endisi (BKE)iĢaret parmağı uzunluğu (Tetik Parmağı
uzunluğu), el uzunluğu, el geniĢliği ölçüleri alınmıĢtır. Bu ölçülerin minimum,
maksimum ve ortalama değerleri tablo ve grafikler ile gösterilmiĢ, silah performans
atıĢları resmi belge niteliği taĢıyan formlara yazılmıĢ, tek tek her öğrencinin hedefe
silah atıĢları gözlemlenmiĢtir. Antropometrik ölçüm sonuçları ile de silah atıĢ
performansları arasında bir korelasyonun olup olmadığı tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır.

Emniyet mensupları üzerinden yapılan antropometrik çalıĢmalar sınırlı

sayıdadır. Ama tarihçeye bakıldığında Özer ve arkadaĢlarının Ankara Ġl Emniyet
Müdürlüğü‟nde yapmıĢ oldukları araĢtırma bu çalıĢmaya öncülük edebilir. Özer ve
arkadaĢları araĢtırmalarında Ankara‟da görev yapan 401 Emniyet mensubundan 39
ölçü alarak, polislere özgü tasarımlara öncülük etmiĢlerdir. Ergonomi ve
Antropometre iliĢkisini bu çalıĢmalarda rahatça görebiliriz (Özer vd,2003).

Tüm bu kriterler dikkate alındığında gruba özgü tasarım felsefesinin

benimsenmesinin, gerek bedenen gerekse ruhsal açıdan olumlu etkilerinin bireyin
performansına, buna paralel olarak da iĢ yerinin baĢarısına olumlu etkiler getireceği
bir gerçektir(Cushman ve Rosenberg, 1991).

Ayrıca bu çalıĢmamızda her bireye sunulan Bilgi ve Veri formunda yaĢ,

askerlik durumu, daha önce silah kullanıp kullanmadığı, mezun olduğu okul ve
bölümü, sigara alıĢkanlığı, hangi eli kullandığı(sağ, sol),hedef gözü(sağ, sol),
sorularına verilen cevaplarla silah performansı arasındaki iliĢkinin belirlenmesine
çalıĢılmıĢtır. Bunla alakalı grafikler ve tablolar ortaya konulmuĢtur.

 AraĢtırmamıza katılan polis adaylarının yaĢ değerleri 22 yaĢ ile 30 yaĢ

arasında ve ortalaması 25,93‟dür
 AraĢtırmamızdaki bireylerin yarısından fazlasının daha önce silah
kullandıkları anlaĢılmıĢtır.
 Bireylerin silah kullanırken çoğunun sağ elini kullandığı ortaya çıkmıĢtır.
 Ayrıca araĢtırmamızdaki polis adaylarının niĢan gözlerinin, yani silah
kullanırken, hedefe niĢan aldıklarında, hedefi en iyi görmek için açık

37
 bıraktıkları gözünün sağ göz olduğu çoğu öğrencide tespit edilmiĢ ve bu
oranın % 84 civarı olduğu saptanmıĢtır.
 AraĢtırmaya katılan öğrencilerin ortalama Beden Kütle Endisleri
24,07±1,90‟dir.
 Öğrencilerin yaĢ durumu ve silah atıĢ performansları karĢılaĢtırıldığında;
istatistiksel olarak anlamlı bir fark ortaya çıkmamıĢtır.
 Polis adaylarının atıĢ puanları ile askerlik durumlarının bir anlamlılık
oluĢturmadığı tespit edilmiĢtir.
 AraĢtırmaya katılan öğrencilerin daha önce silah(tabanca)kullanma
deneyiminin atıĢ puanları üzerinde etkisi araĢtırılmıĢtır. Buna göre ilk beĢ
metre atıĢında elde edilen puanın öğrencilerin askerlik yapma durumuna göre
istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiĢtir.
 Ġkinci beĢ metreden, birinci on metreden yapılan atıĢlarla, genel ortalama
puanların öğrencilerin silah kullanımına göre istatistiksel olarak anlamlı bir
sonuç tespit edilememiĢtir.
 Genel olarak bakıldığında silah(tabanca) kullanma performansı atıĢ puanlarını
etkilemiĢtir.
 Ayrıca Öğrencilerin silah atıĢında kullandığı elin atıĢ performansı üzerinde
etkili olmadığı, atıĢ mesafelerinde elde edilen ortalama puanların sağ ve sol el
için birbirine çok yakın olduğunu söyleyebiliriz.
 AtıĢ gözü(niĢan gözü) ile atıĢ puanları arasında bir anlamlılık
gözlenememiĢtir.
 Birinci beĢ metre atıĢı üzerinde alınan Antropometrik ölçülerin istatistiksel
olarak anlamlı etki sağlamadığı tespit edilmiĢtir.
 Polis adaylarının ağırlık değerlerindeki bir birimlik artıĢ ikinci 5 metre atıĢ
puanı üzerinde -,364 birim azalmaya neden olduğu görülmektedir. Ġkinci 5
metre atıĢlarında ölçülen diğer verilerin Ġkinci 5 Metre atıĢ puanına bir
etkisinin olmadığı tespit edilmiĢtir.
 Birinci 10 Metre atıĢ puanında; polis adaylarının ölçülen ağırlığın bir birim
artması, atıĢ puanlarında 0,394 birim artmaya neden olmuĢtur.
 Beden Kütle Endisleriyle, Birinci 10 metre atıĢ puanları karĢılaĢtırıldığında
bir birimlik artıĢ, atıĢ puanını 1,594 puan arttırmıĢtır.Polis adaylarında Beden
Kütle Endisine kadar 27‟ye yakın olur ise, birinci 10 metredeki atıĢ puanı
daha yüksek olmaktadır. Bu arada polis adayı olmak için BKE değerinin 18-
27 arası olması gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca Ģunu da belirtmek gerekir
ki BKE‟ nin 27 „ye yaklaĢtıkça silah(tabanca) performansları baĢarılıdır. Bu
da kas yoğunluğundan kaynaklanmaktadır. Kas-kuvvet korelasyonunu
sağlayan öğrencilerde sağlam bir duruĢ,sağlam bir tabanca tutuĢu ve atıĢ

38
 sırasında da kas kuvvetine bağlı olarak silaha hakim olma, sarsılmama
özelliklerini göstermiĢlerdir.Tüm bunlarda baĢarılı bir atıĢ çizelgesinin
olmasını sağlamıĢtır.
AraĢtırmamızda ölçümü yapılan Antropometrik değerler ve sunulan Bilgi ve
Veri Formundaki değerler sadece Çankırı ilindeki Çankırı Polis Meslek Eğitim
Merkezi Müdürlüğü‟ndeki 14. Dönem Polis adaylarını yansıtmaktadır. Dolayısıyla
Türkiye‟nin tamamını veya bir kısmını bu verilerle yorumlamak yeterli değildir. Bu
veriler Çankırı Polis Meslek Eğitim Merkezi‟nde öğrenim gören bireylerin vücut
kompozisyonlarının değerlendirilmesinde, onların demografik özelliklerinin
açıklanmasında önemlidir. Sonuçta Polislerin can ve mal güvenliği koruma
görevinde, kamu düzenini sağlama konusunda daha verimli olabilmesine bir katkı
sağlaması amacıyla; silah atıĢ performansları ve Antropometrik verilerin kullanılması
ve güvenlik birimlerine ait Antropometrik veri tabanlarının oluĢturulmasının
güvenlik bilimleri alanında yapılacak çalıĢmalara büyük önem arz ettiğini
düĢünmekteyiz.

39
40
KAYNAKÇA

AKIN Galip,Antropometri ve Ergonomi, Ġnkansa Ofset Matbacılık, Ankara 2001.

AKIN Galip, Her Yönüyle Yaşlılık, Palme Yayıncılık, Ankara 2006.

AKIN Galip,Antropoloji ve Antropoloji Tarihi, Tiydem Yayıncılık, Ankara 2011.

AKIN Galip vd.,Antropometri ve Spor (1.Basım),Tiydem Yayıncılık, Ankara 2012.

AKġĠT B, Toplum Kültür ve Sağlık. Halk Sağlığı Temel Bilgiler (Derleyenler)

Bertan, M. Güler, Ç. 13-16, Ankara. (1997).

ALLSOP D.F.,Toomey, M.A., "Small Arms: General Design", Brassey's (UK)Ltd.,

London 1999.

ALTIPARMAK, R.S “Ülkemiz Ġnsan Antropometrisine Uygun Mutfak Mobilyası

Tasarımı için Veri Bankasının OluĢturulması ve Bir Uygulama”, Bilim Uzmanlığı
Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mobilya ve
Dekorasyon Eğitimi Anabilim Dalı, Karabük 2006.

BOSĠ T. B, YaĢlılarda Antropometri. TurkishJournal of Geriatrics. 6(4):147-151

2003.

CUSHMAN W.H. and Rosenberg, D.J. Human Factors in Product Design, New
York: Elsevier Science Publishing CompanyInc. 1991.

DEENY SP, Hillman CH, Janelle MC andHatfield BD. (2003). Cortico-Cortical

Communication and Superior Performance in Skilled Marksmen: An EEG
Coherence Analysis. Journal of Sport&ExercisePsychology, 25, 188-204.

DUYAR Ġzzet,“Ġnsanın Fiziksel Boyutlarındaki DeğiĢimler ve Ergonomik Açıdan

Önemi”, V. Ergonomi Kongresi, Milli Prodüktivite Merkezi, Ġstanbul Teknik
Üniversitesi, Ġstanbul 1995.

ELMACIOĞLU F, YaĢlanma Süreci ve Beslenme, Psikolojik, Sosyal ve Bedensel

Açıdan YaĢlılık (Ed: Ersanlı K, Kalkan M) Pegem Akademi Yayınevi, Ankara 2008.

EMEKLĠ Y, Askeri Öğrencilerin Gömlek ve Ġç ÇamaĢırlarının Ölçülerinin

Tespiti.ARGE Etüd No 08/4. Ankara 1975.

41
ERSOY S,Erzincan İlinde 65 Yaş Ve Üstü Bireylere Yönelik Bazı Antropometrik
Vücut Ölçüleri Ve Mutfak Tasarımı,Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2008.

GÜLTEKĠN Timur, KOCA BaĢak,“Cumhuriyet Döneminden Günümüze Ülkemizde

GerçekleĢtirilen Irk ÇalıĢmaları”, Ankara Üniversitesi DTCF Antropoloji Dergisi, S:
(2002), s.(14: 43- 65).

HASDEM, Muhabere Okul Komutanlığında Görevli Personelde Ayak Ölçülerinin

Belirlenmesi ve Ayak Patolojilerinin Sıklığının Araştırılması, GATA Askeri Hijyen
Bilim Dalı, Uzmanlık Tezi,Ankara 1992.

HEGGENHOUGEN HK, DUNCAN P, Beyond (1997).Quantitative Measures: The

Relevance of Anthropology for Publich Health. In:Detels R, Holland WW, McEven
J, Ommen GS, eds. 3rd ed. Oxford: Oxford Textbook of PublicHealth,815-28.

ĠSKENDER T,Ateşli Tabanca Atıcılarına Uygulanan Özel Antrenmanların Bazı

Motorik Özellikler Üzerine Etkisi, G.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi,
Ankara 2010.

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI (JGK), “Kriminalastik ve Narkotik,

Jandarma Basım Evi”, Ankara, S: (1996), s.(82-92).

KANRA G, “Antropometrik Değerler ve Ergonomi ile ĠliĢkisi”. İGÜM Bülteni, S:

(1988) s.(5:1-4).

KAYA M,“Silah Bilgisi”, Ġstanbul, S: (1997), s.(32–34.81.83).

KIR T, CEYLAN S, HASDE M,“Antropometrinin Sağlık Alanında Kullanımı”,

Türkiye Klinikleri J MedSci,S: (2000), s.(20:378-384).

NEYZĠ O,SAKA N,“Türk Çocuklarında Antropometrik AraĢtırmalar”,Ankara

Üniversitesi DTCF Antropoloji Dergisi, S: (2002), s.(14: 81-113).

OBORNE D J,“Ergonomics at Work. Human Factors in Design and Development”.

England 1995.

42
ÖZER KOCA B, GÜLTEKĠN T.,YILMAZ E.,GÜLEÇ E.,AKIN G. “Ankara
Emniyet Müdürlüğü Personelinin Antropometrik Karakterleri; Ergonomik
YaklaĢımlar”, Polis Bilimleri Dergisi Cilt: 5 (3-4) (2003), s. (39-46)

PEKĠNTÜRKT,“Antropometriden Silahlı Kuvvetlerde Nasıl ve Nerede

Faydalanılacağının Etüdü”. Arge Etüd No 2/50. Ankara 1968.

PEKĠNTÜRK T,“Kara Ordusu Erleri Ġçin Beden Numaralarının Tespiti Etüdü”. Arge
Etüd No 2/56. Ankara 1968.

REPORT OF WHO EXPERT COMĠTTEPHYSĠCAL STATUS: THE USE AND

INTERPRETATĠON OF ANTHROPOMETRY.Geneva 1995.

SAFERSTEIN R, Forensıc Science Hand Book Volume II, New Jersey 1988.

ġENOCAK Cengiz, ”Maddi Suç Delilleri ve Ateşli Silahlar, 3.Basım”, Nadir

Kitabevi,Ankara1998.

TĠLLEY A R, The Measure of Man andWoman, TheWhitney Library of Design,

New York USA 1993.

TODOROVĠC Z, JASKARĠ KY, Kilty K. (2010). ISSF Training Academy.

YENĠGÜN N D,Bir Montaj Masasında İş Akışının Ergonomik Analizi ve İyileştirme

Önerileri,Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği
Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2006.

http://www.cankiripomem.pol.tr/Sayfalar/okulumuz.aspx. (EriĢim Tarihi:

09.07.2016)

http://www.sakaryaavbayi.com/urun-canik55-tp9-283.html. (EriĢim Tarihi:

28.06.2016)

http://www.bilgiustam.com/aticilik-sporu-nedir/ (EriĢim Tarihi: 28.06.2016)

43
44
EKLER

EK-1 Onay Yazısı 1

45
46
EK-2 Onay Yazısı 2

47
48
 BİLGİ VE VERİ FORMU
EK-3 Antropolojik Bilgi Ve Veri Formu
ÖĞRENCİ BİLGİLERİ

YAŞ :
ASKERLİK DURUMU : YAPTI( ) YAPMADI( )
DAHA ÖNCE SİLAH KULLANIP : EVET ( ) HAYIR( )
KULLANMADIĞI
MEZUN OLDUĞU OKUL VE :
BÖLÜMÜ
SİGARA ALIŞKANLIĞI : VAR( ) YOK( )

ÖĞRENCİ VERİLERİ

HANGİ ELİ KULLANDIĞI SAĞ ( ) SOL ( ) SOL( )

İŞARET PARMAĞI UZUNLUĞU :
(TETİK PARMAĞI)
EL UZUNLUĞU :
EL GENİŞLİĞİ :
BOY UZUNLUĞU :
AĞIRLIK :
BEDEN KİTLE ENDİSİ :
ATIŞ GÖZÜ :

ATIŞ PERFORMANSI

ATILAN HEDEFE İSABET

HEDEFE
TOPLAM EDEN TOPLAM ATIŞ
TABANCA FİŞEK 5 10
İSABET
PUANI
ETMEYEN
ADEDİ PUAN PUAN
1 inci 5 METRE
2 inci 5 METRE
3 üncü 5 METRE
1 inci 10 METRE
2 inci 10 METRE
PARKUR

Yüksek Lisans Tezi ve Proje için hazırlanan bu bilgi ve veri formu

gönüllülük esasına dayanır ve GİZLİLİK esas tutulacaktır.

49
50
EK 4.ÖzgeçmiĢ

KĠġĠSEL BĠLGĠLER

Adı soyadı :MURAT DOĞAN

Uyruğu :T.C.

Doğum tarihi ve yeri:1989- KIRIKKALE

E- posta:muratdogan3171@gmail.com

EĞĠTĠM

Derece Kurum Mezuniyet Yılı

Lisans Cumhuriyet Üniversitesi 2012

Yüksek lisans Cumhuriyet Üniversitesi 2016

Ġġ TECRÜBESĠ

Tarih Kurum Görev

2012- Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Memuru

YABANCI DĠL BĠLGĠSĠ

Yabancı Dilin Adı KPDS (…..) ÜDS (….) TOEFL (….) EILTS (….)

51