Professional Documents
Culture Documents
316 ARMIM OCAK 2018 NOPA 106-111 - 87VYcjr
316 ARMIM OCAK 2018 NOPA 106-111 - 87VYcjr
316 ARMIM OCAK 2018 NOPA 106-111 - 87VYcjr
KÜLTÜRÜ
DERGİSİ
14 TL
2018/01
DOSYA:
ENDONEZYA’DA
GÜNCEL MİMARLIK
PLASMA STUDIO,
LONDRA, PEKIN,
HONG KONG
VE BOLZANO
UYRUKSUZLAR
SEMTİNDE
JOHN HEJDUK
NON-ORTHOGONAL
PLANAR ASSEMBLIES
AKMERKEZ
YÖNETİM OFİSİ
NEW BAUHAUS
CHICAGO
BANGLADEŞ’İN
CANLI MİMARLIK
SAHNESİ
ISSN 2536-4952
01
9 772536 495001
İçindekiler
316
Ocak 2018
Bauhaus-Archiv’da
New Bauhaus Chicago “Access+Ability”
28. 36.
YAYIN
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Editör İletişim ve Reklam
Banu BİNAT Sibel SENYÜCEL Müşteri İlişkileri Yönetmeni
Yayın Koordinatörü Yardımcı Editör Teoman COŞKUN
Uğur TANYELİ K. Bilge ERDEM
İletişim Koordinatörü Neslihan İMAMOĞLU Müşteri Temsilcisi
ISSN 2536-4952 Neslihan ŞIK Grafik Uygulama Ayşegül TUĞTEPE
Sayı 316 Ocak 2018 Gül DÖNMEZ
teoman@binatdanismanlik.com
Fiyatı 14 TL (KDV dahil) Tel: 0212 259 90 79
Ulusal Süreli Yayın
Aylık Mimarlık ve Tasarım Kültürü Dergisi
Tabiyetsizler
Semtinde
Plasma Studio John Hejduk
Akmerkez Yönetim Ofisi
48. 69.
44.
NOPA:
Non-
Orthogonal
Planar
Assemblies
106.
Dergi Konsept Tasarımı Baskı: Ofset Yapımevi Abonelik ve Dağıtım Arredamento Mimarlık Dergisi’nde
yayınlanan yazılardan alıntı
Emre ÇIKINOĞLU, BEK Tasarım Şair Sokak, No:4 Çağlayan Mah. 34410 Sinem YILMAZ
yapmak kaynak belirtmek
Kapak Tasarımı Kağıthane / İSTANBUL abone@binatdanismanlik.com koşuluyla serbesttir. Yazılardaki
Bülent ERKMEN Yönetim: Binat İletişim & Danışmanlık Tel: 0212 259 90 79 düşünceler yazarlarına ait
Kapak Prodüksiyonu ve Fotoğrafı Barbaros Bulvarı, Dörtyüzlü Çeşme Sokak, olup Arredamento Mimarlık
Dergisi’ni bağlamaz. Reklamlar
BEK Tasarım Güneş Apartmanı, No:2 D:7 Kat:6 34353
reklam verenin sorumluğundadır.
Kapak Uygulama Beşiktaş / İSTANBUL Arredamento Mimarlık Dergisi
Barış AKKURT, BEK Tasarım Telefon: +90 212 259 90 79 www.arredamentomimarlik.com reklamlarda verilen bilgilerden
E-posta: info@binatdanismanlik.com www.binatdanismanlik.com dolayı sorumlu tutulamaz.
106
NOPA: Non-Orthogonal
ÖĞRETİM
Planar Assemblies
Ortogonal Olmayan
Düzlemsel Birleşimler
İstanbul Bilgi Üniversitesi ile ETH Zürih’in işbirliğiyle gerçekleştirilen
“Non-Orthogonal Planar Assemblies” (Ortogonal Olmayan Düzlemsel Birleşimler)
bir yaz okulu çalışması. Etkinlik, dikdörtgen kesitli ayrık doğrusal elemanlardan
oluşan üç boyutlu strüktürlerin kompleks bağlantı tipolojilerine gerek
duyulmaksızın tasarımına imkan veren bir geometri prensibini temel alıyor.
Cemal Koray Bingöl, Selen Ercan, sonucunda öneriler hazırladılar. Bir
Gamze Gündüz, David Jenny, Orkun sonraki adımda, algoritmalar ve imalat
Kasap, Luka Piškorec, Leyla Ilman düzenekleri aracılığıyla çeşitli birleştirme
Yörür ■ İstanbul Bilgi Üniversitesi, teknikleri ve tipolojileri keşfederek
ETH Zürih ve NCCR (National Centre tasarımlarını fiziksel olarak test edebilmek
of Competence in Research) Digital için elle yapılmış gerçek boyutlu maketler
Fabrication işbirliği ile 28 Temmuz-4 ürettiler. Ardından nihai tasarımlarını,
Ağustos 2017 tarihleri arasında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin
“Non-Orthogonal Planar Assemblies*” santralistanbul kampüsündeki yeni
(NOPA) başlıklı bir yaz okulu robotik üretim laboratuvarında iki gün
düzenledi. İki hafta süren atölyede, içinde hayata geçirdiler (Resim 1).
kompleks bağlantı elemanlarına ihtiyaç
duyulmadan, sürekli mekansal strüktürler Bilgi Mimarlık Yüksek Lisans Uluslararası
oluşturabilmek amacıyla, geleneksel inşa Yaz Okulu programı için seçilen
tekniklerinde kullanılan standart ahşap konu, ETH Zürih (Mimarlık ve Dijital
elemanların robotik kesimi ve montajına Fabrikasyon Bölümü), Gramazio Kohler
yönelik tasarım ve üretim stratejileri Araştırma Merkezi’nde robotik üretim
araştırıldı. İlk aşamada, katılımcılar tekniklerini kullanarak standart yapı
belirlenen malzeme ve birleşim detayı bileşenlerinin mekansal montajına
ekseninde yaptıkları araştırmalar odaklanan, daha önce yürütülmüş
1 İstanbul Bilgi
Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
bahçesinde “Trees”
(Ağaçlar), 2017
(©NOPA, İstanbul
Bilgi Üniversitesi).
2 NOPA prensibinin
sadeleştirilmiş
modeli (©NOPA,
İstanbul Bilgi
Üniversitesi).
3 İnsan ve robotun
ARREDAMENTO
işbirliğinde ahşap
çıtaların robotik
kesim ve montaj
işlemi (©NOPA,
İstanbul Bilgi
Üniversitesi).
107
ÖĞRETİM
araştırma ve projeleri temel alıyor.
Robotik kol yardımıyla dairesel
profilli elemanların mekansal montajı1,
dikdörtgen kesitli kiriş elemanlarının
dik açılı montajı2, standart dikdörtgen
kirişlerin kompleks bağlantılar
yardımıyla dik açılı olmayan montajı3 ve
dikdörtgen metal profillerin zincir benzeri
bağlantılarla dik açılı olmayan montajının
bir versiyonu4 bu alanda daha önce
yapılmış araştırmalar arasında sayılabilir.
ARREDAMENTO
108
ÖĞRETİM
dik olan komşu kenarlarından birbirine bir kinematik serbesti katacağından bu Atölye çalışmasında ise bu prensip,
bağladıkları elemanlara bulundukları dalların herhangi ikisi yalnızca iki ilave tekil bir geometri mantığına indirgendi:
ortak düzlem üzerinde açı vererek, eleman yardımıyla bağlanabiliyor. Üç Uzaydaki herhangi iki düzlem paralel
mekansal anlamda dallanıp genişlemelerini boyutlu ortamda birbirleri ile ilişkileri olmadıkları sürece, doğrusal bir şekilde
sağlamak amacıyla tasarlandı. Bu prensip, ne olursa olsun -paralel olmadıklarını kesişirler. Dolayısıyla eğer iki düzlem
dik açılı olmayan fakat yine de düzlemsel varsayarsak, ki o durumda geometrik paralel olmayan dikdörtgen elemanların
bağlantı niteliğini koruyan dallanmış çözüm sonsuz değere sahip oluyor- NOPA iki yüzünü oluşturuyorsa, kesişmeleri
strüktürler oluşturmayı mümkün kılıyor. sistemindeki dallardan herhangi ikisi kaçınılmazdır. Bu kesişim üzerinde bir
için bunu söylemek mümkün. Geleneksel nokta seçerek bu noktadan geçen ve
Görüldüğü gibi, ayrık doğrusal yapı formlarının aksine, NOPA tasarım kesişim doğrusuna dik olan iki doğru
elemanlardan üretilen standart taşıyıcı prensipleriyle oluşturulan bu özgün bulmak mümkündür. Bu iki doğru, dik
ARREDAMENTO
tipolojiler genellikle dallanan bir yapıya çözüm, paralel elemanlarla yineleme açılı olmayan basit bir yanal bağlantı
sahip değilken bu geometri ilkesi dallanan yapmaya elverişli değildir; bunun yerine yardımıyla dikdörtgen biçimli iki başlangıç
strüktürler meydana getirebiliyor. paralel olmayan, dallanan ve birleşen elemanını birleştiren iki yeni eleman
Bununla birlikte her eklem yapıya belli yapıları destekler hatta gerekli kılar. arasındaki ekseni oluşturacaktır (Resim 2).
109
4 Elle yapılmış maketlerde
ÖĞRETİM
gerçek ölçekli birleştirme
denemeleri (©NOPA,
İstanbul Bilgi Üniversitesi).
5 Rhino Python ve
Grasshopper’da geliştirilen
imalat düzeneği ve özel
sayısal tasarım (©NOPA,
İstanbul Bilgi Üniversitesi).
6 Nihai strüktür, birbirinin
yansıması iki parçadan
meydana gelen ve merkezde
birleşen dört simetrik
tonozla haç biçimli
bir mekan oluşturuyor
(©NOPA, İstanbul Bilgi
Üniversitesi).
7 Rota planlama (©NOPA,
İstanbul Bilgi Üniversitesi).
Atölye süreci: Sayısal tasarım, İlk aşamayı takiben, Rhino Python ve açısının dikliği, elemanların minimum
robotik imalat düzeneği, tasarımın Grasshopper’da yazılan tasarım ve imalata ve maksimum uzunlukları gibi çeşitli
geliştirilmesi ve üretimi yönelik özel bir algoritma yardımıyla imalat kısıtları içinde optimal sonuçlara
Atölye, robotik imalat düzeneğinin ahşap kirişlerin dik açılı olmayan yanal ulaşılmasını sağladı. Robotik üretim
kurulması ile başladı; bunu tasarım ve inşa bağlantısının inşai tekniğine dayanan sürecinde karşılaşılan esas zorluk ise,
süreçleri takip etti. Proje amacına uygun uç tasarımların geliştirilmesi için yöntemler robotların ahşap elemanları çarpışmadan
elemanı olan pnömatik kıskacın montajı araştırıldı (Resim 5). yerine yerleştirmelerini sağlamak için
ve kalibrasyonu ardından, ahşap çıtaların zaman zaman son derece karmaşık bir hal
algoritmada belirlenen açılara uygun kesim Farklı grupların geliştirdiği tasarımlar, alan hareketlerine izin verecek sezgisel bir
ve dallanma için planlanan montaj yerine dört simetrik tonozla haç biçimli bir rota planlama prosedürü geliştirmekti.
ulaştırılmasına imkan verecek tanımlı bir mekan oluşturan nihai projede buluştu; Bunun için öğrencilerin olası farklı
üretim bandı hazırlandı (Resim 3). tonozların her biri kesintisiz sırtlar yöntemleri elleriyle deneyimledikleri ve bir
Uygulama alanı ve üretim sürecini en oluşturan birbirinin yansıması iki yandan da simülasyonlar aracılığıyla hızlı
uygun koşula getirebilmek için robot kolu parçadan meydana geliyordu (Resim 6). geri bildirimler alabildikleri yarı-otomatik
ve besleme ünitesi, çıtaların boyutlarına ve Dolayısıyla strüktürün bütünü, her bir strateji izlendi (Resim 7).
kolun uzunluğuna göre konumlandırıldı. biri dört kez kopyalanmış olan iki
Uygulamada, 20 kg taşıma kapasitesi ve özel parçadan ibaretti. Yarım tonozun Nihai tasarım, sekiz modülden meydana
1,6 m’lik erişim mesafesi ile Kuka KR parçaları Grasshopper Python’da yazılan geliyor. Bunlar birbirinin yansıması
20-3 robotu kullanıldı. Atölye konusu ve algoritmayla üretilmiş dallanan ağaçsı olan dört varyasyona ayrılabiliyor ve
kurgusu ile ilgili bilgilendirmenin ardından bir strüktürün kesimiyle oluşturuldu. her biri de, ebatları robotik imalat
öğrencilerden tasarım alternatifleri Daha sonra kesilmiş bu parçalar ters düzeneği tarafından sınırlanmış beş
geliştirmeleri istendi. Öğrenciler keşifleri çevrilip, kopyalanıp döndürülerek pavyon fabrikasyon modülüne bölünebiliyor.
sırasında kare kesitli ahşap çubuklar mekanını oluşturmak için kullanıldı. Süreçte, kısıtlı üretim zamanı göz önünde
kullanarak 1:10 ölçekli maketlerle Dallanan elemanların uzunluğu, döndürme bulundurularak, her varyasyonun robotik
çalıştılar; sonrasında farklı birleştirme açısı, dallanma sayısı ve bunları takip eden imalatını takiben orijinalini üzerinden
konfigürasyonlarını test etmek üzere düzenlerin tersine çevirme ve kopyalama üretilen kılavuzların yardımıyla bir
gerçek boyutlu maketlere geçtiler yoluyla işlevsel bir bütün haline getirilmesi kopyası elle üretildi. İnsan ve robot
ARREDAMENTO
(Resim 4). Bu keşifler, nihai tasarımın sürecinin tamamı Grasshopper yardımıyla arasındaki bu işbirliği, dijital araçların ve
yapısal özelliklerinin ve imalat parametreleştirildi. Parametrik değerlerin bu araçlara özgü hassasiyetin geleneksel
simülasyonlarının sınanmasında bir hassas biçimde belirlenmesi; robot işçilik yöntemleriyle ilişkisine yeni bir
başlangıç noktası teşkil etti. kolunun erişimi, tezgah üzerinde kesim perspektif kazandırdı. Birbirinin yansıması
110
ÖĞRETİM
olarak üretilen iki modül, pavyonun varyasyonları sayısal araçlar yardımıyla kesintisiz bütünleşmesini olanaklı hale
inşa edileceği alana taşınmadan önce üretildi. Daha sonra, inşai stratejiler ve getiren bir altyapı sundu. Öğrenciler de
test montajları yapılarak, olası sapmalar nihai tasarım, fiziksel denemelerle ve yeni tasarım arayüzleri, inşai yöntemleri,
kontrol edildi (Resim 8). “Trees” imalat kısıtları gözetilerek geliştirildi ve malzemeleri ve eşgüdümlü robotik üretim
(Ağaçlar) adı verilen sekiz modüllü nihai son olarak da, dijital üretim araçları -yani süreçlerini deneyimleme imkanına sahip
strüktür, İstanbul Bilgi Üniversitesi çok yönlü robot kolu- kullanılarak nihai oldular.
Mimarlık Fakültesi’nin ön bahçesinde yapı hayata geçirildi. Bu araçlar, standart
önceden belirlenmiş alana getirildi ve son yapı malzemeleri ile standart dışı kesintisiz Gelişmiş tasarım ve üretim teknolojilerinin,
montajlar gerçekleştirilirken sekiz geçici strüktürler tasarlamaya ve üretmeye imkan mimarlık ve inşaat alanlarıyla bütünleşme
temel üzerinde sabitlendi. Strüktürün verdi; üstelik strüktürün kendisinden bile süreci geçtiğimiz on yıl içinde hız
hem yapım aşamasında sabit kalmasını küçük bir imalat alanı içinde. Sonuçta kazandı. Dünya çapında üniversiteler,
sağlamak hem de sonrasında hava ortaya çıkan pavyon ise her ne kadar gelişmiş inşaat süreçlerinin yürütülmesini
koşullarından zarar görmesini önlemek ahşap çıta, vida gibi hazır bileşenlerle imal sağlayacak donanımlı meslek insanları
adına parçalar, sırtlarından ve bağlantı edilmiş olsa da günümüzün konvansiyonel yetiştirebilmek adına mimarlık alanındaki
kenarlarından tespit edildi (Resim 9-10). tasarım ve inşa süreçleri yerine dijital dijital üretim tekniklerini müfredatlarına
mantığa atıfta bulunmaktadır. almaya başladılar. Büyük bir hacme
ARREDAMENTO
ÖĞRETİM
10
8 Pavyonun inşa edileceği alana taşınmadan önce modüllerin test montajları yapılarak, olası sapmalar kontrol edildi
(©NOPA, İstanbul Bilgi Üniversitesi).
9 “Trees” (Ağaçlar) adı verilen sekiz modüllü nihai strüktür, İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nin ön
bahçesindeki şantiye alanına getirildi (©NOPA, İstanbul Bilgi Üniversitesi).
10 Nihai strüktür, içeriden görünüm (©NOPA, İstanbul Bilgi Üniversitesi).
geliştirilmesinde bu tür deneysel uzanan güzergahta çeşitli uygulama ve * NOPA (Non Orthogonal Planar Assemblies)
yaklaşımlar önemli bir yer tutmakta. Bu sektörel işbirliği örnekleri aracılığıyla Uluslararası Yaz Okulu İstanbul Bilgi Üniversitesi
tarafından ETH Zürih ve NCCR Digital Fabrication’ın
bağlamda İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin mimarlıkta saha içi ve saha dışı dijital
desteğiyle düzenlendi. Programın koordinatörlüğünü
yeni robotik üretim tesisleri, dijital imalat üretim stratejilerine odaklandılar. Son İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof.Dr. Şebnem
konusuna etkin katılımıyla daha gelişmiş seminerde ise ETH Zürih Gramazio Yalınay Çinici ve Yrd.Doç.Dr. Evren Aysev Deneç
bir inşaat sektörüne yönelik kritik ve Kohler Araştırma Merkezi’nden Hannes üstlendiler.
olumlu bir adım niteliğinde. Mayer ve ROB Technologies AG’den Atölye yürütücüleri: Cemal Koray Bingöl, Gamze
Gündüz ve Leyla İlman Yörür (Oğul Öztunç ve Hülya
Ralph Bärtschi, Gramazio Kohler
Oral ile birlikte) / İstanbul Bilgi Üniversitesi; Selen
Seminer dizisi Araştırma Merkezi’nin güncel projelerine Ercan, David Jenny, Orkun Kasap ve Luka Piskorec /
Konuyu, Gramazio Kohler Araştırma genel bir bakış sunarken bir yandan da ETH Zürih ve NCCR Digital Fabrication.
Merkezi ve NCCR Digital Fabrication’ın inşai süreçlerde tasarımın dijital üretim Davetli konuşmacılar: Hannes Mayer / ETH Zürih, Dr.
mimarlık ve dijital üretim alanında senaryolarına başvurması sayesinde Ralph Bärtschi / ROB Technologies AG.
Katılımcılar/öğrenciler: Aylin Güler, Foad Sarsangi,
yürüttüğü süregelen araştırma projelerini otomasyonun mimari üretimde yol açtığı
Nilay Öztürk, Meryem N. Yabanigül, Mevan
de kapsayan daha geniş bir çerçevede büyümeye değindiler. Bacgeroğlu, Emre Taş, Berk Ekmen, Bilge Kardelen
ele alabilmek amacıyla atölyeye bir dizi ■ Cemal Koray Bingöl, İstanbul Bilgi Bekiroğlu, Derya Çiftnamlı, Parhes Deni Çakıridis,
seminer de eşlik etti. Seminer dizisinin ilk Üniversitesi ve Epitome; Selen Ercan, Deniz Hüray Tuğcu, Ecem Kırtaş, Saadet Yüncü,
ayağında ETH Zürih Gramazio Kohler Gramazio Kohler Research, ETH Semen Tanrıverdi, İlayda Turan, Hüsnü Yücel ve İsmail
Kocataş.
Araştırma Merkezi’nden Luka Piskorec Zürich; Gamze Gündüz, İstanbul Bilgi
ve David Jenny dijital üretim teknikleri, Üniversitesi ve Epitome; David Jenny, Notlar:
atölyenin konusu, NOPA ve hedeflerini Gramazio Kohler Research, ETH Zürich; 1 “Spatial Aggregations 2”, ETH Zürih, 2012: [http://
ele aldılar. İkinci seminer, NCCR Orkun Kasap, NCCR Digital Fabrication, dfab.arch.ethz.ch/web/e/lehre/234.html].
Digital Fabrication’dan Orkun Kasap ile Luka Piškorec, Aalto University; Leyla 2 “Shifted Frames 2”, ETH Zürih, 2013: [http://dfab.
arch.ethz.ch/web/e/lehre/248.html] .
ETH Zürih’in Singapur’daki araştırma Ilman Yörür, İstanbul Bilgi Üniversitesi.
ARREDAMENTO