Η ΝΗΣΟΣ ΙΔΑΙΑ ή ΚΡΗΤΗ

Η ΝΗΣΟΣ ΙΔΑΙΑ ή ΚΡΗΤΗ
1. ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΑΙΕΣ ΙΔΑΙΑ ΚΑΙ ΚΡΗΤΗ
Ο Λίβυος (Άμμων) και ο Κρητικός Δίας
και η ονομασία της νήσου Ιδαίας ή Κρήτης
Ο Διόδωρος Σικελιώτης, σχετικά με την ονομασία της Κρήτης, αναφέρει ότι σύμφωνα με το μύθο των
Ατλάντιων της Λιβύης (= Αφρικής), μύθο όμως που δεν αποδέχονται λέει οι Κρήτες, υπήρχαν δυο
θεοί με το όνομα Δίας. Από αυτούς ο προγενέστερος ήταν ντόπιος Κρητικός, αδελφός του Ουρανού
(γιος της Ρέας και του Κρόνου), ο οποίος όταν έγινε βασιλιάς της νήσου ονόμασε το νησί «Ιδαία» από
τη γυναίκα του Ιδαία και θάφτηκε εκεί μετά τον θάνατό του. Ο μεταγενέστερος Δίας ήταν λέει Λίβυος
(Αφρικανός), γιος της Ρέας και του Άμμωνα ( αδελφού του Κρόνου, πρώην συζύγου της Ρέας), ο
οποίος μετά την ήττα του από τον Κρόνο για τη βασιλεία, διέφυγε από τη Λιβύη (Αφρική) στην Κρήτη
όπου νυμφεύτηκε την κόρη ενός από τους Κουρήτες που βασίλευαν εκεί τότε, ανέλαβε την εξουσία
του τόπου και το νησί που μέχρι τότε ονομαζόταν Ιδαία το μετονόμασε Κρήτη από το όνομα της
γυναίκα του, πρβ:
Ι. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΛΙΒΥΩΝ
<<Ο Κρόνος , σύμφωνα με τον μύθο, που ήταν αδελφός του Άτλαντα και διακρινόταν για την ασέβειά και την
πλεονεξία του. Παντρεύτηκε την αδελφή του Ρέα από την οποία απέκτησε το Δία, που προσονομάστηκε
Ολύμπιος (σ.σ.από το όνομα του επιμελητή του, όπως λέει σε άλλο σημείο, βίβλος 3, 73). Είχε υπάρξει, όμως,
και άλλος Δίας, αδελφός του Ουρανού, που βασίλευσε στην Κρήτη, υπολειπόμενου κατά πολύ σε δόξα από το
μεταγενέστερο. Αυτός, λοιπόν, βασίλευσε σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ ο προγενέστερος, που ήταν κύριος μόνο
του προαναφερθέντος νησιού, απέκτησε δέκα γιους, τους ονομαζόμενους Κουρήτες. Ονόμασε, επίσης, το νησί
από τη γυναίκα του Ιδαία και θάφτηκε εκεί μετά τον θάνατό του, ενώ ο τόπος που δέχτηκε τη σωρό του
επιδεικνύεται μέχρι την εποχή μας. Οι Κρήτες όμως δε συμφωνούν και θα πούμε τον μύθο όπως τον λένε αυτοί,
όταν θα μιλήσουμε για την Κρήτη….>> (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 3, 61)
<<Λέει πως ο Άμμωνας, βασιλιάς σ’ αυτό το μέρος της Λιβύης (= Αφρικής) παντρεύτηκε την κόρη του Ουρανού,
την ονομαζόμενη Ρέα, που ήταν αδελφή του Κρόνου και των υπόλοιπων Τιτάνων. Μια φορά που επισκέπτονταν
το βασίλειό του συνάντησε κοντά στα λεγόμενα Κεραύνεια όρη μια παρθένα ξεχωριστής ομορφιάς της οποίας το
όνομα ήταν Αμάλθεια. Καθώς την ερωτεύθηκε κι έσμιξε μαζί της απόκτησε από αυτήν γιο, το Διόνυσο, έτσι
ανέδειξε την Αμάλθεια κυρία της γύρω περιοχής, της οποίας το σχήμα έμοιαζε με κέρατο βοδιού και γι αυτό
ονομάστηκε «Κέρας Εσπέρου». Η περιοχή, ένεκα της ποιότητας του εδάφους, είναι γεμάτη με όλες τις ποικιλίες
της αμπέλου και των υπόλοιπων δέντρων που βγάζουν ήμερους καρπούς. Όταν η προαναφερθείσα γυναίκα
ανέλαβε την εξουσία εκείνης της χώρας, η χώρα ονομάστηκε «Κέρας Αμαλθείας». Γι αυτό και οι μεταγενέστεροι
άνθρωποι, ένεκα της παραπάνω αιτίας, την καλύτερη γη που βγάζει κάθε είδους καρπούς την προσαγορεύουν
«κέρας Αμαλθείας» ….>> (Διόδωρος, βίβλος 3, 68)
<<… Καθώς διαδόθηκε η αξία και η φήμη του (Άμμωνα), λέγεται πως η Ρέα οργίστηκε με τον Άμμωνα και τον
εγκατέλειψε κι έφυγε για τα αδέλφια της τους Τιτάνες, όπου παντρεύτηκε τον αδελφό της τον Κρόνο. Αυτός
πεισμένος από τη Ρέα, εκστράτευσε με τους Τιτάνες εναντίον του Άμμωνα. Στη μάχη που δόθηκε ο Κρόνος
κέρδισε την υπεροχή, ενώ ο Άμμωνας πιεζόμενος από σιτοδεία κατέφυγε στην Κρήτη, όπου, αφού παντρεύτηκε
την Κρήτη, κόρη ενός από τους Κουρήτες που βασίλευαν εκεί τότε, ανέλαβε την εξουσία του τόπου και το νησί
που μέχρι τότε ονομαζόταν Ιδαία το μετονόμασε Κρήτη από τη γυναίκα του…>> (Διόδωρος, βίβλος 3, 71)
<<… Σύμφωνα με τη παράδοση το κεφάλι του Άμμωνα είχε το σχήμα κεφαλής κριαριού, γιατί τέτοιο παράσημο
είχε το κράνος που φορούσε στις εκστρατείες του. Υπάρχουν, όμως, κι εκείνοι που διηγούνται το μύθο ότι
πραγματικά ο θεός Άμμων είχε κερατάκια δεξιά και αριστερά στους κροτάφους του, γι αυτό και ο Διόνυσος (στα
αιγυπτιακά, λέει σε άλλο μέρος ο Διόδωρος, λέγεται Όσιρις) ως γιος του είχε την ίδια όψη με τον πατέρα του κι
έτσι παραδόθηκε στις επόμενες γενεές των ανθρώπων τούτος ο θεός να έχει κέρατα…>> (Διόδωρος, βίβλος 3,
73)
ΙΙ. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ
<<… Οι Κρήτες, λοιπόν, διηγούνται το μύθο πως

τον καιρό που οι Κουρήτες ήταν νέοι υπήρχαν οι
λεγόμενοι Τιτάνες. Αυτοί κατοικούσαν στην
περιοχή της Κνωσού, εκεί όπου και τώρα δείχνουν
θεμέλια του οίκου της Ρέας και άλσος
κυπαρισσιών αφιερωμένο στη θεά από τα πολύ
παλιά χρόνια. Οι Τιτάνες ήταν έξι άντρες και
πέντε γυναίκες τον αριθμό, για τους οποίους άλλοι
μυθολογούν ότι ήταν παιδιά του Ουρανού και της
Γης και άλλοι λένε πως πατέρας τους ήταν ένας
Τήνος Κυκλάδων, 330 π.Χ. με κεφαλή του Αμμωνα Κουρήτης και η μητέρα τους η Τιταία από την
οποία και πήραν το όνομά τους. Αγόρια ήταν ο
Κρόνος, ο Υπερίωνας και ο Κρίος, στη συνέχεια ο Ιαπετός και ο Κριός και τελευταίος ο Ωκεανός, ενώ αδελφές
τους ήταν η Ρέα, η Θέμις και η Μνημοσύνη, καθώς και η Φοίβη και η Τηθύς. Όλοι τους έγιναν εφευρέτες κάποιων
αγαθών για την ανθρωπότητα και λόγω της ευεργεσίας τους δέχτηκαν τιμές και έμεινε η μνήμη τους αιώνια. Ο
Κρόνος που ήταν ο μεγαλύτερος στην ηλικία έγινε βασιλιάς και τους ανθρώπους που είχε υπό υπηκόους τους
έβγαλε από την αγριότητα και τους έκανε να ζουν πολιτισμένα, γι αυτό και η αποδοχή που έτυχε από τους
ανθρώπους ήταν μεγάλη, καθώς επισκέφτηκε πολλά μέρη της οικουμένης.>> (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική
5,66)
<<…….Σχετικά, όμως, με τη γέννηση και τη βασιλεία του Δία, υπάρχουν διαφωνίες. Άλλοι λένε πως μετά τη
μετάσταση του Κρόνου από τους ανθρώπους στους θεούς το διαδέχθηκε στη βασιλεία (ο Δίας), χωρίς να
υποτάξει με βία τον πατέρα του (Κρόνο), αλλά λαμβάνοντας το αξίωμα νόμιμα και δίκαια, ενώ άλλοι παραδίδουν
το μύθο ότι δόθηκε χρησμός στον Κρόνο, σχετικά με τη γέννηση του Δία ότι ο γιος που θα γεννήσει θα του πάει
αποσπάσει βίαια τη βασιλεία. Έτσι ο Κρόνος αφάνιζε κάθε φορά τα παιδιά του που γεννιόνταν. Η Ρέα
αγανάκτησε, αλλά μη μπορώντας να αλλάξει την απόφαση του άντρα της πήγε και γέννησε το Δία στο όρος που
λέγεται Ίδη, («τον Δία τεκούσαν εν τη προσαγορευομένη Ίδη») και στη συνέχεια τον έδωσε κρυφά να το
αναθρέψουν οι Κουρήτες που κατοικούσαν πλησίον της Ίδης. Εκείνοι τον πήγαν σε κάποιο σπήλαιο και τον
παρέδωσαν στις Νύμφες, με την εντολή να τον περιποιούνται με τη μεγαλύτερη φροντίδα. Οι Νύμφες
ανακατεύοντας μέλι και γάλα έθρεψαν το παιδί και το τάιζαν από το μαστό της αίγας που ονομαζόταν Αμάλθεια.
Πολλά σημάδια της γέννησης και της διατροφής του θεού παραμένουν μέχρι σήμερα στο νησί. Λένε, για
παράδειγμα, πως καθώς τον μετέφεραν νήπιο οι Κουρήτες έπεσε ο ομφαλός του κοντά στο ποτάμι που
ονομάζεται Τρίτωνας και πως από κείνο το γεγονός έγινε ιερός τούτος ο τόπος και ονομάστηκε ομφαλός
(αφαλός), καθώς και το γύρω πεδίο ονομάστηκε «ομφάλειον». Κατά δε την Ίδη, όπου συνέβηκε να ανατραφεί ο
θεός, έγινε ιερή και το σπήλαιο μέσα στο οποίο διατράφηκε, όσο και τα γύρω λιβάδια που είναι στην κορυφή
του όρους αφιερώθηκαν σε εκείνον. Το πιο καταπληκτικό, που αναφέρουν, όμως, οι μύθοι είναι εκείνο με τις
μέλισσες και δεν πρέπει να το παραλείψουμε, γιατί λένε πως θέλοντας ο θεός να διαφυλαχθεί η ανάμνησή της
στενής σχέσης που είχε μ’ αυτές, άλλαξε το χρώμα τους και το έκανε να μοιάζει με χαλκό που χρυσίζει και καθώς
ο τόπος βρίσκεται σε πολύ μεγάλο υψόμετρο και οι άνεμοι που φυσούνε είναι δυνατοί και το χιόνι που πέφτει
πολύ, έκανε τις μέλισσες να είναι ανεπηρέαστες και απρόσβλητες, μια και ζούνε σε τόπους όπου οι χειμώνες
είναι βαρείς. Όσο για την αίγα (Αμάλθεια) που τον ανέθρεψε, ο Δίας της απένειμε μεν και άλλες τιμές, αλλά πήρε
από αυτήν την επωνυμία Αιγίοχος. Όταν έφτασε στην ηλικία της άνδρωσης, λένε πως πρώτα ίδρυσε μια πόλη
στην περιοχή της Δίκτης, όπου και συγκεκριμένα μυθολογείται ότι έγινε η γέννησή του(«πόλιν κτίσαι περί την
Δίκταν, όπου και την γένεσιν αυτου γενέσθαι»), η πόλη τούτη εγκαταλείφθηκε τα κατοπινά χρόνια, αλλά
σώζονται ακόμη βάσεις θεμελίων της…: «…ανδρωθέντα δ’ αυτόν φασί πρώτον πόλιν κτίσθαι περί την Δίκτα,
όπου και την γένεσην αυτού μυθολογούσιν»…>> (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5, 70)
Σημειώνεται ότι:
1) Από τα ως άνω λεγόμενα του Διόδωρου γίνεται φανερό ότι παλιά η Κρήτη λεγόταν και με το όνομα
Ιδαία και γι αυτό και τα: Ιδομενέας, Ιδαία όρη = τα Κρητικά όρη, Ιδαίος Ηρακλής = ο Κρητικός
Ηρακλής, Ιδαίοι (Δάκτυλοι) = οι Κρήτες κλπ.
2) Όπως σήμερα υπάρχουν διαφορετικά δόγματα (βλέπε π.χ. Καθολικούς και Ορθόδοξους) έτσι
υπήρχαν και παλιά. Η θρησκεία του Δία για τους Έλληνες ήταν δημιούργημα Κρητικό και την
αποδέχονταν οι περισσότερες ελληνικές πόλεις-κράτη (Μακεδονία, Αθήνα, Σπάρτη κλπ). Η Θρησκεία
του Λίβυου ή άλλως Άμμωνα Δία ήταν δημιούργημα των Λίβυων και την αποδέχονταν οι Αιγύπτιοι, οι
Κάρες, οι Φοίνικες κ.α. Ωστόσο και μερικοί Έλληνες λάτρευαν το Λίβυο Δία, κάτι ως γίνεται σήμερα
με κάποιους καθολικούς Έλληνες στα Δωδεκάνησα.
3) Υπενθυμίζεται ότι στην Ελληνική μυθολογία, η Αμάλθεια είναι αίγα(γρος) και όχι γυναίκα όπως
λέει ο μύθος των Ατλάντιων. Ομοίως το κέρας της Αμάλθειας είναι το κέρατο της αίγας Αμάλθειας
που όποιος το είχε του έφερνε ευτυχία και όχι το κέρατο του θεού Άμμωνα, όπως λέει ο μύθος των
Ατλάντιων. Ομοίως ο Όλυμπος (απ΄ όπου και Ολύμπιος) είναι βουνό, όπου κατοικούσαν οι θεοί μετά
τη μετάστασή τους, και όχι επιμελητής, όπως λέει ο μύθος των Ατλάντιων κ.α.
3. ΤΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ
ΚΑΙ Η ΙΔΗ Ή ΙΔΑΙΑ ΟΡΗ
Ο Στράφωνας, το αρχαίο Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό, ο Άρατος, ο Διόδωρος κ.α. αναφέρουν ότι με
την ονομασία «Ιδαίον όρος» ονομάζεται το πιο ψηλό από τα βουνά της Κρήτης (άρα το βουνό που
σήμερα λέγεται Ψηλορείτης) και με το όνομα «η Δίκτη» το όρος που βρίσκεται κοντά (σχεδόν
«Ιδαίοο») στο «Ιδαίο όρος» και όπου γεννήθηκε ο Δίας. Ο Στράβωνας (Γεωγραφικά Ι’, C 471, ΙΙΙ 20
και Γεωγραφικά Ι, C 473, ΙΙΙ, 22) αναφέρει επίσης ότι με την ονομασία «Ίδη» παλιά ονομάζονταν οι
κορφές (άρα με την ονομασία «Ίδη» εννοείται αυτό που σήμερα λέμε οροσειρά) στην Κρήτη και στην
Μ. Ασία που είχαν αφιερωθεί στη θεά Ρέα, καθώς και ότι στην Ίδη της Κρήτης συμπεριλαμβάνεται η
Δίκτη και ο λόφος Πύτνα, όπου η πόλη Ιεράπυτνα (= η σημερινή Ιεράπετρα, πόλη κείμενη στις
ανατολικές πρόποδες της Δίκτης), πρβ:
«Ίδη όρος υπάρχει στην Τρωάδα και στην Κρήτη. Δίκτη είναι τόπος στη Σκηψία και
όρος στην Κρήτη. Λόφος της Ίδης είναι η Πύτνα, απ’ όπου και η Ιεραπυτνα η πόλη».
(Στράβων, Γεωγραφικά Ι’, C 471, ΙΙΙ 20)
«Λένε πως ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι οι πρώτοι κάτοικοι στους πρόποδες

της Ίδης. Πόδες λέγονται οι πρόποδες και κορυφές, οι μύτες των βουνών. Οι διάφορες
κορυφές της Ίδης, που ήταν όλες αφιερωμένες στη μητέρα των θεών (τη Ρέα), λέγονταν
Δάκτυλοι…….. Υπονοούν μάλιστα πως απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων είναι οι
Κουρήτες και οι Κορυβάντες. Οι πρώτοι εκατό που γεννήθηκαν στην Κρήτη
ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι. Απόγονοί τους αναφέρονται εννέα Κουρήτες. Ο
καθένας τους έκανε δέκα παιδιά, τους Ιδαίους Δακτύλους…» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι,
C 473, ΙΙΙ, 22)
«Η Κρήτη είναι ορεινή και δασωμένη, με εύφορες κοιλάδες. Τα δυτικά βουνά της λέγονται Λευκά. Είναι
σχεδόν όσο ο Ταΰγετος υψηλά, ενώ στο μήκος εκτείνονται όσο τριακόσια στάδια και διαμορφώνουν ράχη
που σταματάει στα στενά. Στο μέσον είναι το πιο φαρδύ από τα βουνά, το Ιδαίον όρος, το πιο ψηλό απ
όλα, με περίμετρο εξακοσίων σταδίων. Γύρω του βρίσκονται οι πιο καλές πόλεις. Υπάρχουν και άλλα
βουνά, ισουψή με τα Λευκά, άλλα προς νότο και άλλα προς ανατολή. (Γεωγραφικά Ι’, c 475, ΙV 4 )
«έμπαλιν εις όμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε
Κρήτηθεν κείναι γε Διός μεγάλου ιότητι
ουρανόν εισανέβησαν, ο μιν τότε κουρίζοντα
Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο
άντρω εγκατέθεντο και έτρεφον εις ενιααυτόν,
Δικταίοι Κούρητες ότε κρόνον εψεύσαντο» ( Άρατος, Φαινόμενα 30 - 50)
«Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο, από το Δίκτον. Είρηται παρά το τέκω τίκτω τις ούσα, από εκεί
τεχθήναι τον Δία» ( Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό)
«oργισθείσα δε επί τούτοις Ρέα παραγίνεται μεν εις Κρήτη, οπηνίκα τον Δία εγκυμονούσα ετύγχανε, γεννά
δε εν τω άντρω της Δίκτης Δία. (Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη Α, 1, 7)
«Μυθεύουσιν εν Κρήτη γενέσθαι την Διός τέκνωσιν επί της Δίκτης, εν η και απόρρητος γίνεται θυσία»
(Αγαθοκλής)
«Ομιλητής έφη γενέσθαι του Διός και φοιτών (ο Μίνως) εις το Δικταίο Όρος, εν ω τραφήναι τον Δία
μυθολογούσιν οι Κρήτες υπό των Κουρήτων...». (Διονύσιος Αλικαρνασεύς)
ανδρωθέντα δ´ αυτόν φασι πρώτον πόλιν κτίσαι περί την Δίκταν, όπου και την γένεσιν αυτου γενέσθαι
μυθολογούσιν· ης εκλειφθείσης εν τοις ύστερον χρόνοις διαμένειν έτι και νυν έρματα των θεμελίων
(Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5, 70)
Σημειώνεται επίσης ότι:
1) Ο Στράβωνας, σχετικά με τη Δίκτη, αναφέρει και τα εξής: «Και η Δίκτη βρίσκεται κοντά, όχι βέβαια,
καθώς λέει ο Άρατος, κοντά στο Ιδαίο όρος. Η Δίκτη από την Ίδη απέχει 1000 στάδια. Βρίσκεται στα ανατολικά
της, κι απέχει και χίλια επίσης εκατό στάδια από το Σαμώνιο. Ανάμεσα σε Σαμώνιο και Χερσόνησο ήταν χτισμένη
η Πράσος, πάνω από τη θάλασσα, στα εξήντα στάδια. Την κατέστρεψαν οι Ιεραπύτνιοι. Λένε επίσης ότι δεν έχει
δίκιο o Καλλίμαχος, όταν ιστορεί ότι η Βριτόμαρτις καταφεύγοντας τη βία του Μίνωα από τη Δίκτη, πιάστηκε στα
δίχτυα των ψαράδων κι έτσι οι Κυδωνιάτες την είπαν Δίκτυννα και το βουνό Δίκτη. Η Κυδωνία δεν έχει καμιά
σχέση γειτονίας με τους τόπους τούτους, αφού βρίσκεται στα δυτικά του νησιού. Βουνό της Κυδωνίας είναι ο
Τίτυρος. Όπου υπάρχει ιερό, όχι το Δικταίον, αλλά το Δικτύνναιο ». (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 479, ΙV, 12)
Η ως άνω περιγραφή του Στράβωνα, σχετικάμε τη Δίκτη, είναι λάθος ως προς τις ακριβείς αποστάσεις,
αφού από τη μια αναφέρει ότι στην Ίδη περιλαμβάνεται και ο λόφος Πύτνα όπου η πόλη Ιεράπυτνα και
από την άλλη ότι η Δίκτη απέχει 1000 στάδια από την Ίδη και μόνο 100 στάδια από το ακρωτήριο
Σαμώνιο. Σωστά όμως λέει ότι η Δίκτη δεν βρίσκεται στην Κυδωνία, όπως λέει ο Καλλίμαχος, αλλά
στην ανατολική Κρήτη. Ο Καλλίμαχος λέει ότι η Δίκτη βρίσκεται στην Κυδωνία, επειδή έχει
παραλλάξει το μύθο της Θεάς Βριτόμαρτης, για τους λόγους που θα δούμε σε άλλο μέρος.
2) Στα αρχαία κείμενα με την ονομασία «η Ιδαία » λέγεται η Κρήτη και μια από τις κόρες ενός από
τους Κουρήτες, του Κουρήτη Κρήτα, η οποία ήταν και γυναίκα του Δία. Επίσης με την ονομασία Ίδη
λέγεται μια από τις κόρες του Κουρήτη Μελισσέα (η άλλη λέγονταν Αδράστεια) και η οροσειρά της
Κρήτης, η Ίδη ή Ιδαία όρη.
ΟΙ ΕΤΕΟΚΡΗΤΕΣ (ΙΔΑΙΟΙ ΔΑΚΤΥΛΟΙ Ή ΚΟΥΡΗΤΕΣ),
ΟΙ ΚΥΔΩΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ: ΑΧΑΙΟΙ, ΔΩΡΙΕΙΣ, ΠΕΛΑΣΓΟΙ
Ο Όμηρος (Οδύσσεια, ραψωδία τ 178 – 183) αναφέρει ότι η Κρήτη μετά τα Τρωικά είχε αναρίθμητο
κόσμο και 90 πόλεις (στην Ιλιάδα Β 645 – 652 αναφέρει ότι η Κρήτη είχε 100 πόλεις) με πρωτεύουσα
την Κνωσό, των οποίων οι κάτοικοι ήσαν άλλοι Κύδωνες, άλλοι Ετεοκρήτες, άλλοι Αχαιοί, άλλοι
Δωριείς και άλλοι Πελασγοί.
«Υπάρχει κάποια χώρα Κρήτη, στη μέση του γυαλιστερού Πόντου, ωραία και
γόνιμη, που βρέχεται από θάλασσα,. Σ’ αυτή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, αναρίθμητοι
και ενενήντα πόλεις. Μιλούνε ανάμεικτη γλώσσα. Σ’ αυτή τη χώρα κατοικούν Αχαιοί, οι
Κύδωνες, οι Ετεοκρήτες οι μεγαλόκαρδοι, κάποιοι από τους μακροτρίχηδες ή στα
τρία χωρισμένους Δωριείς και οι θεϊκοί Πελασγοί. Σ’ αυτούς πρωτεύουσα είναι η
Κνωσός, μεγάλη πόλη, όπου βασίλευε ο Μίνωας, ο ισχυρός, αγαπητός φίλος του Δία, ο
πατέρας του δικού μου πατέρα, του μεγαλόψυχου Δευκαλίωνα, ο Δευκαλίωνας είναι
αυτός που γέννησε εμένα (τον Αίθωνα) και το βασιλιά Ιδομενέα. Αλλά αυτός με τα κοίλα
(πολεμικά) πλοία στην Τροία αναχώρησε μαζί με τους Ατρείδες, κι εγώ ονομάζομαι
Αίθων, μικρότερος στην ηλικία.» (Οδύσσεια, ραψωδία τ 178 – 183)
Από τους ως άνω κατοίκους της Κρήτης, σύμφωνα με τους άλλους αρχαίους συγγραφείς, άλλοι ήσαν
αυτόχθονες και άλλοι επήλυδες, δηλαδή μετανάστες, έποικοι (ετυμολογία από το: επί + έρχομαι, ήλθον
κτλ.). Ειδικότερα και σύμφωνα πάντα με τους αρχαίους συγγραφείς (Ηρόδοτο, Στράβωνα, Διόδωρο
κ.α.):
Α. Αρχικά στην Κρήτη ζούσαν οι «Ετεόκτητες, οι οποίοι ήσαν λέει απόγονοι των καλούμενων «Ιδαίων
Δακτύλων ή Κουρητών» και γι αυτό και θεωρούνταν αυτόχθονες ή γι αυτό και καλούνταν έτσι,
δηλαδή «Ετεοκρήτες» = οι πρώτοι, οι γνήσιοι Κρήτες.
Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, ήταν αυτοί στους οποίους η θεά Ρέα
παρέδωσε τον Δία στην Κρήτη, κρυφά από τον πατέρα του Κρόνο, για να τον αναθρέψουν. Σύμφωνα επίσης
με τον Παυσανία, το Στράβωνα κ.α, οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ονομάστηκαν έτσι επειδή κατοικούσαν στους
Δακτύλους (πρόποδες ή κορφές) της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της Κρήτης και κατ’ άλλους ήσαν
άποικοι που είχαν ήρθει στην Κρήτη από τη Φρυγία (Τρωάδα) της Μ. Ασίας προκειμένου να
επικουρήσουν στη γέννηση και ανατροφή του Δία και μετά παρέμειναν και κατ’ άλλους ήσαν ντόπιοι
Κρητικοί που μερικοί από αυτούς μετοίκησαν στη Φρυγία της Μ. Ασίας, καθώς και σε άλλα μέρη και
γι αυτό υπάρχει οροσειρά Ίδη και στην Κρήτη και στη Μ. Ασία. Αναφέρουν επίσης ότι οι Ετεόκρητες
επι βασιλιά Κρήτα είχαν δημιουργήσει ένα σημαντικό πολιτισμό. Πρώτοι αυτοί συγκέντρωσαν λέει τα
πρόβατα σε κοπάδια και εξημέρωσαν τα υπόλοιπα είδη ζώων. Επίσης ανακάλυψαν τη μελισσοκομία,
την τέχνη του τόξου και του κυνηγίου, τη συναναστροφή και τη συμβίωση μεταξύ των ανθρώπων,
αλλά ήταν και οι πρώτοι που δίδαξαν την ομόνοια και κάποια ευταξία στην κοινωνική ζωή.
Ανακάλυψαν επίσης τα ξίφη, τα κράνη και τους πολεμικούς χορούς.
Β. Οι Δωριείς, οι Αχαιοί και οι Πελασγοί της Κρήτης είχαν έρθει στο νησί όταν ήταν βασιλιάς των
Ετεοκρητών ο Κρηθέας. Συγκεκριμένα μετά τον Κατακλυσμό του Δευκαλίωνα κάποιες φυλές από το
Πελασγικό Άργος (= η Θεσσαλία) με αρχηγό το Δώρο (απ΄ όπου και η ονομασία «Δωριείς») φεύγουν
και πάνε στις πλαγιές της Όσας και του Ολύμπου, στην περιοχή που αρχικά λέγονταν «Εστιώτιδα» και
μετά μετονομάστηκε σε «Δωρίδα». Από εκεί μετά ένας μέρος από αυτούς με αρχηγό τον Τέκταμο ή
Τεκταφο (ήταν γιος του Δώρου του Έλληνα και παππούς του Μίνωα) φεύγουν και πάνε στην Κρήτη,
η οποία είχε πάθει μεγάλη ερήμωση από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και καταλαμβάνουν ένα
μέρος του νησιού. Για τον ίδιο λόγο και την ίδια εποχή ήρθαν στην Κρήτη από τη Θεσσαλία και
κάποιες φυλές των Αχαιών και των Πελασγών. Οι Δωριείς κατοίκησαν στα ανατολικά του νησιού, οι
Κύδωνες στα δυτικά, οι Ετεόκρητες στα νότια και οι υπόλοιποι στο εσωτερικό.
Γ. Σύμφωνα με το Στράβωνα οι Κύδωνες ήσαν αυτόχθονες Κρήτες και σύμφωνα με τους Παυσανία,
Πλάτωνα κ.α. ήσαν επήλυδες, δηλαδή μετανάστες που είχαν έρθει στο νησί από την Αρκαδία –
Γορτυνία της Πελοποννήσου (εξ ου και η Γόρτυνα της Κρήτης) και με αρχηγούς τους γιους: Κύδωνα,
Γόρτυ και Κατρέα του Τεγεάτη βασιλιά Λυκάονα και έκτισαν τις πόλεις που φέρουν το όνομά τους:
Κυδωνία, Γόρτυνα κ.α., κάτι που είναι και η αλήθεια, αφού αυτό απεικονίζεται και στα νομίσματά των
πόλεων αυτών.
«Ο Τέκταμος του Δώρου, του γιου του Έλληνα που ήταν γιος του Δευκαλίωνα, κατέπλευσε στην
Κρήτη μαζί με Αιολείς και Πελασγούς κι έγινε βασιλιάς του νησιού, παντρεύτηκε την κόρη του Κρηθέα κι
απόκτησε τον Αστέριο..». (Διόδωρος, 4, 60)
«Οι κάτοικοι, λοιπόν, της Κρήτης λένε πως οι αρχαιότεροι κάτοικοι στο νησί ήταν αυτόχθονες, οι
λεγόμενοι Ετεοκρήτες, των οποίων ο βασιλιάς, Κρής (Κρήτας) το όνομα, ανακάλυψε πολλά και πολύ
σημαντικά πράγματα στο νησί που είχαν τη δυνατότητα να ωφελήσουν την κοινωνική ζωή των
ανθρώπων…. ….. Πρώτοι, λοιπόν, απ’ όσους μνημονεύονται από την παράδοση, κατοίκησαν στην
περιοχή της Ίδης στην Κρήτη οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, όπως ονομάστηκαν...(Διόδωρος 5,64)
«Κατά τον Στάφυλο, ανατολικά της Κρήτης ζούνε οι Δωριείς, στα δυτικά οι Κύδωνες και στα νότια
οι Ετεοκρήτες, με οικισμό τους τον Πράσο, όπου βρίσκεται το ιερό του Δικταίου Δία. Οι υπόλοιποι είναι
πιο δυνατοί και κατέχουν τις πεδιάδες. Είναι εμφανές ότι Ετεοκρήτες και Κύδωνες είναι αυτόχθονες, ενώ οι
άλλοι Επήλυδες. Ο Άνδρων λέει ότι οι Επήλυδες Κρήτες ήρθαν από τη Θεσσαλία, από την περιοχή που
παλιά λεγόταν Δωρίδα και σήμερα Εσταιώτιδα. (Στράβων, Ι, ΙV 6 – 7)
«Λέγουσι δε και όσοι Τεγεάτου των παίδων ελείποντο μετοικήσαι σφας εκουσίως ες Κρήτην,
Κύδωνα και Αρχήδιον και Γόρτυνα’ και τούτων φασιν ονομασθήναι τας πόλεις Κυδωνίαν και Γόρτυνά τε
και Κατρέα. Κρήτες δε ουχ ομολογούντες τῳ Τεγεατών λόγῳ Κύ́δωνα μὲν Ακακαλλίδος θυγατρός Μίνω καὶ
Ερμού, Κατρέα δε φασιν εί̃ναι Μίνω, τον δε Γό́ρτυνα Ραδαμάνθυος. ες δε αυτόν Ραδάμανθυν Ομήρου μεν
εστιν εν Πρωτέως προς Μενέλαον λόγοις ως ες τὸ πεδίον ή́ξοι Μενέλαος τὸ Ηλυσιον, πρότερον δε ετι
Ραδάμανθυν ενταυθα ηκειν: Κιναίθων δε εν τοις έπεσιν εποίησεν <ως> Ραδάμανθυς μεν Ηφαίστου,
Ήφαιστος δε είη Ταλω, Ταλων δε είναι Κρητος παιδα. οι μεν δη Ελλήνων λόγοι διάφοροι τα πλέονα καὶ
ουχ ή́κιστα επι τοις γενεσίν εισι..» (Παυσανίας Αρκαδικά, VIII, 53, 4 - 6).
«Όσο για τους υπόλοιπους Έλληνες, φαντάζομαι οι Πελοποννήσιοι θα γίνουν πρόθυμα δεκτοί.
Όπως είπες πριν από λίγο υπάρχουν ανάμεσά μας πολλοί Αργίτες, αλλά και οι Γορτύνιοι, η πιο
φημισμένη φυλή, αφού είναι μετανάστες από την ονομαστή Γόρτυνα της Πελοποννήσου…» (Πλάτων Νόμοι
Δ, 708)
Α) Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι απ΄όπου κατάγονται οι Ετεόκρητες ήσαν για άλλους 5 για άλλους 10 και για
άλλους 100. Ο Παυσανίας λέει ότι ήσαν πέντε, οι εξής: ο Ίδας, ο Ιάσιος, ο Ηρακλής, ο Επιμήδης και
ο Παιώνιος, πρβ:
«Όταν γεννήθηκε ο Δίας, η Ρέα ανέθεσε τη φύλαξη του παιδιού στους Δακτύλους της Ίδης, οι
οποίοι λέγονταν και Κουρήτες και είχαν έρθει από την Ίδη της Κρήτης. Αυτοί ήσαν ο Ηρακλής, ο Παιώνιος,
ο Επιμήδης, ο Ίδας και ο Ιάσιος. Ο Ηρακλής που ήταν και μεγαλύτερος έβαλε τους αδελφούς του,
κάνοντας ένα αστείο, να τρέξουν σε αγώνα και στεφάνωσε το νικητή με κλαδί αγριελιάς, που την είχαν
τόσο άφθονη, ώστε στοίβαζαν φρεσκοκομμένα φύλλα και τα έστρωναν, για να κοιμούνται..» (Παυσανίας
«Ηλιακά», Α, 5 - 8 )
«Λένε πως ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι οι πρώτοι κάτοικοι στους πρόποδες της Ίδης. Πόδες
λέγονται οι πρόποδες και κορυφές, οι μύτες των βουνών. Οι διάφορες κορυφές της Ίδης, που ήταν όλες
αφιερωμένες στη μητέρα των θεών (τη Ρέα), λέγονταν Δάκτυλοι. Ο Σοφοκλής θεωρεί πως οι πρώτοι πέντε
ήσαν αρσενικοί. Εφηύραν το σίδερο και το κατεργάστηκαν πρώτοι, καθώς και πολλά ακόμη χρήσιμα στη
ζωή πράγματα. Πέντε ήταν και οι αδελφές τους. Από τον αριθμό τους ονομάστηκαν Δάκτυλοι. Άλλοι τους
λένε αλλιώς, ενώνοντας τα δύσκολα με τα δύσκολα και θέτουν διάφορα ονόματα: Κέλμη, Δαμνασέα,
Ηρακλή και Ακμονα. Αλλοι τους θεωρούν εντόπιους από την Ίδη, άλλοι αποίκους. Πάντως συμφωνούν ότι
αυτοί πρώτοι δούλεψαν το σίδερο στην Ίδη. Όλοι τους θεωρούν μάγους και υπηρέτες της Μητέρας των
θεών που έφτασαν να ζουν στην Φρυγία, στην Ίδη. Λένε την Τρωάδα Φρυγία, επειδή Φρύγες επικράτησαν
στην περιοχή, αφού ζούσαν και κοντά, τότε που αλώθηκε η Τροία. Υπονοούν μάλιστα πως απόγονοι των
Ιδαίων Δακτύλων είναι οι Κουρήτες και οι Κορυβάντες. Οι πρώτοι εκατό που γεννήθηκαν στην Κρήτη
ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι. Απόγονοί τους αναφέρονται εννέα Κουρήτες. Ο καθένας τους έκανε δέκα
παιδιά, τους Ιδαίους Δακτύλους…» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 473, ΙΙΙ, 22)
Β) Περισσότερα για τους αρχαίους κατοίκους της Κρήτης βλέπε στο βιβλίο: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ,
Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ.
Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ Κ(ΟΥ)ΡΗΤΕΣ - ΚΡΗΤΕΣ
Οι πρώτοι κάτοικοι της Κρήτης, όπως είδαμε πιο πριν, ονομάζονταν «Ιδαίοι» (Δάκτυλοι)», επειδή
κατοικούσαν στους Δακτύλους (= οι πρόποδες ή οι κορφές) της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της
Κρήτης και «Κουρήτες», επειδή επικούρησαν στη γέννηση και ανατροφή του Δία στο βουνό Δίκτη
της οροσειράς Ίδη ή Ιδαία όρη της Κρήτης. Επομένως, αφού οι κάτοικοι της Κρήτης λέγονταν αρχικά
«Ιδαίοι Δάκτυλοι ή «Κουρήτες» και μετά «Κρήτες», άρα το όνομα «Κρήτες» προήλθει από σύντμηση
του ονόματος «Κ(ου)ρήτες» > Κρήτες, κάτι που:
Α) Πιστοποιείται και από το ότι η ονομασία της Κρήτης και των Κρητών στην Παλαιά Διαθήκη,
λέγεται χωρίς σύντμηση, δηλαδή: Κερετιμ – Κερεθαίοι ή Χερεαίοι = η Κρήτη και οι Κρηταίοι.
Β) Υπονοείται στους μύθους. Ο Διόδωρος βίβλος 3, 71) αναφέρει ότι η Κρήτη ονομάζονταν αρχικά
Ιδαία και ο Δίας την μετονόμασε σε Κρήτη προς χάρη της γυναίκα τους Κρήτης, που ήταν και κόρη
ενός των Κουρήτων. Ο Αρριανός (Βιθυνιακά) και Eustath. ad Dionys. 498, p310,29 Αρριανός (70Μ)
αναφέρει ότι η Κρήτη ονομάστηκε έτσι από το βασιλιά Κρήτα: «δέ φησί Κρής, ού Κρήτη επώνυμος, ο
τόν Δία κρύψας εν όρει Δικταίω, ότε Κρόνος εμάστευεν εθέλων αφανίσαι αυτόν.
Ετυμολογικά η ονομασία «Κουρήτες» παράγεται από το θέμα των λέξεων: «κούρος» (κούρος = ο
γιος, ο νέος, ο διατρεφόμενος και Κούρος = ο Δίας, σε νεανική ηλικία, ως γιος του Κρόνου ), «κούρη
ή κόρη» (= η νέα, το κορίτσι), οι οποίες είναι συγγενείς λέξεις με τις: κορός > χορός, (επι)-κουρώ,
(νεω)κόρος, (επί)κουρος, κείρω > κούρος, κουρέας κ.α. Στα λατινικά: couro,ae = επιμελούμαι,
φροντίζω τινός, couro,onis = o κύρης, ceres,eris = τρέφειν, πληρούμαι, χορταίνω…. Στην Κρητική
διάλεκτο κοράσια = τα παιδιά της Κρήτης, «Κουρήτες» = κουραδιάρηδες = οι κουροτρόφοι, οι
άνθρωποι που διαθέτουν κουράδι (= το κοπάδι) = αυτοί διέθεσαν την αίγαγρο Αμάλθεια για να
βυζαίνει ο Δίας.
ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ
CRETA, CRETE ΚΑΙ CANDIA
Οι Λατίνοι (Ρωμαίοι κ.α.) ονόμαζαν την Κρήτη, όπως και οι Έλληνες, δηλαδή: Creta,ae ή Crete,es =
Κρήτη,ης απ΄ όπου και στα αγγλικά Crete, cretan = Κρήτη, Κρητικός. Στα λατινικά επίσης: Cress,etis
και Cressa,ae, = Κρής και Κρήσσα, cretaeus,a,um = Cresssius,a,um = Κρητικός, ιά,ό. Cretensis,e =
Κρητικός, cretis,idis = Κρήσσα,.. Η Κρήτη από τους Βενετούς ονομάζονταν candia, που ετυμολογιά
σχετίζεται με τα: candeo,ui,ere = λευκανθίζω, λευκαίνω, λευκός, λευκαυγής…., canditus marmor =
λευκό μάρμαρο, candido, candidezza, candore…. κ.α. Αυτό επειδή η ονομασία Candia είναι
συνώνυμη της ονομασίας creta,ae = η κρητίς (ή κρηπίς), δηλαδή o γύψος, η λευκή γη, το ψιμμύθιον,
κεραμική γη…., πρβ και: Cressius nota = σημείωση δια κρητίδος, cretosus = Κρητικώδης,
αργιλώδης, ο λευκός, cretula = το λευκό χρώμα. … Το λατινικό «creta» και το βενετσιάνικο «candia»
= η νήσος Κρήτη ή η κρητίς (άργιλος ή γύψος) προήλθε από το Κρήτη, κάτι ως και τα Μαγνησία >
μαγνήτης, Κίμωλος > κιμωλία… Παράβαλε και «Λευκά όρη = η δυτική οροσειρά της Κρήτης.
1) Το όνομα «Ιδαία» είναι ουσιαστικό από το επίθετο «ιδαίος,α,ο» και κείνο από το ουσιαστικό «η
Ίδη» = η οροσειρά «Ιδαία όρη», που, σύμφωνα με τους σημερινούς λεξικογράφους, σημαίνει τα
σύδενδρα όρη (από το «ίδα ή ιδη» = το δέντρο ή το ξύλο), κάτι όμως μη βεβαιωμένο. Το όνομα «Ίδη
ή Ιδαία όρη» πρέπει να σχετίζεται με τις λέξεις «ΔΕΟΣ» > ΔΕΥΣ – ΖΕΥΣ και το δέος > θέος και θεός,
Δέος = το αίσθημα που προκαλείται από τη θέα.
2) Στην Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα με την μετάφραση των Εβδομήντα και του Ν. Βάμβα, οι Κρήτες
άποικοι στην Παλαιστίνη λέγονταν πότε «Κρήτες» και πότε «Κερετιείμ ή Χερεθαίοι» και όχι
Φιλισταίοι ή Καφθοριείς, όπως λένε μερικοί. Καφθορ και Καφθοριείμ είναι η Καπαδοκία και οι
Καππαδόκες, ενώ οι Φιλισταίοι ήταν ένας εβραϊκός λαός που το μόνο κοινό που είχε με τους Κρήτες
ήταν το ότι και αυτοί ήσαν αλλόθρησκοι και μισθοφόροι.
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΔΙΟΣ
Ή ΔΙΚΤΑΙΟ Ή ΙΔΑΙΟ ΑΝΤΡΟ
Το σπήλαιο του Διός (ή Δικταίο ή Ιδαίο Άντρο) βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του όρους η
Δίκτη και συγκεκριμένα άνωθεν του σημερινού χωριού με το όνομα Ψυχρό στο Δήμο Οροπεδίου
Λασιθίου Κρήτης, 1020μ. υψόμετρο. Στο σπήλαιο αυτό, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές (βλέπε
πίνακα):
1) Η θεά Ρέα γέννησε το Δία, κάτι όπως η Παναγία γέννησε το Χριστό στο σπήλαιο της Βηθλεέμ, και
στη συνέχεια τον άφησε εκεί να τον αναθρέψουν οι Δικταίοι Κουρήτες κρυφά από τον πατέρα του τον
Κρόνο.
2) Η νύμφη Αγχιάλη γέννησε τους Ιδαίους Δάκτυλους.
3) Ο Μίνωας έρχονταν κάθε εννιά ή κατ’ άλλους κάθε χρόνο και συναντούσε τον πατέρα του το Δία
προκειμένου να του υπαγορεύει τις σοφές εντολές του και κείνος για να τις κάνει νόμους στους
ανθρώπους, κάτι όπως ο Μωυσής στο όρος Σινά.
4) Ο Δίας κοιμήθηκε ερωτικά με την Ευρώπη, την οποία είχε απαγάγει από τη Φοινίκη,
5) Κατοικούσαν οι Αρπυιες.
6) Αποκοιμήθηκε για πάρα πολλά έτη (κάπου 57) ο σοφός ή προφήτης και μάντης Επιμενίδης.
ΟΙ ΑΡΠΥΙΕΣ
Ο Απολλώνιος Ρόδιος αναφέρει ότι στο σπήλαιο της Δίκτης κατοικούσαν και οι Άρπιες, οι οποίες
ήσαν τρία αρπακτικά (απ΄όπου και «άρπυιες» ) πουλιά με κεφάλι γυναίκας και οι οποίες ονομάζονταν:
Αελλώ (= θυελλώδης), Ωκυπέτη (= γοργόφτερη) και Κελαινώ (= σκοτεινή) που βασάνιζαν με εντολή
του Απόλλωνα το βασιλιά της Θράκης Φινέα, επειδή έκανε κατάχρηση των μαντικών του ιδιοτήτων.
Όταν οι Αργοναύτες έφθασαν στη Θράκη, τις καταδίωξαν οι γιοι του Βορέα Ζήτης και Κάλαϊ, για να
απαλλάξουν το Φινέα από το μαρτύριο.
«Τότε οι Άρπυιες κι η Ίριδα χωριστήκανε,
κι αυτές πήγανε στη σπηλιά τους
στην Κρήτη του Μίνωα,
ενώ εκείνη γύρισε στον Όλυμπο,
πετώντας με τα γρήγορα φτερά της». (Απολλώνιος Αργοναυτικά Β 298 – 300)
Ο Ζήτης τους είπε πόσο μακριά
κυνήγησαν τις ‘Αρπυες,
πώς εμπόδισε η Ίριδα να τις σκοτώσουν,
πώς η ευμενή θεά τους έδωσε όρκους
και πως αυτές κρύφτηκαν από το φόβο τους
στο βαθύ σπήλαιο της απόκρημνης Δίκτης… (Αργοναυτικά Β, 433-434),
Ο ΕΠΙΜΕΝΙΔΗΣ Ο ΚΡΗΤΑΣ
Ο Επιμενίδης, σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο («Επιμενίδης», Τόμος Ι, 1- 13 και 109 – 115), ήταν
γιος του Φαιστίου (ο Φαίστιος ήταν ένας από τους γιους του Ηρακλή, ο οποίος, σύμφωνα με ένα μύθο, ίδρυσε
την πόλη της Φαιστού και γι αυτό πολλοί λένε ότι ο Επιμενίδης ήταν από τη Φαιστό). Όμως μερικοί λένε ότι
ήταν γιος του Δωσιάδη και άλλοι του Αγήσαρχου και κατάγονταν από την Κνωσό της Κρήτης, αν και
δε του φαινόταν γιατί είχε μακριά μαλλιά. Μια μέρα που έψαχνε ένα αρνί μπήκε σε μια σπηλιά και
εκεί κουρασμένος, όπως ήταν, κοιμήθηκε για 57 χρόνια και όταν ξύπνησε άρχισε να ψάχνει πάλι για το
αρνί. Πέθανε σε ηλικία 157 ετών, όμως οι Κρήτες λένε 299. Κλήθηκε από τους Αθηναίους την 46
Ολυμπιάδα και έκανε καθαρμό. Έγραψε βιβλία για τους Κουρήτες, για το Μίνωα , μια επιστολή, που
την αναφέρει ο Λαέρτιος, προς το Σόλωνα με περιεχόμενο το πολίτευμα που καθόρισε ο Μίνωας κ.α.
Αναφέρει επίσης ότι ο Επιμενίδης θεωρούνταν ένας από τους 11 σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και
επίσης ότι οι Κρήτες και οι Σπαρτιάτες τιμούσαν τον Επιμενίδη για τις μαντικές του ικανότητες (είχε
προβλέψει και την ήττα των Σπαρτιατών από τους Αρκάδες) και οι Αθηναίοι, επειδή έκανε καθαρμό
και ιερό στην πόλη τους και γιατί βοήθησε το Σόλωνα να εκμινωίσει τη νομοθεσία των Αθηναίων κ.α.
Ο Πλούταρχος, σχετικά με τον Επιμενίδη, αναφέρει τα εξής: «Κάλεσε τότε (ο Σόλων) τον Επιμενίδη
από τη Φαιστό της Κρήτης, που μερικοί τον θεωρούν έναν από τους επτά σοφούς (αντί για τον
Περίανδρο). Είχε τη φήμη πως ήταν αγαπημένος των θεών και σοφός στην ιερή τέχνη της θεοληψίας
και των μυστηρίων, γι αυτό και οι σύγχρονοί του πίστευαν πως ήταν γιος της νύμφης Βλάστης και τον
έλεγαν νέο Κουρήτα. Όταν ήρθε στην Αθήνα γνωρίστηκε με το Σόλωνα και τον βοήθησε πολύ στην
προεργασία της νομοθεσίας του. Απλοποίησε τους νόμους τους σχετικούς με τις ιερές τελετές, έκαμε
πιο ήπιους τους νόμους που αφορούσαν τα πένθη, επιτρέπονταν μόνο ορισμένες θυσίες στους νεκρούς
και καταργώντας τις άγριες και βαρβαρικές συνήθειες που επικρατούσαν προηγούμενα ….
(Πλούταρχος, Σόλων 11 - 12)
Κατά το λεξικό του Σούδα, ο Επιμενίδης γεννήθηκε το 659 π.Χ., έγραψε «επικώς και καταλογάδην
μυστήρια, καθαρμούς και άλλα αινιγματώδη» συγγράμματα, τα εξής: Κουρητών και Κορυβάντων
γένεσις και θεογονία σε 5000 στίχους. Αργούς ναυπηγία και Ιάσονος εις Κόλχους απόπλους σε 6500
στίχους, Περί θυσιών και της εν Κρήτη πολιτείας σε πεζό λόγο, Περί Μίνω και Ραδαμάνθυος σε 4000
στίχους
Ο ΜΙΝΩΑΣ ΚΑΙ
ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΑΝΤΡΟ
Ο Πλάτωνας (Μίνως) εγκωμιάζοντας το Μίνωα αναφέρει τα εξής: «Θα σου πω λοιπόν και για το
Μίνωα, πώς τον εγκωμιάζουν ο Όμηρος και ο Ησίοδος, για να μην αμαρτάνεις με τα λόγια εσύ, που
είσαι άνθρωπος και γιος ανθρώπου, απέναντι σε ήρωα, γιο του Δία. Ο Όμηρος λοιπόν λέει ότι στην
Κρήτη υπάρχουν ενενήντα πόλεις, στις οποίες, ανήκει και η Κνωσός, μεγάλη πόλη, όπου ο Μίνωας
βασίλευε, ο κάθε εννιά χρόνια συνομιλητής του μεγάλου Δία. Αυτό είναι λοιπόν το εγκώμιο του
Ομήρου για το Μίνωα, διατυπωμένο με συντομία, τέτοιο που δεν έκανε ο Όμηρος για κανένα ήρωα.
……. Εξάλλου το γεγονός ότι ο Δίας μόνον αυτό από τα παιδιά του εκπαίδευσε είναι έπαινος
υπέρβλητος – γιατί αυτό σημαίνει ο στίχος: βασίλευε, ο κάθε εννιά χρόνια συνομιλητής του μεγάλου
Δία («εννέωρος βασίλευε Διός μεγάλου οαριστής») …….. Πήγαινε λοιπόν ο Μίνωας κάθε εννιά
χρόνια κι έμεινε ένα χρόνο στη σπηλιά του Δία, από τη μια για να μάθει και από την άλλη για να δείξει
τι είχε μάθει από τον Δία την προηγούμενη φορά.» (Πλάτων, Μίνως, 319 – 320)
Το ως άνω σπήλαιο του Δία είναι βεβαίως το Δικταίο ‘Αντρο, όπως αναφέρει και ο Ύμνος στο
«Μεγιστο Κούρο» (βλέπε πιο κάτω), αλλά και ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσευς, πρβ: «...Ομιλητής έφη
γενέσθαι του Διός και φοιτών (ο Μίνως) εις το Δικταίο Όρος, εν ω τραφήναι τον Δία μυθολογούσιν οι
Κρήτες υπό των Κουρήτων έτι νεογνόν όντα, κατέβαινεν εις το ιερόν ‘Αντρο και τους νόμους εκεί
συνθείς εκόμιζεν, ους απέφαινεν παρά του Διός λαμβάνειν...». (Διονύσιος Αλικαρνασεύς)
ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΙΕΡΟ
Αυτά που είδαμε πιο πριν να αναφέρουν ο Πλάτωνας και ο Διονύσιος Αλικαρνασσευς, σχετικά με τη
φοίτηση του Μίνωα στο Δικταίο ‘Αντρο, αναφέρει και η δέηση στο Μέγιστο Κούρο» ( κούρος = ο
γιος, εδώ ο μεγάλος γιος του Κρόνου = ο Δίας) που είναι χαραγμένη σε δωρική διάλεκτο πάνω σε
μια πλάκα που βρέθηκε στο Παλαίκαστρο της Σητείας Κρήτης. Η περιοχή αυτή ανήκε στην αρχαία
πόλη Πραισό, όπου υπήρχε το ιερό του Δικταίου Δία, όπως μας πληροφορεί ο Στράβωνας πρβ:
«τούτων φησί Στάφυλος το μεν προς έω Δωριείς κατέχειν, το δε δυσμικόν Κύδωνας, το δε νότιον
Ετεόκρητας, ων είναι πολίχνιον Πράσον, όπου το του Δικταίου Διός ιερόν· τους μεν ουν Ετεόκρητας
και Κύδωνας αυτόχθονας υπάρξαι εικός, τους δε λοιπούς επήλυδας, ....» (Στράβων 10.475)
Η ΔΕΗΣΗ-ΥΜΝΟΣ ΣΤΟ
«ΜΕΓΙΣΤΟ ΚΟΥΡΟ»
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες
Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε
Κρόνιε, παγκρατές γάνους, από τους άλλους (θεούς).
βέβακες δαιμόνων αγώμενος. Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες), έρχεσαι κάθε
χρόνο στη Δίκτη
Δίκταν ές ενιαυτόν έρπε
και ψάλλομε τον ύμνο σου
και γέγαθι μολπά κτυπώντας τις άρπες,
ταν τοι κρέκομεν πακτίσι συγχωνεύοντας τον ήχο τους, με τον ήχο των αυλών,
μείξαντες αμ΄ αυλοίσιν, και ψάλλομε αυτόν
και στάντες αείδομεν τεόν γύρω από το βωμό σου, τον περιφραγμένο καλά.
αμφί βωμόν ευερκή. Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες
γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε
Ιώ. Μέγιστε Κούρε, Χαίρε μοι από τους άλλους (θεούς).
Κρόνιε, παγκρατές γάνους, Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες) έρχεσαι κάθε
χρόνο στη Δίκτη.
βέβακες δαιμόνων αγώμενος
Την εποχή των βρύων, κατά την οποία
Δίκταν ές ενιαυτόν.
δικαιοσύνη κατέχει τους ανθρώπους,
Ωραι Δε βρύον κατήτος
αλλά και στεφανώνω
και βροτούς Δίκα κατήχε
την ευδαίμονα Ειρήνη.
άλλα τε θνατ΄ ‘αμφεπε ζω
α φίλολβος Ειρήνα.
γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε

Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι
από τους άλλους (θεούς).
Κρόνιε, παγκρατές γάνους,
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες),έρχεσαι κάθε
βέβακες δαιμόνων αγώμενος χρόνο στη Δίκτη.
Δίκταν ες ενιαυτόν. Βοήθησε να αυξάνεται η οικογένεια.
Αμών θόρε κ΄ ες δέμνια και πλούσια μαλλιά να έχουν τα πρόβατα ,
και θορ΄ εύποκ΄ ες ποίμνια και πολύ καρπό τα σπαρτά,
κ΄ ες λήϊα καρπών θόρε και ευνοϊκοί άνεμοι στα ταξίδια που πραγματοποιούνται.
κ΄ ες τελεσφόρους αύρας.
Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε
Κρόνιε, παγκρατές γάνους, από τους άλλους (θεούς).
βέβακες δαιμόνων αγώμενος Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες), έρχεσαι κάθε
χρόνο στη Δίκτη.
Δίκταν ες ενιαυτόν.
Θόρε κ΄ ες πόληας αμών Βοήθα τις πόλεις
κ΄ ες ποντοφόρας νάας και τα πλοία που πλέουν στους πόντους.
Θόρε κ΄ ες νέους πολείτας Βοήθα να έχει αρκετούς νέους η πόλη,
Θόρε κ΄ ες Θέμιν κλειτάν. βοήθα και τη δικαιοσύνη στην ένδοξο πόλη.
Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ
ΛΥΚΤΟΣ ή ΛΥΤΤΟΣ
Ο Στέφανος Βυζάντιος, σχετικά με την αρχαία πόλη Λύκτο ή Λύττο, αναφέρει: «Η Λύκτος είναι πόλη
της Κρήτης, η οποία πήρε το όνομά της από τον Λύκτο, τον Λυκάονα. Μερικοί πιστεύουν ότι πήρε
αυτό το όνομα επειδή βρίσκεται σε υψηλό τόπο. Το εθνικό είναι Λύκτιος και το θηλυκό Λυκτηίς»
Ο Onorio Belli (γιατρός του Γενικού Προβλεπτή των Ενετών Alvise Antonio Grimani) σε επιστολή
του με ημερομηνία 11η Οκτωβρίου 1586, σχετικά με την αρχαία πόλη Λύττο, αναφέρει: «Η πόλη αυτή
της Λύττου ήταν κτισμένη πάνω σε ένα ύψωμα με διάφορες κορυφές και είχε ελάχιστο επίπεδο
έδαφος, και πάντοτε ανέβαιναν και κατέβαιναν…... Εκεί βρήκα επίσης πολλές επιτύμβιες επιγραφές
που έχετε δει από τις οποίες βγαίνει ότι αν και, όπως λέει ο Πολύβιος, εκείνοι της Κνωσού και της
Γόρτυνας κατέστρεψαν αυτή την πόλη, όμως φαίνεται πως στον καιρό του Τραϊανού, του Αδριανού
και του Ματίντιε αυτή άνθισε πολύ. Η πόλη αυτή είναι μακριά από τη βόρεια θάλασσα δώδεκα ή
δεκατέσσερα μίλια. Στη θάλασσα αυτή μια άλλη πόλη, που ονομαζόταν Χερρόνησος και τώρα λέγεται
Χερσόνησος. Αυτή ήταν λιμάνι για τα πλοία της Λύττου…… Το υδραγωγείο αυτό άρχιζε τέσσερα ή
πέντε μίλια πάνω από τη Λύττο και έπαιρνε το νερό μιας πηγής των πολύ ψηλών βουνών που
λέγονται Λασίθι και το διοχέτευε πρώτα στη Λύττο κι έπειτα στη Χερσόνησο..» (Onorio Belli,
Bibliotera Ambrosiana Μilano)
Ο Κάρολος Σίτλ (σχολιαστής και υπεύθυνος έκδοσης της Θεογονίας του Ησιόδου που εκδόθηκε από
τον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο της Κωνσταντινούπολης το έτος 1889) αναφέρει: «Λύκτον,
Λύκτος, ην οι επιχώριοι ωνόμαζον Λύττον, ην η μεγίστη πόλις της προς ανατολάς Κρήτης, κειμένη
επί της παρασπάδος της Δικταίας Ίδης πλησίον του χωρίου Ξυδίων».
ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΑΝΤΡΟ, ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΙΕΡΟ
ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ
Σύμφωνα με το φυσικό και πρ. πρόεδρο της Σπηλαιολογικής Εταιρείας Κρήτης Ελ. Κ. Πλατάκη («Το
σπήλαιο της γεννήσεως του Κρηταγενούς Διός», Αμάλθεια τ. 27, 1976): «Ο τόπος της γεννήσεως του
Διός εν Κρήτη δεν καθορίζεται σαφώς από των αρχαίων συγγραφέων, μεταξύ των οποίων επικρατεί
σχεδόν πλήρης σύγχυσις. Άλλοι τον φέρουν γεννηθέντα εν Ίδη και άλλοι εν Δίκτη (την οποίαν ως επί
το πολύ συγχέουν με την Ίδη ή δεν καθορίζουν σαφώς) και έτεροι συσχετίζουν την γέννησην αυτού με
ιερόν του ιδίου θεού πλησίον της Πραισού. Μέχρι προ τινός επιστευετο, ότι το σπήλαιον της κατά τον
μύθον γεννήσεως του Διός είναι το άνωθεν του Ψυχρού Λασιθίου τοιούτον, το από του τέλους του π.
αιώνος κ.ε. καλούμενον Δικταίον ‘Αντρον. Η εσφαλμένη αύτη άποψη ήτο φυσικόν να διατυπωθή, αφ’
ού πολλοί αρχαίοι συγγραφείς, έστω και ασαφώς εν πολλοίς ομιλούν εν προκειμένω περί της Δίκτης, η
οποία κατά περίεργον τρόπον εταυτίσθη από των αρχών του αιώνος μας με τα μεταξύ Λασιθίου,
Βιάννου και Ιεράπετρας όρη, ενώ η Δίκτη των Αρχαίων τοποθετείται πολύ ανατολικότερα, εις την
περιοχήν της Σητείας.»
Ωστόσο όλα αυτά δεν ευσταθούν, αφού:

1) Ο Στράβωνας αναφέρει ότι στην περιοχή της Σητείας (στην πόλη Πραισό) βρισκόταν ένα από τα
ιερά του Δία και όχι το σπήλαιο γέννησης ή ανατροφής του Δία, πρβ
«το δε νότιον Ετεόκρητας, ων είναι πολίχνιον Πράσον, όπου το του Δικταίου Διός ιερόν, ....»
(Στράβων 10.475)
2) Τα κείμενα επί εποχής Ενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας (βλέπε π.χ.: τους χάρτες και τις εκθέσεις
του Fr. Basilicata το 1612 μ.Χ., του Onorio Belli το 1586 μ.Χ., τα Τούρκικα Αρχεία του Ν. Σταυρινίδη
κ.α.), τοποθετούν τη Δίκτη εκεί όπου είναι και σήμερα, δηλαδή μεταξύ Λασιθίου (Lasiti) και
Ιεράπυτνας (= Ιεράπετρας) και ταυτόχρονα αναφέρουν ότι ο τόπος της Δίκτης σήμερα λέγεται
«Λασίτι» (βενετσιάνικα LASSITI), τοπικά «Λασίθι» (στη Χάρτα του Ρήγα επίσης ονομάζεται
«Λασίτι»), καθώς και ότι το Λασίθι βρίσκεται κοντά στην περιοχή της Λύττου, πρβ π.χ.:
«Δίκτον, μέρος της Ίδης οι άλλοι εκτός του Αρατου (Φαινόμενα 33) καλούσιν Δίκτην, καθ’ υμάς δε
λέγεται Λασίθι ή Λασιθιώτικα βουνά. Επί το ‘Αντρον τούτο, ο προσαγορεύετο Δικταίο ή και Ιδαίον,
πάλαι ποτέ εφοίτουν πολλοί προσκυνηταί» (Κ. Σιτλ , σχόλια στη Θεογονία του Ησιόδου,
Κωνσταντινούπολη 1889 μ.Χ.)
Μόνο η Γεωγραφία του Μητροπολίτη Μελετίου (εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1728 και
επανεκδόθηκε από άλλους αυτούσια και από άλλους λίγο παραποιημένα, όπως από τον ιερομόναχο
Δανιήλ το 1791, τον Άνθιμο Γαζή το 1807 κ.α.) αναφέρει ότι ο Δίας γεννήθηκε στη Δίκτη και
ανατράφηκε στην Ίδη. Σύμφωνα με την ίδια Γεωγραφία στη Δίκτη υπάρχει ένα σπήλαιο και λέγεται
Δικταίο άντρο, καθώς και ένα άλλο στο νησί (λέει στο νησί και όχι στην Ίδη) που λέγεται «Ιδαίον»
χωρίς να αναφέρει ότι εκεί έγινε η ανατροφή του Δία, πρβ:
«Όρη ονομαστά της Κρήτης είναι η Δίκτη το οποίον, και Δικταίο λέγεται, κλειθέν ούτως
από του εκεί τεχθείναι τον Δία, ή από των αλιευτικών δικτύων. Κείται μεταξύ του Ιδαίου
όρους, και του Σαμωνίου άκρου, του οποίου αι κορυφαί λου και ούτω πόρρωθεν
φαίνονται, ώστε εις τους πλέοντας παριστάνονται ωσάν νεφέλαι. Τούτου η κειμένη άκρα
κατά το Λυβικόν Πέλαγος είναι διάσημος, εις την οποίαν ίστατο ποτέ άγαλμα του Διός
αγένειον. Είναι εις αυτό το όρος και σπήλαιον Δικταίο καλούμενον. Η Ίδη, και Ίδα
δωρικώς, και Ιδαίον, κληθέν ούτως, ότι εξ αυτού είναι δυνατόν να ίδη τινάς τα πέριξ.
Απ΄αυτού του όρους, βλέπει άνθρωπος τον ήλιον, προτού ν’ ανέβη εις τον Ορίζοντα. εις
αυτό ανετράφη ο Ζεύς, όθεν και Ιδαίος ονομάζεται. Οι ποιηταί εκ τούτου του όρους
ειώθασι και παν όρος Ιδίω καλείν. είναι και ‘Αντρον εν ταύτη τη νήσω Ιδαίον
καλούμενον.» (ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΕΛΕΤΙΟΥ, Βενετία 1728)
1) Η ετυμολογία: «Ίδη και Ίδα δωρικώς = είναι δυνατόν να ίδη…. απ΄ όπου και Ιδαίος κλπ» που
βλέπουμε να αναφέρεται πιο πάνω δεν την έχουμε συναντήσει σε κανένα αρχαίο συγγραφέα. Η
ετυμολογία της Δίκτης από τα αλιευτικά δίκτυα («των αλιευτικών δικτύων») είναι παρμένη από τον
Καλλίμαχο, για την οποία ο Στράβωνας και ο Διόδωρος, όπως είδαμε πιο πριν, αναφέρουν ότι δεν είναι
σωστή.
2) Η ονομασία «η Ίδη», όπως είδαμε στα προηγούμενα, είναι άλλη ονομασία του όρους που στην
Κρήτη λέγεται «η Δίκτη» ή σωστότερα με την ονομασία Ίδη ή Ιδαία όρη ονομάζεται η οροσειρά στην
οποία ανήκει και η Δίκτη όπου συγκεκριμένα μυθολογείται η γέννηση του Δία.
3) Σε κανένα αρχαίο κείμενο δεν έχουμε δει να αναφέρεται η ονομασία «Ίδη ή Ψηλορείτης», ενώ επί
Ενετοκρατίας και στο Χάρτη της απογραφής του Λασιθίου (LASSITI) που συνέταξε ο Fr Basilicata
το 1612 για λογαριασμό της Ενετίας (βλέπε τη γκραβούρα του Fr Basilicata με το όνομα LASSITI
CAMPAGNA) με το όνομα ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ (PSILORITI) ονομάζεται η κορφή της Δίκτης που
σήμερα λέγεται Σπαθί. Το όρος μεταξύ Ν. Ρεθύμνης και Ν. Ηρακλείου στα αρχαία κείμενα δεν
αναφέρεται με το όνομα «Ίδη ή Ψηλορείτης», αλλά με το όνομα «Ιδαίον όρος», όπως είδαμε πιο πριν
να αναφέρουν ο Στράβων (Γεωγραφικά Ι’, c 475, ΙV 4), ο Άρατος (Φαινόμενα), το αρχαίο Μέγα
Ετυμολογικό Λεξικό κ.α.
Η ονομασία «Ψηλορείτης» αναφέρεται σε κείμενα στα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, χωρίς
όμως να αναφέρεται εκεί ταυτόχρονα και ότι στο όρος αυτό γεννήθηκε ή ανατράφηκε ο Δίας.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ
ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΗΓΕΣ
1. «oργισθείσα δε επί τούτοις Ρέα παραγίνεται μεν εις Κρήτη, οπηνίκα τον Δία εγκυμονούσα ετύγχανε, γεννά δε
εν τω άντρω της Δίκτης Δία και τούτον μεν δίδωσι τρέφεσθαι Κούρησι τε και ταις Μελισσέως παισί νύμφαις,
Αδραστεία τε και Ίδη. αύται μεν ούν τον παίδα έτρεφον τω της Αμαλθείας γάλακτι, οι δε Κούρητες ένοπλοι εν τω
άντρῳ το βρέφος φυλάσσοντες τοις δόρασι τας ασπίδας συνέκρουον, ίνα μη της του παιδός φωνης ο Κρόνος
ακούσῃ. Ρέα δε λίθον σπαργανώσασα δέδωκε Κρόνω καταπιείν ωςς τον γεγεννημένον παίδα. (Απολλόδωρος
Βιβλιοθήκη Α, 1, 7)
2. «ανθρωθέντα δ’ αυτόν (ο Δίας) φασι πρώτον πόλιν κτίσαι περί την Δίκταν, όπου και την
γένεσιν αυτού γενέσθαι μυθολογούσιν… (Διόδωρος Σικελιώτης (Βιβλιοθήκη Ιστορική 5 70, 1-
6)
«Περί ων και τον Άρατον συμφωνούντα τούτοις τεθεικέναι κατά την των άστρων
ποίησιν:
έμπαλιν εις ώμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε
Δικταίοι Κούρητες ότε κρόνον εψεύσαντο» (Διόδωρος Σικελιώτης βίβλος 4, 80)
3. «Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο, από το Δίκτον. Είρηται παρά το τέκω τίκτω τις
ούσα, από εκεί τεχθήναι τον Δία» ( Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό, 10ος αι.)
4. «Μυθεύουσιν εν Κρήτη γενέσθαι την Διός τέκνωσιν επί της Δίκτης, εν η και απόρρητος
γίνεται θυσία» (Αγαθοκλής)
5. «...Ομιλητής έφη γενέσθαι του Διός και φοιτών (ο Μίνως) εις το Δικταίο Όρος, εν ω
τραφήναι τον Δία μυθολογούσιν οι Κρήτες υπό των Κουρήτων έτι νεογνόν όντα, κατέβαινεν εις
το ιερόν ‘Αντρο και τους νόμους εκεί συνθείς εκόμιζεν, ους απέφαινεν παρά τους Διός
λαμβάνειν...». (Διονύσιος Αλικαρνασεύς)
6. «Αφίκετο ποτέ Αθήναζε Κρης ανήρ, όνομα Επιμενίδης, κομίζων λόγον ούτωσι ρηθέντα,
πιστευεσθαι χαλεπόν. Εν του Διός του Δικταίου τω άντρω κείμενος (Επιμενίδης) ύπνω βαθύ έτη
συχνά όναρ έφη εντυχείν αυτός θεοίς και Θεών λόγοις και αληθεία και δίκη τοιαύτα άττα
μυθολογών, ηνίττετο οίμαι ο Επιμενίδης» (Μάξιμος Τύριος: Λόγοι)
7.«είρεο Δικταίης κορυθαίολον ‘Αντρο ερίπνης,είρεο και Κορύβαντας, όπη ποτέ κούρος
αθύρων μαζόν Αμαλθείης κουροτρόφον αιγός αμέλγων» (Νοννος, Διονυσιακά ΧLVI, 14-17)
«Δικταίης δε λιπούσα σακέσπαλον ‘Αντρο ερίπνης, και λοχίην σπήλυγγα τελεσσιγόνοιο
θεαίνης» ( Διονυσιακά VIΙΙ, 178-17)
8. «οι δε τέως μακάρεσσι Θεοίς Τιτήσιν άνασσον,
όφρα Ζευς έτι κούρος, έτι φρεσί νήπια ειδώς,
Δικταίο ναίεεσκεν υπο σπέος, οι δε μιν ούπω
γηγενέες…” (Απολλώνιος, Αργοναυτικά, Α, 507 – 511)
«Οι μούνοι πλεόνων μοιρηγέται ηδέ πάρεδροι

Μητέρος Ιδαίης κεκληαται, όσσοι έασιν
Δάκτυλοι Ιδαίοι Κρηταιέες, ους ποτέ νύμφη
Αγχιάλη Δικταίο ανά σπέος, αμφοτέρησιν
δραξάμενη γαίης Οιαξιλίδος, εβλάστησε.»
(Απολλώνιος Αργοναυτικά Α 1125 – 1135)
«Ζήτης δ’ ιεμενοισιν ετ άσπετον εκ καματου

άσθμ αναφυσιόων, μετεφώνεεν όσον άπωθεν
ήλασαν , ηδ ως Ιρις ερύκακε τάσδαι δαίξαι
όρκιά τ’ ευμενέουσα θεά πόρεν, αι δ’ υπέδυσαν
δείματι Δικταίης περιωσίω ‘Αντρο ερίπνης.
(Απολλώνιος Ρόδιος Αργοναυτικά Β, 433 – 434),
9. «έμπαλιν εις όμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε
Δικταίοι Κούρητες ότε κρόνον εψεύσαντο»
( Άρατος Φαινόμενα 30 - 50)
10. «πέμψαν δ’ ες Λύκτον, Κρήτης ες πίονα δήμον.

Οππότ’ άρ οπλότατον παίδων ήμελλε τεκέσθαι,
Ζήνα μέγαν, τον μεν οι εδέξατο Γαία πελώρη,
Κρήτη εν ευρείη τραφέμεν ατιταλλέμεναί τε.
ένθα μιν ίκτο φέρουσα θοήν δια νύκτα μέλαιναν
πρώτην ες Δίκτον’ κρύψεν δε ε χερσί λαβούσα
άντρω εν ηλιβάτω ζαθέης υπό κεύθεσι Γαίης,
αιγαίω εν όρει πεπυκασμένω υλήεντι.
Τω δε σπαργανίσαντι μέγαν λίθον εγγυάλιξεν
Ουρανίδη μέγ’ άνακτι»……
(Θεογονία 476 –485, εκδόσεις: Συλλόγου Καθηγητών Κωνσταντινούπολης 1889,
Επιστημονικής Εταιρείας των Ελληνικών Γραμμάτων ΠΑΠΥΡΟΣ, έτους 1938 κ.α.)
11. «Περί ων και τον Άρατον συμφωνούντα τούτοις τεθεικέναι κατά την των άστρων
ποίησιν:
έμπαλιν εις ώμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε
Δικταίοι Κούρητες ότε κρόνον εψεύσαντο» (Διόδωρος, Βιβλιοθήκη Ιστορική 4, 80
12. «Ταύτα εκ Φοινίκης άχρι της Κρήτης εγένετο. Επεί δε επέβη τη νήσω ο μεν ταύρος
ουκέτι εφαίνετο, έπιλαβόμενος δε της χειρός ο Ζευς άπηγε την Ευρώπην, εις το Δικταίο ‘Αντρο,
ερυθριώσαν και κάτω ορώσαν. Ηπίστατο γαρ ήδη εφ' ότω άγοιτο».(Λ. Σαμωσατέας)
13. Ζηνός έοι τί κεν άλλο παρά σπονδήσιν αειδείν
λώιον, ή θεόν αυτόν, αεί μέγαν, αιέν άνακτα,
Πηλαγόνων ελατήρα, δικασπόλον ουρανίδηση;
Πώς και νιν, Δικταίο αείσομεν ηέ Λυκαίον; (Καλλίμαχος, ύμνος εις Δία, 4 – 6)
14. Στη μεγαλύτερη από τις σωζόμενες πινακίδες με Γραμμική γραφή Α’ της συλλογής Fp
της Κνωσού αναγράφεται Di-k(a)-tajo di(w)e που σημαίνει στον “Δικταίο Δία” (“Εισαγωγή στην
Γραμμική γραφή Α’ του J. Τ. ΗΟΟΚΕR)
15. Nunc age, naturas apibus quas Juppiter ipse addidit expedian, pro qua mercede canoros
Curetum sonitus crepitantiaque aera secutae Dictaeo caeli regem pavere sub antro.. (POPLIUS
VERGILIUS MARQ Γεωργικά ΙV, 149 – 152)
16. Ista enim, quantis non dedeceant poetam, summatim tamen et uno tantummodo
versiculo leviter attigit Vergilius, cum sic ait: Dictaeo caeli regem paverc sub antro.
(COLUMELLA, De re Rustica IX, II, 3)
ΤΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
(ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑ)
Το ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση της Κρήτης θεώρησε ότι το σπήλαιο γέννησης και
ανατροφής του Δία είναι το σπήλαιο άνωθεν του χωριού Ψυχρό στο Λασίθι και το έκανε αρχαιολογικό
χώρο βάζοντας μάλιστα και εισιτήριο.
Ωστόσο, επειδή μερικοί έλεγαν ότι δεν είναι αλήθεια ότι στο σπήλαιο αυτό γεννήθηκε ή ανατράφηκε
ο Δίας, ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Ευάγγελος Βενιζέλος με το αρ. ΥΠΠΟ/Γ.Υ./Κ.Ε./46/29.11.2000
έγγραφό του προς τη Βουλή των Ελλήνων, απαντώντας σε αναφορά του βουλευτή Λασιθίου κ. Μιχ.
Καρχιμάκη ( την οποία έκανε ύστερα από διαμαρτυρία του Συλλόγου Λασιθιωτών «Ο Δικταίος» επί
προεδρίας Α. Κρασανάκη για τους σημερινούς διεκδικητές του σπηλαίου γέννησης και ανατροφής του
Δία) αναφέρει επι λέξη τα εξής (βλέπε και εφημερίδα «Η Δίκτη», αρ. φύλλων 254 - 256, Δεκέμβριος
και Φεβρουάριος 2001 ): <<…Είναι γεγονός ότι ήδη από το τέλος του προηγούμενου αιώνα και από
τους ανασκαφείς του χώρου, το σπήλαιο Ψυχρού ταυτίστηκε με το αναφερόμενο από τη συντριπτική
πλειοψηφία αρχαίων πηγών σπήλαιο της γέννησης του Δία, το Δικταίο ‘Αντρο, και αυτό είναι
παραδεκτό από το σύνολο των ερευνητών και σύγχρονων μελετητών, καθώς και από τη λαϊκή
συνείδηση….>>
Το αυτό αναφέρει και η ΚΔ Εφορεία Προιστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου
Πολιτισμού με το αρ. πρωτ. 1642/21- 8-200 έγγραφό της προς το Γραφείο Κοινοβουλευτικού Ελέγχου.
Επίσης ο αρχαιολόγος και Προϊστάμενος της ΚΔ’ Εφορείας προϊστορικών και κλασσικών του
Υπουργείου Πολιτισμού με το από 12/9/2000 ΦΑΞ της προς το Σύλλογο Λασιθιωτών ο Δικταίος
(βλέπε και εφημερίδα «Η Δίκτη», αρ. φύλλου 256, σελίδα 6, Φεβρουάριος 2001 ), απαντώντας σε
δημοσίευμα σχετικά με τον τόπο γέννησης και ανατροφής του Δία αναφέρει επί λέξει τα εξής:
«Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς ο Δίας γεννήθηκε και ανατράφηκε στο όρος Δίκτη, στο
Δικταίο ‘Αντρο. Το Δικταίο ‘Αντρο είναι, σύμφωνα με την παράδοση και την έρευνα των
ανασκαφέων, το σπήλαιο Ψυχρού. Ωστόσο γι αυτό μερικοί σύγχρονοι μελετητές δε συμφωνούν για
διάφορους λόγους, οι οποίοι μάλιστα δεν ευσταθούν.»
ΓΕΝΝΗΣΗ ΜΙΝΩΑ
1. Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑ
Σύμφωνα με την Ελληνικ μυθολογία η

Ευρώπη ήταν κόρη του Αγήνορα και της
Τηλεφάεσσας, ηγεμόνων της Φοινίκης, και
αδελφή του Κάδμου, ιδρυτή της Θήβας και
μια μέρα, καθώς μεγάλωνε, πήγε στα
λιβάδια της παραλίας, για να παίξει με τις
φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί
συνάντησε το θεό Δία. Εκείνον αμέσως
τον χτύπησε ο Έρωτας και για να την
πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε ήρεμο,
εύσωμο και δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα
της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει,
σκεφτόμενος με τι τρόπο θα την
Στατήρας Γόρτυνας, 320-270 π.Χ., με την Ευρώπη στο κατακτούσε. Εκείνη τότε πλησίασε τον
πλάτανο και το μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία ταύρο - Δία και άρχισε να τον χαϊδεύει
γοητευμένη από την ωραία κορμοστασιά
του και τη μυϊκή του δύναμη. Σε λίγο δε
δίστασε και να τον ιππεύσει. Τότε αυτός
άρχισε να τρέχει με αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, μα δεν μπορούσε να πηδήσει, γιατί
φοβόταν μήπως σκοτωθεί. Ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός διέσχισε τη θάλασσα συνοδευόμενος
από Τρίτωνες και Νηρηίδες και έφτασε στην Κρήτη. Όταν ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός
επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την
οδήγησε στο Δικταίον άντρο, κατακόκκινη και με το βλέμμα χαμηλωμένο γιατί είχε πια καταλάβει που
πήγαινε. Εκεί, στο Δικταίο άντρο, οι νύμφες και οι νεράιδες είχαν στρώσει το νυφικό κρεβάτι, όπου η
Ευρώπη συνευρέθηκε με το Δία και αργότερα γέννησε το Μίνωα.
Όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη και πήγε στον Όλυμπο, για να γίνει βασιλιάς θνητών και
αθανάτων, η Ευρώπη πήρε για δεύτερο σύζυγό της τον βασιλιά της Κρήτης Αστέριο, που υιοθέτησε
τους γιους που εκείνη είχε αποκτήσει από το Δία, επειδή αυτός δεν είχε γιο, για να αφήσει ως διάδοχο.
Μετά το θάνατο του βασιλιά Αστερίωνα, το θρόνο πήρε ο Μίνωας.
1) Σύμφωνα με το Λουκιανό, η πρώτη ερωτική ένωση του Δία και της Ευρώπης έγινε στο Δικταίο
Άντρο, στο σπήλαιο όπου είχε γεννηθεί και μεγαλώσει ο Δίας, πρβ: «επεί δε επέβη τη νήσω (Κρήτη) ο
μεν ταύρος ουκέτι εφαίνετο, επιλαβόμενος δε της χειρός o Ζεύς απήγε την Ευρώπην εις το Δικταίον
άντρον ερυθριώσαν και κάτω ορώσαν…», (Λουκιανός Σαμωσατέας, Ενάλιοι Διάλογοι, 15, 4)
2) Σύμφωνα με το Θεόφραστο ερωτική συνάντηση Δία και Ευρώπης (τρία παιδιά είχε κάνει η
Ευρώπη) έγινε στη σκιά ενός πλατάνου στη Γόρτυνα που από τότε παρέμεινε αειθαλής, κάτι που
αποτυπώνεται στα νομίσματά της πόλης αυτής, πρβ: «εν Κρήτη δε λέγεται πλάτανόν τινα είναι εν τη
Γορτυναία προς πηγή τινί η ου φυλλοβολεί. μυθολογούσι δε ως υπό ταύτη εμίγη της Ευρώπη ο Ζευς».
(Θεόφραστος, Ιστορία Φυτών, 9,5).
3) Ο Όμηρος (Ιλιάδα Ξ 310 – 320 κ.α.) αναφέρει ότι ο Δίας απέκτησε δυο παιδιά από την Ευρώπη, το
Μίνωα και το Ραδάμανθυ, πρβ: Ουδ’ ότε Φοίνικος κούρης τηλεκλειτοίο η τεκε μοι Μίνων τε και
αντίθεον Ραδάμανθυν (Ιλιάδα Ξ 321-322). Κατ’ άλλους ο Δίας με την Ευρώπη απέκτησαν τρία παιδιά,
το Μίνωα, το Ραδάμανθυ και το Σαρπηδόνα, που όμως ο Όμηρος λέει ότι ο Σαρπηδόνας ήταν γιος του
Δία και της Χίμαιρας.
ΕΝΑΛΙΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ
Ο Λουκιανός στο έργο του «Ενάλιοι διάλογοι» σχετικά με το μύθο Δία και Ευρώπης, αναφέρει (σε
μετάφραση εκδόσεων «Κάκτος») τα εξής:
ΖΕΦΥΡΟΣ: Ποτέ δεν είδα τόσο

μεγαλόπρεπη πομπή στη θάλασσα, αφ’
ότου υπάρχω και πνέω. Εσύ δεν την είδες
Νότε;
ΝΟΤΟΣ: Ποια πομπή εννοείς, Ζέφυρε; Και

ποιοι έπαιρναν μέρος;
ΖΕΦΥΡΟΣ: Έχασες το πιο ευχάριστο

θέαμα, που παρόμοιό του δε θα δεις ποτέ
ξανά.
ΝΟΤΟΣ: Είχα δουλειά στην Ερυθρά

θάλασσα και φύσηξα επίσης σε κάποια
περιοχή της Ινδίας, στα παράλια της
Δίδραχμο Γόρτυνας, 200 π.Χ., με κεφαλή Δία και το
χώρας. Δεν έχω λοιπόν ιδέα για τι πράγμα
Δία μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία απάγει την Ευρώπη
μου μιλάς.
στην Κρήτη.
ΖΕΦΥΡΟΣ: Πες μου, ξέρεις τον Αγήνορα
από τη Σιδώνα;
ΝΟΤΟΣ: Ναι, τον πατέρα της Ευρώπης. Και λοιπόν;
ΖΕΦΥΡΟΣ: Γι αυτή την κοπέλα θα σου διηγηθώ.
ΝΟΤΟΣ: Μήπως ο Δίας είναι ερωτευμένος μαζί της εδώ και καιρό; Τούτο το ξέρω από παλιά.
ΖΕΦΥΡΟΣ: Για τον έρωτα μπορεί να ξέρεις, άκου όμως τι έγινε στη συνέχεια. Η Ευρώπη παίζοντας
κατέβηκε προς την ακτή μαζί με τις φιλενάδες της. Τότε ο Δίας πήρε τη μορφή ταύρου κι έπαιζε μαζί
τους, πάρα πολύ όμορφος, γιατί ήταν κατάλευκος, με ωραία στριφογυριστά κέρατα και ήμερο βλέμμα.
Πηδούσε λοιπόν κι αυτός στην ακρογιαλιά και μούγκριζε τόσο γλυκά, που η Ευρώπη τόλμησε ν’
ανέβει πάνω του. Μόλις έγινε αυτό, ο Δίας όρμησε προς τη θάλασσα με κείνη στην πλάτη του, έπεσε
μέσα και κολυμπούσε. Αυτή τότε τρομοκρατήθηκε πολύ, με το αριστερό χέρι κρατιόταν από το κέρατο
για να μη πέσει και με το άλλο κρατούσε το πέπλο της που ανέμιζε.
ΝΟΤΟΣ: Ευχάριστο το θέαμα που είδες, Ζέφυρε, και ερωτικό’ το Δία να κολυμπά και να μεταφέρει
την αγαπημένη του!
ΖΕΦΥΡΟΣ: Κι όμως ό,τι ακολούθησε ήταν πολύ πιο ευχάριστο, Νότε. Η Θάλασσα έμεινε αμέσως
ακυμάτιστη, ηρέμησε κι έγινε λάδι. Όλοι εμείς κάναμε ησυχία και τους ακολουθούσαμε, απλοί θεατές
των συμβάντων, ενώ Έρωτες πετούσαν δίπλα, λίγο πάνω από τη θάλασσα, ώστε να χαϊδεύουν πότε-
πότε με την άκρη του ποδιού τους το νερό, και κρατώντας αναμμένες δάδες, τραγουδούσαν τον
υμέναιο, και οι Νηρηίδες βγήκαν στην επιφάνεια και πήγαιναν δίπλα-δίπλα, καβάλα στα δελφίνια,
χειροκροτώντας, ημίγυμνες στα περισσότερα μέλη του σώματός τους. Το γένος των Τριτώνων επίσης
και όποιο άλλο θαλάσσιο πλάσμα δεν προκαλεί φόβο στο μάτι χόρευε γύρω από την κοπέλα. Ο
Ποσειδώνας εξάλλου ανέβηκε σε άρμα με την Αμφιτρίτη (τη γυναίκα του) πλάι του κι άνοιγε
χαρούμενος δρόμο για τον αδελφό του που κολυμπούσε. Το αποκορύφωμα ήταν πως δυο Τρίτωνες
μετέφεραν την Αφροδίτη ξαπλωμένη σε κοχύλι να ραίνει τη νύφη με κάθε λογής άνθη. Όλα τούτα
γίνονταν από τη Φοινίκη μέχρι την Κρήτη. Όταν όμως επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν
πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίο άντρο, κατακόκκινη και
με το βλέμμα χαμηλωμένο γιατί είχε πια καταλάβει που πήγαινε. Τότε εμείς πέσαμε ο καθένας στο
πέλαγος προς διαφορετικές κατευθύνσεις και βυθιστήκαμε στα κύματα.
ΝΟΤΟΣ: Τυχερέ Ζέφυρε, τι όμορφο θέαμα είδες! Αντίθετα εγώ είδα μόνο γύπες, ελέφαντες και
μαύρους ανθρώπους.
Ο Δίας με μορφή ταύρου απάγει την Ευρώπη Η Ευρώπη φτάνει στην Κρήτη (Τοιχογραφία
(Antonio Carracci, Bologna) Πομπηίας, Casa Giasose)
2. ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΛΟΓΙΟΙ ΤΩΝ ΒΑΡΒΑΡΩΝ
Ο Ηρόδοτος, σχετικά με την πριγκίπισσα Ευρώπη και το Μίνωα, αναφέρει τα εξής:
«Οι γραμματισμένοι Πέρσες («Περσέων λόγιοι») βρίσκουν τους Φοίνικες αίτιους έχθρας’
λεν δηλαδή πως αυτοί, φτασμένοι από τη θάλασσα που ονομάζεται Ερυθρά σε τούτη εδώ τη
θάλασσα, αφού κατοίκησαν το χώρο που και τώρα κατοικούν, άρχισαν αμέσως μακρινά ταξίδια,
μεταφέροντας εμπορεύματα αιγυπτιακά και ασσυριακά, να πιάνουν και άλλα λιμάνια και
προπαντός στο Άργος. Το Άργος εκείνα τα χρόνια σε όλα ξεχώριζε ανάμεσα στις πόλεις της
χώρας που τώρα ονομάζεται Ελλάδα»….. Έτσι διηγούνται οι Πέρσες πως η Ιώ έφτασε στην
Αίγυπτο, όχι όπως οι Έλληνες, και πως αυτό έγινε η αρχή για τα αδικήματα που ακολουθήθηκαν.
Μετά από αυτά, λένε οι Πέρσες, κάποιοι από τους Έλληνες, γιατί δεν ξέρουν να πουν το
όνομά τους, πάτησα πόδι στην Τύρο της Φοινίκης και άρπαξαν τη θυγατέρα του βασιλιά
την Ευρώπη. Μπορεί να ήταν Κρήτες. («Μετά δε ταύτα τινάς των Ελλήνων φασί της Φοινίκης
ες Τύρον προσσχόντες αρπάσαι του βασιλέως την Θυγατέρα Ευρώπην. Είησαν δ’ αν ούτοι
Κρήτες..). Και έτσι έγιναν ίσα κι ίσα, όμως μετά Έλληνες έγιναν αίτιοι της δεύτερης αδικίας.
Γιατί μ’ ένα μακρύ καράβι ανέβηκαν τον Φάση ποταμό στην Αία της Κολχίδας, κι από εκεί
πήγαν και πήραν την θυγατέρα του βασιλιά τη Μήδεια…. Στην επόμενη γενιά ύστερα από αυτά,
λένε πως ο Αλέξανδρος που τα έμαθε και ήθελε να αποκτήσει γυναίκα από την Ελλάδα με
αρπαγή, γνωρίζοντας ότι δεν θα δώσει λόγο, αφού και οι Έλληνες δεν έδωσαν, άρπαξε την
Ελένη… Αυτοί οι Ασιάτες, λεν οι Πέρσες, όταν τους άρπαξαν γυναίκες, δεν το πήραν στα
σοβαρά, ενώ οι Έλληνες για μια γυναίκα σπαρτιάτισσα ξεσήκωσαν ολόκληρη εκστρατεία, ήρθαν
στην Ασία και αφάνισαν τη δύναμη του Πρίαμου. Πως από τότε πια θεωρούν ότι οι Έλληνες
τους είναι εχθροί. Γιατί την Ασία και τα βάρβαρα έθνη που την κατοικούν, οι Πέρσες τα
θεωρούν δικά τους, ενώ την Ευρώπη και τους Έλληνες τα έβλεπαν πάντα σαν κάτι ξεχωριστό.
Έτσι λεν οι Πέρσες πως έγινα τα πράγματα και στην άλωση της Ιλίου (Τροίας) βρίσκουν την
αιτία έχθρας…» (Ηρόδοτος Α, 2 - 5)
« Οι Καύνιοι κατά τη γνώμη μου είναι ντόπιοι, οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι ήρθαν από την
Κρήτη….. Οι δε Λύκιοι εκ Κρήτης κατάγονται (γιατί την Κρήτη ολόκληρη, στα παλιά χρόνια
την είχαν οι βάρβαροι). Όταν όμως στην Κρήτη συνεπλάκησαν τα παιδιά της Ευρώπης, ο
Μίνωας με το Σαρπηδόνα, για το ποιος θα γίνει βασιλιάς, επεκράτησε ο Μίνωας και έδιωξε το
Σαρπηδόνα με τους στασιαστές του και αυτοί κυνηγημένοι κατέφυγαν στην Ασία, στο μέρος
που ονομάζεται γη της Μιλυάδας. Γιατί ακριβώς το μέρος που τώρα κατοικούν οι Λύκιοι, αυτό
παλιότερα ήταν η Μιλυάς, και οι Μιλύες ονομάζονταν τότε Σόλυμοι. Όσο ήταν βασιλιάς τους ο
Σαρπηδών, οι Λύκιοι ονομάζονταν με το όνομα που είχαν φέρει μαζί τους και που τώρα το
χρησιμοποιούν γι αυτούς οι γείτονές τους. Λέγονταν Τερμίλες. Όταν όμως ήρθε από την Αθήνα
ο Λύκος, ο γιος του Πανδίονος (εξοργισμένος κι αυτός από τον αδελφό του Αιγέα), κι έμεινε στη
χώρα των Τερμίλων κοντά στο Σαρπηδόνα, έτσι τότε, από το όνομα του Λύκου, με τον καιρό
ονομάστηκαν Λύκιοι. Τα έθιμα τους είναι εν μέρει κρητικά και εν μέρει Καρικά…» (Ηρόδοτος
Α, 172 - 173)
«Πολυκράτης γαρ εστί πρώτος των ημεις ίδμεν Ελλήνων ος θαλασσοκρατέειν επενοήθη,
πάρεξ Μίνω τε Κνωσσίου και ει δη τις άλλος πότερος τουτου ήρξε της Θαλάσσης.» (Ηρόδοτος Γ
121) = Σε νέα ελληνικ: Ο Πολυκράτης είναι ο πρώτος που ξέρουμε από τους Έλληνες, ο οποίος
έβαλε στο νου του να κυριαρχήσει στη θάλασσα, εκτός από το Μίνωα από την Κνωσό και από
κανένα άλλο ίσως που κυριάρχησε στη θάλασσα πριν από εκείνον (Ηρόδοτος Γ 121)
Επομένως και σύμφωνα με όσα είπαν οι λόγιοι των Περσών στον Ηρόδοτο, καθώς και σύμφωνα με
όσα υπολογίζει ο ίδιος ο Ηρόδοτος:
1) Η αρπαγή της πριγκίπισσας Ευρώπης από τη Φοινίκη της Ασίας δεν έγινε από το Δία, αλλά από ένα
Έλληνα Κρητικό βασιλιά, ο οποίος πήγε παρέα με άλλους Κρητικούς και έκλεψε από τη Φοινίκη τη
μάνα του Μίνωα, την πριγκίπισσα Ευρώπη, η αρπαγή της οποίας ήταν μια από τις αιτίες έχθρας
μεταξύ βαρβάρων και Ελλήνων και που έγινε λίγο μετά ο Τρωικός πόλεμος. Ο εν λόγω βασιλιάς ήταν
ο βασιλιάς των Δωριέων της Κρήτης Αστέριος , ο οποίος ήταν γιος του Τέκταμου και εγγονός του
Δώρου του Έλληνα και η ελληνική μυθολογία τον φέρει ως θετό πατέρα του Μίνωα και του
Ραδάμανθυ, βλέπε: Διόδωρος (βίβλος 4, 60, 5 80-81), Απολλόδωρος (Β και Γ και Επιτομή) κ.α. και
κάτι ως τον Ιωσήφ για το Χριστό στη χριστιανική θρησκεία.
2) Η έχθρα μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων ξεκίνησε από τις αρπαγές γυναικών εκατέρωθεν (την
Ελληνίδα Ιώ από τους Φοίνικες, την Φοινικιά Ευρώπη- μάνα του Μίνωα- από τους Έλληνες Κρήτες,
τη Μήδεια των Κόλχων από τους Έλληνες και την Ελληνίδα Σπαρτιάτισσα Ελένη από τους Τρώες),
μόνο που οι Έλληνες έδωσαν πολύ σημασία σ’ αυτές τις αρπαγές και κυρίως της Ελένης και
καταστρέψανε την Τροία, ενώ δεν έπρεπε, γιατί οι γυναίκες αυτές το ήθελαν.
3) Τα έθνη που κατοικούν στην Ασία (Τρώες, Κάρες, Φοίνικες, Πέρσες κ.α.), οι Πέρσες τα θεωρούν
δικά τους, ενώ την Ευρώπη και τους Έλληνες κάτι ξεχωριστό και στην άλωση του Ιλίου βρίσκουν τα
αίτια έχθρας τους προς τους Έλληνες και γι αυτό τώρα, εννοεί ο Ηρόδοτος, στρέφονται εναντίον της
Ελλάδας (εννοεί τους Περσικούς Πολέμους με Ξέρξη κ.τ.λ.).
1) Ο Ηρόδοτος (Α, 172 - 173) λέει ότι «την Κρήτη ολόκληρη, στα παλιά χρόνια την είχαν οι
βάρβαροι»» επειδή γι αυτόν αρχικά και οι Έλληνες ήσαν βάρβαροι (βλέπε Ηρόδοτος Α 56 - 58). Στη
συνέχεια αποκόπηκαν οι Δωριείς από τους βάρβαρους Πελασγούς και με αρχηγό το Δώρο – απ΄όπου
και η ονομασία Δωριείς - από τη Θεσσαλία όπου διέμεναν πήγαν στις πλαγιές της Όσας και του
Ολύμπου, όπου αποτέλεσαν ξέχωρο έθνος, το ελληνικό. Από εκεί μια μερίδα από αυτούς πήγε στην
Κρήτη με αρχηγό τον Τέκταμο (πατέρα του Αστέριου και εγγονό του Έλληνα), άλλοι στην Πίνδο της
Μακεδονίας κ.α. Έτσι στην Κρήτη και γενικά στην Ελλάδα υπήρχαν από τη μια οι Έλληνες (που
έγονταν και με τα ονόματα Δωριείς ή Μακεδνοί κ.α.) και από την άλλη οι βάρβαροι ακόμη:
Ετεόκρητες, Ίωνες, Αχαιοί κλπ. Τότε ήταν και που ο βασιλιάς των Δωριέων Αστέριος έφυγε από την
Κρήτη και πήγε στη Φοινίκη και έκλεψε την Ευρώπη. Μετά τα τρωικά στο Ελληνικό ή Δωρικός έθνος
προσχώρησαν όλοι οι Πελασγοί (= οι Ίωνες ή Αθηναίοι, οι Αιολείς ή Πελασγοί, οι Αχαιοί κλπ),
καθώς και μερικοί βάρβαροι.
2) Ο Διόδωρος, ο Απολλόδωρος κ.α. λένε ότι ο Δίας, ο Μίνωας και τα άλλα πρόσωπα της Ελληνικς
Μυθολογίας ήταν αρχικά άνθρωποι που μετά το θάνατο και τη μετάστασή τους στους ουρανούς
ανακηρύχτηκαν θεοί ή ημίθεοι (κάτι ως οι άγιοι και ο Χριστός σήμερα), πρβ: «Οι ήρωες και οι ημίθεοι
ήσαν άνθρωποι, άνθρωποι που εν ζωή είχαν κάνει αξιόλογα πολεμικά έργα, πολλές και μεγάλες
ανδραγαθίες σε καιρό πολέμου ή που σε καιρό ειρήνης ευεργέτησαν πάρα πολύ το βίο του συνόλου
των ανθρώπων κάνοντας ανακαλύψεις ή θεσμοθέτησαν νόμους κ.τ.λ. και οι μεταγενέστεροι τους
τίμησαν, άλλους ως θεούς και άλλους ως ήρωες…» (Διόδωρος βίβλος 4, και 5). «Ραδάμανθυς δε τοις
νησιωταις νομοθετων, αύθις φυγών εις Βοιωτιαν Αλκμήνην γαμεί, καὶ μεταλλάξας ἐν Αιδου μετά
Μίνωος δικάζει. Μίνως δε Κρήτην κατοικών έγραψε νόμους (Απολλόδωρος Γ 1,2),
Ειδικά για το Δία (τον πατέρα του Μίνωα) οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι εν ζωή ήταν άνθρωπος που
έζησε στην Κρήτη επί εποχής του βασιλιά της Κρήτης Αστέριου (ή ήταν ο ίδιος ο Αστέριος, ως
αφήνουν να εννοηθεί οι Ηρόδοτος, Στράβων, Διόδωρος κ.α. ).
Η περίπτωση Δίας – Αστέριος - Ευρώπη – Μίνωας είναι κάτι όπως και στην Χριστιανική Θρησκεία η
περίπτωση θεός- Ιωσήφ – Παναγία – Χρηστός.
Ο ΜΙΝΩΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ
ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΗΜΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

Ανατρέχοντας στους αρχαίους συγγραφείς: Ισοκράτης (Παναθηναϊκός), Θουκυδίδης (Α 3 – 9),
Όμηρος (Ιλιάδα, Οδύσσεια), Πλάτων (Μίνωας, Νόμοι), Διόδωρος (Βιβλιοθήκη 5), Στράβων
(Γεωγραφικά 10) κ.α. βλέπουμε να αναφέρουν ότι όταν πέθανε ο βασιλιάς των Δωριέων της Κρήτης
Αστέριος το θρόνο πήρε ο Μίνωας. Στη συνέχεια ο Μίνωας με τη βοήθεια του αδελφού του
Ραδάμανθυ οργάνωσε την περίφημη πολιτεία και θαλασσοκρατορία των Κρητών.
Καταρχήν ένωσαν λέει τα έθνη της Κρήτης (τους αυτόχθονες Ετεοκρήτες με τους επήλυδες Κύδωνες,
Αχαιούς, Δωριείς και Πελασγούς, καθώς και ένα συνονθύλευμα βαρβάρων) σε ενιαίο σύνολο με
πρωτόγνωρους για την εποχή θεσμούς (νόμους και σύνταγμα) και την Κρητική πολιτεία αυτή
αντέγραψαν πρώτοι οι Σπαρτιάτες με το Λυκούργο, μετά οι Αθηναίοι με το Σόλωνα, μετά οι Ρωμαίοι
με το Νομά κ.α.
Στη συνέχεια συγκρότησαν για πρώτη φορά στον κόσμο πολεμικό ναυτικό και μ’ αυτό έδιωξαν από
την Ελληνική θάλασσα (το Αρχιπέλαγος = το Αιγαίο και το Κρητικό Πέλαγος) τους ληστές Κάρες και
τους πειρατές Φοίνικες που διέμεναν εκεί παροδικά και τα οίκησε με μόνιμους κατοίκους που έφερε
από την Κρήτη. Συνέπεια αυτών ήταν ο ίδιος να γίνει θαλασσοκράτορας, αλλά και να ανοίξουν οι
θαλάσσιοι διάδρομοι και έτσι οι Έλληνες να μπορέσουν να επικοινωνήσουν, να συνεργαστούν, να
ασχοληθούν με ναυτικές εργασίες, να πλουτίσουν, να σταματήσουν το μεταναστευτικό βίο που τους
εξανάγκαζαν οι κακοποιοί Κάρες και Φοίνικες, κ.τ.λ., άρα ο Μίνωας είναι η αιτία που υπάρχει και
πολιτισμός και Ελλάδα
Και επειδή οι νόμοι που θέσπισαν ο Μίνωας με το Ραδάμανθυ ωφέλησαν-αντιγράφηκαν από όλους
τους Έλληνες και αφετέρου ήσαν ανάλογα με το περί του θείου και δικαίου συναίσθημα, γι αυτό και
ανακηρύχθηκαν ισόθεοι και κριτές του Aδη των Ελλήνων ή γι αυτό και υμνούνται από τους Έλληνες.
(Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο: Κρητική ιστορία, Α. Κρασανάκη)
ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
ΤΟΥ ΜΙΝΩΑ
Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, όταν ο Δαίδαλος διέφυγε από την Κρήτη, ο Μίνωας άρχισε να το
ψάχνε και υποψιαζόμενος ότι ο Δαίδαλος μπορεί να είχε μεταμορφωθεί, ζητούσε από όποιον
συναντούσε να περάσει μια κλωστή μέσα από το κέλυφος ενός κοχλία (χοχλιού, σαλιγκαριού),
ξέροντας ότι αυτό θα μπορούσε να το κάνει μονάχα ο πανέξυπνος και πολυμήχανος Δαίδαλος, ο
άνθρωπος που είχε φτιάξει το λαβύρινθο (το οίκημα που ήταν κατά πρότυπα του κοχλία). Όταν ο
Μίνωας έφτασε και στο παλάτι του βασιλιά Κώκαλου, ζήτησε και από εκείνον να κάνει το ίδιο. Ο
Κώκαλος, για να μη φανεί ότι δεν είναι ικανός να το κάνει, ζήτησε τη βοήθεια του Δαίδαλου. Ο
Δαίδαλος, αφού άνοιξε μια μικρή τρύπα στον πάτο του κελύφους του σαλιγκαριού, πέρασε από εκεί
ένα μυρμήγκι δεμένο με την κλωστή. Το μυρμήγκι βγήκε από την άλλη μεριά του σαλιγκαριού και το
αίνιγμα – πρόβλημα λύθηκε. Ωστόσο με αυτό τον τρόπο αποκαλύφθηκε η εκεί παρουσία του
Δαίδαλου και ο Μίνωας απαίτησε να του παραδοθεί. Όμως, ο Κώκαλος αρνήθηκε και στη συνέχεια
έβαλε τις ωραίες κόρες του να τον δολοφονήσουν, ρίχνοντας καυτό νερό στο μπάνιο του Μίνωα, όπου
υποτίθεται θα διασκέδαζαν μαζί τους…
Λέει ο Απολλόδωρος: «Δαίδαλος δε διασώζεται εις Κάμικον της Σικελίας>. [14] Δαίδαλον δε εδίωκε
Μίνως, και καθ εκάστην χώραν ερευνών εκόμιζε κόχλον, και πολύν επηγγέλλετο δώσειν μισθόν τω
δια του κοχλίου λίνον διείραντι, δια τούτου νομίζων ευρήσειν Δαίδαλον. ελθών δε εις Κάμικον της
Σικελίας παρά Κώκαλον, παρ ω Δαίδαλος εκρύπτετο, δείκνυσι τον κοχλίαν. ο δε λαβών επηγγέλλετο
διείρειν και Δαιδάλω δίδωσιν· [15] ο δε εξάψας μύρμηκος λίνον και τρήσας τον κοχλίαν είασε δι
αυτου διελθείν. λαβών δε Μίνως το λίνον διειρμένον ήσθετο όντα παρ' εκείνω Δαίδαλον, και ευθέως
απήτει. Κώκαλος δε υποσχόμενος εκδώσειν εξένισεν αυτόν· ο δε [p. 142] λουσάμενος υπό των
Κωκάλου θυγατέρων έκλυτος εγένετο· ως δε ένιοι φασι, ζεστώ καταχυθείς [ύδατι] μετήλλαξεν»...
(Απολλώδωρος, Επιτομή, 12)
ΟΙ ΦΟΙΝΙΚΕΣ (ΚΑΔΜΕΙΟΙ ή ΘΗΒΑΙΟΙ)

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΑΝΑΟΙ
1. Σύμφωνα με την Ελληνικ Μυθολογία (Απολλόδωρος, Ιστορική βιβλιοθήκη), όταν ο Δίας έκλεψε
την Ευρώπη από τη Φοινίκη, οι γονείς της, ο βασιλιάς Αγήνορα και η γυναίκα του Τηλεφάσσα,
έδωσαν εντολή στον γιο τους Κάδμο να φύγει με καράβια και στρατό, για να τη βρει. Εκείνος άρχισε
να γυρνάει όλο τον κόσμο προκειμένου να βρει την αδελφή του, όμως επειδή δεν την έβρισκε και
επειδή δεν ήθελε να γυρίσει πίσω χωρίς αυτή, έκτισε την πόλη Καδμεία ή Θήβα στη Βοιωτία όπου
έμεινε εκεί με τους συντρόφους του.
Εκεί, με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς, σκότωσε ένα δράκοντα, απόγονο του Άρη, που φύλασσε την
πηγή του θεού· γι’ αυτό το λόγο και τιμωρήθηκε σε οκταετή δουλεία. Μετά την παρέλευση των οχτώ
χρόνων, ο Άρης όχι μόνο συγχώρησε τον Κάδμο, αλλά του έδωσε για γυναίκα του την κόρη του,
Αρμονία. Μετά από συμβουλή της Αθηνάς, ο Κάδμος έσπειρε τα δόντια του Δράκου στη γη και απ’
αυτά εξήλθαν οι Σπαρτοί, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι και οργισμένοι. Ο Κάδμος για να τους νικήσει
τους έριχνε πέτρες, ενώ αυτοί νόμιζαν ότι οι πέτρες προέρχονταν από τους ίδιους, έτσι συνεπλάκησαν
και αλληλοσκοτώθηκαν. Απ’ αυτούς επέζησαν μόνο πέντε (Εχίονας, Ουδαίος, Πέλωρος, Υπερήνωρας,
Χθόνιος), που μαζί με τον Κάδμο ίδρυσαν τη Θήβα. Ο Κάδμος στη Θήβα νυμφεύτηκε την Αρμονία,
κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, με την οποία μετέβηκε στην Ιλλυρία.
Ο Κάδμος είχε αδέλφια το Φοίνικα, τον Κίλικα και την Ευρώπη και παιδιά του την Αγαύη, την
Αυτονόη, την Ινώ, τον Πολύδωρο και τη Σεμέλη. Όταν πέθανε ο Κάδμος τον διαδέχθηκε ο
Πολύδωρος. Γιος του Πολύδωρα ήταν ο Λάβδακος και κείνου ο Λάιος και κείνου ο Οιδίποδας. Ο
Οιδίποδας ήταν αυτός που σκότωσε το Λάιο, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν πατέρας του. Η βασίλισσα
Ιοκάστη, γυναίκα του Λάιου και μητέρα του Οιδίποδα, αγνοώντας τη συγγένειά της με τον Οιδίποδα,
παντρεύτηκε το γιο της, αφού διαδόθηκε πως ο Λάιος είχε σκοτωθεί από ληστές και ο Οιδίποδας είχε
γίνει κάτι σαν τοπικός ήρωας. Μαζί απόκτησαν την Αντιγόνη, τον Ετεοκλή, την Ισμήνη και τον
Πολυνείκη, παιδιά και αδέλφια συνάμα του Οιδίποδα
2. Σύμφωνα με το Πάριο χρονικό και τους Ισοκράτη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη, Στράβωνα κ.α., τον 15ο
αι. π.Χ. έπεσαν στην Αίγυπτο αρρώστιες και οι ντόπιοι τις απέδωσαν στους μετανάστες που
υπήρχαν εκεί, κύρια φύλα των οποίων ήσαν οι Φοίνικες (οι οποίοι είχαν πάει στην Αίγυπτο από την
Ερυθρά θάλασσα και έκτισαν τη Θήβα), οι Δαναοί και οι Εβραίοι και θέλησαν να τους εξολοθρέψουν.
Προ αυτού οι Εβραίοι με αρχηγό το Μωυσή πήγαν δια ξηράς στην Ιουδαία
και οι Δαναοί με πλοία και με αρχηγό τον Δαναό, εξ ου και η ονομασία Δαναοί, πήγαν στη Ρόδο και
από εκεί στο Άργος της Πελοποννήσου, όπου αναμείχθηκαν ειρηνικά με τους εκεί Έλληνες Αχαιούς
κατοίκους του Άργους, εξ ου και η ονομασία (κατά τα Τρωικά): Δαναοί = Αργείοι = Έλληνες =
Δαναοί.
Οι Φοίνικες με αρχηγό τον Αγήνορα πήγαν καταρχάς στη χώρα που από αυτούς μετά ονομάστηκε
Φοινίκη (τη χώρα απέναντι από την Κύπρο) και έκτισαν τις πόλεις Τύρο, Σιδών κ.α. Από εκεί μετά
αφενός οι Κρήτες (ο βασιλιάς της Κρήτης Αστέριος και όχι ο Δίας) έκλεψαν την Ευρώπη, τη μάνα
του Μίνωα, και αφετέρου ένα μέρος και με αρχηγό τον Κάδμο, απ’ όπου και η ονομασία Καδμείοι,
πήγε στην Βοιωτία όπου έκτισαν την πόλη Καδμεία ή Θήβα σε ανάμνηση της Αιγυπτιακής, απ΄όπου
μετά και η ονομασία Καδμείοι ή Θηβαίοι.
«Οι λόγιοι των Περσών βρίσκουν του Φοίνικες αίτιους της έχθρας μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων.
Λένε δηλαδή πως αυτοί, φτασμένοι από τη θάλασσα που ονομάζεται Ερυθρά σε τούτη εδώ τη
θάλασσα, αφού κατοίκησαν το χώρο που και τώρα κατοικούν, άρχισαν αμέσως μακρινά ταξίδια,
μεταφέροντας εμπορεύματα αιγυπτιακά και ασσυριακά, να πιάνουν και σε άλλα λιμάνια και προπαντός
στο Άργος…» (Ηρόδοτος Α)
«Την παλιά εποχή ξέσπασε λοιμώδης ασθένεια στην Αίγυπτο και οι ντόπιοι την απέδωσαν στους
ασεβείς αλλόφυλους. Προ αυτού μερικοί από αυτούς συσπειρώθηκαν και ήρθαν στην Ελλάδα.
Αρχηγοί τους ήσαν ο Κάδμος και ο Δαναός.
Οι υπόλοιποι πήγαν στην Ιουδαία, που τότε ήταν ακατοίκητη, και των οποίων επικεφαλής ήταν ο
επονομαζόμενος Μωυσής, ένας άνδρας με φρόνηση και ανδρεία». (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος Μ,
Απόσπασμα 3)
«Λένε επίσης οι Αιγύπτιοι πως και οι άποικοι που έφυγαν μαζί με το Δαναό από την Αίγυπτο
εγκαταστάθηκαν στην αρχαιότερη σχεδόν ελληνική πόλη, στο Άργος και πως οι λαοί των Κόλχων
στον Πόντο και των Ιουδαίων μεταξύ Αραβίας και Συρίας ιδρύθηκαν ως αποικίες από ανθρώπους που
έφυγαν από εκεί…..
Ο Κάδμος ήταν από τις Θήβες της Αιγύπτου και μαζί με τα άλλα παιδιά γέννησε και τη Σεμέλη. Στα
κατοπινά χρόνια, ο Ορφέας, που απόκτησε μεγάλη φήμη ανάμεσα στους Έλληνες για τη μουσική, τις
τελετές και τα θεολογικά ζητήματα, φιλοξενήθηκε από τους απογόνους του Κάδμου και δέχτηκε
εξαιρετικές τιμές στις Θήβες». (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 1, 23-24 και 28-29)
1) Οι Φοίνικες αρχικά πήγαν στα ελληνικά νησιά που τότε ήσαν έρημα και μαζί με τους Κάρες
καταλήστευαν τους Έλληνες, πολλές φορές σε συνεργασία με άλλους Έλληνες, με
αποτέλεσμα η Ελλάδα να δεινοπαθεί.
2) Προ αυτού ο Μίνωας δημιουργεί πολεμικό ναυτικό με το οποίο διώχνει τους Κάρες και
τους Φοίνικες από τα Ελληνικά νησιά και τα οικεί με μόνιμους κατοίκους από την Κρήτη.
2) Οι Φοίνικες που πήγαν στη Βοιωτία δεν έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο και κατά τα
περσικά μήδισαν. Αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών ήταν να υποδουλωθούν μετά από τους
Αθηναίους. Αργότερα τους ελευθέρωσαν οι Σπαρτιάτες με αντάλλαγμα να τους βοηθήσουν να γίνουν
ηγεμόνες της Ελλάδας, κάτι που έκαναν Μετά οι Θηβαίοι συμμαχούν με τους ηττημένους Αθηναίους
και με χρηματική βοήθεια των Περσών στρέφονται εναντίον των Σπαρτιατών με σκοπό να
ηγεμονεύσουν αυτοί τώρα της Ελλάδας, κάτι που έκαναν μόνο για 9 χρόνια, γιατί οι Μακεδόνες,
αρχικά με το Φίλιππο και μετά με το Μέγα Αλέξανδρο, κατεβαίνουν και καταστρέφουν εκ βάθρων
τη Θήβα και έτσι οι μακεδόνες έγιναν τώρα οι νέοι ηγεμόνες της Ελλάδας.
3) Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, οι Εβραίοι έφυγαν από την Αίγυπτο, για να αποφύγουν την
υποδούλωση. Αναφέρει επίσης τις αρρώστιες που έπεσαν στην Αίγυπτο με το όνομα «Οι επτά πληγές
των Φαραώ».
4) Σύμφωνα με το Πάριο χρονικό, κάτι που πιστοποιείται από τα λεγόμενα του Ισοκράτη, Πλάτωνα,
Θουκυδίδη κ.α.: α) Ο Κάδμος ήρθε με Φοίνικες στη Βοιωτία το έτος 1255 πριν από το Διόγνητο = το
1519 π.Χ. και έκτισε τη Καδμεία και β) Ο Δαναός με Αιγύπτιους ήρθε στο Άργος το έτος 1247 πριν
από το Διόγνητο = το 1511 π.Χ. και αναμείχθηκε με τους εκεί Αχαιούς του Άργους ( τους Αργείους).
5) Στην Βοιωτία πριν έρθει ο Κάδμος με Φοίνικες ζούσαν οι αυτόχθονες Ωγυγες κ.α., πρβ: «Λένε πως
οι πρώτοι κάτοικοι της Θηβαίδας χώρας ήταν οι ‘Εκτηνες και πως ο βασιλιάς τους ήταν ο αυτόχθονας
‘Ωγυγος. Από το όνομα του οι περισσότεροι ποιητές έδωσαν στη Θήβα τη επωνυμία Ωγυγία. Λένε ότι
επιδημία τους αφάνισε και ότι στα μέρη τους ήρθαν αργότερα να κατοικήσουν οι Ύαντες και οι Άονες.
Εμένα πάντως μου φαίνεται πως δεν ήταν επήλυδες αλλά Βοιωτικές φυλές. Όταν εισέβαλε ο Κάδμος
με Φοινικικό στρατό και τους νίκησε σε μάχη, οι Ύαντες έφυγαν όταν νύχτωσε και οι Άονες ικέτεψαν
τον Κάδμο να μείνουν κι αυτός τους επέτρεψε να αναμειχθούν με τους Φοίνικες. Οι Άονες τότε
ζούσαν ακόμα σε κωμοπόλεις, αλλά ο Κάδμος έφτιαξε την πόλη που μέχρι σήμερα ονομάζεται
Καδμεία. (Παυσανίας, Βοιωτικά 5, 1 – 10)
( Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο:
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ)

2. Ο ΤΑΛΩΣ, Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ,
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη για τον Όλυμπο, της έκανε τρία δώρα, το φτερωτό (άγγελο)
φύλακα Τάλω, για να την προστατεύει, μια φαρέτρα με βέλη, που πετύχαιναν πάντα το στόχο τους και
μια σκύλα με το όνομα Λαίλαπα, πιστό της φύλακα, αλλά και που κανένα θήραμα δεν της ξέφευγε.
Ειδικότερα η αρμοδιότητά του Τάλω ήταν: Α) Η προστασία της Κρήτης από τους εχθρούς της,
πετώντας βράχους στα εχθρικά καράβια ή καίγοντας τους εχθρούς με το καυτό χάλκινο κορμί του.
Γύριζε τρεις φορές την ημέρα όλη την Κρήτη, Β) Να γυρίζει με τις χάλκινες πλάκες του νόμου όλο το
νησί για ενημέρωση του κόσμου και συνάμα να φροντίζει για την εφαρμογή τους, Γ) Η προστασία της
Ευρώπης.
Το σώμα του Τάλλω, σύμφωνα ορισμένους με τους μύθους ήταν όπως και των λοιπών ανθρώπων,
όμως επειδή ο Τάλως μετέφερε τους νόμους που ήταν γραμμένες πάνω σε χάλκινες πλάκες ειπώθηκε
ότι ήταν χάλκινος. Σύμφωνα με άλλους μύθους το σώμα του Τάλω ήταν από χαλκό που του το είχε
κατασκευάσει ο Ήφαιστος, για να είναι άτρωτος, πλην μιας φλέβας στη φτέρνα του ποδιού του.
Ωστόσο, αν και πανίσχυρος ο Τάλως, δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη Μήδεια και στις υποσχέσεις της
για αθανασία, που στόχο είχαν να τον παγιδέψουν, προκειμένου να μπορέσει να περάσει άθικτη η
"Αργώ" από την Κρήτη. Σε κάποια στιγμή η Μήδεια κατόρθωσε να υπνωτίσει τον Τάλω στον όρμο
της Δίκτης (σημερινό «Κόλπο Μεραμπέλλο) και στη συνέχεια να του τρυπήσει την αδύνατη φλέβα και
έτσι να τον θανατώσει, αφαιρώντας το θεϊκό υγρό που κυλούσε μέσα του αντί για αίμα. Μια άλλη
εκδοχή λέει ότι ο Τάλως πέθανε από τα βέλη του Ποία, πατέρα του Φιλοκτήτη.
“εντεύθεν αναχθέντες κωλύονται Κρήτῃ προσίσχειν υπο Τάλω. τούτον οι μεν του χαλκού
γένους είναι λέγουσιν, οι δε υπό Ηφαίστου Μίνωι δοθήναι· ος ην χαλκούς ανήρ, οι δε ταύρον
αυτόν λέγουσιν. είχε δε φλέβα μιαν από αυχένος κατατείνουσαν άχρι σφυρών· κατά δε το τέρμα
της φλεβός ήλος διήρειστο χαλκούς. ούτος ο Τάλως τρις εκάστης ημέρας την νήσον
περιτροχάζων ετήρει· διο και τότε την Αργώ προσπλέουσαν θεωρών τοις λίθοις έβαλλεν.
εξαπατηθείς δε υπό Μηδείας απέθανεν, ως μεν ένιοι λέγουσι, δια φαρμάκων αυτώ μανίαν
Μηδείας εμβαλούσης, ως δε τινες, υποσχομένης ποιήσειν αθάνατον και τον ήλον εξελούσης,
εκρυέντος του παντός ιχώρος αυτόν αποθανε’ιν.” (Απολλόδωρος Α 9,26]
«Ο Μίνωας τον χρησιμοποιούσε (τον Ραδάμανθυ) ως φύλακα των νόμων στην πόλη, ενώ στην
υπόλοιπη Κρήτη τον Τάλω. Ο Τάλως λοιπόν επισκεπτόταν τρεις φορές τον χρόνο τα χωριά,
επιβλέποντας την τήρηση των νόμων σε αυτά, έχοντας γραμμένους τους νόμους σε χάλκινους
πίνακες, απ΄ όπου πήρε την ονομασία χάλκινος…. (Πλάτων, «Μίνως», 318 – 320)
Ο Απολλώνιος Ρόδιος λέει ότι ο Τάλως δολοφονήθηκε από τους Αργοναύτες: «Από εκεί
επρόκειτο να περάσουμε στην Κρήτη, που πλέει στη θάλασσα πιο ψηλότερα από τ’ άλλα νησιά,
ο χάλκινος Τάλως, πετώντας πέτρες πάνω από τον τραχύ βράχο, τους εμπόδιζε να δέσουν τα
σκοινιά του πλοίου στην ξηρά, όταν έφταναν στον κλειστό όρο της Δίκτης. («…είργε χθονί
πείσματ’ ανάψαι Δικταίην όρμοιο κατερχόμενους επιωγήν..») Ανήκε στο χάλκινο γένος των
ανθρώπων που γεννήθηκαν από τις μελιές, ο τελευταίος επιζών από εκείνους τους ημίθεους, και
τον είχε δώσει στην Ευρώπη ο γιος του Κρόνου, για να φυλάει το νησί και με τα χάλκινά πόδια
του είχε γυρίσει τρεις φορές την Κρήτη. Το σώμα του ολόκληρο και τα μέλη του ήταν
φτιαγμένα από άθραυστο χαλκό, αλλά κοντά στους αστραγάλους, στον τένοντα, είχε μια φλέβα
γεμάτη αίμα, κι αυτήν, με τα όρια ζωής και θανάτου, την περιέλαβε λεπτός υμένας…..
(Αργοναυτικά Δ, 1638 – 1670)
3. Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Η ΗΠΕΙΡΟΣ ΕΥΡΩΠΗ
ΟΙ ΗΠΕΙΡΟΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΗΡΑΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ

1. Ο Άνδρων ο Αλικαρνασσέας αναφέρει ότι ο Ωκεανός είχε δυο γυναίκες την Πομφολύγη και την
Παρθενόπη, από τις οποίες απόκτησε τέσσερεις κόρες, την Ασία, τη Λιβύη, την Ευρώπη και την
Θράκη απ΄όπου λένε ονομάστηκαν έτσι οι χώρες, πρβ: «‘Ανδρων δε ο Αλικαρνασσεύς Ωκεανός φημί
γήμαι δυο γυναίκας, Πομφολύγην και Παρθενόπην, εξ ων τέσσαρας θυγατέρας γεννά της μεν Ασίαν
και Λιβύην, θάτερας δε Ευρώπην και θράκην, αφ ων λέγει και κληθήναι τα χώρας. (ANDRWN
GEOGRAFIA, αποσπάσματα, Tzetze Lyc.894
Επομένως οι ήπειροι στους αρχαίους Έλληνας επί εποχής Ανδρωνα ήσαν 4, όσα και τα σημεία του
Ορίζοντα, αντί 5 που έχουμε σήμερα, οι εξής: η Ασία (= Μ. Ασία, Φοινίκη κ.τ.λ. = η ανατολή), η
Λιβύη (= σήμερα η Αφρική = ο νότος), η Θράκη ( Μακεδονία, Ήπειρος κ.τ.λ. = ο βορράς) η Ευρώπη (
= η Ιταλία, Σικελία κ.α. = η δύση). Σήμερα, ύστερα από τις ανακαλύψεις, οι ήπειροι είναι 5: η Ασία, η
Αφρική, η Ευρώπη, η Αυστραλία και η Ωκεανία.
Επειδή ανάμεσα σε Ευρώπη και Ασία υπάρχει ο Εύξεινος πόντος, προφανώς, οι αρχαίοι αρχαίοι
Έλληνες είχαν την εντύπωση, ότι η Θράκη (οι χώρες πάνω και δυτικά τους Εύξεινου Πόντου) ήταν
χώρα διαφορετική από την Ασία. Ομοίως, επειδή υπάρχει ο κόλπος της Αδριατικής, οι αρχαίοι
Έλληνες πίστευαν ότι δυτικά τους (Ιταλία, Σικελία κ.α.) και μετά τη Θράκη ήταν μια άλλη τεράστια
χώρα, η Ευρώπη. Σήμερα η αρχαία Θράκη διαμοιράστηκε και το δυτικό μέρος της (Δακία κ.α. ) πήγαν
στην Ευρώπη και το άλλο (Σιβηρία κ.α.) στην Ασία.
2. Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο: Ο Έπαφος και η Μέμφις, η κόρη του Νείλου, γέννησαν τη Λιβύη,
που εξ αυτής ονομάστηκε έτσι η χώρα (Λιβύη = παλιά η Αφρική). Από τη Λιβύη και τον Ποσειδώνα
γεννήθηκαν δυο δίδυμοι, ο Αγήνωρας και ο Βήλος. Ο Βήλος κατοίκησε στη Λιβύη (= η Αφρική),
στην Αίγυπτο και στην Αραβία και με την Αγχινόη, θυγατέρα του Νείλου, γέννησαν δίδυμα, τον
Αίγυπτο και το Δαναό, που ο μεν πρώτος έκανε 50 γιους και ο δεύτερος 50 θυγατέρες. Γέννησαν
ακόμη και τον Κηφέα και Φινεα. Ο Αίγυπτος κατέστρεψε τη Μελαμπόδων χώρα και την ονόμασε
Αίγυπτο. Ο Δαναός, αφού πέτυχε να πάρει την εξουσία, με τη συμβουλή της Θεάς Αθηνάς
κατασκεύασε πρώτος πλοίο («ναυς») και μαζί με τις κόρες του ήρθαν στη Ρόδο και στο Αργος. Στο
Αργος του παρέδωσε τη βασιλεία ο τότε βασιλιάς Γελάνωρ και από αυτό μετά οι κάτοικοι του Αργους
ονομάστηκαν Δαναοί. Ο Αγήνωρας πήγε στη Φοινίκη, όπου έγινε γενάρχης. Με την Τηλέφασα έκανε
τέσσερα παιδιά, την Ευρώπη, τον Κάδμο (που ίδρυσε τη Θήβα, αλλά και οι απόγονοί του κατοίκησαν
στη Θράκη κ.α.), το Φοίνικα και τον Κίλικα. Μερικοί λένε ότι η Ευρώπη δεν ήταν κόρη του Αγήνορα,
αλλά του Φοίνικα και η οποία αγαπήθηκε από το Δία και αυτός από την ομορφιά της ταύρος γενόμενος
(«ταύρος χειροήθης γενόμενος») την μετέφερε στην Κρήτη όπου γέννησε το Μίνωα, το Ραδάμανθυ και
το Σαρπηδόνα. Για το Σαρπηδόνα άλλοι λένε ότι ήταν γιος του Δία και της Λαοδάμειας. Ακολούθως ο
βασιλιάς της Κρήτης Αστέριος, επειδή δεν είχε γιο, υιοθέτησε τα παιδιά της Ευρώπης και ο Μίνωας
στη συνέχεια τον αντικατέστησε στη βασιλεία.
3. Η ήπειρος Ευρώπη ( κάτι που γίνεται πρόδηλο και από τα πιο κάτω λόγια του Ηρόδοτου)
ονομάστηκε έτσι από τη μάνα του Μίνωα, την Ευρώπη. Ωστόσο αυτό το γεγονός ο Ηρόδοτος το
αμφισβητεί, πρβ: «Όσον για την Ευρώπη (την ήπειρο), κανείς δεν ξέρει, αν τελικά περιβάλλεται από
θάλασσα ούτε από πού πήρε το όνομά της ούτε ποιος της το έδωσε, εκτός αν δεχτούμε ότι ξεκίνησε
από την Ευρώπη, την Τύρια γυναίκα, και επομένως παλιότερα ήταν ανώνυμη, όπως και οι άλλες
(ήπειροι). Αυτό είναι απίθανο, γιατί η Ευρώπη (η κοπέλα) ήταν από την Ασία και δεν επισκέφτηκε
ποτέ τη γη που ονομάζουμε τώρα Ευρώπη, αλλά ταξίδεψε μόνο από τη Φοινίκη στην Κρήτη και από
εκεί στη Λυκία»… (Ηρόδοτος Δ, 45).
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΙΔΑΙΩΝ

ΔΑΚΤΥΛΩΝ Ή Κ(ΟΥ)ΡΗΤΩΝ
1. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ Ο.Α., ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Με τους Ολυμπιακούς αγώνες σφυρηλατήθηκε η εθνική, φυλετική και πνευματική ενότητα των
Ελλήνων. Οι Ολυμπιακοί αγώνες συνδύαζαν το βαθύ θρησκευτικό πνεύμα με το ηρωικό παρελθόν
των Ελλήνων, το μέγιστο βαθμό της καλλιέργειας του σώματος, του νου και της ψυχής με τις
πανανθρώπινες φιλοσοφικές αξίες και την προβολή του ατόμου και των πόλεων με το ύψιστο ιδανικό
της ελευθερίας.
ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΕΑ ΚΑΙ ΕΡΓΟ
ΤΩΝ ΙΔΑΙΩΝ ΔΑΚΤΥΛΩΝ Ή Κ(ΟΥ)ΡΗΤΩΝ = ΚΡΗΤΩΝ
Ο Διόδωρος Σικελιώτης, ο Στράβωνας, ο Παυσανίας(«Ηλιακά», Α, 5 - 8 ) κ.α. λένε ότι οι Ιδαίοι

Δάκτυλοι ή Ετεόκρητες ήσαν οι πρώτοι κάτοικοι της Κρήτης, απόγονοι των οποίων ήσαν οι
Κ(ου)ρήτες. Λένε επίσης ότι ένας από τους Ιδαίους δακτύλους, ο Ιδαίος Ηρακλής (= ο γιος του Δία
και της Κρητικιάς νύμφης Αγχιάλης) ήρθε στην Ολυμπία και ίδρυσε τους Ολυμπιακούς αγώνες, πρβ:
<<Σχετικά με τους Ολυμπιακούς αγώνες, όσοι από τους Ηλείους ασχολούνται με την αρχαιότητα λένε
ότι ο Κρόνος ήταν ο πρώτος βασιλιάς στον ουρανό και πως οι άνθρωποι εκείνης της εποχής εκείνης,
που ονομάζονταν χρυσή γενικά, έκτισαν ναό προς τιμή του Κρόνου στην Ολυμπία. Όταν γεννήθηκε ο
Δίας, η Ρέα ανέθεσε τη φύλαξη του παιδιού στους Δακτύλους της Ίδης, οι οποίοι λέγονταν και
Κουρήτες και είχαν έρθει από την Ίδη της Κρήτης. Αυτοί ήσαν ο Ηρακλής, ο Παιώνιος, ο
Επιμήδης, ο Ίδας και ο Ιάσιος. Ο Ηρακλής που ήταν και μεγαλύτερος έβαλε τους αδελφούς του,
κάνοντας ένα αστείο, να τρέξουν σε αγώνα και στεφάνωσε το νικητή με κλαδί αγριελιάς, που την είχαν
τόσο άφθονη, ώστε στοίβαζαν φρεσκοκομμένα φύλλα και τα έστρωναν, για να κοιμούνται. Λένε ότι ο
Ηρακλής έφερε την αγριελιά από τις υπερβόρειες χώρες, τις χώρες που ήσαν πέρα από τον άνεμο
Βορέα… Άλλοι λένε ότι ο Δίας, πάλεψε σ’ αυτό το μέρος με τον ίδιο τον Κρόνο, για τη βασιλεία και
άλλοι ότι καθιέρωσε τους αγώνες, επειδή, νίκησε τον Κρόνο. Ανάμεσα στους νικητές, αναφέρεται και
ο Απόλλωνας, που νίκησε τον Ερμή στον αγώνα δρόμου και τον Αρη στην πυγμαχία… Λένε αργότερα
ο Κλύμενος, γιος του Κάρδη, ήρθε από την Κρήτη πενήντα χρόνια μετά τον κατακλυσμό που έγινε
στην Ελλάδα την εποχή του Δευκαλίωνα. Κατάγονταν από τον Ιδαίο Ηρακλή και καθιέρωσε τους
αγώνες στην Ολυμπία και ίδρυσε βωμό προς τιμή του προγόνου του Ηρακλή και όλων των Κουρήτων,
δίνοντας στο Ηρακλή την επωνυμία Παραστάτη. Ο Ενδυμίωνας, όμως, γιος του Αέθλιου, εκθρόνισε
τον Κλύμενο και πρόσφερε την εξουσία ως έπαθλο σε όποιο από τα παιδιά του νικούσε στον αγώνα
δρόμου στην Ολυμπία. Μια γενιά μετά τον Ενδυμίωνα, ο Πέλοπας τέλεσε τους αγώνες προς τιμή του
Ολύμπιου Δία…. ο γιος του Αμυθάονας, ξάδελφος του Ενδυμίωνα από τη πλευρά του Κρηθέα τέλεσε
τα Ολύμπια και μετά από αυτόν ο Πελίας και ο Νηλέας μαζί….>> (Παυσανίας «Ηλιακά», Α, 5 - 8 )
«Λένε πως ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι οι πρώτοι κάτοικοι στους πρόποδες της Ίδης. Πόδες
λέγονται οι πρόποδες και κορυφές, οι μύτες των βουνών. Οι διάφορες κορυφές της Ίδης, που ήταν όλες
αφιερωμένες στη μητέρα των θεών (τη Ρέα), λέγονταν Δάκτυλοι. Ο Σοφοκλής θεωρεί πως οι πρώτοι
πέντε ήσαν αρσενικοί. Εφηύραν το σίδερο και το κατεργάστηκαν πρώτοι, καθώς και πολλά ακόμη
χρήσιμα στη ζωή πράγματα. Πέντε ήταν και οι αδελφές τους. Από τον αριθμό τους ονομάστηκαν
Δάκτυλοι. Αλλοι τους λένε αλλιώς, ενώνοντας τα δύσκολα με τα δύσκολα και θέτουν διάφορα
ονόματα: Κέλμη, Δαμνασέα, Ηρακλή και Ακμονα. Αλλοι τους θεωρούν εντόπιους από την Ίδη, άλλοι
αποίκους. Πάντως συμφωνούν ότι αυτοί πρώτοι δούλεψαν το σίδερο στην Ίδη. Όλοι τους θεωρούν
μάγους και υπηρέτες της Μητέρας των θεών που έφτασαν να ζουν στην Φρυγία, στην Ίδη. Λένε την
Τρωάδα Φρυγία, επειδή Φρύγες επικράτησαν στην περιοχή, αφού ζούσαν και κοντά, τότε που
αλώθηκε η Τροία. Υπονοούν μάλιστα πως απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων είναι οι Κουρήτες και
οι Κορυβάντες. Οι πρώτοι εκατό που γεννήθηκαν στην Κρήτη ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι.
Απόγονοί τους αναφέρονται εννέα Κουρήτες. Ο καθένας τους έκανε δέκα παιδιά, τους Ιδαίους
Δακτύλους…» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 473, ΙΙΙ, 22)
«Οι κάτοικοι, λοιπόν, της Κρήτης λένε πως οι αρχαιότεροι κάτοικοι στο νησί ήταν αυτόχθονες, οι
λεγόμενοι Ετεοκρήτες, των οποίων ο βασιλιάς, Κρητας το όνομα, ανακάλυψε πολλά και πολύ
σημαντικά πράγματα στο νησί που είχαν τη δυνατότητα να ωφελήσουν την κοινωνική ζωή των
ανθρώπων…. Πρώτοι, λοιπόν, απ’ όσους μνημονευονται από την παράδοση, κατοίκησαν στην
περιοχή της Ιδης στην Κρήτη και τριγύρω, οι καλούμενοι από αυτό Ιδαίοι Δάκτυλοι («πρώτον
ώκησαν της Κρήτης περί την Ίδην οι προσαγορευθέντες Ιδαίοι Δάκτυλοι»), που άλλοι λένε ότι ήσαν
100 και άλλοι 10, όσα και τα δάκτυλα των χεριών απ’ όπου και ονομάστηκαν έτσι. ... Για τους Ιδαίους
δακτύλους της Κρήτης παραδίδεται πως ανακάλυψαν τη φωτιά, τη χρήση του χαλκού και του σιδήρου,
στη χώρα των Απτεραίων στο λεγόμενο Βερέκυνθο, καθώς και τον τρόπο επεξεργασίας τους. Λένε,
μάλιστα, πως ένας τους ο Ηρακλής, ξεπέρασε τους άλλους σε φήμη, ίδρυσε τους Ολυμπιακούς
αγώνες. Εξ αιτίας της συνωνυμίας οι μεταγενέστεροι άνθρωποι θεώρησαν πως ο γιος της Αλκμήνης
εγκαθυδρυσε τους Ολυμπιακούς αγώνες….(Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5,64)
Μετά τους Ιδαίους Δακτύλους, συνεχίζει η εξιστόρηση, έγιναν οι εννέα Κουρήτες. Γι αυτούς άλλοι
λένε πως ήταν γηγενείς και άλλοι πως ήταν απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων. Ετούτοι κατοικούσαν
στα δασωμένα δάση και τα φαράγγια των βουνών και γενικά στους τόπους που τους παρείχαν φυσική
στέγη και προστασία, επειδή δεν είχε ακόμη ανακαλυφθεί το χτίσιμο των σπιτιών. Καθώς διακρινόταν
για τη σύνεσή τους, έδειξαν στους ανθρώπους πολλά χρήσιμα πράγματα, διότι πρώτοι αυτοί
συγκέντρωσαν τα πρόβατα σε κοπάδια, εξημέρωσαν τα υπόλοιπα είδη ζώων, ανακάλυψαν τη
μελισσοκομία, εισηγήθηκαν την τέχνη του κυνηγίου, εισηγήθηκαν τη συναναστροφή και τη συμβίωση.
Ανακάλυψαν επίσης τα ξίφη, τα κράνη και τους πολεμικούς χορούς. Λένε πως σ’ αυτούς παρέδωσε
τον Δία η Ρέα, κρυφά από τον πατέρα του Κρόνο, και κείνοι τον πήραν και τον ανέθρεψαν…...
(Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5,65)
«Οι Κρήτες, λοιπόν, διηγούνται το μύθο πως τον καιρό που οι Κουρήτες ήταν νέοι υπήρχαν οι
λεγόμενοι Τιτάνες. Αυτοί κατοικούσαν στη περιοχή της Κνωσού, εκεί όπου και τώρα δείχνουν θεμέλια
του οίκου της Ρέας και άλσος κυπαρισσιών αφιερωμένο στη θεά από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι Τιτάνες
ήταν έξι άντρες και πέντε γυναίκες τον αριθμό, για τους οποίους άλλοι μυθολογούν ότι ήταν παιδιά
του Ουρανού και της Γης και άλλοι λένε πως πατέρας τους ήταν ένας Κουρήτης και η μητέρα τους η
Τιταία από την οποία και πήραν το όνομά τους. Αγόρια ήταν ο Κρόνος, ο Υπερίωνας και ο Κρίος, στη
συνέχεια ο Ιαπετός και ο Κριός και τελευταίος ο Ωκεανός, ενώ αδελφές τους ήταν η Ρέα, η Θέμις και η
Μνημοσύνη, καθώς και η Φοίβη και η Τηθύς. Όλοι τους έγιναν εφευρέτες κάποιων αγαθών για την
ανθρωπότητα και λόγω της ευεργεσίας τους δέχτηκαν τιμές και έμεινε η μνήμη τους αιώνια. Ο Κρόνος
που ήταν ο μεγαλύτερος στην ηλικία έγινε βασιλιάς και τους ανθρώπους που είχε υπό υπηκόους τους
έβγαλε από την αγριότητα και τους έκανε να ζουν πολιτισμένα, γι αυτό και η αποδοχή που έτυχε από
τους ανθρώπους ήταν μεγάλη, καθώς επισκέφτηκε πολλά μέρη της οικουμένης. (Διόδωρος Βιβλιοθήκη
Ιστορική 5,66)
Συμπέρασμα: Ο πρώτος που διοργάνωσε τους αγώνες και τους ονόμασε Ολύμπια ήταν ο Ιδαίος
Ηρακλής, ένας από τους Ιδαίους δακτύλους της Κρήτης, και κείνος που τους καθιέρωσε ήταν ο
Κλύμενος, ο γιος του Κάρδη, που ήρθε από την Κρήτη πενήντα χρόνια μετά τον κατακλυσμό που έγινε
στην Ελλάδα την εποχή του Δευκαλίωνα. Απλώς ο Πέλοπας, τους αφιέρωσε στο Δία.
1) Ο Παυσανίας αναφέρει και ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες αναδιοργανώθηκαν από τον Ίφιτο,
που σύναψε συμφωνία (ιερή εκεχειρία) με το βασιλιά και νομοθέτη της Σπάρτης Λυκούργο
και το βασιλιά της Πίσας Κλεισθένη και το κείμενο της συμφωνίας αυτής χαράκτηκε, λέει,
σε χάλκινο δίσκο και σωζόταν έως στους χρόνους του Παυσανία στο Ηραίο της Ολυμπίας.
2) Ο Στράβωνας αναφέρει ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες οργανώθηκαν (όχι ιδρύθηκαν) από τον
Όξυλλο, βασιλιά των Ηρακλειδών μετά την κάθοδό τους στην Ηλεία και νίκησε τους
Μυκηναίους, σε συνεργασία με τους Ηλείους και του Αιτωλούς και τους κατοίκους της
πόλεως Πλευρώνας που κατάγονταν από Κρήτες.
3) Ο Παυσανίας, όπως βλέπουμε εδώ, λέει ότι η πρώτη ονομασία των αγώνων στην Ολυμπία
λεγόταν «τα Ολύμπια», κάτι που λέγεται και σήμερα. Από το επίθετο ολύμπιος,α,ο,
παράγεται (με μετακίνηση τόνου) και το ουσιαστικό «η Ολυμπία», κάτι ως και: τα άξια, η άξια
> η αξία, τα άγια, η άγια > Αγία, η Πανάγια > η Παναγία…
4) Αφού οι αρχαίοι κάτοικοι της Κρήτης λέγονταν αρχικά «Ιδαίοι Δάκτυλοι», μετά «Κουρήτες» και
στο τέλος «Ετεόκρητες» ή «Κρήτες», άρα το όνομα «Κρήτες» προέρχεται από σύντμηση του ονόματος
«Κ(ου)ρήτες» > Κρήτες, κάτι που: Α) πιστοποιείται και από το ότι η ονομασία της Κρήτης και των
Κρητών στην Παλαιά Διαθήκη λέγεται: Κερετιμ – Κερεθαίοι ή Χερεαίοι = η Κρήτη και οι Κρηταίοι.
Β) υπονοείται στους μύθους, αφού αυτοί λένε ότι η Κρήτη ονομάστηκε έτσι είτε από το βασιλιά Κρήτα
είτε από την γυναίκα Κρήτη, κόρη ενός των Κουρήτων και γυναίκα του Κρητικού Δία.Γ)
«Κ(ου)ρήτες» είναι οι κούροι και αι κούραι (αρχαία) = οι κόρες ή κορασίδες (νέα) = τα κοράσια της
Κρήτης = τα Κ(ου)ρητικόπουλα, Ειδικότερα, η ονομασία «Κουρήτες» παράγεται από τα θέματα των
λέξεων: «κούρος, κούρη ή κόρη, οι οποίες είναι συγγενείς λέξεις με τις: κείρω > κούρος, κουρέας κ.α.,
(επι)-κουρώ …., λατινικά couro,ae = επιμελούμαι, φροντίζω τινός, couro,onis = o κύρης, ceres,eris =
τρέφειν, πληρούμαι, χορταίνω…., ενώ κούρος = ο νεανίας, ο διατρεφόμενος, το Κουράδι = το κοπάδι,
το διατρεφόμενο, επιμελούμενο ποίμνιο, κουροτρόφοι ή Κουρήτες ή κουραδιάρηδες = αυτοί που είχαν
την αίγα Αμάλθεια που βύζαινε το Δία. Στην Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα με την μετάφραση των
Εβδομήντα και του Ν. Βάμβα, οι Κρήτες άποικοι στην Παλαιστίνη λέγονταν πότε «Κρήτες» και πότε
«Κερετιείμ ή Χερεθαίοι» και όχι Φιλισταίοι ή Καφθοριείς, όπως λένε μερικοί. Καφθορ και Καφθοριείμ
είναι η Καπαδοκία και οι Καππαδόκες, ενώ οι Φιλισταίοι ήταν ένας εβραϊκός λαός που το μόνο κοινό
που είχε με τους Κρήτες ήταν το ότι και αυτοί ήσαν αλλόθρησκοι και μισθοφόροι του βασιλιά.
Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΩΝ Ο.Α. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΗΒΑΙΟΣ,
ΑΛΛΑ Ο ΙΔΑΙΟΣ (ΚΡΗΤΙΚΟΣ) ΗΡΑΚΛΗΣ
Ανατρέχοντας στο Διόδωρο Σικελιώτη βλέπουμε να αναφέρει ότι υπήρχαν δυο πρόσωπα με όνομα
Ηρακλής, ο γιος του Δία και της Θηβαίας Αλκμήνης και ο γιος του Δία και της Κρητικιάς Αγχιάλης
και ο δεύτερος ήταν αυτός που έφυγε από την Κρήτη και πήγε στην Ολυμπία και ίδρυσε τους
Ολυμιακούς αγώνες και όχι ο πρώτος ως λέγεται από λάθος για λόγους συνωνυμίας, πρβ:
«Διότι υπήρχαν δυο προγενέστεροι του (Ηρακλή) που είχαν το ίδιο όνομα, ο πιο αρχαίος Ηρακλής,
σύμφωνα με το μύθο, είχε γεννηθεί στους Αιγυπτίους και, αφού καθυπόταξε με τα όπλα μεγάλο μέρος
της οικουμένης, τοποθέτησε τη στήλη της Λιβύης, ενώ ο δεύτερος (Ηρακλής) που ήταν ένας από τους
Ιδαίους Δακτύλους της Κρήτης, έγινε γητευτής, απόκτησε στρατηγικές γνώσεις και συνέστησε τους
Ολυμπιακούς αγώνες. Ο τελευταίος (Ηρακλής), που γεννήθηκε πριν από τα Τρωικά από την Αλκμήνη
και το Δία, γύρισε μεγάλο μέρος της οικουμένης, εκτελώντας τα προστάγματα του Ευρυσθέα. Αφού
έφερε σε πέρας όλους τους άθλους, έστησε στήλη στην Ευρώπη, επειδή όμως είχε το ίδιο όνομα και
προτιμούσε τον ίδιο τρόπο ζωής με τους άλλους δυο, καθώς είχαν περάσει πολλά χρόνια, όταν πέθανε
κληρονόμησε και τις πράξεις των αρχαίων, ως να είχε υπάρξει ένας μόνο Ηρακλής όλους τους αιώνες»
(Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 3, 74)
«Μετά που ο Ηρακλής καθάρισε τον στάβλο του Αυγεία, ανέλαβε τον άθλο να φέρει από την Κρήτη
τον ταύρο, τον οποίο, λένε, είχε ερωτευθεί η Πασιφάη (και έκανε το Μινώταυρο). Έπλευσε στην
Κρήτη και εξασφαλίζοντας τη συνεργασία του βασιλιά Μίνωα τον έφερε στην Πελοπόννησο,
διαπλέοντας όλο εκείνο το πέλαγος πάνω στην πλάτη του. Μετά την εκτέλεση και τούτου του άθλου,
οργάνωσε τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες, διαλέγοντας την ωραιότερη τοποθεσία για την τόσο
σπουδαία πανήγυρη, που ήταν η πεδιάδα πλάί στον Αλφειό ποταμό, όπου αφιέρωσε τον αγώνα στον
Δία τον πατέρα του. Έπαθλο για τους νικητές όρισε στεφάνι, διότι ο ίδιος ευεργέτησε τον ανθρώπινο
γένος χωρίς να λάβει κανένα μισθό….. (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 18)
<<Δεδομένου ότι συμβαίνει οι πράξεις των Ροδίων να συνδέονται με μερικά απ΄όσα έγιναν στην
αντίπερα Χερσόνησο, δεν θεωρώ άσχετο να μιλήσω και γι αυτά….. Όχι πολύ αργότερα από την εποχή
της διακυβέρνησής του, λέγεται πως πέντε Κουρήτες πέρασαν σ’ αυτήν από την Κρήτη. Ετούτοι ήσαν
απόγονοι εκείνων στους οποίους ανέθεσε το Δία η μητέρα του Ρέα να τον αναθρέψουν στα Ιδαία όρη
της Κρήτης: ( Τούτους δ’ απογόνους γεγονέναι των υποδεξαμένων Δία παρά της μητρός Ρέας και
θρεψάντων εν τοις κατά Κρήτην Ιδαίοις όρεσι.» (Διόδωρος, Ιστορική βιβλιοθήκη 5, 60)
1) Μερικοί αρχαίοι συγγραφείς, όπως π.χ. ο Λυσίας, αναφέρουν σκέτα ότι ο Ηρακλής είναι εκείνος
που ίδρυσε τους Ολυμπιακούς αγώνες, δηλαδή χωρίς να ξεκαθαρίζουν για ποιον Ηρακλή απ΄όλους
εννοούν. Ωστόσο όποιος Ηρακλής και να είναι αυτός, έχει σχέση με τη Κρήτη, αφού ο μεν Ιδαίος είναι
Κρητικός από μάνα και πατέρα και ο άλλος είναι Κρητικός από τον πατέρα του. Στην πραγματικότητα
ο Κρητικός και ο Θηβαίος Ηρακλής θα πρέπει να είναι το αυτό πρόσωπο, αφού έχουν τον αυτό
πατέρα.
2) Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 3, 61 – 73 και 5, 66- 70) αναφέρει επίσης ότι σύμφωνα με το μύθο
των Ατλάντιων της Λιβύης (= η Αφρική) υπήρχαν δυο θεοί με το όνομα Δίας, ο Κρητικός και ο
Λίβυος Δίας, και ότι η Κρήτη πήρε το όνομα Ιδαία από τη γυναίκα του Κρητικού Δία, την Ιδαία, και το
όνομα Κρήτη από τη γυναίκα του Λίβυου Δία, την Κρήτη, η οποία ήταν κόρη ενός των Κουρητών. Η
Κρήτη πράγματι πρέπει αρχικά να λέγονταν και «Ιδαία», αφού υπάρχουν και τα: Ιδομενέας (ο
αρχηγός των Κρητών στον Τρωικό πόλεμο), Ιδαίος Ηρακλής = ο Κρητικός Ηρακλής που ίδρυσε τους
Ολυμπιακούς αγώνες, Ιδαίος Δίας = ο Κρητικός ή Κρηταγενής Δίας, Ιδαία όρη = τα Κρητικά όρη,
Ιδαίοι Δάκτυλοι = οι Κρήτες κ.α.
.2. ΠΟΙΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΔΡΥΣΕ ΤΟΥΣ Ο.Α.
Το ποιος είναι πραγματικά ο ιδρυτής των Ολυμπιακών αγώνων μας το φανερώνει η ίδια η ονομασία
τους, αν την ετυμολογήσουμε. Ολυμπιακοί αγώνες = οι αγώνες των Ολύμπιων, δηλαδή όσων
ανθρώπων ή αθλητών πίστευαν στους Ολύμπιους θεούς, άρα των αρχαίων Ελλήνων. Ολυμπία = η
χώρα (ο τόπος, το μέρος..) που βρισκόταν στην περιοχή της Ηλείας και η οποία δεν ανήκε στην
κοσμική εξουσία καμιάς πόλη - κράτους, αλλά στους Ολύμπιους θεούς, στην θρησκευτική, των
ανθρώπων της θρησκείας των Ολύμπιων θεών και όπου ιδρύθηκε το ιερό του Ολύμπιου Δία και
συνάμα γίνονταν οι αγώνες όσων αθλητών πίστευαν στους Ολύμπιους θεούς. Δηλαδή η Ολυμπία ήταν
κάτι ως το Άγιο Όρος σήμερα.
Πιο απλά, επειδή οι Ολυμπιακοί αγώνες δεν ήταν τοπικής ή εθνικής εμβέλειας, ώστε να έχουν και
ανάλογο όνομα ( κάτι όπως π.χ. Παναθήναια, Ίσθμια, Παγκρήτια κ.τ.λ.), αλλά εμβέλειας
θρησκευτικής, αυτής των Ολύμπιων θεών, γι αυτό και ονομάστηκαν έτσι, δηλαδή Ολυμπιακοί αγώνες.
Απλώς από τα ως άνω κείμενα των αρχαίων συγγραφέων γίνεται πασιφανές ότι οι Κρήτες με το
πολιτισμό τους ήταν εκείνοι που πρώτοι είπαν – πρότειναν - συνέβαλαν – πρωτοστάτησαν στην ίδρυση
- καθιέρωση των Ολυμπιακών αγώνων.
Φυσικά, για να γίνουν οι Ολυμπιακοί αγώνες κάποιοι πρώτοι πήραν μια απόφαση ή έκαναν τις πρώτες
ενέργειες και αυτοί ήσαν ασφαλώς οι Κρήτες και παράλληλα συνέβαλαν και οι Ολύμπιοι Θεοί, ο Δίας,
αφού η Θρησκεία τους όχι μόνο δεν τους απαγόρευε, αλλά και τους επέβαλε και τους ευλογούσε.
Παρέβαλε ότι και σήμερα ακόμη πριν από κάθε επίσημο αθλητικό αγώνα πρωτοστατεί θρησκεία, αφού
οι ιερείς πρώτοι κάνουν τελετουργίες, ευλογίες κ.τ.λ. ή αν δεν παραστούν ιερείς – δώσουν την ευλογία
τους, αγώνες δεν γίνονται. Παράβαλε, επίσης, ότι με την επικράτηση ολοκληρωτικά του
Χριστιανισμού, οι αγώνες αυτοί καταργήθηκαν, επειδή η Χριστιανική θρησκεία τότε δεν τους
επέτρεπε, δεν τους ευλογούσε κ.τ.λ. Τους θεωρούσε ως εκδηλώσεις ειδωλολατρικές.
3. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ Ο.Α.
Τα πρώτα αλωνίσματα στην Ολυμπία ήταν ο δρόμος, η πάλη και η πυγμαχία. Μετά προστέθηκαν: ο
δίαυλος, ο δόλιχος (δρόμος μεγάλων αποστάσεων), το πένταθλο, η αρματοδρομία, το παγκράτιο
(συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας) και η σκυταλοδρομία.
Οι ολυμπιονίκες ως έπαθλο έπαιρναν ένα στεφάνι κότινο (από αγριελιά). Κανονικά κατά την έναρξη
των αγώνων, οι αθλητές εμφανιζόταν με στεφάνι ελιάς και αν ήταν νικητές έπαιρναν στεφάνι από
φοίνικα.
Σύμφωνα με το κατάλογο των Ολυμπιακών Αγώνων, το πρώτο έτος έναρξης των Ολυμπιακών
αγώνων είναι το έτος 776 π.Χ. Από το έτος αυτό οι αγώνες αυτοί γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια και
δεκτοί γίνονταν μόνο όσοι ήσαν Έλληνες ή σωστότερα όσοι δεν ήσαν βάρβαροι ή όσοι πίστευαν στον
ολύμπιο Δία
Οι Ολυμπιακοί αγώνες μετά το 777 π.Χ. θεωρήθηκαν πανελλήνια χρονολογική μονάδα μέτρησης και
το στάδιο μετρική μονάδα μήκους.
Οι Πισάτες διοργάνωναν τους αγώνες από το 688 έως το 572 π.Χ. Το 570 π.Χ. οι Ηλείοι κατέλαβαν
την Πίσα και έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τη διοργάνωση των αγώνων. Τον 5ο αι. π.Χ. οι αγώνες
έφτασαν στο απόγειο της δόξας τους.
Στην ελληνιστική εποχή οι Ολυμπιακοί αγώνες έχασαν τον αρχικό τους χαρακτήρα και μετατράπηκαν
σε επαγγελματικές αθλητικές εκδηλώσεις. Τα άσχημα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίσθηκαν στην
συνέχεια στον ελλαδικό χώρο, είχαν τον αντίκτυπό τους στα αθλητικά ιδεώδη των Ολυμπιακών
αγώνων, με αποτέλεσμα να επέλθει και σταδιακή πτώση των ηθικών αξιών, κάτι που επιδεινώθηκε
αισθητά από το 146 μ.Χ., όταν η κυρίως Ελλάδα υποτάχθηκε στο ρωμαϊκό κράτος και οι Ηλείοι
έχασαν την ανεξαρτησία τους.
Το 2ο αι. μ.Χ., όταν παραχωρήθηκε το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους κατοίκους της
ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Ρωμαίοι επέβαλαν να συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς αγώνες όλοι όσοι
πίστευαν στους Ολύμπιους Θεούς και συνεπώς όλοι οι Ρωμαίοι
Με την επικράτηση του Χριστιανισμού ολοκληρωτικά στην Ελλάδα και στην Ιταλία και το νέο
θρησκευτικό-πολιτιστικό πνεύμα που δημιουργήθηκε, οι Ολυμπιακοί και γενικώς όλοι οι αθλητικοί
αγώνες θεωρήθηκαν ως ειδωλολατρικές εκδηλώσεις με αποτέλεσμα την κατάργησή τους από το
Θεοδόσιο Α΄ το 393 μ.Χ. (293η Ολυμπιάδα).
Ο υπερεθνικός χαρακτήρας τους επιζεί και στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, που ύστερα από
διακοπή 15 αιώνων οργανώθηκαν στην Αθήνα το 1896 και τελούνται από τότε κάθε τέσσερα χρόνια.
4. ΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΝΟΗΣΗ
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα (Νόμοι Α, 625 d), η σωματική άσκηση στην αρχαία Κρήτη ήταν
επιβεβλημένη δια νόμου και οι Κρήτες εφεύραν τα γυμνάσια, «..ήρχοντο των γυμνασίων πρώτοι μεν
Κρήτες…» (ΠΛΑΤΩΝ, ΝΟΜΟΙ 452 c, 9)
Σύμφωνα επίσης με τον Απολλόδωρο, Πλούταρχο, Στράβωνα κ.α,, εκτός του ότι οι αρχαίοι Κρήτες
ίδρυσαν του Ολυμπιακούς αγώνες, οι Μινωίτες αφενός τελούσαν αθλητικούς αγώνες (λιθοβόλια,
ταυροκαθάρψια, πυγμαχίες κ.τ.λ.) και στους νικητές δίνονταν έπαθλα και αφετέρου λάμβαναν μέρος
στους αθλητικούς αγώνες των άλλων Ελλήνων (Παναθήναια, ίσθμια, Ολυμπιακούς κ.α.). Μάλιστα ο
γιος του Μίνωα Ανδρόγεως είχε πρωτεύσει στα Παναθήναια και από ζήλια οι Αθηναίοι τον
δολοφόνησαν κατά την ώρα που πήγαινε στη Θήβα, για να λάβει μέρος και στους εκεί αγώνες προς
χάρη του Λάίου,
<<….αυτός δε ήκεν εις Αθήνας, και τον των Παναθηναίων αγώνα επετέλει, εν ω ο Μίνωος παις
Ανδρόγεως ενίκησε πάντας. τούτον Αιγεύς επί τόν Μαραθώνιον έπεμψε ταύρον, υφ’ ου διεφθάρη…
μετ’ ου πολώ δε θαλασσοκρατών επολέμησε στολω τας Αθήνας >>… (Απολλόδωρος Γ 15. 7 και 8)
<<…φιλόχορος δε φησιν ου ταύτα συγχωρείν Κρήτας, αλλά λέγειν ότι φρουρά μέν ην ο Λαβύρινθος,
ουδέν έχων κακόν αλλ’ ή το μη διαφυγείν τους φυλαττομένους, αγώνα δε ο Μίνως επ’ Ανδρόγεω
γυμνικόν εποίει και τους παίδας άθλα τοις νικωσιν εδίδου τέως εν τω Λαβυρυνθω
φυλαττομένους· ενίκα δε τους προτερους αγώνας ο μέγιστον παρ’ αυτώ δυνάμενος τότε και
στρατηγών, όνομα Ταύρος,…. (Πλούταρχου «Θησεύς», 16 - 19)
«Για τους Ιδαίους δακτύλους της Κρήτης παραδίδεται πως ανακάλυψαν τη φωτιά, τη χρήση του
χαλκού και του σιδήρου, στη χώρα των Απτεραίων στο λεγόμενο Βερέκυνθο, καθώς και τον τρόπο
επεξεργασίας τους. Λένε, μάλιστα, πως ένας τους, ο Ηρακλής, ξεπέρασε τους άλλους σε φήμη,
ίδρυσε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Εξ αιτίας της συνωνυμίας, οι μεταγενέστεροι άνθρωποι θεώρησαν
πως ο γιος της Αλκμήνης ( = Ο Ηρακλής γιος του Δία και της Θηβαίας Αλκμήνης) εγκαθίδρυσε τους
Ολυμπιακούς αγώνες. (Διόδωρος Βιβλιοθήκη Ιστορική 5,64)
ΑΡΧΑΙΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ
(Από τον Πίνακα Ολυμπιονικών του Ιδρύματος μείζονος ελληνισμού
Διόγνητος, Πυγμαχία, 488 π.Χ.
Εργοτέλης ο Φιλάνωρος, Δόλιχος, 464 π.Χ.
Εργοτέλης ο Φιλάνωρ, Δόλιχος, 472 π.Χ.
Ικαδίων, Στάδιο παίδων, 456 π.Χ.
Αιγείδας, Δόλιχος, 448 π.Χ., ,
…..ώνιος, Δόλιχος, 396 π.Χ.
Σωτάδης, Δόλιχος, 99η Ολυμπιάδα 384 π.Χ.
Φιλωνίδης ο Χερσονήσιος,
Πώρος ο Μάλιος, 56 π.Χ.
Δάμας ή Δαμασίας ο Κυδωνιάτης, Στάδιο, 25 μ.Χ.
Σατορνίλος Γορτύνιος, στάδιον, 209 μ.Χ.
Ο Παυσανίας, σχετικά με τους ολυμπιονίκες Εργοτέλη, Σωτάδη και Φιλωνίδη λέει τα εξής:
«Ο Εργοτέλης ήταν γιος του Φιλάνορα, νίκησε δυο φορές στον δόλιχο στην Ολυμπία και δυο φορές
στα Πύθια, στον Ισθμό και στη Νεμέα. Αυτός δεν ήταν αρχικά Ιμεραίος, όμως λέει η επιγραφή στο
άγαλμά του στην Ολυμπία, αλλά, λένε, ότι ήταν Κρητικός από την Κνωσό. Ξορίστηκε από εκεί μετά
από μια επανάσταση και κατέφυγε στην Ιμέρα, όπου του έδωσαν πολιτικά δικαιώματα και άλλες τιμές.
Γι αυτό, όπως ήταν φυσικό, στους αγώνες επρόκειτο να ανακηρυχτεί νικητής ως Ιμεραίος (εμφανίζεται
ως Ιμέριος, δηλαδή από την Ιμέρα Σικελίας και όχι από την Κρήτη». (Παυσανίας, Ηλιακά Β, 4, 11)
«Ο Φιλωνίδης, γιος του Ζώτου, από τη Χερσόνησο της Κρήτης, ήταν ταχυδρόμος του Αλέξανδρου,
γιου του Φιλίπου» (Ηλιακά Β, 16,5)
« Ο Σωτάδης, δόλιχος 99η Ολυμπιάδα, ήταν Κρητικός, όμως οι κρήτες τον εξόρισαν γιατί πήρε
χρήματα από τους Εφέσιους και αγορεύτηκε Εφέσιος (Ηλιακά Β, 6)
Α. Ο ΜΥΘΟΣ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΥ
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, Πλάτων κ.α., όπως θα δούμε πιο κάτω, ο Μύθος του Μινώταυρου
πλάστηκε από τους Αττικούς συγγραφεί, για να εκδικηθουν το Μίνωα, επειδή είχε εισβάλει στην
Αθήνα, για να εκδικηθεί τη δολοφονία του γιου του Ανδρόγεω στα Παναθήναια. Ο μύθος αυτός έχει
και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Υποδηλώνει τα άσχημα αποτελέσματα που επιφέρουν οι ασέβειες στα
θεία, οι κτηνοβασίες κ.α.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης, σχετικά με το μύθο αυτό, αναφέρει: «Σύμφωνα, τώρα, με το μύθο που
μας παραδόθηκε, η Πασιφάη, η γυναίκα του Μίνωα, ερωτεύθηκε το ταύρο και ο Δαίδαλος της έφτιαξε
ένα μηχανικό ομοίωμα αγελάδας, βοηθώντας την να ικανοποιήσει την επιθυμία της. Οι συγγραφείς
μύθων λένε πως πριν από εκείνα τα χρόνια, ο Μίνωας, σύμφωνα με τη συνήθεια, αφιέρωνε τον
ωραιότερο ταύρο που γεννιόνταν στον Ποσειδώνα και τον θυσίαζε στο θεό. Καθώς ο ταύρος που
γεννήθηκε τότε ήταν σπάνιας ομορφιάς, ο Μίνωας θυσίασε άλλον μικρότερης αξίας. Ο Ποσειδώνας
θύμωσε με τον Μίνωα κι έκανε τη γυναίκα του την Πασιφάη να ερωτευθεί τον ταύρο. Με τη
ευρηματικότητα του Δαίδαλου, η Πασιφάη έσμιξε με τον ταύρο και γέννησε το Μινώταυρο της
μυθολογίας. Αυτός είχε διπλή φύση, το πάνω μέρος του σώματός του μέχρι τους ώμους ήταν ταύρος,
ενώ το υπόλοιπο άνθρωπος. Λέγεται, λοιπόν, πως, για να μένει το τέρας, ο Δαίδαλος έφτιαξε τον
Λαβύρινθο, του οποίου οι δίοδοι ήταν ελικοειδείς και δεν μπορούσαν να βρουν την άκρη τους όσοι δεν
τις ήξεραν και εκεί ζούσε ο Μινώταυρος που έτρωγε τους επτά νέους και επτά νέες που έστελναν οι
Αθηναίοι»… (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 60-77)
Σύμφωνα με άλλες παραλλαγές του μύθου, με το που έγινε βασιλιάς ο Μίνωας, ζήτησε από
τους θεούς σημάδι για το αν τον εγκρίνουν, ζήτησε «ελέω Θεού βασιλεία». Από τη θάλασσα
τότε αναδύθηκε ένας πανέμορφος ταύρος και στη συνέχεια ο Ποσειδώνας ζήτησε από το
Μίνωα να του τον θυσιάσει. Καθώς ο ταύρος που αναδύθηκε ήταν σπάνιας ομορφιάς, ο Μίνωας
θυσίασε άλλον μικρότερης αξίας. Ο Ποσειδώνας θύμωσε με το Μίνωα κι έκανε τη γυναίκα του την
Πασιφάη να ερωτευθεί τον ταύρο. Ο Δαίδαλος, κατόπιν αιτήματος της Πασιφάης, έφτιαξε μια
ωραία χάλκινη ή ξύλινη αγελάδα που την έντυσε με προβιές αγελάδων και μέσα της κλείστηκε
η Πασιφάη. Και ήταν τόσο θαυμάσιο το κατασκεύασμα που ο ταύρος το νόμισε για ζωντανό
και έτσι έγινε η τερατώδης ερωτική ένωση, η κτηνοβατική ερωτοτροπία, καρπός της οποίας
ήταν ο ταυρόμορφος Αστέριος ή Μινώταυρος.
Λέει ο Απολλόδωρος: [Γ 1,3] Αστερίου δε άπαιδος αποθανόντος Μίνως βασιλεύειν θέλων

Κρήτης εκωλύετο. φήσας δε παρά θεών την βασιλείαν ειληφέναι, του πιστευθήναι χάριν έφη, ο τι αν
εύξηται, γενέσθαι. και Ποσειδώνι θύων ηύξατο ταύρον αναφανήναι εκ των βυθών, καταθύσειν
υποσχόμενος τον φανέντα. του δε Ποσειδώνος ταύρον ανέντος αυτώ διαπρεπή την βασιλείαν
παρέλαβε, τον δε ταύρον εις τα βουκόλια πέμψας έθυσεν έτερον. [ θαλασσοκρατήσας δε πρώτος
πασών των νήσων σχεδόν επήρξεν].
«[Γ 1,4] οργισθείς δε αυτω Ποσειδων ότι μη κατέθυσε τον ταύρον, τούτον μεν εξηγρίωσε,
Πασιφάην δε ελθειν εις επιθυμίαν αυτού παρεσκεύασεν. η δε ερασθείσα του ταύρου συνεργόν
λαμβάνει Δαίδαλον, ος ην αρχιτέκτων, πεφευγώς εξ Αθηνών επι φονω. ουτος ξυλίνην βουν επί τροχών
κατασκευάσας, και ταύτην λαβών και κοιλάνας ένδοθεν, εκδείρας τε βουν την δοράν περιέρραψε, και
θεις εν ωπερ είθιστο ο ταυρος λειμώνι βόσκεσθαι, την Πασιφάην ενεβίβασεν. ελθών δε ο ταυρος ως
αληθινή βοί συνήλθεν. η δε Αστέριον εγέννησε τον κληθέντα Μινώταυρον. ούτος είχε ταύρου
πρόσωπον, τα δε λοιπά ανδρος· Μίνως δε εν τω λαβυρίνθω κατά τινας χρησμούς κατακλείσας αυτον
εφύλαττεν. ην δε ο λαβύρινθος, ον Δαίδαλος κατεσκεύασεν, οίκημα καμπαίς πολυπλόκοις πλανών την
έξοδον. τα μεν ουν περί Μινωταύρου και Ανδρόγεω και Φαίδρας και Αριάδνης εν τοις περί Θησέως
ύστερον ερούμεν.(Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Γ, 1, 3 και 1, 4)
Ο Ποσειδώνας, σύμφωνα το Διόδωρο Σικελιώτη (Βίβλος 5, 69) κ.α., ήταν εν ζωή άνθρωπος
στην Κρήτη που δάμαζε άλογα και γι αυτό λέγονταν και «ίππιος». Κατόπιν ο πατέρας του (ο
Κρόνος) του ανέθεσε να κάνει ναυτικές εργασίες και επειδή αυτά τα έκανε πολύ καλά, μετά
το θάνατο και τη μετάστασή του στους ουρανούς θεοποιήθηκε - ανακηρύχθηκε θεός της
θάλασσας. Δηλαδή εδώ έγινε κάτι ως έγινε και με την ανθρώπινη και μεταφυσική φύση του
Χριστού, του Αγ. Νικολάου κ.α. στη Χριστιανική θρησκεία.
Β. Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΑΝΔΡΟΓΕΩ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ
Ο μύθος αυτός έχει διδακτικό χαρακτήρα, αναδείχνει από τη μια τις ραδιουργίες και τις δολοφονίες
που κάνουν κάποιοι είτε για να νικούν στους αθλητικούς αγώνες είτε για να γίνουν αυτοί ηγεμόνες κ.α.
και από την άλλη τις συμφορές που επιφέρουν αυτού του είδους πράξεις.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 60-61), σχετικά με το μύθο αυτό, λέει τα εξής:
«Από τα παιδιά του Μίνωα, ο Ανδρόγεως πήγε στην Αθήνα την εποχή των Παναθηναίων,
ενώ ήταν ο Αιγέας βασιλιάς, εκεί νίκησε στους αγώνες όλους τους Αθλητές κι έγινε φίλος με
τους γιους του Πάλλαντα (ο Πάλλαντας ήταν αντίπαλος ή αδελφός του Αιγέα). Ο Αιγέας είδε
με καχυποψία τη φιλία του Ανδρόγεω, φοβούμενος μήπως βοηθήσει ο Μίνωας τους γιους του
Πάλλαντα να του πάρουν την εξουσία και κατέστρωσε σχέδιο κατά της ζωής του Ανδρόγεω.
Καθώς πήγαινε στη στις Θήβες με τα πόδια, για να παρακολουθήσει μια γιορτή (για χάρη του
Λάιου), έβαλε να τον δολοφονήσουν κάποιοι ντόπιοι στα περίχωρα της Οινόης στην Αττική.
Μαθαίνοντας ο Μίνωας τη συμφορά που βρήκε το γιο του Ανδρόγεω έφτασε στην Αθήνα
απαιτώντας ικανοποίηση για το φόνο του. Καθώς κανείς δεν του έδωσε σημασία, κήρυξε
πόλεμο στους Αθηναίους και τους καταράστηκε στο όνομα του Δία να πέσει στην πόλη των
Αθηναίων ξηρασία και πείνα. Πράγματι μετά από λίγο έπεσε ξηρασία στην Αττική και στην
Ελλάδα και καταστράφηκαν οι σοδιές. Μαζεύτηκαν, κατόπιν αυτού, οι ηγεμόνες των πόλεων
και ρώτησαν το θεό πως θα απαλλάσσονταν από τα κακά. Ο θεός τους έδωσε χρησμό να πάνε
στον Αιακό, το γιο του Δία και της Αίγινας, της κόρης του Ασωπού, και να του ζητήσουν να
κάνει ευχές για λογαριασμός τους. Εκείνοι έκαναν ό,τι τους πρόσταξε ο θεός, ο Αιακός έκανε
τις ευχές και η ξηρασία έπαψε σε όλους τους άλλους Έλληνες, στους Αθηναίους όμως έμεινε.
Έτσι οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να ρωτήσουν το θεό για το πώς θα απαλλαγούν από τα κακά.
Τότε ο θεός έδωσε τον χρησμό πως τα κακά θα πάψουν, άμα δώσουν ικανοποίηση στο Μίνωα
σε ό,τι, ζητήσει για το φόνο του Ανδρόγεω. Οι Αθηναίοι υπάκουσαν στο θεό και ο Μίνωας
τους ζήτησε να του δίνουν επτά νέους και ισάριθμες νέες κάθε εννιά χρόνια, για να τα τρώει ο
Μινώταυρος - επί τόσα χρόνια ζει το τέρας. Όταν οι Αθηναίοι του τα έδωσαν, απαλλάχτηκαν
από τα κακά οι κάτοικοι της Αττικής και ο Μίνωας σταμάτησε να πολεμάει την Αθήνα….
(Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 60-61)
Ο ΜΙΝΩΑΣ ΚΑΙ Η ΣΚΥΛΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ
Ο Μίνωας, πριν φθάσει στην Αθήνα, έκανε απόβαση στα Μέγαρα, όπου βασιλιάς ήταν ο Νήσος,
σύμμαχος των Αθηναίων που όφειλε τη μεγάλη του δύναμη στα μακριά μαλλιά του – ως ο Σαμψών. Η
κόρη του Νήσου, η Σκύλα, ερωτεύθηκε το Μίνωα και έκοψε τα μαλλιά του πατέρα της, ώστε να χάσει
τη δύναμή του και έτσι ο Μίνωας να μπορέσει να κατακτήσει την πόλη.
Λέει ο Απολλόδωρος: «[Γ 15,8] μετ’ ου πολύ δε θαλασσοκρατων επολέμησε στόλω τας Αθήνας,
και Μέγαρα είλε Νίσου βασιλεύοντος του Πανδίονος, και Μεγαρέα τον Ιππομένους εξ Ογχηστού Νίσω
βοηθόν ελθόντα απέκτεινεν. απέθανε δε και Νίσος δια θυγατρός προδοσίαν. έχοντι γαρ αυτώ
πορφυρέαν εν μέση τη κεφαλή τρίχα ταύτης αφαιρεθείσης ην χρησμός τελευτήσαι· η δε θυγάτηρ αυτού
Σκύλλα ερασθείσα Μίνωος εξείλε την τρίχα. Μίνως δε Μεγάρων κρατήσας και την κόρην της πρύμνης
των ποδών εκδήσας υποβρύχιον εποίησε». (Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Γ, 15. 8)
Γ. Ο ΜΥΘΟΣ ΘΗΣΕΑ ΚΑΙ ΑΡΙΑΔΝΗΣ – ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΥ

Ο μύθος αυτός έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα, υποδείχνει τι οφείλει να κάνει ο
καθένας για την πατρίδα του (πρότυπο ο Θησέας), τι υποφέρουν οι γονείς για τα
παιδιά τους ή τους υποτελείς του (πρότυπο ο Αιγέας), τι βάσανα φέρνει η αγάπη
(πρότυπο η Αριάδνη) κ.α.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 60-77), σχετικά με το μύθο αυτό, λέει τα εξής: Μόλις πέρασαν
τα εννιά χρόνια, ήρθε πάλι ο Μίνωας στην Αττική με μεγάλο στόλο και ζητώντας τους δεκατέσσερις
νέους και νέες, τους πήρε. Αυτή τη φορά ήταν και ο Θησέας σ’ εκείνους που επρόκειτο να
αποπλεύσουν, ο Αιγέας έκανε συμφωνία με τον κυβερνήτη και τον πρόσταξε στην περίπτωση που ο
Θησέας θα νικήσει το Μινώταυρο, να επιστρέψει το πλοίο με λευκά πανιά και αν σκοτωθεί με μαύρα,
όπως συνήθισαν να κάνουν πριν. Φτάνοντας στην Κρήτη, η Αριάδνη, η θυγατέρα του Μίνωα,
ερωτεύθηκε το Θησέα που είχε εξαίρετο παρουσιαστικό, ο Θησέας μίλησε μαζί της κι εξασφαλίζοντας
τη βοήθειά της σκότωσε το Μινώταυρο και μαθαίνοντας από αυτή την έξοδο του Λαβυρίνθου σώθηκε.
Για την επιστροφή στην πατρίδα έχοντας κλέψει την Αριάδνη απέπλευσε νύκτα και κρυφά κι έφτασε
στο νησί που τότε ονομαζόταν Δία και σήμερα Νάξος. Εκείνον τον καιρό, σύμφωνα με το μύθο,
εμφανίστηκε ο Διόνυσος στο νησί και λόγω της ομορφιάς της Αριάδνης πήρε την κόρη από το Θησέα,
να την έχει μόνιμη σύζυγό του και να την αγαπάει πάνω από όλες. Πράγματι, μετά το θάνατό της, από
την αγάπη του την έκρινε άξια αθάνατων τιμών κι έβαλε στ’ αστέρια του ουρανού το στέμμα της
Αριάδνης. Ο Θησέας και οι φίλοι του, λένε, στεναχωρήθηκαν πολύ από την αρπαγή της Αριάδνης και
από τη λύπη τους ξέχασαν την παραγγελία του Αιγέα, έτσι κατέπλευσαν στην Αττική με ανοικτά τα
μαύρα πανιά. Ο Αιγέας μόλις είδε το πλοίο να πλησιάζει, πιστεύοντας πως ο γιος του πέθανε, έκανε
μια πράξη που ήταν ηρωική, αλλά ήταν και συμφορά, γιατί ανέβηκε στην ακρόπολη κι απελπισμένος
από τη ζωή του ένεκα της υπερβολικής λύπης του έπεσε στον γκρεμό και σκοτώθηκε.
Σημειώνεται, επίσης, ότι:
1) Η Οδύσσεια λέει τα εξής για την Αριάδνη: «Η ωραία Αριάδνη, θυγατέρα του σκληρού
Μίνωα, που τα παλιά τα χρόνια ο Θησέας γυρίζοντας από την Κρήτη στους καρπερούς τους κάμπους
των ιερών των Αθηνών μαζί του την επήρε. Αλλά δεν πρόλαβε να την χαρεί, επειδή προτού δική του
την κάνει, η Άρτεμη τη σκότωσε στο νησάκι Δία (= η Νάξο), σύμφωνα με επιθυμία του Διονύσου».
2) Σύμφωνα με άλλες παραλλαγές του μύθου:
α) ο Αιγέας έπεσε στη θάλασσα από το Σούνιο και πνίγηκε, όταν είδε το καράβι με μαύρα πανιά και
από το γεγονός αυτό ονομάστηκε έτσι, δηλαδή Αιγαίο Πέλαγος. Λέει ο Παυσανίας: «των δε προπυλαίων ον δεξια
Νικης εστίν Απτ’ερου ναός. εντεύθεν η θάλασσα εστί σύνοπτος, και ταύτη ρίψας Αιγεύς εαυτον ως λέγουσιν
ετελεήτησεν. ( Παυσανία Αττικά, 4)
β) Ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη στην Νάξο, επειδή αγαπούσε καλύτερα την Αίγλη
και η Αριάδνη αρρώστησε από τον καημό της και την έκανε καλά η Αφροδίτη, αφού τη
μετέφερε στην Κύπρο, όμως στο τέλος αυτοκτόνησε ή έγινε βράχος.
Ο ΜΙΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
Ο μύθος λέει ότι όταν ο ωραίος Θησέας έφτασε στην Κρήτη, προκάλεσε τον έρωτα της Αριάδνης,
κόρης του Μίνωα, και αυτή ανέλαβε να το βοηθήσει να σκοτώσει το Μινώταυρο, με αντάλλαγμα να
την πάρει στην Αθήνα και να παντρευτούν. Κατόπιν της τεχνικής συμβουλής του Δαίδαλου, η Αριάδνη
έδωσε στο Θησέα ένα «λίνο» (= κουβάρι με νήμα, ο λεγόμενος και «μίτος της Αριάδνης») και τον
συμβούλευσε να δέσει την μια άκρη του νήματος στην είσοδο του Λαβύρινθου, ώστε κατόπιν
μαζεύοντας το νήμα να βρει την έξοδο.
Λέει ο Απολλώδωρος: «[8] ως δε ήκεν εις Κρήτην, Αριάδνη θυγάτηρ Μίνωος ερωτικώς
διατεθείσα προς αυτόν συμπράσσειν απαγγέλλεται,εάν ομολογήση γυναίκα αυτήν έξειν απαγαγών εις
Αθήνας. ομολογήσαντος δε συν όρκοις Θησέως δείται Δαιδάλου μηνύσαι του λαβυρύνθου την έξοδον.
[9] υποθεμένου δε εκείνου, λίνον εισιόντι Θησεί δίδωσι· τούτο έξάψας Θησεύς της θύρας εφελκόμενος
εισήει. καταλαβών δε Μινώταυρον [p. 136] εν εσχάτω μέρει του λαβυρύνθου παίων πυγμαίς
απέκτεινεν, εφελκόμενος δε το λίνον πάλιν εξήει. και δια νυκτός μετά Αριάδνης και των παίδων εις
Νάξον αφικνείται. ένθα Διόνυσος ερασθείς Αριάδνης ήρπασε, και κομίσας εις Λήμνον εμίγη. και
γεννά Θόαντα Στάφυλον Οινοπίωνα και Πεπάρηθον..» (Απολλόδωρος, Επιτομή, 8 - 9)
Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
Ο Θησέας, σύμφωνα με το μύθο, εγκατέλειψε την Αριάδνη στην Νάξο, γιατί του το υπέδειξε η
θεά Αθηνά για χάρη του θεού Διόνυσου και από εκεί την απήγε ο Διόνυσος υπό μορφή πάνθηρα, κάτι
όπως ο Δίας που μεταμορφώθηκε σε ταύρο, για να απάγει την Ευρώπη.
Ο Διόνυσος έδωσε γαμήλιο δώρο στην Αριάδνη ένα χρυσό στέμμα θαυμαστό, με πολύτιμα
πετράδια στολισμένο από τις Ινδίες, που από το εργαστήρι του Ηφαίστου και το οποίο μετά το θάνατο
της Αριάδνης τοποθετήθηκε ανάμεσα στα αστέρια.
Η Αριάδνη με το Διόνυσο έκαναν τρία παιδιά, τον Οινοπίωνα, τον Ευάνθη και τον Στάφυλο (ο
Απολλώδωρος λέει τους: Θόαντα Στάφυλον Οινοπίωνα και Πεπάρηθον) που τα ονόματά τους
σχετίζονται με την καλλιέργεια του αμπελιού και των ψυχανθών. Επίσης και τον Κέραμο, επώνυμο
του Κεραμικού, της Αθήνας.
Δ. Ο ΜΥΘΟΣ ΔΑΙΔΑΛΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΟΥ
Η ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΙΣΤΙΩΝ & ΦΤΕΡΩΝ
Ο μύθος αυτός έχει διδακτικό χαρακτήρα. Υποδείχνει τι παθαίνει όποιος δεν

υπακούει στους γονείς του (πρότυπο ο Ίκαρος), τι ατιμίες κάνουν πολλοί, για να
φτάσουν ψηλά ή για να μη τους πάρει άλλος την φήμη (πρότυπο ο Δαίδαλος) κ.α.
Παράλληλα εκφράζει την πανάρχαια επιθυμία του ανθρώπου να πετάξει ή για να
αποκτήσει τάχιστα μέσα μεταφοράς.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 76 - 78) λέει: Ο Δαίδαλος ήταν Αθηναίος την καταγωγή και
ήταν ονομαστός ως ένας από τη γενιά των Ερεχθειδών, γιατί ήταν γιος του Μητίονα που ήταν γιος του
Ευπάλαμπου του γιου του Ερεχθέα. Καθώς από φύση του ήταν πολύ ανώτερος απ΄όλους αφοσιώθηκε
στην αρχιτεκτονική, στην κατασκευή αγαλμάτων και στην επεξεργασία της πέτρας….. Ο Δαίδαλος,
λοιπόν, μολονότι τον θαύμαζαν για την τέχνη του, εκδιώχθηκε από την πατρίδα του, όταν
καταδικάστηκε για το φόνο του καλύτερού του μαθητή, του Τάλω και γιου της αδελφής του, από
φθόνο, για να μη τον ξεπεράσει σε φήμη…. Στη συνέχεια, διέφυγε στην Κρήτη, όπου τον θαύμαζαν
για την δόξα που είχε αποκτήσει με την τέχνη του και έγινε φίλος με το βασιλιά Μίνωα….. Ο
Δαίδαλος μαθαίνοντας πως ο Μίνωας είχε εκτοξεύσει απειλές εναντίον του για την κατασκευή της
αγελάδας, φοβήθηκε, λένε, την οργή του βασιλιά κι έφυγε με πλοίο από την Κρήτη, με τη βοήθεια της
Πασιφάης που του έδωσε το πλοίο. Μαζί του έφυγε και ο γιος του ο Ίκαρος κι έβαλαν πλώρη για
κάποιο νησί στη μέση του πελάγους, καθώς όμως αποβιβάστηκαν απρόσεκτα εκεί, ο Ίκαρος έπεσε στη
θάλασσα και πνίγηκε, έτσι το πέλαγος αυτό ονομάστηκε Ικάριο και το νησί Ικαρία….. Μερικοί, όμως
συγγραφείς μύθων παραδίδουν ότι, ενώ ο Δαίδαλος ήταν ακόμη στην Κρήτη και τον έκρυβε η
Πασιφάη, θέλοντας ο βασιλιάς Μίνωας να τιμωρήσει οπωσδήποτε τον Δαίδαλο, αλλά μη μπορώντας
να τον βρει, ερευνούσε όλα τα πλοία στο νησί και υποσχέθηκε να δώσει πάρα πολλά χρήματα σε
όποιον του βρει το Δαίδαλο. Τότε, λοιπόν, ο Δαίδαλος έχασε κάθε ελπίδα διαφυγής με πλοίο και
κατασκεύασε φτερούγες με τέχνη θαυμαστή, σοφά σχεδιασμένες και κολλημένες άψογα με κερί, αφού
τις προσάρμοσε στο σώμα του γιου του και στο δικό του, μπόρεσαν να πετάξουν με τρόπο απίστευτο
και να δραπετεύσουν πάνω από το Κρητικό Πέλαγος. Ο Ίκαρος, όμως, με την απειρία της νιότης
πετούσε πολύ χαμηλά κι έπεσε στη θάλασσα, γιατί ο ήλιος έλιωσε το κερί που συγκρατούσε τα φτερά
του, ενώ ο δαίδαλος, που πετούσε κοντά στη θάλασσα βρέχοντας, κάθε τόσο τις φτερούγες κατάφερε
να φτάσει, ως εκ θαύματος, στη Σικελία....>>
1) Σύμφωνα με το μύθο τα παλάτια της Κνωσού έχουν κτιστεί σε σχέδια του Δαίδαλου. Μάλιστα,
επειδή ο Λαβύρινθος ήταν δημιούργημα περίπλοκο, εξ αυτού και η λέξη «δαιδαλώδης» <<… λαμβάνει
Δαίδαλον, ος ην αρχιτέκτων, πεφευγώς εξ Αθηνών επί φόνω…» (Απολλόδωρος Γ 1.4)
2) Ο Δαίδαλος είχε φτιάξει και τα πρώτα ακρόπρωρα των πλοίων που λεγόταν ξόανα και ως εξ
αυτού λεγόταν και «δαιδάλια».
Ε. ΑΘΛΟΣ ΗΡΑΚΛΗΣ ΜΕ ΤΑΥΡΟ ΚΡΗΤΗΣ
Ο μύθος αυτός υποδείχνει ότι υπηρετούμε τους συνανθρώπους μας αμισθί,

όπως και κάνουν και κείνοι. Επίσης υποδείχνει ότι όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και
τα ζώα αγαπούν τα παιδιά τους ή οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, ακόμη και αν
είναι τέρατα.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης λέει: «Μετά που ο Ηρακλής καθάρισε τον στάβλο του Αυγεία, ανέλαβε
τον άθλο να φέρει από την Κρήτη τον ταύρο, τον οποίο, λένε, είχε ερωτευθεί η Πασιφάη (και έκανε το
Μινώταυρο). Έπλευσε στην Κρήτη και εξασφαλίζοντας τη συνεργασία του βασιλιά Μίνωα τον έφερε
στην Πελοπόννησο, διαπλέοντας όλο εκείνο το πέλαγος πάνω στην πλάτη του. Μετά την εκτέλεση και
τούτου του άθλου, οργάνωσε τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες, διαλέγοντας την ωραιότερη
τοποθεσία για την τόσο σπουδαία πανήγυρη, που ήταν η πεδιάδα πλάί στον Αλφειό ποταμό, όπου
αφιέρωσε τον αγώνα στον Δία τον πατέρα του. Έπαθλο για τους νικητές όρισε στεφάνι, διότι ο ίδιος
ευεργέτησε τον ανθρώπινο γένος χωρίς να λάβει κανένα μισθό»…. (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4,
13 και 14)
«Στη συνέχεια, ο Ευρυσθέας τον πρόσταξε να φέρει τα βόδια του Γηρυόνη. Μάζεψε τις δυνάμεις
του στην Κρήτη, έχοντας αποφασίσει να εξορμήσει από εκεί, διότι η θέση του νησιού είναι εξαιρετικά
καίρια και προσφέρεται για εκστρατεία σε οποιοδήποτε μέρος της οικουμένης. Προ της αναχωρήσεως
του, όμως, οι ντόπιοι τον τίμησαν μεγαλοπρεπώς, θέλοντας, λοιπόν, να δείξει την ευγνωμοσύνη ου
στους Κρήτες, καθάρισε το νησί από τα θηρία. Γι αυτό τα μετέπειτα χρόνια στο νησί δεν υπήρξε άγριο
ζώο, όπως αρκούδα, λύκος, φίδι ή ό,τι άλλο παρόμοιο. Και αυτό το έκανε, για να τιμήσει το νησί, όπου
σύμφωνα με το μύθο γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας. Αποπλέοντας από την Κρήτη, άνοιξε πανιά
για τη Λιβύη…. Ακολούθως ο Ηρακλής έφυγε και πήγε στη Λιβύη (Αφρική) και από εκεί, μέσω
Γαδείρων (Ηράκλειες στήλες), πέρασε στην Ιβηρία (Ισπανία) όπου πήρε τα βόδια του Γυρυόνη και τα
πήγε στη Σικελία»…. (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 17)
<< ο δ’ Ηρακλής καθαράν εποίησεν την νήσον των θηρίων, διόπερ εν τους ύστερον
χρόνοις ουδέν έτσι αγρίων ζώων υπήρχον εν τη νήσω, οιν άρκτων, λύκων, όφεων. Ταύτα δ’
έπραξεν, ο Ηρακλής, απόσεμνύων την νήσον, εν η μυθολογούσι και γενέσθαι και τραφήναι
τον Δία..>> (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 17)
1) Ο Ταύρος Κρήτης ήταν αφενός αυτός με τον οποίον ο Δίας μετέφερε την Ευρώπη από
τη Φοινίκη και αφετέρου ο πατέρας του Μινώταυρου,
2) Ο Ηρακλής δάμασε τον ταύρο με τη μυϊκή του δύναμη, πιάνοντας τον από τα κέρατα,
τον πήρε στους ωμούς και τον μετέφερε από τόπο σε τόπο ( Αττική, Πελοπόννησο, κ.τ.λ.),
για να επιδεικνύει τον άθλο του. Στην συνέχεια τον πήρε στους ώμους του και πήγαινε σε όλα
τα μέρη γης επιδεικνύοντας τον άθλο του. Τελικά τον άφησε στον Μαραθώνα, όπου τον
σκότωσε ο Θησέας.
«έβδομον επέταξεν άθλον τον Κρήτα αγαγείν ταύρον. τούτον Ακουσίλαος μεν είναι φησι τον
διαπορθμεύσαντα Ευρώπην Διί, τινές δε τον υπο Ποσειδώνος αναδοθέντα εκ θαλάσσης, ότε
καταθύσειν Ποσειδώνι Μίνως είπε το φανέν εκ της θαλάσσης. και φασι θεασάμενον αυτόν του ταύρου
το κάλλος τούτον μεν εις τα βουκόλια αποπέμψαι, θύσαι δε άλλον Ποσειδώνι· εφ οις οργισθέντα τον
θεόν αγριώσαι τον ταύρον. επι τούτον παραγενόμενος εις Κρήτην Ηρακλής, επειδή συλλαβειν αξιούντι
Μίνως είπεν αυτώ λαμβάνειν διαγωνισαμένω, λαβών και προς Ευρυσθέα διακομίσας έδειξε, και το
λοιπόν είασεν άνετον· ο δε πλανηθείς εις Σπάρτην τε και Αρκαδίαν άπασαν, και διαβάς τον Ισθμόν, εις
Μαραθώνα της Αττικής αφικόμενος τους εγχωρίους διελυμαίνετο». (Απολλόδωρο (Βιβλιοθήκη Β, 5,
7)
3) Σε ένα από τα μέρη που πήγε ο Ηρακλής τον ταύρο ήταν και Ιταλία, επειδή εκεί ήταν
η Μεγάλη Ελλάδα (Magna Graecia = η περιοχή της Ν. Ιταλία και της Σικελίας) που εξ αυτού
ονομάστηκε VITULUS > ITALIA ( VITULUS ή TAURUS = ο ταύρος στα λατινικά ). Κατόπιν
από εκεί ονομάστηκε έτσι και όλη η Χερσόνησος.
Ζ. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΒΡΙΤΟΜΑΡΤΗΣ Ή ΔΙΚΤΥΝΝΑ
Η ΠΡΟΣΤΑΤΙΔΑ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ
Η θεά Βριτόμαρτη εν ζωή ήταν μια κρητικά κοπέλα, η οποία εκεί που έπαιζε έπεσε από απροσεξία
στη θάλασσα και την έσωσαν με τα δίκτυα τους οι ψαράδες. Αυτή από ευγνωμοσύνη έγινε στο εξής
φίλη τους και βοηθός τους σε ό,τι της ζητούσαν. Ετσι μετά το θάνατο και τη μετάστασή της στους
ουρανούς ανακηρύχθηκε ως θεά προστάτιδα των Ψαράδων. Ωστόσο ο Καλλίνικος λέει ότι η
Βριτόμαρτυς δεν ήταν θεά παρά μια κοινή κοπέλα που την κυνηγούσε ο Μίνωας για να τη βιάσει και
στην προσπάθειά της να τον αποφύγει έπεσε στη θάλασσα, κάτι που ο Στράβωνας και ο Διόδωρος τον
διαψεύδουν, πρβ:
«Η Βριτόμαρτη που ονομάζεται και Δίκτυννα, σύμφωνα με το μύθο που αναφέρουν, γεννήθηκε στην
Καινώ της Κρήτης, από το Δία και την Κάρμη, του Εύβουλου του γιου της Δήμητρας. Αυτή που
ανακάλυψε τα δίχτυα που χρησιμοποιούνται στο κυνήγι ονομάστηκε Δίκτυννα και περνούσε τις
μέρες της με την Άρτεμη, αιτία για την οποία μερικοί πιστεύουν πως η Δίκτυννα είναι ίδια με την
Άρτεμη. Οι Κρήτες καθιέρωσαν θυσίες κι έκτισαν ναούς προς τιμή ετούτης της θεάς. Εκείνοι που
διηγούνται την ιστορία ότι ονομάστηκε Δίκτυννα, επειδή κατέφυγε στα δίχτυα των ψαράδων, όταν την
κυνηγούσε ο Μίνωας, για να τη βιάσει, κάνουν λάθος, γιατί ούτε πιθανό να βρέθηκε σε τέτοια
αδυναμία η θεά, ώστε να χρειαστεί τη βοήθειά των ανθρώπων, θυγατέρα ούσα του μέγιστου των θεών,
ούτε είναι σωστό να προσάπτουμε στο Μίνωα μια τέτοια ασέβεια, καθόσον η παράδοση μας λέει ρητά
ότι ήταν προσκολλημένος στις αρχές του δικαίου κι έζησε ζωή παινεμένη.» (Διόδωρος Σικελιώτης,
Ιστορική βιβλιοθήκη 5η, 77),
«Λένε επίσης ότι δεν έχει δίκιο o Καλλίμαχος, όταν ιστορεί ότι η Βριτόμαρτη αποφεύγοντας τη βία
του Μίνωα από τη Δίκτη, πιάστηκε στα δίχτυα των ψαράδων κι έτσι οι Κυδωνιάτες την είπαν
Δίκτυννα και το βουνό Δίκτη. Η Κυδωνία δεν έχει καμιά σχέση γειτονίας με τους τόπους τούτους,
αφού βρίσκεται στα δυτικά του νησιού. Βουνό της Κυδωνίας είναι ο Τίτυρος. Όπου υπάρχει ιερό, όχι
το Δικταίο, αλλά το Δικτύνναιο…..( Στράβων, Γεωγραφικά Ι, IV 12).
Ο Παυσανίας αναφέρει πως στην αρχαία Ολούντα (σημερινή Ελούντα), υπήρχε ξόανο της θεάς
φτιαγμένο από το Δαίδαλο, “τοσαύτα δε (έργων Δαιδάλου) έτερα ξόανα εν Κρήτη, Bριτόμαρτις εν
Ολούντι και Αθηνά παρά Κνωσσίοις” (Παυσανίας Θ΄ 40, 3).
Ο Ευρυπίδης λέει για τη Bριτόμαρτη «ω παι τας Λατούς Δίκτυνν’ ουρεία” (Ευρ. Ιφιγ. εν Ταύρ. 126) =
ω! θυγατέρα της Λητούς, Δίκτυννα βουνίσια».
Σύμφωνα με το Στράβωνα (Γεωγραφικά Ι, IV 12) ιερά της Δίκτυννας υπήρχαν στην Κυδωνία της
δυτικής Κρήτης και στην Χερσόνησο, επίνειο της Λύττου, στην ανατολική Κρήτη.
1) Ο Καλλίμαχος, σχετικά με το Βριτόμαρτη, στο ποίημά του «Ύμνος εις Άρτεμιν αναφέρει τα εξής:
«Αγάπησες πάρα πολύ, απ΄ τις άλλες νύμφες, τη Γορτυνίδα Bριτόμαρτη, την οξυδερκή, που σκοτώνει
τα ελάφια. Για την οποία κάποτε ο Μίνωας χτυπήθηκε από έρωτα και τριγυρνούσε πάνω στα κρητικά
βουνά. Αυτή όμως πότε κρυβόταν σε πυκνές βελανιδιές και πότε σε μέρη χαμηλά. Κι αυτός
τριγυρνούσε εννιά μήνες σε μέρη δύσβατα και σε γκρεμούς. Και δεν σταμάτησε την καταδίωξη παρά
μόνο όταν αυτή, που παρά λίγο να πιαστεί, πήδησε στη θάλασσα από βράχο ψηλό. Κι έπεσε μέσα σε
δίχτυα ψαράδων, τα οποία την έσωσαν. Γι΄ αυτό αργότερα οι Κύδωνες ονόμασαν τη νύμφη Δίκτυννα
και το βουνό απ΄ όπου έπεσε η νύμφη, Δικταίο. Και έστησαν βωμούς όπου έκαναν θυσίες.
(Καλλίμαχος, Ύμνος εις Άρτεμιν 191-202)
2) Ο Καλλίμαχος στους ύμνους «Εις Άρτεμιν» και «Εις Δίαν» αποκαλεί τους Κρητικούς ψεύτες και
παραφράζει-παραποιεί το μύθο γέννησης και ανατροφής του Δία και στη συνέχεια τον μεταφέρει από
τη πόλη Λύκτο της Δίκτης της Κρήτης στο όρος Λύκαιο της Αρκαδία, επειδή οι Κρήτες την περίδο της
παρακμής της Θρησκείας των Ολύμπιων Θεών είπαν ότι «ο Δίας πέθανε και το θάψανε στην Κρήτη»
και αυτός δεν ήθελε να παραδεχθεί το θάνατό του. (Περισσότερα βλέπε «Ψεύδη που λέγονται για το
μέρος γέννησς του Δία».)
Ο Διόδωρος (Βιβλιοθήκη 3, 74-76) λέει και ότι σύμφωνα με τα τους Κρήτες, ο Απόλλωνας ήταν ο
εφευρέτης της λύρας και της μουσικής, αυτός που εισήγαγε την γνώση της ιατρικής που γίνεται
μέσω της μαντικής τέχνης, καθώς και ότι βρήκε το τόξο, δίδαξε στους κρητικούς την τοξοβολία, αιτία
που οι Κρήτες επιδόθηκαν με ζήλο στην τοξοβολία και το τόξο ονομάστηκε κρητικό. Από τον
Απόλλωνα και Κορωνίδα γεννήθηκε ο Ασκληπιός, που έμαθε πολλά πράγματα για την ιατρική από
τον πατέρα του, όπως την χειρουργική, τα φάρμακα κ.α. Λέει επίσης ότι αν και ο Απόλλωνας
ονομάστηκε Δήλιος, Λύκιος και πύθιος, είχε γεννηθεί στην Κρήτη.
ΣΤ. ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΣΙΚΕΛΙΑ, ΟΙ ΙΕΡΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΙΝΩΑ
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 79 - 80), σχετικά με το μύθο αυτό, λέει:
«Ο Μίνωας, τώρα, ο βασιλιάς της Κρήτης, που εκείνα τα χρόνια ήταν θαλασσοκράτορας,
μαθαίνοντας τη διαφυγή του Δαίδαλου στη Σικελία, αποφάσισε να εκστρατεύσει εναντίον της. Αφού
ετοίμασε αξιόλογη ναυτική δύναμη, απέπλευσε από την Κρήτη κι έφτασε στην περιοχή του
Ακράγαντα, που ονομάστηκε από εκείνον Μινώα. Αποβίβασε το στρατό από τα πλοία κι έστειλε
αγγελιοφόρους στον βασιλιά Κώκαλο, ζητώντας τον Δαίδαλο, για να τον τιμωρήσει. Ο Κώκαλος από
τη μεριά του, τον κάλεσε σε σύσκεψη και υποσχόμενος να κάνει τα πάντα τον πήρε στο σπίτι του να
τον φιλοξενήσει. Κι ενώ έπαιρνε το λουτρό του ο Μίνωας, ο Κώκαλος κρατώντας τον περισσότερη
ώρα στο καυτό νερό σκότωσε το Μίνωα κι έδωσε το σώμα του στους Κρήτες, προφασιζόμενος για το
θάνατό του ότι γλίστρησε στο λουτρό και πέφτοντας στο καυτό νερό πέθανε. Μετά από αυτό, οι
στρατιώτες του Μίνωα έθαψαν το σώμα του βασιλιά με μεγαλοπρέπεια κι αφού κατασκεύασαν τάφο
διπλό, στο κρυφό υπόγειο μέρος έβαλαν τα οστά του ενώ στο ανοιχτό μέρος έφτιαξαν ναό της
Αφροδίτης. Εδώ ο Μίνωας δέχονταν τιμές επί σειρά γενεών. Όμως μετά την ίδρυση του Ακράγαντα,
χρόνια μετά που έγινε γνωστό ότι εκεί είχαν αποτεθεί τα οστά του Μίνωα, συνέβηκε να καταργηθεί ο
τάφος και να αποδοθούν τα οστά στους Κρήτες, πράγμα που έγινε όταν άρχοντας των Ακραγαντίνων
ήταν ο Θήρωνας. Αλλ’ όμως οι Κρήτες της Σικελίας μετά το θάνατο του Μίνωα στασίασαν, επειδή δεν
είχαν αρχηγό και καθώς τα πλοία τους είχαν καεί από τους Σικελούς του Κώκαλου κι έχασαν κάθε
ελπίδα επιστροφής στην πατρίδα, αποφάσισαν να μείνουν στη Σικελία, όπου οι μεν ίδρυσαν μια πόλη
την οποία ονόμασαν Μινώα από το βασιλιά τους, ενώ οι υπόλοιποι περιπλανήθηκαν στα μεσόγεια του
νησιού και, αφού κατέλαβαν ένα φυσικό οχυρωμένο τόπο, ίδρυσαν πόλη την οποία ονόμασαν Έγγυο
από τη Πηγή που έτρεχε εκεί. Αργότερα , μετά την άλωση της Τροίας , όταν ο Μηριόνης ο Κρητικός
έφτασε στη Σικελία και τον καλοδέχτηκαν λόγω της συγγενείας που είχε μαζί τους, του Κρήτες που
κατέπλευσαν και τους έκανε συμπολίτες, με ορμητήριο την οχυρή πόλη υπέταξαν μερικούς
περιοίκους και κατέκτησαν αρκετά μεγάλη περιοχή. Με τη δύναμή τους συνεχώς να αυξάνει, έχτισαν
ιερό των Μητέρων και τιμούσαν με ιδιαίτερο σεβασμό, στολίζοντας το ιερό τους με πλήθος
αναθημάτων. Η λατρεία τούτων των θεοτήτων είχε μεταφερθεί, λέμε, από την Κρήτη, καθόσον και οι
Κρήτες αποδίδουν σ’ ετούτες τις θεές ξεχωριστές τιμές. Κατά τη μυθολογία, αυτές οι θεές ανέθρεψαν
παλιά το Δία, κρυφά από τον πατέρα του, τον Κρόνο, και σε αντάλλαγμα ανέβηκαν στον ουρανό κι
έγιναν οι αστερισμοί που ονομάζονται ‘Αρκτοι. Μ’ αυτά συμφωνεί και ο Άρατος, όταν λέει γι αυτές
τις θεές στο ποίημά του για τα αστέρια:
<< έμπαλιν εις όμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε Κρήτηθεν κείναι γε Διός μεγάλου ιότητι ουρανόν
εισανέβησαν ο μιν τότε κουρίζοντα Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο άντρω εγκατέθεντο και
έτρεφον εις ενιααυτόν, Δικταίοι Κούρητες οτε κρόνον εψεύσαντο>> (Άρατος Φαινόμενα 30 – 50 και
Διόδωρος Σικελιώτης βίβλος 4, 80)
Σε νέα ελληνική:
<< ώμο με ώμο στέκονται στραμμένες’ αν είναι αλήθεια, βέβαια,
από την Κρήτη εκείνες χάρη στο θέλημα του Δία του μεγάλου
στον ουρανό ανέβηκαν, γιατί τότε που ήταν νιούτσικος,
στο ευωδιαστό Δικταίο, πλάί στο βουνό της Ίδης, σε άντρο τον έβαλαν κι ένα χρόνο τον ανέθρεφαν,
κι απ΄έξω οι Δικταίοι Κουρήτες τον Κρόνο ξελεσούσαν.>>
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΗΤΩΝ ΙΤΑΛΙΑΣ
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 79) λέει ότι οι πρώτες ελληνικές πόλεις που
δημιουργήθηκαν στην Νότιο Ιταλία (Magna Graecia) ήταν η Μινώα (περιοχή Ακράγαντα) και
η Έγγυος, που κτίστηκαν από τους ναύτες του Μίνωα.
Σύμφωνα με τον Ησύχιο, η Ιταλία πήρε το όνομα που έχει από τον ταύρο = λατινικά VITULUS (ΤΑΥΡΟΣ) >
VITALIA – ITALIA., δηλαδή από την παραφορά της λέξη VITULUS (= ΤΑΥΡΟΣ) και έχει σχέση με
τον περιπλανώμενο ταύρο της Κρήτης. Η ονομασία VITULUS > ITALIA δόθηκε, λέει, αρχικά
στην περιοχή ανάμεσα στο Ρήγιο και τον Τάραντα από τους Έλληνες αποίκους της Σικελίας
και νότιας Ιταλίας. Ο ταύρος Κρήτης (ο πατέρας του Μινώταυρου), σύμφωνα με το μύθο,
αγριέψει κάποια στιγμή τόσο πολύ που άρχισε να προξενεί μεγάλες ζημιές στην Κρήτη. Προ
αυτού ο Μίνωας κάλεσε τον ημίθεο Ηρακλή να έρθει και να τον δαμάσει. Ο Ηρακλής, αφού
ήρθε στην Κρήτη και δάμασε τον ταύρο με τη μυϊκή του δύναμη και πιάνοντας τον από τα
κέρατα, τον πήρε στους ωμούς και τον μετέφερε από τόπο σε τόπο ( Αττική, Πελοπόννησο,
Ισπανία κ.τ.λ.), για να επιδεικνύει τον άθλο του και σε ένα από τα μέρη που πέρασε ήταν και
η Σικελία και η Νότια Ιταλία.
Ο ΜΙΝΩΑΣ ΚΑΙ Ο ΤΑΥΡΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ, ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΥ
Ο Διόδωρος (βίβλος 4, 77) λέει: Σύμφωνα με το μύθο που μας παραδόθηκε, ο Μίνωας, σύμφωνα με
τη συνήθεια, αφιέρωνε τον ωραιότερο ταύρο που γεννιόνταν στον Ποσειδώνα και τον θυσίαζε στο θεό.
Καθώς ο ταύρος που γεννήθηκε τότε ήταν σπάνιας ομορφιάς, ο Μίνωας θυσίασε άλλον μικρότερης
αξίας. Ο Ποσειδώνας θύμωσε με τον Μίνωα κι έκανε τη γυναίκα του την Πασιφάη να ερωτευθεί τον
ταύρο. Με τη ευρηματικότητα του Δαίδαλου, η Πασιφάη έσμιξε με τον ταύρο και γέννησε το
Μινώταυρο της μυθολογίας. Αυτός είχε διπλή φύση, το πάνω μέρος του σώματός του μέχρι τους
ώμους ήταν ταύρος, ενώ το υπόλοιπο άνθρωπος. Λέγεται, λοιπόν, πως, για να μένει το τέρας, ο
Δαίδαλος έφτιαξε τον Λαβύρινθο, του οποίου οι δίοδοι ήταν ελικοειδείς και δεν μπορούσαν να βρουν
την άκρη τους όσοι δεν τις ήξεραν και εκεί ζούσε ο Μινώταυρος που έτρωγε τους επτά νέους και επτά
νέες που έστελναν οι Αθηναίοι…
Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του μύθου: 1) Όταν ο Μίνωας ζήτησε από το Θεό Ποσειδώνα σημάδι
ότι μπορεί να γίνει θαλασσοκράτορας, από τη θάλασσα αναδύθηκε ένας πανέμορφος ταύρος και στη
συνέχεια ο Ποσειδώνας ζήτησε από το Μίνωα να του τον θυσιάσει κ.τ.λ.. 2) Ο Δαίδαλος έφτιαξε μια
ωραία χάλκινη ή ξύλινη αγελάδα που την έντυσε με προβιές αγελάδων που έγδαρε και μέσα της
κλείστηκε η Πασιφάη. Και ήταν τόσο θαυμάσιο το κατασκεύασμα που ο ταύρος το νόμισε για
ζωντανό και έτσι έγινε η τερατώδης ερωτική ένωση, η κτηνοβατική ερωτοτροπία, καρπός της οποίας
ήταν ο ταυρόμορφος Αστέριος ή Μινώταυρος.
(Ο μύθος αυτός είχε και διδακτική – επιμορφωτική αξία. Ήθελε την εποχή εκείνη να καταδείξει τι
αποτελέσματα επιφέρουν οι κτηνοβασίες, οι αθετήσεις προς τα θεία κ.τ.λ.)
Η ΜΙΝΩΙΔΑ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ Η ΕΞΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βιβλίο 5 , 72 - 73) μας λέει τα εξής: << Αναφέρουν τον μύθο ότι και η
Αθηνά γεννήθηκε στην Κρήτη, από το Δία, στις πηγές του ποταμού Τρίτωνα και γι αυτό λεγόταν
Τριτογένεια. Υπάρχει και σήμερα σ’ εκείνες τις πηγές ιερός ναός τούτης της Θεάς, στο μέρος όπου
έγινε η γέννησή της, κατά το μύθο. Στην Αθηνά προσδίδουν την εξημέρωση της ελιάς και την
παράδοσή της καλλιέργειάς της στους ανθρώπους, καθώς και την κατεργασία του καρπού της, γιατί
πριν τη γέννησή της , τούτο το δέντρο υπήρχε, βέβαια, μαζί με τα άλλα άγρια δέντρα, αλλά η φροντίδα
και η πείρα που δείχνουν μέχρι σήμερα οι άνθρωποι στην καλλιέργειά του είναι έργο τούτης της θεάς.
Πέρα από αυτά της αποδίδουν την κατασκευή των ενδυμάτων και της ξυλουργική τέχνη, καθώς και
την εισήγηση πολλών γνώσεων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στις τέχνες. Βρήκε και την κατασκευή
των αυλών και τη μουσική που παράγεται από αυτούς και γενικά πολλά έργα που απαιτούν τέχνη στη
κατασκευή και γι αυτό ονομάστηκε Εργάνη >>
1) Η ελιά στους αρχαίους Κρήτες και γενικώς στους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο ειρήνης. Η
αγριελιά (κότινος) ήταν σύμβολο δόξας και επαίνου. Με αγριελιά στεφάνωναν τους νικητές. Την
αγριελιά πήγαν στην Ολυμπία οι Ιδαίοι Δάκτυλοι της Κρήτης. Την ήμερη ελιά φύτεψε στην Ακρόπολη
της Αθήνας η κρητικά θεά Αθηνά, όταν νίκησε τον Ποσειδώνα, για το ποιανού το όνομα θα έπαιρνε η
πόλη.
2) Στη Γένεση, η ελιά είναι σύμβολο καταλαγιάς - διάσωσης. Κατά την Γένεσιν, ο Νώε μετά τον
κατακλυσμό, άφησε ελευθέρα περιστεράν ήτις « και ανέστρεψεν προς αυτόν …το προς εσπέρας και
είχε φύλλον ελαίας … εν τω στόματι αυτής και έγνω Νώε, ότι κεκόπακε το ύδωρ από της γης»(Γεν. η
11)
3) Ο Απολλώνιος Ρόδιος (Αργοναυτικά Δ 1690) λέει ότι όταν ήρθαν οι Αργοναύτες στην Κρήτη
έφτιαξαν ιερό της «Αθηνάς Μινωίτισσας» («Αθηναίης Μινωίδος»)
Ελαϊδα, Σπερμώ και Οινώ
Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Ελαϊς, η Σπερμώ και η Οινώ που τα ονόματά τους συνδέθηκαν με τα
τρία βασικά προϊόντα του ελληνικού χώρου (λάδι, σιτάρι, κρασί) ήταν κόρες του Άνιου και εκείνος με
τη σειρά του παιδί του Διονύσου και της Αριάδνης. ο Άνιος πήγε στο ιερό νησί της Δήλου και
παντρεύτηκε τη Δωρίππη και απέκτησε τρεις κόρες που τις είπαν Οινοτρόπους ή Οινοφόρους. Σ` αυτές
ο παππούς τους ο Διόνυσος έδωσε ένα μοναδικό χάρισμα:"ποιείν εκ γης έλαιον, σίτον και οίνον".
ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ
Ο Απόλλωνας, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, μεταμορφώθηκε σε δελφίνι και οδήγησε ένα
Κρητικό πλοίο στους Δελφούς, καθοδηγώντας τους ναυτικούς να χτίσουν εκεί το ιερό του. Εκεί
αργότερα ιδρύθηκε και η γνωστή αδελφότητα (αμφικτιονία) της Φθιώτιδας και όπου ακούστηκε για
πρώτη φορά το όνομα Έλλην και το Ελλανοδίκες. Οι Δελφοί, λένε, πήραν το όνομα αυτό από την
αρχαϊκή λέξη δελφίς = δελφίνι.
Ετυμολογικά «Δελφοί» = η (α)δελφότητα, οι (α)δελφοί κ.τλ., όμως στην κυριολεξία οι της αυτής
«δελφίδος» = οι της αυτής γενετικής κοιλιάς, μήτρας. Prbl: Ελλάς = οι της εαυτής λάας, λας = ο πηλός,
η ύλη. Λάος = το ανόργανο σώμα, η πέτρα, ο λίθος και λαός = η ενόργανη ύλη: ο άνθρωπος ή ο
στρατός ως ενόργανα σώματα. Απολλόδωρος και Όμηρος: «Λαούς δε λίθους ποίησε Κρονίων», που
σημαίνει, την ανόργανη ύλη εποίησε ο χρόνος σε οργανική.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ («ΘΗΣΕΥΣ»)
ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΘΗΝΑΙΩΝ - ΚΡΗΤΩΝ
ΚΑΙ ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ
«15. Λίγο πιο ύστερα ήρθαν από την Κρήτη να πάρουν το δασμό. Οι πιο πολλοί συγγραφείς
συμφωνούν ότι, επειδή νομίστηκε πως ο Ανδρόγεως πέθανε στην Αττική με δόλο, ο Μίνωας
προσκαλούσε με τους πολέμους πολλές συμφορές στους κατοίκους, καθώς επίσης και ο θεός στη χώρα
τους, όπου έπεσε πολλή αφορία και αρρώστιες και στέρεψαν τα ποτάμια. Και ότι, επειδή ο Θεός
πρόσταξε να ζητήσουν να εξιλεωθούν από το Μίνωα και να τον ημερώσουν για να κατασιγάσει η οργή
και να μπει τέρμα στις συμφορές, αυτοί έστειλαν πρέσβεις και με παρακάλια πέτυχαν να συνάψουν
συνθήκες, με τον όρο να στέλνουν κάθε εννέα χρόνια σαν δασμό εφτά νέους και άλλες τόσες νέες.
Όσο για την τύχη των παιδιών αυτών, ο πιο τραγικός μύθος λέει, πως, αφού έφταναν στην Κρήτη τους
έτρωγε ο Μινώταυρος στο Λαβύρινθο ή πως πέθαιναν εκεί μέσα καθώς περιπλανιόταν και δεν
μπορούσαν να βρουν την έξοδο. Ο Μινώταυρος ήταν κατά τον Ευριπίδη «τερατώδες και σύμμειχτο
θρέμμα και πλασμένος με διπλή φύση ταύρου και ανθρώπου («σύμμεικτον είδος και αποφώλιον
βρέφος γεγονέναι και Ταύρου μεμείχθαι και βροτού διπλή φύσει»).
16. Ο Φιλόχορος όμως γράφει πως οι Κρήτες δε συμφωνούν σε αυτά, αλλά λέγουν πως ο Λαβύρινθος
ήταν μια φυλακή χωρίς τίποτε το κακό εξόν από το να μην μπορούν οι φυλακισμένοι να φύγουν, και
πως ο Μίνωας τελούσε στη μνήμη του Ανδρόγεω γυμνικό αγώνα δίνοντας για βραβεία στους νικητές
τους νέους, που τους φύλαγε στο Λαβύρινθο. Στους πρώτους αγώνες νικούσε ο πιο ισχυρός τότε
στρατηγός του Μίνωα με το όνομα Ταύρος, άνθρωπος σκληρός και ανήμερος, που φερόταν στα παιδιά
των Αθηναίων αλαζονικά και βάναυσα. Ο Αριστοτέλης στο έργο του «Βοττιαίων Πολιτεία» φαίνεται
και αυτός πως δε νομίζει ότι τους νέους τους σκότωνε ο Μίνωας, αλλά τους έβρισκαν τα γηρατειά
κάνοντας καταναγκαστικά έργα. Και κάποτε οι Κρητικοί, ξοφλώντας ένα παλιό τάξιμό τους, έστειλαν
στους Δελφούς «απαρχήν» ανθρώπων, όπου αναμείχθηκαν και απόγονοι από εκείνους. Και επειδή δεν
μπορούσαν να συντηρηθούν εκεί, στην αρχή πήγαν στην Ιταλία, όπου κατοίκησαν στην Ιαπυγία. Από
εκεί έφυγαν και πήγαν στη Θράκη και ονομάστηκαν Βοττιαίοι’ γι αυτό οι κόρες των Βοττιαίων, όταν
τελούν κάποια θυσία, λένε την επωδό «ίωμεν εις Αθήνας». Το Μίνωα συνέχεια τον κακολογούσαν και
τον έβριζαν στα αττικά θέατρα και ούτε ο Ησίοδος τον ωφέλησε με να τον πει «βασιλεύτατον» ούτε ο
Όμηρος καλώντας τον «οαριστήν Διός», αλλά υπερίσχυσαν οι τραγικοί ποιητές που από το λογείο και
τη σκηνή το περιέλουσαν με αδοξία διδάσκοντας πως στάθηκε βίαιος και κακός. Κι ας λένε πως ο
Μίνωας έγινε βασιλιάς και νομοθέτης και ο Ραδάμανθυς δικαστής και φύλακας των νόμων που
θέσπισε εκείνος.
Η ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΗΣΕΑ
17. Όταν, λοιπόν, ήρθε ο χρόνος του τρίτου δασμού και έπρεπε οι πατέρες που είχαν αγόρια να τα
δώσουν για κλήρωση, πάλι άρχισε να διαβάλλεται ο Αιγέας από τους πολίτες που έκλαιγαν και
ατακτούσαν, πως, όντας εκείνος αίτιος για όλα, μόνος αυτός δε συμμετέχει στην αποζημίωση διόλου,
αλλά προορίζοντας την εξουσία για ένα νόθο και ξένο παιδί (ενν. το Θησέα, επειδή ήταν νόθο παιδί
του Αιγέα και της Αίθρας), αδιαφορεί αν αυτοί εγκαταλείπονται έρημοι από τα γνήσια παιδιά τους.
Αυτά πίκραναν το Θησέα και κρίνοντας πως ήταν δίκαιο να μη μείνει αδιάφορος, αλλά να συνταυτίσει
την τύχη του με την τύχη του με την τύχη των πολιτών, πήγε και προσφέρθηκε χωρίς κλήρο. Οι άλλοι
τότε θαύμασαν την απόφαση του και χάρηκαν για την αγάπη του στο λαό, ενώ ο Αιγέας, βλέποντας
τον αμετάπειστο και αμετάτρεπτο παρ’ όλα του τα παρακάλια και τις ικεσίες, κλήρωσε τους
υπόλοιπους νέους……. Στις προηγούμενες αποστολές δεν υπήρχε καμιά ελπίδα σωτηρίας, γι αυτό οι
Αθηναίοι έστελναν το πλοίο με μαύρα πανιά, αφού ταξίδευε σε μια βέβαιη συμφορά. Όμως, τότε,
επειδή ο Θησέας ενθάρρυνε τον πατέρα του και του έλεγε τον υπερήφανο λόγο πως θα σκοτώσει το
Μινώταυρο, αυτός έδωσε στον κυβερνήτη ένα άλλο άσπρο πανί (ιστίον), διατάζοντάς τον στην
επιστροφή, αν έχει σωθεί ο Θησέας, να σηκώσει το άσπρο, διαφορετικά να πλέει με το μαύρο
δηλώνοντας έτσι τη συμφορά. Και ο Σιμωνίδης λέει πως ο Αιγέας δεν έδωσε λευκό πανί, αλλά
πορφυρένιο («Φοινίκειον ιστίον» = ιστίο με χρώμα ως του αίματος του φόνου), βαμμένο στο υγρό
άνθους ολάνθιστου πριναριού για σημάδι της σωτηρίας τους. Το πλοίο κυβέρναγε (εκυβέρνα δε την
ναυ) Ο Αμαρσυάδας Φέρεκλος ως λέει ο Σιμωνίδης, ενώ ο Φιλόχορος υποστηρίζει πως ο Θησέας πήρε
από το Σαλαμίνο Σκίρο το Ναυσίθοο για κυβερνήτη και το Φαίακα για πηδαλιούχο (πρωρέα), γιατί οι
Αθηναίοι δεν είχαν στραφεί ακόμη στην θάλασσα και πως ένα από τους νέους, ο Μενέσθης, ήταν
εγγονός του Σκίρου…..
18. Όταν έγινε η κλήρωση, ο Θησέας παρέλαβε τους νέους από το πρυτανξείο και ήρθε στο Δελφίνιο,
όπου αφιέρωσε στον Απόλλωνα για χάρη τους το κλαδί της Ικετηρίας – ήταν κλαδί από ιερή ελιά
στολισμένο με άσπρο μαλί……
Η ΑΓΑΠΗ ΤΗΣ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
ΣΥΝΘΗΚΗ ΦΙΛΙΑΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ - ΚΡΗΤΩΝ
19. Και σαν έφτασε στην Κρήτη, ο Θησέας, η Αριάδνη που, καθώς λέγουν στις διηγήσεις ή στα
τραγούδια τους οι περισσότεροι, τον αγάπησε, του έδωσε το λίνο (= νήμα) και του δίδαξε τον τρόπο να
τα καταφέρει στα στριφογυρίσματα του Λαβύρινθου κι έτσι αυτός σκότωσε το Μινώταυρο και έφυγε
παίρνοντας μαζί του την Αριάδνη και τους νέους…………..
Κάπως αλλιώς και πιο επίσημα έγραψε γι αυτά τα πράγματα ο Κλείδημος, αρχίζοντας και από πιο
παλιά, πως δηλαδή υπήρχε κοινή απόφαση των Ελλήνων να μην ταξιδέψει από πουθενά πλοίο (τριήρη)
που να χωράει πλήρωμα πάνω από πέντε άνδρες και πως μονάχα ο άρχοντας της Αργώς (άρχοντα της
Αργούς) Ιάσωνα έπλευσε καθαρίζοντας τη θάλασσα από τους ληστές. Όταν ……..…. άρχισε όμως ο
Θησέας να φτιάχνει πλοία, άλλα στους Θυμαιτάδες, στην Αττική, μακριά από το δρόμο όπου
κυκλοφορούσαν οι ξένοι και άλλα με τον Πιτθέα στην Τροιζήνα, θέλοντας να μη τον πάρουν είδηση.
Και όταν τα πλοία ετοιμάστηκαν, ξεκίνησε (ο Θησέας) για την Κρήτη έχοντας για οδηγούς το Δαίδαλο
και φυγάδες από την Κρήτη. Οι Κρήτες νόμιζαν πως πλησιάζουν πλοία φιλικά, ο Θησέας έγινε κύριος
του λιμανιού, αποβιβάστηκε και πρόφτασε να έρθει στην Κνωσό χωρίς να συναντήσει αντίσταση. Στις
πύλες του λαβύρίνθου έδωσε μάχη και σκότωσε το Δευκαλίωνα (γιο του Μίνωα) και τους δορυφόρους
του. Στα πράγματα ήρθε η Αριάδνη και ο Θησέας έκαμε μαζί της συνθήκη, πήρε τους νέους και ένωσε
τους Αθηναίους με φιλία με τους Κρήτες, που ορκίστηκαν ότι ποτέ πια δεν θα σήκωναν τα όπλα.
ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
20. Πολλά ακόμα λέγονται γι αυτά και για την Αριάδνη, χωρίς να έχουν τίποτε κοινό μεταξύ τους.
Άλλοι λέγουν πως αυτή, η Αριάδνη, κρεμάστηκε γιατί την εγκατέλειψε ο Θησέας, άλλοι πως ναύτες
(«υπό ναυτών») την έφεραν στην Νάξο όπου παντρεύτηκε τον ιερέα του Διόνυσου Οίναρο, γιατί ο
Θησέας αγάπησε άλλη και την παράτησε – τον έλιωνε δεινός έρωτας για την Πανοπηίδα Αίγλη…..
Άλλοι πάλι λένε πως η Αριάδνη έκαμε με το Θησέα τον Οινοποίωνα και το Στάφυλο. Ένας από αυτούς
είναι και ο Χίος ποιητής Ιών, που γράφει για την πατρίδα του: Την έκτισε μια φορά κι έναν καιρό ο
Θησείδης Οινοπίων. Τι πιο γνωστές από τις διηγήσεις τις ξέρουν όλοι. Ο Παίων πάντως ο Αμαθούσιος
γράφει σχετικά κάτι άλλο. Λέει δηλαδή πως ο Θησέας ξέπεσε από την κακοκαιρία στην Κύπρο
έχοντας μαζί του την Αριάδνη έγκυο. Και καθώς αυτή ήταν άρρωστη από τη θαλασσοταραχή και του
παραπονιόταν, την έβγαλε στη στεριά ενώ ο ίδιος, καθώς επισκεύαζε το πλοίο, παρασύρθηκε πάλι στο
πέλαγος. Οι ντόπιες γυναίκες πήραν την Αριάδνη τότε γεμάτη θλίψη στη μοναξιά της, την
περιποιήθηκαν και της παρουσίασαν πλαστό γράμμα, γραμμένο τάχα από το Θησέα, τη βοήθησαν και
της παραστάθηκαν στους πόνους της γέννας, αλλά πέθανε χωρίς να προφτάσει να γεννήσει και την
έθαψαν…… Αλλά και μερικοί Νάξιοι αναφέρουν σε παραλλαγή πως υπήρχαν δυο Μίνωες και δυο
Αριάδνες, από τις οποίες η μια παντρεύτηκε το Διόνυσο στη Νάξο και γέννησε τον Οινοπίωνα και το
Στάφυλο, ενώ η άλλη την άρπαξε ο Θησέας και, όταν την εγκατέλειψε, αυτή ήρθε στη Νάξο μαζί με
μια τροφό της, την Κορκύνη, που δείχνουν τον τάφο της……
ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΧΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ
Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
21. Φεύγοντας ο Θησέας από την Κρήτη ήρθε στη Δήλο. Εκεί θυσίασε στο θεό και αφιέρωσε ένα
άγαλμα της Αφροδίτης που του το είχε δώσει η Αριάδνη, χόρεψε με τους Αθηναίους νέους ένα χορό,
που λένε πως και τώρα τον χορεύουν οι Δήλιοι και που ήταν μιμική αναπαράσταση των πολύστροφων
κύκλων του Λαβύρινθου, σε ένα ρυθμό που είχε διαδοχικές κινήσεις και αναπτύξεις. Ο Δικαίαρχος
σημειώνει πως το είδος αυτού του χορού λέγεται «γέρανος» από τους Δήλιους……
22. Όταν πλησίαζαν στην Αττική, ξέχασαν από τη χαρά τους και ο ίδιος και ο κυβερνήτης του πλοίου
να σηκώσουν το πανί που θα έδειχνε στον Αιγέα πως σώθηκαν, οπότε αυτόν τον πήρε η απόγνωση κι
έπεσε από τον βράχο (ενν. της ακρόπολη) και σκοτώθηκε.
23. Το πλοίο, με το οποίο είχε ταξιδεύσει στην Κρήτη μαζί με τους νέους και γύρισε (ΟΘησέας), ένα
πλοίο με τριάντα σειρές κουπιά («τριαντακόνταρος»), οι Αθηναίοι το φύλαγαν ως τα χρόνια του
Δημήτριου Φαληρέα….
«…. Ενώ η λήθη του Θησέα και την αμέλεια, σχετικά με τα πανιά του πλοίου, νομίζω πως μόνο
ύστερα από πολλές παρακλήσεις, και μάλιστα σε χαλαρούς δικαστές, θα μπορούσαμε να τον
απαλλάξουμε από την ευθύνη της πατροκτονίας. Κι ακριβώς επειδή κατάλαβε κάποιος αττικός
συγγραφέας, πως, σε όποιον θα ‘θελε να τον δικαιολογήσει, θα του ήταν πολύ δύσκολο, επινόησε το
μύθο ότι ο Αιγέας, καθώς ερχόταν το πλοίο, τρέχοντας προς την Ακρόπολη για να τον δει (τον Θησέα),
σκόνταψε και έπεσε (ενν. πάνω από την Ακρόπολη και σκοτώθηκε), σαν να ήταν χωρίς συνοδούς ή
θέλοντας να τον απαντήσει βιαστικά στη θάλασσα (ενν. έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε και από εκεί
ονομάστηκε έτσι το Αιγαίον πέλαγος, σύμφωνα με την άλλη εκδοχή του μύθου), σαν να μη είχε
ακολουθία…. >> (Πλουτάρχου «Θησεύς – Ρωμύλος», 5)

Η ΝΗΣΟΣ ΙΔΑΙΑ ή ΚΡΗΤΗ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Η ΝΗΣΟΣ ΙΔΑΙΑ ή ΚΡΗΤΗ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Η ΝΗΣΟΣ ΙΔΑΙΑ ή ΚΡΗΤΗ

1. ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΑΙΕΣ ΙΔΑΙΑ ΚΑΙ ΚΡΗΤΗ

Ο Λίβυος (Άμμων) και ο Κρητικός Δίας

και η ονομασία της νήσου Ιδαίας ή Κρήτης

Ι. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΛΙΒΥΩΝ

ΙΙ. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

<<… Οι Κρήτες, λοιπόν, διηγούνται το μύθο πως

3. ΤΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΝΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΚΑΙ Η ΙΔΗ Ή ΙΔΑΙΑ ΟΡΗ

«Λένε πως ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι οι πρώτοι κάτοικοι στους πρόποδες

«έμπαλιν εις όμους τετραμμέναι’ ει ετεόν γε

Κρήτηθεν κείναι γε Διός μεγάλου ιότητι

ουρανόν εισανέβησαν, ο μιν τότε κουρίζοντα

Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο

άντρω εγκατέθεντο και έτρεφον εις ενιααυτόν,

Δικταίοι Κούρητες ότε κρόνον εψεύσαντο» ( Άρατος, Φαινόμενα 30 - 50)

Σημειώνεται επίσης ότι:

ΟΙ ΕΤΕΟΚΡΗΤΕΣ (ΙΔΑΙΟΙ ΔΑΚΤΥΛΟΙ Ή ΚΟΥΡΗΤΕΣ),

ΟΙ ΚΥΔΩΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ: ΑΧΑΙΟΙ, ΔΩΡΙΕΙΣ, ΠΕΛΑΣΓΟΙ

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ Κ(ΟΥ)ΡΗΤΕΣ - ΚΡΗΤΕΣ

CRETA, CRETE ΚΑΙ CANDIA

ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΔΙΟΣ

Ή ΔΙΚΤΑΙΟ Ή ΙΔΑΙΟ ΑΝΤΡΟ

2) Η νύμφη Αγχιάλη γέννησε τους Ιδαίους Δάκτυλους.

κι αυτές πήγανε στη σπηλιά τους

στην Κρήτη του Μίνωα,

ενώ εκείνη γύρισε στον Όλυμπο,

πετώντας με τα γρήγορα φτερά της». (Απολλώνιος Αργοναυτικά Β 298 – 300)

Ο Ζήτης τους είπε πόσο μακριά

κυνήγησαν τις ‘Αρπυες,

πώς εμπόδισε η Ίριδα να τις σκοτώσουν,

πώς η ευμενή θεά τους έδωσε όρκους

και πως αυτές κρύφτηκαν από το φόβο τους

στο βαθύ σπήλαιο της απόκρημνης Δίκτης… (Αργοναυτικά Β, 433-434),

Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες

Κρόνιε, παγκρατές γάνους, από τους άλλους (θεούς).

μείξαντες αμ΄ αυλοίσιν, και ψάλλομε αυτόν

αμφί βωμόν ευερκή. Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες

γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε

Ιώ. Μέγιστε Κούρε, Χαίρε μοι από τους άλλους (θεούς).

γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε

Δίκταν ες ενιαυτόν. Βοήθησε να αυξάνεται η οικογένεια.

Αμών θόρε κ΄ ες δέμνια και πλούσια μαλλιά να έχουν τα πρόβατα ,

και θορ΄ εύποκ΄ ες ποίμνια και πολύ καρπό τα σπαρτά,

Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες

Κρόνιε, παγκρατές γάνους, από τους άλλους (θεούς).

κ΄ ες ποντοφόρας νάας και τα πλοία που πλέουν στους πόντους.

Θόρε κ΄ ες νέους πολείτας Βοήθα να έχει αρκετούς νέους η πόλη,

Θόρε κ΄ ες Θέμιν κλειτάν. βοήθα και τη δικαιοσύνη στην ένδοξο πόλη.

ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΑΝΤΡΟ, ΤΟ ΔΙΚΤΑΙΟ ΙΕΡΟ

Ωστόσο όλα αυτά δεν ευσταθούν, αφού:

«Οι μούνοι πλεόνων μοιρηγέται ηδέ πάρεδροι

«Ζήτης δ’ ιεμενοισιν ετ άσπετον εκ καματου

10. «πέμψαν δ’ ες Λύκτον, Κρήτης ες πίονα δήμον.

ΤΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

(ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑ)

Σύμφωνα με την Ελληνικ μυθολογία η

ΖΕΦΥΡΟΣ: Ποτέ δεν είδα τόσο

ΝΟΤΟΣ: Ποια πομπή εννοείς, Ζέφυρε; Και

ΖΕΦΥΡΟΣ: Έχασες το πιο ευχάριστο

ΝΟΤΟΣ: Είχα δουλειά στην Ερυθρά

ΝΟΤΟΣ: Ναι, τον πατέρα της Ευρώπης. Και λοιπόν;

ΖΕΦΥΡΟΣ: Γι αυτή την κοπέλα θα σου διηγηθώ.