Περί γαστριμαργίας

(π. Αθανάσιος Λεμεσού)

Πηγή : orthodoxa-keimena.gr
Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, πάντοτε, νῦν, καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Δόξα σοι ὁ Θεός ημών, δόξα σοι.
Βασιλεῦ Οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας, ὁ Πανταχοῦ Παρὼν καὶ τὰ
Πάντα Πληρῶν, ὁ Θησαυρός τῶν Ἀγαθῶν καὶ Ζωῆς Χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν
καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος καὶ σῶσον, Ἀγαθὲ τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.
Καλησπέρα σας.
Πέμπτη Κυριακή των Νηστειών σήμερα. Τελευταία Κυριακή και των δικών μας συνάξεων
εδώ, στον κατανυκτικό εσπερινό, και είμαστε στον δέκατο τέταρτο λόγο της κλίμακος ο
οποίος θα μας κάνει ρεζίλι. Πρώτα απ’ όλα εμένα. Εμένα θα κάνει ρεζίλι, και μερικούς από
εσάς. Τι νομίζετε είναι αυτός ο λόγος; Περί γαστριμαργίας λέγει. «Περὶ τῆς παμφίλου καὶ
δεσποίνης πονηρᾶς γαστρός» λέγει. Για την ονομαστή και πανεύφημον, πάμφιλο δέσποινα,
την πονηρά κοιλία. Ουαί και αλίμονο.
Λοιπόν λέγει ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος, προκειμένου να μιλήσουμε λέει, περί της
κοιλίας αποφασίσαμε και πάλι όπως και σε όλα τα άλλα θέματα, να στρέψουμε την
φιλοσοφία μας εναντίον μας. Είναι εναντίον μας ο λόγος αυτός. Γιατί; Γιατί είναι
αξιοθαύμαστο εάν απηλλάγη κανείς από αυτήν πριν κατοικήσει στον τάφο. Γιατί λέει
κανείς, ή μάλλον σπάνιο, αξιοθαύμαστο είναι εάν απαλλάχτηκε κάποιος από αυτή την
πονηρή δέσποινα την πάμφιλο δέσποινα την κοιλία, πριν κατοικήσει στον τάφο. Γι’ αυτό
και ο απόστολος Παύλος έλεγε «Ο Θεός και ταύτην και ταύτα καταργήσει». Φαίνεται μόνο
εκεί θα καταργηθεί.
Λοιπόν, και λέγει τι είναι η γαστριμαργία. Να πω κατ’ αρχάς ότι στους Πατέρες υπάρχει
μια λεπτή διάκρισις. Άλλο πράγμα είναι η λαιμαργία, άλλο πράγμα είναι η γαστριμαργία.
Λαιμαργία είναι όταν κανείς του αρέσουν τα λίγα και ωραία φαγητά. Λαιμαργία. Γύρω από
τον λαιμό που κατεβαίνουν τα γλυκά, και τα ωραία φαγητά, τα ηδύνοντα, τα πιένοντα όπως
λέγει εδώ πιο κάτω. Λοιπόν και γαστριμαργία είναι, δεν σε ενδιαφέρει και τόσο πολύ αν
είναι και πολύ ωραία, φτάνει να γεμίσεις την κοιλιά σου. Φτάνει να φας, ας πούμε. Πολλοί
λένε ότι δεν με ενδιαφέρει τι θα φάω, φτάνει να φάω. Άλλοι λένε ότι εγώ θέλω να φάω
λίγα και καλά. Είναι όψεις του ιδίου νομίσματος. Η άλλη όψις. Εδώ είναι περί
γαστριμαργίας.
Τι είναι η γαστριμαργία; Διάγνωσις. Ιατρική διάγνωσις. Γαστριμαργία λέγει ο Άγιος
Ιωάννης είναι η υποκριτική συμπεριφορά της κοιλίας η οποία ενώ είναι χορτασμένη,
φωνάζει πως είναι ενδεής. Και ενώ είναι παραφορτωμένη, μέχρι διαρρήξεως, ανακράζει
ότι πεινά. Λέει λοιπόν ότι η γαστριμαργία είναι η συμπεριφορά αυτή της κοιλιάς μας, η
οποία ενώ είναι χορτάτη, λέει ότι είναι φτωχή και ότι θέλει να βάλει και άλλα μέσα. Και
ενώ είναι παραφορτωμένη μέχρι διαρρήξεως, φωνάζει και λέει ότι πεινά. Γαστριμαργία
είναι η δημιουργός των καρυκευμάτων. Η πηγή των τέρψεων του λάρυγγος. Αυτή η
γαστριμαργία είναι αυτή η οποία εφευρίσκει και δημιουργεί τα καρυκεύματα. Και είναι και
η πηγή που εφευρίσκει τις τέρψεις του λάρυγγος. Μέχρι και χριστιανικές μαγειρικές έχουμε
εφεύρει. Χριστιανικές μαγειρικές, οι οποίες είναι και καλογερικές και πατερικές και είναι
της φιλοκαλίας, είναι όλων των ασκητών.
Εσύ έκλεισες λέγει τη φλέβα των ηδονικών απαιτήσεών της. Αλλά αυτή ξεπρόβαλε από
άλλο μέρος. Την έφραξες και τούτη αλλά καινούργια πόρτα ανοίχτηκε. Λέγει εδώ ο Άγιος
ότι, εσύ λέγει, μιλά στους μοναχούς, έκλεισες την πόρτα αλλά αυτή πήγε και άνοιξε άλλη
πόρτα. Και θέλει να πει ότι ξέρετε η γαστριμαργία δεν είναι μόνο ένα πάθος το οποίο αφορά
μόνο την κοιλιά του ανθρώπου, δηλαδή μόνο να τρώει Έχει και άλλες διαστάσεις. Ψυχικές
και πνευματικές. Οι οποίες αναγνωρίζονται και από την σύγχρονη ψυχολογία. Πολλές
φορές η ψυχολογία του ανθρώπου είναι τέτοια, που του δίνει μια διέξοδο ας πούμε, το
φαγητό. Βλέπεις λέει ένα φαΐ μας έμεινε. Να το κόψουμε και τούτο; Πάει και τρώει μετά
πολλής ευχαριστήσεως. Δεν θέλει να φάει σύντομα. Δεν θέλει να φάει έτσι σαν πάρεργο.
Θέλει να φάει και να το απολαύσει. Και γίνεται ολόκληρη ιεροτελεστία εις την ώρα του
φαγητού. Η προετοιμασία, όλα εκείνα τα πάντα ξέρω εγώ.
Λοιπόν είναι βαθύτερα τα αίτιά της. Μέσα στην ψυχή του ανθρώπου. Μέσα στην
πνευματική και ψυχική κατάσταση του ανθρώπου. Γαστριμαργία είναι μία απάτη των
οφθαλμών. Καθ’ ην στιγμή κάποιος τρώγει το μέτριο σε ποσότητα φαγητό του, η
γαστριμαργία τον κάνει να σκέπτεται πως να ήταν δυνατόν να καταβροχθήσει διά μιάς τα
σύμπαντα. Πας στο τραπέζι και λες είναι λίγο, δεν θα μας φτάσει. Και βέβαια στα
μοναστήρια που σου βάζουν εκεί το πιάτο σου και εκ των προτέρων λες, αχ Παναγία μου,
είναι λίγο το φαΐ. Δεν θα χορτάσουμε. Και αν μπορούσες να καταβροχθίσεις τα πάντα. Αλλά
αυτός ο χορτασμός όμως είναι επικίνδυνος. Γιατί; Γιατί ο χορτασμός από τα φαγητά λέει
είναι πατήρ της πορνείας. Αυτή όλη η καλοπέραση, γεννά τις σαρκικές πτώσεις.
Η θλίψις δε της κοιλίας είναι πρόξενος της αγνότητος. Το να προσέχει ο άνθρωπος, να
νηστεύει, να εγκρατεύεται και στα φαγητά του ακόμα, αυτός φυλάττει τον εαυτόν του μέσα
στην αγνότητα. Χαίρετε λέγει ο Ιουδαίος το Σάββατο ή τις γιορτές. Και ο γαστρίμαργος
Χριστιανός το Σάββατο και την Κυριακή. Τώρα που είναι και μεγάλη Σαρακοστή μετρούμε
τις μέρες. Να έρθει το Σάββατο να φάμε. Από καιρό υπολογίζει το Πάσχα. Πόσες μέρες
έμειναν; Δεκαπέντε. Ξέρουμε όλες τις καταλύσεις απ’ έξω και ανακατωτά. Και από πολλές
ημέρες ετοιμάζει τα φαγητά του. Από τώρα ακόμα αρχίσαμε να σκεπτόμαστε τι θα φάμε το
Πάσχα. Ο δούλος της κοιλίας σκέπτεται με τι είδους φαγητά θα εορτάσει. Ο δε δούλος του
Θεού με τι χαρίσματα του Πνεύματος θα πλουτίσει. Ο κοιλιόδουλος, όταν έρθει κάποιος
ξένος, φλέγεται ολόκληρος από αγάπη. Αγάπη που προέρχεται βέβαια από τη
γαστριμαργία. Και θεωρεί ως φιλοξενία και αναψυχή του αδελφού του και την δική του
κατάλυση. Λέει έχουμε ξένους σήμερα. Αλίμονο να βάλουμε του ξένου αλάδωτο;
Νερόβραστο; Όχι. Θα του βάλουμε λάδι. Θα μαγειρεύσουμε κάτι καλό. Δεν είναι τόσο τον
ξένο που σκεπτόμαστε.
 Ο γέροντάς μας έλεγε όταν είχαμε κανένα ξένο, είχε ένα μωρό στο χωριό που έλεγε:
Παππού ο ξένος ήρθε να φάει μαζί μας; Και έλεγε ο παππούς. Ούτε εσύ ούτε εκείνος. Το
μωρό έβαζε και τον εαυτό του μέσα στον κατάλογο των προσκεκλημένων. Έτσι λοιπόν,
μόλις δούμε λέει κάποιον φιλοξενούμενο, εμείς οι κοιλιόδουλοι, μας πιάνει μεγάλη αγάπη.
Θέλουμε να τον φιλοξενήσουμε. Λέμε ντροπή! Τα καλύτερα πράγματα που έχουμε να τα
ετοιμάσουμε. Και οπωσδήποτε θα κάνουμε και κατάλυση της νηστείας, διότι είναι ξένος.
Είναι ένας φιλοξενούμενός μας. Δεν μπορούμε να τον ταλαιπωρήσουμε.
Επί παρουσία ορισμένων άλλων απεφάσισε και την κατάλυση οίνου και νομίζοντας πως
κρύβει την αρετή του, υποδουλώθηκε στο πάθος αυτό. Και ακόμα λέει στην παρουσία
άλλων ανθρώπων απεφάσισε και ήπιε κρασί. Βέβαια τότε βλέπετε ήταν μεγάλη υπόθεσις
να πιεις ένα ποτήρι κρασί. Εδώ λέγει ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος πόσο να προσέχουν οι
άνθρωποι από την οινοποσία. Σήμερα βλέπεις και παιδάκια εφήβους που πίνουν πλέον.
Τέλος πάντων.
Πολλές φορές λέγει εχθρεύεται η κενοδοξία τη γαστριμαργία. Και αντιμάχονται για την
κατοχή του αθλίου δούλου τους σαν να πρόκειται για αγοραστό δούλο. Η μεν γαστριμαργία
τον ωθεί στην κατάλυση. Η δε κενοδοξία του συνιστά την επίδειξη της αρετής του. Έτσι
πολεμούν δύο πάθη. Η κενοδοξία και η γαστριμαργία. Η μεν γαστριμαργία μας λέει ότι
κοίταξε, φάτε το, κάνετε κάτι καλύτερο. έχεις ξένους σήμερα. Κάνε κάτι καλύτερο και φάε
και εσύ. Η κενοδοξία λέει κάνε κάτι καλύτερο αλλά εσύ να μην φας. Για να σε δει και να
σου πει δεν τρως εσύ. Α, εγώ νηστεύω. Μα έγινες όλος κίτρινος. Θα πέσεις χάμω. Δεν
πειράζει. Είμαι έτοιμος να πεθάνω για τον Χριστό. Χώρια που μπορεί να φας ύστερα.
Πήγα κάποτε σε ένα σχολείο, και ήταν νηστεία, και μου παρέθεσαν εκεί η καθηγητές
ώρα τους καλή ένα πλούσιο πρόγευμα. Είχε φρούτα, είχε φρουτοσαλάτες. Είχε καρύδια,
ότι μπορείτε να σκεφτείτε. Ε, εγώ επειδή έχω κενοδοξία πιο πολύ από την γαστριμαργία,
είπα να παίξω τον ασκητή. Πήρα ένα κομματάκι μόνο. Εντωμεταξύ είχα φάει πριν κάμποσα
πριν πάω στο σχολείο. Εξάλλου η γαστριμαργία δεν κρύβεται. Φαίνεται. Ζυγίζεται και
φαίνεται. Λοιπόν πήρα ένα κομματάκι, λέω πάρτε παιδιά και εσείς (στους καθηγητές). Όχι
λένε ευχαριστούμε. Πήραμε. Πήραν και εκείνοι ένα κομματάκι, έτσι. Πάρτε ρε παιδιά, μην
ντρέπεστε, πάρτε. Όχι ευχαριστούμε, δεν θέλουμε, είμαστε εντάξει, πήραμε. Εμείς είμαστε
εντάξει. Μα τόσα πράγματα να μείνουν. Δεν πειράζει. Ε, τους χαιρέτισα και έφυγα. Ξέχασα
την ομπρέλα μου όμως. Μόλις μπήκα στο αυτοκίνητο να φύγουμε, μου λέει, πάτερ την
ομπρέλα, δυο λεπτά. Σταμάτα να πεταχτώ να την πιάσω. Ήταν χειμώνας, βροχερός ο
καιρός. Τρέχω να πάω στην αίθουσα των καθηγητών, μπαίνω μέσα. Όλοι από πάνω από το
τραπέζι. Λέω τι κάνετε εδώ; Τόση ώρα έτρωγα και μου κάνατε τους ασκητές; Λένε και εσύ
γιατί να ξεχάσεις την ομπρέλα σου εκεί; Έφταιξε η ομπρέλα.
Λοιπόν μας πολεμούν τα δύο αυτά. Όμως λέγει ο σοφός μοναχός, ο σοφός Χριστιανός
θα τις αποφύγει και τις δύο. Και τη γαστριμαργία και την κενοδοξία. Διώχνοντας την
κατάλληλη ώρα τη μια με τη βοήθεια της άλλης. Δηλαδή θα προσέξεις λέγει ο Άγιος Ιωάννης
να αποφύγεις και τους δύο αυτούς εχθρούς της ψυχής σου. Και τη γαστριμαργία να
αποφύγεις, να μην καταλύσεις, και να βρεις ότι τάχα είμαι σε ένα σπίτι τώρα, πήγα να μην
στεναχωρέσω τον οικοδεσπότη. Δεν λες επειδή τρέξανε τα σάλια σου. Αλλά τάχα να μην
τον στεναχωρέσεις τον άνθρωπο. Έκαμε τόσα πράγματα. Αλίμονο να μην τον
στεναχωρέσουμε. Φάε και δεν πειράζει. Γαστριμαργία. Και η κενοδοξία, να αρνηθείς να
φας και να πολεμήσεις τον εαυτό σου και την κενοδοξία να μην σε πιάσει. Γιατί δεν πρέπει
με την πρόφαση της αγάπης, ξέρω εγώ να καταλύεις τη νηστεία και την εγκράτεια. Εάν
τώρα η νηστεία είναι ένας προαιρετικός αγώνας που κάνεις μόνος σου. Δηλαδή εσύ
αποφάσισες ότι αυτή την εβδομάδα θα νηστέψω, εντάξει, μπορείς να το παραβείς. Εσύ το
έβαλες. Αλλά νηστείες θεσμοθετημένες από την Εκκλησία και από τους ιερούς κανόνες μην
τις παραβαίνετε. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα. Πολλοί άνθρωποι ακόμα έρχονται και εκ
των προτέρων ζητούν και ευλογία από τους πνευματικούς. Ξέρεις πάτερ μου, θα πάω στην
Αγγλία και δεν θα νηστέψω. Που το ξέρεις ότι δεν θα νηστέψεις; Εκ των προτέρων παίρνεις
ευλογία να μην νηστέψεις; Πήγαινε. Στην Αγγλία δεν έχει νηστίσιμα φαγητά; Χαθήκαν οι
νηστίσιμες πατάτες; Τόσες πατάτες κάνουν εκείνοι οι Εγγλέζοι. Τόσες πατάτες κάνουν. Φάε
πατάτες και σαλάτα. Αυτοί οι χορτοφάγοι που κυκλοφορούν σήμερα βρίσκουν τόσα και
τρώνε. Εσύ δεν θα μπορέσεις; Ε, στο κάτω – κάτω τι είναι; Προσπάθησε. Και αν δεν τα
καταφέρεις τότε να έρθεις να το πεις. Εκ των προτέρων ας πούμε προετοιμάζεις τον εαυτό
σου. Α, θα πάω στην Αγγλία, θα πάω στην Αμερική, θα πάω στην Ινδία και δεν θα βρω να
φάω. Δεν είναι ωραίο πράγμα αυτό.
Λέγει λοιπόν εδώ κάτι άλλο το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Αφήνω κάποια άλλα πίσω
που δεν είναι τόσο για εμάς. Μιλά για τον Ευάγριο. Αυτός ο Ευάγριος, λέγει, ο αιρετικός,
αυτός εδίδαξε ότι οσάκις η ψυχή επιθυμεί πολλά φαγητά, ας την πιέζουμε με μόνο ψωμί
και νερό. Και αυτό είναι λέει ανόητη συμβουλή. Και απατήθηκε ο Ευάγριος όπως
απατήθηκε και στα άλλα όλα. Είναι λέει αυτή η προσταγή σαν να προτρέπεις ένα παιδί με
ένα βήμα να ανεβεί όλη τη σκάλα. Αυτός ο Ευάγριος έλεγε ότι όταν σε πολεμά η
γαστριμαργία, να τρως ψωμί και νερό. Ο Άγιος όμως Ιωάννης της κλίμακος μέσα από την
διάκριση του Αγίου Πνεύματος, λέει όχι. Αυτό είναι ανόητο, μαζί με όλα τα άλλα που είπε
αυτός. Είναι λέει σαν να λες σε ένα μικρό παιδία να βγει μια φορά μια σκάλα. Και ξέρετε
ότι ακόμα και οι διαιτολόγοι, που συνιστούν δίαιτες και λένε διάφορα και γράφουν
συνέχεια τα διάφορα έντυπα, δεν προτρέπουν ας πούμε αυτού του τρόπου την διατροφή.
Και τι λέγει εδώ. Λέγει ένα πολύ ωραίο ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος το οποίο φανερώνει
τη διάκριση των Αγίων, τη φιλανθρωπία των Αγίων αλλά και την σωστή κρίση που είχαν
ακόμα και σε αυτά τα θέματα. Κοιτάξτε τι λέγει. Εμείς, λέγει, όμως αντικρούοντες τον
λογισμό του Ευάγριου, ως εξής ορίζωμεν. Έτσι, αντικρούομε λέγει αυτό τον λογισμό. Τι
είναι λέει αυτά τα πράγματα, ανοησίες. Όταν επιθυμούμε τα διάφορα φαγητά, ζητούμε
κάτι που είναι μέσα στη φύση μας. Καταλαβαίνει και κατανοεί ο Άγιος ότι το να πεινώ είναι
μές στη φύση μου. Δεν είναι παράξενο πράγμα. Φυσικό. Η πείνα είναι ένα φυσικό
φαινόμενο. Είναι φυσικό το να πεινώ. Είναι φυσικό το να θέλω να φάω. Ήρθε η ώρα που
να θέλω να φάω. Είναι φυσικό πράγμα αυτό. Άσχετα αν η παράχρηση των φαγητών
δημιουργεί άλλα πνευματικά εμπόδια και επιπλοκές. Αλλά το να θέλω να φάω είναι
φυσικό. Τι κάνουμε; Γι’ αυτό το λόγο λέγει, επειδή είναι φυσικό, ας χρησιμοποιήσουμε ένα
τέχνασμα προς την πολυμήχανη κοιλία. Και μάλιστα λέγει αν δεν μας απειλεί βαρύτατος
πόλεμος ή δεν υπάρχει κανόνας ή πένθος για προηγούμενες σοβαρές πτώσεις. Να κάνουμε
ένα τέχνασμα λέει απέναντι στη γαστριμαργία, φιλάνθρωπο, σοφό, όμορφο Όχι
απάνθρωπο. Ξέρω εγώ να τρώω ψωμί και νερό. Υπάρχουν άνθρωποι που πάνε από έναν
ενθουσιασμό να νηστέψουν. Λένε θα νηστέψω. Και λέει θα τρώω μια πατάτα την ημέρα.
Βρε παιδί μου δεν σε φτάνει. Ε, τρώει πέντε – έξι μέρες, μετά δεν αντέχει άλλο και πάει
μετά και πάνε όλα κάτω.
Λοιπόν τι λέγει εδώ; Θα σας το διαβάσω στα αρχαία. Είναι πιο όμορφα. Θα το πω και
στα νέα μετά. Περικόψωμεν τέως τα λιπαίνοντα. Είτα τα εκαίοντα, και είτα τα ηδύνοντα. Ας
περικόψουμε λέγει πρώτα τα λιπαρά. Έτσι κάνε ένα βήμα. Κόψε τα λιπαρά φαγητά. Αυτά
που είναι πολύ παχιά. Πολύ λιπαρά. Μετά λέει αφού κατορθώσεις αυτό, κόψε τα εκαίοντα.
Αυτά που είναι ερεθιστικά. Αυτά που ανάβουν. Δηλαδή τα καρικεύματα. Αυτά τα οποία
δημιουργούν καύσεις μεγάλες μες στον άνθρωπο. Και μετά τα ηδύνοντα. Τα εύγευστα. Και
έτσι σιγά σιγά θα μπορέσεις να μπεις σε ένα πρόγραμμα. Κόβεις λοιπόν πρώτα τα
λιπαίνοντα, τα λιπαρά, μετά τα εκαίοντα, τα ερεθιστικά, που καίουν τις ορέξεις του
ανθρώπου, και μετά τα εύγευστα. Αν σου είναι εύκολο ακόμα δίδε στην κοιλία σου τροφή
χορταστική. Τρώγε καλά να χορτάσεις. Αλλά ευκολοχώνευτη. Μην τρώγεις βαριά φαγητά.
Τρώγε καλά να χορτάσεις, αλλά φαγητά που χωνεύονται εύκολα. Ώστε με τον χορτασμό,
να ικανοποιήσουμε την αχόρταστη όρεξη της κοιλίας. Να γεμίσει η κοιλιά σου. Να μην
πεινάς, να μην σε διακατέχει αυτό αίσθημα της πείνας. Ότι πεινώ – πεινώ. Γιατί ξέρει ότι
όταν πεινάς – πεινάς, μια, δυο, τρεις, μέρες και μετά θα τρως καλά – καλά, και μετά θα
μετανιώνεις ή ξέρω εγώ να κάνεις εμετούς και ιστορίες, και να μπεις σε μια διαδικασία
χάλια μαύρα. Τρώγε λοιπόν τροφή χορταστική, ευκολοχώνευτη, ώστε να ικανοποιήσεις με
το χορτασμό την αχόρταστη όρεξη της κοιλίας σου, και έτσι λέγει με την σύντομη χώνευση,
θα σωθείς από την σαρκική πύρωση σαν από μάστιγα. Τότε λέγει κάνοντας έτσι, θα
βοηθήσεις και το σώμα σου να αφομοιώσει εκείνη την τροφή, χωρίς να δημιουργήσεις
σαρκικές πυρώσεις. Και μετά πρέπει να βρεις και ποια από τα φαγητά αυτά φουσκώνουν
την κοιλία και ερεθίζουν τον άνθρωπο, εις σαρκικές πτώσεις. Δηλαδή να βρεις φαγητά τα
οποία να είναι χορταστικά, αλλά είναι απλά. Να είναι υγιεινά. Να είναι ας πούμε φαγητά
που να σε χορταίνουν, αλλά να μην σου δημιουργούν παρενέργειες πνευματικές.
Να γελάς με το δαίμονα που σου υποβάλει μετά το δείπνο, να αφήσεις για την επόμενη
μέρα την προσευχή σου. Έτσι μόλις φάμε, λέμε νύσταξα. Την προσευχή μας αύριο. Θα την
κάνουμε αύριο. Αυτόν λέγει τον δαίμονα που σου υποβάλει αυτό το πράγμα να τον
περιγελάς. Διότι αν δεν την κάνεις τη νύχτα θα την κάνεις αύριο. Και αν πεις θα σηκωθώ
μισή ή μια ώρα νωρίτερα να προσευχηθώ, ούτε αυτό θα το κάνεις.
Ο νους του νηστευτού λέγει, προσεύχεται καθαρά και προσεκτικά. Ενώ ο νους του
ακρατούς, είναι γεμάτος από ακάθαρτες εικόνες. Όταν ο άνθρωπος νηστεύει, όταν ο
άνθρωπος εγκρατεύεται τα φαγητά, τότε προσεύχεται με καθαρότητα. Τότε αυτή η
εγκράτεια έχει επίδραση σε όλο το είναι του ανθρώπου. Και στην ψυχή και στο νου, και
στην καρδιά. Και προσεύχεται καθαρά ο άνθρωπος. Ενώ αντίθετα ο νους αυτού που δεν
έχει εγκράτεια, είναι γεμάτος με ακάθαρτες εικόνες. Εδώ ξέρετε οι Πατέρες είπαν ότι όταν
ο άνθρωπος δεν προσέχει το φαγητό του, ότι ακόμα και η ανάγνωση της Αγίας Γραφής, δεν
πρέπει να γίνεται μετά που τρώει ο άνθρωπος. Γι’ αυτό που παρ’ όλο που στα πρώτα χρόνια
η τέλεση της Ευχαριστίας, της Θείας Ευχαριστίας γινόταν κατά τη διάρκεια του δείπνου, ή
μέσα στο δείπνο ή μετά το δείπνο, η Εκκλησία είδε ότι καλύτερα είναι να γίνεται όταν ο
άνθρωπος είναι νηστικός. Και θεσμοθέτησε διά των ιερών κανόνων, ότι η τέλεση της Θείας
Λειτουργίας, της Θείας Ευχαριστίας, πρέπει να γίνεται από νηστικούς ανθρώπους. Δεν
μπορούμε να φάμε. Αυτή είναι η νηστεία προ της θείας κοινωνίας. Ότι πρέπει να είμαστε
νηστικοί. Ακόμα και στην προηγιασμένη Θεία Λειτουργία που γίνεται απόγευμα πρέπει να
είμαστε νηστικοί μέχρι εκείνη την ώρα. Δεν μπορούμε να φάμε. Δεν λέμε για τις
προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες που γίνονται μετά τα μεσάνυχτα. Εννοώ το απόγευμα,
τέσσερις – πέντε. Παλαιότερα το έκαναν, τώρα νομίζω δεν το κάνουν. Ο άνθρωπος πρέπει
να είναι νηστικός για να μπορέσει να κοινωνήσει. Διότι όταν είναι νηστικός ο άνθρωπος
κινείται εις προσευχήν και ο νους του και η καρδιά του. Είναι περισσότερο δεκτικός στη
θεία χάρη και στην ενέργεια του Θεού. Ενώ και λίγο να φάει ο άνθρωπος, τότε βαραίνεται
και αλλάζει και όλη η ψυχολογία του, και αλλάζει ας πούμε και η διάθεση του νου του
ακόμα. Πολύ δε περισσότερο αν ο άνθρωπος είναι ακρατής, τότε γεμίζει η διάνοια με
ακάθαρτες εικόνες. Ο χορτασμός της κοιλίας εξήρανε τις πηγές των δακρύων. Εκείνοι οι
οποίοι πενθούν και θέλουν δάκρυα, πρέπει να ξέρουν ότι θα χάσουν τα δάκρυα εάν
χορταίνουν εις το φαγητό και γεμίζουν την κοιλιά τους με διάφορα τέτοια ποικίλα φαγητά.
Όταν όμως αυτή η κοιλία απεξηράθηκε, ανέβλυσε πολλά ύδατα δακρύων. Όταν όμως η
νηστεία επεβλήθηκε εις την κοιλία και η εγκράτεια και η σωφροσύνη, ο άνθρωπος κινείται
πλέον εύκολα, στην κατάνυξη, στην προσευχή, και αναβλύζουν δάκρυα πολλά. Εκείνος που
περιποιείται την κοιλία του και αγωνίζεται να νικήσει το πνεύμα της πορνείας ομοιάζει με
εκείνον που προσπαθεί να σβήσει μεγάλη φωτιά με το πετρέλαιο. Το λάδι λέγει εδώ ο
Άγιος. Δεν είχαν πετρέλαιο τότε. Αλλά και πετρέλαιο τι σημαίνει; Λάδι της πέτρας. Όταν
λέγει θέλεις να νικήσεις τα σαρκικά πάθη, τους σαρκικούς λογισμούς, γενικά όχι μόνο αυτά
τα χοντρά πάθη, αλλά γενικότερα τη σαρκικότητα του νου σου, της υπάρξεώς σου, και
περιποιείσαι την κοιλία σου, δεν θα το καταφέρεις. Μοιάζεις με κάποιον που σβήνει τη
φωτιά με το λάδι. Μα σβήνει η φωτιά με το λάδι; Χειρότερη γίνεται. Όταν θλίβεται η κοιλία
ταπεινώνεται και η καρδία. Όταν όμως δέχεται περιποιήσεις, θεριεύουν και αλαζονεύονται
οι λογισμοί. Όταν στριμώχνεις την κοιλιά σου και λες όχι! Νηστεία, εγκράτεια, σωφροσύνη.
Τότε ταπεινώνεται και η καρδιά του ανθρώπου. Σκέφτεται ταπεινά, σκέφτεται ήρεμα,
σκέφτεται καθαρά, δεν κινείται σε σαρκικούς λογισμούς, δεν θυμώνει, δεν λέγει πράγματα
-θα δούμε και πιο κάτω εδώ μια άλλη πτώση μέσα από την κοιλία. Όταν όμως
περιποιούμαστε την κοιλία μας, τότε οι λογισμοί μας θεριεύουν και γίνονται αλαζονικοί.
Θλίβεται η κοιλία σου, και οπωσδήποτε έτσι θα κλείσεις και το στόμα σου. Πως λέμε,
νηστική αρκούδα δεν χορεύει. Άρα νηστικός άνθρωπος δεν έχει όρεξη να μιλήσει. Όσοι
έχετε πρόβλημα με πολυλογία ή με πολυλόγους, είναι μια ευκαιρία να τους αφήσετε
νηστικούς. Διότι η γλώσσα ισχυροποιείται και ενεργοποιείται από τα πολλά φαγητά. Όταν
ο άνθρωπος τρώει καλά και πίνει καλά και είναι καλά, τότε και η γλώσσα του κόβει και
ράβει.
 Να πυγμαχείς συνεχώς εναντίον της και να επαγρυπνείς συνεχώς επάνω της. Εάν εσύ
κοπιάς ολίγο, αμέσως ο Κύριος σε βοηθεί. Λίγο να κοπιάσεις ο Θεός θα σε βοηθήσει. Μη
φοβάσαι να πιέσεις και να αγωνιστείς εναντίον αυτής της μεγάλης μάστιγας.
Αφήνω πίσω κάποια τα οποία είναι περισσότερο για τους μοναχούς, αλλά και δεν μας
παίρνει ο χρόνος για να δούμε. Και λέγει για τη νηστεία τώρα. Τι είναι η νηστεία; Η νηστεία
λέγει είναι βία φύσεως και περιτομή των ηδονών του λάρυγγος. Η νηστεία είναι μια
διαρκής βία της φύσεως. Να βιάζεις τον εαυτό σου. Να μην τον αφήνεις. Να έχεις έννοια.
Μας έλεγε ο γέροντάς μας, ο γέρων Ιωσήφ ο ησυχαστής έλεγε ότι από τότε που έγινα
μοναχός, δεν χόρτασα ποτέ μου. Και έλεγε ο γέροντας. Άραγε ούτε μια φορά δεν χόρτασε;
Αφού τρώμε μαζί. Εντάξει. Μερικές φορές χόρταινε. Αλλά τι εννοούσε; Είχε πάντα έννοια.
Πάντα ο νους του, ήταν εκεί προσεκτικός. Να μην του γελάσει. Είχε έννοια αυτού του
πράγματος. Και βίαζε συνεχώς τον εαυτό του. Και δεν τον άφηνε. Είχε βία φύσεως. Αυτό το
πράγμα είναι σημαντικό να αρχίζει από τη νηστεία όπως είπαμε πολλές φορές. Αλλά είναι
σημαντικό να κόβει τα θελήματά του. Να κόβει τις ορέξεις του. Να κόβει τις επιθυμίες του.
Να ξεπερνά το θέλω και τον δεν θέλω. Αυτό που δημιουργεί όλα τα κακά σήμερα στον
κόσμο, και όλα τα προβλήματα και μες στην οικογένεια. Εγώ έτσι θέλω. Θέλω να βγαίνω
έξω μόνος μου. Θέλω να βγαίνω έξω μόνη μου. Δεν θέλω να με ελέγχεις. Δεν θέλω να με
ρωτάς. Δεν θέλω να κάνω εκείνο. Δεν θέλω να κάτσω σπίτι. Δεν θέλω να μεγαλώσω τα
παιδιά. Δεν θέλω το ένα, δεν θέλω το άλλο. Αυτά τα θέλω και τα δεν θέλω δεν τα
μαθαίνουμε δυστυχώς στα παιδιά μας. Και έτσι αύριο που παντρεύονται αρχίζει ο ένα θέλω
και ο άλλος δεν θέλω. Και ο ένας να λέει, εγώ έτσι θέλω, και γίνονται όλες αυτές οι εκρήξεις
και συγκρούσεις, και οι κεραυνοί και οι αστραπές, και οι βροντές. Και διαλύονται οι
οικογένειες η μία μετά την άλλη.
Γιατί τα παιδιά μας δυστυχώς δεν αντέχουν να τους κόψεις το θέλημά τους. Δεν
αντέχουν. Δύσκολο πράγμα. Δεν μαθαίνουμε τα παιδιά μας σε εκκοπή του θελήματος. Μου
έλεγε μια κοπέλα που ήρθε να γίνει μοναχή. Λέει είμαι τόσο χρονών. Το πιο δύσκολο
πράγμα στο μοναστήρι πιο είναι; Να μου βάλουν ένα πιάτο φαΐ μπροστά μου και να μου
λένε φάε το. Και να διαλέγουν άλλοι τι πρέπει να φάω εγώ. Δεν την έκοψε που άφησε τους
γονείς της. Δεν την έκοψε που φόρεσε τα μαύρα ρούχα, αυτά όλα. Δεν την έκοψε που πήρε
μια τσάπα και πήγαινε τσάπιζε. Δεν μπορούσε να δεχθεί ότι άλλοι θα αποφασίζουν τι θα
φας εσύ σήμερα. Και θα πας στην τράπεζα και θα βρεις ένα πιάτο ρεβίθια. Σου αρέσουν,
δεν σου αρέσουν θα τα φας. Και μάλιστα εάν δεν σου αρέσουν, θα τα φας και την άλλη
ημέρα. Και αν πεις δεν θέλω, και δεν μου αρέσουν, τότε αν είχες και έναν γέροντα Ιωσήφ
μπορεί να έτρωγες και καμμιά δεκαπενταριά ημέρες. Εγώ μια φορά στη νέα σκήτη, ήταν
Δευτέρα του Πάσχα, και μαγειρέψαμε κουκιά. Ο γέροντας είπε… Τον ρώτησε ο μάγειρας τι
θα μαγειρέψουμε; Λέει κουκιά. Τι έχουμε; Πάντοτε έτσι ρωτούσε. Κουκιά. Δευτέρα του
Πάσχα, μετά από όλη εκείνη την νηστεία την αλάδωτη αυτή την ευλογημένη, πάμε στο
τραπέζι και βλέπω και εγώ κάτι κουκιά πράσινα και λέω βρε Δευτέρα του Πάσχα, κουκιά;
Μισό σοβαρό μισό αστείο. Λέει τι είπες; Λέω Δευτέρα του Πάσχα κουκιά; Πήγα να το πω
χαμογελαστά. Ότι τάχα το είπα χαμογελαστό. Εντάξει φάγαμε. Λέει ο γέροντας πάτε στον
κήπο, και θα μαζέψετε όλα τα κουκιά του κήπου. Όλα. Δεν θα αφήσετε τίποτε πάνω. Φέρτε
τα εδώ, καθαρίστε τα, ώσπου έχει κουκιά, θα τρώμε κουκιά. Δεκατέσσερις μέρες
συνεχόμενες, τρώγαμε κουκιά. Δεκατέσσερις μέρες. Τη δε δεκάτη πέμπτη πήγα στις
Καρυές, και είχε για κακή μου τύχη εκεί που μας φιλοξένησαν πάλι κουκιά. Θυμάμαι πολλά
τέτοια. Δεν έχω χρόνο να σας τα πω, τώρα.
Λοιπόν, αρχίζει κανείς από αυτό το πράγμα. Έτσι, Δεν θέλω να φάω αυτό το φαΐ. Δεν
θέλεις; Θέλεις δεν θέλεις θα το φας. Ξέρετε ο άνθρωπος φαίνεται από αυτό το πράγμα. Ο
γέροντάς μας πολύ επέμενε σε αυτό. Παιδιά που ήρθαν να γίνουν μοναχοί, και όταν στο
τραπέζι τους έβλεπε ότι δεν έτρωγαν, έλεγε φάε το φαΐ σου. Μα δεν μου αρέσει. Φάε το
φαΐ σου γιε μου. Δεν το τρώω. Εντάξει. Μάζεψε τα πράγματά σου και φύγε. Έδιωξε πολλούς
με αυτό τον τρόπο. Μια φορά και ένα μικρό παιδί ακόμα. Έντεκα χρονών. Του λέει φάε το
φαΐ σου. Όχι δεν το τρώω. Λέει κάντε του πατάτες τηγανητές. Δεν μου αρέσουν. Εντάξει
λέει αύριο το πρωί να μαζέψεις τα πράγματά σου και να φύγεις. Ήταν πολύ αυστηρός. Και
έλεγε ότι ο άνθρωπος από αυτό φαίνεται. Ο χαρακτήρας του. Από αυτό το απλό και μικρό.
Αν δεν μάθεις από αυτό το απλό και μικρό πως θα μάθεις αύριο μέσα στο γάμο, μέσα στην
κοινωνία, μες στο μοναχισμό, όπου και αν πας, να κόβεις το θέλημά σου. Και να γίνεις
άνθρωπος ο οποίος πραγματικά αποδέχεσαι τα γεγονότα με ειρήνη. Γιατί ξέρουμε ότι
πολλές φορές, πολλά πράγματα που κάνουμε δεν τα θέλουμε. Και εγώ τώρα δεν είχα
καμμιά όρεξη να έρθω να σας μιλήσω. Έτσι; Θα μπορούσα να ήμουν στο σαλόνι μου, στο
κρεβάτι μου, στο γραφείο μου να διάβαζα. Αλλά δεν κάνουμε ότι θέλουμε. Και μια μάνα
δεν έχει όρεξη ξέρω εγώ να σφουγγαρίσει, να καθαρίσει, να σιδερώνει κλπ, αλλά τα κάνει.
Και ο πατέρας δεν έχει όρεξη να σηκώνεται κάθε μέρα να κάνει τρεις δουλειές για να
θρέψει τα παιδιά του. Το κάνει. Και ο ένας σύζυγος, με τον άλλο σύζυγο, μπορεί να μην
θέλει να υποχωρήσει και να πάει κάπου που θέλει ο άλλος. Το κάνει όμως.
Η εκκοπή του θελήματος είναι αυτή που βοηθάει στην κοινωνία των ανθρώπων. Και το
ισχυρό θέλημα, δύο πράγματα μπορεί να φέρει. Ή αν εξουδετερώσεις τον άλλον άνθρωπο,
να βρεις κάποιον χαλβά και ότι θέλεις πλέον να κάνεις, να σε ακολουθά, ή αν είναι και
εκείνος σαν εσένα λίγο, θα βγάζουν σπίθες τα κεφάλια σας, μέχρι να δούμε τι θα γίνει.
Η νηστεία λοιπόν θέλει βία φύσεως. Και να κόβει τις ηδονές του λάρυγγα. Τίποτα.
Σήμερα νηστεία, νηστεία. Αλάδωτο, αλάδωτο. Μα θέλω, μα κάνω… Δεν έχει τέτοια
πράγματα. Μα εκείνο το νες καφέ με μια σταλιά γάλα; Μια σταλιά γάλα. Μα δεν το
καταλαβαίνεις παιδί μου ότι είναι αστείο; Να είναι ένα ποτήρι γάλα, να σου πω ότι
δυνάμωσες. Μα εκείνη η σταλιά το γάλα, τι είναι; Υγρό θαυματουργικό; Τι είναι; Άτομα
νετρονίου μέσα και θα σε δυναμώσουν; Είναι ψυχολογικό αυτό το πράγμα. Εάν δεν το πιω
λέει τρέμω. Και μόλις το πιείς παύει το τρέμουλο.
Λοιπόν η νηστεία είναι περιτομή των ηδονών του λάρυγγος. Εκτομή της σαρκικής
πυρώσεως. Εκκοπή των πονηρών λογισμών. Τους κόβει αμέσως. Απελευθέρωσις από τους
μολυσμούς των ονείρων. Είναι καθαρότητα προσευχής. Η νηστεία φέρνει καθαρή
προσευχή. Είναι φωτισμός της ψυχής. Φωτίζει την ψυχή του ανθρώπου. Είναι διαφύλαξη
του νου. Ο νους είναι στη θέση του. Ο νηστευτής, ο νηστέυων άνθρωπος έχει νουν ο οποίος
είναι στη θέση του. Διαφυλάττει το νουν του. Είναι διάλυσις της πωρώσεως. Φεύγει την
τύφλωση. Ανοίγουν τα μάτια. Είναι θύρα της κατανύξεως. Η νηστεία είναι πόρτα που
ανοίγει την κατάνυξη. Η νηστεία είναι ταπεινός στεναγμός. Φέρνει στεναγμούς ταπεινούς
στην ψυχή του ανθρώπου. Είναι χαρούμενη συντριβή. Συντρίβεται η καρδία από την
ταπείνωση και την κατάνυξη αλλά φέρνει χαρά. Είναι σταμάτημα της πολυλογίας. Κόβει τη
γλώσσα. Δεν έχεις όρεξη να μιλήσεις. Αν είσαι νηστικός δεν έχεις όρεξη να μιλήσεις. Είναι
αφορμή ησυχίας. Αγαπάς την ησυχία. Είναι φρουρός της υπακοής. Ελαφρότις του ύπνου.
Υγεία του σώματος. Βλέπετε σήμερα έφτασε η επιστήμη να πει ότι από τα πιο μεγάλα
συστατικά της υγείας του ανθρώπου, είναι να προσέχει τα φαγητά του. Είναι πρόξενος της
απαθείας. Άφεσις των αμαρτημάτων. Θύρα και απόλαυσις του Παραδείσου. Όλα αυτά
είναι η νηστεία.
Ας συλλάβουμε και ας ανακρίνουμε αυτό τον εχθρό. Προπάντων αυτόν που βρίσκεται
επικεφαλής όλων των επικινδύνων εχθρών μας. Και λέει εδώ για πολλούς κινδύνους που
φέρνει η γαστριμαργία. Την πιάνει λέει ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος και είναι σαν να
έπιασε μια πονηρά κυρία ας πούμε, και της λέει έλα εδώ, κάτσε εδώ να σε ανακρίνω. Ας
ανακρίνουμε τη γαστριμαργία. Από που γεννάται; Ποιοι είναι οι απόγονοί της; Ποιος είναι
αυτός που τη συντρίβει, και ποιος είναι αυτός που την εξολοθρεύει τελείως. Και της λέγει:
Λέγε μας, ω τύραννε όλων των ανθρώπων, συ που τους εξαγοράζεις όλους, με το χρυσάφι
της απληστίας, από που εισέρχεσαι μέσα μας; Και τι εν συνεχεία συνηθίζεις να γεννάς εκεί;
Και πως μπορούμε να επιτύχουμε την έξοδό σου, και την απομάκρυνση από εμάς;
Εκείνη δε η γαστριμαργία, ταλαιπωρημένη από τις ύβρεις αυτές γεμάτη μανία και
αγριότητα μας αποκρίνεται τυραννικά. Έτσι, πόσο ωραία το παρουσιάζει. Σαν να την έπιασε
από το λαιμό και την καθίζει κάτω και την ανακρίνει. Λέγει η γαστριμαργία τώρα, γιατί με
ονειδίζετε εσείς που είστε υπόλογοι απέναντί μου; Εσείς που θέλετε να με ονειδίσετε και
είστε υπόλογοι απέναντί μου αφού όλοι μου έχετε χρωστούμενα. Πως φροντίζετε να με
αποχωριστείτε ενώ εγώ είμαι εκ φύσεως συνδεδεμένη μαζί σας; Η φύση μας, μας συνδέει
με την κοιλιά μας. Όλοι πρέπει να φάμε για να ζήσουμε. Θύρα για μένα είναι η φύσις των
φαγητών. Πόρτα με την οποία μπαίνω λέει η γαστριμαργία είναι τα φαγητά. Άμα κάνεις
ωραία φαγητά και τα περιποιείσαι, και τα κάνεις ξέρω εγώ με χίλιες δυο τέχνες και
μαστοριές, αυτή είναι η πόρτα που θα μπει η γαστριμαργία. Άλλο να πας να φας ένα φαΐ
που να λες Παναγία μου, δεν τρώγεται τούτο το φαΐ. Ας το καλύτερα. Καλύτερα να μείνω
νηστικός. Και άλλο να πας να φας, να τρως, να τρως και να μην τελειώνει. Τόσο ωραίο. Τόσο
απολαυστικό. Αυτή είναι η θύρα της γαστριμαργίας. Η φύση των φαγητών.
Αιτία της απληστίας μου είναι η συνεχής χρήσις. Όταν το κάνεις συνέχεια αυτό το πράγμα
και καλόμαθες στα καλά φαγητά, γίνεσαι άπληστος σε αυτό το πάθος. Αφορμή της
επικρατήσεως του πάθους μου, είναι η προϋπάρχουσα συνήθεια. Η αναισθησία της ψυχής,
και η λησμοσύνη του θανάτου. Όλα αυτά λέγει, η κακή συνήθεια που έμαθες, η αναισθησία
της ψυχής σου, που δεν αισθάνεσαι ότι έχεις προορισμό άλλον και έχεις άλλο έργο
πνευματικό, και ότι δεν σκέφτεσαι ότι είναι να πεθάνεις κάποια ώρα. Τότε αυτά όλα
γίνονται αφορμές να επικρατήσει το πάθος το δικό μου.
 Και πως ζητείτε να μάθετε τα ονόματα των απογόνων μου; Θα σας τα απαριθμήσω, αλλά
θα πλυθηνθούν περισσότερο από την άμμο. Πως να μάθετε λέει τα παιδιά μου, αυτούς που
γεννώ. Είναι πιο πολλά και από την άμμο της θάλασσας. Θα σας πω μόνο λέγει τους
πρωτότοκους, τα πρώτα. Πρωτότοκα και αγαπητά μου παιδιά είναι, πρωτότοκός μου υιός
λέγει η γαστριμαργία, είναι ο υπηρέτης της πορνείας. Δεύτερος η σκληροκαρδία. Όταν
τρώγεις καλά και είσαι καλοφαγάς, αποκτάς σκληρή καρδία. Τρίτο παιδί ο ύπνος. Μόλις
φάμε χλάπ, στο κρεβάτι. Από εμένα επίσης γεννώνται η θάλασσα των λογισμών. Τα κύματα
των μολυσμών. Ο βυθός των κρυπτών και ανεκφράστων ακαθαρσιών. Οι δικές μου
θυγατέρες… Έχει και κόρες, όχι μόνο γιους. Δικές μου θυγατέρες είναι η πολυλογία, η
παρρησία, τα γέλια, η ευτραπελία, η αντιλογία, η σκληροτράχηλη διαγωγή και
συμπεριφορά. Η ανυπακοή. Η αναισθησία. Η αιχμαλωσία στα πάθη. Η καύχησις. Η
θρασύτητα. Για όλα αυτά ένα – ένα θα μπορούσαμε να κάνουμε ολόκληρες ομιλίες. Άλλη
θυγατέρα δική μου λέγει η γαστριμαργία είναι η αγάπη του καλλωπισμού. Σας λέει τίποτε;
Όταν τρώει ο άνθρωπος καλά θέλει και να ντύνεται και καλά. Να είναι και ωραίος. Να κάνει
ξέρω εγώ τον εαυτό του όμορφο. Αυτή την αγάπη του καλλωπισμού την διαδέχεται η
ρυπαρά προσευχή. Όταν είσαι γεμάτο με φαγητά ωραία, και ντύνεσαι και ωραία, τότε η
προσευχή σου είναι λερωμένη. Είναι βρώμικη, είναι ρυπαρά. Τότε έρχεται ο εμβασμός των
λογισμών. Και πολλές φορές ανέλπιστες και απροσδόκητες συμφορές, που ακολουθεί η
απελπισία, που είναι η πιο φοβερή από όλους. Ένα πλήθος λοιπόν απογόνων έχει η
γαστριμαργία. Και όλα αυτά είναι ένα – ένα κατ’ ακρίβεια πραγματικότητα.
Τι τώρα με πολεμεί; Εμένα λέει η γαστριμαργία με πολεμεί αλλά δεν με νικά η μνήμη
των αμαρτημάτων. Το να θυμάται κανείς τις αμαρτίες του, πολεμά τη γαστριμαργία, αλλά
δεν τη νικά. Υπερβολικά με εχθρεύεται η σκέψις του θανάτου. Η σκέψη και η μνήμη του
θανάτου για αυτούς που βέβαια έχουν αυτή την αντοχή. Εχθρεύεται την γαστριμαργία
αλλά δεν τη νικά. Εκείνο όμως που με καταστρέφει τελειωτικά, δεν υπάρχει μες στους
ανθρώπους. Τι είναι αυτό που με καταστρέφει, λέγει. Τελειωτικά με καταστρέφει. Όποιος
απέκτησε μέσα του τον Παράκλητο, Εκείνος τον παρακαλεί και τον παρηγορεί εναντίον
μου. Η απόκτησις του Αγίου Πνεύματος. Γιατί; Γιατί όταν αποκτήσεις το Πνεύμα το Άγιο
μέσα σου, το Πνεύμα το Άγιο σου καλύπτει τις ανάγκες σου. Και δεν έχεις πλέον αίσθηση.
Και δεν θέλεις τίποτα το ανθρώπινο. Τίποτα το γήινο. Τίποτα το υλικό. Τίποτα το
καθημερινό. Το Πνεύμα το Άγιο γίνεται για σένα και τροφή και ένδυμα, και τα πάντα. Αυτό
είναι πολύ πραγματικό γιατί όπως σας είπα αποδεικνύεται ότι η γαστριμαργία δεν είναι
μόνο πάθος σωματικό και πάθος ψυχικό. Στον ψυχισμό μας, και στην πνευματική μας ζωή,
ο άνθρωπος αγχώνεται, και μπορεί να τρώει. Όταν πιέζεται μπορεί να τρώει. Χίλια
πράγματα μπορεί να τον ωθήσουν σε αυτό. Όταν λέγει το Πνεύμα το Άγιο, ο Παράκλητος,
κατοικήσει στην ψυχή του ανθρώπου, τότε το Πνεύμα το Άγιο γίνεται τροφή και ένδυμα και
χαρά και όλα, και δεν έχει ανάγκη ο άνθρωπος να ψάχνει διεξόδους σε άλλα πράγματα.
Παρηγορείται, ευφραίνεται, στηρίζεται, δυναμώνεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Αυτοί που δεν γεύθηκαν τη χάρη του Παρακλήτου, επιζητούν οπωσδήποτε να γλυκαίνονται
από τη δική μου ηδονή.
 Αυτό είναι τελικά. Όσοι δεν γευθήκαμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, θέλουμε να
γευόμαστε την ηδύτητα των φαγητών. Γι’ αυτό η Εκκλησία φαίνεται σκληρή πολλές φορές
στην άσκηση και στην άρνηση να συγκατατεθεί σε αδυναμίες μας, για να μας βοηθήσει να
στραφούμε εις την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος. Να βρούμε από τον Θεό την
παρηγοριά και αυτό που μας λείπει. Να μην το ψάχνουμε μέσα σε πράγματα ανθρώπινα.
Πριν που είχαμε χρήματα είχαμε ανθρώπους που είχαν τη μανία να ψωνίζουν. Εγώ να σας
πω την αμαρτία μου τους προέτρεπα. Λέω δεν πειράζει ψωνίζετε. Λέω να ζήσουν οι
καταστηματάρχες. Που να τα φυλάς; Πήγαινε αφού σε έπιασε η μανία να ψωνίζεις τότε
όλοι αυτοί που είναι γύρω μας τι να κάνουν οι άνθρωποι; Ψώνιζε από την άκρη. Όσο έχεις.
Μόνο να μην κάνεις δάνεια.
Λοιπόν γιατί ψωνίζει ο άνθρωπος; Δεν τα έχω ανάγκη. Τα αγοράζω και δεν τα έχω
ανάγκη. Έχω τόσα πολλά να φορέσω. Και παπούτσια και ρούχα. Αλλά παρ’ όλα αυτά τα
αγοράζω. Είναι ψυχική ανάγκη. Είναι ψυχική φτώχεια. Είναι ένδεια. Και το φαγητό και χίλια
δυο άλλα πράγματα. Επειδή λείπει ο Παράκλητος. Επειδή λείπει το Πνεύμα το Άγιο. Όταν
το Πνεύμα το Άγιο έλθει στην ψυχή του ανθρώπου, τότε ο άνθρωπος πραγματικά δεν έχει
ανάγκη από ψεύτικα στηρίγματα. Τότε είναι γεμάτος. Τότε είναι πλήρεις. Δεν θέλει ούτε
φαγητά, ούτε… Αρκείται στα αναγκαία. Έχοντας τροφάς και σκεπάσματα, εν τούτοις
αρκεσθησόμεθα. Αρκείται στο αναγκαίο. Στην χρεία. Όχι στην επιθυμία, στην χρεία. Αυτό
που μας σπρώχνει στην επιθυμία των πραγμάτων αυτών και στην κατάχρηση των
πραγμάτων είναι γιατί απουσιάζει το Πνεύμα το Άγιο. Η χάρις του Θεού από την ψυχή μας.
Ο γέροντας Παΐσιος ήταν ένας από αυτούς που πραγματικά είχε λάβει από τον Θεό το
χάρισμα της συντήρησης του σώματός του. Δεν έτρωγε. Ελάχιστα έτρωγε. Όσο τρώγω εγώ
σε ένα γεύμα το έτρωγε αυτός σε δυο εβδομάδες. Χωρίς υπερβολή. Πολύ ελάχιστα έτρωγε.
Τίποτα σχεδόν. Δεν υπήρχε στο πρόγραμμά του καθημερινό φαγητό. Δεν είχε, ώρα
φαγητού. Δεν έλεγε αυτή την ώρα είναι ώρα να φάω. Είχε ώρα προσευχής, ώρα για τους
αρρώστους, για τους κεκοιμημένους, για τον ένα, για τον άλλο, φαγητό δεν υπήρχε. Και
όταν έμενα και εγώ κοντά του, που εγώ είχα στην πρώτη θέση του προγράμματός μου το
φαγητό, μου έλεγε άντε διάκο, πήγαινε στο μοναστήρι να φας και να ρθεις. Διότι τι να με
κάνει; Αφού φαγητό δεν είχε ο ίδιος. Και να ήθελε, δεν μπορούσε. Διότι δεν είχε αυτή την
πόρτα ανοιχτή μες στο κελί του. Όπως λέει εδώ. Δεν είχε ούτε κατσαρόλες, ούτε μαγειρικά
σκεύη, ούτε υλικά για να μαγειρέψη κάτι. Το πολύ - πολύ να μπορούσε να κάνει λίγο τσάι
ή υποτίθεται να μπορούσε να βράσει ρύζι. Και όμως συντηρείτο. Έλεγες πολλές φορές μα
αυτό ο άνθρωπος είναι να πεθάνη. Ούτε τρώει ούτε κοιμάται. Τι σημαίνει ύπνος, τι
σημαίνει φαΐ, δεν είχε στο ημερολόγιο το δικό του. Και όμως ήταν ευδιάθετος. Ήταν
χαρούμενος. Ήταν ξεκάθαρο το μυαλό του, το πρόσωπό του, η ψυχή του, η καρδιά του.
Αδύνατο να τον φτάσει άνθρωπος. Αυτό ήταν υπερφυσικό. Ήταν γιατί είχε την χάριν αυτή
του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά του. Δεν είχε ανάγκες άλλες. Και σωματικά τον
συντηρούσε ο Θεός.
Αλλά και όσοι δεν έχουν αυτή τη χάρη και εντάξει, έχουμε την ανάγκη να έχουμε αυτή
τη χρήση, ας πούμε το φαγητό, όμως όταν ο Θεός είναι στην καρδιά μας, το κάνουμε ως
κύριοι του πράγματος, και όχι ως δούλοι. Όχι ως εμπαθής, αλλά ως κυρίαρχοι. Αυτή είναι
η διαφορά του ανθρώπου του ελεύθερου εν Χριστώ από τον υπόδουλο άνθρωπο στα πάθη.
Εδώ τελειώσαμε και για σήμερα και με τη βοήθεια του Θεού τελειώσαμε και τις συνάξεις
αυτές, της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Την Κυριακή των Βαΐων δεν θα έχουμε
πλέον γιατί έχουμε την ακολουθία του Νυμφίου, και προχωρούμε στη Μεγάλη Εβδομάδα.
Και εύχομαι αδελφοί μου να μας αξιώσει ο Θεός να μυηθούμε στο πάθος και στο Σταυρό
και στην Ανάσταση του Κυρίου. Να γευθούμε αυτή τη χάρη τη ζωηφόρο ώστε και η ψυχή
μας, να αναστηθή μαζί με το Χριστό, και να κατοικήσει ο Κύριος μόνιμα μέσα στην καρδιά
μας. Να κάνουμε την προσευχή μας και να πάμε.
Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς
τὸν κόσμον, σημειωθήτω ἐφ’ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, ἵνα ἐν αὐτῷ ὀψώμεθα
φῶς τὸ ἀπρόσιτον, καὶ κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν πρὸς ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν σου,
πρεσβείαις τῆς παναχράντου σου Μητρός, καὶ πάντων σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν.