MINIMALNY ZASÓB CZASOWNIKÓW POLSKICH I NIEKTÓRYCH ICH ZWIĄZKÓW Z INNYMI

WYRAZAMI

Ciąg uzupełnień czasownika oznaczony pytaniami

CZASOWNIK
(wybrane połączenia)
1. bać się kogo? czego? bezokolicznik że
2. badać kogo? co? komu? czemu?
3. bawić (się) kim? czym? gdzie? z kim? z czym?
w kogo? w co?
4. biegać jak?
5. boleć kogo? co?
6. brać → wziąć kogo? co? komu?
wybrać → wybierać
zabrać → zabierać
zbierać
7. budować kogo? co? z czego? dla kogo? komu?
(połączenia
alternatywne)
8. być kim? czym? określenie ilości:
odbyć się → z kim? z czym? gdzie? jest dużo czegoś
odbywać się (D)
bywać
9. chcieć co?1 czego? bezokolicznik
10. chodzić dokąd? z kim? w czym?
11. chorować na co?
12. ciągnąć kogo? co? czym? skąd?
13. cieszyć (się) z kogo? z czego? kim? czym?
14. czekać na kogo? na co? gdzie?
15. czesać (się) kogo? co? czym?
16. czuć (się) jak? że
17. czytać → przeczytać kogo? co? komu? o czym?
18. ćwiczyć co?
19. dawać → dać co? czego? komu? czemu?
podać → podawać (z dopełnieniem
oddać cząstkowym)
wydać → wydawać
20. denerwować (się) czym?
21. dostawać → dostać co? czego? od kogo? od
(z dopełnieniem czego?
cząstkowym)
22. dziać się co tu się dzieje? gdzie?
23. dziękować komu? za co?
24. gotować co? komu? dla kogo?
przygotowywać → kogo? co?
przygotować
25. grać w co? z kim?
na czym?
26. interesować się czym? że
zainteresować się
27. istnieć gdzie?
28. iść → pójść do kogo? bezokolicznik z kim? z czym?
dojść dokąd? po co?
przejść →

1
co – w połączeniu z rzeczownikiem konkretnym oznaczającym całość; czego – w połączeniu z rzeczownikiem
oznaczającym część czegoś lub rzeczownikiem abstrakcyjnym.
 przechodzić skąd?
przyjść → którędy?
przychodzić
wejść → wchodzić
wyjść → wychodzić
29. jechać → pojechać czym? do kogo? po kogo? po co?
przejechać na czym? dokąd? z kim? z czym?
odjechać skąd?
przyjechać → którędy?
przyjeżdżać w jakim kierunku?
wyjechać →
wyjeżdżać
30. jeść co? czym? gdzie?
31. jeździć czym? na czym? dokąd? skąd?
32. kasować co? kogo? czym?
33. kazać komu? +bezokolicznik
34. kąpać/kąpać się gdzie? w czym? kogo? co?
35. kochać kogo? co?
36. kończyć → kogo? co? z kim? z czym?
skończyć
37. kosztować ile? kogo? co?
(lub czego? w
znaczeniu: badać
smak czegoś)
38. kupować→ kupić co? czego? gdzie? komu? czemu?
39. lecieć czym? dokąd?
skąd?
40. leczyć (się) kogo? co? czym? gdzie?
na co?
41. leżeć gdzie?
42. liczyć kogo? co? do ilu? na czym?
ile?
43. lubić kogo? co? za co? bezokolicznik
44. malować kogo? co? czym?
45. martwić się kim? czym? o kogo? o co?
46. mieć kogo? co? z kim? z czym?
bezokolicznik
47. mieszkać gdzie? z kim? z czym?
48. może bezokolicznik
49. można bezokolicznik
50. móc (móc, potrafić bezokolicznik
51. mówić → co? do kogo? że
powiedzieć o kim?
rozmawiać o czym?
umówić się z kim?
→umawiać się komu?
odpowiedzieć →
odpowiadać
opowiadać
52. musieć bezokolicznik
53. myć (się) → umyć kogo? co? czym? gdzie?
(się)
54. myśleć → pomyśleć o kim? o czym? że
55. należeć do kogo?
do czego?
56. rysować → kogo? co? czym? na czym?
narysować
57. nazywać się nazwa, tytuł, imię, nazwisko kim?
58. nieść co? komu? czemu? w czym?
przynieść skąd?
wynieść → wynosić
59. nosić kogo? co? na czym? w czym? skąd (z czego)?
60. obchodzić kogo? co?
(interesować)
61. odpocząć gdzie? od kogo? od
czego?
62. oglądać kogo? co? gdzie? przez co?
63. okazać się kim? czym?
64. określić kogo? co? czym?
65. opiekować się kim? czym?
66. orientować się → na co? że
zorientować się w czym?
67. otworzyć co? czym? komu?
68. oznaczać kogo? co? czym? na czym?
69. palić kogo? co? czym?
zapalić
70. pamiętać kogo? co? o kim? o czym? że
71. pasować co? do kogo? do komu?
czego?
72. patrzeć → popatrzyć na kogo? na co? przez co?
73. pić → wypić co? z czego?
74. pisać co? o kim? o czym? do kogo?
czym? że
gdzie, na czym?
75. płacić → zapłacić co? za kogo? za co? czym?
komu?
76. płakać jak? gdzie?
77. pływać czym? dokąd? (do
na czym? czego?)
w czym? gdzie?
78. podejrzewać kogo? co? o co? że
79. podjąć kogo? co?
80. podobać się kto? co? komu?
81. podróżować czym? gdzie?
82. pokazać kogo? co? czym? gdzie?
komu?
83. polecać kogo? co? komu? czemu?
84. polegać na kim? na czym?
85. położyć co? na co? na czym? obok czego?
(połączenia
alternatywne)
86. pomagać → pomóc komu? czym? w czym? przy
czym?
87. posiadać co?
88. postanowić bezokolicznik że
89. potrafić bezokolicznik
90. potrzebować kogo? czego? do czego? na co?
91. powodować co? że
92. powtarzać co? komu? za kim? z kim?
93. pozwalać → komu? na co?
pozwolić
94. pożyczać → co? komu? czemu? na co?
pożyczyć od kogo?
skąd?
95. pracować jako kto? gdzie? z kim?
 96. prać co? komu? gdzie?
w czym?
czym?
97. pragnąć kogo? czego? dla kogo?
98. proponować → kogo? co? komu? na co?
zaproponować
99. prosić → poprosić kogo? co? czego? o co?
(w znaczeniu: (dopełniacz cząstkowy)
zwracać się do
kogoś, aby coś
uzyskać)
przepraszać
100. prosić kogo? dokąd? do czego? na co?
(w znaczeniu: zwracać na kiedy?
się do kogoś, by go
skłonić do odwiedzin)
- zapraszać
101. prowadzić kogo? co? do czego? dokąd?
wprowadzić →
wprowadzać
102. próbować → co? czego?* z kim? bezokolicznik
spróbować
* w znaczeniu: sprawdzać stan/wartość/możliwość – z rzeczownikami
abstrakcyjnymi w połączeniu z dopełniaczem, np. próbować
siły/swoich mięśni/sztuczek/sposobów, z rzeczownikami konkretnymi
w połączeniu
z biernikiem, np. próbować samochód/suszarkę/ten aparat. możliwe są
połączenia alternatywne, np.: próbować wytrzymałość/wytrzymałości
czegoś itp.
103. przedstawić się komu? czemu? jako kto?
104. przejmować się kim? czym?
105. przekonać się do kogo? do czego? o czym? że
106. przerażać kogo? czym?
107. przestać bezokolicznik
108. przeszkadzać komu? czemu? w czym?
109. przyjmować→ kogo? co? do czego? za kogo? za co?
przyjąć od kogo? gdzie?
110. przypominać→ kogo? co? o kim? o czym? że
przypomnieć komu?
111. przypuszczać przypuszczać, że…
112. przywieźć kogo? co? czym? w czym? do kogo? od
na czym? kogo? komu?
dokąd? skąd?
gdzie?
113. puścić kogo? co?
114. pytać → zapytać kogo? o kogo? o co?
115. robić → zrobić kogo? co? czym? dla kogo?
gdzie?
(czasownik robić w połączeniu z rzeczownikami nazywa czynność, na
którą wskazuje rzeczownik, np. robić podarunki =
darować/obdarowywać kogoś; robić zakupy = kupować)
116. rozbierać (się) kogo? co? z czego? gdzie?
117. rozpocząć się czym? od czego? kiedy?
(połączenia alternatywne)
118. rozumieć → kogo? co? że
zrozumieć
119. ruszyć kogo? co? czym? dokąd? gdzie?
skąd?
 120. sądzić sądzić, że… kogo? o co? za co?
po czym?
na jakiej
podstawie?
121. siadać → usiąść gdzie? (na czym? pod
czym? w czym? za czym?
na co? w co?)
122. składać się → złożyć z kogo? z czego?
się
123. słodzić co? czym?
124. słuchać → posłuchać kogo?2 czego? o kim? o czym?
125. słyszeć kogo? co? o kim? o czym? od kogo?
że
126. solić co?
127. spacerować gdzie? z kim?
128. spać gdzie? z kim? z czym?
129. spotykać (się) → kogo? co? gdzie?
spotkać (się) z kim? z czym?
130. sprzątać kogo? co?3 gdzie? (w czym?*, komu?
na czym?) skąd?
131. sprzedawać → kogo? co? komu? czemu? po ile? za ile? za
sprzedać gdzie? co?
132. stać się kim? czym?
133. stać (nie poruszać gdzie? (na czym?, nad po co?
się) czym? pod czym? przed
czym? przy czym? w czym?)
koło kogo? koło czego?
obok czego? obok kogo?
przy kim? przy czym? za
kim? za czym? u kogo?
134. starać się o kogo? o co? gdzie? starać się być
kimś/jakimś
bezokolicznik
135. stracić kogo? co?
136. studiować co? gdzie? (na czym?
w czym?)
137. stwierdzić co? stwierdzić, że…
138. szkodzić komu? czemu? w czym? czym? na co?
139. szukać kogo? czego? gdzie? (na czym? u kogo?
po czym? w czym?)
140. śmiać się z kogo? z czego? do kogo?
141. śpiewać → zaśpiewać co? gdzie? (na czym? z kim? z czym?
pod czym? w
czym?)
komu?
o kim? o czym?
142. świecić co? gdzie? (na czym? czym?
nad czym? w komu?
czym?)
143. tańczyć co? gdzie? (na czym? komu?
przy czym? w z kim? z czym?
czym?), nad czym?
przy czym?
144. Telefonować do kogo? gdzie? skąd? po kogo?

2
słuchać kogo? w połączeniu z biernikiem pojawia się wyłącznie w języku środowiskowym np. słuchać
chorą/chorego (w znaczeniu: badać pacjenta przez osłuchiwanie), także w potocznym zwrocie w rozmowie
telefonicznej: słucham panią/pana.
3
sprzątać co?/w czym? – połączenia alternatywne: sprzątać gabinet lub sprzątać w gabinecie.
145. tłumaczyć kogo? co? komu? czym?
146. traktować kogo? co? czym?
147. trwać jak długo? odkąd? do przy czym? przy gdzie?
kiedy? kim? (przestarzale)
w czym?
148. trzeba bezokolicznik
149. trzymać kogo? co? gdzie? (na czym? z kim? z czym?
pod czym? przed
czym? w czym?)
150. ubrać (się) kogo? co? w co? do czego?
za kogo? za co? jak?
czym?
151. uczyć (się) → czego? gdzie? na kogo? na co?
nauczyć (się) z czego? o czym? o kim? z kim?
bezokolicznik
152. udać się do kogo? po co? bezokolicznik
dokąd? (do czego? na co? z czym?
nad co? w co? za co?) z kim?
gdzie? na czym?
153. umieć co? bezokolicznik
154. ustawić kogo? co? gdzie? (na co? na
czym? przy czym?
w czym?)
dookoła czego?
według czego
155. uważać na kogo? na co? podczas czego? za kogo? za co?
zauważyć kogo? co? przy czym? że
w czasie czego?
156. używać czego? do czego?
157. wiązać kogo? co? z kim? z czym? czym?
gdzie?
komu?
158. widać kogo? co? gdzie? przez co?
159. widzieć kogo? co? gdzie? (na czym? przez co?
zobaczyć w czym?) że
skąd (z czego?)
160. wiedzieć o kim? o czym? od kogo? wiedzieć, że…
dowiedzieć się skąd? jak…
z czego?
161. wierzyć komu? czemu? w kogo? w co? że
162. włączyć kogo? co? do czego?
163. woleć kogo? co? od kogo? od woleć +
czego? bezokolicznik niż
+ bezokolicznik
164. wpaść na kogo? na co? komu? czemu? do kogo?
gdzie? (do czego? na co?) na czym?
w co? pod co?
165. wracać → wrócić dokąd? skąd? gdzie? czym? w czym? od kogo? po co?
166. wspominać kogo? co? o czym? o kim? komu?
że
167. wstać do kogo? do czego? na co? o której?
od czego?
gdzie? za czym?
kiedy? przed czym?
skąd? (z czego?)
168. wybierać się do kogo? z czym? z kim?
dokąd? (do czego? na co?
nad co? w co? za co?)
169. wydawać się → kim? czym? komu?
wydać się
170. wyglądać jak? na kogo? na co? w skąd?
czym? (z czego?), spod
czego? zza czego?
przez co?
171. wyjmować kogo? co? komu? skąd? (spod
czego?
z czego? zza
czego?)
czym?
172. wykorzystać kogo? co? do czego? na co?
w czym?
173. wyłączyć kogo? co? z czego?
174. wymagać czego? od kogo? od dla kogo?
czego?
175. wynikać co? z czego?
176. wyobrażać → kogo? co? jako kogo? jako że
wyobrazić co?
177. wystarczyć kogo? czego? komu? czemu? wystarczyć, że…
dla kogo? dla wystarczyć,
czego? żeby…
178. występować → skąd? z czego? do kogo? do z czym?
wystąpić przed co? czego? o co? z kim?
jako kto? w roli
kogo?
w obronie kogo?
przeciw(ko) komu?
179. wyznaczać kogo? co? komu? czemu? do czego? na co?
za co?
180. zabraniać komu? czego?
181. zachować się jak?
182. zaczynać się → czym? od czego? bezokolicznik
zacząć się gdzie?
kiedy? o której?
183. zajmować → zająć kogo? co? komu? czym?
gdzie? (na czym?
w czym?)
184. zależeć komu? na czym? na kim? od czego? od
kogo?
185. załatwić kogo? co? gdzie? w czym? u z kim?
dla kogo? komu? kogo?
186. założyć co? komu? czemu? gdzie? (na czym?
w czym?)
187. zamknąć kogo? co? czym? przed czym? przed
kim?
na ile?
o której?
188. zapomnieć co?/czego?/o czym? bezokolicznik że
(połączenia alternatywne)
189. zastanawiać się → nad kim? nad czym?
zastanowić się
190. zdawać się czym? kim? komu? zdawać się, że…
na kogo? na co?
191. zdążyć do kogo? za kim? z czym?
dokąd? (do czego? ku
czemu?)
gdzie? (na co?)
192. zgodzić się na kogo? na co? z czym? z kim? w czym?
bezokolicznik
że
193. złapać kogo? co? na czym? za co?
194. zmieniać się w kogo? w co? z kim? z czym? komu? czemu?
195. znaczyć co? czym? znaczyć, że…
dla kogo? gdzie? (na czym?
w czym?)
196. znać kogo? co? jak długo? ile? od
poznać kiedy?
skąd?
197. znajdować się gdzie? (na czym? w czym?) blisko czego?
u kogo?
198. znaleźć kogo? co? gdzie?
199. zorganizować co? gdzie?
200. zostawać → zostać kim? gdzie? u kogo? z kim? z
czym?
komu?
201. zostawiać → kogo? co? gdzie? u kogo? dla kogo? dla
zostawić czego? komu?
czemu?
z kim? z czym?
202. zrezygnować z czego? z braku czego? z jakiego
powodu?
203. zwiedzić co? czym? z kim?
204. zwrócić co? komu? za co?
205. żyć gdzie?(na czym? w czym? czym? z czym?
za czym?) dla kogo? z kim?
jak długo? ile? dla czego?