HEV les 3

Inleiding Hybride systemen

“klassieke” Non-plug-in hybrides
Plugin hybrides
EV met range extender
 Klassieke hybrides (non plug-in)
• Sterke punten:
– Opslag van remenergie mogelijk, nauwelijks
remslijtage
– Sterk verlaagd verbruik bij acceleratie en
stadsverkeer
– De NiMh batterijen zijn niet slijtagegevoelig
• Minpunt:
– Elektrisch rijden beperkt in tijd en snelheid (vb
max.2 km à 50km/u)
 Voorbeelden Klassieke hybrides
1. Honda Integrated Motor Assist
– (Honda Insight 2010)

2. Toyota Hybrid Synergy Drive

– Toyota Prius III
 Honda Integrated Motor Assist
• De verbrandingsmotor: 1,3l benzine 70kW, 123Nm
• De IMA-elektromotor 15kW, 103Nm:
– Rotor vervangt vliegwiel
– Stator zit in huis tussen motor en CVT-versnellingsbak

– Als de IMA draait, draait de krukas altijd mee

 Honda Integrated Motor Assist

• Batterij 144V 6.5Ah= 1kWh

• Max snelheid elektrisch 50km/u
 Toyota Hybrid Synergy Drive
• HSD bestaat uit een aandrijflijn met 3 motoren:
– De verbrandingsmotor (1,8l benzine 60kW, 110Nm)
– Motor-generator 1
– Motor-generator 2
(50 kW 400Nm)

• Batterij 6,5Ah 201,6V

• (1.3kWh)
• v Max elek= 70km/h
Toyota HSD: systeemoverzicht

• 1.8l benzinemotor
volgens Atkinson
principe
• motor- generatoren
MG1 (“generator”)
en MG2 (“motor”)
• Power split device
met planetair
tandwielstelsel
 Plug-in hybrids
• Voordelen:
– Groter elektrisch rijbereik dan klassieke hybride
(vb 9kWh ipv 1,6kWh bij klassieke hybride)
– Elektrisch rijden minder beperkt in max. snelheid
– De oplossing voor de grotere wagens om de 95g
CO2-norm te halen

• Nadelen:
– Soms zeer complexe aandrijflijn
 Voorbeelden Plug-in hybrids
• BMW X5Phev

• Volvo XC90 of S90 T8

 BMW X5 PHEV
• elektromotor zit tussen verbrandingsmotor en
8-trapsautomaat

Scheidings-koppeling: verbrandingsmotor van aandrijflijn ontkoppelen bij elektrisch

rijden
V max zuiver EM 120km/u
Rijbereik 20 à 30km zuiver elektrisch
 BMW X5 PHEV
• Verbrandingsmotor: 2l benzine 180kW, 350Nm
• Hv-elektromotor: 70kW 250Nm gedurende 1s,
98Nm nominaal
 Volvo S90 T8

• Groen: aandrijflijn verbrandingsmotor (2l benzine

318pk, 400Nm)
• Blauw: aandrijflijn elektromotor (82pk,240Nm)
 Volvo S90 T8
• HV-Elektromotor bij verbrandingsmotor als
startmotor en HV-generator

• HV-elektromotor voor aandrijving

achterwielen, mechanisch in- en
uitschakelbaar
 EV met Range extender
• Voordeel
– Theoretisch gewone EV, met on board charger=
serie hybride
– Range extender op benzine vergroot rijbereik

• Nadeel
– Extra gewicht
– Beperkt vermogen op REX
Voorbeeld EV met Range Extender
• BMW I3 Rex
 BMW I3 REX
• Batterij 94Ah (33kWh) aanvullen met:

• Verbrandingsmotor met generator 23,3kW,

250V
• https://www.youtube.com/watch?v=l3OnYjP4
FTk
Werking van de hybridesytemen
 1. Honda IMA
• Bespreking van de aandrijflijn van de Honda
Insight MY2010
• Efficiënte aerodynamica levert geen mooi
design…
• https://www.youtube.com/watch?v=ZEsAhwU
yjrA
 Honda IMA

Bekijk de rode lijnen. Verklaar het verloop van de koppelcurve

 werkingsgebieden Honda IMA
• Bergop rijden/ acceleratie:
 werkingsgebieden Honda IMA
• Constante snelheid
 werkingsgebieden Honda IMA
• Constante hogere snelheid
 werkingsgebieden Honda IMA
• Deceleratie/beheerst remmen: regeneratie
 Honda IMA: elektromotor
• Plaatsing van de IMA-motor:
 Honda IMA: verbrandingsmotor
• I-vtec systeem (i staat voor “idle”)
 Honda IMA
• Werkingsprincipe I-Vtec:
– 3 mogelijke keuzes
kleptiming:
• Vtec Low lage nokken
openen kleppen (geel)
• Vtec High hoge
inlaatnokken openen
kleppen (rood)
• Idle= kleppen niet meer
bediend, slepers volgen
nokken, tuimelaars
allemaal ontkoppeld,
kleppen niet bediend!
(blauw)
 Honda IMA
• Aircopomp met mechanische en elektrische
aandrijving
 Honda IMA
• Elektrische waterpomp
– Waarom wordt deze toegepast?
 Honda IMA
• CVT systeem met stalen riem
• Werkingsprincipe: zie Honda Forza (lab 2AT)
Remsysteem Honda IMA
 Remsysteem Honda IMA
• belangrijkste onderdelen :
– Rempedaalslagsensor op rempedaal
– Servo-unit met
• Hoofdremcilinder
• remservosysteem
• rem-ECU
– Power unit: hydraulische pomp met
drukaccumulator
– Klassiek ABS-blok
 Remsysteem Honda IMA
• Servo-unit: gemanipuleerde
tandemhoofdremcilinder

klassiek
 Remsysteem Honda IMA
3 sensoren meten de druk:
• P-ACC Controleert drukaccumulator
– Bij te lage druk wordt de pomp van de power unit
aangestuurd.
• P-REG controleert de druk die door de bestuurder
op het remsysteem wordt gezet
– Op basis van deze druk en de rempedaalslag wordt de
verhouding remkracht elektrisch/hydraulisch verdeeld
• P-MC controleert de druk in de hoofdremcilinder.
Remsysteem Honda IMA remdruk die behouden
wordt als ready up
Werking remsysteem Honda IMA
normaal remmen
 Werking remsysteem Honda IMA
• Regeneratie: hydraulische druk verlagen
rnc open druk naar tank. RNO gesloten voor remgevoel te behouden
 Werking remsysteem Honda IMA
• Drukverhoging hydr remdruk
Werking remsysteem Honda IMA
soort boost van accumulator
Werking remsysteem Honda IMA
Regeneratief remmen:
Klep Aangestuurd Niet aangestuurd

NO

RNO

NC

RNC

manometer drukloos Geeft druk aan

P-MC druk daalt

P-ACC

P-Reg
 Werking remsysteem Honda IMA
Hydraulische remmen nemen terug over:

Klep Aangestuurd Niet aangestuurd

NO
RNO
NC
RNC
manometer drukloos Geeft druk aan
P-MC
P-ACC
P-Reg
 Werking remsysteem Honda IMA
Noodrem:
Klep Aangestuurd Niet aangestuurd
NO
RNO
Hydraulische remmen nemen terug
Klep over:
Aangestuurd Niet aangestuurd
NO
NC RNO
NC
RNC RNC
manometer drukloos Geeft druk aan
P-MC
manometer
P-ACC drukloos Geeft druk aan
P-Reg

P-MC
P-ACC
P-Reg
 Honda IMA
• Elektrisch blokschema
Honda IMA
 Honda IMA
• IMA motor met positiesensor (hier hallgever)
 Honda IMA
• Plaats van batterij en HV-componenten in de
auto
 Honda IMA
• HV - hoofdschakelaar
 2. Toyota/lexus HSD
• Hybrid synergy drive
• Kern aandrijflijn:
– 1verbrandingsmotor met “atkinson” kleptiming
– 2 elektromotoren/generatoren: MG1 en MG2
Toyota HSD: systeemoverzicht

• 1.8l benzinemotor
volgens Atkinson
principe
• motor- generatoren
MG1 (“generator”)
en MG2 (“motor”)
• Power split device
met planetair
tandwielstelsel
Toyota HSD
Toyota HSD: combinatie van serie- en
parallelhybride
Toyota HSD prestaties Prius III

geen koppel door atkinson

 Toyota HSD: principe originele
Atkinsonmotor
• US patent n°367496 gasmotor J. Atkinson
 Originele Atkinson cycle:
filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=xUsxE5_ttsM
 Toyota HSD
• Originele atkinson cyclus: animatie (goed
uitgelegd, beetje belabberd engels…)
– https://www.youtube.com/watch?v=CNsJOsnuIM
A
• De Toyota “atkinson” cycle engine is een
ottomotor met een aangepaste kleptiming: zie
– https://www.youtube.com/watch?v=X_jZbYL6xi4
 Toyota HSD
filmpje over een Toyota met gelijkaardig principe:
Toyota new 1.2 Turbo engine Atkinson cycle – YouTube
Interessantste verschillen otto vs atkinson tussen 0’48” en 0’50”
PV-diagram van de motor:
ε=13/1!
 Transmissie: motoren en power split
device
• MG1
• 3 functies:
– Laden van de HV-batterij
tijdens werking van de
verbrandingsmotor
– voorziet elektriciteit voor
MG2 (en biedt reactiekracht)
– starten van de
verbrandingsmotor
 Transmissie: motoren en power split
device
• MG2
• functies:
• Aandrijven van de wielen of
werken als hulpmotor bij
acceleratie
• Regenereren tijdens het
remmen=> laden HV-batterij
• Achteruitversnelling
Transmissie: motoren en power split
device
Transmissie: motoren en power split
device
 Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
• Planetair stelsel, dus werken we met
nomogrammmen (nomographic charts) om i’s
te bepalen
 Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
• Zonnewiel geblokkeerd: verbrandingsmotor
drijft de wielen aan.
 Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
• ringwiel geblokkeerd: verbrandingsmotor
drijft MG1 aan:
• De auto staat stil en MG1 laadt de batterij
indien nodig
 Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
• planetendrager geblokkeerd: MG2 drijft de
wielen aan
• De verbrandingsmotor staat stil en MG2 drijft
de wielen aan
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Overbrengingsverhoudingen Power
Split Device
Toerentalsensoren MG1 en MG2
 Toerentalsensoren MG1 en MG2
• 3 spoelen: -excitatiespoel (zender)
“Sinus”ontvangerspoel
“Cosinus” ontvangerspoel
Toerentalsensoren MG1 en MG2
 Voorbeeld BLAC-sturing: Toyota Prius
• MG1 en MG2 zijn BLAC’s
• Ze worden gestuurd vanuit de PCU
 PCU (Power Control Unit)
• Bevat alle sturingen gekoppeld aan de HV-
batterij
Plaats PCU: onder motorkap

HV verbinding naar batterij

(201,6V DC)

HV verbinding naar MG2

(500V AC)

HV verbinding naar MG1

(500V AC)

Inverter

Sensor beveiligingsschakelaar
nr.1
Overzichtsschema sturingen MG1 en MG2
 Uitleg overzichtsschema
• Boost converter: “geschakelde voeding” spanning
van 201,6V DC naar 500V DC te brengen mbv. een
LC-kring. (500V naar 220V kan ook)

• De Inverter zet 500V DC in 500V AC om

• De inverter werkt met IGBT’s.

– Een IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) kan veel
vermogen schakelen met een kleine stuurspanning.
Boost converter
 Pro en contra boost converter/
geschakelde voeding
• Voordeel:
– DC voltage rechtstreeks verhogen/verlagen naar
DC

• Nadeel:
– Rendement tussen 80 en 90% (niet zo hoog in
elektronica-termen)
inverter
DC/DC converter
 Sturing aircopompmotor
• Ook BLAC, maar op batterijspanning (201,5V)