İSG Dünya /Türkiye

Dünyada ve Türkiye’de İSG’nin mevcut durumu

1
 İSG Dünya /Türkiye

ILO İSG verileri, WHO meslek hastalıkları verileri, OSHA, AB ülkeleri

İSG verileri ve SGK İSG verilerini kullanarak mevcut İSG durumu
hakkında bilgi sahibi olmak

Sosyo-ekonomik gelişmişlik ile İSG ilişkisini irdelemek ve karşılaştırma

yapabilmek

Dünya’daki İSG durumu ve istatistiki veriler (ILO, WHO, OSHA-EU)

Türkiye’deki İSG durumu ve istatistiki veriler (SGK)

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle Türkiye karşılaştırması

2
 İSG Dünya /Türkiye

İşgücünün Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı

İşgücünün Toplam Nüfus İçindeki Payı (%)

(1) Lüksemburg 67,39

(8) Danimarka 53,29

(10) Portekiz 52,14

(16) Avusturya 50,98

(19) Çek Cumh. 50,44

(29) Estonya 48,80

(35) Slovenya 47,72

Kaynak: Uluslar
(40) İspanya 46,23 arası Yönetim
Geliştirme Merkezi
(48) Polonya 44,14 (IMD), 2004
Not: Ülkelerin
(59) Türkiye 33,59 yanındaki sayılar
60 ülke arasındaki
0 10 20 30 40 50 60 70 sıralamayı
göstermektedir.

3
 İSG Dünya /Türkiye
Nitelikli İşgücü Sıralaması

Ülkelerin Nitelikli İşgücü Sıralamasındaki Yerleri, 2003

9
8

7
6

Macaristan (33) 6,42

Kolombiya (24) 6,96

Çek Cumh. (35) 6,40

Romanya (53) 4,85

Danimarka (1) 8,38

Avusturya (4) 7,89

Almanya (18) 7,13

Slovak Cumh. (23)

Slovenya (50) 5,13

4

Türkiye (37) 6,25

Belkçika (7) 7,73

Fransa (16) 7,17

6,97
2

1
0

Kaynak: Uluslararası Yönetim Geliştirme Merkezi (IMD), 2004

Not: Ülkelerin yanındaki parantez içindeki rakamlar 60 ülke içinde nitelikli işgücü sırasını
göstermektedir.

4
 İSG Dünya /Türkiye ILO’ ya göre

İş Kazası Ülke GSMH’ nın %4’ü iş kazası ve

meslek hastalıkları nedeniyle
Meslek
Hastalığı kaybolmaktadır.

Ülke İşyerlerinin karının %5 – 15’i

kayboluyor.

İşveren
Her yıl 270.000.000 işçi
yaralanmaktadır.
Çalışan
Günde 5.000 işçi ölmektedir.
Her yıl 12.000 çocuk işçi ölmektedir.
Yılda 160.000.000 işçi
hastalanmaktadır

5
 İSG Dünya /Türkiye Türkiye’de durum

6 dakikada 1 İş Kazası oluyor

Günde 4 kişi ölüyor
İş Kazası
2005 yılında 21 Milyar TL kayıp
Meslek
Hastalığı
Yılda 400 Meslek Hastalığı

Yılda 250 Fabrika yanıyor !

6
 İSG Dünya /Türkiye

İş Kazası İstatistikleri

Ulusal mevzuatlardaki farklılıklar nedeni ile ülkeden

ülkeye hatta bir ajanstan diğerine endüstriyel kazalar
hakkındaki istatistiklerin hazırlanmasında kullanılan
yöntemler çok geniş çapta değişiklikler
gösterebilmektedir.

7
 İSG Dünya /Türkiye

İstatistik bilgilerini derleyen kaynaklar aşağıda gösterildiği gibidir:

Ulusal istatistik ofisleri

Tazminat ajansları

Ulusal sigorta veya sosyal sigorta

ajansları

İş teftiş kuruluşları

Kaza önleme ajansları

8
 İSG Dünya /Türkiye

1998 yılında Cenevre’de gerçekleştirilen 16. Uluslar arası

Çalışma İstatistikçileri Konferansında (ICLS) alınan ilke
kararında (resolution) aşağıdaki istatistik terimlerinin göz
önüne alınması kararlaştırılmıştır.

1. Mesleki kaza
2. Mesleki yaralanma
3. İş göremezlik

9
 İSG Dünya /Türkiye

İşgünü kaybına neden olan mesleki yaralanma olayları

aşağıdaki hususlar için dikkate alınacaktır.

1. Toplam Olay Sayısı

2. Ölümlü Olaylar Sayısı
3. Ölümlü Olmayan Olaylar Sayısı
4. Geçici İş Göremezlik Olayları Sayısı

Meslek hastalığı olayları, kaza istatistikleri kapsamı dışında tutulmaktadır.

10
 İSG Dünya /Türkiye

İş kazası istatistiklerinin oluşturulmasında kullanılan

sayısal değerler arasındaki farklılıklar,
karşılaştırmalı ölçüm değerlerinin dikkate alınmasıyla
anlamlı hale getirilmektedir.

Bu ölçüm değerleri;
Sıklık,

Olabilirlik ve

Ağırlık oranlarıdır.

11
 İSG Dünya /Türkiye

16. Uluslar arası İstatistikçiler Konferansında

aşağıdaki iş kazası oranlarının hesaplanması karara bağlanmıştır.

1- Kaza Sıklık Oranı (Accident Frequency Rate)

2- Kaza Ağırlık Oranı (Accident Severity Rate)

3- Kaza Olabilirlik Oranı (Accident Insidence Rate)

12
 İSG Dünya /Türkiye

1 yıl içerisinde 300 iş günün bulunduğu ve 1 iş gününde 7.5 saat çalışıldığı kabul edilmektedir

Kaza sayısı X 1.000.000

İş kazası sıklık oranı =
Fiili çalışma saati

Fiili çalışma saati: Çalışılması gereken saat – kaybedilen toplam saatler

Kaybedilen toplam saatler= yıllık izin, işe gelmeme, hastalık ve kaza gibi

Örnek:
850 işçinin çalıştığı bir işletmede, bir yıl içerisinde 100 iş kazasının meydana
gelsin ve kaybedilen iş günü toplamının ise 40.000 saat olduğu varsayılsın.
Bu durumda kaza sıklık oranları, aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır:
KSO= (100 x 1.000.000) / [(850 x 300 x 7.5) – (40.000 )] = 62.01

13
 İSG Dünya /Türkiye

Kayıp iş günü X 1.000

İş kazası ağırlık oranı =
Fiili çalışma saati

Bu oranın hesaplanması sırasında eğer ölümlü iş kazası veya sürekli iş

göremezlik durumu mevcut ise, kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısına, her
ölümlü ve/veya sürekli iş göremezlik olayı için ayrı ayrı 7500 gün eklenmesi
gerekmektedir.
Geçici iş göremezlik olaylarında, tıbbi işlemlerin süresi 1 günden daha az sürmesi
durumları dikkate alınmamaktadır.

14
 İSG Dünya /Türkiye

Kaza sayısı X 100.000

Kaza olabilirlik oranı=
Toplam işçi sayısı

Oran tipleri çeşitli ülkelerde, istihdam edilen her 100.000 işçi, her 100.000
çalışan veya her 100.000 sigortalı işçi olarak dikkate alınmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) istatistiklerinde, Sosyal Sigortalar Kurumu

(SSK) istatistikleri kaynaklı olarak alındığından dolayı, Türkiye için her 100.000
sigortalı işçi sayısına göre değerlendirme yapılmaktadır.

15
 İSG Dünya /Türkiye

SSK istatistiklerinde, iş kolları bazında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu

ölümlerin sayısı ayrı ayrı verilmemekte, yalnızca genel toplamdaki ölümlerde

iş kazası ve meslek hastalığı ayrımı yapılmaktadır.

Bundan dolayı ILO tarafından düzenlenen yıllık istatistik raporlarında,

iş kazaları oranları içerisine meslek hastalığı sonucunda meydana gelen

ölümlerin de dahil edilmesi sonucunda,

Türkiye’deki ölümlü iş kazası oranları normalde olması gereken değerden

daha yüksek çıkmaktadır.

16
 İSG Dünya /Türkiye
Dünyada Hastalık Dağılımları

Kas – İskelet Hastalıkları

Kalp Hastalıkları

3% 3% Kazalar
7%
8% Solunum Hastalıkları

S. Sinir Sistemi Hastalıkları

9% Mental Hastalıklar
40%
14% Tümörler
16%
Cilt Hastalıkları

Kaynak: Brigitte Froneberg, ILO 07/2005

17
 İSG Dünya /Türkiye

18
 İSG Dünya /Türkiye

19
 İSG Dünya /Türkiye

 Bir ülkede meslek hastalıklarının görülme sıklığı çalışan

nüfusun ‰4–12’si arasında değişmektedir.
 Buna göre Türkiye’de 30.000 – 100.000 arasında meslek
hastalığı beklenmelidir.

 Ancak, SGK istatistiklerine göre 2007 yılında 1.208

meslek hastalığı vakası tespit edilebilmiştir.

20
 İSG Dünya /Türkiye

SGK istatistiklerine göre;

 2007 yılında Türkiye’de 1.116.638 işyeri faaliyet göstermiş
ve 8.505.390 işçi istihdam edilmiştir

 Bu işyerlerinde 80.602 iş kazası, 1.208 meslek hastalığı

vakası meydana gelmiş, bunların 1.044’ü ölümle
sonuçlanmıştır

 2007 yılında iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu

kaybedilen iş günü sayısı ise 1.942.573 dür

21
 İSG Dünya /Türkiye

Meslek Hastalığı

İş Kazaları

Dünya’da Türkiye’de

22
 İSG Dünya /Türkiye

2007 SGK İSTATİSTİKLERİ

İşçi Sayısı işletmeler Çalışanlar iş kazaları
1-9 %85.5 %28.5 %32.4
10-49 %12.6 %32.5 %29
50-249 %1.6 %22 %21.3
iş kazalarının toplam olarak %82.7’si KOBİ’lerde meydana gelmektedir.

23
 İSG Dünya /Türkiye

İş Kazalarının Sektörel Dağılımı

İlk üç sırada

Sektör Kaza % olarak

Metal ürünleri imalatı %14
İnşaat %9.4
Kömür madenciliği %7.8

24
 İSG Dünya /Türkiye

2008 Yılında Meydana Gelen İş Kazalarının Saatlere Göre Dağılımı

The distribution of the number of employment injuries by the time of the accident
at which the injury occurred

8000

7000
İş Kazası Vaka Sayısı
Work Injury Number

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Saat Kodları Time Codes

25
 İSG Dünya /Türkiye

İş Kazası Veya Meslek Hastalığı Sonucu Ölümlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Distribution of the number of persons died in result of employment injuries or occupational diseases to age groups
180
165

160
149
144

140
ÖLEN KİŞİ SAYISI- N'of persons died

120 116

100 93
90

80

60
60

40
25

20
9 11
4
0
0
-14 15-17 18-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+
YAŞ GRUPLARI- Age Groups
2008

26
 İSG Dünya /Türkiye

İş kazalarının maliyeti yıllık olarak;

 ABD’de 190 milyar dolar

 Almanya’da 28 milyar dolar

 Norveç’ de 40 milyar Kron

 Avustralya’da 15-37 milyar Avustralya doları

27