1 – Parimet Baze dhe Filozofia e Projektimit

Projektimi, Ndertimi dhe Mirembajtja ne gjithe jetegjatesine e

parashikuar, e cdo vepre Inxhinierike, duhet te realizohen ne
menyre te tille, qe te sigurohen parimet baze te meposhtme:

1- Siguri, Aftesi Mbajtese, Qendrueshmeri, (resistance) – “strength”

2- Funksioni (serviceability)
3- Durueshmeri (durability) (jetegjatesi te caktuar)
4- Shtangesi, Soliditet (robustness)
5- Respekt ndaj Mjedisit (respect for the environment)
6- Ekonomi (Economy) Kosto minimale duke respektuar kerkesat 1-5)

- Shumica e ketyre kerkesave te njekohshme, jane kontradiktore me njera tjetren!

- Te respektohet nje “hierarki strikte” ne plotesimin e kerkesave baze!
- Pa nenvleresuar asnje nga kerkesat baze te projektimit, theksi do te vendoset te
ato kerkesa, qe lidhen ngushte me sigurine dhe funksionin!

2022-2023 1
Dh. PAPA
1/1 – Projektimi i strukturave mbeshtetet ne dy
koncepte thelbesore:
1. Gjendjet e Projektimit (Design Situations)
2. Gjendjet Kufitare (Limit States)
te kombinuar me Koeficientet Parciale te Sigurise
(Partial Safety Factors)
 Dallojme 4 Gjendje te Projektimit (Design Situations)
• Gjendjet te Projektimit te Perhershme (Persistent Situations)
• Gjendje te Projektimit te Perkohshme (Transient Situations)
• Gjendje te Projektimit Aksidental (Accidental Situations)
• Gjendje te Projektimit Sizmik (Seismic Situations)

 Dallojme 2 Gjendje Kufitare (Limit State) (gjendje e pa evitueshme,

e cilesuar si e pa pranueshme, ne te cilen nuk deshirojme te gjendet
struktura – quhet e shkaterruar nese ndodhet ne nje nga gjendjet):

• Gjendje Kufitare e Shkaterrimit (Ultimate Limit State - ULS)

• Gjendje Kufitare e Shfrytezimit (Serviceability Limit State - SLS)

2022-2023 2
Dh. PAPA
1/2 – Menyrat nepermjet te cilave struktura arrin ne ULS/SLS
• Gjendje Kufitare e Shkaterrimit (Ultimate Limit State - ULS)

 Humbje te Ekuilibrit EQU duke e konsideruar strukturen si trup absolutisht te ngurte

(rreshkitje, ngritje vertikale, zhytje vertikale)
 Shkaterrimi i seksioneve karakteristike ose nga Shterimi i Aftesise Mbajtese ose
aplikimi i Zhvendosjeve te medha (sforcime normale M, N, prerje V, perdredhje T,
shnderrimi ne mekanizem, shpimi, aderence, ankorimi, qendrueshmeri, fenomene te
shkalles se dyte Pi-Delta,
 Lodhja FAT, ulja e aftesise mbajtese nen veprimin e ngarkesave dinamike ciklike
 Zjarri, temp e larta,
 Humbje e shtangesise, soliditetit, (robustness)
 Veprime fiziko – kimike, ambjente aggressive (nuk perballohen me llogaritje, mbrojtje)

• Gjendje Kufitare e Shfrytezimit (Serviceability Limit State - SLS)

 Plasaritje, (Kufizim i plasjeve ne lidhje me depertimin e ujit, mbrojtjen e shufrave te

armatures, ndikim ne psikologjine e perdoruesve) – (reversible & irreversible)
 Deformime, shigjeta ulje, zhvendosje, drifte, interstory drift (reversible & irreversible)
 Vibrime dhe lekundje te ndjeshme (reversible & irreversible)
 Perdorimi/shfrytezimi i nje strukture ne kushte normale, komoditeti i perdoruesve,
pamja vizuale e jashtme e struktures
2022-2023 3
Dh. PAPA
 2. Gjendjet Kufitare te Projektimit (Limit States)
2/1. Natyra Probabilitare e Sigurise se nje Konstruksioni
 “Projektimi/Studimi” i nje strukture ka per qellim te vertetoje se me nje probabilitet te
caktuar, te pranuar, struktura nuk do te ndodhet ne nje gjendje te cilesuar nga ne si te pa
pranueshme, te cilen e emertojme - gjendje kufitare:
S≤R
S- simbolizon ne pergjithesi veprimet, (force, sforcim, deformim i ushtruar, etj.)
R- «rezistenca» e struktures, ne madhesi te njejte me veprimin S
max S ≤ min R
Problemi: Kub Betoni ne shtypje

2022-2023 4
Dh. PAPA
 Pretendimi max S ≤ min R (!!) nuk eshte real dhe do te na udhehiqte ne struktura te pa mundura nga
ana ekonomike. Keshtu do te pajtohemi me konceptin e sigurise probabilitare te nje konstruksioni dhe
te probabilitetit te shkaterrimit, te cilin me ndihmen e koeficienteve parciale te sigurise mund ta
kontrollojme dhe ta zvogelojme sipas kerkeses se porositesit dhe vendimarrjes se projektuesit!

Varesia e Probalilitetit te Ngarkesave te

Shfrytezimit per Ndertesa me
Destinacione te Ndryshme

Probabiliteti Fr
Probabiliteti Fs

Banim
Dyqan
Zyra
Depo

Vlera Karakteristike e Veprimit me Vlera Karakteristike e Rezistences

E 5%
Probabilitet Tejkalimi E
me Probabilitet Tejkalimi 5%

Varesite Probabilitare te Rezistences ne

Shtypje te Betonit Vlera mesatare e S

Shmangia mesatare e S

Koeficient Matematikor

Variabel

5
2022-2023 Dh. PAPA
 Koeficienti matematikor k i cili varet nga ekuacioni i shperndarjes se
variablit rastesor S dhe nga probabiliteti i tejkalimit r(psh per
shperndarje normale dhe probabilitet tejkalimi r-95 % dhe 5 %):

r=95 % do te kemi k=1.64 dhe per r=5 % kemi k=1.64

Percaktimi i vleres maksimale dhe minimale karakteristike

Marredhenia ndermjet Probabilitetit te Tejkalimit r dhe te periudhes referuese t
T- Periudha mesatare e perseritjes

Vlera karakteristike e veprimeve te dukurive natyrore ka probabilitetit te tejkalimit r=0.02 ne 1 vit (t= 1 vit),
vlera karakteristike do te perseritet mesatarisht 1 here cdo 50 vjet! T=1/0.02 = 50 vjet !!
Vlera Karakteristike e veprimeve sizmike ka probabilitet mos tejkalimi 90% (dmth probabilitet tejkalimi r=10 %!)
ne intervalin kohor 50 vjecar, vlera karakteristike do te perseritet mesatarisht cdo T= 475 vjet

vjet

6
2022-2023 Dh. PAPA
Vlerat karakteristike (k) dhe nominale (nom) dhe te projektimit (design - d)
“Veprimet” (por në përgjithësi edhe te gjithe variablat bazë të projektimit) janë variabla të rastësishme, dmth:
- nuk e dimë apriori, paraprakisht dhe me siguri se çfarë vlere do të marrin, dime vetëm se ata do të marrin
vlera brenda një intervali te caktuar dhe se secila prej këtyre vlerave kanë një probabilitet të ndryshëm të
shfaqjes. Nga të gjitha vlerat, që mund të marrë një variabel, ne do te përcaktojmë “me nje nivel te vogel
paligjshmerie” një prejt tyre si vlerë përfaqësuese:

Vlera Karakteristike – Sk, Rk, Nëse kemi matje dhe te dhena statistika të mjaftueshme atëherë si vlera
përfaqësuese përkufizohet vlera karakteristike: ajo vlerë, që ka një probabilitet të caktuar tejkalimi (për
veprimet) ose nënkalimi (për rezistencat), brenda një periudhe raportuese – (merret rasti me i disfavorshem).
Ne menyre indicative per disa veprime te caktuara, pranohet probabilitet 2% deri 5% mundesia e tejkalimit per
periudhen kohore 50 vjecare.
Keshtu psh ne lidhje me ngarkesat e shfrytezimit ne dyshemete e banimit, te cilat merren q=2.0 kN/m2,
konsiderohet se gjate periudhes se jetes nominale te nderteses te percaktuar 50 vjecare, ka jo me shume se
5 % mundesi probabilitare, qe kjo vlere te jete me e madhe se q=2.0 kN/m2. Persa u perket variablave te
rezistences, probabiliteti perkates eshte 95 % ose ekuivalente me probabilitetin 5%, qe kjo vlere te jete me e
vogel se vlera karakteristike.

Vlera Nominale - Snom, Rnom, Nëse nuk kemi te dhena statistikore të mjaftueshme ose nëse variacioni i
Variablit (ndryshores) është i vogël, atëherë si vlera përfaqësuese është përcaktuar një vlerë nominale, e
percaktuar ne menyre empirike, pasi ose mungojne te dhenat statistikore, ose nuk ka shume kuptim te
percaktohet ne menyre statistikore probabilitare. Perdoret gjithashtu ne rastet kur shperndarja e vlerave eshte
shume e afert apo shume prane vleres mesatare. Rasti me i pergjithshem i percaktimit te vlerave nominale
eshte ai i peshave vetjake te materialeve, gjatesite kalkuluese te elementeve etj. Ne thelb, nga pikepamja e
llogaritjeve, projektuesi i merr ne konsiderate në të njëjtën mënyrë si edhe vlerat karakteristike.
7
2022-2023 Dh. PAPA
Vlerat karakteristike (k) dhe nominale (nom) dhe te projektimit (design - d)
Vlera e Projektimit – design Sd, Rd, ku Sd = Sk * γf , Rd = Rk * γf
Eshte vlera me te cilen veprimi dhe/apo rezistenca merret ne konsiderate ne llogaritjet inxhinierike te
projektimit. Shkurt mund te themi jane vlerat qe pranohen per projektim. Koeficienti parcial i sigurise γf merr
ne konsiderate pasigurite e faktorit perkates dhe pasigurite gjate modelimit.
Vlera e Kombinimit ψ0 * Qk
Eshte vlere e rralle dhe merr ne konsiderate probabilitetin e ulet te ndodhin te gjitha veprimet variable me
vlerat e tyre karakteristike. Vlerat e koeficienteve “ψ0” me te cilet shumezohet veprimi mund te jene baraz apo
me te vogla se 1.0, ne funksion te rastit me te disfavorshem. Keto vlera percaktohen ne menyre probabilitare
(ne masen aq sa eshte e mundur), ne menyre, qe probabiliteti i tejkalimit te madhesise qe percaktohet nga nje
kombinim i caktuar dy ose me shume veprimesh variabel, te jete pothuajse i njejte me ate te vleres
karakteristike te nje veprimi te vetem. Perdoret per kontrollin e gjendjeve kufitare te shkaterrimit dhe te
gjendjeve kufitare te shfrytezimit, (irreversible, te pa kthyeshme). Koeficienti ψ0 varet nga lloji i ngarkesave

Vlera e Zakonshme ψ1 * Qk
Koha totale gjate te ciles verehet tejkalimi te perfaqesoje nje vlere te vogel ne krahasim me jetegjatesine e
nderetses.. Ne pergjithesi jo me teper se 1%. Perdoret per kontrollin e gjendjeve kufitare te shkaterrimit ne
pjesemarrjen e ngarkesave te rastesishme dhe te gjendjeve kufitare te shfrytezimit, (rreversible, te kthyeshme).
Koeficienti ψ1 varet nga lloji i ngarkesave

Vlera Quazi-permanente ψ2 * Qk
Koha totale gjate te ciles verehet tejkalimi te perfaqesoje nje vlere te konsiderueshme ne krahasim me
jetegjatesine e nderteses. Ne pergjithesi jo me teper se 50%. Perdoret per kontrollin e gjendjeve kufitare te
shkaterrimit ne pjesemarrjen e ngarkesave te vecanta sizmike dhe te gjendjeve kufitare te shfrytezimit,
(rreversible, te kthyeshme). Koeficienti ψ2 varet nga lloji i ngarkesave. (ψ2 < ψ1 < ψ0 <1.0)
8
2022-2023 Dh. PAPA
Ndryshimi i Ngarkeses Q ne funksion te kohes dhe vlerat e ndryshme karakteristike

Vlera e Karakteristike

Vlera e Kombinimit

Vlera e Zakonshme

Vlera Kuazipermanente

Koha t

Vlera e Karakteristike

Vlera e Kombinimit

Vlera e
Zakon
Vlera
Kuazi
Permanent
e

Koha t

9
2022-2023 Dh. PAPA
2.3 Kombinimi i Ngarkesave
Nje strukture ne jetegjatesine e saj mund te ndodhet te gjendje te ndryshme gjate te cilave kerkojme te plotesoje
kerkesat e parimeve baze. Kerkesa baze ajo e sigurise strukturore ka formen:
Sd ≤ Rd
Rd - Rezistenca e projektimit/llogaritjes Rd do te analizohet me detaje ne kapitujt ne vijim
Sd – Veprimi me i disfavorshem i projektimit do te rezultoje nga kombinimi me i disfavorshem i ngarkesave
Per gjendjet Kufitare te shkaterrimit

Per Ngarkesat e Rastit

Per Ngarkesat e Vecanta Sizmike

10
2022-2023 Dh. PAPA
Per gjendjet Kufitare te Shfrytezimit
Kombinimi Kryesor Karakteristik (Gjendje Kufitare e Shfrytezimi irreversibel)

Kombinimi i Shpeshte (Gjendje Kufitare e shfrytezimit reversibel)

Kombinimi Kuazi Permanent

11
2022-2023 Dh. PAPA
 Kombinimet e Ngarkesave per Ndertesat e Zakonshme te Banimit

2022-2023 Dh. PAPA 12

13
3. BETONI I ARMUAR – MATERIALET PERBERESE
DIAGRAMA SFORCIM DEFORMIM E BETONIT

ku:

Eshte deformimi i betonit qe i

korrespondon sforcimeve
maksimale (EC2: 0.35%)

Sipas Tabeles Perkatese

Per

Per

2022-2023 Dh. PAPA 14

Klasat e Betonit dhe Parametrat Baze

2022-2023 Dh. PAPA 15

Klasat e Ekspozicionit te Betonit

2022-2023 Dh. PAPA 16

Klasat e Ekspozicionit te Betonit

2022-2023 Dh. PAPA 17

Korrelacioni Klasat e Ekspozicionit me Klasat e Rezistences se Betonit

2022-2023 Dh. PAPA 18

3. BETONI I ARMUAR – MATERIALET PERBERESE
DIAGRAMA SFORCIM DEFORMIM E CELIKUT

2022-2023 Dh. PAPA 19