MAK 218 İMAL USÜLLERİ

Konu 6
(Kitap Bölüm 30)
Mekanik Montaj
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Mechanical Assembly Defined
Mekanik Montaj
Use of various fastening methods to mechanically attach two or
more parts together – İki veya daha fazla parçayı mekanik
yöntemler ile bağlanmasına diyoruz.
 In most cases, discrete hardware components, called fasteners,
are added to the parts during assembly – Pek çoğunda bağlama
elemanı denilen mekanik parçalar kullanılır
 In other cases, fastening involves shaping or reshaping of a
component, and no separate fasteners are required – Bazı
durumlar parçalar yeniden şekillendirildiği için ek bağlantı
elemanına ihtiyaç duyulmaz
 Products of Mechanical Assembly –
Mekanik Montaj Ürünleri
 Many consumer products are assembled largely by
mechanical fastening methods – Tüketici ürünleri
 Examples: automobiles, large and small
appliances, telephones
 Many capital goods products are assembled using
mechanical fastening methods – Endüstriyel Ürünler
 Examples: commercial airplanes, trucks, railway
locomotives and cars, machine tools

THERE IS NO PRODUCT THAT DOES NOT NEED ASSEMBLY!

 Two Major Types of Mechanical
Assembly – Mekanik montajın iki
temel tipi
1. Methods that allow for disassembly – De-monte
edilebilen metodlar
 Example: threaded fasteners – Dişli
bağlayıcılar
2. Methods that create a permanent joint – Kalıcı
eklem yaratan metodlar
 Example: rivets - Perçinler
 Why Use Mechanical
Assembly?
Neden Mekanik Montaj?
 Ease of assembly – can be accomplished with relative ease
by unskilled workers – Kolaylık ve çok yetenek
gerektirmeyen işgücü
 Minimum of special tooling required – Az özel takım
ihtiyacı
 In a relatively short time – Bağıl olarak az zaman
gerektirmesi
 Ease of disassembly – at least for the methods that permit
disassembly – De-montaj kolaylığı
 Some disassembly is required for most products to
perform maintenance and repair – Pek çok üründe
bakım ve tamir için gereklidir
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için tasarım
 Threaded Fasteners
Dişli bağlayıcılar

Discrete hardware components that have external or

internal threads for assembly of parts – Dış ve iç dişi
olan mekanik elemanlar
 Most important category of mechanical assembly –
Mekanik montajın en önemli kategorisi
 In nearly all cases, threaded fasteners permit
disassembly – Nerdeyse her durumda de-monte
edilebilir
 Common threaded fastener types are screws, bolts,
and nuts – vida, civata, somun
 Screws, Bolts, and Nuts

Screw - Vida externally threaded fastener generally

assembled into a blind threaded hole
Bolt - Civata externally threaded fastener inserted into
through holes and "screwed" into a nut on the
opposite side
Nut – Somun internally threaded fastener having
standard threads that match those on bolts of the
same diameter, pitch, and thread form
 Screws, Bolts, and Nuts

 Typical assemblies when screws and bolts are used

 Some Facts About Screws and
Bolts – Vida ve civatalar ile ilgili
gerçekler
 Screws and bolts come in a variety of sizes, threads, and
shapes – Vida ve civatalar çok çeşitli, diş, boyu ve şekillerde
üretilir
 Much standardization in threaded fasteners, which promotes
interchangeability – Dişli bağlayıcıların standartlaşması
sağlanmıştır ( ISO/Metric, British/American)
 U.S. is converting to metric, further reducing variations
 Differences between threaded fasteners affect tooling - Faklı
kafa sitilleri farklı takım ihityacı gerektirir
 Example: different screw head styles and sizes require different
screwdriver designs
 Head Styles on Screws and Bolts
Vida ve Civatalarda kafa tipleri

 Various head styles available on screws and bolts

 Types of Screws
Vida tipleri
 Greater variety than bolts, since functions vary more
– Vidaların binlerce çeşiti bulunur.
 Examples:
 Machine screws – Vida generic type, generally
designed for assembly into tapped holes
 Capscrews – Başlı vida same geometry as
machine screws but made of higher strength
metals and to closer tolerances
 Setscrews
Ayar vidası
 Assembly functions such as fastening collars, gears,
and pulleys to shafts: Dişli şaft, makara gibi
elemnların montajı için kullanılır (a) Assembly of
collar to shaft using a setscrew; (b) various setscrew
geometries (head types and points)
 Self-Tapping Screws
Diş açan vidalar

 Designed to form or cut

threads in a pre-existing
hole into which it is being
turned: (a) thread-forming,
and (b) thread-cutting
 Also called a tapping
screw
 Screw Thread Inserts
Dübel- Vida kombinasyonu

Internally threaded plugs or wire coils designed to be

inserted into an unthreaded hole and accept an
externally threaded fastener – Dişi olmayan deliklere
girebilmesi için tasarlanmış, içi dişli vidalar.
 Assembled into weaker materials to provide strong
threads – Zayıf metallerde kullanılır
 Upon assembly of screw into insert, insert barrel
expands into hole to secure the assembly –
Montajdan sonra vida-dübeli genişleterek sıkılaştırır.
Screw Thread Inserts

 (a) Before
insertion, and (b)
after insertion into
hole and screw is
turned into insert
 Washer
Pul
Hardware component often used with threaded
fasteners to ensure tightness of a mechanical joint –
Mekanik birleşimin sıkılığını garanti altına alan
elemandır
 Simplest form = flat ring of thin sheet metal – En basit
hali ortası boş düz saç yüzüktür.
 Functions:
 Distribute stresses
 Provide support for large clearance holes
 Protect part surfaces and seal the joint
 Increase spring tension
 Resist inadvertent unfastening
 Washer Types
Pul Tipleri

 (a) plain (flat) washers; Düz (b) spring washers, Yaylı

dampens vibration or compensates for wear; and (c)
lockwasher kilitli designed to resist loosening of bolt or
screw
 Bolt Strength
Vida’nın gücü
Two measures: - İki ölçüm
 Tensile strength, which has the traditional definition – Çekme dayanımı
 Maximum tensile stress at fracture -
 Proof strength - roughly equivalent to yield strength - Akma dayanımı
yakındır
 Maximum tensile stress without permanent deformation
Typical Stresses Acting on a Bolted
Joint – Vidalanmış bir eklemdeki
tipik gerilimler
 Basic Functions of Threaded
Fasteners
– Dişli bağlayıcıların Temel
fonksiyonları
 Torque must be provided for relative rotation between external and
internal threads during fastening – Dış ve iç dişler arasında bağlanma
için bağıl hareket tork uygulanarak sağlanır.
 To apply sufficient torque to secure the assembly – Montaj için gerekli
uygulanması esastır
 Product designer often specifies required preload to secure
assembly- Genellikle ürün tasarımcısı montajın sağlamlığı için
gerekli yüklemeyi belirler
 Assembly operator must apply the right torque to achieve the
specified preload – Montaj operatörü öyüke ulaşılması için montaj
esnasında gerekli torku sağlamalıdır.
 Methods to Apply Required
Torque –Tork uygulama

1. Operator feel - not very accurate, but adequate for most

assemblies – Operatör hissi
2. Torque wrench –Tork İngiliz Anahtarı – indicates amount of
torque during tightening
3. Stall-motor - Durak torklu Anahtarı motorized wrench is set to
stall when required torque is reached
4. Torque-turn tightening - Torklu sıkıştırma fastener is initially
tightened to a low torque level and then rotated a specified
additional amount
 Over-tightening in Bolted Joints
Vidaların fazla sıkılanması
 Potential problem in assembly, causing stresses that exceed
strength of fastener or nut – Bağlayıcının gücünden fazla stres
yaratılması problemi
 Failure can occur in one of the following ways:
1. Stripping of external threads – Dış dişleri bozmak
2. Stripping of internal threads –İç dişleri bozmak
3. Bolt fails due to excessive tensile stresses on
cross-sectional area – Vidanın fazla uzama stresine maruz
kalması
 Tensile failure of cross section is most common problem
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Rivets
Perçin
Unthreaded, headed pins used to join two or more
parts by passing the pin through holes in parts
and forming a second head in the pin on the
opposite side – Dişsiz kafası olan pinler. Deliğin
öteki tarafı basılarak ikinci bir kafa elde edilir.
 Widely used fasteners for achieving a permanent
mechanically fastened joint – Kalıcı mekanik
bağlama için sıkça kullanılır
 Clearance hole into which rivet is inserted must
be close to the diameter of the rivet – Delik
perçinin çapına çok yakın olmalıdır
 Five Basic Types of Rivets
Perçin çeşitleri

 (a) Solid, Düz (b) tubular, tüpsel (c) semitubular,

tüpsel (d) bifurcated, Yarıklı and (e) compression -
Geçmeli
 Applications and Advantages
of Rivets – Perçin uygulama ve
avantajları
 Used primarily for lap joints – Yüzey eklemler için
kullanılır
 A primary fastening method in aircraft and
aerospace industries – Havacılık ve uzay sanayinde
temel birleştirme metodudur.
 Advantages:
 High production rates - Yüksek üretim hızı
 Simplicity - Basitlik
 Dependability - Güvenilirlik
 Low cost – Düşük maliyet
 Tooling and Methods for Rivets
Perçin için takım ve araçlar
1. Impact - pneumatic hammer delivers a succession of blows to
upset rivet – Havalı çekiçler
2. Steady compression - riveting tool applies a continuous
squeezing pressure to upset rivet – Sürekli sıkıştırma
3. Combination of impact and compression – Çarpma ve
sıkıştırma metodlarının karışımı
 Fastening with Eyelets
Delikli perçinler

 (a) Eyelet, (b) assembly sequence: (1) inserting

eyelet through holes and (2) setting operation
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Interference Fits
Girişim Fitleri (Sıkı Geçme)

Assembly methods based on mechanical interference between

two mating parts being joined – İki çift geçen parçanın
mekanik geçişim ile montaj metodları
 The interference, either during assembly or after joining,
holds the parts together - girişim montaj veya birleşim
sonrasında parçaları birlikte tutar
 Interference fit methods include:
 Press fitting – Pres fit
 Shrink and expansion fits – Daralma ve genişleme fit
 Snap fits – Çıt fit
 Retaining rings – Tutucu yüzükler
 Press Fitting
Pres Fit
 Typical case: straight cylindrical pin of a certain diameter is
pressed into a hole of a slightly smaller diameter – Silindirik
pinin kendi çapından daha küçük bir deliğe preslenmesi
 Possible functions:
 Locating and locking components - to augment threaded
fasteners by holding parts in fixed alignment with each
other – Parçaları konumlama ve kilitlemek için
 Pivot points - to permit rotation of one component about
the other – Pivot noktaları
 Shear pins – Kesme pinleri
 Shrink and Expansion Fits
Daralan ve genleşen fitler
Assembly of two parts (e.g., shaft in collar) that have an interference fit
at room temperature
 Shrink fitting - external part is enlarged by heating and internal
part is inserted – Dış parça ısıtılarak genişletilir
 Expansion fitting - internal part is contracted by cooling and
inserted into external part - İç parça soğutularak daraltılır.
 When at room temperature, contraction or expansion creates
interference fit – Oda sıcaklığına gelince sıkı geçme olur
 Used to fit gears, pulleys, and sleeves onto solid and hollow shafts
 Snap Fits
Çıt geçiş

Joining two parts in which mating elements possess a

temporary interference during assembly, but once
assembled they interlock – İki parça birleşirken geçiçi
olarak sıkı geçer, birleşmeden sonra kilitlenir
 During assembly, one or both parts elastically
deform to accommodate the temporary interference
– Montaj sırasında bir taraf elastik olarak
deformasyona uğrar.
 Retaining Ring
Tutucu yüzükler

Fastener that snaps into a circumferential groove on a

shaft or tube to form a shoulder – Şaftlar veya borular
üzerindeki dairesel bir oluğu çıt geçen ve omuz
oluşturan bağlayıcılar
 Used to locate or restrict movement of parts on a
shaft – Şaft üzerinde hareketi kısıtlar
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Stitching
Dikiş atma

U-shaped stitches formed one-at-a-time from steel wire

and immediately driven through parts - U-şekilli
tellerin parçalara geçirilerek tutturulması işlemidir (a)
unclinched, (b) standard loop, (c) bypass loop, and (d)
flat clinch
 Applications: sheetmetal assembly, metal hinges,
magazine binding, corrugated boxes
 Stapling
Zımba
Preformed U-shaped staples are punched through the two parts to
be attached – U-şekilli tellerin iki parçaya çakılması işlemidir
 Supplied in convenient strips
 Usually applied by portable pneumatic guns
 Applications: furniture and upholstery, car seats, various
light-gage sheetmetal and plastic assembly jobs, and paper
documents
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Molding Inserts and Integral
Fasteners – Kalıplanan ekler ve
entegre bağlayıcılar

Permanent joining methods that involve shaping or

reshaping one of the components by a manufacturing
process such as: - Parçaların üretim işlemi sırasında
şekillendirerek montajın sağlanması
 Molding -Kalıplama
 Sheet-metal forming -Saç şekillendirme
 Molding Inserts
Kalıp içi bağlayıcılar
 Placement of a component into mold prior to plastic
molding or metal casting, so that it becomes a
permanent and integral part of the molding or casting:
- Dökümün içine önceden konulan bağlayıcılar (a)
threaded bushing- dişli burç, and (b) threaded stud –
dişli saplama
 Why Use Molding Inserts?
Neden kalıp içi kullanılır?

 Insert has better properties than molded or

cast material- eklenen elemanın dökülen
malzemeden daha iyi mekanik özellikleri
bulunabilir.
 Insert geometry is too complex or intricate to
incorporate into mold cavity – Eklenen
goemetri dökülmek için çok karmaşıktır.
 Examples of applications:
 Internally threaded bushings and nuts – İçi dişli
burç veya somunlar
 Externally threaded studs – Dışı dişli
saplamalar
 Bearings – Rulmanlar
 Electrical contacts – Elektrik kontaktları
 Integral Fasteners
Entegre bağlayıcılar

Components are deformed so they interlock as a

mechanically fastened joint – Parçalar
birleştirildiğinde mekanik olarak kilitlenecek şekilde
şekillendirilir.

 Methods include:
 Lanced tabs - Fırlamış sekmeler
 Seaming – Dikme geçiş
 Lanced Tabs
Fırlamış sekmeler

 Lanced tabs to attach wires or shafts to sheet metal

 Seaming
Dikim-Büküm
 Edges of two separate sheet metal parts or the
opposite edges of the same part are bent over to
form the fastening seam – İki saç metalin köşeleri
birbirlerine örterek dikiş oluşturacak şekilde
bükülürler.
 MECHANICAL ASSEMBLY
Mekanik Montaj

1. Threaded Fasteners -Dişli Bağlayıcılar

2. Rivets and Eyelets -Perçinler
3. Assembly Methods Based on Interference Fits – Sıkı
geçme metodlar
4. Other Mechanical Fastening Methods – Diğer bağlama
metodları
5. Molding Inserts and Integral Fasteners- Kalıp eklemeleri
ve Entegre Bağlayıcılar
6. Design for Assembly – Montaj için Tasarım
 Design for Assembly (DFA)
Montaj için tasarım (MİT)
 Keys to successful DFA:
1. Design product with as few parts as possible – Ürünleri
mümkün olan en az parça olacak şekilde tasarlayın
2. Design remaining parts so they are easy to assemble –
Tasarlanan parçaların montajı mümkün olduğunca kolay
olmalı
 Assembly cost is determined largely in product design, when
the number of components in the product and how they are
assembled is decided – Montaj maliyeti çoklukla ürün
tasarımda belli olur. (Gizli olarak)
 Once these decisions are made, little can be done to
reduce assembly costs – Bu kararlar verildikten sonra
montaj maliyetlerini azaltmak için pek fazla birşey
yapılamaz.
 DFA Guidelines
MİT İlkeleri

 Use modularity in product design – Tasarımda

moduler olunmalı
 Each subassembly should have a maximum of 12
or so parts – Her altmodül en fazla 12 parça
içermelidir
 Design the subassembly around a base part to
which other components are added – Altmodulü
diğer parçaların etrafına eklendiği bir baz parça ile
tasarlayın
 Reduce the need for multiple components to be
handled at once – Çok fazla parçaların aynı anda ele
alınmasını azaltılması esastır.
 More DFA Guidelines
MİT İlkeleri

 Limit the required directions of access – Erişim yönünü kısıtlayın

 Adding all components vertically from above is the ideal –
Bütün parçaların yukardan dikey erişimi gibi
 Use high quality components
 Poor quality parts jams feeding and assembly mechanisms
Düşük kalite parçalar besleme ve montaj mekanızmalarını
tıkayabilir
 Minimize threaded fasteners – Dişli bağlayıcıları minimize edin
 Use snap fit assembly – Mümkün olan yerlerde çıt geçim
kullanın
Q&A