MATEMATIKA I-EKO AZTERKETA.

2022KO URTARRILA
Azterketa osoa egiteko denbora: 2h 30m. Bigarren zatia soilik: 1h 15m

1.- (2 puntu) Eman honako funtzio hauen existentzia-eremua:

 2x 
 
 1− x   ( x +1)2 
f ( x) = 3 ln  ; g ( x) = e  
.
 x −5

2.- (5 puntu) a) Kalkulatu funtzio hauen deribatua:

2 x 2 +1
=
f ( x) 5 + 2x ;

(
g ( x) cos ln ( x 2 − 1) ;
= )
(1 + x 2 )1− x
h( x ) = , deribazio logaritmikoa erabiliz.
e3 x
b) Kalkulatu f ( x) funtzioaren grafikoari zuzen ukitzailearen ekuazioa x = 0 puntuan.

x2
3.- (6 puntu) Demagun f ( x) = funtzioa dela.
x3 + 1

a) Kalkulatu f funtzioaren maximo eta minimo lokalak bere existentzia-eremuan.

b) Existitzen dira f funtzioaren maximo eta minimo globalak [ 0, ∞ ) tartean? Baiezko kasuan, eman

itzazu.
c) Existitzen dira f funtzioaren maximo eta minimo globalak [ −3, 0] tartean? Baiezko kasuan,

eman itzazu.

1− x
4.- (7 puntu) Demagun f ( x) = funtzioa dela.
x2

a) Kalkulatu funtzioa jarraitua den tarteak. Kalkulatu limiteak tarte horien borneetan, lim f ( x)
x →+∞

eta lim f ( x) barne.

x →−∞

b) Eman funtzioa gorakorra eta beherakorra den tarteak.

c) Kalkulatu, existitzen badira, funtzioaren maximo eta minimo lokalak bere existentzia-eremuan.

d) Aurreko emaitzak erabiliz, irudikatu funtzioaren grafikoa.

BIGARREN ZATIA:

5.- (5 puntu) Kalkulatu integral hauek:

∞

∫ ∫
1
x 2 + 3x + 7 ex
dx ; ∫ x ln(4 x) dx (zatikako integrazioa); dx .
0 x +1 1 (1 − e )x 2

6.- (2 puntu) Irudikatu eta kalkulatu f ( x=

) x 2 − 4 eta g ( x)= 8 − x funtzioen grafikoek osatzen
duten azalera.

7.- (2 puntu) Produktu batetik eguneko q unitate ekoiztearen kostu marjinala 20 + q euro/unitate
da. Kalkulatu 10 unitate ekoiztearen kostua, hasierako kostua (ekoizpena zero denean) 40
eurokoa dela jakinik.

8.- (6 puntu) Demagun =

v1 (1,3, −1,1) , v2 = (1, 2, 0,3) , v=
3 (1, 4, −2, −1) , v4 =(−2, −3, 0, −8) eta

v5 = (3, 4,1,13) bektoreak direla:

a) Emandako bektoreen artean har daitekeen bektore linealki independente kopuru

handienarekin, atera bi bektore-sistema.

b) v1 , v2 eta v4 bektoreak linealki independenteak dira?

c) v5 bektorea v1 , v2 eta v4 bektoreen konbinazio lineala da? v5 bektorea v1 , v2 eta v3

bektoreen konbinazio lineala da? Baiezko kasuan, eman konbinazio linealaren adierazpena.

9.- (5 puntu) Sailkatu honako sistema hau a -ren balio ezberdinetarako eta ebatzi, Gauss-en metodoa

erabiliz, a = 10 denean:

 x + y + 2 z − t =2

2 x + 3 y + z + t =1
 x − y + 8 z − 6t =
 a
 ERANTZUNAK:

 1− x 
1.- E ( f ) =  x ∈  / > 0, x ≠ 5 = (1,5) .
 x −5 

1− x : − ∞ ←→
+
x = 1 ← −
→ +∞
x −5: −
− ∞ ← +
→ x = 5 ←
→ +∞
1− x − −
: − ∞ ← 
→ x = 1 ←
+
→ x = 5 ←→ +∞
x −5

E ( g ) =  − {−1}

2.-

2x
=a) f ' ( x ) 5 2 x 2 +1
ln(5) + 2
2x2 + 1

(
− sin ln ( x 2 − 1)
g '( x) = ) x 2−x 1
2

h( x ) :

1. urratsa: Logaritmo nepertarrak bi aldeetan hartu:

ln(h( x)) =(1 − x) ln (1 + x 2 ) − 3 x

2. urratsa: Bi aldeak deribatu:

− ln (1 + x 2 ) + (1 − x)
h '( x) 2x
= −3
h( x ) 1 + x2
3. urratsa: k '( x) deribatua askatu:
2 1− x
  (1 + x )
h '( x) = − ln (1 + x 2 ) + (1 − x)
2x
− 3 
 1 + x2  e3 x

2 x 2 +1
b) =
f ( x) 5 + 2 x funtzioaren grafikoaren zuzen ukitzailearen ekuazioa x = 0 puntuan
y mx + b da eta horren malda, m , funtzioaren deribatua x = 0 puntuan, hau da, f '(0) = 2
=
Eta (0, f (0)) = (0,5) zuzen horretan dagoenez, =
y mx + b beteko du, hau da,
5= 2(0) + b ⇒ b= 5 eta zuzenaren ekuazioa: =
y 2x + 5

− {−1}
3.- a) E ( f ) =  da. Mutur lokalak bertan lortzeko, bere deribatua kalkulatuko dugu:
 2 x( x3 + 1) − 3 x 4 x(2 − x 3 )
=
f '( x) = = 0
( x3 + 1) 2 ( x3 + 1) 2

Deribatua zero egiten da x = 0 edo x = 3 2 denean eta,

x(2 − x3 ) f '< 0 f '< 0 f '> 0 f '< 0

: −∞ ←

→ x = −1←

→ x = 0 ←

→x = 3
2 ←→

∞
( x + 1)
3 2

x = 0 puntuaren ezkerraldean funtzioa beherakorra da eta eskuinaldean gorakorra, hortaz,

funtzioak minimo lokala lortzen du x = 0 puntuan.

x = 3 2 puntuaren ezkerraldean funtzioa gorakorra da eta eskuinaldean beherakorra, hortaz,

funtzioak maximo lokala lortzen du x = 3 2 puntuan.

b) [0, ∞) tartean f funtzioak maximo eta minimo globalak lortzen dituen aztertzeko ezin gara
Weierstrassen teoremaz baliatu, tartea ez baita bornatua.
Funtzio tartea horretan gorakorra eta beherakorra non den aztertuz honakoa lortzen dugu:

x = 3 2 maximo lokala globala ere dela [0, ∞) tartean, bere ezkerraldean funtzioak balio
txikiagoak hartzen dituelako x = 0 arte eta eskuinaldean txikiagoak infinitora arte.

Minimo globala aztertzeko, batetik f (0) = 0 dugu. Hortik, funtzioa gorakorra da x = 3 2 arte eta

 x2 
gero beherakorra. Horrela, lim  3  = 0 denez, [0, ∞) tartean f funtzioak minimo globala
x →∞ x + 1
 
x = 0 puntuan lortzen duela ondorioztatu daiteke.

c) [−3, 0] tartean f funtzioak maximo eta minimo globalak lortzen dituen aztertzeko ezin gara
Weierstrassen teoremaz baliatu, funtzioa ez baita jarraitua bertan.
x2
lim− = −∞ denez, f funtzioak ez du minimo globalik lortzen [−3, 0] tartean.
x →−1 x3 + 1
x2
Eta lim+ = ∞ denez, f funtzioak ez du maximo globalik lortzen [−3, 0] tartean.
x →−1 x3 + 1
)  − {0} da. f funtzioa jarraitua da bere existentzi eremuan, bi funtzio jarraituen zatiketa
4.- a) E ( f =

1− x
baita: f ( x) =
x2

Asintota bertikalak: izendatzailea 0 egiten denean: x = 0

1− x 1− x
lim− 2
= ∞ eta lim+ 2 = ∞
x →0 x x →0 x
 1− x 1− x
lim 2
= 0 eta lim 2 = 0
x →−∞ x x →∞ x

b) Horretarako funtzioaren deribatua erabiliko dugu:

− x 2 − 2 x(1 − x) x − 2
f '( x) = = 3 =0⇒ x =2
x4 x

x−2 f '> 0 f '< 0 f '> 0

3
: −∞ ←

→ x= 0 ←→

x= 2 ←→

∞
x

Beraz, f funtzioa beherakorra da (0, 2) eta gorakorra da (−∞, 0) eta (2, ∞) tarteetan.

c) x = 2 puntuaren ezkerraldean funtzioa beherakorra denez eta eskuinaldean gorakorra, funtzioak

−1
minimo lokala lortzen du ( f (2) = ) bertan.
4

d) f x

1.5
lim− f ( x ) = ∞
x →0
lim+ f ( x ) = ∞
x →0

1.0
x=2 minimo lokala

0.5

x
10 5 5 10
lim f ( x ) = 0
lim f ( x ) = 0 x →∞
x →−∞

∫ ∫
 x2 
1 1
x 2 + 3x + 7 5 5
5.- dx= x+2+ dx=  + 2 x + 5ln( x + 1)  = 5ln(2) +
0 x +1 0 x +1 2 0 2

 1 
= u ln(4 = x) du dx
x  x ln(4 x)
∫ ∫
2
x
x ln(4 x) dx =  = 2  − dx =
 dv x= x  2 2
= dx v
 2 
x 2 ln(4 x) x 2 x ( 2 ln(4 x) − 1)
2

= − = +K
2 4 4
 ∞

∫ ∫
b
ex ex  1 1  −1
= dx =
lim =
dx lim  − 
1 (1 − e ) 1 (1 − e )
b →∞ 1 − e 1− e  1− e

x 2 b →∞ x 2 b

∫(
b b
ex  1  1 1
dx =  x 
= −
1 − ex ) 1 − e 1 1 − e 1 − e
2 b
1

6.-

∫ (8 − x − x + 4)dx= ∫
 3 
3 3

( − x − x + 12 )dx=  −3x − x2 + 12 x  = 343

2
A= 2 2
u2
−4 −4   −4 6

7.- Kostu marjinala KM (q=

) 20 + q bada, Kostu totala, KT=
(q) ∫ ( 20 + q ) dq izango da.
q2
Horrela, KT (q ) = ∫ ( 20 + q ) dq = 20q +
2
+K

Gainera, KT (0) = 40 denez, K = 40 da eta KT (10) = 200 + 50 + 40 = 290 euro.

8.- a) Emandako bektoreen artean har daitekeen bektore linealki independente kopuru handiena
lortzeko, eurekin osatutako matrizeren heina kalkulatuko dugu, matrizea mailakatuz:
 v1 v2v3 v4 v5
  1 1 1 −2 3   1 1 1 −2 3 
1 1 1 −2 3 
   
3 2 4 −3 4  →  0 −1 1 3 −5  →  0 −1 1 3 −5 
  E2 =
0 −2 0 1  EE==3 EE3 +−EE1  0 1 −1 −2 4  E=4 E4 + 2 E2  0 0 0 1 −1 
E2 −3 E1 E3 =
E3 + E2
 −1    
1 3 −1 −8 13   0 2 −2 −6 10 
4 4 1

 0 0 0 0 0 

Hortaz, matrizearen heina 3 da eta 5 bektoreetatik elkar linealki independenteak 3 dira gehienez:
Adibidez, {v1 , v2 , v4 } eta {v1 , v2 , v5 }

b) heina (v1 , v2 , v4 ) = 3 denez, hiru bektoreak linealki independenteak dira.

c) v5 bektorea v1 , v2 eta v4 bektoreen konbinazio lineala izateko, v5 = av1 + bv2 + cv4 , a, b, c ∈ .

Matrizialki:
  v1 v2 v4   v5 
 1 1 −2  a  3 
 3 2 −3     4 
 b  =  
 −1 0 0   c   1 
1 3 8 13 
   
A B

(A|B) matrize mailakatua erabiliz:

 1 1 −2 3 
 
 0 −1 3 −5 

→
 0 0 1 −1 
 
0 0 0 0 
= =
heina ( A) heina ( A | B ) 3 denez, sistema bateragarri determinatua da eta, horrela, v5 bektorea

v1 , v2 eta v4 bektoreen konbinazio lineala da. konbinazio linealaren adierazpena lortzeko,

Gaussen metodoa erabiliko da:

a + b − 2c =3 a =−1
 
−b + 3c =−5  b =2
c =  c=
 −1  −1

Horrela, v5 =−v1 + 2v2 − v4

v5 bektorea v1 , v2 eta v3 bektoreen konbinazio lineala izateko, v5 = av1 + bv2 + cv3 , a, b, c ∈  .

Matrizialki:
 v1 v2 v3   v5 
 1 1 1  a  3 
 3 2 4    4 
 b  =  
 −1 0 −2   c   1 
1 3 1 13 
   
A B

(A|B) matrizearen mailakatua:

1 1 1 3
 
0 −1 1 −5 
→

0 0 0 −1 
 
0 0 0 0

Eta heina ( A) ≠ heina ( A | B ) denez, sistema bateraezina da. Hortaz, v5 bektorea ez da v1 , v2 eta

v3 bektoreen konbinazio lineala.

9.-
 x
 1 1 2 −1     2 
  y   
 2 3 1 1  = 1
 1 −1 8 −6   z   a 
  
A
t  B

(A|B) matrizea mailakatuz:

 1 1 2 −1 2   1 1 2 −1 2   1 1 2 −1 2 
     
 2 3 1 1 1  →
E2 =E2 − 2 E1  0 1 −3 3 −3  →
E3 =
E3 + 2 E2  0 1 −3 3 −3 
 1 −1 8 −6 a  E=3 E3 − E1  0 −2 6 −5 a − 2   0 0 0 1 a − 8
     
Horrela,= =
heina ( A) heina ( A | B ) 3 , sistema bateragarri indeterminatua da edozein a ∈ 
baliotarako.
a = 10 denean:
x + y + 2 z − t = 2  x = 13 − 5 z

y − 3 z + 3t = −3  y = 3z − 9
=t 2= 
t 2
Soluzio guztiak: (13 − 5 z ,3 z − 9, z , 2), z ∈ 