9

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan
Aralin 1-4

DO-Q1_ESP7_Module 1-4 i
Edukasyon sa Pagpapakatao 9
Kagamitang Pagkatuto – Learning Packets sa EsP
Unang Markahan – Aralin 1- 4
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: “Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.”

Ang mga hiniram na kagamitan gaya ng awit, kuwento, tula, larawan, ngalan ng
mga tatak, at iba pa na nakalagay sa kagamitang ito ay pagmamay-ari ng kani-kaniyang
tao na may karapatang-ari sa mga iyon. Ginawa ang lahat ng magagawa upang
matunton at makahingi ng permiso sa mga nagmamay-ari ng mga nabanggit na
kagamitan upang mailagay sa kagamitang ito. Ang mga may-akda at naglimbag nito ay
walang pag-aangkin na anoman sa mga nagtataglay ng karapatang-ari niyon.

Inilimbag ng Kagawaran ng Edukasyon, Division of City Schools – Valenzuela.

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Gary P. Pantaleon

Patnugot: Edna A. Prudente, EPS – Edukasyon sa Pagpapakatao

Katuwang na Patnugot: Maria Eugel Q. Adofina
Tagasuri: Robert P. Martin
Tagaguhit:
Tagalapat: Rudolf S. Ng, Aljhun L. Genova
Tagapamahala: Meliton P. Zurbano, OIC-SDS
Filmore R. Caballero, CID Chief
Jean A. Tropel, Division EPS In Charge of LRMS
Edna A. Prudente, EPS – Edukasyon sa Pagpapakatao

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – NCR, SDO Valenzuela City

Office Address: Pio Valenzuela Street,
Marulas, Valenuzuela City, 1440
Telefax: (02) 292 – 32 – 47
E-mail Address: sdovalenzuela@deped.gov.ph

ii
 TALAAN NG NILALAMAN
Pahina

Talaan ng Nilalaman
Panimula
Patnubay sa Magulang
Patnubay sa Mag-aaral
Aralin 1: Layunin ng Lipunan:
Kabutihang Panlahat ___________________________________ 1-6
Aralin 2: Lipunang Politikal: Prinsipyon ng Subdiarity
at Prisipyo ng Pagkakaisa _______________________________ 6-12
Aralin 3: Lipunang Pang-ekonomiya ______________________________ 13-19
Aralin 4: Lipunang Sibil, Media at Simbahan ______________________ 20-25
Mga Sangunian __________________________________________________ 26

Panimula
Sa dalawang taon mong pag-aaral ng Edukasyon sa Pagpapakatao, nagkaroon
ka ng pagkakataong masuri ang iyong pananagutan sa sarili at sa iyong kapwa.
Ngayong taon naman ay mamumulat ang iyong mata sa lipunang iyong ginagalawan.
Sa pagkakataong ito ay mauunawaan mo ang pagkakaiba at pagkakaugnay nito sa
mga aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao sa baitang na ito.

Patnubay sa Magulang:
Ang gabay na ito ay inilaan para matulungan ang mga magulang, tagapag-
alaga o kamag-anak ng mag-aaral upang gumanap sa kanilang mahalagang papel
sa pagkatuto at pag-unlad ng kaalaman ng mga mag-aaral sa panahon ng
pandemya. Ang tagubilin ay nasusulat sa simple at maikling salita. Ang
pangkalahatan at tiyak na patnubay sa bawat asignatura ay ginawang kapaki-
pakinabang para sa magulang upang madaling maibigay ang programa ng kurso.

Patnubay sa Mag-aaral:
Ang gabay para sa mag-aaral ay isang kasangkapan upang sila ay gabayan
na maunawaan ang nilalaman ng palatuntunan sa interaktibo at pansariling lapit
sa pagkatuto. Kasama na rin dito ang pangkalahatang impormasyon sa kabuuang
nilalaman ng bawat paksa. Ang patnubay ay nakasulat sa simple at maikling salita
kasama na rin ang mga hakbang at pamamaraan na magbibigay ng pagkakataon
upang matutong mag-isa at matutuhan nila ang kahalagahan ng pagkatuto.

iii
 Aralin LAYUNING NG LIPUNAN:
1 KABUTIHANG PANLAHAT
Unang Linggo – Ikalawang Linggo

Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
Unang Linggo
1.1 Natutukoy ang mga elemento ng kabutihang panlahat; EsP9PL-Ia-1.1
1.2 Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng pagsasaalang-alang sa kabutihang
panlahat sa pamilya, paaralan, pamayanan o lipunan. EsP9PL-Ia-1.2

Ikalalawang Linggo
1.3 Napangangatwiranan na ang pagsisikap ng bawat tao na makamit at mapanatili
ang kabutihang panlahat sa pamamagitan ng pagsasabuhay ng moral na
pagpapahalaga ay mga puwersang magpapatatag sa lipunan; EsP9PL-Ib-1.3 at
1.4 Naisasagawa ang isang proyekto na makatutulong sa isang pamayanan o sektor
sa pangangailangang pangkabuhayan, pangkultural, at pangkapayapaan.
EsP9PL-Ib-1.4

I.Isulat ang TAMA sa patlang kung wasto ang isinasaad ng pangungusap at MALI
kung ito ay hindi wasto.
_________1. Ang lipunan ay nagmula sa salitang-ugat na “lipon” na
nangangahulugang pangkat.
_________2. Ang kabutihang panlahat ay pangkalahatang kondisyong pantay na
ibinabahagi para sa kapakinabangan ng lahat ng kasapi ng isang
lipunan.
_________3. Kakayanin ng taong mamuhay mag-isa sa lipunan.
_________4. Kung ang isang tao ay nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng
kabutihang panlahat, siya ay maaaring maging hadlang sa pagkamit
ng layunin ng lipunan.
_________5. Ang isang komunidad ay binubuo ng mga indibidwal na nagkakapareho
ng mga interes, ugali o pagpapahalaga na bahagi ng isang partikular
na lugar.

1
 Mulat ka ba sa mga nangyayari sa lipunan sa kasalukuyan? Hindi lamang sa
ating bansa kundi maging sa buong mundo ay mapapansin ang patuloy nang paglala
ng pandemya na CORONA VIRUS DISEASE o COVID-19 na kung saan nagdudulot ito
ng matinding epekto sa bawat isa.

Gawain 1
Bilang isang mag- aaral na isa rin sa apektado ng nasabing pandemya, at
isang matalinong bata na may tunay na pakialam at pagpapahalaga sa ating mga
bagong bayani o “frontliners” inaaasahan kitang makabuo ng isang POSTER-
SLOGAN o POSLOG na nagpapakita ng pagsuporta at pagpapahalaga sa mga
frontliners

Gawain 2:
Gumawa ng pagsusuri sa bawat institusyon o sektor ng lipunan. Gamiting
gabay ang talahanayan sa ibaba.

Ano ang Ano ang naiambag

Ano ang layunin kasalukuyang o kontribusyon
Sektor ng Lipunan
at tunguhin nito? kalagayan nito sa nito sa pag-unlad
ating bansa? ng lipunan?
PAMILYA
PAARALAN
SIMBAHAN
NEGOSYO
PAMAHALAAN

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano ang iyong naramdaman matapos mong gawin ang pagsusuring ito? May
kaugnayan ba ito sa iyo bilang bahagi ng isang lipunan?
2. Sa iyong palagay, ano ang maaaring mangyari kung hindi matutupad ang
tungkulin ng bawat sektor na ito?
3. Mayroon bang ugnayan ang mga sektor na ito sa pagkamit ng kaganapan ng
iyong pagkatao? Ipaliwanag.

2
 “Walang sinumang ang nabubuhay para sa sarili lamang”. Kinakailangan ng
taong makibahagi at mamuhay sa lipunan. Ang buhay ng tao ay panlipunan (Manuel
Dy Jr ,1994). Ang ating pagiging kasamang- kapwa ay isang pagpapahalaga na
nagbibigay ng tunay na kaganapan sa ating pagkatao.

ANO ANG LIPUNAN?

• Nagmula sa salitang ugat na “lipon” na nangangahulugang pangkat.
• Ang mga tao ay mayroong kinabibilangang pangkat na mayroong iisang
tunguhin o layunin.
• Kolektibo ang pagtingin sa bawat kasapi nito ngunit hindi naman nito
binubura ang indibidwalidad o pagiging katang-tangi ng mga kasapi.
ANO ANG KOMUNIDAD?
• Ang salitang komunidad ay galing sa salitang Latin na communis na
nangangahulugang common o nagkakapareho.
• Ang isang komunidad ay binubuo ng mga indibidwal na nagkakapareho ng
mga interes, ugali o pagpapahalaga na bahagi ng isang partikular na lugar.
ANG TAO BA AY BAHAGI NG LIPUNAN?
• Dahil sa katotohanan ang TAO ay nilikhang HINDI perpekto at likas sa ating
magbahagi sa kapwa ng kaalaman at pagmamahal, kaya bilang isang taong
nakararanas din ng pandemyang ito, paano mo matutulungan ang iba at ang
iyong sarili?
Ayon kay St. Thomas Aquinas…
“Sa pamamagitan lamang ng lipunan, makakamit ng tao ang layunin ng
kanyang pagkakalikha.” May malaking epekto ang lipunan sa atin. Lahat ng
ating iniisip, nararamdaman, sinasabi at ginagawa ay naiimpluwensiyahan
ng lipunang ating kinabibilangan.
Ayon kay Dr. Manuel Dy Jr.
● “Mahalaga sa pagpapakatao ang pagkilala ng tao na kailangan niya ang
lipunan dahil binubuo siya ng Lipunan at binubuo nya ang lipunan”.

KABUTIHANG PANLAHAT ay para sa…

● bawat isang indibidwal na nasa Lipunan;
● pangkalahatang kondisyong pantay na ibinabahagi para sa kapakinabangan
ng lahat ng kasapi ng isang lipunan;
● kabutihang naaayon sa moralidad ng tao, sa Likas na Batas Moral;
● kabutihan ng komunidad na nararapat na bumalik sa lahat ng indibidwal na
kasapi nito; at
● panlipunan at sibil na pagkakaibigan, na palaging nangangailangan ng
katarungan.

3
MGA ELEMENTONG BUMUBUO SA KABUTIHANG PANLAHAT
a) Human Rights – karapatan ng bawat isa
b) Social Justice – katarungan at patas na hustisya sa lipunan
c) Peace – kaayusan at kapayapaan

MGA HADLANG SA PAGKAMIT NG KABUTIHANG PANLAHAT

● Nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng kabutihang panlahat
● Indibidwalismo o ang paggawa ng tao ng kaniyang personal na naisin
● Ang pakiramdam na siya ay nalalamangan o mas malaki ang naiaambag niya
kaysa sa nagagawa ng iba.

Gawain 3:
Gamit ang konseptong nauwaan mo sa aralin. Sumulat ng isang pagsusuri sa
iyong buhay kung saan naisaalang-alang mo ang kabutihang panlahat. Gamiting
gabay ang talahanayan sa ibaba.

Sitwasyon na nagpapakita ng
Ano ang naging resulta Ano ang naging resulta
pagsasaalang-alang ng
nito sa iyo? nito sa lipunan?
kabutihang panlahat

Gawain 4:
Punan ng angkop na salita ang bawat patlang upang mabuo ang diwa ng
pangungusap.

“Ang _________ ng bawat tao na makamit at mapanatili ang ________________

sa pamamagitan ng _______________ ng moral na _________________ ay mga
puwersang magpapatatag sa ______________.

4
Gawain 5: Awareness Campaign

Bilang isang kabataan na nakatutugon sa pangangailangan ng pamayanan,

bumuo ng infographics na nagpapakita ng mga hakbang kung paano makatutulong
upang maiwasan ang pagkalat ng Covid-19 Virus. Ilagay ito sa bahagi ng bahay na
maaaring makita at mabasa ng lahat bilang paalala.

I.Tukuyin ang elemento ng kabutihang panlahat na inilalarawan sa bawat sitwasyon.

Pumili ng sagot sa ibaba, maaaring maulit ang mga salita.

 Paggalang sa indibidwal na Tao

 Tawag ng katarungan o Kapakanang Panlipunan
 Kapayapaan

1. Ginagamit ng tao ang kanyang bokasyon upang malinang ang kanyang sarili.
2. Malinis ang kapaligiran at maunlad ang sistemang-pangekonomiya.
3. Nabibigyan ng seguridad ang bawat kasapi ng lipunan.
4. Napoprotektahan ang karapatan ng tao sa pamamagitan ng pagkilala sa
kanilang dignidad.
5. Idinadaan sa diyalogo ang anumang problema upang hindi magresulta sa
away o alitan.

II.Basahin at unawaing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat ang letra na

nakatutugon sa mga pangungusap sa bawat bilang sa ibaba.

A. Kung ang ay tama at ang ay mali.

B. Kung ang ay tama at ang ay mali
C. Kung ang at ay parehong tama.
D. Kung ang at ay parehong mali

6. Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili lamang.

Ang tao ay isang panlipunang nilalang.

7. Sa pamamagitan ng lipunan, nakakamit ng tao ang layunin ng kanyang

pagkakalikha.
Sa sariling kakayahan ng tao ay makakamit niya ang kanyang kaganapan.

5
 8. Nakikinabang sa benepisyo ng lipunan ngunit tumanggi sa bahaging dapat
gampanan.
Ang layunin ng lipunan ay makamit ang kabutihang panlahat.

9. Maaaring gawin ng tao ang kanyang mga personal na naisin sa lipunan.

Makakamit ng tao ang kanyang nais kung uunahin niya ang kanyang
sariling interes.

10. Ang lahat ng tao ay dapat mabigyan ng pagkakataong makakilos ng

malaya na ginagabayan ng diyalogo at pagmamahal
Ang pangunahing karapatang pantao ay dapat na napangangalagaan.

Sa panahon ngayon, may nakikita ka bang mga taong gumagawa ng mga

dahilan upang mahadlangan ang kabutihang panlahat? Kung mayroon, ano ang
iyong magagawa upang mapigilan ito? Paano ka makatutulong upang makamit at
mapanatili ang kabutihang panlahat?

Aralin LIPUNANG POLITIKAL, PRINSIPYO NG

2 SUBSIDIARITY AT PRINSIPYO NG
PAGKAKAISA
Ikatlong Linggo – Ikaapat na Linggo

Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:

Ikatlong Linggo
2.1. Naipaliliwanag ang: a. dahilan kung bakit may lipunang pampolitika, b.
Prinsipyo ng Subsidiarity, c. Prinsipyo ng Pagkakaisa; EsP9PL-Ic-2.1
2.2. Natataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya, paaralan, barangay, pamayanan o
lipunan/bansa ng: a. Prinsipyo ng Subsidiarity b. Prinsipyo ng Pagkakaisa;
EsP9PL-Ic-2.2

6
Ikaapat na Linggo
2.3. Napatutunayan na: a. May mga pangangailangan ang tao na hindi niya
makakamtan bilang indibidwal na makakamit niya lamang sa pamahalaan o
organisadong pangkat tulad ng mga pangangailangang pangkabuhayan,
pangkultural, at pangkapayapaan. b. Kung umiiral ang Prinsipyo ng Subsidiarity,
mapananatili ang pagkukusa, kalayaan at pananagutan ng pamayanan o pangkat
na nasa mababang antas at maisasaalang-alang ang dignidad ng bawat kasapi ng
pamayanan. c. Kailangan ang pakikibahagi ng bawat tao sa mga pagsisikap na
mapabuti ang uri ng pamumuhay sa lipunan/bansa, lalo na sa pag-angat ng
kahirapan, dahil nakasalalay ang kaniyang pag-unlad sa pag-unlad ng lipunan
(Prinsipyo ng Pagkakaisa); EsP9PL-Id-2.3
2.4. Nakapagtataya o nakapaghuhusga kung ang Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa ay umiiral o nilalabag sa pamilya, paaralan, pamayanan (barangay), at
lipunan/bansa. EsP9PL-Id-2.4

I.Ayusin ang mga nagulong LETRA upang makabuo salitang hinahanap sa bawat
pangungusap.
Suhestyon: Isaayos ang mga ginulong letra ng salita upang matukoy ang
kasagutan sa bawat pangungusap.
ANBARAHKAD 1. Saan inihambing ang isang pamayanan?
RAKTUUL 2. Ano ang tawag sa mga nabuong gawi ng pamayanan?
NPIUON 3. Nasa kanilang kamay ang tungkulin na pangalagaan ang
nabubuong kasaysayan ng pamayanan.
ITALMPAIKPO 4. Paraan ng pagsasaayos ng lipunan upang masiguro na ang bawat
isa ay malayang magkaroon maayos na pamumuhay.
TBAAS 5. Tungkulin ng Pamalaan na gumawa ng mga _____ na naglalaman
sa mga pagpapahalaga at adhikain ng mga mamamayan.

Gawain 1:
Batay sa iyong naunawaan sa unang aralin, punan ang Venn Diagram ng mga
angkop na impormasyon. Sa kaliwang bahagi ng diagram, isulat ang ang naunawaan
mong konsepto ng lipunan at sa kanang bahagi naman nito ang iyong
pagkakaunawa sa salitang politika. Sa gitnang bahagi naman ay isulat ang iyong
pagkakaunawa sa salitang Lipunang Politikal.

7
Gawain 2: Photo Collage
1. Ihanda ang mga sumusunod na kagamitan
-lumang magasin -mga larawan na may sukat na 2x2
-gunting -panulat
-malinis na papel -pandisenyo (gamit ang recycled materials)
-pandikit -pangkulay
2. Gumawa ng isang photo collage na naglalaman ng profile ng samahang iyong
kinabibilangan. Pumili lamang ng isa sa mga sumusunod:
a. pamilya c. klase sa paaralan
b. barkada d. organisasyong kinaaaniban, at iba pa
3. Isulat ang kanilang mga pangalan at maaring malakip ng kanilang larawan.
4.Mahalagang maipakita sa paglalarawan kung paanong namumukod-tangi ang
bawat isa sa pangkat.
5. Tiyaking maipakikita ang pagkamalikhain sa isasagawang gawain.
6. Pagkatapos ay sagutin ang sumusunod:
a. Paano nakatutulong ang inyong pagkakapare-pareho sa pagiging isang
matatag na samahan?
b. Paano naman ninyo/mo hinaharap ang pagkakaiba-iba upang mapanatili
ang magandang samahan?

8
ANO BA ANG PAMAYANAN?
Ang pamayanan ay parang isang BARKADAHAN. Sama-sama silang
bumubuo ng mga sistema kung paano haharapin ang mga hamon sa buhay. May
mga kwento silang pinagdadaanan at nabubuo ang kanilang kultura.

ANO NAMAN ANG KULTURA?

Kultura ang tawag sa mga nabuong gawi ng pamayanan. Ito ang mga
tradisyon, nakasanayan, mga pamamaraan ng pagpapasya, at mga hangarin na
kanilang pinagbahaginan sa paglipas ng panahon. Gabay ang mga tradisyong ito sa
mga hamon sa kinabukasan.

ANO BA ANG LIPUNANG PAMPOLITIKAL?

Alamin muna natin ano ba ang ibig sabihin ng dalawang salitang iyan?
1. Lipunan – tumutukoy sa mga taong sama – samang naninirahan sa isang
organisadong komunidad na may iisang batas, tradisyon at pagpapahalaga.
2. Politikal – tawag sa paraan ng pagsasaayos ng lipunan upang masiguro na
ang bawat isa ay may kalayaan

LIPUNANG PAMPOLITIKA
Ugnayang naka-angkla sa pananagutan ng pinuno na pangalagaan ang
nabubuong kasaysayan ng pamayanan. Ginagawad sa kanilang ng pamayanan ang
buong tiwalang pamahalaan at pangunahan ang lipunan tungo sa kabutihan,
paglingap sa pangangailangan at pangangasiwa sa maayos na pagsasama – sama ng
bahagi ng lipunan. Ang pag – unlad ng lipunan ay hindi gawa ng pinuno. Gawa ito
ng pag – aambag ng talino at lakas ng pg mga kasapi sa kabuuang pagsisikap ng
lipunan.

TUNGKULIN NG PAMAHALAAN SA LIPUNAN

 Gumawa ng mga batas na naglalaman sa mga pagpapahalaga at adhikain ng
mga mamamayan.
 Magtatatag ng mga estruktura na maninigurong nakakamit ng mga tao ang
kanilang batayang pangangailangan.
 Mag-iipon, mag-iingat, at magbabahagi ng yaman sa pamamagitan ng
pagbubuwis at pagbibigay-serbisyo.
 Magpapatupad ng batas upang matiyak ang soberanya at mapanatili ang
seguridad at kapayapaan sa loob ng bansa na kailangan sa pagiging
produktibo ng lipunan.
T-I-W-A-L-A
Ang pamamahala ay usapin ng pagkakaloob ng tiwala. Nagiging pinuno ang
isang tao dahil sa tiwala ng mga nasasakupan. Ang mga pinuno ay may matatayog
na pangarap na maaaring maabot sa pakikipagtulungan sa iba. May talas sila ng
paningin upang makita ang potensiyal ng grupo o pamayanan. Mulat sila sa mga

9
katutubong yaman ng grupo at ang mga potensyal sa pag-unlad nila nang sama-
sama.

PAMAMAHALANG MAHAL ANG BAYAN “PAMAHALAAN”

Ang mga nagawa ng gobyerno ay para sa bayan at hindi para sa pansariling
kapakinabangan. Ito ay para sa kanyang mga pinamumunuan na nagmula sa buwis
ng bayan

PRINSIPYO NG PAKIKIPAGTULUNGAN (SUBSIDIARITY)

Tumutulong sa pamahalaan ang mga mamayan na magawa nila ang
makakapag paunlad sa kanila na walang makakahadlang sa kalayaan ng mga
mamayan mula sa pinuno sa pamamagitan ng pag –aambag sa estado ng kanilang
buwis, lakas

PRINSIPYO NG PAGKAKAISA (SOLIDARITY)

Tungkulin ng mga mamayan ang magtulungan at ng pamahalaan ang
magtayo ng mga estruktura upang makapagtulungan ang mga mamayan. Ang pag-
unlad ng lipunan ay hindi gawa ng pinuno. Gawa ito ng talino at lakas ng mga kasapi
sa kabuuang pagsisikap ng lipunan. Ang namumuno ay hindi espesyal na nilalang
na hiwalay sa kasaysa yan ng tao at bayan. Nangunguna lamang sila sa grupo, hindi
nasa itaas ng iba. Utang naloob nila sa taumbayan na ipinaubaya sa kanila ang
pangunguna sa bayan.

TANDAAN!!!
Ang lipunan ay hindi pinapatakbo ng iilan. Kailangan pa ring makilahok ng
taumbayan, gawin ang kayang gawin ng bawat isa, at ibahagi ang bunga ng paggawa
sa bayan.

Gawain 3:
Bumuo ng isang reyalisasyon. Gamiting gabay ang mga sumusunod na
tanong.

1. Bilang isang kabataan, ano na ang nagawa mo para sa bayan? Ilahad.

2. Ano ang mga inaasahan mo sa pamahalaan?
3. Magbigay ng mga pagkakataong kailangan magtiwala sa pamahalaan.
4. Magbigay ng mga pagkakataong kailangang bawiin ang tiwala sa pamahalaan.
Ipaliwanag kung bakit kinakailangan ang ganitong mga pagkilos sa mga nasabing
pagkakataon.

10
Gawain 4:
Ayusin ang mga salita sa loob ng panaklong upang mabuo ang diwa ng bawat
pangungusap.

A. May mga (pngaiaangnlgana) ang tao na hindi niya makakamtan bilang

(iialdndibw) na makakamit niya lamang sa (hapamlaaan) o organisadong
pangkat tulad ng mga pangangailangang (phayabangkuan), pangkultural, at
pangkapayapaan.

B. Kung umiiral ang Prinsipyo ng Subsidiarity, (nanatilimapa) ang pagkukusa,

kalayaan at (nagutpanaan) ng pamayanan o pangkat na nasa mababang
antas at maisasaalang-alang ang (adgidnid) ng bawat kasapi ng pamayanan.

C. Kailangan ang (pagibaakikih) ng bawat tao sa mga pagsisikap na mapabuti

ang uri ng (puamaymuh) sa lipunan/bansa, lalo na sa pag-angat ng
kahirapan, dahil (aknaslalaay) ang kaniyang pag-unlad sa pag-unlad ng
lipunan.

Gawain 5:

1. Gumawa ng isang poster na magpapakita ng mga hakbang upang makamit ang

kabutihang panlahat sa pamamagitan ng maliit ngunit epektibong kakayahan na
magmumula sa iyo.

2. Idikit ito sa loob ng iyong kwarto upang madaling makita at matandaan. (Hal.:
Simula ngayon, magkukusa akong gawin ang mga bagay na sa aking palagay ay higit
na makatutulong sa aking kapwa at sa lipunan.)

11
I.Isulat ang TAMA kung wasto ang ipinahahayag ng bawat pangungusap at MALI
naman kung hindi wasto.

1. Ang Lipunang Politikal o Pampolitika ay laging nauugnay sa salitang

kapangyarihan.
2. Ang layuning Pampolitika ay upang paganahin ang mga miyembro ng isang
lipunan na kolektibong makamit ang mga mahahalagang layunin ng tao na
hindi nila makamit ng paisa-isa.
3. Sa isang lipunan, maaaring sundin natin ang kahit sinong magbibigay ng
panuto, gabay o batas at opinion nang kahit sinong miyembro nito kahit na
ito ay magdudulot ng kaguluhan.
4. Ang Lipunang Pampolitika ang nangangasiwa ng ating pamayanan, materyal
na pangangailangan, katahimikan at kapayapaan.
5. Kung wala ang Lipunang Pampolitika, makakamtam pa rin ang kapayapaan
at katiwasayan ng isang lungsod.
6. Ang Lipunang Pampolitika ang nakakatulong na makamit natin ang mga
pangangailangan gaya ng edukasyon, tahimik na pamayanan at iba pang
serbisyo.
7. Madami ang HINDI nakakaintindi sa tunay na halaga ng Lipunang
Pampolitika dahil sa mga maling haka-haka ukol sa mga kontibusyon nito sa
pamayanan.
8. Ang pag-unlad ng isang lipunan ay gawa lamang pinuno at kanilang sariling
kakayahan.
9. Ang ating mga pinuno ang taga-gawa ng mga hakbang at plano ukol sa mga
programang makakatulong sa mga mamamayan na magkaroon ng matiwasay
na pamumuhay.
10. Ang Lipunang Pampolitika ang tagapangasiwa sa mga mamamayan upang
magkaroon nang maayos na kabuhayan.

Bumuo ng isang pagsusuri sa mga nakatalang programa ng pamahalaan.

Ilahad sa iyong pagsusuri kung umiiral dito ang Prinsipyo ng Solidatity (Pagkakaisa)
at Prinsipyo ng Subsidiarity.
1. Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps)
2. Social Amelioration Program (SAP)
3. Bayanihan Act

12
 Aralin
Lipunang Pang-Ekonomiya
3 Ikalimang Linggo – Ikaanim na Linggo

Sadyang magkakaiba ang mga tao. May mga magagaling sa Math. May
mahuhusay sa pagguhit. May masinop sa gamit. May marunong sa pera. May
magaganda at makisig ang katawan kahit na hindi nag-eehersiyo. Mayroon din
namang tabain at kailangang mag-ingat sa pagkain. Dahil sa pagkakaiba-ibang ito,
hindi maiiwasan ang paghahambing sa isa’t isa. Nagkakaroon ng inggitan.
Nagkakaroon din naman ng pakiramdam ng pagiging mas angat. Natural ang
ganitong mga pakiramdam. Subalit bago lumalim ang pakiramdam at tumungo sa
sama ng loob, marahil magandang balikan ang karanasan at tingnang mabuti kung
nagkulang ba ang pagmamahal sa ating magulang o sadyang naghahangad lang
tayo nang higit pa. Ang karanasan sa pag-ibig ng magulang ay isang ekonomiya na
hindi malayo sa ekonomiya ng lipunan.

Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
Ikalimang Linggo
3.1 Nakikilala ang mga katangian ng mabuting ekonomiya. (EsP9PL-Ie-3.1)
3.2 Nakapagsusuri ng maidudulot ng magandang ekonomiya. (EsP9PL-Ie-3.2)
Ikaanim na Linggo
3.3 Napapatunayan na (EsP9PL-If-3.3):
a. Ang mabuting ekonomiya ay iyong napauunlad ang lahat – walang taong
sobrang mayaman at maraming mahirap.
b. Ang ekonomiya ay hindi para lamang sa sariling pag-unlad kundi sa pag-
unlad ng lahat.
3.4 Nakatataya ng lipunang ekonomiya sa isang barangay/pamayanan, at
lipunan/bansa gamit ang dokumentaryo o photo/video journal (hal. YouScoop).
(EsP9PL-If-3.4)

Panuto: Basahin at unawain ang mga pangungusap sa bawat bilang. Piliin ang letra
ng pinakaangkop na sagot at isulat sa patlang.

1. Ang paniniwala na “ang tao ay pantay-pantay” ay nakaugat sa katotohanan

na_____.
a. lahat ay may kani-kanyang angking kaalaman
b. lahat ay dapat mayroong pag-aari

13
c. lahat ay iisa ang mithiin
d. likha ang lahat ng Diyos

2. Ano ang kahulugan ng prinsipyo ng proportio ayon kay Sto. Tomas de

Aquino?
a. Pantay na pagkakaloob ng yaman sa lahat ng tao.
b. Angkop na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan ng tao.
c. Angkop na pagkakaloob ng yaman ayon sa pangangailangan ng tao.
d. Pantay na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan at pangangailangan
ng tao.

3. Sa ating lipunan, alin sa sumusunod ang patunay na naitatali na ng tao

ang kanyang sarili sa bagay?
a. Mas nararapat lamang na makatanggap ang isang tao ng tulong mula
pamahalaan, kahit na kaya naman niya itong bilhin o kaya ay hindi naman
kaliangan, dahil karapatan niya ito bilang mamamayang nagbabayad ng
buwis.
b. Hindi mabitawan ni Sheila ang kanyang lumang mga damit upang ibigay
sa kamag-anak dahil mayroon itong sentimental value sa kanya.
c. Inuubos ni Jerome ang kaniyang pera sa pagbili ng mamahaling relo na sa
ibang bansa lamang mahahanap. Ayon sa kaniya, sa ganitong paraan niya
nakukuha ang labis na kasiyahan.
d. Lahat ng nabanggit.

4. Ang sumusunod ay naglalarawan sa lipunang pang-ekonomiya liban sa

a. Maihahalintulad sa pamamahala ng budget sa isang bahay.
b. Pagkilos para sa pantay na pagbabahagi ng yaman ng bayan.
c. Pangangasiwa ng yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito sa mga
pangangailangan ng tao.
d. Pagkilos upang masiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa
pamamagitan ng pangangasiwa ng yaman ng bayan.

5. Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba ng pantay sa patas?

a. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa kanyang
pangangailangan.
b. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa kanyang
kakayahan.
c. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, patas ay ang paggalang sa kanilang mga Karapatan.
d. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagtiyak na natutugunan ng pamahalaan ang lahat ng
pangangailangan ng mga tao.

14
Gawain: 1

Punan ng mga salita ang talahanayan batay sa natutunan mo sa ikalawang

aralin at mag-ugnay ng mga salita batay sa nalalaman mo sa bagong aralin.

Lipunang Politikal Lipunang Pang-Ekonomiya

Batay sa mga salitang iyong naisulat, ano ang mabubuo mong kahulugan o
paglalarawan sa dalawang uri ng lipunan?

Sa iyong palagay, alin sa dalawang uri ng lipunan ang iyong napapansin na

umiiral sa lipunang ating ginagalawan?

Gawain 2
Magsagawa ng survey sa isang kamag-anak na kasama mo sa inyong
tahanan. Tanungin siya ng mga sumusunod:
a. Magkano ang kaniyang allowance o sahod sa loob ng isang araw?
b. Saan niya inilalaan ang allowance o sahod na ito?
c. Sapat ba o hindi ang kaniyang natatanggap na allowance o sahod?
Ipaliwanag
d. Kung hindi sapat ang natatanggap na allowance o sahod, paano niya
sinosolusyonan ang kakulangang ito?
e. Ano ang mga naidudulot ng kakulangan na ito?

Sa kabuuan ng survey, paano mo itong maihahalintulad sa pamamahala ng

pamahalaan sa kaban ng yaman ng ating bayan? Ipaliwanag.

15
 Pantay – pantay ang lahat dahil likha tayo ng
Diyos. May mga nagsasabi naming hindi pantay –
pantay dahil may mga mayayaman at mga
mahihirap
Max Scheler “Bahagi ng pagiging tao ng tao ang
pagkakaroon ng magkakaibanglakas at kahinaan”.
Nasa hulma ng ating katawan ang kakayahan nating
maging isang sino. Dahil na rin hindi
pagkakapantay – pantay na ito, kailangan sikapin
ang pagkapantay – pantay sa pamamagitan ng
pagbabahagi ng yaman ng bayan

PRINSIPYO NG PROPORTIO
 Sto. Tomas De Aquino “Ang angkop na pagkakaloob na naaayon sa
pangangailangan ng tao.”
 Hindi man pantay – pantay ang mga tao, may angkop para sa kanila,
kailangang maging patas ayon sa kakayahan, ayon sa
pangangailangan.

LIPUNAN
-Tumutukoy sa mga taong sama – samang naninirahan sa isang organisadong
komunidad na may iisang batas, tradisyon at pagpapahalaga.

EKONOMIYA
- EKONOMIYA hango sa salitang griyego na Oikos (bahay) at Nomos
(Pamamahala)
- Ito ay tulad lamang din ng pamamahala sa bahay. May sapat na budget
ang namamahay. Kailangan pagkasyahin sa lahat ng gastusin upang
makapamuhay nang mahusay ang mga tao sa bahay, maging buhay-tao
(humane) ang kanilang buhay sa bahay at upang maging tahanan ang
bahay.

LIPUNANG PANG – EKONOMIYA

Pinagsisikapan na pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa pangangailangan ng tao. Pagkakaroon ng PATAS na
pamamahagi ng kaban ng bayan.

16
Gawain 3

Batay sa mga bagong kaalaman na natutunan mo, ano ang pagkakaiba ng

pantay sa patas? Anong konsepto ang maaari mong mabuo gamit ang larawan sa
ibaba?

Gawain 4
Anong mahalagang konsepto ang nahinuha mo mula sa mga gawain at aralin
na binasa? Gamit ang graphic organizer, ibahagi ang naunawaan mong konsepto ng
Lipunang Politikal na may layuning maabot ang kabutihang panlahat.

Gawain 5:

17
 Bumuo ng isang maikling dokumentaryo na magtataya ng lipunang
ekonomiya sa iyong barangay na kinabibilangan. Marapat na mailagay sa
dokumentaryo ang mga sumusunod na konsepto:
1. Proyekto ng barangay na nailunsad.
2. Layunin ng proyektong ito.
3. Naging bunga ng pagsasagawa ng proyektong ito

Panuto: Basahin at unawain ang mga pangungusap sa bawat bilang. Piliin ang letra
ng pinakaangkop na sagot at isulat sa patlang.

1. Sa ating lipunan, alin sa sumusunod ang patunay na naitatali na ng tao

ang kanyang sarili sa bagay?
a. Mas nararapat lamang na makatanggap ang isang tao ng tulong mula
pamahalaan, kahit na kaya naman niya itong bilhin o kaya ay hindi naman
kaliangan, dahil karapatan niya ito bilang mamamayang nagbabayad ng
buwis.
b. Hindi mabitawan ni Sheila ang kanyang lumang mga damit upang ibigay
sa kamag-anak dahil mayroon itong sentimental value sa kanya.
c. Inuubos ni Jerome ang kaniyang pera sa pagbili ng mamahaling relo na sa
ibang bansa lamang mahahanap. Ayon sa kaniya, sa ganitong paraan niya
nakukuha ang labis na kasiyahan.
d. Lahat ng nabanggit.

2. Ang paniniwala na “ang tao ay pantay-pantay” ay nakaugat sa katotohanan

na_____.
a. lahat ay may kani-kanyang angking kaalaman
b. lahat ay dapat mayroong pag-aari
c. lahat ay iisa ang mithiin
d. likha ang lahat ng Diyos

3. Ano ang kahulugan ng prinsipyo ng proportio ayon kay Sto. Tomas de

Aquino?
a. Pantay na pagkakaloob ng yaman sa lahat ng tao.
b. Angkop na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan ng tao.
c. Angkop na pagkakaloob ng yaman ayon sa pangangailangan ng tao.
d. Pantay na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan at pangangailangan
ng tao.

4. Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba ng pantay sa patas?

a. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa kanyang
pangangailangan.

18
 b. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa kanyang
kakayahan.
c. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, patas ay ang paggalang sa kanilang mga Karapatan.
d. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagtiyak na natutugunan ng pamahalaan ang lahat ng
pangangailangan ng mga tao.

5. Ang sumusunod ay naglalarawan sa lipunang pang-ekonomiya liban sa

a. Maihahalintulad sa pamamahala ng budget sa isang bahay.
b. Pagkilos para sa pantay na pagbabahagi ng yaman ng bayan.
c. Pangangasiwa ng yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito sa mga
pangangailangan ng tao.
d. Pagkilos upang masiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa
pamamagitan ng pangangasiwa ng yaman ng bayan.

Mas magiging maayos ba at patas kung ang taong – bayan ang

magsasaayos at magpapamahagi ng yaman ng bayan? Bakit hindi na lang ito ibigay
sa lahat, at bahala na silang magpamahagi sa mga mas nangangailangan.
Pangatwiranan ang kasagutan.

19
 Aralin
Lipunang Sibil, Media at Simbahan
4 Ikapitong Linggo – Ikawalong Linggo

Sa nakaraang modyul ay nakilala mo ang mga palatandaan ng hindi malusog

na ekonomiya. Isang malinaw na palatandaan halimbawa, ang pangangailangan
mong gumastos nang gumastos sa cellphone load habang lumolobo nang lumolobo
ang sobrang puhunan ng telecommunications companies. Marami pang anyo ng
hindi patas na pagtatamasa ng mga bunga ng ekonomiya. At sa wari ba ay pikit-
mata mong tinatanggap na lamang ang mga ito. Nabuo na sa isip mong ganyan
talaga ang buhay. Ngunit sa paglalakbay mo sa modyul na ito, malalaman mong
maraming nag-iisip na hindi kailangang maging ganyan na lamang ang buhay. Ang
pagsalungat nila sa kalakaran na sa una’y walang pumapansin, ay unti-unting
nakakuha ng mga kakampi, hanggang sa dakong huli ay nagbunga ng pagbabago
sa kalakaran ng lipunan.

Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
Ikapitong Linggo
4.1 Natutukoy ang mga halimbawa ng lipunang sibil at ang kani-kaniyang papel na
ginagampanan upang makamit ang kabutihang panlahat. (EsP9PL-Ig-4.1)
4.2 Nasusuri ang mga adhikaing nagbubunsod sa mga lipunang sibil upang kumilos
tungo sa kabutihang panlahat. (EsP9PL-Ig-4.2)
Ikawalong Linggo
4.3 Nahihinuha na (EsP9PL-Ih-4.3):
a. Ang layunin ng Lipunang Sibil, ang likas-kayang pag-unlad, ay isang ulirang
lipunan na pinagkakaisa ang mga panlipunang pagpapahalaga tulad ng
katarungang panlipunan, pang-ekonomiyang pag-unlad (economic viability),
pakikilahok ng mamamayan, pangangalaga ng kapaligiran, kapayapaan,
pagkakapantay ng kababaihan at kalalakihan (gender equality) at ispiritwalidad.
b. Ang layunin ng media ay ang pagpapalutang ng katotohanang kailangan ng mga
mamamayan sa pagpapasya.
c. Sa tulong ng simbahan, nabibigyan ng mas mataas na antas ng katuturan ang
mga materyal na pangangailangan na tinatamasa natin sa tulong ng estado at
sariling pagkukusa.
4.4 Natataya ang (EsP9PL-Ih-4.4):
a. adbokasiya ng iba’t ibang lipunang sibil batay sa kontribusyon ng mga ito sa
katarungang panlipunan, pang-ekonomiyang pag-unlad (economic viability),
pakikilahok ng mamamayan, pangangalaga ng kapaligiran, kapayapaan,
pagkakapantay ng kababaihan at kalalakihan (gender equality) at ispiritwalidad
(mga pagpapahalagang kailangan sa isang lipunang sustainable)
b. Nakapagsasagawa ng mga pananaliksik sa pamayanan upang matukoy kung may
lipunang sibil na kumikilos dito, matukoy ang adbokasiya ng lipunang sibil sa
pamayanan, at matasa ang antas ng pagganap nito sa pamayanan.

20
Panuto: Basahin at unawain ang mga pangungusap sa bawat bilang. Piliin ang letra
ng pinakaangkop na sagot at isulat sa patlang.
1. Ito ang pinakamabigat na dahilan kung bakit kailangan nating
magpatulong sa iba.
a. Iba’t iba tayo ng mga kakayahan.
b. Nais nating magkaroon ng saysay ang kakayahan ng iba.
c. Magkakaroon tayo ng panahon para sa iba pa nating nais gawin.
d. Hindi lahat ng pangangailangan natin ay matatamo nating mag-isa.

2. Ang pamahalaan ay gumagawa at nagpapatupad ng batas upang matiyak na

a. ang lahat ay magiging masunurin.
b. walang magmamalabis sa lipunan.
c. matutugunan ang mga pangangailangan ng lahat.
d. bawat mamamayan ay may tungkling dapat gampanan.

3. Bakit nagkukusa tayong mag-organisa at tugunan ang pangangailangan ng

nakararami?
a. Walang ibang maaaring gumawa nito para sa atin.
b. Sa ganito natin maipapakita ang ating pagkakaisa.
c. Ang sama-samang pagkilos ay nagpapagaan sa gawain.
d. Hindi sapat ang kakayahan ng pamahalaan upang tumugon.

4. Pangunahing layunin ng lipunang sibil ang:

a. pagtalakay ng mga suliraning panlipunan.
b. pagbibigay-lunas sa suliranin ng karamihan.
c. pagpaparating ng mga karaingan sa pamahalaan.
d. pagbibigay-pansin sa pagkukulang ng pamahalaan.

5. Ang kahulugan ng “mass media” ay:

a. impormasyong hawak ng marami.
b. paghahatid ng maraming impormasyon.
c. impormasyong nagpapasalin-salin sa marami.
d. isahan ngunit maramihang paghahatid ng impormasyon.

6. Tungkulin ng mass media ang pagsasaad ng katotohanan dahil

a. ang mass media ay pinaglalagakan lamang ng impormasyon.
b. maaari nating salungatin ang isinasaad nitong impormasyon.
c. nagpapasya tayo ayon sa hawak nating impormasyon.
d. wala tayong ibang mapagkukunan ng impormasyon.

7. May kasinungalingan sa mass media kung mayroong ______.

a. paglalahad ng mga impormasyong hindi pakikinabangan.
b. paglalahad ng isang panig ng usapin.

21
 c. pagpapahayag ng sariling kuro-kuro.
d. pagbanggit ng maliliit na detalye.

8. Ang pananatili nating kaanib ng isang institusyong panrelihiyon ay bunga ng

a. pagkakatantong hindi tayo nag-iisa sa paghahanap ng katuturan ng
buhay.
b. kawalan ng saysay ng buhay sa gitna ng mga tinatamasa.
c. kalakarang kinamulatan natin sa ating mga magulang.
d. kapangyarihang hawak ng mga lider ng relihiyon.

9. Ang mga sumusunod ay mga katangian ng lipunang sibil, liban sa

a. pagsasalungatan ng iba’t ibang paninindigan.
b. kawalan ng kuwalipikasyon ng mga kaanib.
c. kawalan ng pangmatagalang liderato.
d. panghihimasok ng estado.

10. Ang samahang nagsasagawa ng __________ ay maituturing na isang

lipunang sibil.
a. pagsisid sa mga bahura (coral reefs)
b. pagmamasid sa mga ibon
c. pagtatanim ng mga puno
d. malayuang pagbibisikleta

Gawain 1
Ano ang iyong kaisipan o opinyon patungkol sa paggamit ng media sa
kasalukuyan?

Gawain 2

Panoorin ang dokumentaryong Like You, We Have Rights, Too mula sa

https://www.youtube.com/watch?v=D3zbaL0_L9Y.

1. Italâ sa kuwaderno ang mga usapíng pinalutang ng mga kinapanayam.

2. Pag-isahin sa kuwaderno ang mga naitala mo.
3. Gumawa ng concept map ng mga usapíng ito.
4. Tukuyin kung alin ang pangunahing usapín.
5. Bumalangkas ng mga pagkilos na maaaring isakatuparan ng isang lipunang
sibil upang matugunan ang pangunahing usapín.

22
 Para sa walang internet. Manood ng mga napapanahong balita at tukuyin ang
sanhi at bunga ng mga balitang ito. HALIMBAWA: USAPIN TUNGKOL SA PATULOY
NA PAGDAMI NG KASO NG COVID–19
1. Italâ sa kuwaderno ang mga usapíng pinalutang ng mga kinapanayam.
2. Pag-isahin sa kuwaderno ang mga naitala mo.
3. Gumawa ng concept map ng mga usapíng ito.
4. Tukuyin kung alin ang pangunahing usapín.
5. Bumalangkas ng mga pagkilos na maaaring isakatuparan ng isang lipunang
sibil upang matugunan ang pangunahing usapín.

ANG MEDIA AT SIMBAHAN

MEDIA
- Anumang bagay na “nasa pagitan” o namamagitan sa nagpapadala at
tumatanggap ay tinatawag na medium (media kung marami)

Pangunahing Layunin ng Media

 Magsulong ng iakabubuti ng bawat kasapi ng lipunan
 Ito ang dahilan kung bakit tungkulin ng media ang
pagsasabi ng katotohan

SIMBAHAN
- Gaano man karami ang iyong matamo para sa sarili, makadarama tayo
ng kakulangan kung wala tayong pananampalataya at ang simbahan ang
nagsisilbing daan tungo sa ating kapunan ng ating pananampalataya
o Papa Juan Pablo II – “Ang kapangyarihan ng Media ay hindi isang
lakas na nanalasa kundi isang pag – ibig na lumilikha”
o San Ignacio – “Kapag naglihim tayo doon magtatrabaho ang
demonyo”
o Malala Yousafzai – walong taong gulang nang magsimulang
sumulat ng blog na naglalarawan kung gaano kadelikado ang mag
– aral sa gitna ng panggigipit ng mga Taliban sa kanilang bayan,
hinaharap ito ng mga kabataang babae at buong tapang nilang
idineklarang “Ako si Malala”

LIPUNANG SIBIL
- Ang kusang pag – oorganisa ng ating mga sarili tungo sa sama – samang
pagtuwang sa isa’t isa
- Hindi nito isinusulong ng mga poltiko o ng mga negosyante na may
pansariling interes

23
 - Ito ay ibinubunsod ng pagnanais ng mga mamamayan na matugunan
ang kanilang mga pangangailangan na bigong tugunan ng pamahalaan
at kalakalan (trade and businesses)

Katangian ng iba’t ibang anyo ng Lipunang Sibil

1. Pagkukusang loob – walang pamimilit, pananakot, o panggigipit samga
kasapi nito
2. Bukas na pagtatalastasan – walang pinipigilan o dinidiktahan sa
pagpapahayag ng saloobin.
3. Walang pag – uuri – hindi isinasaalang – alang ang kalagayang
panlipunan ng mga kasapi
4. Pagiging organisado – sapagkat nagbabago ang kalagayan ayon sa mga
natutugunang pangangailangan, nababago rin ang kaayusan ng
organisasyon upang tumugma sa kasalukuyang kalagayan
5. May isinusulong na pagpapahalaga – ang isinusulong nito ay hindi
pansariling interes kundi kabutihang panlahat – katotohanan at
espiritwalidad

Gawain 3
Naunawaan mo ba ang mga konsepto ng aralin? Upang higit na masubok ang
lawak ng iyong kaaalaman at kakayahan, lumikha ng isang awit o rap na
naghihikayat sa iyong kapwa mag-aaral na gumawa o kumilos tungo sa kabutihang
panlahat.

Gawain 4
Punan ng angkop na konsepto ang Grahic Organizer sa ibaba.

Ang lipunang
Sa tulong ng Sa tulong ng
ekonomiya ay KABUTIHANG
media, simbahan,
may layuning PANLAHAT
_______________ ______________
__________

24
Gawain 5
Gumawa ng isang pagsasaliksik sa mga halimbawa ng lipunang sibil iyong
napapanood sa television, napapakinggan sa radyo o maging nababasa sa dyaryo at
anumang social media platform. Itala ang mga mahalagang datos, gamitin gabay ang
mga pamantayan sa ibaba.
a. Pangalan ng Lipunang Sibil (halimbawa: Green Peace)
b. Adbokasiya at kanilang layunin
c. Sariling pagtataya sa antas ng lipunang sibil na ito sa lipunan, mga naitulong
o nagawa at ang tagumpay ng kanilang adbokasiya

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1.Anong pagpapahalaga ang maaaring magbunsod sa iyo upang makisangkot sa
isang lipunang sibil?
2.Ano ang pinakalayunin mo sa pakikisangkot na ito?
3.Bilang isang kabataan, paano mo maipapakita ang watong paggamit ng media?

25
Sanggunian

Ang mga araling ito ay hinango sa batayang modyul ng mga mag-aaral

sa ESP9 at nagkaroon ng modipikasyon para higit na ikauunawa ng mag-aaral.

Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao Ika-Siyam na Baitang

Modyul para sa Mag-aaral, 1st ed. Pasig City: FEP Printing Corporation, 2015.

"Max Scheler - Google Search." Google. Accessed July 31, 2021.

https://www.google.com/search?gs_ssp=eJzj4tTP1TcwTi6qMjRg9OLOTaxQKE7OS
M1JLQIAVxcHlA&q=max+scheler&oq=max+shel&aqs=chrome.1.69i57j46i10j0i10l2.
2898j0j9&client=ms-android-vivo&sourceid=chrome-mobile&ie=UTF-8.

"Google Image Result for Https://blogs.tip.duke.edu/teachersworkshop/wp-

content/uploads/sites/39/2019/07/The4thBox_branded-705x1024.jpg. July 31,
2021. https://images.app.goo.gl/F4Rm2AXBpATv2F5NA.

Alterglobalization. "-Like You, We Have Rights, Too-... - Indigenous Children´s

Voices." YouTube. Last modified August 17, 2011.
https://www.youtube.com/watch?v=D3zbaL0_L9Y.

26