Chương 5: Hệ thống điều chế

CHÖÔNG 5: HỆ THỐNG ÑIEÀU CHEÁ

1. MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN

a. Sô ñoà cuûa moät heä thoáng thoâng tin
Moãi heä thoáng thoâng tin coù nhieäm vuï truyeàn tin töùc töø ñaøi phaùt ñeán nôi nhaän tin, noù coù sô
ñoà khoái toång quaùt nhö treân hình 5.1.

Tín hieäu Maùy phaùt Tín hieäu bò

Tin töùc - Ñieàu cheá
ñieän ñieàu cheá
ban ñaàu Bieán ñoåi - Khueách ñaïi Keânh
Nguoàn tin † †
Tin töùc - Tín hieäu -Anten phaùt truyeàn

Tín hieäu
Maùy phaùt ñieän taàn
thaáp Tin töùc
Tín hieäu - Ñieàu cheá Bieán ñoåi Nhaän
† - Khueách ñaïi † †
ñieàu cheá Tin töùc - Tín hieäu tin
-Anten phaùt

Hình 5.1: Sô ñoà heä thoáng thoâng tin

Ñieàu cheá tín hieäu ñöôïc duøng chuû yeáu ñeå:
-Dòch chuyeån phoå cuûa tín hieäu thoâng tin veà mieàn taàn soá cao, toái öu cho quaù trình böùc xaï
tín hieäu vaøo khoâng gian döôùi daïng soùng ñieän töø.
-Ñaûm baûo vieäc phaân chia keânh truyeàn thoâng tin cho nhieàu tín hieäu khaùc nhau vaø söû
duïng höõu hieäu keânh truyeàn.
-Taêng cöôøng khaû naêng choáng nhieãu cho heä thoáng thoâng tin baèng caùch löïa choïn caùc
phöông phaùp ñieàu cheá khaùc nhau.

b. Phaân loaïi ñieàu cheá

Ta coù hai heä thoáng ñieàu cheá laø: Ñieàu cheá lieân tuïc vaø ñieàu cheá xung.

www.hcmute.edu.vn 1
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Caùc heä thoáng ñieàu cheá

Lieân tuïc Xung

Bieân ñoä Lieân tuïc Töông töï Soá

AM SSB-SC SSB VSB PM FM PAM PDM PPM PCM Delta

Hình 5.2: Phaân loaïi caùc heä thoáng ñieàu cheá

 Ñieàu cheá tín hieäu lieân tuïc:
 Ñieàu cheá bieân ñoä:
- AM ( Amplitude Modulation )
- AM-SC ( Amplitude Modulation with Suppressed Carries ) : ñieàu bieân hai daûi
beân trieät soùng mang.
- SSB ( Single Sideband ) Ñieàu bieân moät daûi beân.
- SSB-SC ( Single Sideband with Suppressed Carries ) : Ñieàu bieân hai daûi beân
trieät soùng mang.
- VSB (Vestigial Sideband AM ) : Ñieàu bieân trieät moät phaàn daûi beân
 Ñieàu cheá goùc:
 Ñieàu cheá xung:
- Ñieàu taàn ( FM )
- Ñieàu pha ( PM )
 Ñieàu cheá tín hieäu soá:
- Ñieàu cheá xung theo bieân ñoä ( PAM – Pulse Amplitude Modulation )
- Ñieàu cheá xung theo beà roäng ( PDM – Pulse Duration Modulation )
- Ñieàu cheá xung theo vò trí ( PPM – Pulse Position Modulation )
c. Tính chaát cuûa tín hieäu ñöôïc ñieàu cheá:
Cho tín hieäu ñieàu cheá:

s(t )  Re g (t )e j0t  (5.1)
Bieán ñoåi Fourier cuûa s(t ) laø:
 
S (t )   s(t )e
 j 0 t
 
dt   Re g (t )e j0 t e j0 t dt (5.2)
 

1 1 * 
  2 g (t )e
j 0 t
S (t )   g (t )e j0 t e j0 t dt

2 

www.hcmute.edu.vn 2
 Chương 5: Hệ thống điều chế

1
 G ( f  f c )  G ( f  f c ) (5.3)
2
Haøm töï töông quan cuûa tín hieäu ñöôïc ñieàu cheá:
  
Rs ( )  s(t )s(t   )  Re g (t )e j0t Re g (t   )e j0 (t  )  (5.4)
Khai trieån (5.4) ta nhaän ñöôïc:
1

Rs ( )  Re Rg ( )e j0 t
2
 (5.5)

2. CAÙC HEÄ THOÁNG ÑIEÀU CHEÁ LIEÂN TUÏC

2.1. Soùng mang ñieàu hoøa
Caùc heä thoáng ñieàu cheá lieân tuïc coù soùng mang laø caùc dao ñoäng sin cao taàn coù daïng:
y(t )  Y cos(t   ) (5.6)
Trong ñoù Y laø bieân ñoä,  laø taàn soá goùc vaø  laø goùc pha ñaàu. Caùc thoâng soá ñaëc tröng
cho soùng mang laø bieân ñoä, taàn soá vaø goùc pha  (t)  t   . Tín hieäu ñieàu cheá laø soùng
mang coù thoâng soá bò thay ñoåi ñöôïc vieát döôùi daïng toång quaùt laø:
y(t )  Y (t ) cos (t ) (5.7)
Trong ñoù Y (t ) laø bieân ñoä töùc thôøi hay ñöôøng bao, coøn  (t ) laø goùc pha töùc thôøi, hay goùc
cuûa tín hieäu ñieàu cheá.
Beân caïnh caùc thoâng soá neâu treân, coøn coù theå ñöa theâm khaùi nieäm veà taàn soá töùc thôøi cuûa
tín hieäu ñieàu cheá nhö sau:
d (t )
(t )  (5.8)
dt
1 d (t )
Vaø f (t )  (5.9)
2 dt
Quan heä giöõa pha töùc thôøi vaø taàn soá töùc thôøi ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
 (t )   (t )dt (5.10)

 (t )  2  f (t )dt (5.11)
Caùc khaùi nieäm vaø bieân ñoä töùc thôøi, taàn soá töùc thôøi cuûa tín hieäu ñieàu cheá ñöôïc minh hoïa
treân hình 5.3

Hình 5.3: Bieåu dieãn vectô toång quaùt cuûa tín hieäu ñieàu cheá.
Tín hieäu tin töùc chæ laøm thay ñoåi moät trong caùc thoâng soá cuûa soùng mang. Neáu bieân ñoä
thay ñoåi, coøn goùc pha  (t ) khoâng ñoåi, ta seõ coù tín hieäu ñieàu cheá bieân ñoä ( ñieàu bieân ):
y(t )  Y (t ) cos(t   ) (5.12)

www.hcmute.edu.vn 3
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Coøn neáu  (t ) thay ñoåi theo x(t ) , coøn Y giöõ nguyeân, ta seõ coù tín hieäu ñieàu cheá goùc:
y(t )  Y cos (t ) (5.13)

2.2. Ñieàu cheá bieân ñoä

2.2.1. Heä thoáng AM – SC
Ñeå phaân tích tín hieäu AM – SC ta seõ duøng moâ hình tín hieäu xaùc ñònh cho tín hieäu tin töùc
vaø soùng mang. Trong heä AM – SC, bieân ñoä töùc thôøi cuûa tín hieäu ñieàu cheá tæ leä vôùi tín
hieäu x(t ) . Ñeå tieän lôïi cho vieäc phaân tích, ta chaáp nhaän:
Y (t )  x(t ) (5.14)
Vaø  0
Tín hieäu AM – SC coù daïng:
y AM  SC (t )  x(t ) cos t (5.15)
Giaû thieát tín hieäu x(t ) coù maät ñoä phoå coâng suaát  x ( ) nhö treân hình (5.4b). Haõy xaùc
ñònh maät ñoä phoå coâng suaát  y ( ) cuûa tín hieäu ñieàu cheá AM – SC. Phoå cuûa tín hieäu AM
– SC cuõng laø phoå Fourier giôùi haïn, ñöôïc ñònh nghóa theo (2.161). Ñeå tìm phoå cuûa
y AM  SC (t ) , ta haõy xeùt noù trong moät khoaûng thôøi gian höõu haïn T, töùc laø:
yT (t )  xT (t ) cos t (5.16)
t
Trong ñoù xT (t )  x(t )   . Tín hieäu xT (t ) laø tín hieäu coù naêng löôïng höõu haïn, neân coù
T 
phoå Fourier laø X T ( ) , vaø yT (t ) cuõng laø tín hieäu naêng löôïng vaø phoå cuûa noù laø YT ( ) .
AÙp duïng ñònh lí ñieàu cheá (2.96) ta coù:

yT (t )  1 X T (  )  X T (  ) (5.17)

2
Maät ñoä phoå naêng löôïng cuûa yT (t ) :
1
T ( )  X T (  )  X T (  ) (5.18)
2

4
Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu theo (2.161) seõ laø:
1
 y ( )  lim X T (  )  X T (  ) 
2

4 T 
1
 lim X T (  )  X T (  ) X T* (  )  X T* (  )
4 T 
1

 lim X T (  )  X T (  )  X T (  ) X T* (  )  X T (  ) X T* (  )
4 T 
2 2

(5.19)
Giaû thieát raèng   max (ñieàu ñoù luoân thoûa maõn trong thöïc teá), bôûi vì taàn soá soùng
mang raát lôùn hôn taàn soá cuûa tín hieäu x(t ) . Do ñoù caùc phoå X T (  ) vaø X T (  )
khoâng xuaát hieän beân nhau treân thang taàn soá neân tích cuûa chuùng trong (5.19) seõ bò maát
ñi, ta ñöôïc:

www.hcmute.edu.vn 4
 Chương 5: Hệ thống điều chế

1 X (  ) X (  ) 
2 2

 y ( )   lim T  lim T 
4 T  T T  T 
1
Bieát raèng:  T ( )  lim X T ( )
2

T  T

Neân:  y ( ) 
1
 x (  )   x (  ) (5.20)
4
Töø treân hình veõ coù theå tính ñöôïc coâng suaát trung bình cuûa tín hieäu AM – SC:
1
Py  Px (5.21)
2

 x ( )
0

†
x(t )
†

t †
a) † b)  max
 min
min
max
† 

y AM  SC (t )  x ( )
†

1
0
4
t 
c) † d) †
0
  min
  min
  max

  max
   max
   min
   max
   min


 y ( )

Hình 5.4: a) Tín hieäu x(t ) ; b) Phoå cuûa x(t ) ;

c) Tín hieäu AM – SC; d) Maät ñoä phoå AM – SC

Bieán ñoåi Khueách ñaïi Khueách ñaïi

Nguoàn tin töùc † tin töùc - † † coâng suaát
tín hieäu
tín hieäu
†

Maïng ñieàu cheá

†

Maùy phaùt Khueách ñaïi

†
soùng mang soùng mang

Hình 5.5: Sô ñoà khoái maùy tín hieäu AM – SC

Ñieàu cheá AM – SC coù nhöôïc ñieåm laø vieäc giaûi ñieàu cheá tín hieäu AM – SC. Vieäc giaûi
ñieàu cheá ñöôïc thöïc hieän ôû phía thu tin hieäu tín töùc. Ñeå giaûi ñieàu cheá tín hieäu AM – SC,
ngöôøi ta ñem nhaân noù vôùi soùng mang ñöôïc taïo ra ôû phía thu, do ñoù noù ñöôïc goïi laø taùch
soùng ñoàng boä. Quaù trình giaûi ñieàu cheá ñöôïc moâ taû bôûi bieåu thöùc:
1 1
yg (t )  y AM  SC (t ) cos t  x(t ) cos 2 t  x(t )  x(t ) cos 2t (5.22)
2 2

www.hcmute.edu.vn 5
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Tín hieäu (5.22) laø tín hieäu coâng suaát, ñeå tìm maät ñoä phoå cuûa noù caàn phaûi tieán haønh nhö
ñoái vôùi tín hieäu AM – SC. Cuï theå laø:
t 1 t 1 t
yg (t )    x(t )    x(t ) cos 2t   (5.23)
T  2 T  2 T 
Tín hieäu (5.23) laø tín hieäu naêng löôïng, phoå Fourier cuûa noù baèng:
  t  1
 yg (t )  T   2 X T ( )  4 X T (  2)  X T (  2)
1
(5.24)
  
Maät ñoä phoå naêng löôïng töông öùng vôùi phoå (5.24) seõ laø:
2

Tg ( )  X T ( )  X T (  2)  X T (  2)

1 1
2 4
Thöïc hieän moät vaøi bieán ñoåi caàn thieát, vaø vôùi giaû thieát   max , ta coù:
1 1 1 1 2
 yg ( )  lim X T ( )  X T (  2)  X T (  2)  
2 2

T  
T 4 16 16 

  x ( )   x (  2)   x (  2)
1 1
(5.25)
4 16
1
0  yg ( )
†

1 1
0 4 0
16 16

†
max
min

2  min
2  min
 2  min

 min

2  max
2
 2  min

2  max
 max
 2  max
2
 2  max

Hình 5.6: Maät ñoä phoå cuûa tín hieäu AM – SC giaûi ñieàu cheá.

2.2.2. Heä thoáng AM

Tín hieäu AM coù daïng:
y AM (t )  x(t ) cos t  A cos t  A  x(t )cos t (5.26)
Ñöôøng bao bieân ñoä cuûa tín hieäu AM laø:
Y (t )  A  x(t ) (5.27)
Ñoà thò cuûa tín hieäu AM ñöôïc veõ treân hình 5.7b.

www.hcmute.edu.vn 6
 Chương 5: Hệ thống điều chế

y AM (t )

†
x(t ) A  x(t )

†
t A t
a) † b) †
A

 y ( )

†
A2

†


†
2

c) 
†
0

  min
  min
  max

  max
  min

  min
  max

  max



Hình 5.7: Tín hieäu AM (a); phoå cuûa tín hieäu AM (b)
Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu AM:
A2
 y ( )   (  )   (  )  1  x (  )   x (  ) (5.28)
2 4
Sô ñoà khoái cuûa maïch taïo tín hieäu AM nhö treân hình (5.8a) vaø maïch thöïc hieän ñôn giaûn
ôû hình (5.8b). Maïch phi tuyeán trong tröôøng hôïp naøy duøng phaàn töû khoâng tuyeán tính coù
ñaëc tuyeán i  a1u  a2u 2 . Maïch loïc LC seõ ñöôïc ñieàu chænh ôû taàn soá soùng mang  .
y AM (t )


x(t )
† †  †
 x(t )
†
†

 A cos t
R L C
y AM (t )
cos t A cos t 
†

a) b)

Hình 5.8: Sô ñoà khoái taïo tín hieäu AM (a); maïch thöïc hieän (b)
Ñöôøng bao cuûa tín hieäu AM laø Y (t )  x(t )  A ; haèng soá A ñöôïc choïn ñeå sao cho ñöôøng
bao cuûa tín hieäu laø khoâng aâm. Ñieàu naøy thoûa maõn neáu
A  max x(t ) : x(t )  0 (5.29)
x(t )
†

y AM (t )
†

4
a) t b) t
† †

4

Hình 5.9: Tín hieäu AM bò quaù ñieàu cheá.

Khi ñieàu kieän (5.29) thoûa maõn ñöôøng bao cuûa tín hieäu AM seõ khoâng bò hieän töôïng quaù
ñieàu cheá (xem hình 5.9).

www.hcmute.edu.vn 7
 Chương 5: Hệ thống điều chế

2.2.3. Heä thoáng SSB – SC

Phöông phaùp ñôn giaûn nhaát ñeå taïo tín hieäu SSB – SC laø taïo tín hieäu AM – SC vaø sau ñoù
loïc boû ñi moät daûi beân cuûa noù nhôø moät maïch loïc ñaëc bieät. Ví duï trong tröôøng hôïp loïc boû
bieân döôùi, maïch loïc thoâng daûi caàn coù caùc taàn soá caét   min vaø   max ( xem hình
5.10)
 ysasc ( )

†
Ñaëc tuyeán maïch loïc
thoâng daûi lyù töôûng


†

   max
  min

  min
   min
  max

  max
  min

  max
Hình 5.10: Phöông phaùp taïo SSB – SC.
Phöông phaùp taïo SSB – SC baèng phöông phaùp dòch pha. Vaïch treân töông öùng vôùi quaù
trình cos(   )t coù theå vieát laïi döôùi daïng:
cos(  )t  cos t cos t  sin t sin t (5.29)
x(t ) cos t
† Ñieàu cheá caân baèng
†

x(t ) cos  t
†

†
†
†

 ySSBSC (t )
 () 
†

 2

†

2  sin t 
†

x (t ) sin t
min  max  x(t )
† Ñieàu cheá caân baèng

Hình 5.11: Taïo tín hieäu SSB – SC baèng phöông phaùp dòch pha.
Ñeå taïo tín hieäu (5.29) coù theå thöïc hieän caùc pheùp nhaân soùng mang vaø tín hieäu ñieàu cheá
trong caùc maïch ñieàu bieân caân baèng nhö treân (hình 5.11).
2.2.4. Heä thoáng SSB:
Töông töï nhö trong caùc heä AM – SC vaø AM. Tín hieäu SSB ñöôïc taïo neân töø vieäc theâm
vaøo tín hieäu SSB – SC soùng mang ñuû lôùn. Heä thoáng naøy ñöôïc goïi laø ñieàu cheá moät daûi
beân SSB, tín hieäu ñieàu bieân moät daûi beân coù daïng:
 

ySSB(t )   x(t ) cos t  x(t ) sin t   A cos t (5.30)
 
 2



Hay laø: ySSB(t )  A  x(t )  x (t ) cos t  arctg
2 x(t ) 
(5.31)
 A  x(t ) 
 
Ñöôøng bao vaø goùc pha cuûa SSB:
2
Y (t )  A  x(t ) 2
 x (t ) (5.32)

x(t )
 (t )  t  arctg (5.33)
A  x(t )
Tín hieäu SSB – SC taïo ra coù daïng:

www.hcmute.edu.vn 8
 Chương 5: Hệ thống điều chế


y(t )  x(t ) cos t  x(t ) sin t (5.34)
Khi kí hieäu soùng mang laø v(t )  cos t , coøn tín hieäu tin töùc laø x(t ) thì tín hieäu giaûi tích
cuûa chuùng seõ laø:

z x (t )  x(t )  j x(t ) (5.35)
zv (t )  cos t  j sin t  e jt (5.36)
Tích cuûa tín hieäu giaûi tích:
 

z x (t ) zv (t )   x(t )  j x(t )cos t  j sin t  
 
 
 
  x(t ) cos t  x(t ) sin t   j[ x(t ) sin t  x(t ) cos t ] (5.37)
 
Tín hieäu y (t ) trong (5.34) töông öùng vôùi daáu – baèng phaàn thöïc cuûa tích (5.37):
y(t )  Rez x (t ) zv (t ) (5.38)
Bieán ñoåi cuûa (5.34) coù daïng:
 
y(t )  x(t ) sin t  x(t ) cos t

Cho neân töø (5.34) – (5.37) ta coù tín hieäu giaûi tích z y (t )  y(t )  j y(t ) baèng:
z y (t )  z x (t ) zv (t )
Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu giaûi tích z y (t ) :
 xy ( )  4 y ( )1( ) (5.39)
 T T
Xeùt tín hieäu z y (t ) trong khoaûng   ;  :
 2 2
t t
z yT (t )  z y (t ).    z x (t )   zv (t )
T  T 
t
Trong ñoù: z yT (t )  z x (t )   - laø tín hieäu naêng löôïng höõu haïn; do ñoù luoân toàn taïi
T 
Z xT ( ) . Bôûi vì zv (t )  e jt , neân khi aùp duïng ñònh lí ñieàu cheá ta coù:
Z yT ()  Z xT (  )
Tín hieäu z yT (t ) cuõng laø tín hieäu naêng löôïng neân:
2
 zy ( )  Z yT ( )  Z xT (  )
2

Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu giaûi tích z y (t ) ñöôïc tính bôûi giôùi haïn:
1
 zy ( )  lim X xT (  )
2

T  T
Bôûi vì theo ñònh nghóa:
1
 zx ( )  lim X xT ( )
2

T  T

www.hcmute.edu.vn 9
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Neân keát quaû cuoái cuøng:

 zy ( )  Z zx (  )
Töø caùc keát quaû treân ñaây, ta coù theå deã daøng xaùc ñònh ñöôïc maät ñoä phoå coâng suaát  y ( )
cuûa tín hieäu y (t ) :

 y ( ) 
1
Yzx (  )   zx (  )
4
Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu giaûi tích z x (t ) coù quan heä  zx ( )  4 x ( )1( ) , do
ñoù:
 y ()   x (  )1(  )   x (  )1(  )
Maät ñoä phoå coâng suaát cuûa tín hieäu SSB – SC ñöôïc minh hoïa treân hình (5.12d), nhö coù
theå thaáy noù chæ goàm caùc thaønh phaàn daûi treân.
 x ( )
0
†


a) †
 max
 min

max
min

 zx ( )
4 0
†

b) †
min
max

 zy ( )
†

4 0

c) †
0


  max
  min

 y ( )
†

0

d) †
   min
   max

  min
  max


Hình 5.12
2.2.5. Heä VSB
Trong heä VSB, tín hieäu DSB bò caét ñi chæ moät phaàn daûi beân tröôùc khi ñöôïc truyeàn ñi,
baèng nhöõng maïch loïc. Maïch loïc naøy coù nhieäm vuï caét boû gaàn heát daûi beân döôùi, chæ ñeå
laïi moät phaàn nhoû name gaàn taàn soá  ( xem hình 5.13)

www.hcmute.edu.vn 10
 Chương 5: Hệ thống điều chế

K ( )

†
1

†


0


    max
S x ( )

†

†
 m 0 m

4S yVSB ( )

†

†

  max
    max
0
   min

   min



†


†
0
    max

  max


Hình 5.13: Minh hoïa caùch taïo tín hieäu VSB

Töø nhöõng phaân tích treân ñaây veà tín hieäu ñieàu bieân, coù theå nhaän xeùt veà caùc öu, nhöôïc
ñieåm cuûa töøng loaïi nhö sau:
 Heä AM – SC coù öu ñieåm laø hieäu suaát naêng löôïng cao (100%), nhöng
nhöôïc ñieåm laø beà roäng phoå lôùn, baèng hai laàn taàn soâ cöïc ñaïi cuûa tín hieäu tin töùc. Vieäc taïo
tín hieäu AM – SC vaø giaûi ñieàu cheá noù ñeàu raát phöùc taïp.
 Heä AM coù öu ñieåm trong vieäc giaûi ñieàu cheá, nhöng nhöôïc ñieåm cuûa noù laø
heä soá hieäu suaát naêng löôïng raát thaáp vaø beà roäng phoå lôùn.
 Heä SSB – SC coù hieäu suaát naêng löôïng cao, beà roäng phoå nhoû nhöng taïo
tín hieäu SSB – SC vaø giaûi ñieàu cheá ñeàu phöùc taïp.
 Heä SSB coù beà roäng phoå nhoû, deã giaûi ñieàu cheá nhöng laïi coù hieäu suaát
naêng löôïng thaáp.
2.3. Ñieàu cheá goùc:
Tín hieäu ñieàu cheá goùc coù daïng toång quaùt laø:
y(t )  Y cos (t )
Tuøy theo söï phuï thuoäc cuûa goùc pha töùc thôøi  (t ) maø ngöôøi ta phaân chia tín hieäu ñieàu
cheá goùc thaønh hai loaïi sau:
Neáu söï phuï thuoäc coù daïng:
 PM (t )  t  0  k p x(t ) (5.40)
Trong ñoù  laø taàn soá soùng mang,  0 laø goùc pha ban ñaàu vaø k p laø haèng soá tæ leä. Heä
thoáng ñieàu cheá tín hieäu töông öùng vôùi goùc pha  (t ) theo (5.40) ñöôïc goïi laø heä ñieàu pha
PM.

www.hcmute.edu.vn 11
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Neáu söï phuï thuoäc cuûa  (t ) coù daïng:

 FM (t )  t  0  k f  x(t )dt (5.41)
Trong ñoù  ,  0 nhö ñoái vôùi tín hieäu PM vaø k f laø haèng soá tæ leä. Heä thoáng ñieàu cheá trong
tröôøng hôïp naøy goïi laø ñieàu taàn FM.
Taàn soá töùc thôøi cuûa chuùng thay ñoåi theo caùc qui luaät sau:
d (t ) dx(t )
 PM (t )     kp (5.42)
dt dt
d (t ) dx(t )
 FM (t )     kf (5.43)
dt dt
Ñoä leäch pha laø ñoä leäch tuyeät ñoái cöïc ñaïi cuûa goùc pha tín hieäu ñieàu cheá so vôùi goùc pha
cuûa soùng mang, ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc sau:
   (t )  t max (5.44)
Ñoä leäch taàn soá laø ñoä leäch tuyeät ñoái cöïc ñaïi cuûa taàn soá töùc thôøi cuûa tín hieäu ñieàu cheá so
vôùi taàn soá soùng mang:
  (t )   max (5.45)
  f (t )  f max
(5.46)
Hay
x(t ) dx(t ) yPM (t )
† † Ñ/c FM †
dt
x(t ) yFM (t )
†
 x(t )dt † Ñ/c PM †

Hình 5.14.
2.3.1. Heä ñieàu pha PM
Tín hieäu PM coù daïng:
yPM (t )  Y cos[t  k p x(t )] (5.47)
Pha töùc thôøi vaø taàn soá töùc thôøi cuûa tín hieäu PM:
 PM (t )  t  k p x(t ) (5.48)
dx(t )
 FM (t )  t  k p (5.49)
dt
Ñoä leäch pha vaø ñoä leäch taàn soá theo ñònh nghóa (5.44), (5.45) cuûa tín hieäu PM:
 PM  k p x(t ) max (5.50)
dx(t )
  kp max (5.51)
M dt
dx(t )
Trong caùc heä thoáng ñieàu pha thöïc teá, luoân luoân thoûa maõn ñieàu kieän   k p , coù
dt
nghóa laø taàn soá töùc thôøi thay ñoåi khoâng nhieàu laém so vôùi taàn soá soùng mang. Khi ñieàu

www.hcmute.edu.vn 12
 Chương 5: Hệ thống điều chế

kieän treân thoûa maõn, töùc laø khi choïn ñöôïc k p thích hôïp thì tín hieäu PM trong tröôøng hôïp
ñoù seõ coù beà roäng phoå heïp. Nhö vaäy neáu:
 PM  k p x(t ) max  1 (5.53)
Thì tín hieäu PM ñöôïc goïi laø tín hieäu PM daûi heïp. Neáu ñieàu kieän (5.51) khoâng thoûa maõn
ta seõ coù tín hieäu ñieàu pha daûi roäng.
Tín hieäu PM coù theå vieát döôùi daïng phöùc:
Z PM (t )  Ye jkpx(t )e jt  Ye j[t  kpx(t )] (5.54)
Neáu  PM  1, coù theå chaáp nhaän:
e jkpx(t )  1  jk p x(t )
Khi ñoù tín hieäu PM phöùc coù theå bieåu dieãn gaàn ñuùng bôûi:
 
Z PM (t )  Y 1  jk p x(t ) e jt (5.55)
Phaàn thöïc cuûa noù laø:
y(t )  Re Z PM (t )  Y cos t  Yk p x(t ) sin t (5.56)
Phoå cuûa tín hieäu PM trong tröôøng hôïp naøy laø:
Y 2 2
 PM ( )   (  )   (  )  (Ykp)  x (  )   x (  ) (5.57)
2 4
Tín hieäu PM thoûa maõn (5.53) chæ khaùc tín hieäu AM ôû pha cuûa daûi beân.
Beà roäng phoå cuûa noù baèng beà roäng cuûa tín hieäu AM
BPM  2max (5.58)
Tín hieäu PM coù beà roäng phoå theo (5.58) laø tín hieäu daûi heïp bôûi vì trong tröôøng hôïp ñieàu
kieän (5.58) khoâng thoûa maõn, beà roäng phoå cuûa noù seõ trôû neân raát lôùn.
Ta seõ xeùt tín hieäu PM bò ñieàu cheá bôûi tín hieäu ñieàu hoøa x(t )  X sin t .
yPM (t )  Y cos(t  k p X sin t )  Y cos[t   PM sin t ] (5.60)
Pha töùc thôøi vaø taàn soá töùc thôøi cuûa tín hieäu PM daûi roäng ñieàu cheá ñieàu hoøa:
 (t ) PM  t  k p x(t )  t  k p X sin t  t   PM sin t (5.61)
d (t )
 PM (t )     k p X cos t     PM cos t (5.62)
dt
Ñoä leäch pha vaø ñoä leäch taàn soá:
 PM  k p X (5.63)
 PM  k p X   PM  (5.64)
Coù theå vieát laïi bieåu thöùc cuûa tín hieäu PM ñieàu cheá ñieàu hoøa khi ñöa vaøo kí hieäu cuûa ñoä
leäch pha  :
Z PM (t )  Ye j[t   sin t ]  Ye j sin t e jt (5.65)
2
Haøm e j sin t tuaàn hoaøn vôùi chu kì T  , coù theå khai trieån thaønh chuoãi Fourier:


www.hcmute.edu.vn 13
 Chương 5: Hệ thống điều chế


e j sin t  J
n  
n ( )e jnt (5.66)

Trong ñoù, heä soá khai trieån J n laø haøm Bessell loïai moät caáp n. Thay (5.65) vaøo (5.66) ta
ñöôïc:

Z PM (t )  Ye jt J
n  
n ( )e jnt   J n ( )e j (   n )t (5.67)

Daïng thöïc cuûa (5.67):


yPM (t )  Y J
n  
n ( ) cos(  n )t (5.68)

Theo tính chaát cuûa haøm Bessell:

J n ( )  J n ( ) vôùi n chaün
J n ( )   J n ( ) vôùi n leû
Coâng thöùc (5.68) ñöôïc vieát laïi:
yPM (t )  Y J 0 ( ) cos t  J1 ( )[cos(  )  cos(  )] 
 J 2 ( )[cos(  2)t  cos(2  )t  ... (5.69)
Jn()
1,0 J0()
0,8 J1 ( ) J2 () J3( ) J4 ( )
0,6
0,4
0,2
0,0 
†
 0,2
 0,4
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Hình 5.15: Haøm Bessell loaïi 1.

Trong tröôøng hôïp tín hieäu PM daûi roäng, beà roäng phoå ñöôïc tính gaàn ñuùng baèng coâng thöùc
Carson:
BPM  2( PM  1)max  PM  0,5 (5.70)
Hoaëc chuùng ta cuõng coù coâng thöùc gaàn ñuùng khaùc:
BPM  2( PM  2)max ;  PM  0,5 (5.71)
Khi ñoä leäch pha lôùn hôn, ví duï   10 , ngöôøi ta thöôøng duøng coâng thöùc:
BPM  2 PM max ;  PM  10 (5.72)
2.3.2. Heä thoáng PM:
Tín hieäu FM coù daïng:

y FM (t )  Y cos[t  k f  x(t )dt ] (5.73)

www.hcmute.edu.vn 14
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Ñeå ñôn giaûn ñaõ giaû thieát 0  0 (5.74)

Daïng phöùc cuûa tín hieäu FM:

Z FM (t )  e
jk f  x (t ) dte jt  Ye j[t  k f  x (t ) dt] (5.75)
Pha töùc thôøi vaø taàn soá töùc thôøi cuûa tín hieäu FM:
 FM (t )  t  k f  x(t )dt (5.76)

FM (t )    k f x(t ) (5.77)

Ñoä leäch pha vaø ñoä leäch taàn soá:
 FM (t )  k f  x(t )dt (5.78)
max

 FM (t )  k f x(t ) max (5.79)

Söï khaùc nhau giöõa tín hieäu PM vaø FM laø ôû choã trong tín hieäu FM pha töùc thôøi tæ leä vôùi
tích phaân cuûa tín hieäu tin töùc treân neàn soùng mang, coøn taàn soá töùc thôøi tæ leä vôùi x(t ) treân
neàn soùng mang. Trong khi ñoù, trong tín hieäu PM pha töùc thôøi tæ leä tröïc tieáp vaøo x(t ) coøn
taàn soá töùc thôøi thì tæ leä vôùi ñaïo haøm cuûa x(t ) .
Keát luaän:
a) Neáu heä soá k f ñöôïc choïn ñeå sao cho  FM  1 , töùc laø k f  x(t )dt 1 , ta seõ coù
tín hieäu FM daûi heïp.
Phoå cuûa tín hieäu tích phaân v(t ) laø:
X ( )
V ( )  (5.80)
j ( )
coù cuøng taàn soá giôùi haïn vôùi tín hieäu x(t ) laø max .
Ñieàu ñoù chöùng toû raèng, beà roäng phoå cuûa tín hieäu FM daûi heïp cuõng baèng beà roäng phoå
cuûa tín hieäu PM daûi heïp töùc laø:
BFM  2max (5.81)
b) Phoå cuûa tín hieäu FM daûi roäng ñieàu cheá ñieàu hoøa laø phoå vaïch, coù beà roäng khoâng
xaùc ñònh. Tuy nhieân phaàn lôùn coâng suaát taäp trung trong beà roäng phoå ñöôïc xaùc ñònh gaàn
ñuùng sau ñaây:
BFM  2( FM  2) (5.82)
X
Ví duï: Khi x(t )  X cos t , thì v(t )  sin t . Tín hieäu FM ñieàu cheá

ñieàu hoøa seõ laø:

 X 
yFM (t )  Y cos t  k f sin t  (5.83)
  
Pha töùc thôøi cuûa noù:

X
 FM (t )  t  k f sin t  t   FM sin t (5.84)


www.hcmute.edu.vn 15
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Vôùi tín hieäu ñieàu hoøa, ñoä leäch pha vaø ñoä leäch taàn soá cuûa noù ñöôïc xaùc
ñònh nhö sau:
X
 FM  k f

(5.85)
 FM  k f X
(5.86)
Khi thay caùc coâng thöùc (5.85), (5.86) vaøo (5.82), coù theå xaùc ñònh beà roäng
phoå hieäu duïng cuûa tín hieäu duïng cuûa tín hieäu FM ñieàu cheá ñieàu hoøa baèng
coâng thöùc gaàn ñuùng sau ñaây:

BFM  2( FM  2) (5.87)

Coâng thöùc (5.87) coù theå laøm gaàn ñuùng:
BFM  2 FM (5.88)
Trong thöïc teá thöôøng chaáp nhaän vôùi  FM  10 .
Khi tín hieäu FM ñieàu cheá bôûi x(t ) baát kì, coù taàn soá giôùi haïn laø max , vieäc
xaùc ñònh beà roäng phoå hieäu duïng cuûa noù raát phöùc taïp. Ngöôøi ta seõ duøng
caùc coâng thöùc gaàn ñuùng sau:

  FM 
BFM  2  1max (5.89)
 max 
  FM 
hoaëc BFM  2  2 max (5.90)
 max 
Khi ñoä leäch  FM ñuû lôùn thì coù theå chaáp nhaän:
BFM  2 FM (5.91)
Tín hieäu FM öu vieät hôn tín hieäu PM ôû choã, beà roäng phoå cuûa noù khoâng phuï thuoäc vaøo
taàn soá giôùi haïn cuûa tín hieäu tin töùc (aâm nhaïc, tieáng noùi….)

www.hcmute.edu.vn 16
 Chương 5: Hệ thống điều chế

a) x(t )  X cos t

†
x
†t

†
b) y (t )  Y cos t

†
t

†
x
†t

†
c) y FM (t )

†
Y
†t

†
d) †  (t )

†

kf x
 FM 

†


†t

e)
†

(t )
†
  FM  k f X
†

† t

Hình 5.15: a) Tín hieäu tin töùc; b) Soùng mang; c) Tín hieäu ñieàu taàn FM;
d) Pha töùc thôøi cuûa FM; e) Taàn soá töùc thôøi cuûa FM.
3. RÔØI RAÏC TÍN HIEÄU:
Ñònh lí rôøi raïc tín hieäu coøn coù teân laø ñòng lí Kotielnikov-Shanon; mang teân nhöõng ngöôøi
ñaõ tìm ra caùch bieåu dieãn tín hieäu baèng chuoãi Kotielnikov- Shanon.
x(t )
†
†

x(t0 ) x(t0 )
†

x(t0 ) (t  t0 )
t
† †
0 t0 0 t0
a) b)
x(t ) xr (t )
†
†

†
†
†

†
†
†
†
†

t t
†

†
†

†
†
†

† †
†

 2TT 0 T 2T 3T 4T 5T 6T 2TT 0 T 2T 3T 4T 5T 6T
d)
c)
Hình 5.16: Bieåu dieãn rôøi raïc tín hieäu.

www.hcmute.edu.vn 17
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Haõy xeùt tín hieäu x(t ) laø tín hieäu coù naêng löôïng höõu haïn hoaëc coâng suaát trung bình höõu
haïn (H.5.16a). Giaù trò cuûa tín hieäu taïi moät thôøi ñieåm t0 naøo ñoù laø x(t0 ) seõ ñöôïc bieåu
dieãn baèng xung Dirac taïi ñieåm ñoù x(t0 ) (t  t0 ) , (H.5.16b). Giaù trò tín hieäu taïi caùc ñieåm
nT khaùc nhau laø taäp x(nT ) : n  0,1,... seõ ñöôïc bieåu dieãn baèng daõy xung Dirac taïi caùc
ñieåm nT , coù ñoä cao laø x(nT ) (H.5.16 c,d).
Ta goïi xr (t ) laø tín hieäu rôøi raïc cuûa tín hieäu x(t ) :

xr (t )   x(nT ) (t  nT )
n  
(5.92)

hay coù theå bieåu dieãn döôùi daïng phaân boá löôïc:
1 t
xr (t )  x(t ). |||   (5.93)
T T 
 Ñònh lí rôøi raïc tín hieäu (Kotielnikov-Shanon):
Tín hieäu x(t ) coù phoå X ( ) thoûa maõn ñieàu kieän:
X ( )  0 vôùi   m

Seõ hoaøn toaøn töông ñöông vôùi taäp caùc maãu tín hieäu caùch nhau moät khoaûng T  .
m
  
Töùc laø: x(t )   x(nT ) : n  0,1,...   (5.94)
 m 
(Ñònh lí naøy coøn coù teân goïi laø ñòng lí laáy maãu).

Chuùng ta seõ chöùng minh ñònh lí trong tröôøng hôïp T  ; T ñöôïc goïi laø khoaûng
m
Nyquist. Ñeå rôøi raïc tín hieäu x(t ) phaûi nhaân noù vôùi daõy xung lí töôûng Dirac, ñieàu ñoù
töông ñöông vôùi trong mieàn taàn soá ñem phoå X ( ) cuûa x(t ) laëp laïi vôùi taàn soá:
  2 
0  2m  T  : 0   0  2m  (xem hình 5.17a,b).
 m T 
Keát quaû ta seõ ñöôïc tín hieäu rôøi raïc vaø phoå cuûa noù (H.5.17c). Ñeå nhaän ñöôïc tín hieäu x(t )
  
töø caùc maãu rôøi raïc, ta duøng maïch loïc thoâng daûi coù ñaëc tuyeán taàn soá K ( )    ,

 m
2
1 t
töùc laø töông öùng vôùi ñaëc tính xung k (t )  Sa . Do phoå ñöôïc laëp laïi vôùi taàn soá 2m ,
T T
khoâng choàng leân nhau neân deã daøng loïc ñöôïc X ( ) . Coù theå toùm taét caùc phaân tích treân,
baèng hai bieåu thöùc toaùn bieåu thò quaù trình rôøi raïc tín hieäu vaø laëp laïi noù, baèng pheùp loïc
trong caû hai mieàn taàn soá vaø thôøi gian sau:

www.hcmute.edu.vn 18
 Chương 5: Hệ thống điều chế

x(t ) X ( )

†
a) b)

† t † 
 m 0 m
1 t 

†
  T 1   
2  T  m

†
 
2m  2m 
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†

†
†
... ... t
T 
† ... ... 
†
 2m  m 0 m 2m
t
X (t )     
†

†
1
T  X ( ) *  
2m  2m 
†
†
†
†
†

... 
†

...
†
†

t
†

† †
†
†

T   2m  m m 2m
0

1 t   
 

†
†

1 Sa
T T  2m 
T 1

† t † 
3T2T T 0 T 2T 3T  m 0 m
x(t ) X ( )
†

†
1

† t † 
 m m

Hình 5.17: Minh hoïa chöùng minh ñònh lí rôøi


raïc trong tröôøng hôïp T 
m

www.hcmute.edu.vn 19
 Chương 5: Hệ thống điều chế

x(t ) X ( )

†
a) b)

† t † 
 m 0 m
1 t  
T
†
 
2  T  m 1  

†
 
 0   0 
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†

†
†
... ... t
T 
† ... ... 
†
0

m
2m

2m
0
 0

m
t
X (t )  
†

†
T  1   
X ( ) *  
20  20 
†
†
†

... 
†

...
†
†

t
†

†
†

† †
†
†
†

 
T 0

0 m
 m

0 m

0 m
m
0 m

0
 0

Sa1t

†
†

1 1   
 
 1  2m 
m  1  0  m

† t † 
3T2T T 0 T 2T 3T  1 0 1
x(t ) X ( )
†

1 0 †
1
2 x(0) 1 
0 2

† t † 
 0  m 0 m
 m1

m
1



Hình 5.18: Chöùng minh ñònh lí trong tröôøng hôïp T 
m
 1      
 X ( ) * |||      X ( ) (5.95)
 2m  2m   2m 
vaø thöïc hieän bieán ñoåi Fourier hai veá (5.95) ta seõ coù tín hieäu
 1  t  m 1 t
x(t )  2x(t ) |||   * Samt  x(t ) |||   * Samt 
 2  T   T T 

  x(nT ) (t  nT ) * Sa t
n  
m (5.96)

www.hcmute.edu.vn 20
 Chương 5: Hệ thống điều chế

x(t ) X ( )

†
a) b)

† t † 
 m 0 m
1 t  
T
†
 
2  T  m 1  

†
 
 0   0  2
 0  2m
T
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†

†
†
... ... t
T 
† ... ... 
†
0

2m
 2m

m
0
m

0
t
X (t )  
†

†
T  1   
X ( ) *  
2 0  2 0 
†
†
†
†
†
†

... ... 
†
†

†
†

t
†

†
†

†
†

 
T

0 m

m
0

0 m
 m

0
 0

Hình 5.19: Chöùng minh ñònh lí tröôøng hôïp T 
m
AÙp duïng tính chaát cuûa haøm Dirac, coù theå vieát (5.96) döôùi daïng:

x(t )   x(nT )Sa
n  
m (t  nT ) (5.97)

Trong tröôøng hôïp khi khoaûng rôøi raïc T   / m vaø T   / m ta coù theå veõ minh hoïa
2
(xem hình 5.18 vaø 5.19). Roõ raøng laø khi T   / m , töùc laø 0   2m , caùc phaàn phoå
T
  
X ( ) baèng maïch loïc   raát deã daøng. Coøn khi T   / m töùc laø 0  2m , caùc

 m
2
phaàn phoå ñöôïc laëp laïi vaø choàng leân nhau. Do ñoù vieäc loïc seõ bò khoù khaên vaø tín hieäu seõ
bò meùo ôû ñaàu ra.
Nhö vaäy, töø caùc maãu tín hieäu x(nT ) coù theå laëp laïi tín hieäu khoâng meùo, taàn soá rôøi raïc
tín hieäu f 0  2 f m .

4. ÑIEÀU CHEÁ XUNG:

2.2.1. Soùng mang trong caùc heä thoáng ñieàu cheá xung:
Daõy xung soùng mang thöôøng duøng laø daõy xung vuoâng goùc (H.5.20) coù ñoä roäng töông
ñoái nhoû so vôùi chu kì T.
y (t )
†

†
t
T 
Hình 5.20: Daõy xung soùng mang vuoâng goùc.
Bieåu thöùc cuûa daõy xung treân hình 5.20 laø:

www.hcmute.edu.vn 21
 Chương 5: Hệ thống điều chế


 t  nT  t 1 t 
y (t )  Y  
n    
  Y   * |||  
  T  T 
(5.98)

Soùng mang coù ba thoâng soá ñaëc tröng laø: bieân ñoä xung Y, thôøi haïn (ñoä roäng)  vaø
khoaûng caùch giöõa caùc xung (chu kì) T. Caùc heä thoáng ñieàu cheá:
 Ñieàu bieân xung PAM ( Pusle – Amplitude Modulation )
 Ñieàu ñoä roäng xung PDM ( Pusle – Duration Modulation )
 Ñieàu vò trí xung PPM ( Pusle – Position Modulation )
2.2.2. Heä thoáng PAM:
Ñieàu bieân PAM thöïc chaát laø rôøi raïc tín hieäu.
1 t
|||  
T T 
†
x(t ) xr (t )...xr (t )    x(t )
† † T   †
 2m 
Maïch nhaân
Loïc thoâng thaáp

Hình 5.21: Sô ñoà maïch truyeàn tín hieäu rôøi raïc.

Theo ñònh lí veà rôøi raïc tín hieäu, coù theå truyeàn tin töùc baèng nhöõng maãu rôøi raïc ñöôïc thöïc
hieän baèng sô ñoà treân hình 5.21. Ñoù laø heä thoáng rôøi raïc lí töôûng, bôûi vì noù bao goàm maïch
phaùt xung Dirac ôû beân phaùt vaø maïch loïc thoâng thaáp lí töôûng ôû beân thu. ÔÛ ñaàu ra cuûa
1 t
maïch ñieàu cheá ta nhaän ñöôïc tín hieäu rôøi raïc xr (t )  x(t ) |||   . Giaù trò cuûa caùc xung
T T 
Dirac seõ baèng caùc maãu x(nT ) cuûa tín hieäu x(t ) taïi caùc ñieåm nT (xem hình 5.22). Phoå
cuûa tín hieäu rôøi raïc laø phoå laëp tuaàn hoaøn cuûa X ( ) vaø baèng:
1     1 
X r ( )   X ( )* |||     X (  2nm ) (5.99)
2  
 m  T n  
2

x(t ) X ( )
†

a) b) X ( 0)

† t
0  m 0 m

1 t  1 x
†

 X (  2m )
†

X r (t )  X (t )   T 1 X r ( ) 
T T  m X (0) T n  
T
†
†
†
†
†
†

d ) ... ...
†
†

†
†

c) t
†
†

†
†

 
T  2m  m 0 m 2 m

Hình 5.22: Tín hieäu rôøi raïc lí töôûng vaø phoå cuûa noù.
Tín hieäu rôøi raïc ñöôïc truyeàn töø nôi nhaän tin vaø ñöôïc giaûi ñieàu cheá nhôø maïch loïc thoâng
  
thaáp lí töôûng, coù ñaëc tuyeán taàn soá K ( )  T   . ÔÛ ñaàu ra cuûa maïch loïc ta seõ nhaän
 2m 
ñöôïc tín hieäu x(t ) coù phoå X ( ) .

www.hcmute.edu.vn 22
 Chương 5: Hệ thống điều chế

   1    
X ( )  X r ( )     X (  2nm )T   (5.100)
 2m  T n    2m 
Soùng mang trong thöïc teá laø daõy xung vuoâng goùc y (t ) nhö treân hình 5.20. Noù seõ caøng
gaàn vôùi daõy xung lí töôûng neáu thôøi haïn  cuûa noù caøng nhoû. Giaû thieát chu kì cuûa daõy
xung T   / m , coøn tín hieäu tin töùc laø x(t ) , thì ôû ñaàu ra maïch ñieàu cheá ta seõ coù tín hieäu
rôøi raïc:

 t  nT 
xr (t )  x(t ) y(t )  x(t )Y  
n    
 (5.101)

Quaù trình rôøi raïc vôùi soùng mang laø daõy xung vuoâng goùc ñöôïc goïi laø rôøi raïc töï nhieân vaø
ñöôïc bieåu dieãn treân hình
a) x(t ) b) X ( )
†

†
† t † 
 m m

  y ( )
c) y (t ) T d)
†

†
2y
y m T

†
†

†
t 

†
†
† †
 2
†

†
2  2m 2 m
†
† T †
†

 
e) xr (t ) f) X r ( )
†

K ( )

† t † 
  m m 3m
† 2m
†

Hình 5.23: Quaù trình rôøi raïc töï nhieân.

Phoå cuûa tín hieäu rôøi raïc xr (t ) laø tích chaäp cuûa phoå X ( ) vôùi phoå cuûa daõy xung soùng
mang Y ( ) :
1
X r ( )  [ X ( ) * Y ( )] (5.102)
2
Trong ñoù phoå cuûa daõy xung soùng mang
  t  1  t 
Y ( )  [ y(t )]  Y    * T |||  T  
    
 t  1  t     
Y      T |||     YSa |||  
      2  2m 

     
 2Ym Sa |||    2Ym  Sa(nm ) (  2nm ) (5.103)
2 2m  2m  n  


Vôùi m 
T
Thay (5.102) vaøo (5.103) ta seõ ñöôïc:

www.hcmute.edu.vn 23
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Ym 
X r ( ) 

X ( ) *  Sa(n  ) (  2n
n  
m m )

Y 

T
 Sa(n  )X ( ) *  (  2n ) 
n  
m m

Y 

T
 Sa(n  ) X (  2n
n  
m m )  YPAM ( ) (5.104)

Y 
Ñöôøng bao cuûa noù laø haøm Sa vaø moãi phaàn phoå coù hình daïng cuûa phoå X ( ) . Tín
T 2
hieäu tin töùc x(t ) coù theå ñöôïc laëp laïi khi cho xr (t ) qua maïch loïc thoâng thaáp lí töôûng, coù
ñaëc tuyeán taàn soá:
T   
K ( )    (5.105)
Y  2m 
Tín hieäu PAM ñöôïc taïo ra do quaù trình rôøi raïc tín hieäu tin töùc coù phoå khoâng xaùc ñònh.
2 2
Tuy nhieân phaàn lôùn coâng suaát cuûa noù name trong khoaûng   . Trong phoå cuûa tín
 
hieäu PAM, thaønh phaàn taàn soá thaáp vaø moät chieàu chieám ña soá, ñoù laø caùc thaønh phaàn
khoâng coù lôïi cho vieäc truyeàn ñi xa. Ñeå khaéc phuïc ngöôøi ta thöïc hieän ñieàu cheá tín hieäu
PAM moät laàn nöõa trong heä thoáng ñieàu cheá lieân tuïc AM. Caùch ñieàu cheá naøy seõ cho ta tín
hieäu PAM – AM hoaëc PAM – FM. Phoå cuûa caùc tín hieäu ñoù seõ ñöôïc dòch chuyeån leân
mieàn taàn soá cao. Sô ñoà khoái ñeå thöïc hieän PAM – AM ñöôïc veõ treân hình 5.24.
y (t ) cos t
†
†

x(t ) xr (t ) yPAM  AM (t )
† Ñ/c AM †

yPAM  AM (t ) xr (t ) x(t )
† Taùch soùng ñieàu bieân † Loïc thoâng thaáp †

Hình 5.24: Sô ñoà khoái maùy thu – phaùt PAM – AM.

2.2.3. Caùc heä PDM vaø PPM:
x(t )
†

a) † † t
† T
yPAM (t )
†

b) † t

yPDM (t )
†

c) † t

yPPM (t )
†

d) † † t
† T

www.hcmute.edu.vn 24
 Chương 5: Hệ thống điều chế

Hình 5.25: Tín hieäu PAM (b); PDM (c); PPM (d).
Coù theå coi caùc heä PDM vaø PPM laø caùc bieán theå cuûa heä PAM. Trong heä PDM, tin töùc
ñöôïc gaén leân ñoä roäng cuûa xung soùng mang, coøn trong heä PPM thì gaén leân söï dòch
chuyeån vò trí cuûa xung soùng mang treân truïc thôøi gian.
Tín hieäu PDM vaø PPM ñöôïc suy ra töø tín hieäu PAM, ñöôïc bieåu dieãn treân hình 5.25;
trong ñoù giaû thieát raèng tín hieäu tin töùc trong caû ba tröôøng hôïp nhu nhau.
Vôùi tín hieäu PDM, ñoä roäng xung soùng mang bò thay ñoåi öùng vôùi maãu x(nT ) theo bieåu
thöùc:
 (nT )  r0  r1x(nT ) (5.106)
Tín hieäu PAM. PDM, PPM chöùa phaàn lôùn coâng suaát cuûa thaønh phaàn moät chieà u vaø taàn
soá thaáp. Do ñoù noù khoâng ñöôïc truyeàn tröïc tieáp maø phaûi tieán haønh ñieàu cheá cao taàn lieân
tuïc ñeå chuyeån phoå leân phaïm vi taàn soá cao. Caùc heä truyeàn tin töông öùng coù teânn laø PAM
– AM hay PAM – FM, PDM – AM, PPM – AM.
2.2.4. Heä thoáng PCM:
Ñeå taïo ra tín hieäu ñieàu cheá soá PCM phaûi thöïc hieän 3 böôùc cô baûn laø: rôøi raïc (hay laáy
maãu), löôïng töû hoùa vaø maõ hoùa. Noùi caùch khaùc tín hieäu PCM laø moät tín hieäu rôøi raïc theo
thôøi gian vaø theo bieân ñoä.
Caùc tín hieäu ASK, PSK vaø FSK ñöôïc bieåu dieãn treân hình 5.26.
1 0 0 1 0 1 t
†

ASK † t

f1 f2 f2 f1 f2 f1

FSK † t

PSK † t

Hình 5.26

www.hcmute.edu.vn 25