Nowatorskie poszukiwania w rzeźbie przez Augusta

Rodina

Nowatorskie poszukiwania w rzeźbie przez Augusta Rodina

 Nowatorskie poszukiwania w rzeźbie przez Augusta
Rodina

Ważne daty
1840‐1917 – lata życia Auguste'a Rodina

1877 – wykonanie rzeźby Wiek brązu

1880‐1881 – wykonanie rzeźby Adam

1880‐1890, 1917 – wykonywanie pracy Wrota piekieł

1881 – wykonanie rzeźby Ewa

1884‐1889 – wykonanie rzeźby Mieszczanie z Calais

1886 – wykonanie rzeźby Trzy cienie

1888‐1889 – wykonanie rzeźby Pocałunek

1889 – wykonanie rzeźby Danaide

1898 – wykonanie Pomnika Honoréa de Balzac'a

1890 – wykonanie Pomnika Victora Hugo

1903 – wykonanie rzeźby Myśliciel

1905 – wykonanie rzeźby Amor i Psyche

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Scenariusz zajęć do pobrania.
Plik o rozmiarze 87.44 KB w języku polskim
I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań
kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:

f) sztuki przełomu XIX i XX wieku (secesja, symbolizm, protoekspresjonizm),

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków
sztuk plastycznych;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

b) w rzeźbie: bryły, kompozycji, faktury, relacji z otoczeniem,

14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło
z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

17. analizuje dzieła pod względem ikonograficznym, z wykorzystaniem słowników symboli;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku
dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych
przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje
je z dokładnością jednej dekady;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie

charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym
autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych.

Uczeń:
1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych

epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem
artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym

tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej
i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości

następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Gio o, Jan van Eyck, Hieronim Bosch,
Masaccio, Sandro Bo celli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della
Francesca, Rafael San , Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintore o, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht
Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco,
Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban
Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans
Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Del , Antoine Wa eau, Jacques Louis David, Jean
Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène
Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean
François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat,
Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse-Lautrec, August Rodin,
Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Ma sse, Pablo Picasso,
Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp,
Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magri e, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson
Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint
Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacome , Constan n Brançusi, Henry
Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in.
takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo
Belo o, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Gro ger, Henryk Rodakowski,
Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga
Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski,
Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek
Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów,
przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski,
Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka,
Magdalena Abakanowicz);
 8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych
artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki,
ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego

i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu
kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

4. rozróżnia techniki sztuk plastycznych, jak:

c) w rzeźbie: chryzelefantyna, rzeźba w drewnie, kamieniu, złocie, odlew w gipsie, odlew w brązie,

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych.

Nauczysz się

wymieniać najważniejsze prace Augusta Rodina oraz łączyć je z miejscami, w których się
znajdują (muzea, galerie, kościoły, miasta);

Twórczość Auguste'a Rodina

1. Twórczość Auguste'a Rodina (1840‐1917) była zarówno ukoronowaniem wielu tendencji

obecnych w rzeźbie XIX wieku, jak i nowatorskim otwarciem dla prądów, które
zrewolucjonizowały rzeźbę w początkach XX wieku. Skłonność do eksperymentu splotła się
u Rodina z zauroczeniem dotychczasowym dorobkiem rzeźbiarstwa. Rodina fascynował
zarówno antyk, jak i gotyk, podziwiał dzieła Michała Anioła, ale też Giambologni i Berniniego.

Auguste Rodin, CC BY 3.0

Rodin był francuskim rzeźbiarzem, rysownikiem i grafikiem, jednym z najwybitniejszych

przedstawicieli symbolizmu i impresjonizmu w sztukach plastycznych. Pierwsze kroki stawiał
jako malarz i rysownik pod opieką Horace Lecoq de Boisbaudrana w Paryskiej École Impériale
Spéciale de Dessin et de Mathématiques. Trzykrotnie nie zdał egzaminów by studiować
rzeźbę w École des Beaux‐Arts i od tej pory nauka Rodina odbywała się poza środowiskiem
akademickim. Fachu rzeźbiarza uczył się od Antoine Louis Barye’a i Albert Ernest
Carrier‐Belleuse’a. Od ok. 1871 roku tworzył w Brukseli, a jego prace wystawiane były na
Wystawach Światowych (w Londynie, Wiedniu i Filadelfii). Po siedmiu latach pracy w Belgii
wrócił do Paryża. Lata 1880‐1899 to czas powstawania największych cykli rzeźbiarskich
inspirowanych m.in. Boską Komedią, Biblią czy mitologią, a także postaciami historycznymi.
W 1900 roku podczas paryskiej Wystawy Światowej, Auguste Rodin miał swoją pierwszą
indywidualną wystawę we Francji, w specjalnie na tą okazję wybudowanym pawilonie. Przed
śmiercią Rodin przekazał kolekcję swoich rzeźb państwu, by to w jego dawnej rezydencji Hôtel
Biron w Meudon pod Paryżem stworzyć muzeum (zostało otwarte w 1919 r.).

Techniki i koncepcje w twórczości Rodina

Rodin posługiwał się techniką modelowania w glinie. Aczkolwiek wiele jego prac było
tworzonych z myślą o marmurze, jest nader prawdopodobne, że sam artysta nigdy nie
pracował w kamieniu. Dzieła marmurowe odkuwali za niego asystenci. Marmur był dla
Auguste'a Rodina jednym ze środków pogłębienia ekspresji rzeźby, jego zastosowanie miało
związek głównie z warstwą treściową dzieła. Rodina była glina. Stosowanie tego tworzywa
wyczuwalne jest we wszystkich dziełach artysty, bez względu na materiał użyty w ostatecznej
wersji. Miękkość pełnego niuansów światłocieniowych modelunku, opływowość konturu
sprawia, że w pracach tych widoczny jest nieomal odcisk palców modelującego artysty.
Wrażenie to potęguje szkicowość, manifestacyjny brak wykończenia, wycyzelowania formy.
Rzeźbiarz porzucał niejako swą pracę na etapie bozzetta, zatrzymywał się w najbardziej
twórczej jej fazie - pierwszego szkicu w glinie. Odlewy brązowe rzeźb Rodina, ze względu na
ciągliwość metalu, jego swoistą barwę i lśnienie, są wierną kopią glinianego pierwowzoru.
 1

1. Często stosowany przez Rodina, a następnie powszechnie eksploatowany przez jego

naśladowców zabieg pozostawienia kompozycji nie dokończonej, po części tylko wydobytej
z nie ukształtowanego kamienia, wywodził się bez wątpienia z inspiracji Jeńcami Michała
Anioła.

Michał Anioł, „Jeńcy”, 1513-1515, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

W tym miejscu nie jest istotne, czy Rodin zdawał sobie sprawę z tego, że Jeńcy nie zostali
ukończeni wbrew woli Buonarrotiego. Interesujący jest fakt zawrotnej kariery tego motywu,
który szybko rozprzestrzenił się po świecie. Non finito było z jednej strony rozumiane jako
popis maestrii artysty, który potrafi wydobyć z niemego kamienia kompozycję pełną życia. Było
odczytywane jako triumf ducha nad materią. Non finito wiązało się również z programami
estetycznymi z końca wieku, odnoszącymi się sceptycznie do wykańczania dzieła - etapu
pracy, kiedy dzieło zatraca świeżość pierwotnej idei, a chłód poprawności grozi całkowitą
klęską koncepcji.

Rewolucyjnym elementem procesu twórczego Rodina było także rozpoczynanie pracy bez
jasno sprecyzowanej koncepcji finalnego kształtu dzieła. Taka metoda stanowiła rewelację dla
rzeźbiarzy nawykłych do modelowania prac na temat z góry określony, a w każdym razie do
wykonywania szeregu szkiców, aż do jasnego skrystalizowania projektu przyszłej formy. Jedną
z konsekwencji takiej metody, którą można nazwać modelere directe, było odstąpienie
w rzeźbie lat dziewięćdziesiątych od ażurowej, pełnej prześwitów formy o postrzępionym
konturze znanej nam już z twórczości Carpeaux, do znacznie silniej akcentowanej,
sprawiającej, że kontur rzeźby zdaje się roztapiać w przestrzeni. Dzieła Rodina operują zwartą
bryłą, ale sposób jej ukształtowania sugeruje wyzwalanie się ukrytej wewnątrz siły.
 1

1. Doniosłe znaczenie miały rodinowskie propozycje dzieł monumentalnych, zrywające

z konwencjami XIX wieku. Dzieło Mieszczanie z Calais to wielka synteza, gdzie miejsce
alegorycznej fabuły zajął jednorodny symbol. Często wysuwano pod adresem Rodina zarzut, że
zbytnio „rozmiękcza” bryły swych prac, że ulega pokusom malarskości, która nie przystoi
rzeźbie.

Auguste Rodin, „Mieszczanie z Calais”, 1884-1889, 1895 Plac w Calais we Francji, fotoforum.gazeta.pl, CC BY 3.0

Źródło: online skills, cc0.

Wpływ Rodina na rzeźbę tamtego czasu był olbrzymi. Niemal wszyscy rzeźbiarze przełomu
wieków musieli ustosunkować się do jego dokonań. I jak to zazwyczaj bywa w przypadku
wielkiego mistrza - wybitne indywidualności wyciągnęły z lekcji Rodina własne, oryginalne
wnioski, rzesze mniej uzdolnionych brnęły natomiast w powierzchowne naśladownictwo.

Słynne dzieła Rodina

Wrota piekieł (Brama piekieł) wykonywane na zamówienie dla Musée des Arts Décoratifs
w Paryżu nigdy nie zostały ukończone, mimo że artysta pracował nad dziełem 37 lat. Wiele
figur tej monumentalnej kompozycji stanowi samoistne rzeźby, wykonane w trakcie pracy nad
Bramą. Do najbardziej znanych należy Myśliciel (1880‐1900), umieszczony centralnie w osi
kompozycji, a także Pocałunek (1886) i Trzy cienie (1880).
 1

1. W centrum bramy znajduje się Myśliciel

2. Na bramie znajdują się między innymi sceny inspirowane Boską Komedią Dantego oraz
Kwiaty zła Charlesa Baudelaira

Auguste Rodin, „Brama piekieł”, 1880-1890, 1917, Kunsthaus, Zurich, Szwajcaria, wikimedia.org, CC BY 3.0

Auguste Rodin, „Pocałunek”, 1888-1889, Musée Rodin, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Rzeźba Myśliciel wykonana w brązie/marmurze w 1903 r., od 1922 znajduje się w zbiorach
Muzeum Rodina w Paryżu. Przedstawia postać zamyślonego mężczyzny, zmagającą się
z przejmującym wewnętrznym konfliktem. Charakterystyczna sylwetka używana jest czasami
jako symbol filozofii.

W 1877 r. powstaje praca Wiek brązu, w 1880 r. Adam, a rok później Ewa. W 1889 r. Rodin
wykonuje Danaide, a w 1905 r. Kupidyn i Psyche. Tę drugą oglądać można w Ermitażu w Sankt
Petersburgu.
Auguste Rodin, „Danaide”, 1889 r., Rodin Museum, Filadelfia, Pensylwania, wikimedia.org, CC BY 3.0

Auguste Rodin był także portrecistą. Wykonywał popiersia dla takich osób jak m.in.: Almire
Huguet, Buste de Carrier‐Belleuse, Jules Dalou, Octave Mirbeau, Henri Rochefort, Gustave
Geffroy, Camille Claudel.

W sposób szczególny, w wielu wersjach, wykonywał pomniki i portretował Victora Hugo oraz
Honoréa de Balzac'a.

Ćwiczenie 1

Przyjrzyj się ilustracji i wpisz jej tytuł.

Ćwiczenie 2 .................

Połącz w pary rzeźby i miejsca, w jakich się znajdują.

Amor i Psyche Musée Rodin, Paryż

Pocałunek Rodin Museum, Filadelfia

Państwowe Muzeum Ermitażu,

Danaide
Petersburg

Ćwiczenie 3

Auguste Rodin przekazał kolekcję swoich rzeźb państwu, by to w jego dawnej rezydencji
stworzyć muzeum, które otwarto w 1919 r. W jakim miejście znajduje się owo muzeum?

 Rzym

 Lyon

 Paryż

Ćwiczenie 4

Przyjrzyj się wybranym rzeźbą i przyporządkuj do nich ich nazwy.

Myśliciel, Danaide, Amor i Psyche

................. ................. ...............

Ćwiczenie 5

Uzupełnij metryczkę.

Tytuł:

Lata powstania:

Muzeum: Muzeum

Miasto:

Inna wersja zadania


Ćwiczenie 6

Wskaż nazwę bramy przedstawionej na ilustracji.

 Brama życia

 Niebiańska brama

 Brama piekieł

Ćwiczenie 7

Wskaż, w którym roku powstała rzeźba Danaide.

 1909

 1898

 1889

Polecenie 1

Przyjrzyj się rzeźbie Myśliciel Auguste Rodina (z Galerii dzieł sztuki). Podaj na jej podstawie
charakterystyczne cechy stylu Auguste Rodina. Wykonaj także opis formalny dzieła.
Słownik pojęć
Bozze o

termin określający dawniej każdy szkic malarski lub rzeźbiarski; obecnie bozzettem
nazywamy, najczęściej małych rozmiarów rzeźby, szkice projektowanego przez artystę
dzieła, wykonane w miękkim materiale (glina, wosk, gips, drewno itp.); rozwój tego typu
szkiców (także w malarstwie) przypada na okres baroku i związany jest z coraz częstszym
rozdzielaniem pracy samego artysty od pracy wykonawcy; stąd nierzadko mają większą
wartość artystyczną niż ostateczne dzieła

Kompozycja

dzieło sztuki plastycznej, a także sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by
tworzyły całość zgodną z intencją twórcy

Non finito

technika umyślnego niewykańczania rzeźby w całości lub poszczególnych partiach dla

uzyskania określonego efektu artystycznego. Non finito stosował np. A. Rodin

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Słownik terminologiczny sztuk pięknych pod red. K. Kubalskiej‐Sulkiewicz, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Galeria dzieł sztuki

 

Michał Anioł, „Jeńcy”, 1513-1515, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Bibliografia
Słownik terminologiczny sztuk pięknych pod red. K. Kubalskiej‐Sulkiewicz, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2005.

http://www.nella‐buscot.com/sculpteurs.php?idsculpteur=scu0018&lng=3 (dostęp z dnia

31.03.2018)

M. Laurent, Rodin, Penta, Warszawa 1991.

P. Szubert, Rzeźba XIX wieku, [w:] Sztuka świata, tom 8, Warszawa 1994

R. M. Rilke, Auguste Rodin, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1963