Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 76 p.

Imię ..................................................................................

BUDOWA ATOMU.UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW CHEMICZNYCH. GENERATOR.

1 Ustal liczbę protonów, neutronów, nukleonów i elektronów w atomach pierwiastków chemicznych o ( ... / 2 p.)
podanych symbolach (A.–D.).
10 29 19 25
A. 5 B B. 14Si C. 9 F D. 12 Mg

2 Liczba atomowa pewnego pierwiastka chemicznego jest sumą liczb atomowych boru i berylu. W jego jądrze ( ... / 1 p.)

atomowym są o 2 neutrony więcej niż w jądrze atomowym tlenu (8 n0). Zapisz symbol chemiczny tego
pierwiastka w postaci A
ZE.

3 Uzupełnij równania przedstawiające powstawanie jonów z atomów. ( ... / 2 p.)

a) O + ................ → O2– c) Br + 1e–→ ................

b) ................. – 2e– → Mg2+ d) K – ................ → K+
4 Ustal liczbę protonów, neutronów, nukleonów i elektronów dla jonów (A.–D.) ( ... / 2 p.)

17 2− 44
A. 8 O B. 20 C a 2+ 7
C. 3 Li
+
D.
14 3−
7 N

5 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu siarki. ( ... / 1 p.)

Atom siarki jest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba jego
33
16S
elektronów walencyjnych wynosi …..
6 Uzupełnij tabelę. ( ... / 2 p.)

Liczba Uproszczony
Symbol chemiczny
model atomu
pierwiastka A protonów neutronów elektronów elektronów
ZE
walencyjnych

14
7 N

33
16S

7 Stan kwantowy elektronu można opisać za pomocą liczb kwantowych. Wskaż poprawny opis elektronu ( ... / 1 p.)
walencyjnego atomu potasu.
A. n = 4, l = 1, m = 0 C. n = 3, l = 0, m = 0
B. n = 4, l = 0, m = 0 D. n = 4, l = 0, m = 1
8 Pewien orbital atomowy opisują liczby kwantowe: n = 4, l = 1, m = 1. Zaznacz poprawne uzupełnienia ( ... / 1 p.)
zdania.
Opisany orbital należy do podpowłoki (4s / 4p / 4d / 4f), a maksymalna liczba elektronów w tej podpowłoce
wynosi (2 / 6 / 10 / 14).
9 Zaznacz zestaw liczb kwantowych opisujących poziom 3d. ( ... / 1 p.)
A. n = 2, l = 3, m = –2, –1, 0, 1, 2 C. n = 3, l = 3, m = –3, –2, –1, 0, 1, 2, 3
B. n = 3, l = 2, m = –2, –1, 0, 1, 2 D. n = 2, l = 2, m = –2, –1, 0, 1, 2
10 Wskaż grupę jonów, których konfiguracja elektronowa jest taka sama jak konfiguracja elektronowa ( ... / 1 p.)
argonu.
A. Na+, K+, Cl−, Mg2+, F− C. Na+, F−, Mg2+, O2−, Li+
B. Cl−, S2−, Ca2+, K+, P3− D. Cl−, S2−, Rb+, K+, Al3+

Grupa A | strona 1 z 8
11 ( ... / 2 p.)
Pierwiastek chemiczny X ma w stanie podstawowym następującą konfigurację elektronową: 1s2 2s2 2p6 3s2
3p6 4s2 3d7
a) Przedstaw rozmieszczenie elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka chemicznego X w postaci
schematu klatkowego konfiguracji elektronowej.
b) Podaj symbol pierwiastka chemicznego X i przedstaw rozmieszczenie elektronów w tym atomie w
postaci zapisu skróconego konfiguracji elektronowej.
12 W tabeli przedstawiono wzory ogólne konfiguracji elektronów walencyjnych atomów pierwiastków ( ... / 3 p.)
chemicznych, znajdujących się w wybranych grupach układu okresowego. Uzupełnij tabelę, wpisując
numer grupy, symbol bloku energetycznego oraz symbol i nazwę jednego pierwiastka chemicznego
o podanej konfiguracji elektronów walencyjnych.

Wzór ogólny
Symbol Symbol Nazwa
konfiguracji
Numer grupy bloku pierwiastka pierwiastka
elektronów
energetycznego chemicznego chemicznego
walencyjnych

ns1

(n – 1)d6 ns2

ns2 np3

13 W skład rdzenia atomowego pewnego pierwiastka chemicznego Y wchodzi: 15 protonów, 16 neutronów ( ... / 2 p.)
i x elektronów.
a) Podaj liczbę elektronów wchodzących w skład rdzenia atomowego pierwiastka chemicznego Y.
b) Ustal podpowłokową konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego Y. Przedstaw ją,
stosując zapisy pełny i skrócony.
14 Wybierz zapis pełnej konfiguracji elektronowej srebra. ( ... / 1 p.)
A. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d9
B. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s1 4d10
C. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 4p6 5s1 4d10
D. [Kr] 5s1 4d10
15 Atomy pierwiastków chemicznych X, Y, Z mają następujący skład jądra atomowego: ( ... / 3 p.)
X (8p, 10n) Y (34n, 30p) Z (124n, 82p)
a) Podaj symbole pierwiastków chemicznych X, Y, Z.
b) Napisz wzór sumaryczny związku chemicznego powstającego z pierwiastków chemicznych X i Y.
c) Napisz konfigurację elektronową dwuujemnego jonu pierwiastka chemicznego X.
16 Dwudodatnie jony pewnego pierwiastka chemicznego zbudowane są z 18 elektronów i 20 neutronów. Wskaż ( ... / 1 p.)
liczbę atomową i liczbę masową tego pierwiastka chemicznego.
A. Z = 18, A = 38 B. Z = 38, A = 40 C. Z = 20, A = 40 D. Z = 18, A = 20
17 84 ( ... / 2 p.)
W atomie pierwiastka chemicznego X liczba masowa jest równa sumie liczby protonów w atomie 36Kr i
liczby neutronów w atomie 40 232
20Ca, a liczba neutronów jest ilorazem liczby elektronów w atomie 90 T h i liczby

neutronów w atomie 74Be. Podaj liczbę masową, liczbę atomową, nazwę i symbol pierwiastka
chemicznego X.
18 Oblicz masę cząsteczkową glukozy (C6H12O6). ( ... / 1 p.)
A. 160 u B. 118 u C. 180 u D. 180 g
19 Dwuujemne jony pewnego pierwiastka chemicznego są zbudowane z 18 elektronów i 18 neutronów. ( ... / 1 p.)
Wskaż liczbę atomową i liczbę masową tego pierwiastka chemicznego.
A. Z = 16, A = 36 B. Z = 16, A = 34 C. Z = 18, A = 36 D. Z = 36, A = 18

Grupa A | strona 2 z 8
20 Liczba masowa pierwiastka chemicznego E jest równa 210. Neutrony stanowią 60,48% nukleonów. Oblicz ( ... / 1 p.)

wartość liczby atomowej i przedstaw wzór nuklidu tego pierwiastka chemicznego w formie zapisu: A ZE.
W miejsce liczb A i Z wpisz odpowiednie wartości, natomiast literę E zastąp symbolem pierwiastka
chemicznego.
21 Liczba masowa pierwiastka chemicznego E równa jest 130. Neutrony stanowią 60,01% nukleonów. Oblicz ( ... / 1 p.)
wartość liczby atomowej i przedstaw wzór nuklidu. W miejsce liczb A i Z wpisz odpowiednie wartości,
natomiast literę E zastąp symbolem pierwiastka chemicznego.
22 Średnia masa atomowa neonu, który jest mieszaniną głównie dwóch nuklidów wynosi 20,2 u. Jeden z ( ... / 1 p.)
izotopów zawiera 10 neutronów w jądrze atomowym, drugi zaś – 12. Oblicz skład procentowy neonu i
napisz odpowiedź.
23 ( ... / 1 p.)
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Jądro izotopu bromu 79Br jest zbudowane z
A. 79 protonów i 35 neutronów C. 35 protonów i 44 neutronów.
B. 35 protonów i 79 neutronów. D. 44 protonów i 35 neutronów.
24 ( ... / 2 p.)
W atomie pierwiastka chemicznego X liczba masowa jest równa sumie liczby protonów w atomie 84
36Kr i

liczby neutronów w atomie 40 190

20Ca, a liczba neutronów jest ilorazem liczby elektronów w atomie 78 P t i liczby

neutronów w atomie 74Be. Podaj liczbę masową, liczbę atomową, nazwę i symbol pierwiastka
chemicznego X.
25 Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F − jeśli jest ( ... / 1 p.)
fałszywe.

1. Promieniowanie α to strumień jąder helu o niskiej przenikliwości. P F

Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się liczbą

2. P F
atomową Z.

3. Okres półtrwania nuklidu trwałego wynosi więcej niż 109 lat. P F

Większości naturalnych przemian jądrowych towarzyszy emisja

4. P F
promieniowania elektromagnetycznego γ .

26 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Pierwiastek chemiczny to zbiór atomów o takich samych liczbach masowych. P F

2. Maksymalna liczba nukleonów w izotopach wodoru wynosi 3. P F
3. Izotopy różnią się liczbą neutronów znajdujących się w jądrze atomu. P F
4. Elektrony krążące po orbicie nie pobierają i nie oddają energii. P F

27 Uzupełnij równania przemian promieniotwórczych. ( ... / 2 p.)

216 4 201 0
a) 84 Po → ................ + 2 2 He c) ................ → 79 Au+ −1 β

212 4 225 0
b) ................ → 83 Bi + 2 He d) 87 F r → ................ + 3 −1 β

28 W wyniku zderzenia jądra uranu-235 z neutronem następuje podział jądra atomowego na dwa lżejsze jądra: ( ... / 1 p.)
baru-144 i kryptonu-89. Powstają także trzy jednakowe cząstki. Napisz równanie tej przemiany
promieniotwórczej.

Grupa A | strona 3 z 8
29 ( ... / 2 p.)
Występujący w przyrodzie potas jest mieszaniną dwóch trwałych izotopów: 39K i xK. Stosunek zawartości
procentowych tych izotopów w pierwiastku chemicznym jest równy 14 : 1. Średnia masa atomowa potasu
wynosi 39,10 u. Oblicz liczbę masową drugiego izotopu potasu.
30 Przez 50 dni obserwowano dwa izotopy promieniotwórcze (radionuklidy) A i B. Stwierdzono, że po tym ( ... / 2 p.)
czasie pozostało 6,25% początkowej masy radionuklidu A, a masa radionuklidu B zmniejszyła się 64 razy.
Oblicz, w jakim stosunku pozostają czasy połowicznego rozpadu tych radionuklidów.
31 Uzupełnij równanie syntezy termojądrowej jedną z podanych cząstek. ( ... / 1 p.)
2
1H + 31H → α + ......
– +
A. 11p B. 10n C. β D. β

32 ( ... / 1 p.)
Jądro uranu 238
92 U stanowi początek szeregu uranowego-radowego. W wyniku pierwszych trzech przemian

powstaje izotop 234 – 238

92 U . Podaj liczbę rozpadów α i β , którym ulega jądro uranu 92 U przekształcając się

w 234
92 U .
– –
A. dwie przemiany α i jedna przemiana β C. jedna przemiana α i dwie przemiany β
–
B. trzy przemiany β D. trzy przemiany α

33 – – ( ... / 1 p.)
Izotop węgla 14
6 C jest β promieniotwórczy. Wybierz nuklid, który powstaje w wyniku przemiany β
tego izotopu.
14 14 13 12
A. 5 B B. 7 N C. 6 C D. 6 C

34 Wskaż najbardziej przenikliwy rodzaj promieniowania. ( ... / 1 p.)

A. γ B. β C. α D. X (rentgenowskie)

35 W próbce o masie 10 g znajduje się pierwiastek promieniotwórczy, którego okres półtrwania wynosi 5 dni. ( ... / 1 p.)
Stanowi on 10% masy próbki. Oblicz, ile gramów tego pierwiastka chemicznego pozostanie w próbce po
20 dniach.
A. 0,0625 g B. 0,625 g C. 0,125 g D. 1,25 g
36 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Grupy układu okresowego to pionowe kolumny ponumerowane od 1 do 18. P F

Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały uporządkowane zgodnie
2. P F
ze zmniejszającą się liczbą atomową Z.
3. Pierwiastek chemiczny leżący w 1. grupie i 2. okresie to lit. P F

37 Podej nazwę pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej Z równej 20. ( ... / 1 p.)

Grupa A | strona 4 z 8
38 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. ( ... / 1 p.)
Pierwiastek chemiczny z grupy węglowców. Liczba jego elektronów jest równa sumie protonów i elektronów
atomu siarki.

A. Ge B. O C. C D. Si
39 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach sodu i chloru. ( ... / 2 p.)

A. 11 protonów E. 23 elektrony I. 11 elektronów walencyjnych

B. 23 protony F. 17 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 17 protonów G. 11 elektronów K. 7 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 35 elektronów L. 1 elektron walencyjny

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/ F / G / H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L

Grupa A | strona 5 z 8
40 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę właściwości pierwiastków ( ... / 1 p.)
chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest
fałszywe.
Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się zdolności oddawania elektronów
1. P F
przez atom danego pierwiastka chemicznego.
Pozioma strzałka oznacza zmniejszanie się liczby elektronów walencyjnych w
2. P F
atomie danego pierwiastka chemicznego.

41 Wskaż właściwość, która zmniejsza się zgodnie z kierunkiem strzałki na schemacie. ( ... / 1 p.)

A. aktywność chemiczna niemetali C. liczba powłok elektronowych

B. charakter niemetaliczny D. zdolność przyjmowania elektronów
42 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, w którym do kwasu etanowego wrzucono kawałek metalu X. ( ... / 2 p.)
Metal X:
znajduje się w 4. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
w jądrze atomowym ma 20 neutronów,
na ostatniej powłoce elektronowej ma 1 elektron.

a) Ustal symbol chemiczny metalu X i napisz obserwacje z przeprowadzonego doświadczenia

chemicznego.
b) Napisz równanie reakcji kwasu etanowego z metalem X. Zastosuj zapis cząsteczkowy.

Grupa A | strona 6 z 8
43 Z konfiguracji elektronowej atomu pierwiastka chemicznego X wynika, że: ( ... / 2 p.)
– jego elektrony są rozmieszczone w czterech powłokach,
– elektrony walencyjne znajdują się w dwóch powłokach i dwóch podpowłokach,
– w powłokach walencyjnych liczba elektronów sparowanych jest dwa razy większa niż liczba elektronów
niesparowanych,
– liczba elektronów sparowanych jest mniejsza niż wartości głównych liczb kwantowych powłok
walencyjnych.
a) Uzupełnij tabelę dotyczącą pierwiastka chemicznego X.

Położenie pierwiastka chemicznego X w układzie okresowym

Symbol pierwiastka
chemicznego X
Okres Grupa Blok

b) Ustal konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego X. Przedstaw ją, stosując schemat
klatkowy. Podkreśl fragment schematu klatkowego, który nie występuje w jonie X2+.
44 Pierwiastek chemiczny X znajduje się w 6. grupie i 4. okresie układu okresowego. Podaj symbol ( ... / 2 p.)
pierwiastka chemicznego X i jego liczbę atomową. Napisz w postaciach pełnej i skróconej konfigurację
elektronową atomu tego pierwiastka chemicznego w stanie podstawowym.
45 Elektrony walencyjne pewnego pierwiastka chemicznego X mają następującą konfigurację elektronową ( ... / 2 p.)

4s2 3d6. Określ położenie pierwiastka chemicznego X w układzie okresowym. Podaj jego nazwę oraz
symbole jonów, które może utworzyć w wyniku wymiany elektronów.
46 Przyporządkuj nazwy pierwiastków chemicznych (A–E) do poniższych opisów (1–6). Pamiętaj, że jeden ( ... / 2 p.)
opis może dotyczyć kilku pierwiastków chemicznych.
1. Atom tego pierwiastka chemicznego zawiera 3 elektrony walencyjne.
2. Jądro atomu tego pierwiastka chemicznego zawiera 3 protony.
3. Ten pierwiastek chemiczny znajduje się w 17. grupie układu okresowego.
4. Atom tego pierwiastka chemicznego zawiera 12 elektronów.
5. Ten pierwiastek chemiczny znajduje się w 3. okresie układu okresowego.
6. Tlenek tego pierwiastka chemicznego ma wzór E2O, a wodorek – EH.
A. Lit
B. Magnez
C. Chlor
D. Glin
E. Brom
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____ 5. _____ 6. _____
47 Wybierz prawidłowy opis położenia molibdenu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych. ( ... / 1 p.)
A. Molibden znajduje się w 6. grupie i 4. okresie, w bloku d.
B. Molibden znajduje się w 6. grupie i 5. okresie, w bloku d.
C. Molibden znajduje się w 5. grupie i 6. okresie, w bloku d.
D. Molibden znajduje się w 6. grupie i 4. okresie, w bloku f.

Grupa A | strona 7 z 8
48 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat budowy jego atomu. ( ... / 2 p.)
Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. fosfor C. glin D. bar
2. W jego atomie znajduje się 19 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. bar
49 Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pewnego pierwiastka chemicznego Z wynika, że: ( ... / 3 p.)
– jego elektrony są rozmieszczone w czterech powłokach elektronowych,
– w 3. powłoce jest pięć razy więcej elektronów niż w ostatniej powłoce.
a) Zaznacz poprawne uzupełnienia zdań.
Pierwiastek chemiczny Z należy do (2. / 3. / 4.) okresu układu okresowego oraz do bloku konfiguracyjnego (s
/ p / d). Liczba elektronów walencyjnych tego pierwiastka chemicznego jest równa (2 / 4 / 6). Elektrony
walencyjne, których energia jest najwyższa, należą do podpowłoki o głównej liczbie kwantowej (2 / 3 / 4).
b) Ustal podpowłokową konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego Z. Przedstaw ją,
stosując schemat klatkowy. Podkreśl fragment schematu klatkowego, który przedstawia rozmieszczenie
elektronów walencyjnych w podpowłokach.
c) Opisz za pomocą kompletu liczb kwantowych (w kolejności: n, l, m, ms) stan kwantowy tych
elektronów walencyjnych atomu pierwiastka chemicznego Z, których energia jest najwyższa.
50 Atomy pierwiastków chemicznych X, Y, Z mają następujący skład jądra atomowego: ( ... / 3 p.)

X (16 p+, 16 n0) Y (13 p+,14 n0) Z (34 p+, 45 n0)

a) Podaj symbole pierwiastków chemicznych X, Y, Z.
b) Napisz wzór sumaryczny związku chemicznego powstającego z pierwiastków chemicznych X i Y.
c) Napisz konfigurację elektronową dwuujemnego jonu pierwiastka chemicznego X.

Grupa A | strona 8 z 8
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 76 p.
Imię ..................................................................................

BUDOWA ATOMU.UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW CHEMICZNYCH. GENERATOR.

1 Ustal liczbę protonów, neutronów, nukleonów i elektronów w atomach pierwiastków chemicznych o ( ... / 2 p.)
podanych symbolach (A.–D.).
27 43 13 41
A. 13Al B. 20Ca C. 6 C D. 19 K

2 Liczba atomowa pewnego pierwiastka chemicznego jest iloczynem liczb atomowych helu i berylu. Liczba ( ... / 1 p.)
neutronów w jego jądrze atomowym jest równa sumie protonów w jądrach atomów litu i węgla. Zapisz
symbol chemiczny tego pierwiastka w postaci A
ZE.

3 Uzupełnij równania przedstawiające powstawanie jonów z atomów. ( ... / 2 p.)

a) S + ................ → S2– c) Cl + 1e–→ ................

b) ................. – 2e– → Ca2+ d) Na – ................ → Na+
4 Ustal liczbę protonów, neutronów, nukleonów i elektronów dla jonów (A.–D.) ( ... / 2 p.)

33 2− 40 + 10
A. 16S B. 19K C. 4 Be 2+ D.
35
17Cl
−

5 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu tlenu. ( ... / 1 p.)

Atom tlenu jest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba jego
18
8 O
elektronów walencyjnych wynosi …..
6 Uzupełnij tabelę. ( ... / 2 p.)

Liczba Uproszczony
Symbol chemiczny
model atomu
pierwiastka A protonów neutronów elektronów elektronów
ZE
walencyjnych

16
8 O

31
15P

7 Stan kwantowy elektronu można opisać za pomocą liczb kwantowych. Wskaż poprawny opis elektronu ( ... / 1 p.)
walencyjnego atomu magnezu.
A. n = 4, l = 1, m = –1, 0 C. n = 3, l = 0, m = –1, 0
B. n = 3, l = 0, m = 0, 0 D. n = 4, l = 0, m = –1, 1
8 Pewien orbital atomowy opisują liczby kwantowe: n = 4, l = 2, m = 0. Zaznacz poprawne uzupełnienia ( ... / 1 p.)
zdania.
Opisany orbital należy do podpowłoki (4s / 4p / 4d / 4f), a maksymalna liczba elektronów w tej podpowłoce
wynosi (2 / 6 / 10 / 14).
9 Zaznacz zestaw liczb kwantowych opisujących poziom 3p. ( ... / 1 p.)
A. n = 2, l = 3, m = −3, −2, 1, 0, 1, 2, 3 C. n = 3, l = 1, m = −1, 0, 1
B. n = 3, l = 2, m = −2, −1, 0, 1, 2 D. n = 2, l = 2, m = −2, −1, 0, 1, 2
10 Wskaż grupę jonów, których konfiguracja elektronowa jest taka sama jak konfiguracja elektronowa ( ... / 1 p.)
neonu.
A. Na+, F−, Mg2+, O2−, F− C. F−, S2−, Mg2+, Na+, Cl−
B. Li , K , Cl , Ca , F
+ + − 2+ − D. F−, O2−, Rb+, Na+, Al3+

Grupa B | strona 1 z 8
11 ( ... / 2 p.)
Pierwiastek chemiczny X ma w stanie podstawowym następującą konfigurację elektronową: 1s2 2s2 2p6 3s2
3p6 4s2 3d5
a) Przedstaw rozmieszczenie elektronów walencyjnych w atomie pierwiastka chemicznego X w postaci
schematu klatkowego konfiguracji elektronowej.
b) Podaj symbol pierwiastka chemicznego X i przedstaw rozmieszczenie elektronów w tym atomie w
postaci zapisu skróconego konfiguracji elektronowej.
12 W tabeli przedstawiono wzory ogólne konfiguracji elektronów walencyjnych atomów pierwiastków ( ... / 3 p.)
chemicznych, znajdujących się w wybranych grupach układu okresowego. Uzupełnij tabelę, wpisując
numer grupy, symbol bloku energetycznego oraz symbol i nazwę jednego pierwiastka chemicznego
o podanej konfiguracji elektronów walencyjnych.

Wzór ogólny
Symbol Symbol Nazwa
konfiguracji
Numer grupy bloku pierwiastka pierwiastka
elektronów
energetycznego chemicznego chemicznego
walencyjnych

ns2

(n – 1)d5 ns2

ns2 np5

13 W skład rdzenia atomowego pewnego pierwiastka chemicznego Y wchodzi: 13 protonów, 14 neutronów ( ... / 2 p.)
i x elektronów.
a) Podaj liczbę elektronów wchodzących w skład rdzenia atomowego pierwiastka chemicznego Y.
b) Ustal podpowłokową konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego Y. Przedstaw ją,
stosując zapisy pełny i skrócony.
14 Wybierz zapis pełnej konfiguracji elektronowej chromu. ( ... / 1 p.)
A. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5
B. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d4
C. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5
D. [Ar] 4s1 3d5
15 Atomy pierwiastków chemicznych X, Y, Z mają następujący skład jądra atomowego: ( ... / 3 p.)
X (16p, 16n) Y (35n, 30p) Z (69n, 50p)
a) Podaj symbole pierwiastków chemicznych X, Y, Z.
b) Napisz wzór sumaryczny związku chemicznego powstającego z pierwiastków chemicznych X i Y.
c) Napisz konfigurację elektronową dwuujemnego jonu pierwiastka chemicznego X.
16 Dwudodatnie jony pewnego pierwiastka chemicznego zbudowane są z 10 elektronów i 12 neutronów. Wskaż ( ... / 1 p.)
liczbę atomową i liczbę masową tego pierwiastka chemicznego
A. Z = 10, A = 22 B. Z = 12, A = 24 C. Z = 14, A = 26 D. Z = 24, A = 12
17 ( ... / 2 p.)
W atomie pierwiastka chemicznego X liczba masowa jest równa sumie liczby protonów w atomie 103
45 Rh i

liczby neutronów w atomie 39

19K , a liczba neutronów jest iloczynem liczby elektronów w atomie
10
5 B i liczby
14
neutronów w atomie 7 N. Podaj liczbę masową, liczbę atomową, nazwę i symbol pierwiastka
chemicznego X.
18 Oblicz masę cząsteczkową sacharozy (C12H22O11). ( ... / 1 p.)
A. 166 u B. 342 u C. 144 u D. 342 g
19 Dwudodatnie jony pewnego pierwiastka chemicznego są zbudowane z 18 elektronów i 20 neutronów. ( ... / 1 p.)
Wskaż liczbę atomową i liczbę masową tego pierwiastka chemicznego.
A. Z = 18, A = 38 B. Z = 38, A = 40 C. Z = 20, A = 40 D. Z = 18, A = 20

Grupa B | strona 2 z 8
20 Liczba masowa pierwiastka chemicznego E jest równa 234. Neutrony stanowią 60,68% nukleonów. Oblicz ( ... / 1 p.)

wartość liczby atomowej i przedstaw wzór nuklidu tego pierwiastka chemicznego w formie zapisu: A ZE.
W miejsce liczb A i Z wpisz odpowiednie wartości, natomiast literę E zastąp symbolem pierwiastka
chemicznego.
21 Liczba masowa pierwiastka chemicznego E równa jest 234. Neutrony stanowią 60,68% nukleonów. Oblicz ( ... / 1 p.)
wartość liczby atomowej i przedstaw wzór nuklidu. W miejsce liczb A i Z wpisz odpowiednie wartości,
natomiast literę E zastąp symbolem pierwiastka chemicznego.
22 Średnia masa atomowa argonu, który jest mieszaniną głównie dwóch nuklidów wynosi 40,2 u. Jeden z ( ... / 1 p.)
izotopów zawiera 22 neutronów w jądrze atomowym, drugi zaś – 24. Oblicz skład procentowy argonu i
napisz odpowiedź.
23 ( ... / 1 p.)
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Jądro izotopu chloru 35Cl jest zbudowane z
A. 35 protonów i 35 neutronów. C. 17 protonów i 35 neutronów.
B. 17 protonów i 18 neutronów. D. 35 protonów i 17 neutronów.
24 ( ... / 2 p.)
W atomie pierwiastka chemicznego X liczba masowa jest równa ilorazowi liczby nukleonów w atomie 104
46 P d

i liczby atomów w cząsteczce wodoru, a liczba neutronów jest iloczynem liczby neutronów w atomie 73Li i
liczby protonów w atomie tlenu. Podaj liczbę masową, liczbę atomową, nazwę i symbol pierwiastka
chemicznego X.
25 Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F − jeśli jest ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Okres półtrwania to czas, po którym połowa liczby atomów izotopu

1. P F
promieniotwórczego ulegnie przemianie.

2. Promieniowanie β to strumień elektronów o średniej przenikliwości. P F

3. Podczas emisji promieniowania γ zmienia się zarówno liczba atomowa Z, jak i P F

liczba masowa A atomu pierwiastka chemicznego.
Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się liczbą
4. P F
masową A.

26 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Izotop to zbiór atomów o takich samych liczbach masowych. P F

2. Maksymalna liczba nuklidów w izotopach wodoru wynosi 3. P F
Pierwiastki chemiczne różnią się ilością protonów znajdujących się w jądrze
3. P F
atomu.
4. Elektrony krążące po orbicie zmieniają energię. P F

27 Uzupełnij równania przemian promieniotwórczych. ( ... / 2 p.)

a) 225
87 F r → ................ + 3 0
−1 β c) ................ → 212 4
83 Bi + 2 He

b) 216
84 Po → ............... + 2
4
2 He d) ................ → 201 0
79 A u + −1 β

28 Izotop pierwiastka chemicznego o nazwie nobel (No) można otrzymać m.in. w wyniku zderzenia jądra atomu ( ... / 1 p.)
ameryku-243 z jądrami azotu-15. Powstają wówczas jądro nobla-254 oraz cztery jednakowe cząstki. Napisz
Z
równanie tej przemiany promieniotwórczej, stosując zapisy A E.

Grupa B | strona 3 z 8
29 ( ... / 2 p.)
Występująca w przyrodzie miedź jest mieszaniną dwóch trwałych izotopów: 63Cu i xCu. Stosunek zawartości
procentowych tych izotopów w pierwiastku chemicznym jest równy 2 : 3. Średnia masa atomowa miedzi
wynosu 63,55 u. Oblicz liczbę masową drugiego izotopu miedzi.
30 Przez 84 dni obserwowano dwa izotopy promieniotwórcze (radionuklidy) A i B. Stwierdzono, że po tym ( ... / 2 p.)
czasie rozpadło się 87,5% początkowej masy radionuklidu A, a masa radionuklidu B zmniejszyła się o
93,75%. Oblicz, w jakim stosunku pozostają czasy połowicznego rozpadu tych radionuklidów.
31 Uzupełnij równanie syntezy termojądrowej jedną z podanych cząstek. ( ... / 1 p.)
2
1H + ...... → α + 10n

A. 11H B. 31T C. 21H D. 3Li

32 ( ... / 1 p.)
Jądro uranu 238
92 U stanowi początek szeregu uranowego-radowego. W wyniku pierwszych dwóch przemian

powstaje izotop 234 – 238

91 P a. Podaj liczbę rozpadów α i β , którym ulega jądro uranu 92 U przekształcając się

w 234
91 P a.
+ –
A. jedna przemiana α i jedna przemiana β C. jedna przemiana α i jedna przemiana β
– +
B. dwie przemiany β D. dwie przemiany β

33 ( ... / 1 p.)
Izotop uranu 238
92 U jest α promieniotwórczy. Wybierz nuklid, który powstaje w wyniku przemiany α tego
izotopu.
234 234 232 242
A. 92 U B. 90 T h C. 92 U D. 94 P u

34 Wskaż najmniej przenikliwy rodzaj promieniowania. ( ... / 1 p.)

A. γ B. β C. α D. X (rentgenowskie)

35 W próbce o masie 10 g znajduje się pierwiastek promieniotwórczy, którego okres półtrwania wynosi 2 dni. ( ... / 1 p.)
Stanowi on 20% masy próbki. Oblicz, ile gramów tego pierwiastka chemicznego pozostanie w próbce po
10 dniach.
A. 0,625 g B. 0,0625 g C. 0,0125 g D. 0,125 g
36 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Okresy układu okresowego to pionowe kolumny ponumerowane od 1 do 18. P F

Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały uporządkowane zgodnie
2. P F
ze zwiększajacą się liczbą atomową Z.
3. Pierwiastek chemiczny leżący w 18. grupie i 2. okresie to neon. P F

37 Podaj nazwę pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej Z równej 8. ( ... / 1 p.)

Grupa B | strona 4 z 8
38 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. ( ... / 1 p.)
Pierwiastek chemiczny mający 3 powłoki elektronowe i 7 elektronów walencyjnych.

A. Si B. Cl C. B D. F
39 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach sodu i chloru. ( ... / 2 p.)

A. 17 protonów E. 23 elektrony I. 1 elektron walencyjny

B. 23 protony F. 35 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 11 protonów G. 11 elektronów K. 11 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 17 elektronów L. 7 elektronów walencyjnych

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L

Grupa B | strona 5 z 8
40 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę właściwości pierwiastków ( ... / 1 p.)
chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest
fałszywe.
1. Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się liczby powłok elektronowych. P F
2. Pozioma strzałka oznacza wzrost aktywności chemicznej niemetali. P F

41 Wskaż właściwość, która wzrasta zgodnie z kierunkami strzałek na schemacie. ( ... / 1 p.)

A. charakter niemetaliczny C. aktywność chemiczna metali

B. charakter metaliczny D. zdolność oddawania elektronów
42 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, w którym do kwasu etanowego wrzucono kawałek metalu X. ( ... / 2 p.)
Metal X:
znajduje się w 4. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
w jądrze atomowym ma 20 neutronów,
na ostatniej powłoce elektronowej ma 2 elektrony.

a) Ustal symbol chemiczny metalu X i napisz obserwacje z przeprowadzonego doświadczenia

chemicznego.
b) Napisz równanie reakcji kwasu etanowego z metalem X. Zastosuj zapis cząsteczkowy.

Grupa B | strona 6 z 8
43 Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pierwiastka chemicznego X wynika, że: ( ... / 2 p.)
– jego elektrony są rozmieszczone w czterech powłokach,
– elektrony walencyjne znajdują się w dwóch powłokach i dwóch podpowłokach,
– w powłokach walencyjnych liczba elektronów sparowanych jest równa liczbie elektronów niesparowanych,
– liczba elektronów sparowanych jest równa wartości jednej z głównych liczb kwantowych powłok
walencyjnych.
a) Uzupełnij tabelę dotyczącą pierwiastka chemicznego X.

Położenie pierwiastka chemicznego X w układzie okresowym

Symbol pierwiastka
chemicznego X
Okres Grupa Blok

b) Ustal konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego X. Przedstaw ją, stosując schemat
klatkowy. Podkreśl fragment schematu klatkowego, który nie występuje w jonie X2+.
44 Pierwiastek chemiczny X znajduje się w 11. grupie i 4. okresie układu okresowego. Podaj symbol ( ... / 2 p.)
pierwiastka chemicznego X i jego liczbę atomową. Napisz w postaciach pełnej i skróconej konfigurację
elektronową atomu tego pierwiastka chemicznego w stanie podstawowym.
45 Elektrony walencyjne pewnego pierwiastka chemicznego X mają następującą konfigurację elektronową ( ... / 2 p.)

4s1 3d10. Określ położenie pierwiastka chemicznego X w układzie okresowym. Podaj jego nazwę oraz
symbole jonów, które może utworzyć w wyniku wymiany elektronów.
46 Przyporządkuj nazwy pierwiastków chemicznych (A–E) do poniższych opisów (1–6). Pamiętaj, że jeden ( ... / 2 p.)
opis może dotyczyć kilku pierwiastków chemicznych.
1. Atom tego pierwiastka chemicznego zawiera 5 elektronów walencyjnych.
2. Jądro atomu tego pierwiastka chemicznego zawiera 19 protonów.
3. Ten pierwiastek chemiczny znajduje się w 17. grupie układu okresowego.
4. Atom tego pierwiastka chemicznego zawiera 12 elektronów.
5. Ten pierwiastek chemiczny znajduje się w 3. okresie układu okresowego.
6. Tlenek tego pierwiastka chemicznego ma wzór E2O, a wodorek – EH.
A. Potas
B. Magnez
C. Chlor
D. Fosfor
E. Jod
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____ 5. _____ 6. _____
47 Wybierz prawidłowy opis położenia selenu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych. ( ... / 1 p.)
A. Selen znajduje się w 16. grupie i 4. okresie w bloku s.
B. Selen znajduje się w 6. grupie i 4. okresie w bloku p.
C. Selen znajduje się w 16. grupie i 4. okresie w bloku d.
D. Selen znajduje się w 16. grupie i 4. okresie w bloku p.

Grupa B | strona 7 z 8
48 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat budowy jego atomu. ( ... / 2 p.)
Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. fosfor C. glin D. wapń
2. W jego atomie znajduje się 15 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. wapń
49 Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pewnego pierwiastka chemicznego Z wynika, że: ( ... / 3 p.)
– jego elektrony są rozmieszczone w 4 powłokach elektronowych,
– jego elektrony walencyjne znajdują się tylko w ostatniej powłoce,
– w 3. powłoce jest 3 razy więcej elektronów niż w ostatniej powłoce.
a) Zaznacz poprawne uzupełnienia zdań.
Pierwiastek chemiczny Z należy do (2. / 3. / 4.) okresu układu okresowego oraz do bloku konfiguracyjnego (s
/ p / d). Liczba elektronów walencyjnych tego pierwiastka chemicznego jest równa (2 / 4 / 6). Elektrony
walencyjne, których energia jest najwyższa, należą do podpowłoki o głównej liczbie kwantowej (2 / 3 / 4).
b) Ustal podpowłokową konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego Z. Przedstaw ją,
stosując schemat klatkowy. Podkreśl fragment schematu klatkowego, który przedstawia rozmieszczenie
elektronów walencyjnych w podpowłokach.
c) Opisz za pomocą kompletu liczb kwantowych (w kolejności: n, l, m, ms) stan kwantowy
niesparowanych elektronów walencyjnych atomu pierwiastka chemicznego Z.
50 Atomy pierwiastków chemicznych X, Y, Z mają następujący skład jądra atomowego: ( ... / 3 p.)

X (8 p+, 10 n0) Y (30 p+,34 n0) Z (82 p+, 124 n0)

a) Podaj symbole pierwiastków chemicznych X, Y, Z.
b) Napisz wzór sumaryczny związku chemicznego powstającego z pierwiastków chemicznych X i Y.
c) Napisz konfigurację elektronową dwuujemnego jonu pierwiastka chemicznego X.

Grupa B | strona 8 z 8