Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.

5 บทที่ 8 1

ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8

1. ความเร็วและความเร่งมากสุด w 2 Tlf
=

rad
/s
.

fonc e) แรง ใ เ ด การ ด ท ร HM

Crestoring
.

แรง งก บ
มาสาแตปร น ตาม การ กระ
ด ศ ตรง าม X เสมอ
 0 wt + ∅
ษ 0
-
=
- =

ด
≠ d
× การ กระ
เฟส เ ม น
ะ

A- - แอมป ด
V ะ ความ
เว
เง
a ≥ ความ
r
เป ยน
ตำแหน่งปลำย ตำแหน่งสมดุล ตำแหน่งปลำย
A X ะ 0
Xm = + A
Xm
-
=

0
Vm ะ
WA v = 0
v.

A a- -
0 am = -
A
am
=

ความเร็วมากสุด (vmax) ที่ตำแหน่งสมดุล (x = 0)

ขนาด Vmax ะ
WA

ความเร่งมากสุด (amax) ที่ตำแหน่งปลำยของกำรเคลือ่ นที่ (x =  A)

ขนาด amax =
WA

ฬ 2 Tlf
=
=

นวน รอบ รวบ

+12
f- ำ
นา
ำ

เวลา

นา
T =

± =

นวน รอบ
; s
ดึ
หุ
ที่ทำ
ทิ
จั
ผั
จั
นํ
ทิ
จำ
ษุ๋
ผ้
ผั้
วิ
ฑฺ
จำ
กิ
ร็
ร่
ริ่
ลั
ห้
ด์
ลี่
ข้
ที
ที
ต้
ลิ
จู
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 2

2.1 การกระจัด, ความเร็ว, และความเร่ง ของ SHM ที่เวลา t (มุมเฟสเริม่ ต้น = 0)

x (m)
+
A
ำ
t
ํ

2T

DX =
Asinwt
-
A × =
Asinlwt +0 1)
↳ |
0=0

v (m/s)
vmax

Vm
I. % t •

V =
V =
WACOS wt

↳
005

wA
1 wt + 4)
↳ 4 =
0

a (m/s2) Asinwt
-

a-
_

amax
T 2T

t
• o

rs a- -
-
whsinwt
1 หา 1-
e- sin
↳
-

a = am
am
- _
้

↳ w 2A

× บ V sin → cos
มาก ด
ร
sin

tน ฏํ๋ eป
cos → -

✗ =
Asin →
ปแบบ การ ด ท . SHM

X บ a ตรง าม

0| =
เฟส เ ม น

V Vmcos lwt ∅ )
+
=

a- -
am 1- si ท เอ + +
¢ 1)
_
สุ
กั
หฺ
ผ้
ทฺ
กั
รู
ริ่
พู๋
ต้
ข้
ยุ๋
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 3

2.2 การกระจัด, ความเร็ว, และความเร่ง ของ SHM ที่เวลา t (มุมเฟสเริม่ ต้น = 90O)

x (m)
A ป น
a
T
2T

t Asinlwt
%
+
X =

Am 0
D × = Acoswt

v (m/s)
vmax
T 2T
o
t V =
-

-9in Wt
^

Vm
-

a (m/s2)
amax

t a = -
A coswt

0 T 2T
am
-

1 90
V เฟส X ,

Notei sinlx + {) ะ 105 ×

เฟส V ,
9
a

เฟส ตรง าม
น
t บ 0
กั
อํ
วั๋
นำ
วู
นำ
ผ้
หั
กั
ข้
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 4

Ex กำรกระจัดของอนุภำคหนึ่งที่เคลื่อนทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย เป็ นฟังก์ชนั ของเวลำดังสมกำร

%

4

x = ( 2m ) sin  3t +  จงหำ

 × Asin Cwt 1) = +0
-
u

A 2 M

 4
ะ
- m

r
W =3 17 rad / s
ก. กำรกระจัดที่เวลำ t = 2.0 s …………………………………… = า m 1s
4 rad
74 เม
=
ᵗ
rad
ข. มุมเฟสที่เวลำ t = 2.0 s ……………………………………
rad ห อ 4

ๆ
ค. ควำมเร่งสูงสุด ……………………………………
H / Vm แ 18 m ะ ะ
1311) แวะ 6 5

vmlcoslwt 4) )
ง. สมกำรควำมเร็วที่เวลำ t ……………………………………
+
) แ ca 13TH +
ข
g)
=
v
-
-

แ ca 13TH + ) *
v
จ. สมกำรควำมเร่งที่เวลำ t ……………………………………
-

)
-

5in lmt a = -18

+

+01)
t -2.05
- จ .
) a = am ( sinlwt
-

Asinlwt +01) )
× ≤

อ wt ∅ แ sintmt +

T3T + าง
+ a.
ข
-
-
= _

*
.

ก 29in +7
12.00 )
=

0 317
.

-
=

4
⇒ 29in 1 6 17 + )
f ะ 617 + = 2 rad .

⇒ 2 si ท

" ด .am ะ A
= > 2 9in 45
ะ
3 (2)
HH
-
-

=
18172 m /รบ
=
โ2
*

3. สมการความสัมพันธ์ระหว่าง ความเร็ว, ความเร่ง กับการกระจัด

a ตรง าม ✗ เสมอ

ʳ 2
×
V w * ×
a
-

= -
=

*
แห ง X จะ
ป ง ขาไป และ
ก บ

เมื่อ v คือ อัตรำเร็วของวัตถุ (m/s) a-

-
- ×

x คือ กำรกระจัดของวัตถุ (m)

←

V= -

w A 2- × 2

f-ry.v-wjA2.TT/
2

a คือ ควำมเร่งของวัตถุ (m/s2) ←

i
 คือ อัตรำเร็วเชิงมุมของกำรเคลื่อนที่ (rad/s) x i
1

A คือ แอมปลิจูดของกำรเคลือ่ นที่ (m) -A 0 +A

X Asinf 0
-

wt + ¢
217 f
-

;
-
=
=
w
=

ทอง

V =
wAca 0
-

42
t
a
ะ
-

A 5in
÷
×
a-
-

ะ
-

5เขา 0

htyhe ]
ะ

[ E
7
1- 2- ×
ะขะ wt
ไ C 90 -
e
จะ

A า A
2
v
=
± W A
2- ×
ษุ๋
ข้
ร้
ภิ๋
กั้
ทู้
ผ้
ฑุ๋
วุ๋
ธุ๋
ที่ตำ
หั้
ทั้
มี
ข้
ยู๋
ฬ้
ผ้
ษุ๋
ผ้
ข้
ริ่
ลั
ด้
รื
ต่
ก้
ษู้
ข้
น่
ถํ๋
หั้
ธุ๋
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 5

4. คาบการแกว่งของลูกตุม้ นาฬิกาอย่างง่าย


T =
217 f
g
- m

T ไ น บ ทา เวลา

T มา
เมื่อ T คือ คำบกำรแกว่งของลูกตุม้ นำฬิกำ (s)
คือ ควำมยำวของสำยแขวนลูกตุม้ (m)
g คือ ควำมเร่งเนือ่ งจำกแรงโน้มถ่วงของโลก (m/s2)

"
T
Fg Td

ๆ
ม
T ะ
"
7.

นำ
T

⇒
×

โ ×
µ _

91
slop กราฟ
ะ g
"

C- re
"
e
☆ เ ยบ ดาว ตา น !

5. คาบการสั่นของมวลติดสปริง

k T =
217
โ
m
T 2 m ; Ta
¥

ะะโู โ
71
เมื่อ T คือ คำบกำรแกว่งของมวลติดสปริง (s) ×

m คือ มวลที่ติดกับสปริง (kg)

k คือ ค่ำนิจของสปริง (N/m)
0
F

K - F ญ k
slope
-
=

ฐ m

Px
กราฟ ง สป ง
กั
ขึ้
อื่
ตึ
ข้
ที
ษู๋
ม่
ฑู
ริ
ผู
 แก ง ไ สระ
ความ ธรรมชา ความ ต

f
ก ม
= 1
+
ะ

โ
f มวล ดสป ง ะ

1T ะ

น 7m
ธรรมชา น น เ ยก า น ของ
* เอ แรง จาก ภายนอก มา กระ
อ
ต
=
ความ ต จะ แรง การ

การ น อง น แรง น

f ภายนอก
=
f ธรรมชา
ถี่
ถี่ที่วั
ติ
ที่
ตุ้
ลู
อิ
มี
วั
ต่
ถี่
วั
ขึ้
สั่
พ้
สั้
สั่
ว่
ขึ้
สั่
รี
มื่
ด้
ว่
ริ
ถุ
ถุ
ถุ
ทำ
ติ
ติ
ติ
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 6

ติวสรุ ปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8. การเคลื่อนที่แบบฮาร์มอนิกอย่างง่าย

จงเลือกคาตอบที่ถกู ต้องเพียงข้อเดียว (เวลา 45 นาที)
1. วัตถุหนึ่งกำลังเคลื่อนทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย ศ ตรง าม การ กราด
งก บ × แรง

กระ กระจ ย
✓ ก. แรงสุทธิที่กระทำต่อวัตถุมีทิศตรงกันข้ำมกับกำรกระจัดของวัตถุจำกตำแหน่งสมดุล ง แปร น → และ แรง
ก บ ตรง บ การ

ข. เมื่อวัตถุมอี ตั รำเร็วสูงสุด วัตถุมีควำมเร่งสูงสุดด้วย

ลาย
amat ไ ไ เ ด ด เ ยว น ×
และ

✓
ane
ค. ควำมเร่ งของวัตถุมีขนำดแปรผั~←e_ นตรงกับขนำดของกำรกระจัดของวัตถุจำกตำแหน่งสมดุลแต่มีทิศตรงกันข้ำม
×

✓
ง. ถ้ำวัตถุนนั้ สั่นด้วยแอมปลิจูดทีเ่ ล็กลง วัตถุนนั้ จะสั่นด้วยควำมถี่มำกขึน้
ข้อใดถูก A ไ เ ยว อง บ ของ น ความ การ 0
±

1. ก และ ข 0 2. ก และ ค 3. ก และ ง 4. ก ค และ ง

③ ำสป_ T =

71
21 ำ f =

1 f
ะ
ะ f ไ ไ น บ A

nfge
2. อนุภำคหนึ่งเคลือ่ นทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย ด้วยควำมถี ่ 3.0 รอบต่อวินำที ถ้ำแอมพลิจูดของกำรเคลื่อนที่
t

i i
-

2.0 เซนติเมตร ขนำดของควำมเร็ วสูงสุดและควำมเร่ งสูงสุดของกำรเคลื่อนที่มีค่ำเท่ำใด W ะ 2

= 1. 1.2 m/s, 0.722 m/s2l Vma โ 617 ย 217 1217 m 5

A ☒ ะ = 12

Too
A
0.12

2. 0.12 m/s, 0.722 m/s2 am oy 3 6 17 72

21 72
-

c -

3. 1.2 m/s, 7.22 m/s2 e

4. 0.12 m/s, 7.22 m/s2
ฬ ะ 217 f = 2 71
1 3) = 617

m ×
3. วัตถุมวล 0.50 กิโลกรัม เคลื่อนที่แบบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย โดยมีกำรกระจัดมำกสุด 0.20 เมตร และ
้ _

ni 0.50 วินำที จงหำขนำดสูงสุดของแรงที่กระทำกับมวลก้อนนี ้

T

คำบ -

1. 0.80 N ↳ {F
ะ
mam

2. 1.6 N หา W
217
W
3. 0.802 N
ะ

โ
ะ

w 4.017
4. 1.62 N
=

-
หา Fm =
mam = ml A)

"
2)
Fm ะ
( 0.5 ) ( 4.017) ( อ
.

172 N
Fm ะ 1. 6
*
ดึ
มีทิ
ดึ
กั
จุ
มื๊
ธุ๋
กั
หั่
พู
สั่
กี่
กั
ผ้
ษุ๋
ก้
หั้
ษั
กั
ขึ้
กี่
ดี
ด้
กิ
ม่
ม่
ด้
ลั
ลั
ม่
ขู่
ผั
ข้
ข้
จั
ด­
า­
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 7

4. วัตถุหนึง่ เคลือ่ นที่แบบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำยตำมแนวแกน x มีคำบกำรเคลื่อนที่เป็ นE

6.0 วินำที มีสมกำรกำร
2 

เคลื่อนที่เป็ น x = Asin  t  เมื่อ A และ T เป็นค่ำคงตัว, t เป็ นเวลำ
 T 
1
เวลำที่วตั ถุใช้เคลื่อนที่จำกตำแหน่ง x = 0 ไป x = A มีค่ำเท่ำใด 5in 5in / )
ะ
{
2
ะ 3 =

1. 0.30 วินำที = × Ain 1 t)

2. 0.40 วินำที sin
1 | ๚ +
=

|
3.
ctt 0.50 วิ น ำที หา tแทน × =

§ # =
2

4. 0.60 วินำที
¥ # sin
2
=

1 + =
{ ะ 0.5 Sc
☒

=
iท +

เ ม ปลา ยา Vmginwt

cxefcwoswtes
-

(
✓
5. จำกกรำฟระหว่ำงกำรกระจัดกับเวลำ (x – t) และกรำฟระหว่ำงควำมเร็วกับเวลำ (vx – t) ชุดไหนบ่งถึงกำร
-

เคลื่อนที่แบบฮำร์โมนิกอย่ำงง่ำย (Simple Harmonic Motion)

ญื๋
x x
1.
- t 2. t

vx vx .

t t

x x
3. t 4. t
vx vx
t t
หู๋
ษุ๋
วั๋
อ่
วู่
ฑุ๋
ภู๋
คำ
ริ่
ษู๋
หู๋
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 8

•
6. เมื่อเขียนกรำฟควำมสัมพันธ์ระหว่ำงกำรกระจั
ดกับเวลำของกำรเคลือ่ นทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำยเป็ นดังภำพ
อาคาร
กรำฟควำมสัมพันธ์ระหว่ำงควำมเร่ งกับเวลำจะเป็ นดังข้อใด
amsinwt
x vmcoswt
' a ะ

sinwt ขะ
-

a ะ
°
1

9in → ย9

eos → - sin

a a
1. 2.
t t

a a
3.
r 4.
t t

7. วัตถุเคลื่อนทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย มีแอมพลิ+

จูด 10 เซนติเมตร มีควำมถี่ 2/ รอบต่อวินำที ณ ตำแหน่งที่
มีก→ 00
ำรกระจัด 6 เซนติเมตร วัตถุจะมีขนำดของควำมเร็ วและควำมเร่งเท่ำใด
2
211F 1. 0.16l m/s และ 0.48 m/s ↳ v. A w 2- × ะ

โนรา
_

ฬ
ี

2. 0.32 m/s และ 0.48 m/s2

=

d =
-

4 ตรง าม เสมอ

3. 0.16lm/s และ 0.96 m/s2

"

ๆโอน
ง × ± ข
2
r4. 0.32 m/s และ 0.96 m/s
w 217 f 2
l ᵗ )
Awsinwt
ห ะ

±
=

✗ =

W = 4 rad .

211 ( เอ) (4) Sih t

6
°
= 1 4)
gi ท cm
หาบ

6 ะ
40 5in 4 +
v
-
- wnafxn 2

¥
2
v
=
4- 6
mᵗ 9in 41
-

4 =

lm /5
32
4×8
=

40
←

ะ
t
6 ะ 0.32 m /s
_

40
หา a 6 cm
นา 4
a
=
ใ ×

sintl t
เหา
ะ

× a- -

=
16 (6)
a

ะ 96 cm /5
a

m โ52
⇐ 0.96
ฬ้
ที่
ศั
ย่
ที่
หุ่
หั
มีทั้
ที่
ที
หิ้
ญู่
ห้
ข้
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 9

×
8. สำหรับกำรเคลือ่ นที่แบบฮำร์โมนิกอย่ำงง่ำยที่มแี อมพลิจูดเป็ น A จงหำขนำดของกำรกระจัด ณ ตำแหน่งที่
อัt
-

ตรำเร็วเป็ นครึ่งหนึง่ ของอัตรำเร็วสูงสุด

1 VM
V w Fmrt
=

1. A V =

4
ข
W 2
1 ฬA
A2- × =

2. A V ะ

2 ะ

3 A ย An ×
2 /
3. A
= -

จาก Vm WA
4 7
-
-

3 A2 2
/4. A ×
2
= -

ๆ
ำ
2

×ญ A
3A ± ฐ
=
.
× *
:c =
. .

I ๆ 2

9. วัตถุหนึ่งเคลือ่ นที่แบบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำยรอบจุดสมดุล O โดยมีอตั รำเร็วสูงสุด 5 เซนติเมตรต่อวินำที โดยมี

คำบเท่ำกับ 2  วินำที ถำมว่ำขณะทีว่ ตั ถุมีควำมเร็ว 3 เซนติเมตรต่อวินำที วัตถุอยู่หำ่ งจำกจุด O เท่ำใด
1. 1 cm Vmax 5cm / = T 21T 5 V 34 ง/g = X ? เ =
cm หา
=

2. 2 cm 3 jyrnxttt 1
winrlt
จาก =

ข
3. 3 cm
.

2
× = 25-9
\
4. 4 cm 3
⇒
w CM ± 4
-

gf
-

;
-

2 × =

µ
* × =

§
1
ฬ A 2 =

หา หา W
= =
☒
,

ymnn

WA
4A = Vm ะ

5
ะ 1A

A ะ
5 cm ☒
10. ลูกตุม้ A และ B มีเชือกเบำยำว 60 และ 30 เซนติเมตร มีมวล 0.2 และ 0.1 กิโลกรัม ตำมลำดับ เมื่อ
.

i.

T
แกว่งลูกตุม้ ทัง้ สองให้เคลื่อนที่แบบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย อัตรำส่วนของคำบของลูกตุม้ ทัง้ สอง A จะเป็ นตำมข้อใด
TB
1 e""้rn
ในTB ใ
%
1. 217 lA
2 TA
=

\
l TA 5
1 \ า -1kg -0
-

2.
2 e.
อ
TB 217
§ ะ

¥ § ฐ็ะ
3. 2
_

/
. .

อ "
2kg .

4. 2
-
วู
กั้
ผั
ษุ๋
ก้
ป้
ก์
วุ๊
ภ้
ท๋
ฐู๊
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 10

11. ลูกตุม้ เพนดูลมั ชุดหนึง่ แกว่งกลับไปกลับมำ 60 รอบใน 1 นำทีบนโลก ถ้ำนำลูกตุม้ ดังกล่ำวไปแกว่งบนดำวดวง

อื่นพบว่ำแกว่งกลับไปกลับมำเพียง 50 รอบใน 1 นำที ค่ำควำมเร่งเนื่องจำกแรงโน้มถ่วงบนดำวดังกล่ำวมีค่ำเป็ นกี่

5
e.
เท่ำของค่ำควำมเร่งเนื่องจำกแรงโน้มถ่วงของโลก
T รอกะ
นา
1.
6 นะ ยะ 1

6 นา
2. เวลา

%
Tona ะ ≥ a

5 น

5
3.
โ
↑

ฐ
โลก
6 × T หา จาก ะ

นา
ะ

6
.

4.

/ 5.
25
5
ะ
36
ะ
[ ฑํ๋ ) *
ะ
gm
1
ะ
.

นก

12. แขวนมวล e 50 กรัม ที่ปลำยล่ำงของสปริงซึ่งแขวนในแนวดิ่งโดยที่ปลำยบนถูกยึดไว้ ถ้ำดึงมวลลงเล็กน้อย

เพื่อให้สปริงสั่นขึน้ ลง วัดเวลำในกำรสั่นครบ 10 รอบ ได้เป็ น 5 วินำที หำกเปลี่ยนมวลทีแ่ ขวนเป็
nr
o น 200 กรัม จะ
nrn
วัดคำบกำรสั่นได้เท่ำใด
1. 0.5 s
2. 1.0 s
/
7เ ม 0.5 5 m 50 g า ะ

¥
2
1 = =

3. 2.0 s
4. 4.0 s
T ให 7. m 200 f
=
ะ
2

T = 21
11

ใน ×
สป ง เ ม k คง

โอ
อ 5
.

+วะ

iife
0.5

T = 0-5 l 2 =
1.0 S
2 ☒
วิ
วิ
หู่
ญํ๊
ต้
ฑู้
ฐู๋
ญิ์
ภุ๋รู้
ที่
ดิ
ดิ
ริ
ม่
ที
ที
ร็
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 11

13. สปริงสองเส้นมีมวลน้อยมำก ปลำยด้ำนหนึง่ ยึดติดกับเพดำน ปลำยอีกด้ำนหนึง่ มีมวล m1 และ m2 ติดไว้

ดังรูป

µ
= 3kt k1 k2

=
2ตา m1 m2
gy

โดยค่ำคงตัวสปริง k1 เป็ นnosnanosi

3 เท่ำของค่ำคงตัวสปริง k2 และมวล m1 เป็ น 2 เท่ำของมวล m2 เมื่อออกแรงดึง
มวล m1 และ m2 ให้สปริงยืดออกเล็กน้อยแล้วปล่อย มวล m1 จะใช้เวลำในกำรสั่นครบรอบเป็ นกีเ่ ท่ำของมวล m2
1
1. เท่ำ ÷ร ×
โ "

6
2.
3
2
เท่ำ ะ ×

/
3.
2
เท่ำ
:c
¥ ใน =

3
4. 6 เท่ำ
หั้หุ๋
ญํ๊
ฑฺ
ญ๊
 Facebook page : ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 8 12

14. ติดวัตถุมวล M เข้ำกับปลำยสปริงและวำงบนพืน้ เรียบลืน่ ดังภำพ ก เมื่อดึงวัตถุมวล M แล้วปล่อยให้เคลือ่ นที่

แบบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย พบว่ำวัตถุมวล M เคลื่อนที่ครบ 1 รอบ Oe
mn
ใช้เวลำ 2 วินำที จำกนัน้ ติดวัตถุมวล 1.0 _

กิโลกรัม บนวัตถุมวล M ดังภำพ ข และทำให้วตั ถุทงั้ สองเคลื่อนทีแ่ บบฮำร์มอนิกอย่ำงง่ำย พบว่ำวัตถุทงั้ สอง

-

เคลื่อนที่ครบ 1 รอบ ใช้เวลำ 3 วินำที (วิชำสำมัญ 64)

Tz ะ 3

I = 2 1.0 kg
M+ า
M M kg

ภำพ ก ภำพ ข
rad / s -
ษ
วัตถุมวล M ในภำพ ก เคลื่อนที่ดว้ ยควำมถีเ่ ชิงมุมกี่เรเดียนต่อวินำที และมวล M มีค่ำกี่กโิ ลกรัม ตำมลำดับ
-
-

จาก Tก 2
2
=

1. และ 3.0l W ะ 2M
2 F
2. 2 และ 1.2 า Rrad /s

น
ฬ กะ 2±
ะ

3. 2 และ 2.0 R

4. 2 2 และ 2.0
e

ะะ
จาก
หา m Tg
5. 2 2 และ 3.0e

! โ =

→ 23 =
⇒ m ะ
2
*

15. ลูกตุม้ A B C D และ E แขวนกับเชือกทีข่ ึงตึง ดังแสดงในรูป เมื่อผลักลูกตุม้ A ให้แกว่ง ลูกตุม้ ใดจะแกว่ง
ตำมลูกตุม้ A อย่ำงเด่นชัด
.
⇔ _

1. ลูกตุม้ B f ธรรมชา =
fa
2. ลูกตุม้ C C

3. ลูกตุม้ D 211
ป1g
- -
-
- -
- -

A E T =

4. ลูกตุม้
r E B
D

f ธรรมชา
f ะ

% 1

นอ
f
บ l ⇒ f 2
น
แก า ตาม เ อ l เ า น
ข้
ข้
ข้
มี
ฑุ๊
หั่
ขึ้
ว่
กั
กั
ท่
มื่
ป้
ยู่
ต้
ป็
ติ
ติ
ทั้
 ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 1

ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9 คลื่น

ระยะ ทาง

ojft
มา
1. อัตราเร็วของคลื่น
เวลา
บห เ น รอบ ๆ ( ก)
กาก เฟส

⇒ .

การกระจัด 
สันคลื่น สันคลื่น t
A o
•
เวลา

0 r

A 9in Wt
ตาแหน่ง / ระยะ ทาง
y
=

( น ลง ะ
คท

−A
.

ท้องคลื่น ท้องคลื่น

ความยาวคลื่น (wavelength, ) คือ ระยะทางที่คลื่นเคลือ่ นที่ได้ 1 รอบ
กราฟการกระจัด - ระยะทาง
การกระจัด (x)
A
ระยะทาง (s) ]
ระยะ ทาง

 2
=

นวน รอบ
-A
" '
a
a

คาบ (period, T) คือ เวลาที่คลื่นเคลือ่ นที่ครบ 1 รอบ (1 ลูกคลื่น)

กราฟการกระจัด - เวลา
การกระจัด (x) างแ ว
ห ง
A
↑↓ เวลา (t)
±
.

T 2T
-A 1 ↑
T ะ

×= 1.0m
สม ล
→ น t ะ

14
ความถี่ (frequency, ) คือ จานวนลูกคลื่นที่เคลื่อนทีใ่ น 1 หน่วยเวลา น →
สม ล §
อง
สม ล →
}
f =
-
-

{ ำ Hz ง → สม ล §

อัตราเร็วของคลื่น
V f7
ะ \
เมื่อ v = อัตราเร็วของคลื่น (m/s)
 = ความถี่ของคลื่น ( Hz )
§ ; V ;ท /s
ะ =

 = ความยาวคลื่น (m)
ดน S ท 7

¥ ¥
=

ระยะทาง 1 รอบ
" ท
ก =

1 รอบ
=
ะ
4
ทT
-

t -
-

T
ก
=

เวลา 1
ขะ
¥ E 211 AX 10/
"
=

ฎ ¢
= =

g
=
,
F p
1 ฟง 1 ก ะ 2

T
ที่ต่
จำ
ขึ้
ที่
ลู
สั
สั
ดั
ญู๊
ท้
ลู
สึ๋
ลู
ษุ๋
ลู
ป็
จื่
น่
นึ่
ดุ
ดุ
ดุ
ดุ
 ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 2

2. การซ้อนทับของคลื่น
การซ้อนทับกันของคลื่นหรือการรวมกันของคลื่น เกิดขึน้ เมื่อมีคลื่นตัง้ แต่ 2 คลื่นเคลือ่ นที่มาพบกัน ซึ่งจะเกิด
การรวมกันใน 2 ลักษณะ คือ

การรวมแบบเสริมกัน เกิดขึน้ เมื่อคลืน่ สองคลื่นที่มีการกระจัดไปทางทิศเดียวกันเคลื่อนที่มาพบกัน เช่น สัน

คลื่นกับสันคลืน่ หรือ ท้องคลื่นกับท้องคลื่น

mttr
น ย
=

นญn
+

บนบาน
y
=
ynt Y
การรวมแบบหักล้างกัน เกิดขึน้ เมื่อคลื่นสองคลื่นที่มีการกระจัดไปทางทิศตรงข้ามเคลื่อนที่มาพบกัน เช่น สัน
คลื่นกับท้องคลื่น

ว ง
านน+แาอ
+ =

Ex จงวาดภาพการรวมกันของคลื่น เมื่อคลื่นเคลือ่ นที่ได้ 3 วินาที กาหนดให้คลืน่ เคลื่อนเข้าหากันด้วยอัตราเร็ว

10 เซนติเมตร/วินาที
5 cm

Lʰ
นา
vt
s
① ②
-

S =
10×3 tะ 35
+ะ

S ะ
30 Cm

• •
Y 10 5 10 5 0

5 5 10
9210 0

30 Cm
4 |

1 ☆1
30 cm • ะ
ค น พ

4 10 10 10 10
y 10

y, +12
=
ทำ
ลั
ลื่
ช้
ษํ๊
า­
ด้
 สะ อน
กฎ การ
สะ อน (0-2)
(0-1) ะ
ม
④ ม ตก กระทบ
เ ยว น
② ง ตก กระทบ ,
สะ อน เ น แนว จาก เขา อ บน ระนาบ

N
⊖2
G- -

น อย
ว สะ อน
มุ
มุ
รั
กั
ผิ
ดี
ส้
ยู่
ท้
ท้
สุ
สี
ท้
ท้
 าว !
น
จบ
กµ
ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 3

3. การสะท้อนของคลื่น
การสะท้อนของคลื่นเกิดเมือ่ คลื่นเคลื่อนที่ไปเจอสิ่งกีดขวาง แล้วสะท้อนกลับ

3.1 การสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือกปลายตรึง ก บ าย - ก บ
ขวา
าง และ บน
-

ปลายตรึง คือ จุดสะท้อนที่ไม่สามารถเคลื่อนที่ได้ การกระจัดของจุดตรึงจะมีค่าเป็ นศูนย์เสมอ

-

คลื่นสะท้อนเมื่อมีจุดสะท้อนเป็ นปลายตรึง คลื่นสะท้อนจะมีเฟสตรงข้ามกับคลื่นกระทบ คือ เฟสเปลีย่ น

180O ( rad)
เ อก
เ ก

d
อย (มวล )

เ อกให [ มวลมาก ) . ด
0
วาง าม
l
ปลาย ต ง

จน
าย ทวด
แปรเป ยน
°
180

Qนน
แปรเป ยน "
ᵈ
8
M
\

คลื่นดลจากเชือกเบาเคลื่อนเข้าหาเชือกหนัก

3.2 การสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือกปลายอิสระ
ปลายอิสระ คือ จุดสะท้อนที่มีการเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระตามทิศทางการสั่น ก บ าย ขวา
/

คลื่นสะท้อนเมื่อจุดสะท้อนเป็ นปลายอิสระ คลื่นสะท้อนจะมีเฟสตรงกับคลื่นกระทบ คือ เฟสไม่เปลี่ยน

→

เ อก มวลมา 1
• สระ

เ อก มวล ฝ -4

เป ยน
เฟสไ
สระ

คลื่นดลจากเชือกหนักเคลือ่ นเข้าหาเชือกเบา
ข้
กิ
หั
ซ้
มั
บำ
น้
ล่
ต่
อํ
นั
อิ
ซ้
อิ
ล็
ชื
ชื
ชื
ชื
ม่
ลั
รึ
ลั
ลั
ลี่
ญ่
ลี่
ลี่
ก้
 ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 4

VR f เป ยน วาง ว
4. การหักเหของคลื่น
เกิดเมื่อคลื่นเคลื่อนที่ผา่ นตัวกลางต่างชนิดกัน ทาให้อตั ราเร็วของคลื่นและความยาวคลื่นเปลี่ยนแปลง แต่
reerdern
ความถี่เท่าเดิม ซึ่งจะส่งผลให้ทิศการเคลื่อนที่ของคลื่นเบนไปจากแนวเดิม ct ยกเ น 01
_
= a ย ลง

9in 01

sina
=

นะ ¥ ะ
=

¥ | =

กเห เ ยง แสง

-ื อง
" "
นา้ ตืน้ อัตราเร็วของคลื ่นนา้ จะมีค่าน้อย ะ ะ
นา้ ลึก อัตราเร็วของคลื่นนา้ จะมีค่ามาก
V มาก 7 มาก า
t มาก
เ

ลง
น
การหักเหของคลื่นจากน้าตืน้ ไปยังน้าลึก อย
อ
µ รอย
เส้นแนวฉาก (N) ↑ น า บ
ห าค
⊖1
น้ าตื้น 
=

vน้อย  น้อย  น้อย

รอยต่อของตัวกลาง 

น้ าลึก 
0-2>0-1
vมาก  มาก  มาก ย
7~
f
มาก
(

การหักเหของคลื่นจากน้าลึกไปยังน้าตืน้

เส้นแนวฉาก (N)
น้ าลึก
vมาก  มาก  มาก 
รอยต่อของตัวกลาง 

น้ าตื้น

vน้อย  น้อย  น้อย

กฤต ( %) เ น ม ตก กระทบ (9) ใ

ม กเห เ น 9
ม 8in %
¥
=

น ง

เ ดเ อ V อย ไป ✓ มาก เ า น →
ป
9 ก
ตั
ทั๋หั
ปิ์
นั
อํ
พํ๊
ต้
ตื้
น้
วิ
ลำมุ
ต่
กั
ท่
จี
ที่
มุ
หั
มุ
อํ
อํลึ
ตื้
นั้
น้
มื่
ท่
สี
ป็
กิ
ป็
ห้
น้
ลี่
ว้
ฬํ๊
ญํ๊
 ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 5

5. การแทรกสอดของคลื่น
การแทรกสอด เกิดจากคลื่น 2 ขบวนจากแหล่งกาเนิดคลื่นอาพันธ์ เคลือ่ นที่ไปพบกัน (รวมกัน)
-

แหล่งกาเนิดคลื่นอาพัน (coherent source) คือ แหล่งกาเนิดคลืน่ สองแห่งที่ให้คลื่นมีความถี่เท่ากัน และมี _

เฟสต่างกันคงที่เสมอ V เ า น 7 เ า น
otnhy น า เสมอ
,

แนวปฏิบัพ (A) เป็ นแนวที่มีการแทรกสอดแบบเสริมกันเสมอ

{
ท7
1 ำP -

srp 1 =

ข ผ
เฟส ก น P ละ ตรง น

แนวบัพ (N) เป็ นแนวที่มีการแทรกสอดแบบหักล้างกันเสมอ fn {) 7

{
lsp
ะ
-5 1
-

น
=

แห ง นพ
. .
เฟส น P ตรง าม สน

i#
M Ao A|
t1
µ
K2 ° อ Nn
A น
• 2-
•

อ
m . -
"
.

Ny

Ay S1 S2 ^
3
19 าP ๚ 1 ป พะ 0
ป พะ 22 12 02 17\ 22
-

LD 3 แนว

เมื่อ S1 และ S2 มีเฟสตรงกัน จะเกิดรูปแบบการแทรกสอดที่มีแนวกลางเป็ นปฏิบo

nn
พั (A0)

A N A N A N
A 2 N2 1 1 0 1 1 2 A 2
จารณา P
ด

เรา P -52P |
N3
ท7

N3
=

P P เ นป พ
A3
2,3 ,
ท 0,1 . .

A3
◦
า
•
-
-

19 าP -9 ~Pl C ท
1) 7เ
= -

9M แP
1,2 า 3
P เ น พ
ท ะ
,
_ . . . .

/ 9 า 8- Sr Pl ะห 2

S1 S1 ท -
-
0 เ 1,2 า 3 เ . . .
.
เ น A

1
ท ะ 0.5 c
1.5 เ 2.5 . เ นN
|
. . .

* า ห เ น น →
ด P ไ เ น ง A และ N

£×
= d 5 cm 7\ = 2.5 cm
=
,

ั ที่เกิดขึน้ ทั้งหมด
จานวนบัพและปฏิบพ จา หา A และ N งหมด
" " " "× =

¥ d-

f-
-
na

=
2
ท max > [
2. 5
d ะท 7

เ ด ง A 2
A 5 แนว

(241+2)
กั
ส่
สั่
กั
ที่ตำ
กั
ที่
อื่
ที่
ณื่
นั้
ฝู้
สั
จุ
พิ
จุ
คำอื่
ถ้
ปั
ทั้
ทั้
มี
ถึ
ป็
ป็
ป็
ป็
ป็
ป็
ท่
ท่
ม่
กิ
ฎิ
ฏิ
ฏิ
ฏิ
ขั
บั
บั
ข้
น่
 ฟิ สิกส์โกเอก ติวสรุปฟิ สิกส์ ม.5 บทที่ 9. คลื่น 6

6. การเลีย้ วเบนของคลื่น
หลักการของฮอยเกนส์ กล่าวว่า แต่ล่ะจุดบนหน้าคลื่นเป็ นแหล่งกาเนิดแบบจุด ซึ่งทาให้เกิดหน้าคลื่นรูป
วงกลมใหม่ส่งคลื่นออกไป โดยคลื่นใหม่นมี้ ีอตั ราเร็วและความถี่เท่ากับคลื่นเดิม
ลักษณะของการเลีย้ วเบนและการแทรกสอดแบ่งเป็ นกรณีต่าง ๆ ดังนี้
กรณี 1 d  เกิดการเลีย้ วเบน ไม่เกิดการแทรกสอด เป็ นจุดกาเนิดคลื่นแบบจุด
กรณี 2 d   เกิดการเลีย้ วเบน ไม่เกิดการแทรกสอด (เลีย้ วเบนเด่นชัดทีส่ ดุ )
กรณี 3 d  เกิดการเลีย้ วเบนและเกิดการแทรกสอด (มีแนวบัพ, ปฏิบพั )

d  แบบ
ด d

d 
จุ