DI TRUYỀN VI KHUẨN

Mục tiêu:
1. Trình bày được cơ sở di truyền của vi khuẩn
2. Trình bày được các hình thức thay đổi chất liệu di
truyền
 Cơ sở di truyền

• Nhiễm sắc thể

• Plasmid
• Transposon (Tn)
 Nhiễm sắc thể

• Là một phân tử ADN sợi kép, hình vòng khép kín.

• Đặc điểm của ADN này là hầu như tất cả các vùng
nằm trên nó đều có chức năng hoạt động (exons) và
không có những vùng không hoạt động (introns).
• Sự nhân đôi của ADN (nhiễm sắc thể) theo nguyên tắc
bán bảo tồn của Crick và Watson.
Plasmid

• Là yếu tố di truyền độc lập ngoài nhiễm sắc thể

• Plasmid ở dạng ADN sợi kép, hình vòng nhưng kích
thước thì nhỏ.
• Một tế bào vi khuẩn có thể chứa một hoặc nhiều
plasmid khác nhau.
• Plasmid có thể tự nhân đôi. Sự nhân đôi này phối
hợp nhịp nhàng với sự nhân đôi của nhiễm sắc thể
• Đặc điểm của plasmid là chứa các gen mã hoá nhiều
đặc tính khác nhau không thiết yếu cho sự sống của
tế bào.
 Transposon
• Định nghĩa: Transposon là những đoạn ADN có kích thước
750-1600 bp chứa một hoặc nhiều gen, hai đầu tận cùng là
những chuỗi nucleotid (khoảng 15-25bp) lặp lại ngược
chiều nhau. Transposon có thể chuyển vị trí từ phân tử ADN
này sang phân tử ADN khác.
• Cơ chế hoạt động của transposon: Thực chất là qúa trình
hoán chuyển gen (transposon) từ ADN cho sang ADN nhận,
gồm có 2 kiểu:
• + Transposon được chuyển hoàn toàn từ ADN này sang
ADN khác.
• + Transposon được chuyển từ ADN này sang ADN kia
bằng cách sao chép theo nguyên tắc bán bảo tồn.
Các hình thức thay đổi chất liệu di truyền

• Đột biến
• Sự trao đổi di truyền
• Sự hoán chuyển gen của Transposon
 Đột biến
• Định nghĩa: Đột biến là những biến đổi di truyền được
trong cấu trúc của gen làm thay đổi đột ngột một tính chất
nào đó của cá thể trong quần thể đồng nhất hoang dại ban
đầu.
• Các dạng đột biến:
• + Đột biến mất nucleotid
• + Đột biến thay thế nucleotid
• + Đột biến thêm nucleotid
• + Đột biến ngược (back mutation)
• + Đột biến ức chế (suppressor mutation)
• Tính chất của đột biến: Hiếm, bền vững, ngẫu nhiên, độc
lập và đặc hiệu.
 Sự trao đổi di truyền

• Đó là sự trao đổi gen giữa hai tế bào vi khuẩn, trong đó

có một bên gọi là bên cho (donorcell) và bên kia gọi là
bên nhận (recipient cell).
• Có các hình thức trao đổi sau đây:
• + Biến nạp (Transformation):
• + Tiếp hợp (conjugation)
• + Tải nạp (Transduction)
Biến nạp
Tiếp hợp
Tải nạp
 Sự hoán chuyển gen của Transposon
• Transposon là một đoạn ADN có chứa một hoặc nhiều
gen và có khả năng nhảy từ ADN này sàng ADN khác.
• Có hai cơ chế hoán chuyển gen của transposone, đó là:
• - Chuyển hoàn toàn: hay còn gọi là cơ chế cắt dán. Trong
cơ chế này, DNA transposon bị cắt hoàn toàn từ vị trí cũ
để "dán" qua vị trí mới
• - Sao chép bán bảo tồn, hay còn gọi là cơ chế sao chép
và dán, ngược lại, vẫn giữ nguyên transposon ở vị trí cũ,
chỉ tạo thêm 1 bản sao của nó ở vị trí mới.