PIENIĄDZ - Czym właściwie jest?

Płacidło – surogat pieniądza

Muszle ślimaka morskiego, znane jako kauri lub porcelanki gatunku Cypraea moneta. Używane do
końca XIX wieku jako monety na znacznych obszarach Afryki, Azji i wysp Pacyfiku.
Na terenach Europy popularne płacidła to skórki kun, główki wiewiórek, kawałki soli, tkaniny…
Żelazne grzywny siekieropodobne – używane w średniowieczu, na ziemiach polskich, w Czechach, na
Rusi jako jednostka płatnicza oraz jednostka miar.

Pieniądz kruszcowy
Pieniądz kruszcowy -kawałek metalu o określonym składzie i wadze, opatrzony znakiem emitenta.
Wartość nadana przez emitenta zbliżona była do rynkowej wartości kruszców zawartych w monecie.
Pełnił równocześnie funkcje wymiany oraz tezauryzacji.

Pieniądz fiducjarny - Fiat Money/Currency

Znak pieniężny będący prawnym środkiem płatniczym na danym terytorium, o wartości
zadekretowanej przez władze monetarne.
Nie ma pokrycia w dobrach materialnych (np. kruszcach).

FIAT money/currency – „Fix It Again Tony”

Waluta wirtualna/Kryptowaluta
2015 - „cyfrowa reprezentacja wartości nie wyemitowana przez bank centralny, instytucję kredytową
lub instytucję pieniądza elektronicznego, która w pewnych okolicznościach może być użyta jako
alternatywa dla pieniądza”. EBC - Virtual Currency Schames - a further analysis.
2016 – „cyfrowa reprezentacja wartości, nieemitowana przez bank centralny ani organ publiczny,
niekoniecznie powiązana z walutą określonego kraju, lecz uznawana przez osoby fizyczne lub prawne
jako środek płatniczy. Może być przekazywana, przechowywana bądź sprzedawana drogą
elektroniczną”. Rezolucja PE UE z 26 maja 2016 r.
2017 – NBP oraz KNF przyjmują w/w definicję oraz wskazują ponadto, iż obrót kryptowalutą w Polsce
nie narusza prawa krajowego, ani unijnego. Komunikat NBP i KNF z 7 lipca 2017 r.

Stablecoin
Stablecoin - kryptowaluta lub token zabezpieczone aktywami, najczęściej walutą fiducjarną (USD,
EUR), celem stabilizowania kursu.
Pierwszym stablecoin’em była kryptowaluta bitUSD stworzona w 2014 roku przez BitShares,
odzwierciedlająca kurs dolara 1:1.
Największym stablecoin’em jest Tether (USDT) – z którym związane są liczne kontrowersje, gdyż
spółka tworząca Tether przyznała, że ich zabezpieczeniem jest nie tylko USD, ale i kryptowaluty oraz
kredyty przez nią udzielone. Tether jest zbudowany na blockchainie bitcoina (BTC) poprzez platformę
Omni Layer.
Większość stablecoin’ów zabezpieczona jest USD. Bazujące na kursie euro stablecoin’y
to bitEUR oraz xEURO, zbudowane na blockchainie Ethereum w standardzie ERC20.
Libra by Facebook, ma szansę stać się globalnym cyfrowym pieniądzem z cechami stablecoin’ów.
Wrzesień 2020 - Office of the Comptroller of the Currency (OCC) Fed wydało dokument, w którym
zezwolono amerykańskim instytucjom finansowym na przechowywanie depozytów wspierających
stablecoin’y.

Central Bank Digital Currency

CBDC - Central Bank Digital Currency - cyfrowa waluta banku centralnego: forma pieniądza
cyfrowego ustanowiona przez uznane organy (banki centralne), posiadająca status prawnego środka
płatniczego, ale bez niektórych atrybutów tradycyjnego pieniądza fiducjarnego.
Warianty:
1/ Dostęp ogólny (oparty na rachunkach): rachunki indywidualne są prowadzone w banku
centralnym, a przelewy byłyby dokonywane bezpośrednio przez bank centralny. Po zweryfikowaniu
roszczenia w księdze centralnej transakcja ma miejsce między tymi rachunkami.
2/Dostęp ogólny (oparty na tokenach): bank centralny wydaje tokeny cyfrowe dla ogółu
społeczeństwa. Udostępnienie indywidualnego tokena cyfrowego pozwoliłoby na transakcje cyfrowe
podobne do gotówkowych. Ten wariant CBDC może zapewnić natychmiastowe i anonimowe
rozliczenia (system zdecentralizowany).
3/Dostęp hurtowy (oparty na tokenach): ograniczony dostęp - jedynie dla banków i innych instytucji
finansowych; CBDC jest przeznaczone do rozliczeń hurtowych, takich jak płatności międzybankowe i
rozrachunki z tyt. transakcji na papierach wartościowych. Podejście to jest najbliższe obecnemu
systemowi hurtowemu opartemu na rachunkach, w którym banki komercyjne posiadająrachunki w
bankach centralnych.

The Venn-diagram – Współczesna systematyka pieniądza

Podstawowe właściwości pieniądza:

Emitent (bank centralny lub nie)
Forma (cyfrowa lub fizyczna)
Dostępność (szeroka lub ograniczona)
Technologia (peer-to-peer)
Struktura systemu bankowego z uwzględnieniem CBDC