Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 215

RINGKASAN KAEDAH

JILID 2
DURUSUL-LUGHAH AL-’ARABIYYAH
LIGHAIRIN-NATHIQIN BIHA

َ َ ُ ْ َْ
‫تل ِخيص قوا ِع ِد‬
َ َ ‫ُّ َ ْ َ َ َّ َ رْي َّ نْي‬ ُ
‫د ُر ْو ِس اللغ ِة العربِي ِة ل ِغ ِ انلا ِط ِق بِها‬
َّ ْ ُ ‫جْل‬
ْ ‫اثلايِن‬ ‫ا زء‬

Disusun oleh:
Ahmad Ubaidillah, Lc.

Hak karya cipta milik:

(Dilarang mencetaknya untuk tujuan Bisnis.


Cetakan asli KUBA disertai Stempel dan Tanda Tangan penulis)

Terakhir disunting pada:


Oktober 2021 M.

2
DAFTAR ISI:

Dars 1: Mubtada’ dan Khobar........................................................ 5


Dars 2: Laysa (Bukan).................................................................... 14
Dars 3: Isim Tafdhil (Lebih/Paling)................................................. 18
Dars 4: Fi’il (Kata Kerja)................................................................ 26
Dars 5: Fa’il dan Maf’ul bih (Subjek dan Objek)........................... 30
Dars 6: Dhomir Ta’ = Subjek.......................................................... 35
Dars 7: Dhomir Kalian = Subjek..................................................... 42
Dars 8: Dhomir = Subjek................................................................ 51
Dars 9: Ungkapan Takjub............................................................... 54
Dars 10: Fi’il Mudhori’ (Kini/Nanti).............................................. 61
Dars 11: Fi’il Mudhori’ + Dhomir.................................................. 66
Dars 12: Fi’il Mudhori’ + Dhomir.................................................. 74
Dars 13: Muroja’ah Fi’il Mudhori’ + Dhomir................................ 78
Dars 14: Fi’il Amr (Perintah).......................................................... 81
Dars 15: Fi’il Nahy (Larangan)....................................................... 86
Dars 16: Di antara jenis Mamnu’ minash-Shorf.............................. 92
Dars 17: Penyebab Nashob Fi’il Mudhori’..................................... 100
Dars 18: Tanda Nashob Fi’il Mudhori’........................................... 107
Dars 19: Penyebab Nashob Fi’il Mudhori’..................................... 112
Dars 20: Mutsanna.......................................................................... 117
Dars 21: Jazm Fi’il Mudhori’.......................................................... 121
Dars 22: I’rab Fi’il Mudhori’.......................................................... 127
Dars 23: Jama’ Mudzakkar Salim................................................... 128

3
Dars 24: Angka............................................................................... 134
Dars 25: Kana dan Saudari-saudarinya........................................... 147
Dars 26: Mu’tal Fa’........................................................................ 151
Dars 27: Mu’tal ‘Ain....................................................................... 158
Dars 28: Mu’tal Lam....................................................................... 177
Dars 29: Mudho’af.......................................................................... 193
Dars 30: Dhomir Mutsanna............................................................. 205
Dars 31: Kondisi Na’t dan Man’ut.................................................. 213

4
1 ‫ادلرس‬
DARS 1 (Jilid 2):
‫ُأ‬
ُ ‫ال ْ ُم ْب َت َد َواخْل َرَب‬
MUBTADA’ DAN KHOBAR

Definisi:
‫ْ ُ ْ َ َ ُأ‬
‫المبتد‬
Kata Benda yang ada di awal kalimat.
Mubtada’
ُ ‫اخْل َرَب‬ Pelengkap Mubtada’ sehingga menjadi
Khobar kalimat yang memberi faidah.

Contoh:
ٌ ْ ‫ْ َ َ ُ مَج‬
‫القمر ِيل‬
ٌ ْ ‫مَج‬
‫ِيل‬ ُ‫الْ َق َمر‬
Khobar
Mubtada’
(melengkapi makna
(di awal kalimat)
Mubtada’)

Catatan:1

Khobar Mubtada’
ْ ْ
Biasanya tidak pakai AL (‫)ال‬ Biasanya pakai AL (‫)ال‬
(Nakiroh) (Ma’rifah)

1 Ini penjelasan untuk Pemula, rinciannya di pelajaran tingkat menengah

5
Lat. 5-6
َّ
Memasukkan Inna (‫ )ِإن‬kepada Mubtada’ + Khobar

َّ
‫ِإن‬
Sesungguhnya

+
ٌ ْ ‫ْ َ َ ُ مَج‬
‫القمر ِيل‬
ٌ ْ ‫مَج‬ َ َْ
‫ِيل‬ ‫القم ُر‬
Khobar Mubtada’

Menjadi:
ٌ ْ ‫َّ ْ َ َ َ مَج‬
‫ِإن القمر ِيل‬
ٌ ْ ‫مَج‬
‫ِيل‬ َ‫الْ َق َمر‬ َّ
‫ِإن‬
‫خرب إن‬ ‫اسم إن‬ ‫حرف نصب‬
Huruf penyebab
Khobar Inna Isim Inna
Fathah

Kaidah :
َّ
Huruf Inna (‫ )ِإن‬menyebabkan Kata Benda setelahnya
berharokat Akhir FATHAH.

6
Lat. 3-4
َّ
Inna (‫ )ِإن‬+ Dhomir tersambung

Inna + Dhomir tersambung Dhomir


Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
َّ ِّ
‫ ِإننِ ْي‬/ ‫ِإن ْي‬ ْ + ‫ِإ َّن‬ ْ َ ‫َأ‬
‫ـي‬ ‫ـي‬ ‫نا‬
(Sungguh aku)
َ َّ َّ
‫ إنـنا‬/ ‫ِإنـا‬ َ َّ
‫ ـنا‬+ ‫ِإن‬
َ
‫ـنا‬ ُ‫حَن ْن‬
(Sungguh kami)
َ َّ
‫ِإنـك‬ َ َّ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫ِإن‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Sungguh kamu - LK)
َّ
‫ك‬
ِ ‫ِإنـ‬ َّ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬
ِ + ‫ِإن‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Sungguh kamu - PR)
ُ َّ
‫ِإنـك ْم‬ ُ َّ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ـك ْم‬+ ‫ِإن‬ ‫ـك ْم‬
(Sungguh kalian - LK)
ُ َّ
‫ِإنـك َّن‬ ُ َّ ُ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫ ـك َّن‬+ ‫ِإن‬ ‫ـك َّن‬
(Sungguh kalian - PR)
ُ َّ
ُ َّ ُ ُ
‫ه َو‬
‫ِإنـه‬
‫ ـه‬+ ‫ِإن‬ ‫ـه‬
(Sungguh dia - LK)
َ َّ
‫ِإنـها‬ َ َّ َ َ ‫يِه‬
‫ ـها‬+ ‫ِإن‬ ‫ـها‬
(Sungguh dia - PR)
ُ َّ
‫ِإنـه ْم‬ ُ َّ ُ ُ
‫ ـه ْم‬+ ‫ِإن‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Sungguh mereka - LK)
ُ َّ
‫ِإنـه َّن‬ ُ َّ ُ ُ
‫ ـه َّن‬+ ‫ِإن‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Sungguh mereka - PR)

7
Lat. 10
َّ َ َ
Memasukkan La’alla (‫ )لعل‬kepada Mubtada’ + Khobar

َّ َ َ
‫لعل‬
Semoga

+
ٌ َْ َ َُُْْ
‫الغرفة ن ِظيفة‬
ٌ َْ َ َُ ُْ
‫ن ِظيفة‬ ‫الغ ْرفة‬
Khobar Mubtada’

Menjadi:
ٌ َ ْ َ َ َ ْ ُ ْ َّ َ َ
‫لعل الغرفة ن ِظيفة‬
ٌ َْ َ ََ ُْ َّ َ َ
‫ن ِظيفة‬ ‫الغ ْرفة‬ ‫لعل‬
‫خرب لعل‬ ‫اسم لعل‬ ‫حرف نصب‬
Huruf penyebab
Khobar La’alla Isim La’alla
Fathah

Kaidah :
َّ َ َ َّ
Huruf La’alla (‫ )لعل‬termasuk saudari dari Inna (‫)ِإن‬
menyebabkan Kata Benda setelahnya
berharokat Akhir FATHAH.

8
Lat. 10
َّ َ َ
La’alla (‫ )لعل‬+ Dhomir tersambung

Inna + Dhomir tersambung Dhomir


Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
ِّ َ
َ
‫لعل ْي‬ ْ + ‫لَ َع َّل‬ ْ َ ‫َأ‬
‫ـي‬ ‫ـي‬ ‫نا‬
(Semoga aku)
َ َّ َ َ
‫لعلـنا‬ َ َّ َ َ
‫ ـنا‬+ ‫لعل‬
َ
‫ـنا‬ ُ‫حَن ْن‬
(Semoga kami)
َ َّ َ َ َ َّ َ َ َ َ ْ ‫َأ‬
‫لعلـك‬ ‫ ـك‬+ ‫لعل‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Semoga kamu - LK)
َّ َ َ ْ ‫َأ‬
ِ ‫لعلـ‬
‫ك‬ َّ َ َ
‫ـك‬
ِ + ‫لعل‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Semoga kamu - PR)
ُ َّ َ َ
ْ‫كم‬ ُ
ْ‫ـكم‬ َّ َ َ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫لعلـ‬ + ‫لعل‬ ‫ـك ْم‬
(Semoga kalian - LK)
ُ َّ َ َ
َّ‫كن‬ ُ
َّ‫ـكن‬ َّ َ َ ُ ‫َأ ْ نُت‬
‫ـك َّن‬
‫لعلـ‬ َّ
+ ‫لعل‬ ‫ن‬
(Semoga kalian - PR)
ُ َّ َ َ ُ َّ َ َ ُ ُ
‫لعلـه‬ ‫ ـه‬+ ‫لعل‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬
(Semoga dia - LK)
َ َّ َ َ َ َّ َ َ َ
‫لعلـها‬ ‫ ـها‬+ ‫لعل‬ ‫ـها‬ َ ‫يِه‬
(Semoga dia - PR)
ْ‫لَ َعلَّـ ُهم‬ ُ
ْ‫ـهم‬ َّ َ َ ُ ُ
+ ‫لعل‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Semoga mereka - LK)
َّ‫لَ َعلَّـ ُهن‬ ُ
َّ‫ـهن‬ َّ َ َ ُ ُ
+ ‫لعل‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Semoga mereka - PR)

9
Lat. 8-9
ُ
Dzu (‫ )ذ ْو‬dkk.

ْ‫ُذو‬
Pemilik / Ber...

Arti Jumlah Gender Kosakata No.


ُ
Pemilik (LK) 1 Laki-laki ‫ذ ْو‬ 1

َ
Para Pemilik (LK) >2 Laki-laki ‫ذ ُو ْو‬ 2

ُ َ
Pemilik (PR) 1 Perempuan ‫ذات‬ 3

ُ ََ
Para Pemilik (PR) >2 Perempuan ‫ذوات‬ 4

Kaidah :
ُْ
Dzu (‫ )ذو‬adalah Mudhof kepada kata setelahnya.
Maka kata setelah Dzu berharokat akhir KASROH,
karena Mudhof Ilaih.

Contoh:
ْ ْ ُ ٌ َ
‫حامِد ذو عِل ٍم‬
ْ ُ ٌ َ
‫عِل ٍم‬ ‫ذ ْو‬ ‫حامِد‬
‫مضاف إيله‬ ‫ مضاف‬+ ‫خرب‬ ‫مبتدأ‬
Mudhof Ilaih Khobar & Mudhof Mubtada’

10
Lat. 11
Kata Benda berakhiran huruf Yaa’ (‫)ي‬
Fokus pada contoh ini saja ya…
Rincian teorinya menyusul di Jilid 3

Perempuan Laki-laki
ٌ َ ‫اَغ‬ ‫اَغ‬ ‫اَغ‬
‫ل ِ ية‬ )‫ ل ِ ٌي‬:Aslinya( ‫ٍل‬
Huruf ‫ ي‬ada Huruf ‫ ي‬dihapus
Harokat akhir = Kasroh Tanwin

Lat. 12
Angka 100 & 1000
Contoh:
‫َئ ُ ُ ْ اَل‬
‫مِا ة دو ٍر‬
100 Dollar
‫ُ ْ اَل‬ ُ ‫َئ‬
‫دو ٍر‬ ‫مِا ة‬
Mudhof Ilaih Mudhof

َ ُ ْ ‫َأ‬
‫ال‬
ٍ ‫لف ِري‬
1000 Riyal
َ ُ ْ ‫َأ‬
‫ِريا ٍل‬ ‫لف‬
Mudhof Ilaih Mudhof

Kaidah :

Kata yang disebut jumlahnya 100 atau 1000


tidak dalam bentuk Jamak, tapi Mufrad (Tunggal)

11
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
َ
Dengan (harga) berapa? ‫بِك ْم‬ 1

Kosakata Baru (K. Benda)

ِ َ‫ن‬
‫اج ٌح‬ ٌ ‫ َأ ْخاَل‬:‫ق (ج‬
)‫ق‬ ٌ ُ‫ُخل‬ ُ :‫ِع ْل ٌم (ج‬
)‫علُ ْو ٌم‬
Sukses Akhlaq Ilmu

َّ ‫س‬
‫ط ٌر‬ َ ‫ُم‬ )‫ َأ ْغبِيَا ُء‬:‫ي (ج‬ َ
ٌّ ِ‫غب‬ )‫ َأ ْذ ِكيَا ُء‬:‫ي (ج‬
ٌّ ‫ذَ ِك‬
Bergaris Dungu Cerdas

ٌ‫لِحْ يَة‬ )ٌ‫ يَ ُه ْود‬:‫ِي (ج‬


ٌّ ‫يَ ُه ْود‬ )‫ َأ ْك َما ٌم‬:‫ُك ٌّم (ج‬
Jenggot Orang Yahudi Kerah lengan baju

َ :‫ص ْف َحةٌ (ج‬


) ٌ‫صفَ َحات‬ َ )‫اج ُم‬
ِ َ‫ َمع‬:‫ُم ْع َج ٌم (ج‬
Lembar / Halaman Kamus

12
ٌ‫غا ِليَة‬
َ / ‫غا ٍل‬
َ ٌ َ‫ِت ْلف‬
‫از‬ ٌ‫ارة‬
َ َ‫َمن‬
Mahal Televisi Menara

ٌ ‫ُمت َ َز ّ ِو‬
‫ج‬ ٌ ‫ع ََز‬
‫ب‬
Sudah menikah Lajang

13
2 ‫ادلرس‬
DARS 2 (Jilid 2):
َ َْ
‫ليس‬
BUKAN

Lat. 4
Laisa + Mubtada’ + Khobar

َ َْ
‫ل يس‬
Bukan / Tidaklah

+
ُ َ ْ
ٌ ‫اب َص ِغرْي‬‫الكِت‬
ٌ ‫َص ِغرْي‬ ُ َ ْ
‫الكِتاب‬
Khobar Mubtada’

Menjadi:
ْ َ ُ َ ْ َ َْ
‫ليس الكِتاب ب ِص ِغي ٍر‬
ْ َ ُ َ ْ َ َْ
‫ب ِص ِغي ٍر‬ ‫الكِتاب‬ ‫ليس‬
‫خرب ليس‬ ‫اسم ليس‬ ‫فعل‬
Khobar Laisa Isim Laisa Kata Kerja

Kaidah :

Khobar Laisa (‫ )خرب ليس‬diberi tambahan Huruf Jarr Ba’ (ِ‫)بـ‬.

14
Lat. 3, 5, 6, & 7
Laisa + Dhomir Pelaku Kata Kerja
Inna + Dhomir tersambung Dhomir
Pelaku Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
ُ َْ َ ‫َأ‬
‫لست‬ ُ َ َْ ُ
‫ ـت‬+ ‫ليس‬ ‫ـت‬ ‫نا‬
(Bukan aku)
َ َْ
‫لسنـا‬ َ َ َْ
‫ ـنا‬+ ‫ليس‬
َ
‫ـنا‬ ُ‫حَن ْن‬
(Bukan kami)
َ َْ
‫لسـت‬ َ َ َْ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـت‬+ ‫ليس‬ ‫ـت‬ ‫نت‬
(Bukan kamu - LK)
َْ ْ ‫َأ‬
‫ت‬
ِ ‫لسـ‬ َ َْ
‫ـت‬
ِ + ‫ليس‬ ‫ـت‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Bukan kamu - PR)
ْ‫ل َ ْسـ ُتم‬ ُ َ َْ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ـت ْم‬+ ‫ليس‬ ‫ـت ْم‬
(Bukan kalian - LK)
َّ ‫ل َ ْسـنُت‬ ‫َأ ْ نُت‬
َّ ‫ ـنُت‬+ ‫لَيْ َس‬ َّ ‫ـنُت‬ َّ ‫ن‬
(Bukan kalian - PR)
َ َْ
َ َْ ُ
‫ه َو‬
‫ليس‬
... + ‫ليس‬ -
(Bukan dia - LK)
ْ َ َْ
‫ليست‬ ْ َ َْ ْ َ ‫يِه‬
‫ ـت‬+ ‫ليس‬ ‫ـت‬
(Bukan dia - PR)
ُ َْ
َ َْ ْ ُ
‫ه ْم‬
‫ليسوا‬
‫ ـوا‬+ ‫ليس‬ ‫ـو‬
(Bukan mereka - LK)
َْ
‫لس َن‬ َ + ‫لَيْ َس‬ ُ
‫ـن‬ َ
‫ـن‬ ‫ه َّن‬
(Bukan mereka - PR)
Lat. 8
Khobar disebut sebelum Mubtada’
15
Bentuk khusus: Aslinya:
Khobar + Mubtada’ Mubtada’ + Khobar
‫ مبتدأ‬+ ‫خرب‬ ‫ خرب‬+ ‫مبتدأ‬
َ ْ َ ْ َْ َ
‫يِف الفص ِل طال ٌِب‬ ‫طال ٌِب يِف الفص ِل‬

Begitu juga berlaku di:


Bentuk khusus: Aslinya:
Inna + Khobar + Mubtada’ Inna + Mubtada’ + Khobar
‫ مبتدأ‬+ ‫ خرب‬+ ‫إن‬ ‫ خرب‬+ ‫ مبتدأ‬+ ‫إن‬
ً َ ْ َ َّ ْ َْ ً َ َّ
‫ِإن يِف الفص ِل طال ِبا‬ ‫ِإن طال ِبا يِف الفص ِل‬

Rincian
Inna + Khobar + Mubtada’

َ ْ َ َّ
‫طابِل ًا‬ ‫يِف الفص ِل‬ ‫ِإن‬

Isim Inna Khobar Inna Inna

Kaidah :

Di mana pun posisi Isim Inna (‫)اسم إن‬


dia harus tetap berharokat akhir: FATHAH.

16
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
َ َ ‫َرْس‬
Senang bertemu denganmu ‫م ُ ْو ٌر بِلِقاِئك‬ 1

Kosakata Baru (K. Benda)

‫َج ِيّ ٌد‬ ‫ِلقَا ٌء‬ ُ‫ا ْل ِواَل يَاتُ ا ْل ُمت َّ ِح َدة‬
Bagus Pertemuan Amerika Serikat

‫ب ا ْلبَ ِر ْي ِد‬
ُ َ ‫َم ْكت‬ ‫ف‬
ُ ‫ص ِار‬
َ ‫ َم‬:‫ ج‬،‫ف‬
ٌ ‫َمص ِْر‬ ٌ‫ بَ ْرقِيَّات‬:‫ ج‬،ٌ‫بَ ْرقِيَّة‬
Kantor Pos Bank Surat Telegram

‫نَاِئ ٌم‬
Orang Tidur

17
3 ‫ادلرس‬
DARS 3 (Jilid 2):
ْ ْ َّ ُ ْ
‫ا ِسم اتلف ِضي ِل‬
ISIM TAFDHIL

Lat. 3-4
Isim Tafdhil = Lebih
Cara mengungkapkan sifat lebih dari sesuatu, maka menggunakan:
Wazan:

ُ َ ْ ‫َأ‬
‫ف عل‬
Contoh:
Isim Tafdhil Akar Kata Kosakata
ُ َ ْ ‫َأ‬
‫ف عل‬ ‫فعل‬ ‫فعل‬
‫َأ‬
ُ ‫ْكرَب‬
‫كبر‬ ٌ ‫َكبرْي‬
ِ
Lebih/paling besar

Penjelasan Wazan:

ُ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ ْ ‫َأ‬
‫ل‬ ‫ع‬ ‫ف‬ ‫فعل‬
‫َأ‬ ‫َأ‬
‫ُر‬
َ
‫ب‬
ْ
‫ك‬ ُ ‫ْكرَب‬

18
Lat. 5
Isim Tafdhil = Paling
Cara mengungkapkan sifat paling,
juga menggunakan:
Wazan:

ُ َ ْ ‫َأ‬
‫ف عل‬

Rumus Contoh
ْ َ ْ ُ ‫ُ َ َأ ْ رَب‬
Lebih ْ ُ َ ْ ‫َأ‬ ‫هو ك ِمن زي ٍد‬
... + ‫ ِمن‬+ ‫فعل‬
Dia lebih besar dari Zaid

Rumus Contoh

ُ َ ْ ‫َأ‬ َ ُ ‫ُ َ َأ ْ رَب‬
Paling ‫هو ك طال ٍِب‬
... + ‫فعل‬
Dia murid paling besar

Penjelasan:

َ ُ ‫ُ َ َأ ْ رَب‬
‫هو ك طال ٍِب‬
‫َأ‬
َ
‫طال ٍِب‬ ُ ‫ْكرَب‬ ُ
‫ه َو‬
Mudhof
Mudhof
Ilaih

19
Lat. 6-7
َّ
Saudari-saudari Inna (‫)ِإن‬

َّ ‫َ َأ‬ َّ‫لَكن‬
‫كن‬ ِ
Seakan-akan/
Sepertinya Tetapi

َّ
Dua kata di atas ini adalah termasuk Saudari-saudari Inna (‫)ِإن‬,
Sehingga efek yang diberikan sama, yaitu:

• Memasuki MUBTADA’ + KHOBAR


• Memberikan efek FATHAH pada Mubtada’

ٌ ‫ك َّن الْ َف ْص َل َص ِغرْي‬ َ ٌ ‫ُّ اَّل ُ َ رْي‬


ِ ‫الط ب كثِ ل‬

ٌ ‫َص ِغرْي‬ َ ْ َْ َّ‫لَكن‬


‫الفصل‬ ِ
‫خرب لكن‬ ‫اسم لكن‬ ‫حرف نصب‬

Huruf penyebab
Khobar Lakinna Isim Lakinna
Fathah

Harokat Akhir: Harokat Akhir:


DHOMMAH FATHAH

20
َّ َ
Tabel ‫كن‬
ِ ‫ ل‬+ Dhomir (Kata Ganti)
Lakinna + Dhomir tersambung Dhomir
Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
َّ َ ِّ َ
‫لكِننِ ْي‬/ ‫لكِن ْي‬ ْ‫ ـي‬+ ‫ك َّن‬ َ ْ َ ‫َأ‬
ِ ‫ل‬ ‫ـي‬ ‫نا‬
(Tetapi aku)
َ َّ َ َّ َ
‫ لكِنـنا‬/ ‫لكِـنـا‬ َ
‫ ـنا‬+ ‫ك َّن‬
َ َ ُ‫حَن ْن‬
ِ ‫ل‬ ‫ـنا‬
(Tetapi kami)
َ َّ َ
‫لكِنـك‬ َ َّ َ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫كن‬ ِ ‫ل‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Tetapi kamu - LK)
َّ َ َ ْ ‫َأ‬
ِ ‫لكِنـ‬
‫ك‬ َّ
‫ـك‬
ِ + ‫كن‬ ِ ‫ل‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Tetapi kamu - PR)
ُ َّ َ
ْ‫َأ ْن ُتم‬
ْ‫كم‬ َ
‫لكِنـ‬ ُ ُ
‫ ـك ْم‬+ ‫ك َّن‬
ِ ‫ل‬ ‫ـك ْم‬
(Tetapi kalian - LK)
ُ َّ َ
َّ‫كن‬ َ ‫َأ ْ نُت‬
‫لكِنـ‬ ُ
َّ‫ـكن‬ َّ ُ
‫ـك َّن‬ َّ
+ ‫كن‬ ِ ‫ل‬ ‫ن‬
(Tetapi kalian - PR)
ُ َّ َ َ
‫لكِنـه‬ ُ ُ ُ
‫ ـه‬+ ‫ك َّن‬
ِ ‫ل‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬
(Tetapi dia - LK)
َ َّ َ َ
‫لكِنـها‬ َ َّ َ َ ‫يِه‬
‫ ـها‬+ ‫كن‬ ِ ‫ل‬ ‫ـها‬
(Tetapi dia - PR)
ْ‫لَك َِّنـ ُهم‬ ُ َ ُ ُ
ْ‫ـهم‬ َّ
+ ‫كن‬ ِ ‫ل‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Tetapi mereka - LK)
ُ َّ َ
‫لكِنـه َّن‬ ُ َ ُ ُ
‫ ـه َّن‬+ ‫ك َّن‬
ِ ‫ل‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Tetapi mereka - PR)

21
ّ
Tabel ‫ كأن‬+ Dhomir (Kata Ganti)
Ka’anna + Dhomir tersambung Dhomir
Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
‫َ َأ‬
َّ ِّ ‫َ َأ‬
‫ك ننِ ْي‬/ ‫ك ن ْي‬ َّ ‫َ َأ‬ َ ‫َأ‬
ْ +‫كن‬
‫ـي‬ ْ
‫ـي‬ ‫نا‬
(Sepertinya aku)
َ َّ ‫َ َأ‬ َّ ‫َ َأ‬
‫ ك نـنا‬/ ‫ك نـا‬ َ َّ ‫َ َأ‬ َ ُ‫حَن ْن‬
‫ ـنا‬+ ‫ك ن‬ ‫ـنا‬
(Sepertinya kami)
َ َّ ‫َ َأ‬
‫ك نـك‬ َ َّ ‫َ َأ‬ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫ك ن‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Sepertinya kamu - LK)
َّ ‫َ َأ‬
ِ ‫ك نـ‬
‫ك‬ َّ ‫َ َأ‬ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬
ِ +‫كن‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Sepertinya kamu - PR)
ُ َّ ‫َ َأ‬
ْ‫كم‬ ‫ك نـ‬ ُ
ْ‫ـكم‬ َّ ‫َ َأ‬ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
+‫كن‬ ‫ـك ْم‬
(Sepertinya kalian - LK)
ُ َّ ‫َ َأ‬
َّ‫كن‬ ‫ك نـ‬ ُ
َّ‫ـكن‬ َّ ‫َ َأ‬ ُ ‫َأ ْ نُت‬
‫ـك َّن‬ َّ
+‫كن‬ ‫ن‬
(Sepertinya kalian - PR)
ُ َّ ‫َ َأ‬
‫ك ن ـه‬ ُ َّ ‫َ َأ‬ ُ ُ
‫ ـه‬+ ‫ك ن‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬
(Sepertinya dia - LK)
َ َّ ‫َ َأ‬
‫ك نـها‬ َ َّ ‫َ َأ‬ َ َ ‫يِه‬
‫ ـها‬+ ‫ك ن‬ ‫ـها‬
(Sepertinya dia - PR)
‫َأ‬
ْ‫َك نَّـ ُهم‬ ُ
ْ‫ـهم‬ َّ ‫َ َأ‬ ُ ُ
+‫كن‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Sepertinya mereka - LK)
‫َأ‬
َّ‫َك نَّـ ُهن‬ ُ
َّ‫ـهن‬ َّ ‫َ َأ‬ ُ ُ
+‫كن‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Sepertinya mereka - PR)

22
Lat. 8-9
Angka 11-20
Ada 3 rumus dalam hal ini:
Contoh Rumus Angka
‫َأ‬
ً‫َح َد عَرَش َ َطابِل ا‬
Benda + Belasan + Satuan
LK + LK + LK 11-12
LK LK LK
ً‫ثَاَل ثَ َة عَرَش َ َطابِل ا‬
Benda + Belasan + Satuan
LK + LK + PR 13-19
LK LK PR
َ َ ‫رْش‬
‫ِع ُ ْون طابِل ًا‬
Tidak punya gender 20
LK -

Catatan:
• Yang menjadi patokan adalah Benda yang disebut jumlahnya, jika Gender-nya
Laki-laki, maka berlaku 3 Rumus di atas.

• Tentang Angka akan lebih dalam dibahas di Dars 24 Jilid 2.

Tabel 11-20 (Laki-laki):


Tertulis Angka Tertulis Angka
َ ‫َّ َ َرَش‬ ‫َأ‬
‫ِستة ع َ طابِل ًا‬ 16 ً‫َح َد عَرَش َ َطابِل ا‬ 11
َ ‫َ ْ َ َ َرَش‬ َ ‫ْ َ َرَش‬
‫سبعة ع َ طابِل ًا‬ 17 ‫ا ِثنا ع َ طابِل ًا‬ 12
َ ‫َ َ َ َ َرَش‬
‫ثمانِية ع َ طابِل ًا‬ 18 ً‫ثَاَل ثَ َة عَرَش َ َطابِل ا‬ 13
َ ‫ْ َ َ َرَش‬ ‫َأ‬
‫ت ِسعة ع َ طابِل ًا‬ 19 ً‫ْر َب َع َة عَرَش َ َطابِل ا‬ 14
َ َ ‫رْش‬
‫ِع ُ ْون طابِل ًا‬ 20 ً‫مَخ ْ َس َة عَرَش َ َطابِل ا‬ 15

23
Lat. 10-11
‘Adad Tartibi (Angka Urutan)
Arti Perempuan Laki-laki Angka
‫ُأْل ْ ىَل‬ ُ َّ ‫َأْل‬
Pertama ‫ا و‬ ‫ا ول‬ 1 1
ُ َ َّ َّ
ْ ‫اثلايِن‬
Kedua ‫اثلانِية‬ 2 2
ُ َ َّ ُ َّ
Ketiga ‫اثلاثِل ة‬ ‫اثلال ِث‬ 3 3
ُ َ َّ ُ َّ
Keempat ‫الرابِعة‬ ‫الرابِع‬ 4 4
ُ َ َ ‫خْل‬ ُ َ ‫خْل‬
Kelima ‫ا امِسة‬ ‫ا امِس‬ 5 5
ُ َ َّ ُ َّ
Keenam ‫السادِسة‬ ‫السادِس‬ 6 6
ُ َ َّ ُ َّ
Ketujuh ‫السابِعة‬ ‫السابِع‬ 7 7
ُ َ َّ َّ
Kedelapan ‫اثلامِنة‬ ‫اثلام ُِن‬ 8 8
َُ ُ
Kesembilan ‫اتلَّا ِسعة‬ ‫اتلَّا ِسع‬ 9 9
َُ َْ ُ ‫الْ َعارِش‬
Kesepuluh ‫العارِش ة‬ 10 10

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
َ َ َ َ ْ َ ‫َأ‬
Bukankah begitu? ‫ليس كذل ِك ؟‬ 1
‫َىَل‬
Tentu ‫ب‬ 2
َ ُ ُّ ‫َأ‬
Yang mana dari mereka berdua? ‫يهما‬ 3

24
Kosakata Baru

‫َم ْه َج ٌع‬ ‫ق‬


ٌ ‫ش ِق ْي‬
َ ُّ ‫ا ْل َخ‬
‫ط‬
Asrama Saudara kandung Tulisan

ٌ ‫فَ ِر ْي‬
‫ق‬ ٌ ‫اَل ِع‬
‫ب‬ ‫س ٌّن‬
ِ
Tim Pemain Usia

‫َب‬
ٌ ‫ك َْوك‬ ‫َمنَا ٌم‬ ‫عَالَ ٌم‬
Bintang / Planet Mimpi Dunia

‫َرَأى‬ ‫َجا َء‬ ‫ُج ْز ٌء‬


Melihat Datang Bagian / Juz

25
4 ‫ادلرس‬
DARS 4 (Jilid 2):
ُْ ْ
‫ال ِفعل‬
KATA KERJA

Lat. 3-5
Fi’il Madhi (Kata Kerja Lampau) + Dhomir (Kata Ganti)
Materi ini sebenarnya sudah dipelajari di Jilid 1 secara terpisah-pisah.
Cek Tabel Fi’il di Ringkasan Jilid 1 Dars 15 .

Dhomir
Kata
Fi’il Madhi + Dhomir Rumus Tersambung No.
(Pelaku)
Terpisah Ganti
َََ َََ ُ
‫فعل‬ ... + ‫فعل‬ ... ‫ه َو‬ 1
ْ َ ََ ْ َََ ْ َ ‫يِه‬
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ 2
Orang
ْ‫َف َعلُـوا‬ ْ‫ وا‬+ ‫َف َع َل‬ ُ
‫ْوا‬ ‫ه ْم‬
ke-3
3
ََْ َ َََ َ ُ
‫فعلـ َن‬ ‫ ن‬+ ‫فعل‬ ‫ن‬ ‫ه َّن‬ 4
َ ََْ َ َََ َ َ ْ ‫َأ‬
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ ‫نت‬ 5
ََْ َََ ْ ‫َأ‬
‫ت‬ ِ ‫فعلـ‬ ‫ت‬ ِ + ‫فعل‬ ‫ت‬ ِ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 6
Orang
ْ‫َف َعلْـ ُتم‬ ْ‫ ُتم‬+ ‫َف َع َل‬ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ت ْم‬
ke-2
7
َّ ‫َف َعلْـنُت‬ َّ‫ ُتن‬+ ‫َف َع َل‬ َّ‫ُتن‬ َّ ‫َأ ْننُت‬ 8
ُ ََْ ُ َََ ُ َ ‫َأ‬
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ ‫نا‬ 9
Orang
َ ََْ
‫فعلـنا‬ ‫ نا‬+ ‫فعل‬
َ َََ
‫نا‬
َ ُ‫حَن ْن‬ ke-1
10

26
Lat. 6 ‫َأِل‬
َّ
Li’anna (‫) ن‬

َّ ‫َأ‬ َّ ‫َأِل‬
‫ ن‬+ ‫ن = ِل‬
Karena

َّ ‫َأ‬ َّ ‫َأِل‬ َّ
Kata (‫ ) ن‬pada (‫ ) ن‬termasuk Saudari-saudari Inna (‫)ِإن‬,
َّ ‫َ َّ َ َ َّ َ َأ‬
seperti: ‫ ك ن‬،‫ لعل‬،‫كن‬ ِ ‫ل‬
Efek yang diberikan juga sama, yaitu:
• Memasuki MUBTADA’ + KHOBAR
• Memberikan efek FATHAH pada Mubtada’

َ َ ْ ‫َ َ َ َ ٌ َأِل َّ ُأْل‬
ٌ‫اذ اَغ ِئب‬‫رجع خادِل ن ا ست‬

ٌ‫اَغ ِئب‬ َ َ ْ ‫ُأْل‬ َّ ‫َأِل‬


‫ا ستاذ‬ ‫ن‬

‫خرب أن‬ ‫اسم أن‬ ‫حرف نصب‬

Huruf penyebab
Khobar Anna Isim Anna
Fathah

Harokat Akhir: Harokat Akhir:


DHOMMAH FATHAH

27
َّ ‫َأِل‬
Tabel ‫ ن‬+ Dhomir (Kata Ganti)
Li’anna + Dhomir tersambung Dhomir
Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
‫َأِل‬
َّ ِّ ‫َأِل‬
‫ ننِ ْي‬/ ‫ن ْي‬ َّ
ْ +‫ن‬
‫َأِل‬
ْ َ ‫َأ‬
‫ـي‬ ‫ـي‬ ‫نا‬
(Karena aku)
َ َّ ‫َأِل َّ َأِل‬
‫ نـنا‬/ ‫نـا‬ َ َّ ‫َأِل‬ َ ُ‫حَن ْن‬
‫ ـنا‬+ ‫ن‬ ‫ـنا‬
(Karena kami)
َ َّ ‫َأِل‬
‫نـ ك‬ َ َّ ‫َأِل‬ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫ن‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Karena kamu - LK)
َّ ‫َأِل‬
ِ ‫نـ‬
‫ك‬ َّ ‫َأِل‬ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬
ِ +‫ن‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Karena kamu - PR)
ُ َّ ‫َأِل‬
َّ ‫َأِل‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬
ْ‫كم‬ ‫نـ‬ ُ
ْ‫ـكم‬ ُ
+‫ن‬ ‫ـك ْم‬
(Karena kalian - LK)
ُ َّ ‫َأِل‬
‫نـك َّن‬ ُ
َّ‫ـكن‬ َّ ‫َأِل‬ ُ ‫َأ ْ نُت‬
‫ـك َّن‬ َّ
+‫ن‬ ‫ن‬
(Karena kalian - PR)
ُ َّ ‫َأِل‬
‫نـ ه‬ ُ َّ ‫َأِل‬ ُ ُ
‫ ـه‬+ ‫ن‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬
(Karena dia - LK)
َ َّ ‫َأِل‬
‫نـها‬ َ َّ ‫َأِل‬ َ َ ‫يِه‬
‫ ـها‬+ ‫ن‬ ‫ـها‬
(Karena dia - PR)
ُ َّ ‫َأِل‬
‫نـه ْم‬ ُ
ْ‫ـهم‬ َّ ‫َأِل‬ ُ ُ
+‫ن‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Karena mereka - LK)
ُ َّ ‫َأِل‬
‫نـه َّن‬ ُ
َّ‫ـهن‬ َّ ‫َأِل‬ ُ ُ
+‫ن‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Karena mereka - PR)

28
Lat. 7
Menjawab Apakah & Tidakkah
Ada 2 jawaban untuk ‘mengiyakan’:

Contoh Jawaban Pertanyaan No.


ْ َ ‫َأ َ َ ْ َ ىَل بْل‬ ََ Positif
‫ت؟‬
ِ ‫رجعت ِإ ا ي‬ ‫نع ْم‬ ‫َأ‬
ََ
‫نع ْم‬
1
(Iya)
(Apakah)

ْ َ ‫َأ َ َ َ ْ َ ىَل بْل‬ ‫َىَل‬ Negatif


‫ت؟‬
ِ ‫ما رجعت ِإ ا ي‬ ‫ب‬ َ ‫َأ‬
‫َىَل‬ ‫ما‬ 2
‫ب‬ (Tentu)
(Tidakkah)

Catatan:
ََ
• Jika anda menjawab pertanyaan Negatif dengan kata “Iya” (‫)نع ْم‬, maka anda
membenarkan makna Negatif pada pertanyaan tersebut.

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
َ ‫اَل َْأ‬
Tidak apa-apa ‫بس‬ 1

29
5 ‫ادلرس‬
DARS 5 (Jilid 2):
ُ ُْ ْ َْ َ ُ َْ
‫الفاعِل والمفعول ب ِ ِه‬
SUBJEK & OBJEK

Lat. 3-6
Menentukan Subjek & Objek
Contoh susunan Kalimat mengandung “Fi’il” (Kata Kerja)

َ َ ْ ُ َّ ‫َ ََأ‬
‫قر الطال ِب الكِتاب‬

َ َ ْ َّ ‫َ ََأ‬
‫الكِتاب‬ ‫الطال ِ ُب‬ ‫قر‬

‫مفعول به‬ ‫فاعل‬ ‫فعل‬

Maf’ul bih Fa’il Fi’il


(Objek) (Subjek) (Kata Kerja)

Harokat Akhir: Harokat Akhir:


FATHAH DHOMMAH

Definisi:

Kata yang datang setelah Kata Kerja, ‫فاعل‬


dan sebagai pelaku dari perbuatan tersebut. 1
(Subjek)

Kata yang berharokat akhir Fathah ‫مفعول به‬


karena dia menjadi korban/terkena perbuatan tersebut 2
(Objek)

30
Lat. 7-9
Subjek Jamak
Jika Subjek/Pelaku dalam bentuk Jamak,
maka ada 2 Kaidah tentang ini:

Contoh Bentuk Fi’il Kondisi No.


َ ْ َّ ُ َ ُ ‫ُّ اَّل‬ Subjek disebut
‫الط ب ف ِهموا ادلرس‬ Jamak
sebelum Fi’il2
1

َ ْ َّ ُ ‫َ َ ُّ اَّل‬ Fi’il disebut


‫ف ِهم الط ب ادلرس‬ Tunggal
sebelum Subjek
2

Lat. 11
Subjek & Objek berupa Dhomir
Contoh:

ُ ُ ‫َ َْأ‬
‫قــر تــه‬

ُ ُ ‫َ ْأ‬
‫ـه‬ ‫ت‬ ‫ق َر‬

‫مفعول به‬ ‫فاعل‬ ‫فعل‬

Maf’ul bih Fa’il Fi’il


(Objek) (Subjek) (Kata Kerja)

Dia Saya

Arti:
Saya membacanya

2 Sebenarnya itu bukan Subjek, tetapi Mubtada’, ini hanya istilah untuk memudahkan pemula

31
Tabel Dhomir sebagai Subjek & Objek3

Dhomir Dhomir
Dhomir
Tersambung Fi’il Madhi + Subjek Tersambung
Terpisah
No.
(Objek) (Subjek)
ُ َََ ُ
‫ـه‬ ‫فعل‬ ... ‫ه َو‬ 1
َ ْ َ ََ ْ َ ‫يِه‬
‫ـها‬ ‫فعلـت‬ ‫ت‬ 2
ُ ُ ََ ُ
‫ـه ْم‬ ‫فعلـ ْوا‬ ‫ْوا‬ ‫ه ْم‬ 3

‫ـه َّن‬
ُ َ‫َف َعلْـن‬ َ
‫ن‬ ‫ه َّن‬
ُ
4
َ َ ََْ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬ ‫فعلـت‬ ‫ت‬ ‫نت‬ 5
ََْ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬ِ ‫ت‬ ِ ‫فعلـ‬ ‫ت‬ ِ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 6
ُ ُ ََْ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ـك ْم‬ ‫فعلـت ْم‬ ‫ت ْم‬ 7
ُ َّ ‫َف َعلْـنُت‬ ُ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫ـك َّن‬ ‫ت َّن‬ 8
ْ ِ‫ـن‬ ُ ََْ ُ َ ‫َأ‬
‫ـي‬ ‫فعلـت‬ ‫ت‬ ‫نا‬ 9
َ
‫ـنا‬
َ ََْ
‫فعلـنا‬ ‫نا‬
َ ُ‫حَن ْن‬ 10

Catatan:
• Ada 2 jenis Dhomir tersambung: Subjek & Objek
• Dhomir Subjek sudah dibahas di Dars 4 Jilid 2
• Dhomir Objek sudah dibahas di Jilid 1 secara tersebar di beberapa Dars,
Dhomir Objek secara sekilas sama dengan Dhomir yang menempel pada Huruf
Jarr, seperti: ‫ هل‬،‫ لك‬،‫يل‬4

3 Ini hanya tabel Muroja’ah rekapitulasi dari pelajaran-pelajaran yang sudah berlalu
4 Kecuali pada Dhomir ‫ أنا‬ada tambahan Huruf Nun ‫ ن‬, rincian tentang Tabel Dhomir ada di File PDF Webinar
Eksklusif KUBA: 30 Menit Hafal Kata Ganti

32
Kosakata Baru (K. Benda)

‫بَقَّا ٌل‬ ٌ‫ َأجْ ِوبَة‬:‫ ج‬، ‫اب‬


ٌ ‫َج َو‬ ٌ‫ َأسِْئلَة‬:‫ ج‬، ‫سَؤ ا ٌل‬
ُ
Penjaga Toko Jawaban Soal
Bahan Makanan

‫ال ِت ّ ْي ُن‬ ٌ‫ َحيَّات‬:‫ ج‬،ٌ‫َحيَّة‬ ‫صا‬


َ ‫ع‬
َ
Tin (Buah) Ular Tongkat

ٌ َ‫ِعن‬
‫ب‬ ‫ُخ ْب ٌز‬ ‫َم ْو ٌز‬
Anggur Roti Pisang

33
Kosakata Baru (K. Kerja)

َ ‫َك‬
‫س َر‬ ‫فَت َ َح‬ ‫س َل‬ َ
َ ‫غ‬
Mematahkan Membuka Mencuci

‫فَ ِه َم‬ ‫قَ َرَأ‬ ‫َح ِف َظ‬


Memahami Membaca Menghafal

‫َأ َك َل‬ ‫ب‬


َ ‫ش َِر‬ ‫س ِم َع‬
َ
Makan Minum Mendengar

‫قَت َ َل‬ ‫ب‬ َ


َ ‫ض َر‬
Membunuh Memukul

34
6 ‫ادلرس‬
DARS 6 (Jilid 2):
َ ْ َ ‫َ رْي‬
‫ض ِم تاء الفاعِل‬
DHOMIR TA’ (‫ = )ت‬SUBJEK

Lat. 4-6
Fi’il + Dhomir Ta’ (‫)ت‬
Dhomir
Hasil Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Pelaku)
ْ َََ ْ َََ ْ َ ‫يِه‬
5
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ 1
َ ََْ َ َََ َ َ ْ ‫َأ‬
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ ‫نت‬ 2
ََْ َََ ْ ‫َأ‬
‫ت‬
ِ ‫فعلـ‬ ‫ت‬
ِ + ‫فعل‬ ‫ت‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ 3
ُ ََْ ُ َََ ُ َ ‫َأ‬
‫فعلـت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ ‫نا‬ 4

Lat. 7-9
Objek = Dhomir
Dhomir
Hasil Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Objek)
ُ َ َ َ ُ َََ ُ ُ
‫فعلـه‬ ‫ ـه‬+ ‫فعل‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬ 1
َ َ َ َ َ َََ َ َ ‫يِه‬
‫فعلـها‬ ‫ ـها‬+ ‫فعل‬ ‫ـها‬ 2
ُ َ َ َ ْ‫ـهم‬ ُ َََ ُ ُ
‫فعلـه ْم‬ + ‫فعل‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬ 3
ُ َ َ َ ُ َََ ُ ُ
‫فعلـه َّن‬ ‫ ـه َّن‬+ ‫فعل‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬ 4

5 Sebenarnya ini bukan Ta’ Dhomir, tapi ini lebih mudah dipraktekkan pemula

35
Contoh susunan Kalimat dengan
Subjek dan Objek berupa Dhomir:

ُ ُ ْ َ
‫ـهـمـتـه‬
ِ ‫ف‬
ُ ُ ْ َ
‫ـه‬ ‫ـتـ‬ ‫ف ِهمـ‬

‫مفعول به‬ ‫فاعل‬ ‫فعل‬


Maf’ul bih Fa’il Fi’il
(Objek) (Subjek) (Kata Kerja)

Lat. 10
ُّ ُ ‫َأ‬ َّ ‫َأ‬
Aku menyangka (‫ ) ظن‬+ Sungguh (‫) ن‬
Susunan membuat Kalimat “Aku menyangka”:
َّ ‫َأ ُ ُّ َأ‬
‫ خرب‬+ ‫ مبتدأ‬+ ‫ ن‬+ ‫ظن‬

Contoh:

َّ ‫َأ ُظ ُّن َأ َّن‬


ٌّ‫الر ُج َل َقوي‬
ِ
ٌّ‫َقوي‬ َ ُ َّ َّ ‫َأ‬ ُّ‫َأ ُظن‬
ِ ‫الرجـل‬ ‫ن‬

‫خرب أن‬ ‫اسم أن‬ ‫حرف نصب‬ ‫فعل‬

Huruf penyebab Fi’il


Khobar Anna Isim Anna
Fathah (Kata Kerja)

Harokat Akhir: Harokat Akhir:


DHOMMAH FATHAH

36
َّ ‫َأ‬
Tabel ‫ ن‬+ Dhomir (Kata Ganti)

Anna + Dhomir tersambung Dhomir


Tersambung Terpisah
Hasil Rumus
(penulisannya) (penulisannya)
‫َأ‬
َّ ِّ ‫َأ‬
‫ ننِ ْي‬/ ‫ن ْي‬ َّ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬
ْ +‫ن‬
‫ـي‬ ْ
‫ـي‬ ‫نا‬
(Sungguh aku)
َ َّ ‫َأ َّ َأ‬
‫ نـنا‬/ ‫نـا‬ َ َّ ‫َأ‬ َ ُ‫حَن ْن‬
‫ ـنا‬+ ‫ن‬ ‫ـنا‬
(Sungguh kami)
َ َّ ‫َأ‬
‫نـك‬ َ َّ ‫َأ‬ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫ن‬ ‫ـك‬ ‫نت‬
(Sungguh kamu - LK)
َّ ‫َأ‬
ِ ‫نـ‬
‫ك‬ َّ ‫َأ‬ ْ ‫َأ‬
‫ـك‬
ِ +‫ن‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
(Sungguh kamu - PR)
ُ َّ ‫َأ‬
ْ‫كم‬ ‫نـ‬ ُ
ْ‫ـكم‬ َّ ‫َأ‬ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
+‫ن‬ ‫ـك ْم‬
(Sungguh kalian - LK)
ُ َّ ‫َأ‬
‫نـك َّن‬ ُ
َّ‫ـكن‬ َّ ‫َأ‬ ُ ‫َأ ْ نُت‬
+‫ن‬ ‫ـك َّن‬ َّ ‫ن‬
(Sungguh kalian - PR)
ُ َّ ‫َأ‬
‫نـه‬ ُ َّ ‫َأ‬ ُ ُ
‫ ـه‬+ ‫ن‬ ‫ـه‬ ‫ه َو‬
(Sungguh dia - LK)
َ َّ ‫َأ‬
‫نـها‬ َ َّ ‫َأ‬ َ َ ‫يِه‬
‫ ـها‬+ ‫ن‬ ‫ـها‬
(Sungguh dia - PR)
ُ َّ ‫َأ‬
‫نـه ْم‬ ُ
ْ‫ـهم‬ َّ ‫َأ‬ ُ ُ
+‫ن‬ ‫ـه ْم‬ ‫ه ْم‬
(Sungguh mereka - LK)
ُ َّ ‫َأ‬
‫نـه َّن‬ ُ
َّ‫ـهن‬ َّ ‫َأ‬ ُ ُ
+‫ن‬ ‫ـه َّن‬ ‫ه َّن‬
(Sungguh mereka - PR)

37
Lat. 11-13
Angka 11-20 (Perempuan)
Ada 3 rumus dalam hal ini:
Contoh Rumus Angka
ًَ َ َ ْ َ َ ْ
‫ِإحدى عش َرة طال ِبة‬ Benda + Belasan + Satuan Gender
PR + PR + PR SAMA 11-12
PR PR PR
ً َ َ َ ْ َ َ ‫َاَل‬
‫ث ث عش َرة طال ِبة‬ Benda + Belasan + Satuan Gender
PR + PR + LK BEDA 13-19
PR PR LK
ً َ َ َ ‫رْش‬
‫ِع ُ ْون طال ِبة‬
Tidak punya gender 20
PR -

Catatan:
• Yang menjadi patokan adalah Benda yang disebut jumlahnya, jika Gender-nya
Perempuan, maka berlaku 3 Rumus di atas.

Tabel 11-20 (Perempuan):


Tertulis Angka Tertulis Angka
ً َ َ ‫َّ َ رْش‬ ً َ َ ‫ْ َ َ رْش‬
‫ِست ع َ ة طابِل َة‬ 16 ‫ِإحدى ع َ ة طابِل َة‬ 11
ً َ َ ‫َ ْ َ َ رْش‬ ً َ َ َ َ ‫ْ َ َ َ رْش‬
‫سبع ع َ ة طابِل َة‬ 17 ‫ا ِثنتا ع ة طابِل ة‬ 12
ً َ َ َ َ ‫َ َ ْ َ رْش‬ ً َ َ َ َ ‫َاَل َ َ رْش‬
‫ثمايِن ع ة طابِل ة‬ 18 ‫ث ث ع ة طابِل ة‬ 13
ً َ َ ‫ْ َ َ رْش‬ ً َ َ َ َ ‫َأ ْ َ َ َ رْش‬
‫ت ِسع ع َ ة طابِل َة‬ 19 ‫ربع ع ة طابِل ة‬ 14
ً َ َ ‫رْش‬ ً َ َ ‫مَخ ْ َ َ رْش‬
‫ِع ُ ْون طابِل َة‬ 20 ‫س ع َ ة طابِل َة‬ 15

38
Lat. 14
Sifat berakhiran AN (‫)ان‬

Jamak Tunggal (Pr) Tunggal (Lk) No.


ٌ َ ‫َ ْ ىَل‬ ُ ‫َ ْ اَل‬
‫ف ِعال‬ ‫فع‬ ‫فع ن‬ Wazan

ٌ َ ‫َ ْ ىَع‬ ُ ‫َ ْاَع‬
‫جياع‬ِ ‫جو‬ ‫جو ن‬ Contoh

Catatan:
• Jika terlalu sulit memahami Wazan (Formula) dari bentuk perubahan di atas,
maka cukup hafalkan saja contoh-contoh yang ada di Lat. 14.

Lat. 16
3 Jenis I’rab
I’rab adalah perubahan ‘Kondisi Akhir’ dari suatu kata..

3. 2. 1.
NASHOB JARR RAFA’
ُ َْ ْ ‫جَم‬ ُ َ
‫منص ْوب‬ ‫ُر ْور‬ ‫م ْرف ْوع‬
Manshub Majrur Marfu’

Ciri Asli: Ciri Asli: Ciri Asli:


Harokat Harokat Harokat
FATHAH KASROH DHOMMAH

Contoh:

ً َ َ ٌ َ
‫كِتابـا‬ ‫كِتا ٍب‬ ‫كِتاب‬

39
Lat. 17
َ
Berikan (‫)هات‬
Tabel Kata Perintah “Hat” (Berikan) + Dhomir

Dhomir
Hasil Rumus Tersambung
Terpisah
(Pelaku Perintah)

َ
‫ات‬
ِ ‫ه‬ َ َ ْ ‫َأ‬
... + ‫هات‬ ... ‫نت‬
Berikan (Kamu - LK)
َ ْ ‫َأ‬
‫هات ِـ ْي‬ ْ َ
‫ ي‬+ ‫هات‬
ْ
‫ي‬ ‫ت‬
ِ ‫ن‬
Berikan (Kamu - PR)
ُ َ
‫هاتـ ْوا‬ َ
‫ ْوا‬+ ‫هات‬ ‫ْوا‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬
Berikan (Kalian - LK)

ْ َ
‫هاتِيـ َن‬ َ َ
‫ ن‬+ ‫هات‬
َ
‫ن‬ َّ ‫َأ ْننُت‬
Berikan (Kalian - PR)

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
ًْ ُ َ َ َ
Semoga Allah menambah ilmumu ‫زادك اهلل عِلما‬ 1
َ ‫َرْس‬
/ ‫ُ ْو ٌر بِك‬ ‫م‬
Bangga denganmu َ ٌ ‫َرْس‬ 2
‫ُ ْو َرة بِك‬ ‫م‬
َْ
Kenapa (dia terjadi)? ‫ل ِمه‬ 3

40
Kosakata Baru (K. Benda)

ٌ‫قِ ْطعَة‬ ٌ‫ ُو ُج ْوه‬:‫ ج‬، ٌ‫َوجْ ه‬ َّ َ‫بُن‬


‫ي = اِ ْبنِ ْي‬
Sepotong Wajah Anakku

ٌ‫شقَّة‬
َ ٌ‫ارة‬
َ ‫ِع َم‬
Apartemen Bangunan besar

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫َأد ِْر ْي‬ ‫َزا َد‬ ‫فَ ِر َح‬


Aku mengetahui Menambah/Bertambah Senang

) ُ‫ َرَأيْت‬:‫َرَأى (َأنَا‬ ) ُ‫ ك ََويْت‬:‫ك ََوى (َأنَا‬


Melihat Menyetrika

41
7 ‫ادلرس‬
DARS 7 (Jilid 2):
َّ)‫ ُتن‬/ ‫(ت ْم‬
ُ َ ْ َ ‫َ رْي‬
‫ض ِم تاء الفاعِل‬
DHOMIR KALIAN = SUBJEK

Lat. 4-5
Fi’il + Dhomir Kalian
Dhomir
Fi’il Madhi + Dhomir Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Pelaku)
ُْ ََْ ُْ َََ ُْ ْ ُ ْ ‫َأ‬
‫فعلـتم‬ ‫ تم‬+ ‫فعل‬ ‫تم‬ ‫نتم‬ 1
َّ ‫َف َعلْـنُت‬ ُ َََ ُ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫ ت َّن‬+ ‫فعل‬ ‫ت َّن‬ 2

Lat. 7
Sukun bertemu Sukun
Contoh Kaedah No.

ُ ‫ ال ْ َودَل‬+ ‫َمـ ْن‬


َْ
Sukun + AL (‫ = )ال‬Kasroh
ْ ْ ْ 1
‫ ــِ ال‬... = ‫ ال‬+ ‫ ــ‬...
ُ ‫َمـن ال ْ َودَل‬
ِ

َ ْ ُ ْ ْ ُ ‫َ َْأ‬
‫آن‬
‫ القر ـ‬+ ‫قر تـم‬ َْ
Mim Sukun + AL (‫ = )ال‬Mim Dhommah
ْ ُ ْ ْ 2
‫م ال‬... = ‫ ال‬+ ‫م‬...
َ ْ ُ ْ ُ ُ ‫َ َْأ‬
‫آن‬
‫قر تـم القر ـ‬

42
Lat. 8
Dhomir Antum + Dhomir Objek
Rumus:

Tambahi huruf Waw Sukun di antara keduanya


‫َ رْي‬ ُ ُ ‫ُ ْ َ رْي‬
‫ ض ِم‬+ ‫ و‬+ ‫تم‬... = ‫ ض ِم‬+ ‫تم‬...

Contoh:

ُ‫ هُ = َق َرْأتُـ ُم ْوه‬+ ‫َق َرْأتُـ ْم‬

ُ‫ ه‬+ ‫ ْو‬+ ‫ تُم‬+ ‫َق َرأ‬

ُُ ‫َ ْأ‬
ُ‫ه‬ ‫تم ْو‬ ‫ق َر‬

Objek Subjek Kata Kerja

43
Lat. 6
َ ‫اَك‬
Kana (‫) ن‬
Fungsi:
• Memasuki Mubtada’ dan Khobar
• Memberi makna masa lampau

َ ‫اَك‬
‫ن‬
(Telah) ada

+
ْ َْ ُ ِّ َ ُ ْ
‫المدرس يِف الفص ِل‬
ْ َْ ُ ِّ َ ُ ْ
‫يِف الفص ِل‬ ‫المدرس‬
Khobar Mubtada’

Menjadi:
ْ َْ ُ ِّ َ ُ ْ َ ‫اَك‬
‫ن المدرس يِف الفص ِل‬
ْ َْ ُ ِّ َ ُ ْ َ ‫اَك‬
‫يِف الفص ِل‬ ‫المدرس‬ ‫ن‬

‫خرب اكن‬ ‫اسم اكن‬ ‫فعل‬


Khobar Kana Isim Kana Kata Kerja

44
Lat. 9
َْ
Na’t (Sifat) dengan AL (‫)ال‬

Kaidah yang pernah kita pelajari:

Na’t mengikuti Man’ut dalam kondisi Ma’rifah atau Nakiroh.

Contoh:

Ma’rifah Nakiroh
ْ َ ‫ْ َ دَل ُ ُ ْ َ ْ جْل‬ ْ ‫ْ دَل ُ َ ْ مَج‬
‫الو ذو الق ِمي ِص ا ِمي ِل‬ ‫ال َو ُ ذ ْو ق ِمي ٍص ِي ٍل‬

Pakai AL Tidak pakai AL

Kaidah Baru:
َْ
AL (‫ )ال‬+ Mamnu’ minash-Shorf = Bisa Kasroh

Contoh:

Ma’rifah Nakiroh

‫ِر‬
َ ‫َأْلمْح‬ ْ َ ْ ُ ُ ‫ْ َ دَل‬
‫الو ذو الق ِمي ِص ا‬ َ‫الْ َفىَت ُذ ْو َق ِم ْيص َأمْح َر‬
ٍ

Bisa Kasroh Tidak bisa Kasroh

45
Lat. 10‫َأ‬
ْ
Am (‫) م‬
Fungsi:
• Bermakna “Atau” sebagai pertanyaan
• Meminta pilihan jawaban antara 2 hal

Contoh:

ً َ ً َّ َ ‫ََأ ْ َ حُم‬
‫ حامِدا‬/ ‫ر يت مدا‬
ً َ ً َّ َ ‫حُم‬ َ ْ ‫ََأ‬
‫حامِدا‬ ‫مدا‬ ‫ر يت‬

Objek Objek Fi’il + Subjek

Menjadi:

ً َ ْ ‫َأ حُم َ َّ ً ََأ ْ َ َأ‬


‫مدا ر يت م حامِدا ؟‬
ً َ ْ ‫َأ‬ َ ْ ‫ََأ‬ ً َّ َ ‫حُم‬ ‫َأ‬
‫حامِدا‬ ‫م‬ ‫ر يت‬ ‫مدا‬

Objek Atau Fi’il + Subjek Objek Apakah

46
Lat. 11
Pecahan
Pecahan
Contoh Arti
Tertulis Angka
‫ْ ُ ُ زْب‬ ٌ ْ
ٍ ‫ن ِصف خ‬ Setengah ‫ن ِصف‬ 1/2
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ٌ ُُ
ٍ ‫ثلث خ‬ Sepertiga ‫ثلث‬ 1/3
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ٌُ
ٍ ‫ربع خ‬ Seperempat ‫ُربع‬ 1/4
‫مُخ ُ ُ ُ زْب‬ ٌ ُ ‫مُخ‬
ٍ ‫سخ‬ Seperlima ‫س‬ 1/5
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ٌ ُ ُ
ٍ ‫سدس خ‬ Seperenam ‫سدس‬ 1/6
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ٌُ ُ
ٍ ‫سبع خ‬ Sepertujuh ‫سبع‬ 1/7
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ُُ
ٍ ‫ثمن خ‬ Seperdelapan ‫ثم ٌن‬ 1/8
‫ُ ُ ُ ُ زْب‬ ٌ ُُ
ٍ ‫تسع خ‬ Sepersembilan ‫تسع‬ 1/9
‫ُرُش ُ ُ زْب‬ ٌ ‫عُرُش‬
ٍ ‫ع خ‬ Sepersepuluh 1/10

Catatan:
ٌْ
• Pecahan 1/3 sampai 1/10, Huruf di tengahnya bisa disukunkan. Contoh: ‫ُربع‬

47
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
Di antara
(termasuk Huruf Jarr)
َ ‫َبنْي‬
1
Contoh:
َ َ ْ َْ َ ْ َ ْ َ ‫َنْي‬
‫ج ِد والمدرس ِة‬
ِ ‫ب المس‬
َ َ ٌ ْ َ ‫َأ‬
Apakah ini benar? ‫حيح هذا؟‬ ِ ‫ص‬ 2

Kosakata Baru (K. Benda)

‫س‬
ٌ ‫َج َر‬ َّ ‫ك َُرةُ ال‬
‫سلَّ ِة‬ ‫ك َُرةُ ا ْلقَد َِم‬
Bel Basket Sepak Bola

‫ص ِح ْي ٌح‬
َ ٌ َ‫ َأ ْخب‬:‫ ج‬، ‫َخبَ ٌر‬
‫ار‬ ٌ‫ِإذَاعَة‬
Benar Kabar Siaran Radio

‫سلَّ ٌم‬
ُ ٌ ‫سة‬
َ َ‫ِم ْكن‬ ‫ف‬Pٌ ‫ِغاَل‬
Tangga Sapu Sampul

48
ِ ‫ا ْل َم‬
‫اض ْي‬ َ‫ا ْلبَ ِار َحة‬ ‫صبَا َح‬
َّ ‫ال‬
Yang Lampau/Lalu Tadi malam Pagi ini

‫صابُ ْو ٌن‬
َ ‫بُ ْرتُقَا ٌل‬ ‫ع َِصي ٌْر‬
Sabun Jeruk Jus

ٌ‫قَا َمة‬ ‫ش ْع ٌر‬


َ ٌ‫ارة‬
َ ‫ظ‬َّ َ‫ن‬
Perawakan/Postur Rambut Kacamata

ٌ‫ عَا ِليَة‬- ‫عَا ٍل‬ ‫ُملَ َّو ٌن‬ ُ :‫ ج‬، ٌ‫ص ْو َرة‬
‫ص َو ٌر‬ ُ
Tinggi Berwarna Gambar

‫سي َْر ِة‬ ُ َ ‫ِكت‬


ّ ِ ‫اب ال‬
Buku Sirah Nabi

49
Kosakata Baru (K. Kerja)

) ُ‫شيْت‬
َ ‫ َم‬:‫َمشَى (أنا‬ َ‫َأ َخذ‬ ‫ب‬َ ‫لَ ِع‬
Berjalan Mengambil Bermain

َ ‫َو‬
‫ض َع‬ ‫َو َج َد‬ َ ‫بَ َح‬
‫ث ع َْن‬
Meletakkan Menemukan Mencari

ِ ‫َأ ْب‬
‫ش ْر‬ ‫َد َخ َل‬
Akan kulakukan, Masuk
jangan khawatir

50
8 ‫ادلرس‬
DARS 8 (Jilid 2):
ُ َ ْ ‫َّ رْي‬
‫الض ِم ُ الفاعِل‬
DHOMIR = SUBJEK

Lat. 1-2
Fi’il + Dhomir Fa’il (Subjek)

JAMA’ MUFROD
Fi’il + Gender Jenis Dhomir
Fi’il + Dhomir Dhomir Dhomir
Dhomir
ََُ ْ‫ُهم‬ َََ َ‫ُهو‬
‫فعلـوا‬ ‫فعل‬ Laki-laki َْ
‫الغاِئب‬

َ‫َف َعلْـن‬ ْ َََ


Orang ke-3
ُ
‫ه َّن‬ ‫فعلـت‬ َ ‫يِه‬ (yang
Perempuan dibicarakan)

ْ‫َف َعلْـ ُتم‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬ َ ََْ َ ْ ‫َأ‬


‫فعلـت‬ ‫نت‬ Laki-laki
َ َ ُْ
‫المخاطب‬
َّ ‫َف َعلْـنُت‬ َّ ‫َأ ْ نُت‬ ََْ ْ ‫َأ‬ Orang ke-2
‫ن‬ ‫ت‬
ِ ‫فعلـ‬ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ Perempuan (lawan bicara)

ِّ ‫ْ ُ َلَك‬
َ ََْ ُ‫حَن ْن‬ ُ ََْ َ ‫َأ‬ ‫المت م‬
‫فعلـنا‬ ‫فعلـت‬ ‫نا‬ -
Orang ke-1
(pembicara)

Petunjuk Guru:
• Membahas Tabel di awal Dars

51
Lat. 3 & 6
2 Macam Dhomir Fa’il (Subjek)

‫َّ رْي‬
‫الض ِم‬
Kata Ganti
Fa’il pada Fi’il Madhi

َ ْ ُ َ
‫مسترِت‬ ‫ارز‬
ِ ‫ب‬
Tersembunyi Tampak

ُ
‫ ه َو‬-
Sisanya
َ ‫ يِه‬-

Penjelasannya, lihat tabel berikut ini:

Fa’il (Subjek) Fi’il + Dhomir Dhomir


َََ ُ
‫ه َو‬
Dhomir tersembunyi:
ُ
‫ه َو‬ ‫فعل‬
Dhomir tersembunyi:
6 ْ َََ َ ‫يِه‬
َ ‫يِه‬ ‫فعلـت‬
ُ ََ ُ
‫ْو‬ ‫فعلـوا‬ ‫ه ْم‬
َ
‫ن‬ َ‫َف َعلْـن‬ ‫ه َّن‬
ُ

6 Ta’ Sukun ini bukan Dhomir, melainkan adalah ‘Alamat Ta’nits, yaitu tanda perempuan.

52
Fa’il (Subjek) Fi’il + Dhomir Dhomir
َ َ ََْ َ ْ ‫َأ‬
‫ت‬ ‫فعلـت‬ ‫نت‬
ََْ ْ ‫َأ‬
‫ت‬
ِ ‫ت‬ ِ ‫فعلـ‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬
ْ ُ ْ‫َف َع ْلـ ُتم‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬
)Tanda Jamak( ‫ م‬+ ‫ت‬
َّ ُ َّ ‫َف َعلْـنُت‬ َّ ‫َأ ْننُت‬
)Tanda Jamak( ‫ ن‬+ ‫ت‬
ُ ُ ََْ َ ‫َأ‬
‫ت‬ ‫فعلـت‬ ‫نا‬
‫نا‬
َ َ ََْ
‫فعلـنا‬ ُ‫حَن ْن‬

Petunjuk Guru:
• Membahas Latihan-latihan yang tersisa.

53
9 ‫ادلرس‬
DARS 9 (Jilid 2):
ُّ َ َّ ُ ْ
‫ب‬ِ ‫ف ِعل اتلع‬
‫ج‬
UNGKAPAN TAKJUB

Lat. 6
Fi’il Ta’ajjub
Yaitu: Ungkapan Takjub / Kagum / Heran.
Rumus:
ٌ ْ ُ ْ َ َ َ ْ ‫َ َأ‬
)Objek( ‫ مفعول ب ِ ِه‬+ ‫ فعل‬+ ‫ما‬

Contoh:

َ َ ْ ‫َأ‬
Ungkapan Takjub Akar Kata Kata

‫فعل‬
ْ ‫َأ‬ ‫فعل‬ ‫فعل‬
َ َ
‫ل‬ ‫ع‬ ‫ف‬
َ َ ‫َأمْج‬
‫ل‬ ٌ ْ ‫مَج‬
‫َأ‬ ‫جمل‬ ‫ِيل‬
َ َ ْ
‫ل‬ ‫م‬ ‫ج‬

Contoh dalam susunan Kalimat:


َّ َ َ ‫َ َأمْج‬
َ!‫الس َماء‬ ‫ما ل‬
Betapa indahnya langit!
َّ
َ ‫الس َم‬ َ َ ‫َأمْج‬ َ
‫اء‬ ‫ل‬ ‫ما‬
Maf’ul Bih Fi’il + Fa’il (Dhomir
Untuk Takjub
(Objek) tersembunyi “Huwa”)

54
َ
Macam-macam Maa (‫)ما‬
Arti Macam Maa No.
َ
Apa ... ? ‫ما … ؟‬ 1
َ ‫َأ‬
Tidakkah ... ? ‫ما … ؟‬ 2
َ
Tidak ... . . … ‫ما‬ 3
َ
Betapa ... ! ! … ‫ما‬ 4

Lat. 7
َ
Ya (‫ )يا‬+ Munada (yang dipanggil)
Contoh:
ُ َ َ
! ‫يا حامِد‬
Wahai Hamid !
ُ َ َ
‫حامِد‬ ‫يا‬
Munada Huruf Nida’
(Yang dipanggil) (Alat memanggil)

Ada 2 Kaidah:
Kondisi Munada
Contoh Harokat Akhir
(Kata yang dipanggil)
No.

ُ َ ْ ‫َ ُأ‬
! ‫يا ستاذ‬ Dhommah
(Tanpa Tanwin)
Bukan Mudhof 1

ْ َ ْ َ َ ْ ‫َ ُأ‬
! ‫يا ستاذ الفص ِل‬ Fathah
(Tanpa Tanwin)
Mudhof 2

55
Lat. 8
Jama’ Perempuan = Objek
Contoh Harokat Akhir Jenis Objek No.

ً َ َّ َ ُ ْ ‫ََأ‬
‫ر يت سيارة‬ Fathah Mufrod
(Tunggal)
1

َ َّ َ ُ ْ ‫ََأ‬
‫ر يت سيارا ٍت‬ Kasroh
Jama’ Mu’annats Salim
(Jamak Perempuan)
2

Lat. 9 ‫َأ‬
ْ
Hamzah “Apakah” ( ) + AL (‫)ال‬
Rumus:
ْ ْ َ ‫َأ‬
‫ ال = آل‬+
Contoh:
َ َ َ ُ َ ْ ‫ُأْل‬ َ َ َ ُ َ ْ ‫َأ ُأْل‬
‫آ ستاذ خرج ؟‬ ‫ ا ستاذ خرج ؟‬+

Lat. 10
Dhomir Saya & Kamu = Objek
Dhomir
Hasil Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Objek)
َ َ
ْ ‫ف َعلـيِن‬ ْ ‫ يِن‬+ ‫َف َع َل‬ ْ ‫يِن‬ َ ‫َأ‬
‫نا‬ 1
َ َ َ َ
‫فعلـك‬
َ َََ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ ـك‬+ ‫فعل‬ ‫ـك‬ ‫نت‬ 2
َََ َََ ْ ‫َأ‬
ِ ‫فعلـ‬
‫ك‬ ‫ـك‬ِ + ‫ل‬ ‫فع‬ ‫ـك‬
ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ 3

56
Lat. 12
َ
Huruf (Kata Hubung) + Maa (‫)ما‬
Rumus
Hasil Maa Huruf No.
(Apa) (Kata Sambung)

‫م َِّم‬ َ
‫ما‬
ْ
‫مِن‬ 1
Dari apa

‫ب ِ َم‬ َ
‫ما‬ ‫ِب‬ 2
Dengan apa

‫ل َِم‬ َ
‫ما‬ ‫ِل‬ 3
Untuk apa
َ
‫ع َّم‬ َ
‫ما‬
ْ َ
‫عن‬ 4
Tentang apa

Lat. 13-14
Isim Mawshul (Kata Sambung)
Definisi: Kata yang menghubungkan Kalimat setelahnya,
sebagai penjelas kata benda sebelumnya.

َ ْ َ ْ َ َ ‫ُ َ ْ َ ىَت ذَّل ْ َأ‬


‫هو الف ا ِي كل الموز‬
َ ْ َ ْ َ َ ‫َأ‬ ْ ‫ذَّل‬ ‫ْ َ ىَت‬
‫كل الموز‬ ‫ا ِي‬ ‫الف‬
Kalimat Penjelas Isim Mawshul Kata Benda yang dijelaskan

Jamak Tunggal Gender


َ‫اذَّل ِْين‬ ْ ‫ذَّل‬
‫ا ِي‬ Laki-laki
Mereka yang (Lk) Yang (Lk)
ْ ‫الاَّل يِت‬ َّ
ْ ‫اليِت‬
Perempuan
Mereka yang (Pr) Yang (Pr)

57
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
ْ َ ََْ
Barusaja ‫قبل قلِي ٍل‬ 1

ْ َ ََْ
Sebentar lagi ‫بعد قلِي ٍل‬ 2
‫لُك ُّ يَش‬
Segala sesuatu ‫ْ ٍء‬ 3
ٌ َ ‫َ ْ َ ْ هَل ُ َ اَل‬
(Dia) tidak ada hubungannya ‫ليست ع قة‬ 4
َ َ ٌ ْ َ ‫َأ‬
Benarkah ini? ‫حيح هذا؟‬ ِ ‫ص‬ 5

Bagus! َ ْ َ ْ ‫َأ‬
! ‫حسنت‬ 6
(Kamu telah melakukan hal yang bagus)

َ َ َ ََْ ََْ
Bagaimana bisa kamu tahu hal itu? ‫؟‬ ‫ِك‬ ‫كيف عرفت ذل‬ 7
َ َ َ َ َ َ
Seperti ini / Begini ‫ هذا‬+ ‫هكذا = كـ‬ 8

ْ ‫َ رْي‬
Lebih baik dari ... ‫خ ٌ مِن‬ 9

Kosakata Baru (K. Benda)

ٌ‫ُج ْملَة‬ ٌ‫ِع َّدة‬ ‫َخي ٌْر‬


Kalimat Beberapa Kebaikan / Lebih baik

58
‫ا ْل َم ْعنَى‬ ‫ف‬ٌ ‫ص ُح‬
ُ ‫ قَ َواِئ ُم‬:‫ ج‬، ٌ‫قَاِئ َمة‬
Makna / Arti Koran Daftar

ٌ ‫ا ِْم ِت َح‬
‫ان‬ ٌ ‫ظة‬
َ ْ‫لَح‬ ‫ش ْي ٌء‬
َ
Ujian Saat / Momen Sesuatu

ٌ‫عاَل قَة‬
َ ‫ق‬ ْ ‫ِد َم‬
ُ ‫ش‬ ٌ‫َاص َمة‬
ِ ‫ع‬
Hubungan Damaskus Ibukota

ٌ ‫ُم ْخت َ ِل‬


‫ط‬ ٌ ‫ت ُ َر‬
‫اب‬ ‫ِطي ٌْن‬
Bercampur Tanah Tanah liat

ٌ َ‫ن‬
‫ار‬ ٌّ ّ‫ ِج ِن‬:‫ان (مفرد‬
)‫ي‬ ٌّ ‫َج‬ ‫َج ٌّد‬
7
Api Para Jin Kakek

7 Hanya ilustrasi

59
‫ق‬ٌ ‫ساِئ‬
َ
Supir

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫سَأ َل‬
َ ‫عَا َد‬ َ ‫َح‬
‫ض َر‬
Bertanya Kembali Menghadiri

‫َر َّن‬ ‫ف‬


َ ‫ع ََر‬ ‫َرفَ َع‬
Berdering Mengetahui Mengangkat

َ‫َخلَق‬
Menciptakan8

8 Ilustrasi ini adalah menggambarkan di antara Ciptaan Allah

60
10 ‫ادلرس‬
DARS 10 (Jilid 2):
ُ َ ُْ ُْ ْ
‫ارع‬
ِ ‫ال ِفعل المض‬
FI’IL MUDHORI’

3 Jenis Fi’il
ُْ ْ
‫ال ِفعل‬
Kata Kerja

ُ‫اَأْل ْمر‬ ُ َ ُْ
‫ارع‬ ْ ‫ال ْ َمايِض‬
ِ ‫المض‬
Perintah Sekarang/Akan Lampau

Contoh: Contoh:
َ َْ َ َ
‫يذه ُب‬ ‫ذه َب‬
Dibahas di
Dars
14
Sedang/Akan pergi Telah pergi

Lat. 3
Cara membuat Fi’il Mudhori’
Mudhori’ (Sedang/Akan) Madhi (Lampau)
َُ ْ َ ُ َََ ُ
‫ه َو = يـفعل‬ ‫ه َو = فعل‬
• Huruf Akar ke-1 = Sukun • Huruf Akar ke-1 = Fathah
• Huruf Akar ke-3 = Dhommah • Huruf Akar ke-3 = Fathah
• Tambahkan Huruf Mudhori’ = ‫ي‬

61
Lat. 4-5
4 Wazan (Rumus) Fi’il Mudhori’9
Perhatikan Huruf Akar ke-2!
Perbedaan antara Wazan hanya ada di Huruf Akar ke-2 (‫)فعل‬

Contoh Wazan
َ ُْ ْ ‫ال ْ َمايِض‬
(Sering disebut sebagai: ‫ارع‬
ِ ‫الم‬
‫ض‬ No.
“Bab Wazan”10)
Mudhori’ Madhi

ْ َ َ َ َ ُ َْ َ َ
ُ‫ـنـ ُصـر‬ ‫ ي‬- ‫نـصـر‬ ‫يفـُعـل‬ ‫فـَعـل‬ 1
Dhommah Fathah

ُ ْ َ َ َ ُ َْ َ َ
‫ يـضـ ِرب‬- ‫ضـ َرب‬ ‫يفـِعـل‬ ‫فـَعـل‬ 2
Kasroh Fathah

ُ َ ْ َ َ َ َ ُ َْ َ َ
‫ يـفـتـح‬- ‫فـتـح‬ ‫يفـَعـل‬ ‫فـَعـل‬ 3
Fathah Fathah

ُ َْ َ َ
ُ‫ـعـلَـم‬
ْ َ َ َ
‫ ي‬- ‫عـلِـم‬ ‫يفـَعـل‬ ‫فـِعـل‬ 4
Fathah Kasroh

Catatan:
• Cara mudah menghafalkan Wazan di atas = Hafalkan saja contohnya!
• Tugaskan semua murid untuk membuat Tabel seperti berikut:
Arti Fi’il Mudhori’ Fi’il Madhi No.
ُْ َ ََ
Menulis ‫يكت ُب‬ ‫كت َب‬ 1

... ... ... 2

9 Ini adalah penjelasan untuk Pemula, Wazan Fi’il Mudhori’ lebih dari ini dan rinciannya ada di jilid 3
10 Dipelajari lebih lanjut di jilid 3

62
Lat. 6-7
Angka 20-30 (Laki-laki)
Ada 3 rumus dalam hal ini:
Contoh Rumus Angka
َ َ ‫َ ٌ رْش‬
‫حد َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬
ِ ‫وا‬ Benda + Puluhan + Satuan Gender
LK + - + LK SAMA 21-22
LK - LK

ً‫ثَاَل ثَ ٌة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل ا‬


Benda + Puluhan + Satuan Gender
LK + - + PR BEDA 23-29
LK - PR

ً‫ثَاَل ثُ ْو َن َطابِل ا‬
Tidak punya gender 30
LK -

Catatan:
• Yang menjadi patokan adalah Benda yang disebut jumlahnya, jika Gender-nya
Laki-laki, maka berlaku 3 Rumus di atas.

Tabel 21-30:
Tertulis Angka Tertulis Angka
َ َ ‫َّ ٌ رْش‬ َ َ ‫َ ٌ َ رْش‬
‫ِستة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ 26 ‫ُ ْون طابِل ًا‬ ‫حد و ِع‬ ِ ‫وا‬ 21
ً‫َس ْب َع ٌـة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل ا‬ َ َ ‫ْ َ َ رْش‬
27 ‫ُ ْون طابِل ًا‬ ‫ان و ِع‬
ِ ‫ا ِثن‬ 22
ً‫َث َمان َِي ٌة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل ا‬ َ َ ‫َاَل َ ٌ َ رْش‬
28 ‫ُ ْون طابِل ًا‬ ‫ث ثة و ِع‬ 23
َ َ ‫ْ َ ٌ رْش‬ َ َ ‫َأ ْ َ َ ٌ َ رْش‬
‫ت ِسعة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ 29 ‫ُ ْون طابِل ًا‬ ‫ربعة و ِع‬ 24
ً‫ثَاَل ثُ ْو َن َطابِل ا‬ 30
َ َ
‫ُ ْون طابِل ًا‬
‫مَخ ْ َ ٌ َ رْش‬
‫سة و ِع‬ 25

63
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
ً َ
Selalu ‫داِئما‬ 1
ً َ ْ ‫َأ‬
Terkadang ‫حيانا‬ 2

َ ْ ‫َ َّ ً ُأ‬
Sekali lagi ‫مرة خرى‬ 3

ً‫ُم َب ِّكرا‬
Lebih awal / duluan 4

ً‫ُم َتَأ ِّخرا‬


Belakangan / Terlambat 5

Kosakata Baru (K. Benda)

)‫ع َّما ٌل‬


ُ :‫َام ٌل (ج‬
ِ ‫ع‬ ‫صنَ ٌع‬
ْ ‫َم‬
Pekerja/Buruh Pabrik

ٌ‫سافَة‬
َ ‫َم‬ ‫ض‬
ٌ ‫ع َْر‬ ُ
‫ط ْو ٌل‬
Jarak Lebar (bukan sifat) Panjang (bukan sifat)

64
) ٌ‫ ِك ْيلُ ْو ِمتْ َرات‬:‫س ْنتِي ِْمتْ َراتٌ ) ِك ْيلُ ْو ِمتْ ٌر (ج‬
َ :‫س ْنتِي ِْمتْ ٌر (ج‬
َ ٌ َ ‫ َأ ْمت‬:‫ِمتْ ٌر (ج‬
)‫ار‬
Kilometer Centimeter Meter

Kosakata Baru (K. Kerja)11

‫ب‬
َ ‫َر ِك‬ ‫ع َِم َل‬ ‫فَعَ َل‬
Naik (kendaraan) Bekerja / Mengerjakan Melakukan

‫نَ َز َل‬ ‫َر َك َع‬ ‫س َج َد‬


َ
Turun Ruku’ Sujud

11 Sengaja tidak kami tampilkan Fi’il Mudhori’ dari semua kosakata Kerja karena itu sudah menjadi latihan wajib di
Lat. 4 halaman 71-72, sekaligus agar para murid membuat Tabel Fi’il Madhi + Mudhori’

65
‫ادلرس ‪11‬‬
‫‪DARS 11 (Jilid 2):‬‬
‫‪Bag. A‬‬
‫ْ َ ُ ْ ْ ْ ُ َ ِ ىَل َّ رْي‬
‫ارع ِإ الض ِم ِ‬
‫ِإسناد ال ِفع ِل المض ِ‬
‫‪FI’IL MUDHORI’ + DHOMIR‬‬

‫‪Lat. 4-7‬‬
‫‪Mudhori’ + Orang Ketiga‬‬
‫‪Hasil‬‬ ‫‪Rumus‬‬ ‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َ ْ َُ‬ ‫َ َُْ‬ ‫ُ‬
‫يـفعل‬ ‫ي ‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ َُ‬ ‫َ َُْ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬


‫تـفعل‬ ‫ت ‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬

‫َ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َُْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬


‫يـفعلـون‬ ‫َي ‪ +‬فعل ‪ْ +‬ون‬ ‫َي … ْون‬ ‫ه ْم‬ ‫‪3‬‬

‫يَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫َ َُْ َ‬


‫ي ‪ +‬فعل ‪ +‬ن‬
‫َ‬
‫َي … ن‬
‫ُ‬
‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫‪Mudhori’ + Saya / Kamu‬‬


‫‪Hasil‬‬ ‫‪Rumus‬‬ ‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬
‫فعل‬ ‫‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ َُ‬ ‫َ َُْ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تـفعل‬ ‫ت ‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪2‬‬

‫‪66‬‬
‫‪Lat. 8-9‬‬
‫‪Mudhori’ + Orang Pertama & Kedua‬‬
‫‪Orang Pertama‬‬
‫‪Hasil‬‬ ‫‪Rumus‬‬ ‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬
‫فعل‬ ‫‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ َُ‬ ‫َ َُْ‬ ‫َ‬ ‫حَن ْ‬


‫نـفعل‬ ‫ن ‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫ن ‪...‬‬ ‫ُن‬ ‫‪2‬‬

‫‪Orang Kedua‬‬
‫‪Hasil‬‬ ‫‪Rumus‬‬ ‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َ ْ َُ‬ ‫َ َُْ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫تـفعل‬ ‫ت ‪ +‬فعل ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪1‬‬

‫تَـ ْف َعلـنْي َ‬ ‫َ َُْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ‬


‫ِ‬ ‫ت ‪ +‬فعل ‪ +‬ي َن‬ ‫ت … ي َن‬ ‫ت‬
‫ن ِ‬ ‫‪2‬‬

‫َ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َُْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬


‫تـفعلـون‬ ‫ت ‪ +‬فعل ‪ْ +‬ون‬ ‫ت … ْون‬ ‫‪3‬‬

‫تَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫َ َُْ َ‬


‫ت ‪ +‬فعل ‪ +‬ن‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ت… ن‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫‪4‬‬

‫‪67‬‬
Lat. 10
“Tidak” + Fi’il
ْ ‫ال ْ َمايِض‬ ‫ارع‬
َ ُْ
ِ ‫الم‬
‫ض‬
Fi’il Madhi Fi’il Mudhori’

‫اَل‬
Menggunakan: Menggunakan:
َ
‫ما‬
Arti: Tidak Arti: Tidak

Contoh: Contoh:
َ َ ْ ‫َ َ َ َ َ ٌ ىَل‬ َ َ ْ ‫اَل َ ْ َ ُ َ ٌ ىَل‬
‫ار‬
ِ ‫ما ذهب حامِد ِإ المط‬ ‫ار‬
ِ ‫يذهب حامِد ِإ المط‬

Lat. 11
“Akan” + Fi’il

َ
‫س‬
Akan

Hanya memasuki Fi’il Mudhori’

Rumus:
َ
‫ يفعل‬+ ‫س‬

Contoh:
َ ُ ُّ ُ َ ُ ُ ‫َ َ ْأ‬
‫سـتـ خذ آمِنة الصحف‬
(Aminah akan mengambil Koran-koran)

68
Bag. B
ُ‫ال ْ َم ْص َدر‬
MASHDAR (PERISTIWA)
Definisi: Kata Benda yang menunjukkan peristiwa tanpa terikat waktu.
Apa bedanya dengan Fi’il?
Mashdar Fi’il
• Kata Benda • Kata Kerja
• Tidak terikat waktu • Terikat waktu

Lat. 12-13
Salah satu Wazan Mashdar

ٌُُْ
‫فعول‬
Contoh:

Mashdar Akar Kata Fi’il


ٌُُْ َََ
‫فعول‬ ‫فعل‬ ‫فعل‬

ٌ ُْ ُ َ َ
‫رجوع‬ ‫َرجع‬
‫رجع‬
Kepulangan (Telah) pulang

Perhatikan 3 Huruf Akar dan Harokatnya berikut ini:

ٌ ُ ُ ٌُُْ
‫ل‬ ‫ْو‬ ‫ع‬ ‫ف‬ ‫فعول‬ Wazan

ٌ ُ ٌ ُ
‫ع‬ ‫ْو‬ ‫ج‬ ‫ُر‬ ‫ُرج ْوع‬ Contoh

69
Lat. 14
Adapun

َّ ‫َأ‬
‫ما‬
Adapun

Digunakan untuk memperinci antara 2 hal atau lebih.


Memasuki Mubtada’ & Khobar
Contoh:
َ ‫َّاَّل‬
‫يِف اثل ج ِة‬ ُ ‫الْ َع ِصرْي‬ َ ‫َّاَّل‬ ‫ْ َ رْي‬
‫الع ِص ُ يِف اثل ج ِة‬ Kalimat 1
َ ْ َ ْ ‫ىَلَع‬ ُ ‫اللَّنَب‬ َ ْ َ ْ ‫َّنَب ُ ىَلَع‬
‫ب‬
ِ ‫المك‬
‫ت‬ ‫ب‬ِ ‫المك‬
‫ت‬ ‫الل‬ Kalimat 2

Khobar Mubtada’

َ ْ َ ْ ‫َّاَّل َ َ َأ َّ َّنَب ُ َ ُ َ ىَلَع‬ َ ُ َ ُ ‫َأ َّ ْ َ رْي‬


‫ب‬
ِ ‫ و ما الل فهو المكت‬، ‫ما الع ِص ـ فهو يِف اثل ج ِة‬
Adapun Jus, maka ia ada di dalam kulkas, adapun Susu, maka ia ada di atas meja.

َّ ‫َأ‬
Ada 2 cara meletakkan (‫ ) ما‬dalam Kalimat:

Cara 1 Cara 2
Khobar berupa Khobar berupa
Kata Kerja Kata Benda / Kalimat Ismiyyah
Kondisi
‫ َخرَب‬+ ‫ َف‬+ ‫ ُم ْب َت َدأ‬+ ‫َأ َّما‬ ‫ َخرَب‬+ ‫ َضمرْي‬+ ‫ َف‬+ ‫ ُم ْب َت َدأ‬+ ‫َأ َّما‬
ِ
َ َّ ‫َأ‬ ‫َ َ رْي‬ َّ ‫َأ‬ Rumus
... ‫ما … فـ‬ ... ) ‫ما … فـ (ض ِم‬
َ ْ َْ َ ُ ْ َ ُ َّ َ ْ ٌ َ ْ َ ٌ َ ُ ُ َّ َ ْ
‫الع َربِية د َرستها يِف المد َرس ِة‬ ‫الع َربِي ـة لغة سهلة‬

َ َ ْ َْ َ ُ ْ َ َ َ ُ َّ َ َ ْ َّ ‫َأ‬ ٌ َ ْ َ ٌ َ ُ َ َ ُ َّ َ َ ْ َّ ‫َأ‬ Contoh


‫ما العربِية فـدرستها يِف المدرس ِة‬ ‫ما العربِية فيِه لغة سهلة‬

70
Lat. 15
Ungkapan Kepemilikan

Contoh cara mengungkapkan:

“Salah satu dari ... -ku”

‫َأ‬ ‫َأ‬
ْ ‫َح ُد ْخ َو‬ ْ ‫ٌخ يِل‬
‫ِإ يِت‬
Salah satu dari Saudara-saudaraku Seorang saudara milikku

Kedua ungkapan di atas = SAMA MAKNANYA

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
ًْ َ
Tentu ‫طبعا‬ 1

َ ‫ْ َأ‬
(Semoga) dalam lindungan Allah ِ‫ان اهلل‬
ِ ‫يِف م‬ 2
َ ِّ ‫ىَل‬
Sampai jumpa (bertemu lagi) ِ‫ِإ اللقاء‬ 3

71
Kosakata Baru (K. Benda)

َ
‫غدًا‬ ‫سا ٌء‬
َ ‫َم‬ ‫َأ ُر ٌّز‬
Besok Sore Nasi

َ ‫ ِب‬:‫ ج‬،ٌ‫طاقَة‬
ٌ‫طاقَات‬ َ ‫ِب‬ َ ‫ َر‬:‫ ج‬،ٌ‫سالَة‬
‫ساِئ ُل‬ َ ‫ِر‬ ٌ ‫َم ْمنُ ْو‬
‫ع‬
Kartu Surat Terlarang

‫عنَا ِوي ُْن‬ ٌ ‫ع ْن َو‬


َ :‫ ج‬، ‫ان‬ ُ َّ ‫ َم َح‬:‫ ج‬،ٌ‫طة‬
ٌ‫طات‬ َّ ‫َم َح‬ ٌ‫ص ْي َد ِليَّة‬
َ
Alamat Stasiun / Terminal Apotek

‫ ُخيُ ْو ٌل‬:‫ ج‬،‫َخ ْي ٌل‬ ‫ َحاَّل قُ ْو َن‬:‫ ج‬،‫ق‬


ٌ ‫َحاَّل‬ ‫ َأ ْق ِربَا ُء‬:‫ ج‬،‫ْب‬
ٌ ‫قَ ِري‬
Kuda Tukang cukur Kerabat

ٌ‫ قَا ِد َمة‬- ‫قَا ِد ٌم‬


Yang akan datang

72
Kosakata Baru (K. Kerja)

ُ‫ يَ ُم ْوت‬- َ‫َمات‬ ْ َ‫ ي‬- ‫ص ِع َد‬


‫صعَ ُد‬ َ ‫س‬
ُ ‫ يَد ُْر‬- ‫س‬
َ ‫د ََر‬
Mati Naik Belajar

) ُ‫سيْت‬ َ ‫ي – يَ ْن‬
ِ َ‫سى (ن‬ ِ َ‫ن‬
َ ‫س‬ ْ َ‫ ي‬- ‫شك ََر‬
‫شك ُُر‬ َ ْ َ‫ ي‬- ‫سك ََن‬
‫سك ُُن‬ َ
Lupa Berterimakasih/Bersyukur Tinggal

73
12 ‫ادلرس‬
DARS 12 (Jilid 2):
‫ْ َ ُ ْ ْ ْ ُ َ ِ ىَل َّ رْي‬
ِ ‫ارع ِإ الض ِم‬
ِ ‫ِإسناد ال ِفع ِل المض‬
FI’IL MUDHORI’ + DHOMIR

Lat. 2
Mudhori’ + Kamu
Hasil Rumus Dhomir No.
َُ ْ َ َُْ َ َ َ ْ ‫َأ‬
‫تـفعل‬ ... + ‫ فعل‬+ ‫ت‬ ... ‫ت‬ ‫نت‬ 1

َ ‫تَـ ْف َعلـنْي‬ ْ َُْ َ ْ َ ْ ‫َأ‬


ِ ‫ ي َن‬+ ‫ فعل‬+ ‫ت‬ ‫ت … ي َن‬ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ 2

Lat. 3
Mudhori’ + Kalian
Hasil Rumus Dhomir No.
َ ْ ُ َ ْ َ َ َُْ َ َ َ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫تـفعلـون‬ ‫ ْون‬+ ‫ فعل‬+ ‫ت‬ ‫ت … ْون‬ 1

َ‫تَـ ْف َعلْـن‬ َ َُْ َ


‫ ن‬+ ‫ فعل‬+ ‫ت‬
َ َ
‫ت… ن‬ َّ ‫َأ ْ نُت‬
‫ن‬ 2

Lat. 4
Mudhori’ + Orang Pertama
Hasil Rumus Dhomir No.
ُ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬
‫فعل‬ ... + ‫ فعل‬+ ... ‫نا‬ 1

َُ ْ َ َُْ َ َ ْ ‫حَن‬
‫نـفعل‬ ... + ‫ فعل‬+ ‫ن‬ ... ‫ن‬ ‫ُن‬ 2

74
‫‪Lat. 5‬‬
‫‪Tabel Mudhori’ + Dhomir‬‬

‫’‪Fi’il Mudhori‬‬ ‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬


‫َ ْ َُ‬ ‫ُ‬
‫يـفعل‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ َُ‬ ‫يِه َ‬
‫تـفعل‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫ُ‬
‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫يـفعلـون‬ ‫‪3‬‬

‫يَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫ه َّن‬


‫ُ‬
‫‪4‬‬

‫َ ْ َُ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫تـفعل‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫تَـ ْف َعلـنْي َ‬ ‫َأ ْ‬


‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫تـفعلـون‬ ‫‪7‬‬

‫تَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬ ‫‪8‬‬

‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ َ‬
‫فعل‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َُ‬
‫نـفعل‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪75‬‬
Lat. 6
Inna & Anna12
Huruf (Kata
Contoh Kapan digunakan? No.
Sambung)
‫ُ رْس‬ َ َ َ ْ َّ
ْ ‫ان ليِف‬
ٍ ‫خ‬ ‫ِإن اِإْل نس‬ Di awal kalimat
َّ
َ َ ‫ِإن‬ 1
ٌ َ َ َ َّ ُ ُ َ
‫يق ْول ِإنـها بق َرة‬ Setelah kata “‫ ”قال‬atau
Sesungguhnya
perubahannya

َّ ‫َأ‬
َ َ َ َّ ‫َ ْ َ ْ َأ‬
‫ألم يعلم بِـ ن اهلل يرى‬
Di tengah kalimat ‫ن‬ 2
(setelah Kata Kerja) Sesungguhnya /
Bahwasanya

Lat. 7
Nama-nama Hari
Nama Indo Nama Arab No.
َ ‫َ ْ ُ َأْل‬
Ahad ‫يوم ا ح ِد‬ 1
‫َ ْ ُ اْل ْ َنْي‬
Senin ِ ‫يوم ا ِثن‬ 2
َ ‫َ ْ ُ ُّاَل‬
Selasa ِ‫يوم اثل ثاء‬ 3
َ ْ ‫َ ْ ُ َأْل‬
Rabu ِ‫يوم ا ربِعاء‬ 4
ْ َ ‫َ ْ ُ خْل‬
Kamis ‫يوم ا ِمي ِس‬ 5
َ ُ ُ ‫َ ْ ُ جْل‬
Jum’at ‫يوم ا مع ِة‬ 6
ْ َّ ُ ْ َ
Sabtu ‫ت‬ ِ ‫يوم السب‬ 7

12 Ini adalah penjelasan untuk pemula

76
Kosakata Baru (K. Benda)

‫َو ِزي ُْر ا ْل َخ ِار ِجيَّ ِة‬ ٌ‫ َأ ْوقَات‬:‫ ج‬، ٌ‫َو ْقت‬ ٌ‫ َأ ْد ِويَة‬:‫ ج‬P،‫د ََوا ٌء‬
Menteri Luar Negeri Waktu Obat

‫ َأ ْع َما ٌل‬:‫ ج‬، ‫ع َم ٌل‬


َ ٌ‫اجبَات‬
ِ ‫ َو‬:‫ ج‬،‫ب‬
ٌ ‫اج‬
ِ ‫َو‬ ٌ‫ تَاَل ِمذَة‬:‫ ج‬، ٌ‫ِت ْل ِم ْيذ‬
Pekerjaan Tugas Murid (Laki)13

ٌ ‫ ِجي َْر‬:‫ ج‬،‫ار‬


‫ان‬ ٌ ‫َج‬ ُ ‫ َه َوا ِت‬:‫ ج‬،‫ف‬
‫ف‬ ٌ ِ‫َهات‬ ‫ َأ ْرقَا ٌم‬:‫ ج‬، ‫َر ْق ٌم‬
Tetangga Telephone Nomer

Kosakata Baru (K. Kerja)

ْ َ‫ ي‬- َ‫ض ِحك‬


ُ‫ض َحك‬ َ ْ َ‫ ي‬- ‫ش َِه َد‬
‫ش َه ُد‬
Tertawa Bersaksi

ِ ‫ تِ ْل‬:‫ ج‬، ‫م ْي َذ ٌة‬


ٌ ‫م ْي َذ‬
13 Murid Perempuan: ‫ات‬ ِ ‫تِ ْل‬
77
13 ‫ادلرس‬
DARS 13 (Jilid 2):
‫ْ َ ُ ْ ْ ْ ُ َ ِ ىَل َّ رْي‬
ِ ‫ارع ِإ الض ِم‬
ِ ‫ِإسناد ال ِفع ِل المض‬
MUROJA’AH
FI’IL MUDHORI’ + DHOMIR

Lat. 1-3
JAMA’ MUFROD
Fi’il + Fi’il + Gender Jenis Dhomir
Dhomir Dhomir
Dhomir Dhomir

َ ْ َُ ْ َ ُ َُ ْ َ ُ
‫يـفعلـون‬ ‫ه ْم‬ ‫يـفعل‬ ‫ه َو‬ Laki-laki َْ
‫الغاِئب‬
Orang ke-3
َ‫يَـ ْف َعلْـن‬ ُ
‫ه َّن‬
َُ ْ َ
‫تـفعل‬ َ ‫يِه‬ Perempuan
(yang
dibicarakan)

َ ْ َُ ْ َ ْ‫َأ ْن ُتم‬ َُ ْ َ َ ْ ‫َأ‬


‫تـفعلـون‬ ‫تـفعل‬ ‫نت‬ Laki-laki َ َ ُْ
‫المخاطب‬
َ‫تَـ ْف َعلْـن‬ َّ ‫َأ ْ نُت‬ َ ‫تَـ ْف َعلـنْي‬ ْ ‫َأ‬ Orang ke-2
‫ن‬ ِ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ Perempuan (lawan bicara)

ِّ ‫ْ ُ َلَك‬
َُ ْ َ ُ‫حَن ْن‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬ ‫المت م‬
‫نـفعل‬ ‫فعل‬ ‫نا‬ -
Orang ke-1
(pembicara)

78
‫‪Lat. 4‬‬
‫’‪Komposisi Fi’il Mudhori‬‬
‫’‪Huruf Mudhori’ = Huruf yang ada di awal Fi’il Mudhori‬‬
‫َأ َ ْ ُ‬
‫أنيت‬ ‫‪biasa disingkat‬‬ ‫نـيـت‬

‫‪Fa’il‬‬ ‫‪Dhomir‬‬
‫)‪(Pelaku‬‬
‫’‪Huruf Mudhori‬‬ ‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت ٌ‬
‫َ‬
‫َ ْ َُ‬
‫َي‬
‫ُ‬
‫ُ‬ ‫يـفعل‬ ‫ه َو‬
‫(ه َو)‬
‫‪1‬‬

‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت ٌ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫َ ْ َُ‬ ‫يِه َ‬
‫ت‬ ‫تـفعل‬
‫(يِه َ )‬ ‫‪Orang‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ke-3‬‬
‫َ ْ َ ُ َ‬
‫ْو‬
‫ُ‬
‫يـفعلـ ْون‬ ‫ه ْم‬ ‫‪3‬‬
‫َي‬
‫َ‬ ‫يَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫ُ‬
‫ه َّن‬
‫ن‬ ‫‪4‬‬
‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت ٌ‬
‫َ‬
‫َ ْ َُ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫َأ ْ َ‬ ‫تـفعل‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬
‫( نت)‬
‫ْ‬ ‫تَـ ْف َعلـنْي َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪Orang‬‬ ‫‪6‬‬
‫ت‬
‫َأ ْن ُتمْ‬
‫‪ke-2‬‬
‫َ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ْو‬ ‫تـفعلـون‬ ‫‪7‬‬

‫َ‬ ‫تَـ ْف َعلْـنَ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫ن‬ ‫‪8‬‬
‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت ٌ‬
‫َ‬ ‫َأ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ َ‬
‫فعل‬ ‫نا‬ ‫‪Orang‬‬ ‫‪9‬‬
‫َأ َ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫( نا)‬
‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت ٌ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َُ‬ ‫حَن ْنُ‬
‫ن‬ ‫نـفعل‬ ‫‪10‬‬
‫(حَن ْن)ُ‬

‫‪79‬‬
Kosakata Baru (K. Benda)

‫َأ ِخي ٌْر‬ ‫ارةُ اُأْلجْ َر ِة‬


َ َّ‫سي‬
َ )‫ف‬ٌ ‫صفُ ْو‬
ُ :‫ف (ج‬
ٌّ ‫ص‬
َ
Akhir Taksi Shaf / Barisan

80
14 ‫ادلرس‬
DARS 14 (Jilid 2):
ْ ‫ْ ُ َأْل‬
‫ف ِعل ا م ِر‬
PERINTAH

3 Jenis Fi’il
ُْ ْ
‫ال ِفعل‬
Kata Kerja

ُْ ‫َأْل‬ ُ َ ُْ ْ ‫ال ْ َمايِض‬


‫ا مر‬ ‫ارع‬
ِ ‫المض‬
Perintah Sekarang/Akan Lampau

Lat. 3-4
Cara Membuat Fi’il Amr

1. Letakkan Fi’il Mudhori’


2. Hapus huruf pertama
3. Sukunkan huruf terakhir

Contoh:
3. 2. 1.
ْ َْ ُ َْ َُْ َُ ْ َ َُ ْ َ
‫ا ِفعـل‬ ‫فعـل‬ ‫ف عل‬ ‫ي ـ ف عل‬ ‫يـفعل‬
Sukunkan huruf terakhir Hapus huruf pertama Fi’il Mudhori’
Kasih Hamzah di awal (Huruf Mudhori’)

81
Ada 3 jenis Fi’il Amr
di pelajaran ini:

Hamzah
Fi’il Amr Fi’il Mudhori’ No.
Fi’il Amr14
ُ ُ ْ َ
ْ ُ ُْ ‫ا‬ ‫يـفـُعـل‬
‫افـعـل‬ 1
Dhommah Dhommah

ُ ْ َ
ْ ْ ‫يـفـِعـل‬
‫ا ِفـ ِعـل‬ 2
ِ‫ا‬ Kasroh

ُ َ ْ َ
ْ َ ْ Kasroh ‫يـفـعـل‬
‫ا ِفـعـل‬ 3
Fathah

Lat. 5-6
Sukun + Sukun15
Rumus:
ْ ْ ْ
‫ ــِ ال‬... = ‫ ال‬+ ‫ــ‬ ...
Sukun 1 + Sukun 2 = Kasroh + Sukun

Contoh:

َ َ ْ َ ْ َ ‫رْش‬ َ َ ْ َ ْ ْ َ ‫رْش‬
‫ا ِ ب الـقهوة = ا ِ ِب الـقهوة‬

Karena Sukun tidak bisa bertemu Sukun dalam Bahasa Arab.


Sukun pertama harus dijadikan Harokat, agar bisa dibaca.

14 Hamzah Fi’il Amr yang dipelajari saat ini adalah jenis Hamzah Washol
15 Sudah dibahas di Dars 7 Jilid 2, cek di situ lebih lengkap

82
Lat. 7-8
Fi’il Amr + Dhomir Pelaku
Dhomir
Hasil Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Fa’il)
ْ ْ ْ ْ ٌ ‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت‬
َ َ ْ ‫َأ‬
‫افعل‬ ... + ‫افعل‬ ‫نت‬ 1

ْ
ْ‫افعلِـي‬ ْ ْ ْ ْ ْ ‫َأ‬
‫ ي‬+ ‫افعل‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2

ْ‫ْافعلُـوا‬ ْ ْ ْ‫َأ ْن ُتم‬


ْ‫ وا‬+ ‫عل‬‫اف‬ ‫ْو‬ 3

َ‫ْافعلْـن‬ َ ْ ْ َ َّ ‫َأ ْننُت‬


‫ ن‬+ ‫افعل‬ ‫ن‬ 4

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
16 ْ ‫َ َ يَل‬ َ ََ
Kemari (sini) ! ‫ تعا‬/ ‫تعال‬ 1

ََُ
Ini, di sini ‫ههنا‬ 2

16 Adalah bentuk Fi’il Amr dari Fi’il Madhi (‫ )تَ َعالَى‬yang berarti naik atau meninggi

83
Kosakata Baru (K. Benda)

‫َج ٌّو‬ ‫ع‬ٌ ‫ِم ْذيَا‬ ) ٌ‫ َأص َْوات‬:‫ص ْوتٌ (ج‬


َ
Cuaca / Udara Radio Suara

ُ ‫عقَ ِار‬
)‫ب‬ ٌ ‫ع ْق َر‬
َ :‫ب (ج‬ َ ٌ‫ ُم ْظ ِل َمة‬- ‫ُم ْظ ِل ٌم‬ ٌ َ‫عل‬
‫ق‬ َ
Kalajengking Gelap Fase awal janin

)ٌ‫ َأحْ ِذيَة‬:‫ِحذَا ٌء (ج‬ َ ‫ نَ ْع‬:‫ان (م‬


)‫سى‬ ُ ‫س‬َ ‫نَ ْع‬ ُ :‫ْب (ج‬
)‫غ َربَا ُء‬ َ
ٌ ‫غ ِري‬
Sepatu Ngantuk Asing

ْ ‫ اَأْل ْيد‬/ ‫ َأ ْي ٍد‬:‫يَ ٌد (ج‬


)‫ِي‬ ‫س‬ٌ ‫َرْأ‬ َ ‫ ا ْل ُم ْو‬/ ‫سى‬
‫سى‬ ً ‫ُم ْو‬
Tangan Kepala Pisau cukur

84
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ْمنَ ُع‬- ‫َمنَ َع‬ ‫ يَ ْعلَ ُم‬- ‫ع ِل َم‬


َ ‫ يَد ِْر ْي‬- ‫د ََرى‬
Melarang Mengetahui Mengetahui

‫ َي ْعبُ ُد‬- ‫عبَ َد‬


َ ُ‫ يَعُ ْوذ‬- َ‫عَاذ‬ ‫ يَجْ َم ُع‬- ‫َج َم َع‬
Menyembah Berlindung Mengumpulkan

‫ظ ُر‬ َ َ‫ن‬
ُ ‫ يَ ْن‬- ‫ظ َر‬ ‫س‬ َ َ‫َكن‬
ُ ُ‫ يَ ْكن‬- ‫س‬ ‫ يَ ْطبُ ُخ‬- ‫طبَ َخ‬
َ
Melihat Menyapu Memasak

ُ‫سكُت‬
ْ َ‫ ي‬- َ‫سكَت‬
َ ‫ط ُع‬ َ َ‫ق‬
َ ‫ط َع – يَ ْق‬ ُ ‫ يَحْ ِل‬- َ‫َحلَق‬
‫ق‬
Diam Memotong Mencukur

85
15 ‫ادلرس‬
DARS 15 (Jilid 2):
‫ْ ُ َّيْه‬
ِ ‫ف ِعل انل‬
LARANGAN

Lat. 2-3
Cara Membuat Fi’il Nahy
Rumus:
ْ ْ َ ‫اَل‬
‫ تفـعـل‬+
‫اَل‬
Huruf Laa ( ) = Huruf Jazm
Memberikan efek Jazm (Sukun) pada Fi’il Mudhori’ setelahnya.

Contoh:
ْ َ ْ َ ‫اَل‬
! ‫تذهـب‬
Jangan (kamu) pergi !

86
Lat. 4-5
Fi’il Nahy + Dhomir Pelaku
Dhomir
Hasil Rumus Tersambung No.
Terpisah
(Fa’il)
ْ ْ َ ‫اَل‬ ْ ْ ‫اَل‬ ٌ ‫ض ِمرْي ٌ ُم ْستَرِت‬
َ َ ْ ‫َأ‬
‫تفعل‬ ... + ‫ تفعل‬+ ‫نت‬ 1

ْ‫َت ْفعلِـي‬
‫اَل‬ ْ ْ ْ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َأ‬
‫ ي‬+ ‫ تفعل‬+ ‫ي‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2

ْ‫اَل َت ْفعلُـوا‬ ْ ْ ‫اَل‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬


‫ ْوا‬+ ‫ تفعل‬+ ‫ْو‬ 3

َ‫اَل َت ْفعلْـن‬ َ ْ ْ ‫اَل‬ َ َّ ‫َأ ْ نُت‬


‫ ن‬+ ‫ تفعل‬+ ‫ن‬ ‫ن‬ 4

Lat. 6
‫اَل‬
Dua Jenis Laa ( )
Huruf
Contoh Efek I’rab yang diberikan No.
(Kata Sambung)
‫اَل‬
ْ َ ْ َ ‫اَل‬
! ‫تذهـب‬ Jazm
َُ
‫انلَّاهِية‬
1
Jangan (kamu) pergi !
(Sukun)

“Jangan”

‫اَل‬
َ ْ َ ‫اَل‬
.‫ب‬
ُ ‫تذهـ‬
َُ
‫انلَّافِية‬
Tidak ada 2
(Kamu) tidak pergi.

“Tidak”

87
Lat. 7
Hamzah Harokat + Hamzah Sukun
Rumus:
‫َأ ْأ‬
‫ =آ‬+

Terjadi pada Fi’il / Kata Kerja yang memiliki Huruf Akar ke-1 : HAMZAH
َ ‫َأ‬
Lalu yang menjadi Fa’il / Pelaku adalah : ‫( نا‬Saya)
Contoh:
ُ ُ ‫َأ َ َ َ ْأ‬
‫ يـ كـل‬- ‫كـل‬
ُ ُ ُ ُ ‫َأ َ َأْأ‬
‫آكـل‬ ‫نا كـل‬

Lat. 8
“Hampir”

ُ َ َ َ ‫اَك‬
‫ يكاد‬- ‫د‬
Hampir

Cara menyusun:

َُ َْ ُ َ َ ُ َ ْ َ َ ‫اَك‬
‫ يفعل‬+ ‫يكاد‬ / ‫ يفعل‬+ ‫د‬
Dimasukkan pada Fi’il Mudhori’

Contoh:
ُ َ ْ ‫َ َ ُ ُأْل‬ ُ َ ْ ‫َ َ ُأْل‬
ْ ‫اذ َي ْبيِك‬ ‫يكاد ا ست‬ / ْ ‫اذ َي ْبيِك‬ ‫كـاد ا ست‬
Ustadz hampir menangis

88
Lat. 9
َ
Maa (‫ = )ما‬Tidak
ُ ْ َ َ ‫اَل‬
)‫ يفعل (فعل مضارع‬+ ‫ ما‬/
Kata Tidak + Fi’il Mudhori’

Renungi perbedaannya:
Huruf
Contoh Perbedaan No.
(Kata Sambung)

َ ‫َأ َ َ َأ ْ ُ ُ َّ ْ َ آْل‬ َ
‫ما‬
Menghapus makna
‫نا ما كتب ادلرس ا ن‬ “Sekarang” dari 1
Aku tidak menulis pelajaran sekarang Fi’il Mudhori’ Tidak

َ ْ َّ ُ ُ ْ ‫َأ َ اَل َأ‬ ‫اَل‬


‫نا كتب ادلرس‬ Tidak menghapusnya 2
Aku tidak menulis pelajaran sekarang
Tidak

89
Lat. 10-11
Muroja’ah Ungkapan Takjub17
Rumus:
ٌ ْ ُ ْ َ َ َ ْ ‫َ َأ‬
)Objek( ‫ مفعول ب ِ ِه‬+ ‫ فعل‬+ ‫ما‬

Contoh dalam susunan Kalimat:


َ ْ ُ ُّ َ ‫َ َأ ْ رَث‬
! ‫ما ك انلجوم‬
Betapa banyaknya bintang-bintang!
‫َأ‬
َ ُ
‫انلُّج ْوم‬ َ ‫ْكرَث‬ َ
‫ما‬
Maf’ul Bih Fi’il + Fa’il (Dhomir
Untuk Takjub
(Objek) tersembunyi “Huwa”)

Ungkapan Takjub menggunakan Dhomir:


ُ َ َ ‫َ َأمْج‬
! ‫ما لـه‬
Betapa indahnya dia!
ُ‫ه‬ َ َ ‫َأمْج‬ َ
‫ل‬ ‫ما‬
Maf’ul Bih Fi’il + Fa’il (Dhomir
Untuk Takjub
(Objek = Dhomir) tersembunyi “Huwa”)

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
‫َأ‬ َ ‫َ َأ‬
ْ ‫ت = يَا‬
ِ ‫يا ب‬
Wahai Ayahku ‫يِب‬ 1

َ َّ َ َّ
Sebenarnya ... hanya... ‫ ما‬+ ‫ِإنما = ِإن‬ 2

17 Sudah dipelajari di Dars 9 Jilid 2

90
Kosakata Baru (K. Benda)

‫ق‬ َ
ٌ ‫ط ِر ْي‬ ‫َم ْقعَ ٌد‬ ‫ب‬ َ
ٌ ‫غاِئ‬
Jalan Tempat duduk Absen (Tidak ada)

‫َأثْنَا ٌء‬
Di tengah-tengah
(Ketika)

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ْب ِك ْي‬- ‫بَكَى‬ ‫ظ ُر‬ َ َ‫ن‬


ُ ‫ يَ ْن‬- ‫ظ َر‬ ‫ يَكَا ُد‬- ‫كَا َد‬
Menangis Melihat Hampir

ُ ‫ يَ ْنقَ ِل‬- ‫ب‬


‫ب‬ َ َ‫اِ ْنقَل‬ َ َ‫َكذ‬
ُ ‫ يَ ْكذ‬- ‫ب‬
‫ِب‬
Terbalik Berbohong

91
16 ‫ادلرس‬
DARS 16 (Jilid 2):
ْ ‫رَّص‬ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ْ ‫ْ َأ‬
‫اع الممنو ِع مِن ال ِف‬ ِ ‫مِن نو‬
DI ANTARA JENIS
MAMNU’ MINASH-SHORF

Mamnu’ minash-Shorf adalah :


Kata Benda yang tidak bisa berakhiran Kasroh atau Tanwin.

Pernah kita bahas di Dars 22-23 Jilid 1

Lat. 5-7
Warna Perempuan
(Mamnu’ Minash-Shorf)
Wazan Wazan

ُ َ ْ ‫َأ‬
Warna Perempuan Warna Laki-laki
ُ‫َف ْعاَل ء‬ ‫فعل‬
Hamzah di akhir Hamzah di awal

Arti Perempuan Laki-laki


ُ ‫مَح ْ َر‬
‫اء‬ ُ‫َأمْح َر‬
ُ ‫َس ْو َد‬ ُ َ ْ ‫َأ‬
‫اء‬ ‫سود‬
ُ ‫ض‬ َ َْ ُ َ ْ ‫َأ‬
‫اء‬ ‫بي‬ ‫بيض‬
ُ ‫َص ْف َر‬
‫اء‬ ُ‫َأ ْص َفر‬
‫َأ‬
ُ َ ‫َخرْض‬
‫اء‬ ُ ‫ْخرَض‬
ُ ‫َس ْم َر‬
‫اء‬ ُ‫َأ ْس َمر‬

92
Ingat Kaidah18:
َْ
AL (‫ )ال‬+ Mamnu’ minash-Shorf = Bisa Kasroh

Contoh dalam kondisi Jarr :

Ma’rifah Nakiroh

‫ِر‬
َ ‫َأْلمْح‬ ْ َ ُ ‫ْ دَل‬
‫ال َو ُ ذ ْو الق ِمي ِص ا‬ َ‫الْ َفىَت ُذ ْو َق ِم ْيص َأمْح َر‬
ٍ

Bisa Kasroh Tidak bisa Kasroh

َ ‫ْ َ دَل ُ ُ ْ َ ْ َأْلمْح‬
‫ِر‬ ‫الو ذو الق ِمي ِص ا‬

َ ‫َأْلمْح‬ ْ َ ُ ُ ‫ال ْ َودَل‬


‫ِر‬ ‫ا‬ ‫الق ِمي ِص‬ ‫ذ ْو‬

Mudhof Ilaih
Na’t Mudhof Mubtada’
Man’ut

18 Pernah dipelajari di Dars 7 Jilid 2

93
Lat. 8
Nama Ma’dul / diubah
(Mamnu’ Minash-Shorf)
Ma’dul adalah Kata yang diubah dari Lafazh lain.19

Di antara Wazan Nama Ma’dul :


َُُ
‫فعل‬

Contoh:

Nama Ma’dul Nama Normal No.


َ ُ ‫اَع‬
‫عمـ ُر‬ ‫مِـ ٌر‬ 1

ُ‫ُز َفـر‬ َ
‫زاف ِـ ٌر‬ 2
ُ َُ ٌ َ
‫هبـل‬ ‫هابِـل‬ 3
ُ َ ُ ٌ َ
‫زحـل‬ ‫حـل‬ ِ ‫زا‬ 4

Lat. 9
Nama ‘Amr & Umar
(Umar = Mamnu’ Minash-Shorf)
ُ‫ ال ْ َم ْج ُر ْور‬/ ‫اجْل َ ُّر‬ ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المنصوب‬/ ‫انلصب‬
ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المرفوع‬/ ‫الرفع‬
JARR NASHOB RAFA’
َ ُ َ ُ َ ُ
‫عمـ َر‬ ‫عمـ َر‬ ‫عمـ ُر‬
ْ َ ً‫َع ْمـرا‬ ٌ‫َع ْمـرو‬
‫عمـ ٍرو‬

Fungsi huruf Waw pada Nama ‘Amr adalah sebagai Pembeda dari Nama Umar.

19 Definisi untuk pemula

94
‫‪Lat. 10-11‬‬
‫‪Akhor & Ukhro‬‬
‫)‪ = Mamnu’ Minash-Shorf‬آخر ‪(Akhor /‬‬

‫ُأ َْ‬ ‫َ‬


‫خرى‬ ‫آخر‬
‫‪Yang lain‬‬ ‫‪Yang lain‬‬
‫)‪(Perempuan‬‬ ‫)‪(Laki-laki‬‬

‫اجْل َ ُّر ‪ /‬ال ْ َم ْج ُر ْورُ‬ ‫َْْ ُ ُ‬ ‫ْ‬


‫انلَّص ُب ‪ /‬المنص ْوب‬
‫َّ ْ ُ ْ َ ُ ُ‬
‫الرفع ‪ /‬الم ْرف ْوع‬
‫‪JARR‬‬ ‫‪NASHOB‬‬ ‫’‪RAFA‬‬
‫َ‬
‫آـخـرَ‬ ‫َ‬
‫آـخـرَ‬ ‫َ‬
‫آـخـرُ‬

‫َ‬ ‫ُأ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُأ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُأ ْ‬


‫ـخـرى‬ ‫ـخـرى‬ ‫ـخـرى‬

‫‪Lat. 12‬‬
‫‪Dzu‬‬

‫ُذوْ‬
‫‪Pemilik‬‬

‫َْ ْ‬ ‫جْل‬ ‫َْْ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ْ ُ ْ َ ُ ُ‬


‫ا َ ُّر ‪ /‬المج ُر ْو ُر‬ ‫انلَّص ُب ‪ /‬المنص ْوب‬ ‫الرفع ‪ /‬الم ْرف ْوع‬
‫‪I’rab‬‬
‫‪JARR‬‬ ‫‪NASHOB‬‬ ‫’‪RAFA‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُذوْ‬
‫ذِي‬ ‫ذا‬ ‫‪Dzu‬‬

‫ْ َ‬ ‫ْ َ ْ‬ ‫ََأ ْ ُ َ ْ ً َ َ‬ ‫َ َ َ ْ ٌ ُْ َ‬
‫اب‬
‫ٍ‬ ‫ب‬ ‫ِي‬
‫ذ‬ ‫د‬
‫ٍ‬ ‫ج‬
‫ِ‬ ‫س‬ ‫يِف م‬ ‫اب‬
‫جدا ذا ب ٍ‬
‫ر يت مس ِ‬ ‫اب‬
‫جد ذو ب ٍ‬
‫هذا مس ِ‬ ‫‪Contoh‬‬

‫‪95‬‬
Lat. 13-15
Jenis-jenis Maa
Ada 4 Jenis Maa yang sudah kita pelajari:

Contoh Fungsi Jenis No.

َ ْ َ ‫حْل‬ ُ َّ َ ْ ْ ‫َ اْل‬
َ ‫ما ا ِستِفهامِية‬
‫مـا يِف ا ِقيب ِة ؟‬ Bertanya 1
Apa

َُ َ
َ. ‫ت اللَّ ْحم‬
ُ ْ ََ َ
‫مـا قطع‬ Menolak makna ‫ما انلَّافِية‬ 2
Tidak / Belum

ُ َّ ُّ َ َ
ً ْ َ َ َ ْ ‫َ َأ‬
! ‫مـا حسن عمرا‬ Kagum / Takjub ‫ما اتلَّعجبِية‬ 3
Betapa

ُ ُ ‫ُ ُ َ َْأ‬ َُ ْ ُ َْْ َ
. ‫آكل مـا ت كل‬ Menyambung ‫ما الموصولة‬ 4
Yang

Jenis Maa yang baru di sini:

َُ ْ ُ َْْ َ
‫ما الموصولة‬
ْ ‫َ ذَّل‬
‫ما = ا ِي‬

ُ ُ ‫ُ ُ ذَّل ْ َْأ‬ ُ ُ ‫ُ ُ َ َْأ‬


. ‫آكل ا ِي ت كل‬ . ‫آكل مـا ت كل‬

96
Lat. 17
Ghair

‫َ رْي‬
‫غ‬
Selain / Tidak

Menjadi Mudhof kepada kata setelahnya,


dan menolak makna Mudhof ilaih-nya.

Contoh:

َ ِّ َ ‫َ ْ َ َْأ ُ َ رْي ُ ُ زَت‬


‫ه ِذه ِ المر ة غ م وج ٍة‬
Wanita ini tidak berstatus menikah
َ ‫ُ زَت‬ ُ ‫َغرْي‬ ُ ‫ْ َ َْأ‬ َ
‫م َ ِّوج ٍة‬ ‫المر ة‬ ِ ‫ه ِذه‬
Mudhof Ilaih Mudhof

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
َ َ ْ َ ‫َأ‬
Tidakkah kamu memiliki ... ? ‫ ؟‬... ‫ما عِندك‬ 1

ُْ ُ َ َ
Apa yang kamu (Lk.) inginkan? ‫ماذا ت ِريد ؟‬ 2

‫َ ُأ ْ ُ َ ًْئ‬
Aku tidak ingin apapun ‫ما ِريد شي ا‬ 3

97
Kosakata Baru (K. Benda)

)‫ف‬
ُ ‫اح‬
ِ ‫ص‬َ ‫ َم‬:‫ف (ج‬
ٌ ‫ص َح‬
ْ ‫ُم‬ ٌ‫َو َرقَة‬ ‫ف‬ٌّ َ‫ِمل‬
Mushaf Al-Qur’an Selembar kertas Map (Folder)

)‫ب‬
ُ ‫ ك ََوا ِك‬:‫َب (ج‬
ٌ ‫ك َْوك‬ ‫ُز َح ُل‬ ٌ‫َز ْه َرة‬
Bintang / Planet Saturnus Bunga

ْ ‫ َأ‬:‫ش ْي ٌء (ج‬
)‫شيَا ُء‬ َ ْ ‫ َأ‬:‫صنَ ٌم (ج‬
)‫صنَا ٌم‬ َ ٌ‫ بَلَ ِديَّة‬- ‫ِي‬
ٌّ ‫بَلَد‬
Sesuatu Patung Pribumi

ٌ َ‫نَ ُم ْوذ‬
)ُ‫ نَ َما ِذج‬:‫ج (ج‬ )‫شي ُْر‬ َ :‫ط ْبش ُْو َرةٌ (ج‬
ِ ‫طبَا‬ َ )ٌ‫ َأ ْق ِمشَة‬:‫اش (ج‬
ٌ ‫قُ َم‬
Contoh / Sampel Kapur Kain

ُ :‫ص ْو َرةٌ (ج‬


)‫ص َو ٌر‬ ُ ‫ق‬ َ
ٌ ّ‫ض ِي‬ )‫ َحاَل َوى‬:‫َح ْل َوى (ج‬
Gambar Sempit Manisan (Halva)

98
ُ ‫َأ ْز َر‬
)‫ َز ْرقَا ُء‬:‫ق (م‬ )‫س ْم َرا ُء‬ ْ ‫َأ‬
َ :‫س َم ُر (م‬
Biru Coklat

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يُ ِر ْي ُد‬- ‫َأ َرا َد‬ ‫شت َ ِر ْي‬


ْ َ‫ ي‬- ‫شت َ َرى‬
ْ ِ‫ا‬ ‫ْب‬
ُ ‫ يَ ِغي‬- ‫اب‬
َ ‫غ‬َ
Menginginkan Membeli Menghilang / Tiada

99
17 ‫ادلرس‬
DARS 17 (Jilid 2):
ِ‫ارع‬ َ ُْ ْ ْ ُ ََ
ِ ‫اصب ال ِفع ِل المض‬
ِ ‫نو‬
PENYEBAB NASHOB
FI’IL MUDHORI’

Muraja’ah Tabel I’rab


Pernah kita bahas di Dars 6 & 15 Jilid 2

ُ ْ َ ‫جْل‬ ُّ‫اجْل َر‬ ْ ُ ْ َّ


‫ا زم‬ ‫انلَّص ُب‬ ‫الرفع‬
I’rab
JAZM JARR NASHOB RAFA’

ََْ ً‫َد ْف َتـرا‬ ٌ‫َد ْف َتـر‬


- ‫دفتـ ٍر‬ Kata
Benda

ْ َ َْ َ‫يَ ْذ َهـب‬ ُ‫يَ ْذ َهـب‬


‫يذهـب‬ - Kata
Kerja

ُ ُ ُّ ُ َ ‫ْ َ رْس‬ ُ َ َْْ ُ َّ َّ
‫السك ْون‬ ‫الك ة‬ ‫الفتحة‬ ‫الضمة‬ Ciri
ASLI
Sukun Kasroh Fathah Dhommah

I’rab berbeda dari Harokat.


I’rab menunjukkan Posisi kata dalam Kalimat, apakah dia:
• Subjek
• Objek
• Mubtada’
• Khobar, dll.

100
Lat. 6-7
An
(Penyebab Nashob ke-1)

ْ ‫َأ‬
‫ن‬
Akan / Untuk

Fungsi: Menghubungkan Lafazh 2 Kata Kerja20.


Contoh:
Gabungkan 2 Kata Kerja ini:

ُ َ ‫َأرْش‬ ُ ْ ‫ُأ‬
‫ب‬ ‫ِريد‬
Aku minum Aku ingin

Maka “Aku ingin minum” :

ُ َ ‫ُأ ْ ُ َأرْش‬
‫ِريد ب‬
َ َ ‫ُأ ْ ُ َأ ْ َأرْش‬
‫ِريد ن ب‬

ْ ‫َأ‬
Efek dari An (‫ ) ن‬adalah NASHOB.
Ciri asli Nashob adalah FATHAH.

Contoh:

َ‫يُر ْي ُد َأ ْن يَ ْذ َهـب‬
ِ
َ ‫يَ ْذ َه‬ ْ ‫َأ‬ ُْ ُ
‫ـب‬ ‫ن‬ ‫ي ِريد‬
Fi’il ke-2 Huruf Nashob Fi’il ke-1

20 Sebenarnya lebih rumit dari ini penjelasan aslinya, dikenal dalam ilmu Nahwu dengan istilah “An Mashdariyyah”,
penjelasan di atas ini untuk memudahkan pemula saja.

101
Lat. 8-9
Lam Ta’lil
(Penyebab Nashob ke-2)

‫ِل‬
Untuk / Supaya

Fungsi: Menghubungkan Makna 2 Kata Kerja.


Ta’lil adalah penyebutan alasan atau tujuan.21

Contoh:
Gabungkan 2 Kata Kerja ini:

ُ‫َن ْف َهم‬ ُ ُ َْ
‫ندرس‬
Kami paham Kami belajar

Maka “Kami belajar supaya paham” :

ُ‫نَ ْد ُر ُس َن ْف َهم‬

َ َْ ُ َْ
‫ند ُرس ل ِـنفه َم‬

Efek dari Lam Ta’lil (‫ ) ِل‬adalah NASHOB.


Ciri asli Nashob adalah FATHAH.
Contoh:

َ َ ‫َ َ ْ ُ ىَل بْل َ ْ َأِل‬


‫ت نام‬ ِ ‫رجعت ِإ ا ي‬
َ َ ‫َأ‬ ْ َ ‫ىَل بْل‬ ُ ْ َ
‫نام‬ ‫ِل‬ ‫ت‬
ِ ‫ِإ ا ي‬ ‫َرجعت‬
Huruf
Fi’il ke-2 Fi’il ke-1
Nashob

21 Seperti yang disebutkan sebelumnya, semua ini hanya penjelasan untuk memudahkan pemula, rinciannya di ilmu
Nahwu.

102
Lat. 10
Kata Kerja “Mungkin”

َ ْ ‫َأ‬
ُ‫ ُي ْمكن‬- ‫ك َن‬
ِ ‫م‬
Memungkinkan bagi...

Susunan Kalimat “Mungkin” adalah seperti berikut:

َ ْ ‫ُ ْ ُ َ َأ ْ جَت‬
‫يمكِنك ن لِس‬
Memungkinkan bagimu untuk duduk = Kamu bisa/boleh duduk

َ ْ ‫َأ ْ جَت‬ َ ُْ
‫ن لِس‬ ‫ـك‬ ‫ك ُن‬
ِ ‫يم‬
Untuk kamu duduk Bagimu Mungkin

Fa’il = Maf’ul bih = Fi’il =


Pelaku Objek Kata Kerja

Ungkapan “Mungkin” Dhomir No.


ْ ‫ُي ْمك ُِنـيِن‬ َ ‫َأ‬
Mungkin bagiku ‫نا‬ 1
َ ُ ُْ َ ْ ‫َأ‬
Mungkin bagimu (Lk.) ‫يمكِنـك‬ ‫نت‬ 2
ُ ُْ ْ ‫َأ‬
Mungkin bagimu (Pr.) ‫ك‬ ِ ‫يمكِنـ‬ ‫ت‬
ِ ‫ن‬ 3
ُ ُ ُْ ُ
Mungkin baginya (Lk.) ‫يمكِنـه‬ ‫ه َو‬ 4
َ ُ ُْ َ ‫يِه‬
Mungkin baginya (Pr.) ‫يمكِنـها‬ 5

ُ‫اَل ُي ْمكن‬ ُ‫ُي ْمكن‬


ِ ِ
Tidak mungkin / Mungkin /
Tidak bisa terjadi Bisa terjadi

103
Lat. 11
Mundzu

ُ ُْ
‫منذ‬
Sejak

Adalah Huruf Jarr yang memasuki Kata Benda yang menunjukkan waktu.

Contoh:

ْ ُ ْ ‫ُ َ َ ْ ٌ ُ ْ ُ ُأ‬
‫هو م ِريض منذ سبو ٍع‬
Dia sakit sejak sepekan (yang lalu)

ْ ُ ْ ‫ُأ‬ ُ ُْ ٌ ْ َ ُ
‫سبو ٍع‬ ‫منذ‬ ‫م ِريض‬ ‫ه َو‬
Majrur Huruf Jarr

Lat. 13
Ungkapan Meminta Izin
َ َ ْ َ ْ ‫َأ ْ ُ ْ َأ‬
... ‫ ِب‬... ‫رجو ن تسمح ِل‬
Kuharap kamu bolehkan ... untuk ...

Susunan :

َ ْ َ ‫َ رْي‬ َ َ َْ ْ ‫َأ‬ ْ‫َأ ْر ُجو‬


‫ مصدر‬+ ‫ِب‬ ‫ ض ِم‬+ ‫ِل‬ ‫تسمح‬ ‫ن‬
Untuk + Mashdar Bagi + Dhomir Kamu bolehkan Agar Aku harap

Contoh :

ْ ُ ُّ ْ ‫يِل‬ َ َ ْ َ ْ ‫َأ ْ ُ ْ َأ‬


‫ادلخو ِل‬ ِ‫ب‬ ‫رجو ن تسمح‬
Untuk masuk Bagiku Aku harap kamu bolehkan

104
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
‫َأاَل‬
Tidakkah ...? ‫ ؟‬... 1

ْ ‫َ ْ ُ َأ‬
Aku lupa untuk ... ... ‫ن ِسيت ن‬ 2

َ ََ َْ َ َ
Tersisa ... menit ‫ دقاِئق‬/ ‫ دقِيقة‬... َ ‫بيِق‬ 3

Kosakata Baru (K. Benda)

‫ُم ْق ِب ٌل‬ ٌ‫سنَة‬


َ = ‫عَا ٌم‬ ٌ‫ع ْطلَة‬
ُ
Yang akan datang Tahun Liburan

ٌ ‫ِعاَل‬
‫ج‬ )‫ان‬ ٌ َ‫ذُب‬
ٌ َّ‫ ِذب‬:‫اب (ج‬ ‫عشَا ٌء‬
َ
Pengobatan Lalat Makan malam

‫ُهد ُْو ٌء‬ َ ‫ض ْو‬


‫ضا ٌء‬ َ ‫ِإ ْعاَل ٌن‬
Tenang Kebisingan Pengumuman / Iklan

105
ُ ‫ا ْل َخ ِري‬
‫ْف‬ ‫ْف‬
ُ ‫صي‬
َّ ‫ال‬ ‫الربِ ْي ُع‬
َّ
Musim Gugur Musim Panas Musim Semi

‫ب‬
ٌ َ‫سب‬
َ )‫ف‬ ُ :‫ف (ج‬
ٌ ‫ظ ُر ْو‬ َ
ٌ ‫ظ ْر‬ ‫شتَا ُء‬
ّ ِ ‫ال‬
Sebab Amplop Musim Dingin

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ق‬
ُ ‫ص‬
ُ ‫ يَ ْب‬- َ‫بَصَق‬ ‫س َم ُح‬
ْ َ‫ ي‬- ‫س َم َح‬
َ ‫ يَ ْر ُج ْو‬- ‫َر َجا‬
Meludah Membolehkan Berharap

َ ‫َز‬
‫ يَ ُز ْو ُر‬- ‫ار‬ ‫ يَ ْبقَى‬- ‫ي‬
َ ‫بَ ِق‬ ‫ يَ ْب َدُأ‬- ‫بَ َدَأ‬
Mengunjungi Menetap Memulai

106
‫ادلرس ‪18‬‬
‫‪DARS 18 (Jilid 2):‬‬
‫ارعِ‬ ‫ْ ْ ُْ َ‬ ‫َ اَل َ ُ َ ْ‬
‫ب ال ِفع ِل المض ِ‬
‫ع مات نص ِ‬
‫‪TANDA NASHOB‬‬
‫’‪FI’IL MUDHORI‬‬

‫‪Lat. 4-6‬‬
‫’‪Tanda Nashob Fi’il Mudhori‬‬
‫‪Ada 3 tanda22 :‬‬
‫‪I’rab‬‬
‫‪Dhomir‬‬ ‫‪Tanda Nashob‬‬ ‫‪No.‬‬
‫‪Nashob‬‬ ‫’‪Rafa‬‬
‫َأ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َْ َُ‬ ‫ُ‬
‫ن يفعـل‬ ‫يفعل‬ ‫ه َو‬
‫َأ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َْ َُ‬ ‫يِه َ‬
‫ن تفعـل‬ ‫تفعل‬
‫َْْ َ ُ‬
‫َأ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َْ َُ‬ ‫َأ ْ َ‬ ‫الفتحة‬
‫ن تفعـل‬ ‫تفعل‬ ‫نت‬ ‫‪1‬‬
‫َأ ْ َأ ْ َ َ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ َ‬ ‫‪Fathah‬‬
‫ن ف ع ـل‬ ‫فعل‬ ‫نا‬
‫َأ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َْ َُ‬ ‫حَن ْ‬
‫ن نفعـل‬ ‫نفعل‬ ‫ُن‬

‫َأ ْن َي ْف َعـلُواْ‬ ‫َْ َُ َ‬ ‫ُ‬


‫يفعل ْون‬ ‫ه ْم‬
‫َ ْ ُ‬
‫َأ ْن َت ْف َعـلُواْ‬ ‫َْ َُ َ‬
‫تفعلون‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ‫‪2‬‬
‫َأ‬ ‫َأ ْ‬
‫ْن َت ْف َعـيِل ْ‬ ‫َْ َ ْ‬ ‫‪Dihapusnya Nun‬‬
‫تفعلِيـ َن‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬

‫َأ ْن َي ْف َعلْــنَ‬ ‫َي ْف َعلْــنَ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬


‫ه َّن‬ ‫ال َم ْبيِن ُّ‬
‫َأ ْن َت ْف َعلْــنَ‬ ‫َت ْف َعلْـ َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬ ‫‪3‬‬
‫ـن‬ ‫‪Tidak berubah‬‬

‫‪22 Ini versi untuk pemula‬‬

‫‪107‬‬
Muraja’ah Tabel I’rab
Pernah kita bahas di Dars 6, 15, & 17 Jilid 2

ُ ‫جْل‬ ُّ‫اجْل َر‬ ْ ُ ْ َّ


‫ا َ ْزم‬ ‫انلَّص ُب‬ ‫الرفع‬
I’rab
JAZM JARR NASHOB RAFA’

ُ ُ ُّ ُ َ ‫ْ َ رْس‬ ُ َ َْْ ُ َّ َّ
‫السك ْون‬ ‫الك ة‬ ‫الفتحة‬ ‫الضمة‬ Tanda
ASLI
Sukun Kasroh Fathah Dhommah

Lat. 7
Tanda I’rab Fi’il Mudhori’

Nashob Rafa’
Dhomir No.
Tanda Contoh Tanda Contoh
َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ ُ
Fathah ‫ن يفعـل‬ Dhommah ‫يفعـل‬ ‫ه َو‬ 1
َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ َ ‫يِه‬
Fathah ‫ن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ 2
ْ‫َأ ْن َي ْف َعـلُوا‬ َ ُ َ َْ ُ
Hapus Nun Ada Nun ‫يفعـل ْون‬ ‫ه ْم‬ 3
َ‫َأ ْن َي ْف َعلْــن‬ َ َْ
‫يفعـْل َن‬
َّ ُ
‫هن‬
Mabni (Tetap) Mabni (Tetap) 4

َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ َ ْ ‫َأ‬
Fathah ‫ن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ ‫نت‬ 5
‫َأ‬ ْ ‫َأ‬
Hapus Nun ْ ‫ْن َت ْف َعـيِل‬ Ada Nun
ْ َ َْ
‫تفعلِيـ َن‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 6
ُ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ َ ُ َ َْ ُ ْ ‫َأ‬
Hapus Nun ‫ن تفعـل ْوا‬ Ada Nun ‫تفعـل ْون‬ ‫نت ْم‬ 7
َ ‫َأ ْن َت ْف َعلْـ‬
‫ـن‬
َ َْ
‫تفعـْل َن‬ َّ ‫َأ ْننُت‬
Mabni (Tetap) Mabni (Tetap) 8

َ َ ْ ‫َأ ْ َأ‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬


Fathah ‫ن فعـل‬ Dhommah ‫فعـل‬ ‫نا‬ 9
َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ ْ ‫حَن‬
Fathah ‫ن نفعـل‬ Dhommah ‫نفعـل‬ ‫ُن‬ 10

108
Lat. 8
An + Laa
‫َأ اَّل‬ ‫َأ ْ اَل‬
+‫ن‬
Untuk tidak Untuk tidak

ْ ‫َأ‬
Tetap memberi efek Nashob akibat Huruf AN (‫) ن‬

Contoh:

َ َ َ ‫َأ ْ ُ ْ َأاَّل‬
‫رجو تنام‬
Aku harap kamu (untuk) tidak tidur

َ ََ ‫َأ اَّل‬ ْ‫َأ ْر ُجو‬


‫تنام‬

Huruf Nashob +
Manshub
Tidak

109
Lat. 9
Ka

َ َ
‫ ك‬/ ‫كـ‬
Seperti

Adalah Huruf Jarr yang memasuki Kata Benda.

Contoh:
َ ‫َ َ خْل َ ْ ُ اَك َأْل‬
‫هذا ا ِطيب سـ ِد‬
Khatib ini seperti Singa
َ ‫َأْل‬
‫ا س ِد‬
َ
‫ك‬ ُ‫َه َذا اخْل َط ْيب‬
ِ
Majrur Huruf Jarr

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
‫َأ ْ ُ ْ َأ اَّل‬
Aku harap untuk tidak ... ... ‫رجو‬ 1

َ َّ َ
Ayo segera kita (pergi) ! ‫هيا بِنا‬ 2

110
Kosakata Baru (K. Benda)

) ٌ‫ عَادَات‬:‫عَا َدةٌ (ج‬ ِ ‫َح ِد ْيقَةُ ا ْل َحيَ َوانَا‬


‫ت‬ )‫ف‬ ٌ ‫ُمتْ َح‬
ِ َ ‫ َمت‬:‫ف (ج‬
ُ ‫اح‬
Adat / Kebiasaan Kebun Binatang Museum

)‫ب‬ ُ :‫ع ْلبَةٌ (ج‬


ٌ َ‫عل‬ ُ ٌ َ‫َم ْلب‬
ُ ‫ َماَل ِب‬:‫س (ج‬
)‫س‬ ٌ‫ِعيَا َدة‬
Box / Kaleng Pakaian Penjengukan

)‫ص‬ َ ‫ ِح‬:‫صةٌ (ج‬


ٌ ‫ص‬ َّ ‫ِح‬
Jam Pelajaran

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ب‬ َّ ‫َأ َح‬


ُّ ‫ يُ ِح‬- ‫ب‬
Menyukai

111
19 ‫ادلرس‬
DARS 19 (Jilid 2):
ِ‫ارع‬ َ ُْ ْ ْ ُ ََ
ِ ‫اصب ال ِفع ِل المض‬
ِ ‫نو‬
PENYEBAB NASHOB
FI’IL MUDHORI’

Lat. 5
Lan
(Penyebab Nashob ke-3)

ْ َ
‫لن‬
Tidak akan

Adalah Huruf Nashob yang memasuki Fi’il Mudhori’.

Contoh:

َ‫لَ ْن َأرْش َ َب اخْل َ ْمر‬


Aku tidak akan meminum Khamr

َ‫اخْل َ ْمر‬ َ َ ‫َأرْش‬ ْ َ


‫ب‬ ‫لن‬

Manshub Huruf Nashob

112
Lat. 4
3 Jenis Kata “Tidak”
Contoh Waktu Huruf No.

ْ ‫َ َ َْأ ُ َّ ْ َ َأ‬ َ
‫مـا قر ت ادلرس م ِس‬ Masa lalu ‫ما‬ 1
Aku belum membaca pelajaran kemarin Tidak / Belum

ْ‫ادل ْر َس لُك َّ يَو‬


َّ ‫اَل َأ ْ َُأ‬ ‫اَل‬
ٍ‫م‬ ‫قر‬ Masa kini /
2
rutinitas
Aku tidak membaca pelajaran setiap hari Tidak

ً َ َ ْ َّ ‫َ ْ َأ ْ ََأ‬ ْ َ
‫لن قر ادلرس غدا‬ Masa depan ‫لن‬ 3
Aku tidak akan membaca pelajaran besok Tidak akan

113
Lat. 6
Muraja’ah Tabel Nashob
(Nashob Fi’il Mudhori’)

Nashob Rafa’
Dhomir No.
Tanda Contoh Tanda Contoh
َ َ َْ ْ َ ُ َ َْ ُ
Fathah ‫لن يفعـل‬ Dhommah ‫يفعـل‬ ‫ه َو‬ 1
َ َ َْ ْ َ ُ َ َْ َ ‫يِه‬
Fathah ‫لن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ 2
ُ َ َْ ْ َ َ ُ َ َْ ُ
Hapus Nun ‫لن يفعـل ْوا‬ Ada Nun ‫يفعـل ْون‬ ‫ه ْم‬ 3

َ ‫لَ ْن َي ْف َعلْـ‬
‫ـن‬
َ َْ
‫يفعـْل َن‬
ُ
‫ه َّن‬
Mabni (Tetap) Mabni (Tetap) 4

َ َ َْ ْ َ ُ َ َْ َ ْ ‫َأ‬
Fathah ‫لن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ ‫نت‬ 5
َ
ْ ‫ل ْن َت ْف َعـيِل‬ ْ َ َْ ْ ‫َأ‬
Hapus Nun Ada Nun ‫تفعلِيـ َن‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 6
ُ َ َْ ْ َ َ ُ َ َْ ْ‫َأ ْن ُتم‬
Hapus Nun ‫لن تفعـل ْوا‬ Ada Nun ‫تفعـل ْون‬ 7

َ‫لَ ْن َت ْف َعلْــن‬ َ َْ َّ ‫َأ ْننُت‬


Mabni (Tetap) Mabni (Tetap) ‫تفعـْل َن‬ 8

َ َ ْ ‫َ ْ َأ‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬


Fathah ‫لن فعـل‬ Dhommah ‫فعـل‬ ‫نا‬ 9
َ َ َْ ْ َ
‫لن نفعـل‬
ُ َ َْ
‫نفعـل‬ ُ‫حَن ْن‬
Fathah Dhommah 10

Petunjuk Guru:
• Membahas percakapan di awal Dars, baru kemudian ke Latihan 1-3.

114
Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
ٌَ ٌ
Maaf23 ‫ آ ِسف ـة‬/ ‫آ ِسف‬ 1

َّ ‫َ ْ ُ َأ‬
Aku mendengar bahwasanya ... ... ‫س ِمعت ن‬ 2

َْ
Mengapa ? ‫ ؟‬24‫ل ِمه‬ 3

Kosakata Baru (K. Benda)

‫َأبَدًا‬ ‫بَ ْد ٌء‬ ٌ‫ َم ْو ُج ْو َدة‬- ‫َم ْو ُج ْو ٌد‬


Selamanya (Abadi) Permulaan Ada

‫َح ِري ٌْر‬ ٌّ ‫ِه ْند‬


)ٌ‫ ُهنُ ْود‬:‫ِي (ج‬ ٌ‫ارة‬
َ َ‫سف‬
ِ
Sutra Orang India Kedutaan

‫ست َ ْقبَ ٌل‬


ْ ‫ُم‬ ٌ َ‫ُمتْع‬
‫ب‬ )‫ ُخ ُم ْو ٌر‬:‫َخ ْم ٌر (ج‬
Masa depan Lelah Khamr (Miras)

23 Arti sebenarnya adalah orang yang meminta maaf.


24 Tambahan Huruf Ha’ di sini disebut dengan Ha’us-Sakt, dipakai saat Waqaf (berhenti) untuk memperjelas harokat
huruf sebelumnya

115
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫صبِ ُر‬
ْ َ‫ ي‬- ‫صبَ َر‬
َ ُ‫ يَتْ ُرك‬- َ‫ت َ َرك‬ ُ َ‫ يَ ْلب‬- ‫س‬
‫س‬ َ ِ‫لَب‬
Bersabar Meninggalkan Mengenakan

‫ يَ ْعت َ ِم ُر‬- ‫اِ ْعت َ َم َر‬


Berumrah

116
20 ‫ادلرس‬
DARS 20 (Jilid 2):
‫ْ ُ َىَّن‬
‫المث‬
AL-MUTSANNA (DUA)

Cara membuat Mutsanna :


Pernah kita bahas di Dars 18 Jilid 1

‫ان‬
ِ +… Rumus

َ ْ ُ ٌ ِ‫ُم ْسل‬
‫ان‬
ِ ‫م‬ِ ‫ل‬ ‫س‬‫م‬ = ‫ان‬
ِ + ‫م‬ Contoh
Dua orang Muslim

Lat. 2-7
Mutsanna dalam 3 Jenis I’rab

ُ‫ ال ْ َم ْج ُر ْور‬/ ‫اجْل َ ُّر‬ ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َّ


‫ المنصوب‬/ ‫انلصب‬
ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المرفوع‬/ ‫الرفع‬
I’rab
JARR NASHOB RAFA’

ْ ْ
‫ ي ِن‬+ … ‫ ي ِن‬+ … ‫ان‬
ِ +… Rumus

ْ َ َ ْ َ َ ُ ْ َ ‫َأ‬ َ َ َ َ
‫يِف ْ ك ِتابــي ِن‬ ‫خذت ك ِتابــي ِن‬ ‫ـان‬
ِ ‫ـ‬ ‫اب‬‫ِت‬ ‫ك‬ ‫ان‬
ِ ‫ه‬‫ذ‬ Contoh

117
Lat. 8-9
Salah Satu dari Dua

َُ َ ْ َ ُ ُ َ ‫َأ‬
‫ِإحداهما‬ ‫حدهما‬
Salah satu dari Salah satu dari
keduanya (Pr.) keduanya (Lk.)

Contoh 1:

َ ْ َ ‫ْ ْ َ َ َأ َ ُ ُ َ ىَلَع ْ َ ْ َ َ آْل َ ُ حْل‬


‫ب وا خر يِف ا ِقيب ِة‬ ِ ‫ حدهما المكت‬، ‫ان‬ ِ ‫عِن ِدي ك ِتاب‬
Aku punya 2 buku, salah satunya di atas meja, dan yang lainnya di dalam tas

َ ْ َ ‫حْل‬ َ ‫آْل‬ َ ْ َ ْ ‫ىَلَع‬ َ ُ ُ َ ‫َأ‬ َ َ ْ ْ


‫يِف ا ِقيب ِـة‬ ‫َوا خ ُر‬ ‫ب‬
ِ ‫المك‬
‫ت‬ ‫حدهما‬ ‫ان‬
ِ ‫عِن ِدي ك ِتاب‬

Salah satu dari


Yang lainnya
keduanya

Contoh 2:

ُ‫اء َواُأْل ْخ َرى َس ْو َداء‬


ُ ‫اه َما مَح ْ َر‬
ُ َ ْ
‫ ِإحد‬، ‫ان‬
ََْ َ ْ ْ
ِ ‫عِن ِدي ح ِقيب‬
‫ت‬
Aku punya 2 buku, salah satunya di atas meja, dan yang lainnya di dalam tas

ُ ‫َس ْو َد‬ َ ْ ‫َ ُأْل‬ ُ ‫مَح ْ َر‬ َُ َ ْ ََْ َ ْ ْ


‫اء‬ ‫وا خرى‬ ‫اء‬ ‫ِإحداهما‬ ‫ان‬
‫عِن ِدي ح ِقيبت ِـ‬

Salah satu dari


Yang lainnya
keduanya

118
Lat. 10
Mutsanna = Mudhof Ilaih
Adalah dalam kondisi Jarr.

Contoh:

ْ ‫ـن َزم ِْي‬ ْ َ ْ ‫َ َ َّ ُ ُ ُ اْل‬


‫ذل ِك الرجل ذو ا ِبنـي ِ يِل‬
Lelaki pemilik 2 anak itu adalah temanku.

ْ َ ْ ‫اْل‬ ُ ُ ُ َّ َ َ
‫ـن‬
ِ ‫ا ِبنـي‬ ‫ذو‬ ‫ذل ِك الرجل‬

Mutsanna
Mudhof
Mudhof Ilaih

Kosakata Ungkapan
Arti Kosakata No.
‫َأ ُ ْ ُ َ ًْئ‬
Apakah kamu (Lk.) ingin sesuatu? ‫ت ِريد شي ا ؟‬ 1
َ َ َ َ َ ْ ‫ْ َأ‬
Dari mana kamu mendapatkan ini...? ‫؟‬... ‫مِن ين لك هذا‬ 2

َ ْ ‫َ ْ رَت‬
‫؟‬... ‫بِك ِم اش َ يت‬
Dengan (harga) berapa kamu
3
membeli ... ?

119
Kosakata Baru (K. Benda)

)‫ َم َرايَا‬:‫ِم ْرآةٌ (ج‬ ُ ‫ َأ ْمشَا‬:‫ط (ج‬


)‫ط‬ ٌ ‫ش‬
ْ ‫ُم‬ )ٌّ‫ َم َخاد‬:‫ِم َخ َّدةٌ (ج‬
Cermin Sisir Bantal

) ٌ‫ ُجنَ ْي َهات‬:‫ُجنَ ْيهٌ (ج‬ )‫ص‬ ُ ُ‫ ل‬:‫ص (ج‬


ٌ ‫ص ْو‬ ٌّ ‫ِل‬ ٌ ‫َحاد‬
‫ِث‬
Pound Mesir Pencuri Kecelakaan

‫ُم ِف ْي ٌد‬ ٌ ‫ َأ ْز َر‬:‫ِز ٌّر (ج‬


)‫ار‬
Berfaedah / Berguna Kancing

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ْك ِف ْي‬- ‫َكفَى‬ ‫ يَ ْذبَ ُح‬- ‫ذَبَ َح‬ ‫ح‬ُ ‫ يَش َْر‬- ‫ش ََر َح‬
Cukup Menyembelih Menjelaskan

120
21 ‫ادلرس‬
DARS 21 (Jilid 2):
ِ‫ارع‬ َ ُْ ْ ْ ُْ َ
ِ ‫جزم ال ِفع ِل المض‬
JAZM FI’IL MUDHORI’

Tanda Asli Jazm adalah : SUKUN.


Jazm juga punya tanda-tanda selain Sukun.

Lat. 2-3
Lam
(Penyebab Jazm ke-1)

ْ‫لَم‬
Belum / Tidak

ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َ ‫جْل‬ ُ ُ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المجزوم‬/ ‫ا زم‬ ‫ الم ْرف ْوع‬/ ‫الرفع‬
I’rab
JAZM RAFA’
ْ‫لَم‬ - Penyebab
I’rab

ُ ُ ُّ ُ َّ َّ
‫السك ْون‬ ‫الضمة‬ Tanda
I’rab

ٌَْ ْ َ ْ َ َْ ٌَْ ُ َ َْ
‫لم يذهـب زيد‬ ‫يذهـب زيد‬ Contoh

121
Lat. 4
Lamma
(Penyebab Jazm ke-2)

َّ َ
‫لما‬
Belum / Tidak

ُ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ َ ‫جْل‬ ُ ُ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المجزوم‬/ ‫ا زم‬ ‫ الم ْرف ْوع‬/ ‫الرفع‬
I’rab
JAZM RAFA’
َّ َ
‫لما‬ - Penyebab
I’rab

ُ ُ ُّ ُ َّ َّ
‫السك ْون‬ ‫الضمة‬ Tanda
I’rab

ٌ ْ َ ْ ْ َ َّ َ ٌَْ ُ َْ
‫جـع زيد‬ ِ ‫لما ير‬ ‫جـع زيد‬
ِ ‫ير‬ Contoh

Beda Makna antara:

ُ ْ َ َ ْ َ ْ ‫َ ْ َأ‬ ْ‫لَم‬
‫ما س ِمعت‬ ‫لم سمـع‬
Aku belum mendengar Aku belum mendengar

َ ‫َ َ ْ ُ ىَل آْل‬ ْ َ ْ ‫َ َّ َأ‬


‫ما س ِمعت ِإ ا ن‬ ‫لما سمـع‬ َّ َ
‫لما‬
Aku belum mendengar
Aku belum mendengar sampai saat ini
sampai saat ini

122
‫‪Lat. 5-7‬‬
‫’‪Tanda Jazm Fi’il Mudhori‬‬
‫‪Ada 3 tanda25 :‬‬
‫‪I’rab‬‬ ‫‪Tanda‬‬ ‫‪Tanda‬‬
‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫‪Jazm‬‬ ‫’‪Rafa‬‬ ‫‪Jazm‬‬ ‫’‪Rafa‬‬
‫َ َْ َ ْ‬ ‫َْ َُ‬ ‫ُ‬
‫ل ْم يفعـل‬ ‫يفعل‬ ‫ه َو‬
‫َ َْ َ ْ‬ ‫َْ َُ‬
‫ل ْم تفعـل‬ ‫تفعل‬ ‫يِه َ‬
‫ُّ ُ ُ‬ ‫َّ َّ ُ‬
‫َْ َْ َ ْ‬ ‫َْ َُ‬ ‫َأ ْ َ‬ ‫السك ْون‬ ‫الضمة‬
‫لم تفعـل‬ ‫تفعل‬ ‫نت‬ ‫‪1‬‬
‫َ ْ َأ ْ َ ْ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َأ َ‬
‫‪Sukun‬‬ ‫‪Dhommah‬‬
‫لم فعـل‬ ‫فعل‬ ‫نا‬
‫َ َْ َ ْ‬
‫ل ْم نفعـل‬
‫َْ َُ‬
‫نفعل‬ ‫حَن ْنُ‬

‫َ َْ َ ُ‬ ‫َْ َُ َ‬ ‫ُ‬
‫ل ْم يفعـل ْوا‬ ‫يفعل ْون‬ ‫ه ْم‬ ‫َ ْ ُ‬
‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ‫ُُ ُ‬
‫َ َْ َ ُ‬ ‫َْ َُ َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫ثب ْوت انلُّ ْو ِن‬
‫ل ْم تفعـل ْوا‬ ‫تفعلون‬ ‫‪Dihapusnya‬‬
‫‪2‬‬
‫َ‬
‫ل ْم َت ْف َعـيِل ْ‬ ‫َْ َ ْ‬ ‫َأ ْ‬ ‫‪Ada Nun‬‬
‫تفعلِيـ َن‬
‫‪Nun‬‬
‫ت‬ ‫ن ِ‬

‫ل َ ْم َي ْف َعلْـ َ‬
‫ـن‬ ‫َي ْف َعلْـ َ‬
‫ـن‬
‫ُ‬
‫ه َّن‬ ‫ُّ‬ ‫َْْ‬ ‫ُّ‬ ‫َْْ‬
‫الم يِن‬
‫ب‬ ‫الم يِن‬
‫ب‬
‫ل َ ْم َت ْف َعلْــنَ‬ ‫َت ْف َعلْــنَ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫‪3‬‬
‫‪Tidak‬‬ ‫‪Tidak‬‬
‫‪berubah‬‬ ‫‪berubah‬‬

‫‪25 Ini versi untuk pemula‬‬

‫‪123‬‬
Lat. 8-9
2 Jenis Kalimat
dalam Bahasa Arab

ُ َ ْ ُ ‫جْل‬
‫ا ملة‬
Kalimat

ُ َّ ْ ْ ُ َّ ْ ‫اْل‬
‫ال ِفعلِية‬ ‫ا ِس ِمية‬
Fi’liyyah Ismiyyah
( Diawali Fi’il ) ( Diawali Isim )

Contoh: Contoh:
َ ‫َ َ ْ ُ ُّ اَّك‬ ٌ ُ ْ َ ُ ‫ُّ اَّك‬
‫ادل ن‬ ‫فتحت‬ ‫ادل ن مفت ْوح‬
َ ‫ُّ اَّك‬ ُ ْ ََ ٌ َُْْ ُ ‫ُّ اَّك‬
‫ادل ن‬ ‫ـت‬ ‫فتحـ‬ ‫مفتوح‬ ‫ادل ن‬

ٌ ُ َْ َ
‫مفع ْول ب ِ ِه‬ ‫فاعِل‬ ْ ‫َخرَب‬ ََُْ
‫ف ِعل‬ ‫مبتدأ‬
Objek Pelaku
Fi’il Khobar’ (Isim) Mubtada’ (Isim)
(Isim) (Isim)

124
Lat. 10
3 Jenis Kata26
dalam Bahasa Arab

ُ َ ‫ْلَك‬
‫ال ِمة‬
Kata

ُ ْ َ ‫حْل‬ ُْ ْ ُ‫ااْل ْسم‬


‫ا رف‬ ‫ال ِفعل‬ ِ
K. Sambung K. Kerja K. Benda

Ciri-ciri: Ada 3 Jenis: Ciri-ciri:


ْ
Tidak punya ciri-ciri
- Fi’il Madhi - Alif Lam (‫)ال‬
Isim & Fi’il
- Fi’il Mudhori’ - Tanwin
- Fi’il Amr - Bisa dimasuki Huruf
Jarr
- Dhomir (Kata Ganti)

Di latihan, peserta akan diminta menentukan jenis dari setiap Kata dalam Kalimat.
Gunakan Ringkasan Diagram di atas untuk mengerjakannya.

26 Ini hanya penjelasan sederhana untuk pemula. Masih banyak rincian dengan ciri-ciri lainnya untuk setiap jenis
Kata.

125
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
‫َ ْ اًل‬
Perlahan ! ! ‫مه‬ 1

َ ْ ‫َ َّ ً ُأ‬
Sekali lagi ‫مرة خرى‬ 2

Kosakata Baru (K. Benda)

)‫ق‬ ٌ ‫فَ ْر‬


ٌ ‫ فُ ُر ْو‬:‫ق (ج‬ َ ‫ ُرَؤ‬:‫ْس (ج‬
)‫سا ُء‬ ٌ ‫َرِئي‬ ‫ستِ ْقبَا ٌل‬
ْ ِ‫ا‬
Perbedaan Pimpinan Penerimaan

َ ‫ َأ ْق‬:‫س ٌم (ج‬
)‫سا ٌم‬ ْ ِ‫ق‬ ‫نَحْ ٌو‬ )ٌ‫ َأ ْمثِلَة‬:‫ِمثَا ٌل (ج‬
Bagian Contoh Contoh

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَْأتِ ْي‬- ‫َأتَى‬ ‫ست َ ِر ْي ُح‬


ْ َ‫ ي‬- ‫ست َ َرا َح‬
ْ ِ‫ا‬ ‫ يَحْ َم ُد‬- ‫َح ِم َد‬
Mendatangi Beristirahat Memuji

126
22 ‫ادلرس‬
DARS 22 (Jilid 2):
ِ‫ارع‬ َ ُْ ْ ْ ُ َ ْ
ِ ‫ِإعراب ال ِفع ِل المض‬
I’RAB FI’IL MUDHORI’
Tabel 3 Bentuk I’rab Fi’il Mudhori’
ُ ْ َ ْ ُ ‫جْل‬ ُ ُ َْْ ْ ُ ُ َ ْ ُ ْ َّ
‫ المج ُز ْوم‬/ ‫ا َ ْزم‬ ‫ المنص ْوب‬/ ‫انلَّص ُب‬ ‫ الم ْرف ْوع‬/ ‫الرفع‬
Jazm Nashob Rafa’ Dhomir No.

Tanda Contoh Tanda Contoh Tanda Contoh


ْ َ َْ َ َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ ُ
Sukun ‫ل ْم يفعـل‬ Fathah ‫ن يفعـل‬ Dhommah ‫يفعـل‬ ‫ه َو‬ 1
ْ َ َْ َ َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ
Sukun ‫ل ْم تفعـل‬ Fathah ‫ن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ َ ‫يِه‬ 2
ُ َ َْ َ ْ‫َأ ْن َي ْف َعـلُوا‬ َ ُ َ َْ ُ
Hapus
‫ل ْم يفعـلوا‬ Hapus Nun Ada Nun ‫يفعـل ْون‬ ‫ه ْم‬ 3
Nun
Mabni َ ‫ل َ ْم َي ْف َعلْـ‬
‫ـن‬ Mabni َ‫َأ ْن َي ْف َعلْــن‬ Mabni
ْ َ َْ
‫يفعـل َن‬
ُ
‫ه َّن‬
(Tetap) (Tetap) (Tetap)
4

ْ َ َْ َ َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ َ ْ ‫َأ‬
Sukun ‫ل ْم تفعـل‬ Fathah ‫ن تفعـل‬ Dhommah ‫تفعـل‬ ‫نت‬ 5
َ ‫َأ‬ ْ ‫َأ‬
Hapus ْ ‫ل ْم َت ْف َعـيِل‬ Hapus Nun ْ ‫ْن َت ْف َعـيِل‬ Ada Nun
ْ َ َْ
‫تفعلِيـ َن‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 6
Nun
ُ َ َْ َ ْ‫َأ ْن َت ْف َعـلُوا‬ َ ُ َ َْ ْ‫َأ ْن ُتم‬
Hapus
‫ل ْم تفعـلوا‬ Hapus Nun Ada Nun ‫تفعـل ْون‬ 7
Nun
Mabni َ ‫ل َ ْم َت ْف َعلْـ‬
‫ـن‬ Mabni َ‫َأ ْن َت ْف َعلْــن‬ Mabni َ َْ
‫تفعـْل َن‬ َّ ‫َأ ْننُت‬
(Tetap) (Tetap) (Tetap)
8

ْ َ ْ ‫َ ْ َأ‬ َ َ ْ ‫َأ ْ َأ‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬


Sukun ‫لم فعـل‬ Fathah ‫ن فعـل‬ Dhommah ‫فعـل‬ ‫نا‬ 9
ْ َ َْ َ َ َ ْ َ ْ ‫َأ‬ ُ َ َْ ُ‫حَن ْن‬
Sukun ‫ل ْم نفعـل‬ Fathah ‫ن نفعـل‬ Dhommah ‫نفعـل‬ 10

127
23 ‫ادلرس‬
DARS 23 (Jilid 2):
َّ َّ َ ُ ْ ُ ْ ‫مَج‬
ُ‫السال ِم‬ ‫ع المذك ِر‬
JAMA’ MUDZAKKAR SALIM

Lat. 2-3
Jama’ Mudzakkar Salim
Adalah :
Jamak laki-laki yang memiliki rumus.

َ
‫ ْون‬+ ...

Contoh:

َ ُْ ْ ُ
‫مسلِ ـمون‬
َ ْ ُ
‫ْون‬ ‫مسلِ ٌم‬

Jama’ Mudzakkar Salim Tunggal


َ ُ ْ ُ ْ ُ
‫مسلِم ْون‬ ‫مسلِ ٌم‬

128
‫‪Lat. 4‬‬
‫ُُُْْ‬
‫العقود‬
‫‪Angka Puluhan‬‬
‫‪Contoh‬‬
‫‪Tulisan‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫رْش َ‬
‫ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫رْش َ َ‬
‫ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫ِع ُ ْون‬ ‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬

‫َاَل ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫ثَاَل ثُ ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫َاَل ُ ْ َ‬
‫ث ثـون طابِل ة‬ ‫ث ثـون‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬

‫َأ ْ َ ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫َأ ْر َب ُع ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫َأ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ربعـون طابِل ة‬ ‫ربعـون‬ ‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬

‫مَخ ْ ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫مَخ ْ ُس ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫مَخ ْ ُ ْ َ‬
‫سـون طابِل ة‬ ‫سـون‬ ‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬

‫ُّ ْ َ َ َ ً‬ ‫ُّ ْ َ َ‬ ‫ُّ ْ َ‬


‫ِستـون طابِل ة‬ ‫ـون طابِل ًا‬ ‫ِست‬ ‫ِستـون‬ ‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬

‫َُْ ْ َ َ ً‬ ‫َ ُْ َ‬
‫ـون طابِل َة‬ ‫سبع‬
‫َُْ ْ َ َ‬
‫ـون طابِل ًا‬ ‫سبع‬ ‫سبعـ ْون‬ ‫‪70‬‬ ‫‪70‬‬

‫ََ ُ ْ َ َ ً‬ ‫ََ ُ ْ َ َ‬ ‫ََ ُ ْ َ‬


‫ـون طابِل َة‬ ‫ثمان‬ ‫ـون طابِل ًا‬ ‫ثمان‬ ‫ثمانـون‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬
‫ْ ُ ْ َ َ ً‬ ‫ْ ُ َ‬
‫ـون طابِل َة‬ ‫ت ِسع‬
‫ْ ُ ْ َ َ‬
‫ـون طابِل ًا‬ ‫ت ِسع‬ ‫ت ِسعـ ْون‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪Catatan:‬‬
‫‪• Angka-angka di atas berlaku sama untuk Laki-laki & Perempuan.‬‬
‫‪• Angka-angka di atas digolongkan dengan Jama’ Mudzakkar Salim.‬‬

‫‪129‬‬
Lat. 5-8
I’rab Jama’ Mudzakkar Salim
dan yang digolongkan dengannya (Angka Puluhan)
Tabel + Contoh:

ُ‫ ال ْ َم ْج ُر ْور‬/ ‫اجْل َ ُّر‬ ُ ُ َْْ ْ


‫ المنص ْوب‬/ ‫انلَّص ُب‬
ُ ُ َ ْ ُ ْ َّ
‫ الم ْرف ْوع‬/ ‫الرفع‬
I’rab
JARR NASHOB RAFA’

ْ ْ
‫ي‬ ‫ي‬ ‫ْو‬ Tanda
I’rab

َ‫ ىَل ال ْ ُم ْسلم ْيـن‬... ُ ْ ‫ََأ‬


َ‫ت ال ْ ُم ْسلم ْيـن‬ َ ُْ ْ ُْ َ َ َ Jama’
ِِ ‫ِإ‬ ِِ ‫ري‬ ‫ذهب المسلِمون‬ Mudzakkar
Salim

ً ْ ُ ْ ‫ىَل رْش‬ ً ْ ُ َ ْ ‫ََأ ْ ُ رْش‬ ً ْ ُ َ ‫رْش‬ َ َ


‫ِإ ِع ِ يـ َن مسلِما‬... ‫ر يت ِع ِ يـن مسلِما‬ ‫ذه َب ِع ُ ْون مسلِما‬ Angka
Puluhan

130
‫‪Lat. 9-11‬‬
‫‪Angka Satuan + Puluhan‬‬
‫‪Ada 2 Kelompok:‬‬
‫‪1. Penyamaan Gender‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬ ‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ْ َ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َ ٌ‬
‫ِإحدى َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪21‬‬ ‫حد َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬
‫وا ِ‬ ‫‪21‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ََْ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َْ‬
‫ان َو ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫ا ِثن ِ‬
‫ت‬ ‫‪22‬‬ ‫ان َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬
‫ا ِث ِ‬
‫ن‬ ‫‪22‬‬

‫‪PR‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪2. Pembedaan Gender‬‬


‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬ ‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫َاَل ٌ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َاَل َ ٌ‬
‫ث ث َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪23‬‬ ‫ث ثة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪23‬‬
‫َأ ْ َ ٌ َ رْش ُ ْ َ َ ً‬ ‫ْر َب َع ٌة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل اً‬
‫َأ‬
‫ربع و ِع ون طابِل َة‬ ‫‪24‬‬ ‫‪24‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫مَخ ْ ٌ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫مَخ ْ َ ٌ‬
‫س َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪25‬‬ ‫سة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪25‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ٌّ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َّ ٌ‬
‫ِست َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪26‬‬ ‫ِستة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪26‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫َ ٌْ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ٌََْ‬
‫سبع َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪27‬‬ ‫سبع ـة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪27‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ََ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ََ ٌَ‬
‫ان َو ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫ث ٍ‬‫م‬ ‫‪28‬‬ ‫ثمانِية َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪28‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ْ ٌ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ْ ٌَ‬
‫ت ِسع َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪29‬‬ ‫ت ِسعة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪29‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪Ini berlaku kepada semua Angka Satuan + Puluhan‬‬

‫‪131‬‬
Lat. 12
Laa + Fi’il Madhi
Cara mengungkapkan kata “Tidak” dengan Fi’il Madhi:

َ‫اَل َذ َهب‬
َ‫َما َذ َهب‬

Tapi bisa terjadi:

َ ٌْ ‫اَل‬
‫اض‬
ٍ ‫ ف ِعل م‬+

Dengan syarat:
Harus terulang.

َ ٌْ ‫َ اَل‬ َ ٌْ ‫اَل‬
‫اض‬
ٍ ‫ ف ِعل م‬+ + ‫ و‬+ ‫اض‬
ٍ ‫ ف ِعل م‬+

Contoh:

ُ َ ْ َ َ ‫اَل َ َْأ َ َّ ْ َ َ اَل‬


‫قر ت ادلرس و كتـبـتـه‬
Engkau tidak membaca pelajaran, tidak pula menulisnya

ُ َ ْ َ َ ‫َ اَل‬ َ ْ َّ َ ‫اَل َ َْأ‬


‫و كتـبـتـه‬ ‫قر ت ادلرس‬

“Laa” ke-2 “Laa” ke-1

132
Kosakata Baru (K. Benda)

ٍ ‫ ث َ َو‬:‫ثَانِيَةٌ (ج‬
)‫ان‬ )‫ص‬ َ ِ‫ ق‬:‫صةٌ (ج‬
ٌ ‫ص‬ َّ ِ‫ق‬ ‫ع‬
ٌ ‫اِجْ تِ َما‬
Detik Kisah Perkumpulan

) ٌ‫ قَاعَات‬:‫قَاعَةٌ (ج‬ )‫ ُأ َم َرا ُء‬:‫َأ ِمي ٌْر (ج‬ )‫ َج َواِئ ُز‬:‫َجاِئ َزةٌ (ج‬
Aula Pemimpin Penghargaan

)‫َأ ْن ِبيَا ُء‬/‫ نَ ِبيُّ ْو َن‬:‫ي (ج‬


ٌّ ‫نَ ِب‬ ‫ِمثْ ٌل‬ َ ‫ ُأ‬:‫س َرةٌ (ج‬
)‫س ٌر‬ ْ ‫ُأ‬
Nabi Semisal Keluarga

Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ب‬
ُ ‫س‬
ُ ‫ يَ ْر‬- ‫ب‬
َ ‫س‬
َ ‫َر‬ ‫ يَ ْن َج ُح‬- ‫نَ َج َح‬
Gagal Berhasil

133
24 ‫ادلرس‬
DARS 24 (Jilid 2):
ُ ََْ
‫العدد‬
ANGKA

ُْ ُ ْ َْ ُ ََْ
‫المعدود‬ ‫العدد‬
Yang disebut Angka
jumlahnya

Contoh:
‫َاَل َ ُ ُ اَّل‬
‫ث ثة ط ٍب‬
‫ُ اَّل‬ ُ َ ‫َاَل‬
‫ط ٍب‬ ‫ث ثة‬

ُْ ُ ْ َْ ُ َ َْ
‫المعدود‬ ‫العدد‬
Ma’dud ‘Adad
(Benda) (Angka)

Untuk mempermudah:
Singkat istilah Ma’dud menjadi = Benda

134
‫‪Satuan‬‬

‫‪1-10‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬ ‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫َ ٌَ‬ ‫َ ٌ‬ ‫َ ٌ‬ ‫َ‬
‫حدة‬
‫وا ِ‬ ‫طابِل َة‬ ‫‪1‬‬ ‫حد‬
‫وا ِ‬ ‫طال ٌِب‬ ‫‪1‬‬
‫ََْ‬ ‫َ ََ‬ ‫َْ‬ ‫َ َ‬
‫ان‬
‫اثن ِ‬
‫ت‬ ‫طابِل ت ِ‬
‫ان‬ ‫‪2‬‬ ‫ان‬
‫اث ِ‬
‫ن‬ ‫طابِل ِ‬
‫ان‬ ‫‪2‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫َ‬ ‫َاَل ُ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫َاَل َ ُ‬


‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫ث ث‬ ‫‪3‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ث ثة‬ ‫‪3‬‬
‫َ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫َأ ْ َ َ ُ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫ربع‬ ‫‪4‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ربعة‬ ‫‪4‬‬
‫َ‬ ‫مَخ ْ ُ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫مَخ ْ َ ُ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫س‬ ‫‪5‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫سة‬ ‫‪5‬‬
‫َ‬ ‫ُّ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫َّ ُ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫ِست‬ ‫‪6‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ِستة‬ ‫‪6‬‬
‫َ‬ ‫َُْ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫ََُْ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫سبع‬ ‫‪7‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫سبعة‬ ‫‪7‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َث َمايِن ْ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫ََ َُ‬
‫ات‬
‫ٍ‬ ‫بِل‬ ‫ا‬ ‫ط‬ ‫‪8‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ثمانِية‬ ‫‪8‬‬
‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫ْ َُ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫ت ِسع‬ ‫‪9‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ت ِسعة‬ ‫‪9‬‬
‫َ‬ ‫َعرْش ُ‬ ‫ُ اَّل‬ ‫َ رْش َ ُ‬
‫طابِل َ ٍ‬
‫ات‬ ‫‪10‬‬ ‫ط ٍب‬ ‫ع ة‬ ‫‪10‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪135‬‬
‫‪Belasan‬‬

‫‪11-19‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬ ‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َأ َ َ‬
‫طابِل َة‬ ‫ِإحدى ع َ ة‬ ‫‪11‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫حد‬ ‫‪11‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫ََْ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َْ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ا ِثنتا‬ ‫‪12‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ا ِثنا‬ ‫‪12‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫َاَل ُ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َاَل َ َ‬


‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ث ث‬ ‫‪13‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ث ثة‬ ‫‪13‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫َأ ْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َأ ْ َ َ َ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ربع‬ ‫‪14‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ربعة‬ ‫‪14‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫مَخ ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫مَخ ْ َ َ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫س‬ ‫‪15‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫سة‬ ‫‪15‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َّ َ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ِست‬ ‫‪16‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ِستة‬ ‫‪16‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫َُْ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫َََْ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫سبع‬ ‫‪17‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫سبع ـة‬ ‫‪17‬‬
‫َ ً‬
‫طابِل َة‬
‫َ رْش َ‬
‫ع َة‬ ‫َث َمايِن َ‬ ‫‪18‬‬ ‫َ‬
‫طابِل ًا‬ ‫َث َمان َِي َة عَرَش َ‬ ‫‪18‬‬
‫َ ً‬ ‫َ رْش َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫عَرَش َ‬ ‫ْ ََ‬
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ت ِسع‬ ‫‪19‬‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ت ِسعة‬ ‫‪19‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪136‬‬
‫‪Puluhan‬‬

‫‪10-90‬‬
‫‪Contoh‬‬
‫‪Tulisan‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫رْش َ‬
‫ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫رْش َ َ‬
‫ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫ِع ُ ْون‬ ‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬

‫َاَل ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫ثَاَل ثُ ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫َاَل ُ ْ َ‬
‫ث ثـون طابِل ة‬ ‫ث ثـون‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬

‫َأ ْ َ ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫َأ ْر َب ُع ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫َأ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ربعـون طابِل ة‬ ‫ربعـون‬ ‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬

‫مَخ ْ ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫مَخ ْ ُس ْ‬
‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫مَخ ْ ُ ْ َ‬
‫سـون طابِل ة‬ ‫سـون‬ ‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬

‫ُّ ْ َ َ ً‬ ‫ُّ ْ َ َ‬ ‫ُّ ْ َ‬


‫ـون طابِل َة‬ ‫ِست‬ ‫ـون طابِل ًا‬ ‫ِست‬ ‫ِستـون‬ ‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬

‫َ ُْ َ‬
‫سبعـ ْون‬
‫َُْ ْ َ َ ً‬ ‫َُْ ْ َ َ‬
‫ـون طابِل َة‬ ‫سبع‬ ‫ـون طابِل ًا‬ ‫سبع‬ ‫‪70‬‬ ‫‪70‬‬

‫ََ ُ ْ َ َ ًَ‬ ‫َث َمانُ ْ‬


‫ـو َن َطابِل اً‬ ‫ََ ُ ْ َ‬
‫ثمانـون طابِل ة‬ ‫ثمانـون‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬

‫ْ ُ ْ َ َ ًَ‬ ‫ْ ُ ْ َ َ‬ ‫ْ ُ ْ َ‬
‫ت ِسعـون طابِل ة‬ ‫ـون طابِل ًا‬ ‫ت ِسع‬ ‫ت ِسعـون‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪Lihat materi lebih rinci tentang Angka Puluhan di Dars 23 Jilid 2‬‬

‫‪137‬‬
‫‪Satuan + Puluhan‬‬

‫‪21-99‬‬
‫‪Perempuan‬‬ ‫‪Laki-laki‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬ ‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ْ َ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َ ٌ‬
‫ِإحدى َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪21‬‬ ‫حد َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬
‫وا ِ‬ ‫‪21‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ََْ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َْ‬
‫ان َو ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫ا ِثن ِ‬
‫ت‬ ‫‪22‬‬ ‫ان َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬
‫ا ِث ِ‬
‫ن‬ ‫‪22‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫َاَل ٌ َ رْش ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫ثَاَل ثَ ٌة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل اً‬


‫ث ث و ِع ون طابِل ة‬ ‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬
‫َأ ْ َ ٌ َ رْش ُ ْ َ َ َ ً‬ ‫ْر َب َع ٌة َو ِعرْش ُ ْو َن َطابِل اً‬
‫َأ‬
‫ربع و ِع ون طابِل ة‬ ‫‪24‬‬ ‫‪24‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫مَخ ْ ٌ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫مَخ ْ َ ٌ‬
‫س َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪25‬‬ ‫سة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪25‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ٌّ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫َّ ٌ‬
‫ِست َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪26‬‬ ‫ِستة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪26‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫َ ٌْ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ٌََْ‬
‫سبع َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪27‬‬ ‫سبعة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪27‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ََ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ََ ٌَ‬
‫ان َو ِع ُ ْون طابِل َة‬
‫ث ٍ‬‫م‬ ‫‪28‬‬ ‫ثمانِية َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪28‬‬
‫رْش َ َ ً‬ ‫ْ ٌ‬ ‫رْش َ َ‬ ‫ْ ٌَ‬
‫ت ِسع َو ِع ُ ْون طابِل َة‬ ‫‪29‬‬ ‫ت ِسعة َو ِع ُ ْون طابِل ًا‬ ‫‪29‬‬
‫‪PR‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪138‬‬
‫‪Ratusan‬‬

‫‪100 - 900‬‬
‫‪Laki-laki & Perempuan‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫َ‬ ‫َئ ُ َ‬ ‫َئ ٌ‬
‫مِا ة طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫مِا ة‬ ‫‪100‬‬
‫َ‬ ‫َئ َ َ‬ ‫َئ َ‬
‫مِا تا طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫ان‬
‫مِا ِ‬
‫ت‬ ‫‪200‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪/‬طابِل ٍةَ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َاَل ُ َئ‬ ‫َاَل ُ َئ‬


‫ث ث ِما ِة طال ٍِب‬ ‫ث ث ِما ٍة‬ ‫‪300‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ‬
‫ربع ِما ِة طال ٍِب‬ ‫ربع ِما ٍة‬ ‫‪400‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫مَخ ْ ُ َئ‬ ‫مَخ ْ ُ َئ‬
‫س ِما ِة طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫س ِما ٍة‬ ‫‪500‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُّ َئ‬ ‫ُّ َئ‬
‫ِست ِما ِة طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫ِست ِما ٍة‬ ‫‪600‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ َئ‬ ‫َ ْ ُ َئ‬
‫سبع ِما ِة طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫سبع ِما ٍة‬ ‫‪700‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َئ‬ ‫َ َ َئ‬
‫ثمان ِ ِما ِة طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫ثمان ِ ِما ٍة‬ ‫‪800‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ َئ‬ ‫ْ ُ َئ‬
‫ت ِسع ِما ِة طال ٍِب‬ ‫ت ِسع ِما ٍة‬ ‫‪900‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪PR LK‬‬ ‫‪PR LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪139‬‬
‫‪Ribuan‬‬

‫‪1000 - 10.000‬‬
‫‪Laki-laki & Perempuan‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ ُ‬ ‫َأ ْ ٌ‬
‫لف طال ٍِب‬ ‫لف‬ ‫‪1000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫لفا طال ٍِب‬ ‫ان‬
‫لف ِ‬ ‫‪2000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪/‬طابِل ٍةَ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َاَل َ ُ اَل‬ ‫َاَل َ ُ اَل‬


‫ث ثة آ ِف طال ٍِب‬ ‫ث ثة آ ٍف‬ ‫‪3000‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ َ ُ اَل‬ ‫َأ ْ َ َ ُ اَل‬
‫ربع ـة آ ِف طال ٍِب‬ ‫ربعة آ ٍـف‬ ‫‪4000‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫مَخ ْ َ ُ اَل‬ ‫مَخ ْ َ ُ اَل‬
‫سة آ ِف طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫سة آ ٍف‬ ‫‪5000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ ُ اَل‬ ‫َّ ُ اَل‬
‫ِستة آ ِف طال ٍِب‬ ‫ِستة آ ٍف‬ ‫‪6000‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ُ اَل‬ ‫َ ْ َ ُ اَل‬
‫سبع ـة آ ِف طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫سبعة آ ٍف‬ ‫‪7000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ُ اَل‬ ‫َ َ َ ُ اَل‬
‫ثمانِية آ ِـف طال ٍِب‬ ‫ثمانِية آ ٍف‬ ‫‪8000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ُ اَل‬ ‫ْ َ ُ اَل‬
‫ت ِسعة آ ِف طال ٍِب‬ ‫ت ِسعة آ ٍف‬ ‫‪9000‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َرَش ُ اَل‬ ‫َرَش ُ اَل‬
‫ع َ ة آ ِف طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫ع َ ة آ ٍف‬ ‫‪10،000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪LK PR‬‬ ‫‪LK PR‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪140‬‬
‫‪Puluhan Ribu‬‬

‫‪10.000 - 90.000‬‬
‫‪Laki-laki & Perempuan‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َرَش ُ اَل‬ ‫ُ اَل‬ ‫َرَش‬
‫ع َ ة آ ِـف طال ٍِب ‪/‬طابِل َ ٍة‬ ‫َ ة آ ٍـف‬ ‫ع‬ ‫‪10،000‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫رْش ُ ْ َ َأ ْ َ َ‬ ‫ُ ْ َ َأ ْ ً‬ ‫رْش‬
‫ِع ون لف طال ٍِب‬ ‫ون لفا‬ ‫ِع‬ ‫‪20،000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪LK -‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َاَل ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫َاَل ُ ْ َ َأ ْ ً‬


‫ث ثون لف طال ٍِب‬ ‫ث ثون لفا‬ ‫‪30،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫َأ ْ َ ُ ْ َ َأ ْ ً‬
‫ربعون لف طال ٍِب‬ ‫ربعو ـن لفا‬ ‫‪40،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مَخ ْ ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫مَخ ْ ُ ْ َ َأ ْ ً‬
‫سون لف طال ٍِب‬ ‫سون لفا‬ ‫‪50،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُّ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫ُّ ْ َ َأ ْ ً‬
‫ِستون لف طال ٍِب‬ ‫ِستون لفا‬ ‫‪60،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ َأ ْ ً‬
‫سبعون لف طال ٍِب‬ ‫سبعون لفا‬ ‫‪70،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫َ َ ُ ْ َ َأ ْ ً‬
‫ثمانون لف طال ٍِب‬ ‫ثمانون لفا‬ ‫‪80،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ ْ َ َأ ْ َ‬ ‫ْ ُ ْ َ َأ ْ ً‬
‫ت ِسعون لف طال ٍِب‬ ‫ت ِسعو ـن لفا‬ ‫‪90،000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪LK -‬‬ ‫‪LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪141‬‬
‫‪Ratusan Ribu‬‬

‫‪100.000 - 900.000‬‬
‫‪Laki-laki & Perempuan‬‬
‫‪Contoh‬‬ ‫‪Angka‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫َئ ُ َأ ْ‬ ‫َئ ُ َأ ْ‬
‫مِا ة ل ِف طال ٍِب‬ ‫مِا ة ل ٍف‬ ‫‪100،000‬‬
‫َ‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َئ َ َأ ْ‬ ‫َئ َ َأ ْ‬
‫مِا تا ل ِف طال ٍِب‬ ‫مِا تا ل ٍف‬ ‫‪200،000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َاَل ُ َئ َأ ْ‬ ‫َاَل ُ َئ َأ ْ‬


‫ث ث ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫ث ث ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪300،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ َأ ْ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ َأ ْ‬
‫ربع ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫ربع ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪400،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مَخ ْ ُ َئ َأ ْ‬ ‫مَخ ْ ُ َئ َأ ْ‬
‫س ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫س ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪500،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُّ َئ َأ ْ‬ ‫ُّ َئ َأ ْ‬
‫ِست ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫ِست ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪600،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ َئ َأ ْ‬ ‫َ ْ ُ َئ َأ ْ‬
‫سبع ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫سبع ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪700،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ َئ َأ ْ‬ ‫َ َ ُ َئ َأ ْ‬
‫ثمان ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫ثمان ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪800،000‬‬
‫‪/‬طابِل ٍةَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ َئ َأ ْ‬ ‫ْ ُ َئ َأ ْ‬
‫ت ِسع ِما ِة ل ِف طال ٍِب‬ ‫ت ِسع ِما ِة ل ٍف‬ ‫‪900،000‬‬
‫‪PR / LK‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Gender‬‬

‫‪142‬‬
Cara menggabungkan Angka:
Tambahkan saja seperti perhitungan Matematika
Perhatikan Kaedah Gender ‘Adad & Ma’dud pada Satuan & Belasan

Contoh:
Angka 1437

َ ُ ْ ‫ُ ْ َ َ َأ ْ َ ُ َئ َ َأ‬
Laki-laki
‫َ ْ َ ٌ َ َاَل‬
‫ال‬
ٍ ‫ثون و ربع ِما ٍة و لف ِري‬ ‫سبعة و ث‬
َ ُ ْ ‫َأ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ‬ َ ْ ُ ‫َاَل‬ ٌََْ
‫ال‬
ٍ ‫ِري‬ ‫لف‬ ‫ربع ِما ٍة‬ ‫ث ثون‬ ‫سبعة‬
1000 400 30 7
Ma’dud Ribuan Ratusan Puluhan Satuan
LK - - - PR

َّ ْ ُ ُ ْ ‫َ ْ ٌ َ َاَل ُ ْ َ َ َأ ْ َ ُ َئ َ َأ‬
Perempuan

‫سبع و ث ثون و ربع ِما ٍة و لف روبِي ٍة‬


َّ ُ ْ ‫َأ‬ ‫َأ ْ َ ُ َئ‬ َ ْ ُ ‫َاَل‬ ٌَْ
‫ُر ْوبِي ٍة‬ ‫لف‬ ‫ربع ِما ٍة‬ ‫ث ثون‬ ‫سبع‬
1000 400 30 7
Ma’dud Ribuan Ratusan Puluhan Satuan
PR - - - LK

143
Bag. 1
‘Adad
Ada 4 Kaedah:

Kaedah 1 :
Angka 1-2

‘Adad & Ma’dud-nya bergender SAMA

Contoh:
ََْ ََ َ ٌ َ ٌ َ
‫ان‬ ِ ‫طابِل ت‬
ِ ‫ان اثنت‬ ‫حد‬
ِ ‫طال ِب وا‬
ََْ ََ َ ٌ َ َ
‫ان‬
ِ ‫اثنت‬ ِ ‫طابِل‬
‫ان‬ ‫ت‬ ‫حد‬
ِ ‫وا‬ ‫طال ٌِب‬
‘Adad Ma’dud ‘Adad Ma’dud
PR PR LK LK

Kaedah 2 :
Angka 3-10

‘Adad & Ma’dud-nya bergender BEDA

Contoh:

َ َ ُ ْ ‫مَخ‬ ‫مَخ ْ َ ُ ُ اَّل‬


ٍ ‫س طابِل‬
‫ات‬ ‫سة ط ٍب‬
َ ُ ْ ‫مَخ‬ ‫ُ اَّل‬ ُ َ ْ ‫مَخ‬
ٍ َ ‫طابِل‬
‫ات‬ ‫س‬ ‫ط ٍب‬ ‫سة‬
Ma’dud ‘Adad Ma’dud ‘Adad
PR LK LK PR

144
Kaedah 3 :
Angka 11-12

‘Adad (Belasan + Satuan) & Ma’dud-nya


bergender SAMA

Contoh:
ً َ َ َ َ ‫ْ َ َ رْش‬
‫ِإحدى ع ة طابِل ة‬ ً‫ا ِْث َنا عَرَش َ َطابِل ا‬
ًَ َ َ ‫َ رْش‬ َ ْ َ َ ‫عَرَش‬ َْ
‫طابِل ة‬ ‫ع َة‬ ‫ِإحدى‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ا ِثنا‬
‘Adad ‘Adad
Ma’dud Ma’dud
Belasan Satuan Belasan Satuan
PR PR PR LK LK LK

Kaedah 4 :
Angka 13-19

‘Adad (Satuan) & Ma’dud-nya bergender BEDA.


‘Adad (Belasan) & Ma’dud-nya bergender SAMA.

Contoh:
ً َ َ َ َ ‫ْ َ َ رْش‬ ً‫ت ِْس َع َة عَرَش َ َطابِل ا‬
‫ت ِسع ع ة طابِل ة‬
ً َ َ ‫َ رْش‬ َ ْ َ َ ‫عَرَش‬ ََ ْ
‫طابِل َة‬ ‫ع َة‬ ‫ت ِسع‬ ‫طابِل ًا‬ ‫ت ِسعة‬
‘Adad ‘Adad
Ma’dud Ma’dud
Belasan Satuan Belasan Satuan
PR PR LK LK LK PR

145
Bag. 2
Ma’dud
Ada 3 Kondisi Ma’dud :

Contoh Kondisi Ma’dud ‘Adad No.

ْ ‫مَج ْ ٌ جَم‬
‫َّ ُ ُ اَّل‬ ‫ع ُر ْو ٌر‬
‫ِستة ط ٍب‬ Jamak kondisi Jarr
10 - 3 1
karena Mudhof ilaih

َ َ ّ ٌ ْ ُ َْ ٌَُْ
‫ِست ُْون طابِل ًا‬ ‫مفرد منصو ـب‬
99 - 11 2
Tunggal kondisi Nashob

ٌ‫ُم ْف َر ٌد جَم ْ ُر ْور‬


َ ُ ‫ُّ َئ‬
‫ِست ِما ة طال ٍِب‬ Tunggal kondisi Jarr
1000 / 100 3
karena Mudhof ilaih

146
25 ‫ادلرس‬
DARS 25 (Jilid 2):
َ ُ َ َ ‫اَك َ ََأ‬
‫ن و خواتها‬
KANA & SAUDARI-SAUDARINYA
Lat. 2
Kana
Memasuki Mubtada’ & Khobar

َ ‫اَك‬
‫ن‬
(Dahulu)
Menjadi / Adalah /
Berada

ٌ َُ ٌَْ
‫زيد مد ِّرس‬
ٌ َُ ٌَْ
‫مد ِّرس‬ ‫زيد‬
Khobar Mubtada’

َ ‫اَك‬
Dimasuki “‫” ن‬
ً ِّ َ ُ ٌ ْ َ َ ‫اَك‬
‫ن زيد مدرسـا‬
ً َُ ٌَْ َ ‫اَك‬
‫مد ِّرسـا‬ ‫زيد‬ ‫ن‬
َ ‫اَك‬ َ ‫اَك‬
Khobar “‫” ن‬ Isim “‫” ن‬
Fi’il

Nashob Rafa’ -

147
Lat. 3
Laa Yazal
(termasuk Saudari “Kana”)
Memasuki Mubtada’ & Khobar

ُ َ َ ‫اَل‬
‫يزال‬
Masih

ٌ َُ ٌَْ
‫زيد مد ِّرس‬
ٌ َُ ٌَْ
‫مد ِّرس‬ ‫زيد‬
Khobar Mubtada’

ُ َ َ ‫اَل‬
Dimasuki “‫” يزال‬

ً ِّ َ ُ ٌ ْ َ ُ َ َ ‫اَل‬
‫يزال زيد مدرسـا‬

ٌَْ ُ َ
ً َُ
‫مد ِّرسـا‬ ‫زيد‬ ‫ي َزال‬ ‫اَل‬
ُ َ َ ‫اَل‬ ُ َ َ ‫اَل‬
Khobar “‫يزال‬ ” Isim “‫يزال‬ ” Fi’il
Huruf
Mudhori’

Nashob Rafa’ -

148
‫‪Lat. 4-6‬‬
‫‪I’rab Ab & Akh‬‬
‫‪Punya tanda I’rab yang berbeda27:‬‬

‫َأ ٌ‬
‫ب‬
‫‪Ayah‬‬

‫َْ ْ‬ ‫جْل‬ ‫َْْ ُ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ْ ُ ْ َ ُ ُ‬


‫ا َ ُّر ‪ /‬المج ُر ْو ُر‬ ‫انلَّص ُب ‪ /‬المنص ْوب‬ ‫الرفع ‪ /‬الم ْرف ْوع‬
‫‪I’rab‬‬
‫‪JARR‬‬ ‫‪NASHOB‬‬ ‫’‪RAFA‬‬
‫َأ‬ ‫َأ َ‬ ‫َأبُـوْ‬
‫بِ ْ‬
‫ـي‬ ‫بـا‬ ‫‪Ab‬‬

‫ُ َ ْ َ َأ ْ َ ْ‬ ‫ََأ ْ ُ َأ َ َ ْ‬ ‫َ َ َأ ُ ْ َ ْ‬
‫هو عِند بِـي س ِعي ٍد‬ ‫ر يت بـا س ِعي ٍد‬ ‫هذا بـو س ِعي ٍد‬ ‫‪Contoh‬‬

‫َأ ٌ‬
‫خ‬
‫‪Saudara‬‬

‫اجْل َ ُّر ‪ /‬ال ْ َم ْج ُر ْورُ‬ ‫َّ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ ُ‬


‫انلصب ‪ /‬المنصوب‬
‫َّ ْ ُ ْ َ ْ ُ ْ ُ‬
‫الرفع ‪ /‬المرفوع‬
‫‪I’rab‬‬
‫‪JARR‬‬ ‫‪NASHOB‬‬ ‫’‪RAFA‬‬
‫َأ‬ ‫َأ َ‬ ‫َأ ُخـوْ‬
‫خ ْ‬
‫ـي‬ ‫ِ‬ ‫خـا‬ ‫‪Akh‬‬

‫ُ َ ْ َ َأ ْ َ ْ‬ ‫ََأ ْ ُ َأ َ َ ْ‬ ‫َ َ َأ ُ ْ َ ْ‬
‫خـي س ِعي ٍد‬
‫هو عِند ِ‬ ‫ر يت خـا س ِعي ٍد‬ ‫هذا خـو س ِعي ٍد‬ ‫‪Contoh‬‬

‫‪27 Ketika Mudhof saja, dan beberapa syarat lainnya, tidak dibahas di sini.‬‬

‫‪149‬‬
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
َُْ ْ
Dahulunya / Sebelumnya ‫مِن قبل‬ 1

ْ َّ ُ َ ْ َ
Yang mulia Syeikh ِ‫ف ِضيلة الشيخ‬ 2

Kosakata Baru (K. Benda)

)ٌ‫طة‬
َ ‫ ش ُْر‬:‫ي (ج‬ٌّ ‫ش ُْر ِط‬ )‫سفَ َرا ُء‬
ُ :‫س ِفي ٌْر (ج‬
َ ٌ‫فَ ِض ْيلَة‬
Polisi Duta Besar Kemuliaan

)‫ َأ ْن َحا ٌء‬:‫نَحْ ٌو (ج‬ ‫ُمتَقَا ِع ٌد‬ )‫ع َمدَا ُء‬


ُ :‫ع َِم ْي ٌد (ج‬
Arah / Penjuru Pensiun Dekan (Kepala Fakultas)

Kosakata Baru (K. Kerja)

َ َّ‫َأل‬
ُ ّ‫ يَُؤ ِل‬- ‫ف‬
‫ف‬
Mengarang (buku)

150
26 ‫ادلرس‬
DARS 26 (Jilid 2):
َ ْ ُّ َ ْ ُ
ِ‫معتل الفاء‬
MU’TAL FA’

Berdasarkan komposisi Huruf-nya:

ُْ ْ
‫ال ِفعل‬
Kata Kerja

ُّ َ ْ ُ ْ ُ ْ َّ
‫المعتل‬ ‫حيح‬ِ ‫الص‬
Mu’tal Shahih
( Sakit ) ( Sehat )

‘Illah (Penyakit) ‘Illah (Penyakit)

Contoh: Contoh:
َ َ َ َ
‫َوجد‬ ‫ذه َب‬

‫د‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ـه‬ ‫ذ‬

Huruf ‘Illah (Penyakit) ada 3, disingkat:


ْ ُ‫اَي‬
‫ـو‬

‫و‬ ‫ي‬ ‫ا‬

151
Lat. 1
Mu’tal Fa’
(‘Illah di Huruf Akar ke-1)
Contoh:
َ َ
‫َوجد‬
َ َ
‫د‬ ‫ج‬ ‫َو‬
ْ ْ ُ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َنْي‬ ْ ْ ُ َ
‫م ال ِفع ِل‬ ‫ع ُ ال ِفع ِل‬ ‫اء ال ِفع ِل‬‫ف‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

- - ‘Illah

Penamaan Akar Kata diambil dari kata:


َََ
‫فعل‬

‫ل‬ ‫ع‬ ‫ف‬


ْ ْ ُ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َنْي‬ ْ ْ ُ َ
‫م ال ِفع ِل‬ ‫ع ُ ال ِفع ِل‬ ‫اء ال ِفع ِل‬‫ف‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

Lat. 2
Mudhori’ Mu’tal Fa’
Dihapus Huruf ‘Illah-nya jika Huruf Waw (‫) َو‬
Contoh:

Mudhori’
Madhi
Hasil Aslinya

ُ َ ُ ْ َ َ َ
‫جد‬
ِ ‫يـ‬ ‫جد‬
ِ ‫يـو‬ ‫َوجد‬

152
Lat. 3
Amr Mu’tal Fa’
Langkah membuatnya:
1. Ambil Fi’il Mudhori’-nya, dan hapus Huruf Mudhori’.
2. Jazm-kan bagian akhir.

Contoh:

Amr Mudhori’ Madhi

ْ ُ َ َ َ
‫جد‬ِ ‫جد‬
ِ ‫يـ‬ ‫َوجد‬

Lat. 5-6
َّ َ ُ ْ
Mushagghar (‫)المصغر‬

Artinya: Versi kecil dari sebuah Kata Benda


Wazan-nya :
ٌَُْ
‫فعيل‬
ْ َ ُ
‫ل‬ ‫ي‬ ‫ع‬ ‫ف‬
Akar ke-3 - Akar ke-2 Akar ke-1

Contoh:
Mushagghar Akar Kata Normal
ٌْ َُ
‫ولـيد‬ ‫ولد‬ ٌ ‫َودَل‬
Anak kecil Anak

153
Lat. 7-8
Isim Tafdhil Mudho’af
Jika ada Akar Kata yang kembar, maka bentuk Isim Tafdhil-nya seperti ini:

Hasil Aslinya Akar Kata Kata


ُ َ ْ ‫َأ‬
ُّ َ ‫َأ‬ ) ‫( فعل‬ ٌْ َ
‫قـل‬ ُ َ ْ ‫َأ‬ ‫قلل‬ ‫قلِيل‬
‫قـلـل‬

NB: Fokus pada 4 contoh di buku saja. Tidak dengan contoh lain.

Lat. 7-8
Inilah
Perhatikan susunan berikut:

َ َ
َ ‫ُه‬ ‫ـهـــذا‬
‫ــو‬
Dhomir ‫ذا‬ ‫ها‬
Isim Isyarat Peringatan

َ َ ُ َ
‫ـو ذا‬ ‫ـهـا ـه‬

Arti Ini + Dhomir


َ ُ َ ُ َ َ
Inilah dia (Lk) ‫ها ه َو ذا‬ ‫ ه َو‬+ ‫هذا‬
ْ َ َ ‫ يِه‬+ ‫َه ِذ ْي‬
Inilah dia (Pr) ‫ها يِه َ ذِي‬
َ َ ‫َ َأ‬ َ ‫َ َ َأ‬
Inilah Saya ‫ها نـا ذا‬ ‫ نـا‬+ ‫هذا‬

154
Lat. 10
Wajib
Cara menyusun ungkapan ini:
ْ ‫جَي ُ ىَلَع َأ‬
... ‫ِب … ن‬

An + Fi’il Mudhori’ Atas + Dhomir Kata Kerja “Wajib”


ْ ْ ‫َأ‬ ‫َّ رْي‬ َ َ َ
...‫فعل‬... + ‫ن‬ ) ‫ (الض ِم‬+ ‫علـى‬ ‫ج ُب‬
ِ ‫يـ‬
Contoh:
َ ُ ‫َأ ْ َْأ‬ َ َْ َ َ
‫ن ت كل‬ ‫عليك‬ ‫ج ُب‬
ِ ‫يـ‬
untuk makan atasmu Wajib

Lat. 11
Mashdar “Dzahaba”
َ ْ َْ
‫المصد ُر‬ ُ‫اَأْل ْمر‬ ُ َ ُْ
‫ارع‬ ْ ‫ال ْ َمايِض‬
ِ ‫المض‬
Isim Fi’il Fi’il Fi’il
Mashdar Amr Mudhori’ Madhi

ٌ َ َ ْ َ ْ ُ‫يَ ْذ َهب‬ َ‫َذ َهب‬


‫ذهاب‬ ‫ا ِذهب‬
Kepergian /
Pergilah Sedang pergi Telah pergi
Kegiatan pergi

155
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
َ
Segera / dengan cepat ‫بِرُس ْ ع ٍة‬ 1

Yang kusukai َّ ‫َحبِ ْي ٌب ِإيَل‬ 2

ً َ َ ً َ َ
Pulang-Pergi ‫ذهابا وِإيابا‬ 3

Kosakata Baru (K. Benda)

ٌ‫ َأجْ نَ ِبيَّة‬- ‫ي‬


ٌّ ‫َأجْ نَ ِب‬ )ٌ‫ نُقُ ْود‬:‫نَ ْق ٌد (ج‬ ٌ ‫ظة‬
َ َ‫َمحْ ف‬
Asing Uang Tas

‫اب‬
ٌ َ‫ِإي‬ ٌ ‫َذ َه‬
‫اب‬ َ ‫ َأ ْخ‬:‫طٌأ (ج‬
)‫طا ٌء‬ َ ‫َخ‬
Kepulangan Kepergian Kesalahan

ٌ‫ُم ْلك‬ )‫ تَذَا ِك ُر‬:‫ت َ ْذ ِك َرةٌ (ج‬ ٌ ‫ َأ ْق َر‬:‫ص (ج‬


)‫اص‬ ٌ ‫قُ ْر‬
Kerajaan Tiket Pil (Obat)

156
‫ْب‬
ٌ ‫َحبِي‬ ٌ َ‫ ِإن‬:‫ُأ ْنثَى (ج‬
)‫اث‬ )‫ ذُك ُْو ٌر‬:‫َذك ٌَر (ج‬
Kekasih Perempuan Laki-laki

‫ش ِد ْي ٌد‬
َ ٌ‫س ْرعَة‬
ُ َ ‫اِ ْن ِت‬
‫ظا ٌم‬
Intens (sangat kuat) Kecepatan Keteraturan
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ِل ُج‬- ‫َولَ َج‬ ‫ يَ ِز ُن‬- ‫َو َز َن‬ ‫ َي ِص ُل‬- ‫ص َل‬


َ ‫َو‬
Masuk Menimbang Tiba / Sampai

‫ب‬ َ ‫َو َه‬


ُ ‫ يَ َه‬- ‫ب‬ ‫ َي ِع ُد‬- ‫ع َد‬
َ ‫َو‬ ‫ف‬ َ َ‫َوق‬
ُ ‫ يَ ِق‬- ‫ف‬
Memberi Berjanji Berdiri

‫ج‬
ُ ‫ يَ ْع ُر‬- ‫ع ََر َج‬ ‫ يَ ْبلَ ُع‬- ‫بَلَ َع‬
Naik Menelan

157
27 ‫ادلرس‬
DARS 27 (Jilid 2):
‫ُ ْ َ ُّ ْ َنْي‬
ِ ‫معتل الع‬
MU’TAL ‘AIN
(‘Illah di Huruf Akar ke-2)

Contoh:
َ َ
‫قـال‬
َ َ
‫ل‬ ‫ا‬ ‫ق‬
ْ ْ ُ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َنْي‬ ْ ْ ُ َ
‫م ال ِفع ِل‬ ‫ع ُ ال ِفع ِل‬ ‫اء ال ِفع ِل‬‫ف‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

- ‘Illah -

Lat. 2
3 Jenis Mu’tal ‘Ain28
‫ُ ْ َ ُّ ْ َنْي‬
ِ ‫معتل الع‬

‫و‬ ‫ي‬ ‫ا‬


Waw Ya’ Alif

Contoh: Contoh: Contoh:


ُ ُ َ َ َ ُ ْ َ َ َ ُ ََ َ َ
‫ يـقـ ْول‬- ‫قـال‬ ‫ يبِـيـع‬- ‫بـاع‬ ‫ ينـام‬- ‫نـام‬

28 Pembagian Jenis Mu’tal ‘Ain sebenarnya di ilmu Shorof lebih rumit dari ini, sedangkan ini versi pemula

158
Bag. 1:
Mu’tal ‘Ain Waw

‫و‬
Waw

Yaitu ‘Illah-nya berupa huruf Waw, tampak di Fi’il Mudhori’-nya.

ُ َُ َ َ
‫يقـ ْول‬ ‫قـال‬
ُ ُ َ َ
‫ل‬ ‫ْو‬ ‫ق‬ ‫َي‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ق‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1 - Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

159
‫‪Lat. 3-5‬‬
‫)‪Madhi Mu’tal ‘Ain (Waw‬‬
‫َ َ‬
‫‪Contoh:‬‬ ‫قـال‬

‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬


‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫قال‬ ‫قال ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫قالت‬ ‫قال ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َقالُـواْ‬ ‫َ َ‬
‫ال ‪ +‬ـواْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ق‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫ُ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫قـلـ َن‬ ‫ال ‪َ +‬‬
‫ـن‬ ‫ق‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫قـلـت‬ ‫قال ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫ُ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫قـلـ ِ‬ ‫ـت‬
‫قال ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫قُـلْـ ُتمْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫قال ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫قُـلْـنُت َّ‬ ‫َ َ‬
‫ال ‪ +‬ـنُت َّ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫ق‬ ‫‪8‬‬

‫ُ ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫قـلـت‬ ‫قال ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ُ ْ َ‬
‫قـلـنـا‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫قال ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪160‬‬
‫‪Lat. 6-8‬‬
‫)‪Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Waw‬‬
‫َ ُ ُ‬
‫‪Contoh:‬‬ ‫يـقـ ْول‬

‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫َُ ُ‬ ‫ُ ُ‬ ‫ُ‬
‫يق ْول‬ ‫َي ‪ +‬ـق ْول ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َُ ُ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬


‫تق ْول‬ ‫ت ‪ +‬ـق ْول ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫يِه َ‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ ْ ُْ َ‬ ‫ُُْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َي ‪ +‬ـقول ‪ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫يقولون‬ ‫‪3‬‬

‫ـقـلْـنَ‬
‫َ ُ‬
‫ي‬
‫ُُْ َ‬
‫َي ‪ +‬ـقول ‪ +‬ن‬
‫َ‬
‫َي ‪ ...‬ن‬
‫ُ‬
‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َُ ُ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تق ْول‬ ‫ت ‪ +‬ـق ْول ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َت ُق ْولِنْي َ‬ ‫ُ ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َأ ْ‬


‫ت ‪ +‬ـق ْول ‪ +‬ي َن‬ ‫ت ‪ ...‬ي َن‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ ْ ُْ َ‬
‫تقولون‬
‫ُُْ ْ َ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ +‬ـقول ‪ +‬ون‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ْ ...‬ون‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫ـقـلْـنَ‬‫َ ُ‬ ‫ُ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫ت‬ ‫ت ‪ +‬ـق ْول ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬
‫َأ ُ ْ ُ‬ ‫َأ ُ ْ ُ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬
‫قول‬ ‫‪ +‬ـقول ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬
‫‪Orang‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ke-1‬‬
‫َُ ُ‬
‫نق ْول‬
‫ُ ُ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـق ْول ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪161‬‬
Lat. 9-11, & 15-17
Jazm Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Waw)
Ada 3 tanda29 Jazm :
ُ ُ َ
Contoh: ‫يـقـ ْول‬

I’rab Tanda Tanda


Dhomir No.
Jazm Rafa’ Jazm Rafa’
ْ ُ َ َْ ُ َُ ُ
‫لم يـقـل‬ ‫يق ْول‬ ‫ه َو‬
ْ ُ َ َ ُ َُ
‫ل ْم تـقـل‬ ‫تق ْول‬ َ ‫يِه‬
ُ ْ ُ ُّ ُ َّ َّ
ْ ُ َ َْ َُُْ َ ْ ‫َأ‬ ‫السكون‬ ‫الضمة‬
‫لم تـقـل‬ ‫تقول‬ ‫نت‬ 1
ْ ُ ‫َ ْ َأ‬ ُ ْ ُ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬
Sukun Dhommah
‫لم قــل‬ ‫قول‬ ‫نا‬
ْ ُ َ َْ
‫لم نـقـل‬
ُ َُ
‫نق ْول‬ ُ‫حَن ْن‬

ْ‫ـق ْولُوا‬ُ َ َْ َ ُْ ْ ُ َ ُ
‫لم ي‬ ‫يقولون‬ ‫ه ْم‬ ُ ْ َ
ْ ُّ ُ ُُ
‫حذف انلو ِن‬
ْ‫ـق ْولُواـ‬ُ َ َْ َ ُْ ْ ُ َ ْ‫َأ ْن ُتم‬ ‫ثب ْوت انلُّ ْو ِن‬
‫لم ت‬ ‫تقولون‬ Dihapusnya
2

ْ ‫ـق ْو‬ ُ َ َْ ْ َُ ْ ‫َأ‬ Ada Nun


‫تق ْول ـ‬
‫ِـي َن‬
Nun
‫لم ت يِل‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬

َ‫ل َ ْم َي ُقـلْـن‬ َ‫َي ُقـلْـن‬ ُ


‫ه َّن‬
ْ
ُّ ‫ال َم ْبيِن‬
ْ
ُّ ‫ال َم ْبيِن‬
ْ َُ َ ْ َُ َّ ‫َأ ْننُت‬
3
‫ل ْم تقـلـ َن‬ ‫تقـلـ َن‬
Tidak Tidak
berubah berubah

NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

29 Ini versi untuk pemula

162
Lat. 12-14
Amr Mu’tal ‘Ain (Waw)
ُ ُ َ
Contoh dari Mudhori’ : ‫يـقـ ْول‬

Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.
ْ ُ ُْْ َ ْ ‫َأ‬
‫قـل‬ ... + ‫قول‬ ... ‫نت‬ 1

ُ ْ ْ ُ ْ ْ ‫َأ‬
‫ق ْول ِـ ْي‬ ‫ ي‬+ ‫ق ْول‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ْ‫قُ ْولُـوا‬ ْ‫ وا‬+ ‫قُ ْو ْل‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ْوا‬...
ke-2
3

َ‫قُـلْـن‬ َ ُْْ َ َّ ‫َأ ْ نُت‬


‫ ن‬+ ‫قول‬ ‫ ن‬... ‫ن‬ 4

NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

163
Bag. 2:
Mu’tal ‘Ain Ya’

‫ي‬
Ya’

Yaitu ‘Illah-nya berupa huruf Ya’, tampak di Fi’il Mudhori’-nya.

ُ ْ َ َ َ
‫يـبِـيـع‬ ‫بـ ا ع‬
ُ ْ َ َ
‫ع‬ ‫ي‬ ‫ِب‬ ‫َي‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫ب‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1 - Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

164
‫‪Lat. 18-20‬‬
‫)’‪Madhi Mu’tal ‘Ain (Ya‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫بـاع ‪Contoh:‬‬

‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬


‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫باع‬ ‫باع ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫باعت‬ ‫باع ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ‬
‫اع ْ‬ ‫َ َ‬
‫اع ‪ْ +‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ب‬ ‫ـوا‬ ‫ب‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫بِـعـ َن‬ ‫اع ‪َ +‬‬
‫ـن‬ ‫ب‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫بِـعـت‬ ‫باع ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫بِـعـ ِ‬ ‫ـت‬
‫باع ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ْ ُ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫بِـعـت ْم‬ ‫باع ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫ـعـنُت َّ‬
‫ْ‬ ‫اع ‪ +‬ـنُت َّ‬
‫َ َ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫بِ‬ ‫ب‬ ‫‪8‬‬

‫ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫بِـعـت‬ ‫باع ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬
‫‪Orang‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ke-1‬‬
‫ْ َ‬
‫بِـعـنـا‬
‫َ َ َ‬
‫باع ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪165‬‬
‫‪Lat. 21-23‬‬
‫)’‪Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Ya‬‬
‫ْ ُ‬ ‫َ‬
‫يـبِـيـع ‪Contoh:‬‬

‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬

‫َ ُْ‬ ‫ُْ‬ ‫ُ‬


‫يـبِيع‬ ‫َي ‪ +‬ـبِيع ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ُْ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬


‫تـبِيع‬ ‫ت ‪ +‬ـبِيع ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُْْ َ‬ ‫ُْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َي ‪ +‬ـبِيع ‪ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫يـبِيعون‬ ‫‪3‬‬

‫َ ْ‬ ‫ُْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬


‫يـبِـعـ َن‬ ‫َي ‪ +‬ـبِيع ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ُْ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تـبِيع‬ ‫ت ‪ +‬ـبِيع ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫تَـب ْيعنْي َ‬ ‫ُْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َأ ْ‬


‫ِ ِ‬ ‫ت ‪ +‬ـبِيع ‪ +‬ي َن‬ ‫ت ‪ ...‬ي َن‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُْ َ‬
‫تـبِيع ْون‬
‫َ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ +‬ـبِيع ‪ْ +‬ون‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ْ ...‬ون‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ ْ‬ ‫ُْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫تـبِـعـ َن‬ ‫ت ‪ +‬ـبِيع ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫َأ ْ ُ‬ ‫ُْ‬ ‫َأ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫بِيع‬ ‫‪ +‬ـبِيع ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُْ‬
‫نـبِيع‬
‫ُْ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـبِيع ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪166‬‬
Lat. 24-25
Jazm Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Ya’)
Ada 3 tanda30 Jazm :
ُ ْ َ
Contoh: ‫يـبِـيـع‬

I’rab Tanda Tanda


Dhomir No.
Jazm Rafa’ Jazm Rafa’
ْ َ َْ ُْ َ ُ
‫لم يـبِـع‬ ‫يـبِيع‬ ‫ه َو‬
ْ َ َ ُْ َ
‫ل ْم تـبِـع‬ ‫تـبِي ـع‬ َ ‫يِه‬
ُ ُ ُّ ُ َّ َّ
ْ َ َْ ُْ َ َ ْ ‫َأ‬ ‫السك ْون‬ ‫الضمة‬
‫لم تـبِـع‬ ‫تـبِي ـع‬ ‫نت‬ 1

ْ ‫َ ْ َأ‬ ُ ْ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬


Sukun Dhommah
‫لم بِـع‬ ‫بِيع‬ ‫نا‬
ْ َ َ
‫ل ْم نـبِـع‬
ُْ َ
‫نـبِيع‬ ُ‫حَن ْن‬

ُْ َ َ َ ُْ َ ُ
‫ل ْم يـبِيع ْوا‬ ‫يـبِيع ْون‬ ‫ه ْم‬ ُ ْ َ
‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ُ ُُ
ُْ َ َ َ ُْ َ ْ‫َأ ْن ُتم‬ ‫ثب ْوت انلُّ ْو ِن‬
‫ل ْم تـبِيع ْوا‬ ‫تـبِيعْـون‬ Dihapusnya
2
ْ ‫َأ‬
Ada Nun
ْ ‫ل َ ْم تَـبِ ْييِع‬ ْ ْ َ
‫تـبِي ِعـي َن‬ ‫ت‬ ِ ‫ن‬
Nun

ْ َ َْ ْ َ ْ ْ
َ‫ـعـن‬
ِ‫لم يـب‬ ‫يـبِـعـ َن‬
ُ
‫ه َّن‬ ُّ ‫ال َم ْبيِن‬ ُّ ‫ال َم ْبيِن‬
ْ َ َ ْ َ َّ ‫َأ ْننُت‬
3
‫ل ْم تبِـعـ َن‬ ‫تبِـعـ َن‬
Tidak Tidak
berubah berubah

NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

30 Ini versi untuk pemula

167
Lat. 24-25
Amr Mu’tal ‘Ain (Ya’)
ُ ْ َ
Contoh dari Mudhori’ : ‫يـبِـيـع‬

Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.
ْ ْْ َ ْ ‫َأ‬
‫بِـع‬ ... + ‫بِيع‬ ... ‫نت‬ 1

ْ ْ ْْ ْ ْ ‫َأ‬
‫بِـي ِعـ ْي‬ ‫ ي‬+ ‫بِيع‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ْ
ْ‫ـي ُعـوا‬ ْ‫ وا‬+ ‫ب ْي ْع‬ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ْوا‬...
ke-2
ِ‫ب‬ ِ 3

ْ َ ْْ َ َّ ‫َأ ْ نُت‬
‫بِـعـ َن‬ ‫ ن‬+ ‫بِيع‬ ‫ ن‬... ‫ن‬ 4

NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

168
Bag. 3:
Mu’tal ‘Ain Alif

‫ا‬
Alif

Yaitu ‘Illah-nya berupa huruf Alif, tampak di Fi’il Madhi & Mudhori’-nya.
Sebenarnya huruf Alif ini adalah wujud dari huruf Waw / Ya’ yang bersembunyi.31

ُ َ َ َ َ
‫يـنـام‬ ‫نـام‬
ُ َ َ َ
‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫َي‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1 - Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

31 Tidak dijelaskan lebih rinci di sini, dikaji mendalam di ilmu Shorf

169
‫‪Lat. 26-28‬‬
‫)‪Madhi Mu’tal ‘Ain (Alif‬‬
‫َ َ‬
‫نـام ‪Contoh:‬‬

‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬


‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫نـام‬ ‫نـام ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫نـامت‬ ‫نـام ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ‬
‫ـام ْ‬ ‫َ َ‬
‫ـام ‪ْ +‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ن‬ ‫ـوا‬ ‫ن‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫ن ِـمـ َن‬ ‫ـام ‪َ +‬‬
‫ـن‬ ‫ن‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫ن ِـمـت‬ ‫نـام ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫ن ِـمـ ِ‬ ‫ـت‬
‫نـام ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ْ ُ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫ن ِـمـت ْم‬ ‫نـام ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫ِـمـنُت َّ‬
‫ْ‬ ‫َ َ‬
‫ـام ‪ +‬ـنُت َّ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫‪8‬‬

‫ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫ن ِـمـت‬ ‫نـام ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ْ َ‬
‫ن ِـمـنـا‬
‫َ َ َ‬
‫نـام ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪170‬‬
‫‪Lat. 29-31‬‬
‫)‪Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Alif‬‬
‫َ َ ُ‬
‫‪Contoh:‬‬ ‫يـنـام‬

‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬

‫َ َ ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫ُ‬
‫يـنـام‬ ‫َي ‪ +‬ـنام ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬


‫تـنـام‬ ‫ت ‪ +‬ـنام ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫يـنـام ْون‬ ‫َي ‪ +‬ـنام ‪ْ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫‪3‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫يـنـمـ َن‬ ‫َي ‪ +‬ـنام ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ َ ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تـنـام‬ ‫ت ‪ +‬ـنام ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َ َ‬
‫ـنـامنْي َ‬ ‫َ ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت ِ‬ ‫ت ‪ +‬ـنام ‪ +‬ي َن‬ ‫ت ‪ ...‬ي َن‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ ُ َ‬
‫تـنـام ْون‬
‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ +‬ـنام ‪ْ +‬ون‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ت ‪ْ ...‬ون‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫تـنـمـ َن‬ ‫ت ‪ +‬ـنام ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫َأ َ ُ‬ ‫َأ َ ُ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫نـام‬ ‫‪ +‬ـنام ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ ُ‬
‫نـنـام‬
‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـنام ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪171‬‬
‫‪Lat. 32-33‬‬
‫)‪Jazm Mudhori’ Mu’tal ‘Ain (Alif‬‬
‫‪Ada 3 tanda32 Jazm :‬‬
‫َ َ ُ‬
‫‪Contoh:‬‬ ‫يـنـام‬

‫‪I’rab‬‬ ‫‪Tanda‬‬ ‫‪Tanda‬‬


‫‪Dhomir‬‬ ‫‪No.‬‬
‫‪Jazm‬‬ ‫’‪Rafa‬‬ ‫‪Jazm‬‬ ‫’‪Rafa‬‬
‫ـنـمْ‬‫َْ َ َ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ُ‬
‫لم ي‬ ‫يـنـام‬ ‫ه َو‬
‫َ َ َ‬ ‫َ َ ُ‬
‫ل ْم تـنـ ْم‬ ‫ـام‬
‫تـن ـ‬ ‫يِه َ‬
‫ُّ ُ ُ‬ ‫َّ َّ ُ‬
‫َْ َ َ ْ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫َأ ْ َ‬ ‫السك ْون‬ ‫الضمة‬
‫لم تـنـم‬ ‫ـام‬
‫تـن ـ‬ ‫نت‬ ‫‪1‬‬

‫ل َ ْم َأنَـمْ‬ ‫َأ َ ُ‬ ‫َأ َ‬


‫‪Sukun‬‬ ‫‪Dhommah‬‬
‫نـام‬ ‫نا‬
‫َ َ َ‬
‫ل ْم نـنـ ْم‬
‫َ َ ُ‬
‫نـنـام‬ ‫حَن ْنُ‬

‫َ َ َ ُ‬ ‫َ َ ُ َ‬ ‫ُ‬
‫ل ْم يـنـام ْوا‬ ‫يـنـام ْون‬ ‫ه ْم‬ ‫َ ْ ُ‬
‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ‫ُُ ُ‬
‫َ َ َ ُ‬ ‫َ َ ُ َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫ثب ْوت انلُّ ْو ِن‬
‫ل ْم تـنـام ْوا‬ ‫تـنـام ْون‬ ‫‪Dihapusnya‬‬
‫‪2‬‬
‫َأ ْ‬
‫‪Ada Nun‬‬
‫َْ َ َ‬ ‫َ َ ْ‬
‫ـنـايِم ْ‬ ‫تـنـامِي َن‬
‫‪Nun‬‬
‫لم ت‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬

‫َْ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬


‫ـمـنَ‬ ‫لم يـن‬
‫َ َ ْ‬
‫يـنـمـ َن‬
‫ُ‬
‫ه َّن‬ ‫ال َم ْبيِن ُّ‬ ‫ال َم ْبيِن ُّ‬
‫َ َ َ ْ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫‪3‬‬
‫ل ْم تـنـمـ َن‬ ‫تـنـمـ َن‬
‫‪Tidak‬‬ ‫‪Tidak‬‬
‫‪berubah‬‬ ‫‪berubah‬‬

‫‪NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪32 Ini versi untuk pemula‬‬

‫‪172‬‬
Lat. 34
Amr Mu’tal ‘Ain (Alif)
ُ َ َ
Contoh dari Mudhori’ : ‫يـنـام‬

Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.

ْ َ‫ن‬ ُ َ َ ْ ‫َأ‬
‫ـم‬ ... + ‫ـام‬ ‫ن‬ ... ‫نت‬ 1

َ ْ ُ َ ْ ْ ‫َأ‬
‫نـامِـ ْي‬ ‫ ي‬+ ‫ـام‬‫ن‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ُ َ
ْ‫ـامـوا‬ ُ َ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ْوا‬+ ‫ـام‬ ‫ ْوا‬...
ke-2
‫ن‬ ‫ن‬ 3

ْ َ َ ُ َ َ َّ ‫َأ ْ نُت‬
‫نـمـ َن‬ ‫ ن‬+ ‫ـام‬‫ن‬ ‫ ن‬... ‫ن‬ 4

NB: Perubahan bentuk karena huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

Kesimpulan
dari semua Mu’tal ‘Ain :

Jika Huruf yang datang setelah Huruf ‘Illah-nya Sukun,


maka Huruf ‘Illah dihapus, karena bertabrakan dua Sukun.

Contoh:
ْ َ َ َ ْ َ َ
‫تـنـمـ َن‬ ‫ ن‬+ ‫تـنـام‬
ْ ْ
‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬
Disukunkan karena Disukunkan karena
Huruf ‘Illah Huruf ‘Illah
bertemu Dhomir bertemu Dhomir
Dihapus Ada
berharokat berharokat

173
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
‫َ ْ اًل‬
Demi Allah (sumpah) ! ‫مه‬ 1

ْ ََْ
Seyogyanya ‫ين يِغ‬
‫ب‬ 2
َ َ َ
Seperti ini ‫هكذا‬ 3

ُ ََ َ
Aku tertidur ‫غلبيِن ْ انلَّ ْوم‬ 4

ُ َْ
Ketika ‫حيث‬ 5

Kosakata Baru (K. Benda)

)‫ قُبُ ْو ٌر‬:‫قَب ٌْر (ج‬ ‫نَ ْو ٌم‬ ‫ع‬ٌ ‫صدَا‬


ُ
Kuburan Tidur (Mashdar) Sakit kepala

‫ف‬ َ َ ‫ُم ْنت‬


ٌ ‫ص‬ ‫َام ٌل‬
ِ ‫ك‬ ‫شغُ ْو ٌل‬
ْ ‫َم‬
Pertengahan Lengkap / Sempurna Sibuk

174
ٌّ ِ‫فَا ِك َهان‬
‫ي‬ ٌ‫غابَة‬
َ َ ‫َأ‬
‫س ٌد‬
Penjual buah Hutan Singa

ٌ‫ُم َّدة‬ ٌ ‫بُ َخ‬


‫ار‬ ‫ار‬
ٌ ‫ط‬َ ‫ِق‬
Durasi Uap Kereta

ٌ ‫ بَي‬:‫ضةٌ (ج‬
)‫ْض‬ َ ‫بَ ْي‬ ٌ‫َزيْت‬ ‫ِم ْل ٌح‬
Telur Minyak Garam

ٌ ‫َدقِ ْي‬
‫ق‬ ‫ُجب ٌْن‬ ‫ُز ْب ٌد‬
Tepung Keju Mentega

َ
‫غدَا ٌء‬ ‫َس‬
ٌ ‫عد‬
َ
Makan siang Kacang lentil

175
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَد ُْو ُر‬- ‫َار‬


َ ‫د‬ ‫ف‬ ُ َ‫ ي‬- ‫اف‬
ُ ‫ط ْو‬ َ ‫ط‬َ ‫ق‬ُ ‫ يَذُ ْو‬- َ‫ذَاق‬
Berputar / Berkeliling Berthawaf / Mengitari Merasakan

ُ ‫ يَ َخ‬- ‫اف‬
‫اف‬ َ ‫َخ‬ ‫ب‬ َ َ‫ت‬
ُ ‫ َيت ُ ْو‬- ‫اب‬ ‫ص ْو ُم‬
ُ َ‫ ي‬- ‫صا َم‬
َ
Takut Bertaubat Berpuasa

‫ يَشَا ُء‬- ‫شَا َء‬ ‫ يَ ِك ْي ُل‬- ‫كَا َل‬ ‫ يَ ِب ْي ُع‬- ‫ع‬


َ ‫بَا‬
Berkehendak Mengukur Menjual

‫ يَنَا ُم‬- ‫نَا َم‬ ‫سي ُْر‬


ِ َ‫ ي‬- ‫ار‬
َ ‫س‬َ ‫ يَبُ ْو ُل‬- ‫بَا َل‬
Tidur Berjalan Buang Air Kecil

‫َما َزا َل – اَل يَ َزا ُل‬ ُ‫ يَ ُم ْوت‬- َ‫َمات‬ ‫ْش‬


ُ ‫ يَ ِعي‬- ‫َاش‬
َ ‫ع‬
Masih Mati Hidup

176
28 ‫ادلرس‬
DARS 28 (Jilid 2):
‫ُ ْ َ ُّ اَّل‬
‫معتل ال ِم‬
MU’TAL LAM
(‘Illah di Huruf Akar ke-3)

Contoh:
َ َ
‫مشـى‬
َ َ
‫ى‬ ‫ش‬ ‫م‬
ْ ْ ُ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َنْي‬ ْ ْ ُ َ
‫م ال ِفع ِل‬ ‫ع ُ ال ِفع ِل‬ ‫اء ال ِفع ِل‬ ‫ف‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

‘Illah - -

Lat. 2
Dua Jenis Mu’tal Lam
berdasarkan Huruf ‘Illah-nya
‫ْ َ ُّ اَّل‬
ِ‫ُمعتل ال م‬

‫و‬ ‫ي‬
Waw Ya’

Contoh: Contoh:
ُ َْ َ َ َْ َ َ
‫ يدعـ ْو‬- ‫دعـا‬ ‫ يبكِـ ْي‬- ‫بكـى‬

177
Lat. 3-4
Mu’tal Lam Ya’ (‫)ي‬

ْ ‫َأْل‬ َ ُْ ُْ َ َ ُْ ْ ‫ال ْ َمايِض‬


‫ا مر‬ ‫ارع‬
ِ ‫جزم الم‬
‫ض‬ ‫ارع‬
ِ ‫الم‬
‫ض‬
Amr Jazm Mudhori’ Mudhori’ Madhi

ْ ْ َ َْ ْ َ
ْ‫ـبكِـي‬ َ َ
‫ك‬
ِ ‫ا ِب‬ ‫ك‬
ِ ‫لم يـب‬ ‫ي‬ ‫بكـى‬ Contoh

Berwujud Alif ‘Illah


Dihapus sebagai Dihapus sebagai Berwujud asli
tanda Jazm33 tanda Jazm Ya’ sukun
melengkung ‫ي‬
(Maqshurah)

Di Latihan 4 fokus pada contoh-contoh saja, rincian penjelasannya akan datang.

Lat. 5-6
Mu’tal Lam Waw (‫)و‬

ْ ‫َأْل‬ َ ُْ ُْ َ َ ُْ ْ ‫ال ْ َمايِض‬


‫ا مر‬ ‫ارع‬
ِ ‫جزم الم‬
‫ض‬ ‫ارع‬
ِ ‫الم‬
‫ض‬
Amr Jazm Mudhori’ Mudhori’ Madhi

ُ ُْ ُ َْ َْ ْ ‫يَ ْد ُعـ‬ َ
‫ادع‬ ‫لم يدع‬ ‫ـو‬ ‫دعــا‬ Contoh

Berwujud ‘Illah
Dihapus sebagai Dihapus sebagai Berwujud asli
tanda Jazm34 tanda Jazm Waw sukun
Alif tegak ‫و‬
(Mamdudah)

Di Latihan 6 fokus pada contoh-contoh saja, rincian penjelasannya akan datang.

33 Aslinya disebut Mabni di atas tanda Jazm Mudhori’-nya, tapi itu dipelajari di Nahwu tingkat lanjut.
34 Aslinya disebut Mabni di atas tanda Jazm Mudhori’-nya, tapi itu dipelajari di Nahwu tingkat lanjut.

178
Lat. 7
Madhi Mu’tal Lam
saat bertemu Dhomir / Tanda Fi’il :

ِّ َ َُ َ
‫متحرك‬ ‫كن‬
ِ ‫سا‬
Berharokat Sukun

Contoh:
Contoh:
ُ َ َ ْ َ َ
‫ ت‬+ ‫بكـى‬ ‫ ت‬+ ‫بكـى‬

Dihapus ‘Illah-nya,
‘Illah-nya ada
karena bertemu 2 sukun
ْ َْ َ ْ َ َ
‫بكيـت‬ ‫بكـت‬

Lat. 8-9
Jazm Mudhori’ Mu’tal Lam
Di antara tanda Jazm-nya:
I’rab Tanda Tanda
Dhomir No.
Jazm Rafa’ Jazm Rafa’
ْ َ َْ َْ ُ
‫ك‬ِ ‫لم ي‬
‫ـب‬ ‫يبكِـ ْي‬ ‫ه َو‬
ْ َ َْ َْ َ ‫يِه‬ ُ ْ َ
‫ك‬ ِ ‫لم تـب‬ ‫تبكِـ ْي‬ ‫حذف‬
ُ َّ َّ
ْ َ َْ َْ َ ْ ‫َأ‬ َّ ْ َ
‫ح ْر ِف ال ِعل ِة‬ ‫الضمة‬
‫ك‬ ِ ‫لم تـب‬ ‫تبكِـ ْي‬ ‫نت‬ 1

ُ ْ ‫َ ْ َأ‬ ْ‫َأ ْد ُعـو‬ َ ‫َأ‬


Dhommah
Dihapusnya
‫لم دع‬ ‫نا‬ Huruf ‘Illah
ُ ْ َ َ ُ ْ َ ْ ‫حَن‬
‫ل ْم نـدع‬ ‫نـدعـ ْو‬ ‫ُن‬

179
Lat. 10-20
Tiga Jenis Wazan Mu’tal Lam
berdasarkan Wazan Fi’il-nya

ُُ َْ َََ ُُ َ ْ َ َ ََ ُ ُ ْ َ َ ََ ََ
‫ يفعل‬- ‫فعل‬ ‫ يففعَعل‬- ‫ففعِعِلل‬
‫ل‬ ‫ يف ِع ِعلل‬- ‫ففععلل‬
(Fathah-Dhommah) (Kasroh-Fathah
(Kasroh-Fathah) ) (Fathah-Kasroh
(Fathah-Kasroh) )

Contoh: Contoh: Contoh:


ُ َْ َ َ َ َْ َ َْ َ َ
‫ يدعـ ْو‬- ‫دعـا‬ ‫ ينسـى‬- ‫ن ِسـ َي‬ ‫ يبكِـ ْي‬- ‫بكـى‬

180
‫‪Lat. 12-14‬‬
‫‪Wazan 1 Mu’tal Lam‬‬

‫َََ َْ ُ‬
‫فعل ‪ -‬يف ِعل‬
‫)‪(Fathah-Kasroh‬‬

‫)‪Madhi (Lat. 12‬‬


‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫بكـى‬ ‫بكـى ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َْ ْ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫(بكات) بكـت‬ ‫بكـى ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫(بكي ْوا) بكـ ْوا‬ ‫كـى ‪ْ +‬‬ ‫ْ‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ب‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫َ َْ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫بكيـ َن‬ ‫كـى ‪َ +‬‬
‫ـن‬ ‫ب‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫بكيـت‬ ‫بكـى ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َ َْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫بك ِ‬
‫ـ‬ ‫ي‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫‪+‬‬ ‫ـى‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ك ْيـ ُتمْ‬
‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫بكـى ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫ب‬ ‫‪7‬‬

‫ك ْيـنُت َّ‬
‫َ َ‬ ‫كـى ‪ +‬ـنُت َّ‬
‫َ َ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َّ‬ ‫َأ ْ نُت‬
‫ب‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫‪8‬‬

‫َ َْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫بكيـت‬ ‫بكـى ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َْ َ‬
‫بكيـنـا‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫بكـى ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪181‬‬
‫)‪Mudhori’ (Lat. 13‬‬
‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ـبك ْ‬
‫ِـي‬ ‫يـ‬ ‫ـبك ْ‬
‫ِـي ‪... +‬‬ ‫َي ‪+‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ‬
‫ـبك ْ‬ ‫ْ‬
‫ـبك ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬
‫ِـي‬ ‫تـ‬ ‫ِـي ‪... +‬‬ ‫ت‪+‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬

‫َ ْ ُ َ‬ ‫‪Orang‬‬
‫(يــبكِـيون)‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ِـي ‪ْ +‬ون‬ ‫َي ‪+‬‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـبك ْ‬
‫َ ْ ُ ْ َ‬ ‫‪3‬‬
‫يـبكـون‬
‫َ ْ ْ‬ ‫ْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫يــبكِـيـ َن‬ ‫َي ‪ +‬ـبك‬
‫ِـي ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ْ‬
‫ـبك ْ‬ ‫ْ‬
‫ـبك ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫ِـي‬ ‫تـ‬ ‫ِـي ‪... +‬‬ ‫ت‪+‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬
‫َ ْ‬
‫ـبكِـيـ ْي َ‬
‫ـن)‬ ‫ِ‬ ‫(تـ‬ ‫ِـي ‪ْ +‬ينَ‬ ‫ْ‬
‫ـبك ْ‬ ‫َ‬ ‫َت ‪ْ ...‬ينَ‬ ‫َأ ْ‬
‫َ ْ‬
‫ـبكِـ ْي َ‬ ‫ت‪+‬‬ ‫ت‬
‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫ـن‬ ‫تـ‬ ‫‪Orang‬‬
‫َ ْ ُْ َ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫(تــبكِـيون)‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫َ ْ ُ ْ َ‬ ‫ِـي ‪ْ +‬ون‬
‫ـبك ْ‬ ‫ت‪+‬‬ ‫ت ‪ْ ...‬ون‬ ‫‪7‬‬
‫تــبكـون‬
‫َ ْ ْ‬ ‫ْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫تــبكِـيـ َن‬ ‫ِـي ‪ +‬ن‬
‫ت ‪ +‬ـبك‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫ْ‬ ‫َأ‬ ‫ْ‬ ‫َأ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫ك ْ‬
‫ـي‬ ‫ب ِ‬ ‫ـبك ْ‬
‫ِـي ‪... +‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ‬
‫ـبكِـيْ‬ ‫نـ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـبكِـي ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪182‬‬
Amr (Lat. 14)
Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.
ْ ْ َ ْ ‫َأ‬
‫ك‬
ِ ‫ا ِب‬ ... + ‫ـبيِك‬ ... ‫نت‬ 1

ْ ْ ْ ْ ْ ‫َأ‬
‫كـ ْي‬
ِ ‫ا ِب‬ ‫ ي‬+ ‫ـبيِك‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ُ ْ ْ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ا ِبكـ ْوا‬ ‫ ْوا‬+ ‫ـبيِك‬ ‫ ْوا‬...
ke-2
3

ْ ْ َ ْ َ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫كـيـ َن‬
ِ ‫ا ِب‬ ‫ ن‬+ ‫ـبيِك‬ ‫ ن‬... 4

NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

183
‫‪Lat. 15-17, & 10-11‬‬
‫‪Wazan 2 Mu’tal Lam‬‬

‫َ َ َْ َُ‬
‫فعِل ‪ -‬يفعل‬
‫)‪(Kasroh-Fathah‬‬

‫)‪Madhi (Lat. 15‬‬


‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬
‫ن َ ِسـيَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ن ِسـي ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬
‫ُ‬
‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ن َ ِس َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫ن ِسـيـت‬ ‫ـي ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َُ‬ ‫َ ُ‬ ‫ن َ ِس َ‬ ‫ُ‬
‫(ن ِسـي ْوا) نسـ ْوا‬ ‫ـي ‪ْ +‬‬ ‫ْ‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫َ ْ‬ ‫ن َ ِس َ‬ ‫ُ‬
‫ـيـنَ‬ ‫ن ِس‬ ‫ـي ‪ +‬ـنَ‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫ن ِسـيـت‬ ‫ن ِسـي ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َ ْ‬ ‫ن َ ِس َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫ن ِسـيـ ِ‬ ‫ـت‬
‫ـي ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ن َ ِس َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫ن ِسـيـت ْم‬ ‫ـي ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ ْ‬
‫ـيـنُت َّ‬ ‫ن َ ِس َ‬
‫ـي ‪ +‬ـنُت َّ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َّ‬ ‫َأ ْ نُت‬
‫ن ِس‬ ‫ن‬ ‫‪8‬‬

‫َ ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫ن ِسـيـت‬ ‫ن ِسـي ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َ‬
‫ن ِسـيـنـا‬
‫َ‬ ‫ن َ ِس َ‬
‫ـي ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪184‬‬
‫)‪Mudhori’ (Lat. 16‬‬
‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫َ ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ُ‬
‫يـنسـى‬ ‫َي ‪ +‬ـنسـى ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬


‫تـنسـى‬ ‫ت ‪ +‬ـنسـى ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬

‫َ ْ َ ُْ َ‬ ‫‪Orang‬‬
‫ـيون)‬‫(يــنس ـ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َي ‪ +‬ـنسـى ‪ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫َ ْ َ َ‬
‫يـنسـ ْون‬
‫‪3‬‬

‫َ ْ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬


‫يــنسيـ َن‬ ‫َي ‪ +‬ـنسـى ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تــنسـى‬ ‫ت ‪ +‬ـنسـى ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫ـسـيـ ْي َ‬‫َ ْ َ‬
‫ـن)‬ ‫ِ‬ ‫(تــن‬ ‫َت ‪ +‬ـنْ َسـى ‪ْ +‬ينَ‬ ‫َت ‪ْ ...‬ينَ‬ ‫َأ ْ‬
‫َ ْ َ‬
‫ـسـ ْي َ‬ ‫ت‬
‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫ـن‬ ‫تــن‬ ‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َ ُ ْ َ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫(تــنسـيـون)‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫َ ْ َ َ‬ ‫ت ‪ +‬ـنسـى ‪ +‬ون‬ ‫ت ‪ْ ...‬ون‬
‫تــنـسـ ْون‬
‫‪7‬‬

‫َ ْ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫تــنسـيـ َن‬ ‫ت ‪ +‬ـنسـى ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫َأ ْ َ‬ ‫َأ ْ َ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫نـسـى‬ ‫‪ +‬ـنسـى ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ َ‬
‫نــنـسـى‬
‫ْ َ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـنسـى ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪185‬‬
Amr (Lat. 17)
Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.

َْ َ ْ َ ْ ‫َأ‬
‫ا ِنس‬ ... + ‫ـنسـى‬ ... ‫نت‬ 1

ْ‫ا ِن ْ َسـي‬ ْ َ ْ ْ ْ ‫َأ‬


‫ ي‬+ ‫ـنسـى‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ْ‫ا ِن ْ َسـوا‬ َ ْ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ْوا‬+ ‫ـنسـى‬ ‫ ْوا‬...
ke-2
3

ْ َْ َ َ ْ َ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫ا ِنسـيـ َن‬ ‫ ن‬+ ‫ـنسـى‬ ‫ ن‬... 4

NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

186
‫‪Lat. 18-20‬‬
‫‪Wazan 3 Mu’tal Lam‬‬

‫َََ َْ ُُ‬
‫فعل ‪ -‬يفعل‬
‫)‪(Fathah-Dhommah‬‬

‫)‪Madhi (Lat. 15‬‬


‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬
‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫دعـا‬ ‫دعـا ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َ ْ ْ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫(دعـات) دعـت‬ ‫دعـا ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ‬ ‫(د َع ُ‬
‫َ‬ ‫َد َعـا ‪ْ +‬‬ ‫ُ‬
‫ـو ْوا) دعـ ْوا‬ ‫ْ‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫َ َ ْ َ‬ ‫َد َعـا ‪َ +‬‬ ‫ُ‬


‫ـون‬ ‫دع‬ ‫ـن‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫ـوت‬ ‫دع‬ ‫دعـا ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َد َع ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫ِ‬ ‫ـو‬ ‫ـت‬
‫دعـا ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫ـو ُتمْ‬
‫َد َع ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫دعـا ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ َ ُْ‬ ‫َد َعـا ‪ +‬ـنُت َّ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َأ ْ نُت‬


‫ـوت َّن‬ ‫َّ‬
‫دع‬ ‫ن‬ ‫‪8‬‬

‫َ َ ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫ـوت‬ ‫دع‬ ‫دعـا ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ َْ‬
‫ـونـا‬ ‫دع‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫دعـا ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪187‬‬
‫)‪Mudhori’ (Lat. 16‬‬
‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫َ ْ‬
‫ـد ُع ْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫ُ‬
‫ـو‬ ‫يـ‬ ‫َي ‪ +‬ـدع ْو ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ْ‬
‫ـد ُع ْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ـو‬ ‫تـ‬ ‫ت ‪ +‬ـدع ْو ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫يِه َ‬ ‫‪2‬‬

‫َ ْ ُ ُ َ‬
‫ـو ْون)‬
‫‪Orang‬‬
‫(يـــدع‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َي ‪ +‬ـدع ْو ‪ْ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫َ ْ ُ َ‬
‫يـدعـ ْون‬
‫‪3‬‬

‫َ ْ ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬


‫ـون‬ ‫يـــدع‬ ‫َي ‪ +‬ـدع ْو ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ْ‬
‫ــد ُع ْ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫ـو‬ ‫تـ‬ ‫ت ‪ +‬ـدع ْو ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫ــد ُعـويْ َ‬‫َ ْ‬


‫ـن)‬ ‫ِ‬ ‫( تـ‬ ‫ـد ُع ْو ‪ْ +‬ينَ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َت ‪ْ ...‬ينَ‬ ‫َأ ْ‬
‫َ ْ‬
‫ـدعِـ ْي َ‬ ‫ت‪+‬‬ ‫ت‬
‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫ـن‬ ‫تـ‬ ‫‪Orang‬‬
‫َ ْ ُ ُْ َ‬ ‫‪ke-2‬‬
‫(تـــدعـوون)‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫َ ْ ُ َ‬ ‫ت ‪ +‬ـدع ْو ‪ْ +‬ون‬ ‫ت ‪ْ ...‬ون‬
‫تــدعـ ْون‬
‫‪7‬‬

‫َ ْ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫تــدع ْون‬ ‫ت ‪ +‬ـدع ْو ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫َأ ْد ُعوْ‬ ‫ْ‬ ‫َأ ْ ُ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫‪ +‬ـدعو ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ْ‬
‫ـد ُعوْ‬ ‫نـ‬
‫ْ ُ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـدع ْو ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪188‬‬
Amr (Lat. 17)
Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.
ُ ُْ ُ ْ َ ْ ‫َأ‬
‫ادع‬ ... + ‫ـدع ْو‬ ... ‫نت‬ 1

ْ‫اُ ْدعِـي‬ ْ ُ ْ ْ ْ ‫َأ‬


‫ ي‬+ ‫ـدع ْو‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ْ‫اُ ْد ُعـوا‬ ُ ْ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫ ْوا‬+ ‫ـدع ْو‬ ‫ ْوا‬...
ke-2
3

َ ُ ُْ َ ُ ْ َ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫ادع ْون‬ ‫ ن‬+ ‫ـدع ْو‬ ‫ ن‬... 4

NB: Dihapusnya huruf ‘Illah ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

189
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
‫َأ‬
ْ‫رن ِـي‬
Perlihatkan padaku ! ِ 1

Kosakata Baru (K. Benda)

ٌ ‫ت ُ َر‬
‫اب‬ ‫ار‬
ٌ ‫س‬َ َ‫ي‬ ‫يَ ِم ْي ٌن‬
Tanah Kiri / Tangan Kiri Kanan / Tangan Kanan

‫عشَا ٌء‬
َ ُ َ‫تَن‬
‫او ٌل‬ ٌ ‫تَحْ ِق ْي‬
‫ق‬
Makan Malam Makan (Mashdar) Investigasi

)‫اب‬ ْ ‫ َأ‬:‫ب (ج‬


ٌ ‫ص َح‬ ٌ ‫اح‬
ِ ‫ص‬َ ٌ ‫ُم َم َّز‬
‫ق‬ ٌ‫قُ َما َمة‬
Pemilik / Sahabat Robek Sampah

190
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ْر ِم ْي‬- ‫َر َمى‬ ‫ يَ ْب ِك ْي‬- ‫بَكَى‬ ‫ َي ْك ِو ْي‬- ‫ك ََوى‬


Melempar Menangis Menyetrika

‫ش ْي‬
ِ ‫ يَ ْم‬- ‫َمشَى‬ ‫ يَجْ ِر ْي‬- ‫َج َرى‬ ‫ يَ ْبنِ ْي‬- ‫بَنَى‬
Berjalan Berlari Membangun

ْ َ‫ ي‬- ‫سقَى‬
‫س ِق ْي‬ َ ْ ‫ يَ ْهد‬- ‫َهدَى‬
‫ِي‬ ‫ يَ ْط ِو ْي‬- ‫ط َوى‬
َ
Memberi minum Menunjukkan Melipat

‫ يَ ْدع ُْو‬- ‫َدعَا‬ ْ َ‫ ي‬- ‫شكَا‬


‫شك ُْو‬ َ ‫تَاَل – يَتْلُ ْو‬
Memanggil/Mengundang Mengeluh/Melapor Membaca dengan
suara lantang

191
‫ يَ ْم ُح ْو‬- ‫َم َحا‬ )‫عفَا – يَ ْعفُ ْو (ع َْن‬
َ ‫ يَقَ ُع‬- ‫َوقَ َع‬
Menghapus Memaafkan Jatuh

َ ‫ يَ ْن‬- ‫ي‬
‫سى‬ ِ َ‫ن‬
َ ‫س‬ ‫ يَ ْخشَى‬- ‫ي‬ ِ ‫َخ‬
َ ‫ش‬ ‫ يَ ْبقَى‬- ‫ي‬
َ ‫بَ ِق‬
Melupakan Takut Menetap/Tinggal

‫ يَتْبَ ُع‬- ‫ت َ ِب َع‬


Mengikuti

192
29 ‫ادلرس‬
DARS 29 (Jilid 2):
ُ َّ َ ُ ْ
‫المضعف‬
MUDHO’AF
Yaitu: Akar ke-2 & ke-3 sama.

Contoh:
َ
‫ظـ َّن‬
َّ
‫ن‬
َ
َ ْ ‫ظ‬
‫ن‬ ‫ن‬
ْ ْ ُ ‫اَل‬ ْ ْ ‫َنْي‬ ْ ْ ُ َ
‫م ال ِفع ِل‬ ‫ع ُ ال ِفع ِل‬ ‫اء ال ِفع ِل‬ ‫ف‬
Akar ke-3 Akar ke-2 Akar ke-1

SAMA -

Lat. 2-3
Dua Jenis Mudho’af
berdasarkan Wazan Fi’il-nya

ُ َ َْ َ َ ُ ُ َْ َ َ َ
‫ يفـعـل‬- ‫فـِعـل‬ ‫ يفـعـل‬- ‫فـعـل‬
Kasrah-Fathah Fathah-Dhommah

Contoh: Contoh:
ُّ ‫ يَـ َش‬- ‫ـم‬
َّ ‫َش‬ َّ ‫َظ‬
ُّ ‫ يَـ ُظ‬- ‫ـن‬
‫ـم‬ ‫ـن‬
َ َْ َ ُ َْ َ َ
)‫ يشـمـ ُم‬- ‫ شـ ِمـ َم‬: aslinya( )‫ يظـنـ ُن‬- ‫ ظـنـ َن‬: aslinya(

193
Lat. 4 & 10
Madhi Mudho’af
saat bertemu Dhomir / Tanda Fi’il :

ِّ َ َُ َ
‫متحرك‬ ‫كن‬
ِ ‫سا‬
Berharokat Sukun

Contoh:
ُ َّ َ
Contoh:
‫ ت‬+ ‫ظـن‬ ْ َّ َ
‫ ت‬+ ‫ـن‬ ‫ظ‬

Tasydid dipisah
Tak ada perubahan
ْ َّ َ
menjadi 2 Huruf
ُ ْ َ َ ‫ظـنـت‬
‫ظـنـنـت‬

Lihat Tabel di halaman berikut ini:

194
‫‪Tabel Madhi Mudho’af‬‬

‫‪Fi’il Madhi‬‬ ‫)‪Dhomir (Kata Ganti‬‬ ‫‪No.‬‬


‫َ َّ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُ‬
‫عـد‬ ‫عـد ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ َّ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ‬ ‫ْ‬ ‫يِه َ‬


‫عـدت‬ ‫عـد ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُّ‬ ‫َ َّ‬
‫ـد ‪ْ +‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫عـد ْوا‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫ـوا‬ ‫ع‬ ‫ـوا‬ ‫‪3‬‬

‫َ َ ْ َ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُ‬
‫عددن‬ ‫ـد ‪َ +‬‬
‫ـن‬ ‫ع‬ ‫َ‬
‫ـن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫عددت‬ ‫عـد ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َ َ ْ‬ ‫َ َّ‬ ‫َأ ْ‬
‫ت‬
‫عدد ِ‬ ‫ـت‬
‫عـد ‪ِ +‬‬ ‫ـت‬
‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ ُْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫عددت ْم‬ ‫عـد ‪ +‬ـت ْم‬ ‫ـت ْم‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ َ ُْ‬ ‫ـد ‪ +‬ـنُت َّ‬


‫َ َّ‬ ‫ـنُت َّ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫عددت َّن‬ ‫ع‬ ‫‪8‬‬

‫َ َ ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُ‬ ‫َأ َ‬


‫عددت‬ ‫عـد ‪ +‬ـت‬ ‫ـت‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ َ َْ‬
‫عددنـا‬
‫َ‬ ‫َ َّ‬
‫عـد ‪ +‬ـنـا‬
‫َ‬
‫ـنـا‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Terpisahnya Tasydid menjadi 2 Huruf ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪195‬‬
‫‪Lat. 5-6, & 12‬‬
‫‪Amr Mudho’af‬‬

‫ْ َ ْ‬ ‫َْ َ ُ‬ ‫َْ ُ ُ ُْ ُ ْ‬
‫يفـعـل ‪ -‬ا ِفـعـل‬ ‫يفـعـل ‪ -‬افـعـل‬

‫‪Contoh:‬‬ ‫‪Contoh:‬‬
‫ـم ‪ -‬يَـ َش ُّ‬
‫َش َّ‬ ‫َظ َّ‬
‫ـن ‪ -‬يَـ ُظ ُّ‬
‫ـم‬ ‫ـن‬
‫(‪ : Asli Amr-nya‬ا ِشـ َم ْ‬ ‫ُْ ُ ْ‬
‫ـم)‬ ‫(‪ : Asli Amr-nya‬اظـنـن)‬
‫َشـمَّ‬ ‫يَـ َشـمُّ‬ ‫ُظـنَّ‬ ‫يَـ ُظـنُّ‬

‫‪Proses pembuatan:‬‬

‫َ ُ ُّ‬
‫تــعــد‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫’‪Mudhori‬‬
‫د‬ ‫ـد‬ ‫ـعـ‬ ‫تـ‬
‫‪Disukun‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪Dihapus‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ـد‬ ‫ـعـ‬ ‫‪Perubahan‬‬
‫‪Fathah‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ـد‬ ‫ـعـ‬
‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫‪Amr‬‬
‫عــــد‬

‫‪196‬‬
Tabel Amr Mudho’af :
Dhomir
Fi’il Amr
(Kata Ganti)
No.

َّ ُ ُّ ُ َ ْ ‫َأ‬
‫عـد‬ ... + ‫ـعـد‬ ... ‫نت‬ 1

ْ ِّ ُ ْ ُّ ُ ْ ْ ‫َأ‬
‫عـدي‬ ‫ ي‬+ ‫ـعـد‬ ‫ ي‬... ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 2
Orang
ُّ ُ ُّ ُ ْ‫َأ ْن ُتم‬
‫عـد ْوا‬ ‫ ْوا‬+ ‫ـعـد‬ ‫ ْوا‬...
ke-2
3

َ ْ ُ ُْ َ ُّ ُ َ َّ ‫َأ ْننُت‬
‫اعددن‬ ‫ ن‬+ ‫ـعـد‬ ‫ ن‬... 4

NB: Terpisahnya Tasydid menjadi 2 Huruf ada di warna berbeda di kolom paling kiri.

197
‫‪Lat. 11‬‬
‫‪Mudhori’ Mudho’af‬‬
‫‪Dhomir‬‬
‫’‪Fi’il Mudhori‬‬
‫)‪(Kata Ganti‬‬
‫‪No.‬‬
‫َ ُ ُّ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫ُ‬
‫يـــعـد‬ ‫َي ‪ +‬ـعـد ‪... +‬‬ ‫َي ‪...‬‬ ‫ه َو‬ ‫‪1‬‬

‫َ ُ ُّ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يِه َ‬


‫تـــعـد‬ ‫ت ‪ +‬ـعـد ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ ُّ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َي ‪ +‬ـعـد ‪ْ +‬ون‬ ‫َي ‪ْ ...‬ون‬ ‫ه ْم‬
‫‪ke-3‬‬
‫يـــعـدون‬ ‫‪3‬‬

‫َ ْ ُ ْ َ‬ ‫ُ ُّ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫يـــعـددن‬ ‫َي ‪ +‬ـعـد ‪ +‬ن‬ ‫َي ‪ ...‬ن‬ ‫ه َّن‬ ‫‪4‬‬

‫َ ُ ُّ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْ َ‬


‫تـــعـد‬ ‫ت ‪ +‬ـعـد ‪... +‬‬ ‫ت ‪...‬‬ ‫نت‬ ‫‪5‬‬

‫َ ُ ِّ‬
‫ـديْ َ‬ ‫ُ ُّ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َأ ْ‬
‫ـن‬ ‫تـــع‬ ‫ت ‪ +‬ـعـد ‪ +‬ي َن‬ ‫ت ‪ ...‬ي َن‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬ ‫‪6‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ ُّ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫تـــعـد ْون‬ ‫ت ‪ +‬ـعـد ‪ْ +‬ون‬ ‫ت ‪ْ ...‬ون‬
‫‪ke-2‬‬
‫‪7‬‬

‫َ ْ ُ ْ َ‬ ‫ُ ُّ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬


‫تـــعـددن‬ ‫ت ‪ +‬ـعـد ‪ +‬ن‬ ‫ت ‪ ...‬ن‬ ‫‪8‬‬

‫َأ ُ ُّ‬ ‫َأ ُ ُّ‬ ‫َأ‬ ‫َأ َ‬


‫عـد‬ ‫‪ +‬ـعـد ‪... +‬‬ ‫‪...‬‬ ‫نا‬ ‫‪9‬‬
‫‪Orang‬‬
‫َ ُ ُّ‬
‫نــعـد‬
‫ُ ُّ‬ ‫َ‬
‫ن ‪ +‬ـعـد ‪... +‬‬
‫َ‬
‫ن ‪...‬‬ ‫حَن ْنُ‬ ‫‪ke-1‬‬
‫‪10‬‬

‫‪NB: Terpisahnya Tasydid menjadi 2 Huruf ada di warna berbeda di kolom paling kiri.‬‬

‫‪198‬‬
Lat. 7-9
Jazm Mudhori’ Mudho’af
Di antara tanda Jazm-nya:

I’rab
Jazm Tanda Tanda
Dhomir No.
Rafa’ Jazm Rafa’
Hasil Asli
َّ ُ َ َ ْ ْ ُ َ َ ُّ ُ َ ُ
‫ل ْم يـعـد‬ ‫ل ْم يـعـدد‬ ‫يـعـد‬ ‫ه َو‬
َّ ُ َ َ ْ ْ ُ َ َْ ُّ ُ َ
‫ل ْم تـعـد‬ ‫لم تـعـدد‬ ‫تـعـد‬ َ ‫يِه‬ ُ ُ ُّ
‫السك ْون‬
ُ َّ َّ
َّ ُ َ ْ َ ْ ْ ُ َ َْ ُّ ُ َ َ ْ ‫َأ‬ َّ َ ُ ْ
‫المقد ُر‬ ‫الضمة‬
‫لم تـعـد‬ ‫لم تـعـدد‬ ‫تـعـد‬ ‫نت‬ 1

ْ ْ ُ ‫َ ْ َأ‬
Dhommah
َّ ُ ‫َ ْ َأ‬ ُّ ُ ‫َأ‬ َ ‫َأ‬ Sukun
‫لم عـد‬ ‫لم عـدد‬ ‫عــد‬ ‫نا‬ tersembunyi

َّ ُ َ ْ َ ْ ْ ُ َ َْ ُّ ُ َ ُ‫حَن ْن‬
‫لم نـعـد‬ ‫لم نـعـدد‬ ‫نــعـد‬

Lat. 13
Selamanya
Ada 2 versi :

ً َ ‫َأ‬ ُّ َ
‫بـدا‬ ‫قـط‬
Selamanya Sama sekali

Berlaku di: Berlaku di:


MASA DEPAN MASA LALU
Contoh: Contoh:
ً َ ‫َ ْ َأ ْ َ َ َ ْ َ َ َأ‬ ُّ َ َ َ ْ َ َ ‫َ ْ َأ ْ َْأ‬
‫لن قرأَ هذا الكِتاب بدا‬ ‫لم قر هذا الكِتاب قط‬
(Aku tidak akan membaca buku ini selamanya) (Aku belum membaca buku ini sama sekali)

Pembagian Fi’il
199
berdasarkan komposisi Akar Kata yang membangunnya

َُّْ ْ َ
‫معتل‬ ‫حيح‬
ِ ‫ص‬
Mu’tal Shahih
Fi’il yang sakit, Fi’il yang sehat, tidak
mengandung Huruf ‘Illah mengandung Huruf ‘Illah

Huruf ‘Illah (Penyakit) ada 3:


َُ
‫ و‬، ‫ ي‬، ‫اي ْو = ا‬

Jenis-jenis Fi’il Shahih


ْ َ
‫حيح‬ِ ‫ص‬
Shahih

َّ َ ُ َُْ َ
‫مضعف‬ ‫مهم ْوز‬ ‫سال ِم‬
Mudho’af Mahmuz Salim
Fi’il yang sehat, tapi Fi’il yang sehat, tapi Fi’il yang sehat dan selamat
mengandung Huruf Double mengandung huruf Hamzah tidak mengandung Hamzah
atau Huruf Double

Contoh:
َّ َ َ َّ َ ‫ َ َ َأ‬Contoh:
َ ‫َألَك َ َ َأ‬
Contoh:
َ َ َ َ َ ََ
‫ جد‬، ‫ ش َّم‬، ‫عد‬ ‫ قر‬، ‫ س ل‬، ‫ جلس‬، ‫ خ َرج‬، ‫كت َب‬

200
Jenis-jenis Fi’il Mu’tal
َُّْ
‫معتل‬
Mu’tal

ْ َّ ‫ْ ُ ْ َ ُّ اَّل‬ ‫ْ ُ ْ َ ُّ ْ َنْي‬ َ ْ ُّ َ ْ ُ ْ
‫الل ِفيف‬ ‫المعتل ال م‬ ‫المعتل الع‬ ‫المعتل الفاء‬
Lafif Mu’tal Lam Mu’tal ‘Ain Mu’tal Fa’
Fi’il mengandung Fi’il mengandung Fi’il mengandung
Fi’il mengandung
‘Illah di Huruf ke-3 ‘Illah di Huruf ke-2 ‘Illah di Huruf ke-1
2 huruf ‘Illah
dari akar kata. dari akar kata. dari akar kata.

Contoh: Contoh:
َْ َ َ ُ َُ َ َ
‫ يق ْول‬- ‫قال‬
Contoh:
‫ يم ِش ْي‬- ‫مشى‬ َ َ ََ
‫ َوعد‬، ‫َوقف‬
ُ َْ َ َ ُْ َ َ َ
‫ يدع ْو‬- ‫دعا‬ ‫ يبِيع‬- ‫باع‬

Dua Jenis Lafif


ْ َ
‫ل ِفيف‬
Lafif

َْ ْ َ َْ ْ َ
‫ل ِفيف مف ُر ْوق‬ ‫ل ِفيف مق ُر ْون‬
Lafif Mafruq Lafif Maqrun
Fi’il mengandung 2 ‘Illah Fi’il mengandung 2 ‘Illah
terpisah di huruf ke-1 & 3. bergandengan di huruf ke-2 & 3.

Contoh: Contoh:
َ َ ْ ْ َ َ
‫ ي ِقـ ْي‬- ‫َوقـى‬ ‫ يكـ ِوي‬- ‫كـ َوى‬

201
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
ْ َ ْ ‫اَل حَت‬
Perlahan ! ! ‫زن‬ 1

ْ َ
ْ ‫كيِف‬
Sekali lagi ‫ي‬ 2

Kosakata Baru (K. Benda)

) ٌ‫ َم َّرات‬:‫َم َّرةٌ (ج‬ ٌ‫ُهنَ ْي َهة‬ ‫َم ِز ْي ٌد‬


Sekali (Berkali-kali) Sementara waktu Tambahan/Lebih

ٌ‫َراِئ َحة‬ ٌ‫ ك َِر ْي َهة‬- ٌ‫ك َِر ْيه‬ ُ َ‫ط ِيّبَةٌ (َأ ْطي‬
)‫ب‬ َ -‫ب‬ َ
ٌ ّ‫ط ِي‬
Aroma Busuk/Dibenci Baik/Harum

َ ُ‫ ن‬:‫س َخةٌ (ج‬


)‫س ٌخ‬ ْ ُ‫ن‬ ‫ج‬
ٌ ‫ِد ْيبَا‬ ‫َح ِر ْي ٌر‬
Salinan / Eksemplar Kain Brokat (Brocade) Sutra

202
‫َف‬
ٌّ ‫ك‬ )‫لَ ِيّ ٌن (َأ ْليَ ُن‬ ٌ‫بَالُ ْوعَة‬
Telapak Tangan Lembut (Lebih lembut) Pipa air

َ
‫غافِ ٌل‬
Orang lalai

203
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ُح ُّج‬- ‫َح َّج‬ ‫ يَ ْدفَ ُع‬- ‫َدفَ َع‬ ‫ َيحْ َز ُن‬- ‫َح ِز َن‬
Berhaji Mendorong Bersedih

‫ش ُّم‬
ُ َ‫ ي‬- ‫ش َّم‬
َ ‫ يَ ُج ُّر‬- ‫َج َّر‬ ‫ يَ ُم ُّر‬- ‫َم َّر‬
Mencium (indera) Menyeret Melewati

‫س‬
ُّ ‫ يَ ُم‬- ‫س‬
َّ ‫َم‬ ‫ب‬
ُّ ‫س‬
ُ َ‫ ي‬- ‫ب‬
َّ ‫س‬
َ ‫ب‬
ُّ ‫ص‬
ُ َ‫ ي‬- ‫ب‬
َّ ‫ص‬
َ
Menyentuh Mencela Menuangkan

‫ يَ ُر ُّد‬- ‫َر َّد‬ ‫س ُّد‬


ُ َ‫ ي‬- ‫س َّد‬
َ ‫ يَعُ ُّد‬- ‫ع َّد‬
َ
Membalas Menyumbat Menghitung

‫ض‬
ُ ‫ يَ ْم َر‬- ‫ض‬
َ ‫َم ِر‬
Sakit

204
30 ‫ادلرس‬
DARS 30 (Jilid 2):
‫َ رْي ُ ْ ُ َىَّن‬
‫ض ِم المث‬
DHOMIR MUTSANNA

Lat. 2
Madhi Mutsanna
Pada Tabel berikut ini Mutsanna berada di warna yang berbeda

Dhomir Kata
Madhi + Dhomir Rumus No.
Subjek Gender Asli Ganti
َََ َََ ُ
‫فعل‬ ... + ‫فعل‬ ... Lk ‫ه َو‬ 1
‫َ َ اَل‬ َََ َُ
‫فع‬ ‫ ـا‬+ ‫فعل‬ ‫ـا‬ Lk ‫ه ما‬ 2
Orang
ْ َََ ْ َََ ْ َ ‫يِه‬ ke-3
‫فعلت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ Pr 3
ََ َ َ َ َََ َ َُ
‫فعلتا‬ ‫ تا‬+ ‫فعل‬ ‫تا‬ Pr ‫ه ما‬ 4
َ ََْ َ َََ َ َ ْ ‫َأ‬
‫فعلت‬ ‫ ت‬+ ‫فعل‬ ‫ت‬ Lk ‫نت‬ 5
َُْ َ َ َُ َََ َُ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫فعلتما‬ ‫ تما‬+ ‫فعل‬ ‫تما‬ Lk ‫نتما‬ 6
Orang
ََْ َََ ْ ‫َأ‬ ke-2
‫ت‬ِ ‫فعل‬ ‫ت‬
ِ + ‫فعل‬ ‫ت‬
ِ Pr ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 7
َُْ َ َ َُ َََ َُ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫فعلتما‬ ‫ تما‬+ ‫فعل‬ ‫تما‬ Pr ‫نتما‬ 8

205
Lat. 3
Mudhori’ Mutsanna
Pada Tabel berikut ini Mutsanna berada di warna yang berbeda

Mudhori’ + Dhomir Kata


Rumus No.
Dhomir Subjek Gender Asli Ganti
َُ َْ َُ ْ َ َ ُ
‫يفعل‬ ... + ‫ ـفعل‬+ ‫يـ‬ ... ‫يـ‬ Lk ‫ه َو‬ 1
‫َ ْ َ اَل‬ َُ ْ َ َ َُ
‫يفع ِن‬ ‫ان‬
ِ + ‫ ـفعل‬+ ‫يـ‬ ‫ان‬
ِ ... ‫يـ‬ Lk ‫هما‬ 2
Orang
َُ َْ َُ ْ َ َ َ ‫يِه‬ ke-3
‫تفعل‬ ... + ‫ ـفعل‬+ ‫تـ‬ ... ‫تـ‬ Pr 3
‫َ ْ َ اَل‬ َُ ْ َ َ َُ
‫تفع ِن‬ ‫ان‬
ِ + ‫ل‬ ‫ع‬‫ـف‬ + ‫ـ‬ ‫ت‬ ‫ان‬
ِ ... ‫ـ‬ ‫ت‬ Pr ‫هما‬ 4
َُ َْ َُ ْ َ َ َ ْ ‫َأ‬
‫تفعل‬ ... + ‫ ـفعل‬+ ‫تـ‬ ... ‫تـ‬ Lk ‫نت‬ 5
‫َ ْ َ اَل‬ َُ ْ َ َ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫تفع ِن‬ ‫ان‬ ِ + ‫ل‬ ‫ع‬‫ـف‬ + ‫ـ‬ ‫ت‬ ‫ان‬
ِ ... ‫ـ‬ ‫ت‬ Lk ‫نتما‬ 6
Orang
َ ‫َت ْف َعلنْي‬ ْ َُ ْ َ ْ َ ْ ‫َأ‬
‫ ي َن‬+ ‫ ـفعل‬+ ‫تـ‬ ‫ ي َن‬... ‫تـ‬
ke-2
ِ Pr ‫ت‬ ِ ‫ن‬ 7
‫َ ْ َ اَل‬ َُ ْ َ َ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫تفع ِن‬ ‫ان‬ ِ + ‫ ـفعل‬+ ‫تـ‬ ‫ان‬
ِ ... ‫تـ‬ Pr ‫نتما‬ 8

Lat. 4
Amr Mutsanna
Pada Tabel berikut ini Mutsanna berada di warna yang berbeda

Dhomir Kata
Amr + Dhomir Rumus No.
Subjek Gender Asli Ganti
َْْ َْْ َ ْ ‫َأ‬
‫ا ِفعل‬ ... + ‫ا ِفعل‬ ... Lk ‫نت‬ Orang 1
ke-2
‫ْ َ اَل‬ َْْ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫ا ِفع‬ ‫ ـا‬+ ‫ا ِفعل‬ ‫ ـا‬... Lk ‫نتما‬ 2
ْ
ْ ‫ا ِف َعيِل‬ ْ + ‫ا ِْف َع ْل‬ ْ ْ ‫َأ‬
‫ـي‬ ‫ ي‬... Pr
‫ت‬ ِ ‫ن‬ 3
‫ْ َ اَل‬ َْْ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫ا ِفع‬ ‫ ـا‬+ ‫ا ِفعل‬ ‫ ـا‬... Pr
‫نتما‬ 4

206
‫‪NB: Wazan/Bab semua Fi’il di atas hanyalah contoh, disesuaikan masing-masing dengan Wazan-nya.‬‬

‫‪Hafalkan Tabel Tashrif berikut ini:‬‬


‫‪Biasanya Tabel ini dinyanyikan dengan nada tertentu dalam‬‬
‫‪Kitab “Amtsilah Tashrifiyah” karya Syaikh Ali Ma’shum Krapyak‬‬

‫‪Cara bacanya dari atas ke bawah:‬‬

‫‪Amr‬‬ ‫’‪Mudhori‬‬ ‫‪Madhi‬‬ ‫‪Dhomir‬‬


‫َ ْ ُ ُ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ُ‬
‫‪-‬‬ ‫يـفـعـل‬ ‫فـعـل‬ ‫ه َو‬
‫َ ْ ُ اَل‬ ‫َ َ اَل‬ ‫َُ‬
‫‪-‬‬ ‫يـفـعـ ِن‬ ‫فـعـ‬ ‫هما‬
‫َ ْ ُ ُ َ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ُ‬
‫‪-‬‬ ‫يـفـعـل ْون‬ ‫فـعـلوا‬ ‫ه ْم‬
‫َ ْ ُ ُ‬ ‫َ َ َ ْ‬ ‫يِه َ‬
‫‪-‬‬ ‫تـفـعـل‬ ‫فـعـلت‬
‫َ ْ ُ اَل‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َُ‬
‫‪-‬‬ ‫تـفـعـ ِن‬ ‫فـعـلـتا‬ ‫هما‬
‫‪-‬‬ ‫ـعـلْنَ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫يـف‬ ‫ـعـلْنَ‬ ‫َ َ‬
‫ف‬ ‫ه َّن‬
‫ُ‬
‫ُْ ُ ْ‬ ‫َ ْ ُ ُ‬ ‫َ َ ْ َ‬ ‫َأ ْ َ‬
‫افـعـل‬ ‫تـفـعـل‬ ‫فـعـلت‬ ‫نت‬
‫ُ ْ ُ اَل‬ ‫َ ْ ُ اَل‬ ‫َ َ َُْ‬ ‫َأ ْ ُ َ‬
‫افـعـ‬ ‫تـفـعـ ِن‬ ‫فـعـلتما‬ ‫نتما‬
‫ـعـلُواْ‬ ‫ُْ ُ‬ ‫َ ْ ُ ُْ َ‬ ‫ـعـلْ ُتمْ‬ ‫َ َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫اف‬ ‫تـفـعـلون‬ ‫ف‬
‫ـعـلِـيْ‬ ‫ُْ ُ‬ ‫ـعـلنْي َ‬ ‫َ ْ ُ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َأ ْ‬
‫اف‬ ‫تـف ِ‬ ‫ت‬ ‫فـعـل ِ‬ ‫ت‬ ‫ن ِ‬
‫ُ ْ ُ اَل‬ ‫َ ْ ُ اَل‬ ‫َ َ َُْ‬ ‫َأ ْ ُ َ‬
‫افـعـ‬ ‫تـفـعـ ِن‬ ‫فـعـلتما‬ ‫نتما‬
‫ـعـلْ َ‬‫ُْ ُ‬ ‫َ ْ ُ ْ‬ ‫ـعـلْنُت َّ‬
‫َ َ‬ ‫َأ ْننُت َّ‬
‫ـن‬ ‫اف‬ ‫تـفـعـل َن‬ ‫ف‬
‫َأ ْ ُ ُ‬ ‫َ َ ْ ُ‬ ‫َأ َ‬
‫‪-‬‬ ‫فـعـل‬ ‫فـعـلت‬ ‫نا‬
‫‪-‬‬
‫َ ْ ُ ُ‬
‫ـل‬
‫نـفـع ـ‬
‫َ َ َْ‬
‫فـعـلنـا‬ ‫حَن ْنُ‬

‫‪207‬‬
NB: Tabel ini bagus ditempel di tempat tertentu untuk dihafalkan.

Lat. 5
Nashob Mudhori’ Mutsanna
Ciri Nashob-nya adalah:

ْ ُّ ُ ْ َ
‫حذف انلو ِن‬
Dihapusnya Huruf Nun

Nashob Rafa’ Dhomir


‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬
‫ن يفع‬ ‫ِن‬ ‫يفع‬ َُ
‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬ ‫ه ما‬
‫ن تفع‬ ‫ِن‬ ‫تفع‬
‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫ن تفع‬ ‫ِن‬ ‫تفع‬ ‫نتما‬

Huruf Nun Huruf Nun ‫ن‬

Lat. 6
Dhomir Mutsanna = Objek

Dhomir
Contoh Rumus
Objek Subjek

َ ُ ُ ْ ‫رَض‬ َُ َُ َُ
‫َ بتـهما‬ ‫ هما‬... ‫… هما‬ ‫ه ما‬

َ ُ ُ ْ ‫رَض‬ َُ َُ َ ُ ْ ‫َأ‬
‫َ بتـكما‬ ‫ كما‬... ‫… ك ما‬ ‫نتما‬

208
Lat. 7
Mutsanna dalam Susunan Kalimat
Ada 2 model menyusunnya:

Model 1:
Pelaku disebut sebelum Kata Kerja35

َ َ ْ َ َ َّ
‫ان‬
ِ ‫ان يذهب‬ ِ ‫الطابِل‬
Kata ke-2 Kata ke-1
ََ َْ َ َّ
‫ان‬
ِ ‫يذه‬
‫ب‬ ِ ‫الطابِل‬
‫ان‬
Mengikuti bentuk
-
Fi’il Mutsanna

Model 2:
Kata Kerja disebut sebelum Pelaku

َّ ُ َ ْ َ
َ ‫الطابِل‬
‫ان‬
ِ ‫يذهب‬

Kata ke-2 Kata ke-1


َ َّ َ َْ
ِ ‫الطابِل‬
‫ان‬ ‫يذه ُب‬
- Dalam bentuk Tunggal

Bukan:
َّ
َ ‫الطابِل‬ ََ َْ
‫ان‬
ِ ‫ان‬
ِ ‫يذه‬
‫ب‬

Ini salah!

35 Sebenarnya itu bukan Pelaku, tetapi Mubtada’, tetapi untuk memudahkan pemula, maka menggunakan istilah ini
agar lebih dekat dengan Kaedah Tata Bahasa Indonesia.

209
‫‪Lat. 8‬‬
‫ََأْل ْ َ ُ خْل َ ْ َ ُ‬
‫ا فعال ا مسة‬

‫‪Al-Af’al Al-Khamsah‬‬
‫‪5 Fi’il Mudhori’ yang mempunyai kondisi I’rab khusus.‬‬

‫َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬ ‫َت ْف َعلنْي َ‬ ‫َْ َُ َ‬ ‫َْ َ ُ َ‬


‫تفع ِن‬ ‫يفع ِن‬ ‫ِ‬ ‫تفعل ْون‬ ‫يفعل ْون‬
‫َأ ْ ُ َ‬ ‫َُ‬ ‫َأ ْ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬ ‫ُ‬
‫نتما‬ ‫هما‬ ‫ت‬
‫ن ِ‬ ‫ه ْم‬
‫َُ‬
‫هما‬

‫‪3 Kondisi I’rab Al-Af’al Al-Khamsah‬‬

‫‪Jazm‬‬ ‫‪Nashob‬‬ ‫’‪Rafa‬‬ ‫‪Dhomir‬‬


‫َ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬
‫لم يفع‬ ‫ن يفع‬ ‫يفع ِن‬ ‫َُ‬
‫َ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬ ‫ه ما‬
‫لم تفع‬ ‫ن تفع‬ ‫تفع ِن‬
‫ل َ ْم َي ْف َعلُواْ‬ ‫َأ ْن َي ْف َعلُواْ‬ ‫َْ َ ُْ َ‬ ‫ُ‬
‫يفعلون‬ ‫ه ْم‬
‫َ‬ ‫َأ‬ ‫َأ ْ‬
‫ل ْم َت ْف َعيِل ْ‬ ‫ْن َت ْف َعيِل ْ‬ ‫َْ َ ْ‬
‫تفعلِيـ َن‬ ‫ت‬‫ن ِ‬
‫َ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َأ ْ َ ْ َ اَل‬ ‫َ ْ َ اَل‬ ‫َأ ْ ُ َ‬
‫لم تفع‬ ‫ن تفع‬ ‫تفع ِن‬ ‫نتما‬
‫ل َ ْم َت ْف َعلُواْ‬ ‫َأ ْن َت ْف َعلُواْ‬ ‫َْ َ ُْ َ‬ ‫َأ ْن ُتمْ‬
‫تفعلون‬
‫َ ْ ُ‬ ‫َ ْ ُ‬ ‫ُُ ُ‬
‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ‫حذف انلُّ ْو ِن‬ ‫ثب ْوت انلُّ ْو ِن‬
‫ن‬
‫‪Huruf Nun‬‬ ‫‪Huruf Nun‬‬ ‫‪Huruf Nun‬‬

‫‪210‬‬
Kosakata Baru (Ungkapan)
Arti Kosakata No.
َ َ َ ْ َ ََْ
Bagaimana kamu bisa tahu itu? ‫كيف ع َرفت ذل ِك؟‬ 1

َ َ َ ََْ
Beberapa tahun yang lalu ‫ات‬
ٍ ‫قبل سنو‬ 2

ُ ‫ك‬ َ َ َّ َ
Semoga Allah memberimu Taufiq ‫اهلل‬ ‫وفق‬ 3

Kosakata Baru (K. Benda)

ِ ‫ت َ ْو َء َم‬
‫ان‬ ٌ‫شبَه‬
َ ‫ِصغَ ٌر‬
2 Saudara Kembar Kemiripan Masa kecil

ٌ‫ط َج ّ ِويَّة‬
ٌ ‫ط ْو‬
ُ ‫ُخ‬ ‫َم ْع َه ٌد‬ ‫ب‬
ٌ ِ‫ُم َراق‬
Maskapai Penerbangan Institut Pengawas

‫اِ ْنتِ َها ٌء‬ Pٌ‫ب ُمقَ َّر َرة‬


ٌ ُ ‫ُكت‬
Selesai (Mashdar) Buku Ajar (resmi)

211
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ِص ُل‬- ‫ص َل‬
َ ‫َو‬ ُ ّ‫ يُ َو ِف‬- ‫ق‬
‫ق‬ َ َّ‫َوف‬
Sampai Memberi Taufiq

212
31 ‫ادلرس‬
DARS 31 (Jilid 2):
ْ ُ ْ َ ْ َ ْ َّ ُ َ ْ ‫َأ‬
‫ت‬
ِ ‫ت والمنعو‬ ِ ‫حوال انلع‬
KONDISI NA’T & MAN’UT
Contoh:
ٌ ِّ َ َ ْ ُ َ َ
‫هذا معج ٌم جيد‬
ٌ ِّ َ َ ُْ
‫جيد‬ ‫معج ٌم‬
Na’t Man’ut
(Sifat) (Yang disifati)

Lat. 2-3
Na’t mengikuti Man’ut dalam 4 hal

.4 .3 .2 .1
ُ ‫كرْي‬ ْ ُْ ْ ُ ْ ‫ْ َ ُ جْل‬ ُ ْ ُ ْ ‫َّ ْ رْي ُ َ َّْأ‬ ُ ْ
ِ ‫اتلَّع ِريف َواتلَّن‬ ‫اِإْل ف َراد َواتلَّثنِية َوا َمع‬ ‫اتلذك ِ واتل نِيث‬ ‫اِإل ع َراب‬
Ma’rifah / Tunggal / Laki-laki / I’rab
Nakiroh Mutsanna / Jamak Perempuan (Kondisi
akhir Kata)

Contoh: Contoh: Contoh: Contoh:


ُ ْ َ ََ َ َ ٌْ َ َ ُ ْ َ َ َ َ ٌْ َ ٌ َ َ َ
‫ هذا قل ٌم مكس ْو ٌر‬- ‫ ه َو طال ِ ٌب ج ِديد‬- ‫ هذا طال ِ ٌب ص ِغي ٌر‬- ‫ هذا ك ِتاب ج ِديد‬-
ُ ْ َ ْ َ َ ْ ْ ‫َأ‬
‫ ي َن القل ُم المكس ْو ُر؟‬- ‫ان‬ َْ َ َ َ َُ ٌ ‫َ َ ٌ َ رْي‬ ً ْ َ ً َ ُ ‫َ َْأ‬
ِ ‫ان ج ِدي‬
‫د‬ ِ ‫ هما طابِل‬- ‫ ه ِذه ِ طابِل َة ص ِغ َ ة‬- ‫ قر ت ك ِتابا ج ِديدا‬-
ٌ ُ ُ ٌ ‫ُ ُ اَّل‬ ْ َ َ
‫ ه ْم ط ب جدد‬- ‫ يِف ْ ك ِتا ٍب ج ِدي ٍد‬-

• NB: Yang berwarna merah di atas adalah Na’t yang mengikuti Man’ut.
• Catatan: Hendaknya pengajar menjelaskan 1 per 1 contoh di atas.

213
Kosakata Baru (K. Kerja)

‫ يَ ْنت َ ِه ْي‬- ‫ِا ْنت َ َهى‬ ‫ يَ ُد ُّل‬- ‫َد َّل‬


Selesai / berakhir Menunjukkan

214
Apa saja Program Pembelajaran di KUBA?

Klik link:
https://instabio.cc/kursuskuba

215

You might also like